Nakładem Wydawnictwa ASTRUM ukazały si tak e ksi ki:
Jadwiga Biernat, Ochrona organizmu. Jak być zdrowym w wiecie trucizn?
Jadwiga Biernat, Fywienie a uroda
Małgorzata Borgman, Układ kr enia a ywienie
Heidrun Breden, Horst Georg Breden, 100 metod samoleczenia w medy-
cynie naturalnej
Renate Buffaloe, Kobiety i stres. Metody walki i przezwyci ania
Benita Cantieni, 52 ćwiczenia zapobiegaj ce wadom sylwetki
Paul Edelmann, Uwe leiendecker, Choroby ył w pytaniach i odpowiedziach
Helga Eisele, Kobiety po czterdziestce
Stephanie Faber, 100 receptur samoleczenia ro linami w medycynie natu-
ralnej
Barbara Jakimowicz-Klein, Alergie. Pytania i odpowiedzi
Barbara Jakimowicz-Klein, Aromaterapia. Pytania i odpowiedzi
Barbara Jakimowicz-Klein, Dieta antymia d ycowa
Barbara Jakimowicz-Klein, Dieta antyreumatyczna
Barbara Jakimowicz-Klein, Dieta na pami ć i koncentracj
Barbara Jakimowicz-Klein, Dieta odporno ciowa
Barbara Jakimowicz-Klein, Dieta piel gnacyjna. Zdrowa skóra, pi kne włosy
Barbara Jakimowicz-Klein, Dieta witalna
Barbara Jakimowicz-Klein, Zdrowe oczy
Joanna Kaczara, Masa niemowl cia
Dietrich Koch-Heintzeler, Widmar Puhl, Cukrzyca
Bernard C. Kolster, M sko ć w pigułce
Klaus Kopp, Hanne Keller, Choroby nerek
Dolf Künzel, Nowe ycie po zawale
Andrew laughin, Bóle kr gosłupa. Skuteczne metody walki i zapobiegania
Andrew laughin, Cholesterol. Cichy zabójca
Andrew laughin, Nadci nienie t tnicze
Andrew laughin, Od narodzin do pierwszego roku ycia. Poradnik dla
rodziców. Pytania i odpowiedzi
Irmgard Niestroj, Medycyna naturalna dla kobiet
Daniel Nowotczy1ski, B d zdrów! Naturalne metody samoleczenia
Andrzej Sieradzki, Pokonaj stres
Klaus Strackharn, Leczenie bólów migrenowych
lech Tkaczyk, Dieta Funkcjonalna. Nowe spojrzenie na zdrowe ywienie
Karen Vago, Odtruwanie organizmu. Jak zapobiegać zatruciom toksynami
Christopher Vasey, 101 metod oczyszczania organizmu w medycynie natu-
ralnej
Helga Vollmer, Jak uchronić si przed mia d yc i chorobami serca
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
Zajrzyj do naszej Księgarni Internetowej www.astrum.wroc.pl i zamów:
www.wydawnictwo-astrum.pl
WROCA
AW
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
© Copyright by Wydawnictwo ASTRUM Sp. z o.o., WrocÅ‚aw 2006
Wszelkie prawa zastrze one
Redakcja i korekta
TAMARA BOLANOWSKA
Redakcja techniczna
El BIETA BURSZTyNOWICZ
Projekt okładki
ANDRZEJ SZOT
Wydanie I
Fadna cz ć tej pracy nie mo e być powielana i rozpowszechniana
w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób,
wł cznie z fotokopiowaniem, nagrywaniem na ta my
lub przy u yciu innych systemów, bez pisemnej zgody wydawcy
Nasz adres
Wydawnictwo ASTRUM Sp. z o.o.
50-950 Wrocław 2, skr. poczt. 292
e-mail: [e-mail]
tel. [phone], fax [phone]
Zamówienia na ksi Gki moGna składać na kartach pocztowych
lub przez Internetow Ksi garni Wysyłkow
http://www.wydawnictwo-astrum.pl
Napisz do nas lub zadzwo1!
ISBN 978-83-7277-293-0
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
spis treści
Wst p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Dlaczego i kiedy pojawiaj si zmarszczki? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Zmarszczki a zegar biologiczny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Rodzaje zmarszczek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
O czym mówi zmarszczki? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Zmiany na skórze zwi zane z wiekiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Etapy walki ze zmarszczkami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Kosmetyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Domowe sposoby zwalczania zmarszczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Zabiegi specjalistyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Zabiegi chirurgiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
MakijaG, który odmładza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
MasaG twarzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
MasaG twarzy metod Benity Cantieni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
MasaG liftinguj cy twarzy metod Kundan i Narendry Mehta . . . . . . 126
Bibliograia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
spis treści
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
wstęp
Patrz c w lustro kaGdego dnia, obserwujemy własn twarz i z nie-
pokojem dostrzegamy coraz bardziej widoczne zmarszczki mi-
miczne. Ale przecieG nie moGemy mieć do siebie pretensji o to,
Ge miej c si , mruGymy oczy albo unosimy brwi ze zdziwie-
nia. KaGda zmiana wyrazu twarzy poci ga za sob prac mi ni
odpowiedzialnych wła nie za powstawanie zmarszczek, nawet
ziemskie siły ci Genia, które powoduj zmarszczki grawitacyjne.
Jakby tego jeszcze było mało, nasz zegar biologiczny dorzuca do
cało ci zmarszczki zwi zane z wiekiem.
Przychodzi taki moment, kiedy zaczynamy si zastanawiać, czy
moGna zatrzymać czas? Zatrzymać  niestety nie, ale moGna spra-
wić, Ge oznaki upływaj cych lat nie b d widoczne. Prawda, Ge
juG sama taka informacja poprawia samopoczucie?
Niniejsza ksi Gka przeznaczona jest zarówno dla osób dojrza-
łych, jak i młodych, chc cych zapobiec widocznemu starzeniu
si twarzy. Stanowi kompendium najnowszej wiedzy o piel gna-
cji twarzy. Znajdziecie w niej Pa1stwo odpowiedzi na pytanie, co
robić, by skóra wyraEnie odmłodniała. B d to mi dzy innymi
informacje o nowoczesnych kosmetykach, o najbardziej popular-
nych zabiegach odmładzaj cych, które przeprowadza si w ga-
binetach medycyny estetycznej i salonach kosmetycznych, a tak-
Ge o preparatach domowych, które moGna przygotować ze wie-
Gych ziół i innych ro lin. My l , Ge zainteresuje Pa1stwa rozdział
o najprostszym, a zarazem najskuteczniejszym zabiegu upi k-
szaj cym, jakim jest masaG twarzy. Naturalny lifting moGe wzmoc-
wstęp
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
nić i przedłuGyć działanie wszystkich stosowanych rodków oraz
metod maj cych na celu przeciwdziałanie zmarszczkom.
Zach cam Pa1stwa do wypróbowania prostych ćwicze1 stymulu-
j cych i uaktywniaj cych mi nie głowy, twarzy oraz szyi, opra-
cowanych przez Benit Cantieni, której nowatorski program 
 Modelowanie twarzy  jest liftingiem bez uGycia skalpela.
NiemoGliwe? Warto sprawdzić! Dzi ki tym ćwiczeniom twarz sta-
je si młodsza, pogodniejsza, gładsza i juG po 3 tygodniach regu-
larnych zabiegów zauwaGyć moGna wyraEne efekty, które utrzy-
mać moGna odt d poprzez ćwiczenie tylko kilka chwil dziennie.
W ksi Gce przedstawiam takGe inne gesty automasaGu, które
mog być codzienn porcj relaksu, uj drnienia i wzmacniania
skóry  rozluEniaj napi te mi nie, łagodz rysy, likwiduj
obrzmienia, wygładzaj stare zmarszczki i przyczyniaj si do
opóEniania procesu pojawiania si nowych.
Nie dajmy si zatem czasowi  wykorzystajmy cał moc kos-
metyków oraz zabiegów odmładzaj cych i& miejmy si ze
zmarszczek!
Barbara Jakimowicz-Klein
wstęp
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
dlaczego i kiedy
pojawiajÄ… siÄ™ zmarszczki?
Na ogół nie zdajemy sobie sprawy, Ge skóra to najwi kszy i naj-
mocniej eksploatowany narz d organizmu. Jest odporna, ale
z wiekiem pojawiaj si symptomy starzenia  proces ten jest
genetycznie zaprogramowany, a rozpoczyna si około 30. roku
Gycia, kiedy to odnowa komórek zaczyna zwalniać tempo, poja-
wiaj si pierwsze zmarszczki, czyli zagł bienia w skórze wła -
ciwej przykryte naskórkiem.
Skóra wła ciwa zbudowana jest z ibroblastów i produkowanych
przez te komórki włókien kolagenu  ułoGone w p czki tworz
siatk , od której zaleGy j drno ć, a dzi ki włóknom elastyny skó-
ra moGe si rozci gać. Włókna kolagenu i elastyny słabn około
40. roku Gycia, a wi c ich sieć, dot d zwarta i uporz dkowana,
powoli staje si popl tana i chaotyczna. Pocz tkowo widać to
tylko pod mikroskopem, jednak po pewnym czasie zmiany moG-
na zauwaGyć równieG gołym okiem: skóra robi si wiotka, po-
marszczona, brakuje jej spr Gysto ci:
Gł bsze warstwy skóry staj si cie1sze i najdrobniejsze stałe
ruchy mimiczne GÅ‚obi w niej niezatarte bruzdy.
Warstwa rogowa pogrubia si , co sprawia, Ge skóra staje si
szorstka, a cera przybiera szary odcie1.
Włókna spr Gyste znikaj , skóra rozci ga si i coraz trudniej
powraca na swoje miejsce po naci gni ciu.
Kolagen wyrodnieje, powierzchnia skóry staje si pofałdowa-
na i pomarszczona.
Skóra oddziela si od gł biej leG cych warstw, co przyspiesza
wiotczenie.
dlaczego i kiedy pojawiaja siÄ™...
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
 Tłuszcz w warstwie podskórnej przemieszcza si pod włas-
nym ci Garem w dół, zgodnie z sił ci Genia (policzki zapada-
j si , a dolna cz ć twarzy staje si pełniejsza).
Mi nie zanikaj i trac napi cie  one równieG, podobnie jak
skóra, bior udział w starzeniu si twarzy.
Kr Genie krwi staje si powolniejsze, pogarsza si wymiana
mi dzykomórkowa, skóra w szybkim tempie przybiera od-
cie1 szarawy i wygl d pergaminu.
Zmarszczki s wynikiem starzenia si skóry i pojawiaj si nie-
kiedy wraz z pierwszymi oznakami tego procesu. NawilGanie,
uj drnianie i odGywianie skóry dobrej jako ci kosmetykami, a tak-
Ge wła ciwa dieta oraz zdrowy styl Gycia mog ten proces opóE-
nić o wiele lat.
dlaczego i kiedy pojawiajÄ… siÄ™...
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
zmarszczki a zegar biologiczny
Starzenie si skóry jest sterowane przez nasz zegar biologiczny.
Dermatologia wyróGnia 2 rodzaje starzenia: wewn trzpochodne,
czyli genetyczne, na które nie mamy wpływu, i zewn trzpochodne,
zwi zane z trybem Gycia, które moGemy znacznie opóEnić. U kaGde-
go z nas starzenie przebiega inaczej. Według tabeli opracowanej
przez ameryka1skiego lekarza Glogaua, wyróGnia si 4 stany po-
marszczenia twarzy: od zmarszczek minimalnych w wieku 20-35
lat, do skóry całkowicie pomarszczonej w wieku 60-80 lat. Ale na-
wet 2 osoby o identycznej morfologii twarzy starzej si róGnie.
NajwaGniejsz rol odgrywa warstwa skóry wła ciwej, znajdu-
j ca si mi dzy zewn trznym naskórkiem a tkank podskórn .
Skóra wła ciwa wyposaGona jest w komórki krwi, które j odGy-
wiaj , oraz białka: elastyn i kolagen, sprawiaj ce, Ge jest na-
pr Gona. Gdy si starzejemy, nasz organizm próbuje uzupełnić
niedobór kolagenu i elastyny, niektórzy z nas jednak maj ge-
netyczn skłonno ć do niszczenia tych zwi zków szybciej. Dzi
naukowcy potrai j zmierzyć  w Ameryce istniej juG irmy,
które przeprowadzaj analiz DNA i na tej podstawie przewidu-
j , z jakimi problemami organizm zetknie si na stare lata.
Zmiany w wygl dzie skóry s wprawdzie w pewnym stopniu
skutkiem niewła ciwej piel gnacji, ale przede wszystkim odbija-
j si na niej kłopoty dnia codziennego: stres, przem czenie pra-
c , szybkie tempo Gycia, brak regularnego wypoczynku. Skórze
szkodz takGe zanieczyszczenia rodowiska  spaliny czy dym
z papierosów. Najwi cej szkód jednak czyni sło1ce, które odpo-
10
zmarszczki a zegar biologiczny
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
wiada za niemal 80% zmian na skórze widocznych do 45. roku
Gycia. Szybciej niG przewiduje to metryka, zmarszczki zauwaG
równieG miło niczki solarium  prawda jest bowiem brutalna:
kto przez cał zim chodzi do solarium i juG od wiosny pławi si
w słonecznych promieniach, zestarzeje si kilkana cie lat szyb-
ciej i brzydziej, niG ma to zapisane w genach.
Przestrzegaj c kilku prostych zasad, sprawimy, Ge twarz zachowa
młody wygl d. Przede wszystkim wysypiajmy si , a znikn cie-
nie pod oczami. Sp dzajmy duGo czasu na wieGym powietrzu 
dotleniona skóra ma ładniejszy koloryt. Dbajmy o wła ciw die-
t , pami taj c o witaminach A, C i E, a takGe o magnezie, cynku
czy selenie  to składniki, które pomagaj niszczyć wolne rodni-
ki. W diecie powinny znaleEć si zatem nast puj ce produkty:
wieGe ananasy, pomidory, marchew, cebula, seler, papryka, bro-
kuły, kapusta, cytrusy, awokado, orzechy, winogrona, ziarna soi,
produkty pełnoziarniste, ciemne pieczywo, ryby, oliwa z oliwek,
oleje ro linne, które zawieraj te przedłuGaj ce młodo ć skład-
niki itp. JeGeli chcemy, by nasza skóra była gładka, a zmarszczki
na twarzy pojawiły si jak najpóEniej, jedzmy teG bogate w anto-
cyjany owoce aronii, bzu czarnego, borówki czernicy, czarnej
porzeczki i Gurawiny  najlepiej wieGe, albo pijmy soki wyci -
ni te z nich bezpo rednio przed spoGyciem. Pami tajmy, Ge la-
tem cz ć z tych owoców moGna zamrozić lub przygotować
z nich konitury albo dGemy.
Zupełnie odwrotnie działa natomiast zbyt duGa ilo ć słodkich,
tłustych da1, a takGe restrykcyjne diety odchudzaj ce oraz efekt
jo-jo, które po prostu przyspieszaj zegar biologiczny i tym sa-
mym powstawanie zmarszczek.
Tak wi c tworzenie si zmarszczek moGemy przyspieszać lub
opóEniać. Walk ze starzeniem si twarzy powinni my rozpatry-
wać przede wszystkim jako proilaktyk , ale waGna jest teG wiado-
mo ć, Ge i w momencie pojawienia si pierwszych zmarszczek mo-
Gemy walczyć z nimi i uzyskiwać naprawd zadowalaj ce wyniki.
11
zmarszczki a zegar biologiczny
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce
rodzaje zmarszczek
Tworz si w róGnym wieku i z róGnych powodów, dlatego dzie-
limy je na 3 rodzaje.
zmarszczki mimiczne
Za ich powstawanie zaGalenie moGemy kierować do swoich
mi ni  tych, które pomagaj nam unosić brwi ze zdziwienia,
marszczyć czoło ze zmartwienia, podnosić k ciki ust z satysfak-
cji albo mruGyć oczy ze miechu. KaGdego dnia wykonujemy
15 tys. ruchów mi ni twarzy, dlatego najwcze niej tworz si
wła nie zmarszczki mimiczne. Im bardziej kamienna twarz, tym
póEniej si one pojawi .
Zmarszczki mi dzy brwiami powstaj na skutek skurczów tzw.
mi nia piramidowego i marszcz cego brwi, zmarszczki wokół
nosa to efekt pracy mi ni unosz cych górn warg , kurze łapki
s nast pstwem ruchów mi ni okr Gnych oka, a zmarszczki wo-
kół ust  mi ni okr Gnych warg.
Powstawaniu zmarszczek sprzyja zbyt wyrazista mimika twarzy.
Nie mruGmy zatem oczu na sło1cu i nawet zim no my okulary
przeciwsłoneczne z iltrem ochronnym, nieg bowiem odbija
promienie słoneczne. Starajmy si nie marszczyć czoła i brwi 
nie tylko nie doda nam to uroku, ale teG przyspieszy powstawa-
nie mało estetycznych bruzd na czole. Pami tajmy jednak przy
tym, aby nie skrywać pozytywnych emocji  rado ć i optymizm
znajduj takGe odbicie na twarzy.
rodzaje zmarszczek 12
Kup książkę Przeczytaj więcej o książce