Dzieci chore z padaczką
Padaczka kojarzy się z objawami chorobowymi polegającymi na wystąpieniu drgawek
połączonych z utratą przytomności i upadkiem .
Obecnie wiemy ,\
e padaczka obejmuje znacznie szerszy zakres objawów .
Padaczkę najczęściej definiuje się jako zespół objawów somatycznych , wegetatywnych i
psychicznych , który mo\
e występować na podło\
u zmian morfologicznych i metabolicznych
w mózgu .
Istotną cechą padaczki jest napadowość objawów .
Napad padaczkowy jest nadmiernym , nagłym wyładowaniem komórek nerwowych ,
spowodowanym depolaryzacją błony komórkowej .Wyładowania te uaktywniają obwód
składający się z komórek nerwowych , a wyrazem aktywacji jest zaburzenie funkcjonowania
tych komórek .
Zmiany te manifestują się na zewnątrz klinicznymi objawami w postaci zaburzeń, ruchowych
, zmysłowych ,świadomości , emocjonalnych , wegetatywnych ,poznawczych .
Neurofizjologicznym podło\
em napadu jest ognisko padaczko rodne .Przy przekroczeniu
progu krytycznego , ognisko to wyładowuje się jako pierwotne z
ródło napadu
Padaczka wieku dziecięcego
Charakterystyczne objawy padaczki dziecięcej to napady dziecięce ( zespół Westa) , zespół
Lennoxa ,napady nieświadomości , napady miokloniczne ,oraz du\
e napady toniczno 
kloniczne .
Napady dziecięce ( zespół Westa ) charakteryzują się skurczami zgięciowymi
pojawiającymi się w wieku od kilku tygodni do 3-4 r. \
ycia. Rozwój psychoruchowy ulega
zahamowaniu lub nawet cofnięciu. Ta grupa napadów padaczkowych występuje w przebiegu
niektórych chorób mózgowych np. kiła wrodzona. U dzieci rozwijających się prawidłowo
przed zachorowaniem wczesne opanowanie napadów umo\
liwia uniknięcie degradacji
psychoruchowej. Około 4-5 roku \
ycia napady samoistnie ustępują. Przewa\
nie pozostaje
upośledzenie umysłowe z zaburzeniami psychoruchowymi. Śmiertelność w tym typie
padaczki jest wysoka.
Zespół Lennoxa  dominują napady miokloniczno  atoniczne. Napady z utratą
świadomości i obni\
eniem napięcia mięśniowego. Mogą wystąpić napady toniczne oraz
kloniczne. Napady toniczne pojawiają się we śnie, towarzyszy im napięcie mięśniowe, które
kończy się nieznacznymi drgawkami lub zwiotczeniem mięśni. W napadzie klonicznym
obserwuje się rytmiczne skurcze i rozkurcze, mogą wystąpić inne napady drgawkowe. Zespół
Lennoxa pojawia się zwykle między 2 a 6 r. \
ycia. Rozwój psychoruchowy zostaje
zahamowany. Gdy choroba zaczyna się w póz
niejszym okresie, nie obserwuje się
upośledzenia umysłowego.
Napady nieświadomości  mogą występować od 4 do 14 r. \
ycia. Najczęściej
pojawiają się około 7 r. \
ycia. Charakteryzują się kilkusekundową utratą świadomości bez
upadku. Ruchy gałek ocznych skierowane są ku górze, głowa uniesiona, mruganie
powiekami. Niekiedy występują automatyzmy polegające na ruchach ust i \
uchwy,
oblizywaniu, cmokaniu, mlaskaniu. Dziecko sprawia wra\
enie nieobecnego. Po napadzie
dziecko powraca do swoich czynności. Rozwój umysłowy na ogół jest w normie.
Padaczka miokloniczna  pojawia się między 13 a 20 r. \
ycia. Polega na krótkich,
mimowolnych skurczach mięśni. Najczęściej obejmują kończyny górne i barki. Występują
seriami po 3,4 skurcze co kilka sekund. Przytomność jest zachowana. W około połowie
przypadków dołączają się napady toniczno  kloniczne. Przebieg jest łagodny, objawy
ustępują całkowicie. W nielicznych przypadkach napady zwiększają się pogarszając stan
chorego.
Du\
e napady toniczno  kloniczne  występują dwa główne objawy:
utrata świadomości i kurcz toniczny. Dzieli się je na fazę przeddrgawkową (okres
zwiastunów) i fazę drgawkową. W fazie przeddrgawkowej występuje zmiana nastroju.
Chorzy są dra\
liwi, przygnębieni. Mo\
e pojawić się aura (iluzje, halucynacje), spowolnienie
lub przyspieszenie toku myślowego, napięcie emocjonalne z poczuciem lęku. Faza
drgawkowa zaczyna się skurczem tonicznym a następnie zaczynają się skurcze kloniczne.
Głowa jest odgięta, gałki skierowane do góry, występuje zanik odruchu z
renicowego,
zaburzenia krą\
enia, chory ślini się, oddaje kał, mocz. Po okresie drgawek zapada w śpiączkę.
Je\
eli napady następują jeden po drugim, gdy chory nie mo\
e odzyskać przytomności
mówimy o stanie padaczkowym. Wymaga on natychmiastowej pomocy lekarskiej.
Pozostawia rozległe uszkodzenia mózgu.
Poglądy na osobowość chorych z padaczką.
Jest wiele teorii na zmianę osobowości dziecka z padaczką. Padaczka występuje we
wszystkich środowiskach społecznych. Jedni opiekunowie zgłoszą się do lekarza natychmiast
po zauwa\
eniu niepokojących objawów, inni po latach. W efekcie u jednego dziecka napady
mogą zostać opanowane, a u drugiego nasilać się i powodować wtórne uszkodzenia mózgu.
Jedni rodzice zaakceptują dziecko chore, inni będą się go wstydzić. Część rodziców potrafi
rzeczowo pomóc swoim dzieciom, inni są bezradni. To wszystko powoduje, \
e
współdziałanie czynników biologicznych i społecznych daje bardzo ró\
norodne obrazy
osobowości chorych z padaczką.
Zachowania społeczne dzieci z padaczką.
Z badań wynika , \
e część dzieci chorych z padaczką nie jest przystosowana społecznie .
Rozpowszechniony jest pogląd o tzw. charakteropatii padaczkowej
Charakteropatia ogólnie oznacza zaburzenia osobowości typu psychopatycznego wyra\
ające
się zmianami charakterologicznymi .
Pojęcie charakteropatii padaczkowej oznacza zmiany charakterologiczne przejawiające się w
zaleganiu myśli i emocji ,nadmiernej drobiazgowości w mówieniu i działaniu , dysforią
skłonnością do gniewu , agresji .
Dzieci charakteropatyczne to takie , które sprawiają du\
e trudności wychowawcze zbli\
one
do typu zachowań opisanych wy\
ej .
Patomechanizm charakteropatii padaczkowej nie jest do końca poznany .
Istnieje pogląd , \
e narastanie zaburzeń zachowania wią\
e się z uszkodzeniami drgawkowymi
. Istotną rolę w narastaniu zaburzeń charakteropatycznych odgrywa stosunek otoczenia do
chorego .
Inteligencja chorych z padaczką .
Analiza sprawności intelektualnej wykazuje , \
e dzieci ró\
nią się od zdrowych dlatego , \
e
wśród chorych istotnie częściej występuje upośledzenie umysłowe . Lecz ani wielkość , ani
kierunek ró\
nic między inteligencją słowną a bezsłowną nie są charakterystyczne dla dzieci z
rozpoznaniem padaczki . Z badań wynika , \
e współistnienie z padaczką
zmian psychicznych , głównie wyra\
ających się ubytkiem intelektualnym wią\
e się z
częstymi napadami , które z kolei pogarszają sprawność umysłową , bowiem skutkiem
du\
ych napadów są drgawkowe uszkodzenia mózgu . U dzieci nawet jednorazowa seria
napadów mo\
e wywołać rozległe uszkodzenie tkanki mózgowej . Zmiany intelektualne
chorych z padaczką wią\
ą się z procesami inercji , w niektórych przypadkach obni\
ają
zdolność abstrahowania .
Obecna wiedza z zakresu padaczki pozwala na wydzielenie niektórych czynników
stwarzających niekorzystne rokowanie dla czynności
intelektualnych . Zalicza się do nich obecność małych i du\
ych napadów u tego samego
chorego , częste napady i seryjne występowanie .
Kocielska ( 1976 ) analizując wpływ padaczki na rozwój dzieci ,stwierdziła istnienie tzw.
Procesu epileptycznego . Wyró\
niła jego stadia :
Pierwsze stadium  pojawienie się zaburzeń neurodynamicznych polegających na zmianie
aktywności \
yciowej , zmiana pobudliwości emocjonalnej i sensorycznej , braku
plastyczności zachowania , braku zdolności kontroli reakcji.
Drugie stadium  nasilenie się tych zaburzeń , wybiórcza regresja .
Trzecie stadium  charakteropatyzacja , lub zahamowanie rozwoju
społecznego . Następuje spowolnienie , brak plastyczności , lepkość myślenia , skłonność do
niepohamowanych reakcji .
Podsumowując badania nad inteligencją chorych z padaczką mo\
na
powiedzieć , \
e w miarę trwania padaczki na ogół następuje stopniowe obni\
anie się
wskaz
nika inteligencji , jednak zwykle spadek ten jest stosunkowo niewielki i nie przekracza
dolnej granicy normy .
Stosunek otoczenia do dziecka z padaczką .
Społeczeństwo nie ma dostatecznej wiedzy o padaczce i stąd prymitywne reakcje ludzi na
widok napadu , czy negatywny stosunek do chorego .
Obawy przed dyskryminacją przyczyniają się do ukrywania choroby , narastania poczucia
mniejszej wartości . Prowadzi to do napięć emocjonalnych , odreagowywanych często na
zewnątrz .Takie reakcje są z kolei karane przez otoczenie , wytwarzana jest wobec chorego
postawa odtrącająca .To wtórnie pogłębia izolację i wzrost napięć . Przyczyną wykształcenia
się niewłaściwych zachowań dziecka mo\
e być równie\
postawa nadmiernie ochraniająca .
Badania Hartlage , Green , Offut , wykazały , \
e dzieci epileptyczne są bardziej uzale\
nione
od rodziców , nadmiernie wynagradzane , przesadnie korygowane .Często rodzice nie
przejawiają odpowiedniej wiedzy na temat choroby .Nieco inna grupa problemów wią\
e się z
przebywaniem dziecka w środowisku szerszym ni\
krąg rodzinny . widok dziecka w czasie
napadu mo\
e być przera\
ający dla innych . Niewielu nauczycieli jest przygotowanych do
właściwego postępowania w przypadku pojawienia się napadów drgawkowych . Kościelska
(1976 ) wyró\
nia pięć typów postaw nauczycieli :
- postawa odrzucająca ,
- postawa obojętna ,
- postawa zaanga\
owana w proces pedagogiczno  wychowawczy ,
- postawa tolerancyjna ,
- postawa \
yczliwa .
Z badań Czajkowskiej wynika , \
e najbardziej nie lubiane są dzieci agresywne , dysforyczne ,
natomiast dzieci nie odchylające się swoim zachowaniem od normy nie są odtrącane przez
grupę . Postawy otoczenia społecznego w ogromnym stopniu wpływają na rozwój dziecka .
Dzieci epileptyczne z powa\
nymi zaburzeniami osobowości niemal bez wyjątku mają złą
atmosferę domu rodzinnego .
Propozycje terapeutyczne .
Zapobieganie niewłaściwym postawom wychowawczym rodziców , lub korygowanie ju\

zaistniałych błędów mo\
e odbywać się przez :
1. Dostarczanie rodzicom odpowiedniej wiedzy na temat postępowania z dzieckiem . Chodzi
tu o to , aby starać się nie wyró\
niać dziecka spośród innych dzieci ani w negatywnym ,
ani w pozytywnym sensie .
2. Rodzice powinni akceptować dziecko chore .
3. Tendencja do nadmiernej koncentracji na dziecku wynika często z lęku
o nie . W takich przypadkach bardzo pomocne mogą się okazać oddziaływania
psychoterapeutyczne oparte na dostarczaniu rzeczowych informacji o istocie padaczki .
4.Psychoterapia mo\
e włączać techniki oparte na sugestii czy odreagowujące , które pomogą
w zredukowaniu napięcia lękowego dotyczącego padaczki dziecka .
5.Gdy rodzice uwa\
ają swoje dziecko za nieszczęśliwe z racji choroby , wówczas zdarzają się
tendencje do wynagradzania mu  krzywdy wyrządzonej przez los   . Wyręczają dziecko w
pracach . Korzystniej jest , gdy tendencja do wynagradzania zostanie zastąpiona
konsekwentnymi wymaganiami , odpowiednimi do jego mo\
liwości .
Problemy wynikające z uczęszczania do szkoły łączą się z jednej strony z nauką szkolną , a z
drugiej z reakcją społeczną na chorobę .
Same napady , bez degradacji intelektualnej , czy niedorozwoju nie są powodem do
podejmowania nauki w szkole specjalnej . Powa\
nym problemem jest wybór szkoły
ponadpodstawowej i przyszłego zawodu . Są zawody całkowicie bezpieczne dla ludzi chorych
na epilepsję .
Dziecko z padaczką powinno mieć kontakt z rówieśnikami , uprawiać sport
( bardzo po\
ądane są ćwiczenia gimnastyczne ) .
W postępowaniu z dzieckiem chorym na padaczkę w przypadku konkretnych trudności
wychowawczych niezbędny jest kontakt z psychoterapeutą , który rozpatrując indywidualne
problemy dziecka , rodziny , rówieśników ,
szkoły  pomo\
e w ustaleniu optymalnych metod wychowania dziecka .