Zawód: technik bezpieczeństwa i higieny pracy
symbol cyfrowy: 315[01]
numer zadania: 1

Czas trwania egzaminu: 180 minut

ARKUSZ EGZAMINACYJNY

EGZAMINU POTWIERDZAJÄ„CEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE
listopad 2008

ETAP PRAKTYCZNY

Instrukcja dla zdajÄ…cego

1.
Materiały egzaminacyjne obejmują: ARKUSZ EGZAMINACYJNY z treścią zadania
i dokumentacją, zeszyt ze stroną tytułową KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ oraz
KARTĘ OCENY.
2.
Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny który otrzymałeś(aś), zawiera XXX stron. Sprawdź,
czy pozostałe materiały egzaminacyjne są czytelne i nie zawierają błędnie wydrukowanych
stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki w materiałach egzaminacyjnych zgłoś
przewodniczącemu zespołu nadzorującego etap praktyczny.
3.
Na KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ:
•
wpisz swojÄ… datÄ™ urodzenia,
•
wpisz swój numer PESEL.
4.
Na KARCIE OCENY:
•
wpisz swojÄ… datÄ™ urodzenia,
•
wpisz swój numer PESEL i zakoduj go,
•
wpisz odczytany z arkusza symbol cyfrowy zawodu,
•
zamaluj kratkÄ™ z numerem odpowiadajÄ…cym numerowi zadania odczytanego z arkusza.
5.
Zapoznaj się z treścią zadania egzaminacyjnego, dokumentacją załączoną do zadania oraz
wyposażeniem stanowiska egzaminacyjnego, które umożliwi Ci jego rozwiązanie.
Na wykonanie tych czynności masz 20 minut, których nie wlicza się do czasu trwania
egzaminu. Dobrze wykorzystaj ten czas!
6.
Rozwiązanie zadania obejmuje opracowanie diagnozy i oceny dotyczącej określonego
stanowiska pracy, pod względem wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii
i ryzyka zawodowego.
7.
Zadanie rozwiÄ…zuj w zeszycie KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ od razu na czysto.
Notatki, pomocnicze obliczenia itp., jeżeli nie należą do pracy, obwiedź linią i oznacz
słowem BRUDNOPIS. Zapisy oznaczone BRUDNOPIS nie będą oceniane.
8.
Po rozwiÄ…zaniu zadania ponumeruj strony pracy egzaminacyjnej. Numerowanie rozpocznij
od strony, na której jest miejsce do zapisania tytułu pracy. Wszystkie materiały, które
załączasz do pracy, opisz swoim numerem PESEL w prawym górnym rogu.
9.
Na stronie tytułowej zeszytu KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ wpisz liczbę stron
swojej pracy i liczbę sztuk załączonych materiałów.
10. Zeszyt
KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ i KARTĘ OCENY przekaż zespołowi
nadzorujÄ…cymi etap praktyczny.
Powodzenia!


strona 1 z 7


Zadanie egzaminacyjne

Pracodawca urządził stolarnię w pomieszczeniu o powierzchni 700 m2
i wysokości 5 metrów. Zatrudnił sześciu mężczyzn wykonujących pracę
w systemie jednozmianowym od godziny 700 do 1500 . Do zakresu ich
obowiązków należy przenoszenie wyrobów oraz obsługa maszyn
stolarskich, takich jak: pilarka tarczowa, frezarka dolnowrzecionowa
i górnowrzecionowa oraz szlifierka taśmowa do drewna. Materiał
obrabiany to twarde, suche drewno typu dÄ…b, buk. Przenoszone wyroby
nie stwarzają zagrożeń wypadkowych, a ich masa nie przekracza 10 kg.

Dokonaj analizy i oceny stanowiska pracy stolarza pod względem
spełnienia wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy. Oceń ryzyko
zawodowe zwiÄ…zane z pracÄ… na tym stanowisku.

Projekt realizacji prac powinien zawierać:

1. Tytuł wynikający z treści zadania.
2. Założenia do projektu, czyli dane niezbędne do wykonania zadania
wynikające z treści zadania i załączonej dokumentacji.
3. OcenÄ™
pomieszczenia stolarni i stanowiska pracy stolarza pod
względem warunków środowiska pracy.
4. Wykaz zagrożeń na stanowisku pracy stolarza według klasyfikacji:
fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne z uwzględnieniem
podziału na: szkodliwe i niebezpieczne.
5. OcenÄ™ ryzyka zawodowego na stanowisku pracy stolarza metodÄ…
Wstępnej Analizy Ryzyka PHA (formularz karty analizy ryzyka
zawodowego na stanowisku pracy według metody PHA
zamieszczono w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ).
6. Wykaz
instrukcji, znaków bezpieczeństwa, odzieży roboczej oraz
środków ochrony indywidualnej i zbiorowej, jakie pracodawca musi
zapewnić na stanowisku pracy stolarza.
7. Wykaz
działań prowadzących do likwidacji zagrożeń oraz
zmniejszenia ryzyka zawodowego na stanowisku pracy stolarza.
Do opracowania projektu realizacji prac wykorzystaj:

•
Wyniki pomiarów i oględzin dokonanych w pomieszczeniu pracy na
stanowisku pracy stolarza - Załącznik 1.
•
Wyciąg z normy PN EN 12464-1:2002 Wykaz wymagań
oświetleniowych
załącznik 2.
•
Wybrane akty prawne (wyciÄ…gi)
Załącznik 3.
-
RozporzÄ…dzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r.
w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów

technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym
w środowisku pracy (Dz.U. z 2004 r. Nr 280 poz. 2771
z późniejszymi zmianami),

strona 2 z 7



-Rozporządzenie MPiPS z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity: Dz.U.
z 2003 r. Nr 169, poz. 1650),

-RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 kwietnia 2000 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek
do drewna (Dz.U. Nr 36, poz. 409),

-Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń

natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia
w środowisku pracy. (Dz.U. 2002 Nr 217, poz. 1833
z późniejszymi zmianami).

•
Stopnie oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy - Załącznik 4.
oraz
•
formularz karty analizy ryzyka zawodowego na stanowisku pracy
według metody PHA zamieszczony w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ
Załącznik 1.

Wyniki pomiarów i oględzin dokonanych w pomieszczeniu pracy
na stanowisku pracy stolarza

1. Natężenie oświetlenia / wskaźnik równomierności 550 lx / 0,70
2. Pyły drewna twardego 0,4 mg/m3
3. Poziom natężenia dźwięku w odniesieniu do 8 godz. ekspozycji
LEX,8h = 95 dB
4. Oświetlenie mieszane: naturalne, sztuczne
5. Temperatura pomieszczenia pracy 180C
6. Powierzchnia podłogi gładka, równa, nieśliska
Załącznik 2.

Wyciąg z normy PN EN 12464-1:2002 Wykaz wymagań
oświetleniowych

Rodzaj wnętrza, zadania
lub czynności

Praca przy strugnicy stolarskiej,
klejenie, montaż

Polerowanie, malowanie,
stolarstwo dekoracyjne

Prace przy maszynach do obróbki
drewna, np. tłoczenie, żłobienie,
struganie, profilowanie,
frezowanie wpustów, cięcie,
piłowanie, zagłębianie

Wybór drewna na fornir

Em

[lx]
300
750

500

750

UGRL

25

22

19

22

strona 3 z 7


Ra

80
80

80

90

UWAGI


Zapobieganie efektom
stroboskopowym

TCP . 4000 K


Załącznik 3.
Wybrane akty prawne

(wyciÄ…gi)

RozporzÄ…dzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r.
w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów
technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym
w środowisku pracy


(Dz.U. z 2004 r. Nr 280 poz. 2771. z późniejszymi zmianami)
Wykaz 4.
Procesy technologiczne, w których dochodzi do uwalniania substancji,
preparatów lub czynników rakotwórczych lub mutagennych

1. Produkcja auraminy.
2. Procesy
technologiczne związane z narażeniem na działanie
wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, obecnych w sadzy
węglowej, smołach węglowych i pakach węglowych.
3. Procesy
technologiczne związane z narażeniem na działanie pyłów,
dymów i aerozoli tworzących się podczas rafinacji niklu i jego związków.
4. Produkcja alkoholu izopropylowego metodą mocnych kwasów.
5. Prace związane z narażeniem na pył drewna twardego (dąb i buk).
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września
1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

(tekst jednolity: Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650)

Pomieszczenia pracy

Rozdział 1

Przepisy ogólne

ż20.1. Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie może być mniejsza niż:
1) 3m w świetle -jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe
dla zdrowia;
2) 3,3m w świetle -jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace
powodujące występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

Rozdział 3

Ogrzewanie i wentylacja

ż30. W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do
rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do
jej wykonania) nie niższÄ… niż 14°C (287 K), chyba że wzglÄ™dy technologiczne
na to nie pozwalajÄ….
W pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna
i w pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18°C.

strona 4 z 7



RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 kwietnia 2000 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze obrabiarek do


drewna.

(Dz. U. Nr 36, poz. 409)

Na podstawie art. 23715 ż2 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:
ż1. Rozporządzenie określa wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy


obsłudze obrabiarek do drewna i urządzeń technicznych do obróbki drewna,
zwanych dalej "obrabiarkami".
ż2. Pracownicy obsługujący obrabiarki powinni:


1) stosować nakrycie głowy całkowicie zakrywające włosy oraz odzież
roboczą bez odstających i luźno zwisających części,
2) wykonywać pracę zgodnie z instrukcją bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz dokumentacją techniczno-ruchową lub instrukcją obsługi,

3) przed przystÄ…pieniem do czyszczenia, konserwacji lub naprawy
obrabiarek wyłączyć napęd i zasilanie oraz zabezpieczyć je przed
przypadkowym uruchomieniem,

4) po wykonanej naprawie nie uruchamiać obrabiarek bez zezwolenia

przełożonego.
ż3.1. Obrabiarki powinny być wyposażone w zespoły urządzeń zaciskowych
i dociskowych, w celu zabezpieczenia obrabianego materiału przed
przypadkowym odrzutem lub wyrzutem.

2. Pracownicy obsługujący obrabiarki, w których pod wpływem sił skrawania
może nastąpić odrzucenie lub wyrzucenie obrabianego materiału, powinni
wykonywać pracę przy takich obrabiarkach poza strefą zagrożoną odrzutem lub
wyrzutem.
ż11.1. Podczas obsługi pilarek tarczowych powinny być spełnione następujące

wymagania:
1) pilarki powinny być wyposażone w osłony piły,
2) przy ręcznym posuwie materiału powinny być stosowane prowadnice

ciętego materiału,
3) przy zmechanizowanym posuwie materiału należy stosować urządzenia
podajÄ…ce i odbierajÄ…ce,

4) przy cięciu materiałów o małych wymiarach oraz w końcowej fazie cięcia
wzdłużnego do dosuwania przedmiotu do piły pilarki należy stosować
odpowiednie popychacze wykonane z tworzywa sztucznego, drewna lub
sklejki.

2. Pilarki tarczowe przewidziane do wzdłużnego cięcia drewna lub płyt powinny
być wyposażone w nastawny klin rozszczepiający, zabezpieczający przed
zakleszczeniem lub odrzutem obrabianego przedmiotu.
3. Dopuszcza się mocowanie osłony górnej tarczy piły na klinie
rozszczepiającym w przypadku, gdy średnica zewnętrzna tej tarczy, jaka może
być zastosowana w pilarce zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową lub
instrukcją obsługi, nie przekracza 315mm; w takim przypadku klin
rozszczepiający powinien być wykonany w sposób zapewniający dostateczną
wytrzymałość zamocowania osłony górnej.
strona 5 z 7


4. Pilarki tarczowe wzdłużne, jedno-i wielopiłowe, górnowrzecionowe
z posuwem zmechanizowanym powinny być wyposażone na całej szerokości w:
1) dwa rzędy zapadek przeciwodrzutowych,
2) osłonę ochronną służącą do wychwytywania drobnych odpadów

powstajÄ…cych w toku procesu produkcyjnego, zainstalowanÄ… przed
zapadkami przeciwodrzutowymi.

5. Niedopuszczalne jest hamowanie obrotów tarczy piły pilarek tarczowych
poprzez boczne dociskanie jej kawałkiem drewna lub innym materiałem.
ż17. Podczas obsługi frezarek:
1) pionowych dolnowrzecionowych osłony powinny całkowicie zakrywać
niepracującą część narzędzia tnącego,
2) górnowrzecionowych
osłona znajdująca się ponad obrabianym
materiałem powinna całkowicie zakrywać uchwyt i część narzędzia
tnÄ…cego.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada
2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń
czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

(Dz. U. 2002 Nr 217, poz. 1833 z późniejszymi zmianami)

B. Pyły
Nazwa i nr CAS czynnika szkodliwego dla
zdrowia

Pyły drewna:

a) pyły drewna, z wyjątkiem pyłów
drewna twardego, takiego jak buk i dÄ…b
-pył całkowity1
b) pyły drewna twardego, takiego jak

buk i dÄ…b
-pył całkowity1
c) pyły drewna mieszane zawierające pył

drewna twardego, takiego jak buk i dÄ…b
-pył całkowity1

Najwyższe dopuszczalne stężenie


mg/m3

4

2

2

włókien w cm3

-

-

1 Pył całkowity -zbiór wszystkich cząstek otoczonych powietrzem w określonej objętości
powietrza.

strona 6 z 7



Załącznik 4.

Stopnie oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy

Dokonując oceny zidentyfikowanego zagrożenia, należy zadać dwa podstawowe
pytania wynikajÄ…ce z definicji ryzyka:

•
Jakie skutki, wypadkowe lub chorobowe, mogą powstać pod wpływem
zagrożenia?
•
Jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia rozpoznanych skutków
wypadkowych lub chorobowych?
Ocena ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy w oparciu o metodÄ™
Wstępnej Analizy Zagrożeń (PHA Preliminaty Hazard Analysis) polega na
zidentyfikowaniu zagrożeń, sytuacji i zdarzeń niebezpiecznych mogących
powstać we wszystkich składnikach rozpatrywanego systemu. Metoda
identyfikuje możliwości oraz podaje jakościową ocenę stopnia możliwego urazu
lub utraty zdrowia.

Stopnie oceny stosowane w metodzie PHA

Poziom ryzyka
R
1
2
3
4


5


6


Stopień szkód
S


Znikome urazy, lekkie
szkody


Lekkie uszkodzenia,
wymierne szkody


Ciężkie uszkodzenia,
znaczne szkody


Pojedyncze wypadki
śmiertelne, ciężkie
szkody

Zbiorowe wypadki
śmiertelne, szkody na
bardzo dużą skalę na
terenie zakładu

Zbiorowe wypadki
śmiertelne, szkody na
dużą skalę poza
terenem zakładu

Prawdopodobieństwo
P


Bardzo
nieprawdopodobne


Mało prawdopodobne,
zdarzajÄ…ce siÄ™ raz na 10
lat


Doraźne wydarzenie (raz
w roku)


Dosyć częste wydarzenie
(np. raz w miesiÄ…cu)


Częste regularne
wydarzenie (np. raz w
tygodniu)


Duże
prawdopodobieństwo
wydarzenia


Poziom ryzyka R = S stopieÅ„ szkód × P prawdopodobieÅ„stwo
R (od 1 do 4)
ryzyko małe -oznacza poziom ryzyka do zaakceptowania
bez dokonywania zmian,
R (od 5 do 9)
ryzyko średnie -oznacza poziom ryzyka do przyjęcia po
weryfikacji, na stanowisku pracy należy dokonać zmiany,
R (od 10 do 36)
ryzyko duże -oznacza poziom ryzyka nie do przyjęcia.

strona 7 z 7