Zasady przy podejmowaniu decyzji i
postanowienia w sprawie polskiej w czasie kongresu
wiedeńskiego .






 
Historia:
Zasady przy podejmowaniu decyzji i
postanowienia w sprawie polskiej w czasie kongresu
wiedeńskiego .

 



W okresie poprzedzajÄ…cym romantyzm
trwała bez pardonowa walka pomiędzy stronnictwami,
klasykami a romantykami. Po upadku Napoleona zwycięskie
państwa postanowiły przywrócić w Europie równowagę
polityczną . W tym celu we wrzeżniu 1814 roku zjechali
do Wiednia dyplomaci europejscy na czele z carem Rosji
Aleksandrem 1 i królem Prus Fryderykiem Wilhelmem 3 .
Mimo napływu dużej liczby książąt i władców ,
decydującą rolę odegrały na kongresie cztery
zwycięskie mocarstwa : Rosja , Anglia , Austria i Prusy
oraz pokonana Francja . Największą aktywność na
kongresie przejawiali : cesarz Aleksander , brytyjski
minister stanu Robert Castlereagh ; minister austryiacki
Klemens Metternich oraz francuski minister spraw
zagranicznych Maurycy Talleyrand . Przedstawiciele
pozostałych państw zadowalać się na ogół musieli
przyjmowaniem do wiadomości decyzji pięciu mocarstw .
Cesarz Aleksander 1 ,
inspirowany przez księcia Czartoryskiego zgodził się
na odbudowanie polskiego państwa i nadanie mu
konstytucji , żądał tylko , aby przyszłe Królestwo
Polskie połączone było na zawsze z Rosją przez osobę
cesarza rosyjskiego . Sprawę polskć na kongresie
podjeła dyplomacja carska . Odpowiadało to życzeniom
arystokracji polskiej , która wruciła na ogół do
orientacji prorosyjskiej , widzÄ…c w opiece carskiej
gwarancję zahamowania lub nawet cofnięcia przemian
społecznych w Polsce . Aleksander uważał natomiast ,
że podpożądkowanie terenów polskich wzmocni jego
wpływy w środkowej Europie . Toteż od chwili zajęcia
KsiÄ™stwa Warszawskiego dawaÅ‚ wyraünie do zrozumienia -
choćby przez powołanie jako organu rządzącego w
Księstwie Najwyższej Rady Tymczasowej , w skład
której weszli także Polacy - że zamieża utrzymać swe
zwierzchnictwo nad tymi obszarami na stałe . W tym też
duchu odbywał rokowania z Fryderykiem Wilhelmem pruskim
w Kaliszu w 1813 roku , proponujÄ…c mu odszkodowanie za
pretensje do ziem drugiego i trzeciego zaboru w postaci
Saksonii . Sprawa pozostała w zawieszeniu , Prusy i
Austria przeciwstawiły się bowiem utrzymaniu w
jakiejkolwiek postaci państwowości polskiej , a
Aleksander musiał uwzględniać stanowisko swych
sojuszników , przynajmniej do momentu pokonania
Napoleona . Po pokoju paryskim Aleksander manifestacyjnie
podkreślał swą życzliwą postawę wobec Polaków i
wystąpił z koncepcją odbudowy państwa polskiego pod
swym berłem . W takiej też formie sprawa polska
znalazła się na forum kongresowym , gdzie jako doradca
cara w sprawie polskiej występował Adam Czartoryski .
Żądanie połończenia ziem Księstwa z Rosją , czyli
powstaniu państwa polskiego w unii z Rosją , spotkało
się z ostrym sprzeciwem dyplomacji brytyjskiej , która
zorganizowała w Wiedniu opozycję przeciw Aleksandrowi
pod hasłem Nie obalać , ale zmodyfikować istniejącą
zasadÄ™ rozbioru . Plany odbudowy Polski nazwano
szaleństwem , które wymagałoby od sojuszników Anglii,
Prus i Austrii nierozsondnych ofiar . Do opozycji
Brytyjczycy zangażowali Austrję i Francję , zaś
Aleksander 1 pozyskał dla swoich planów króla Prus
Fryderyka Wilhelma 3 , obiecujÄ…c mu odszkodowanie .
Spór obu ugrupowań zaognił się do tego stopnia , że
w grudniu 1814 roku brytyjski dyplomata Castereagh
zapowiadał wojnę , a wielki książe Konstanty wydał
odezwę do odtwarzanego wojska polskiego , aby było
gotowe walczyć w obronie państwa . Sytuacja stawała
się trudna bowiem w samej Rosji sfery rządzące były
przeciwne odbudowie Polski . Ostatecznie po długich
targach sprawe zakończono kompromisem . Zachodnią część
Księstwa Warszawskiego ( Wielkopolskę wraz z Bydgoszczą
i Toruniem oraz Gdańsk ) otrzymały Prusy , które
ponadto jako rekompensatę otrzymało 40% obszaru
wspomnianej Saksonii . Austria musiała zadowolić się
rejonem Wieliczki wraz z kopalniami soli . Kraków wraz z
najbliższą okolicą został wolnym miastem , ale pod
kontrolą trzech zaborców . Większość ziem Księstwa
Warszawskiego otrzymała Rosja , tworząc z nich
Królestwo Polskie, o łoncznej powierzchni 127 tysięcy
km-ż i ludności w 1816 roku 3,3 miliona , pod berłem
Aleksandra 1 jako cara Rosji i jednocześnie króla
polskiego . Uchwała kongresu wiedeńskiego z 9 czerwca
1815 roku określiła to jak następuje : Artykuł 1
.Księstwo Warszawskie wyjąwszy te prowincje i okręgi
,których przeznaczenie zgodnie z poniższymi artykułami
jest odmienne , zostaje przyłonczone nazawsze do
Cesarstwa Rosyjskiego . Będzie ono na mocy swej
konstytucji nierozerwalnie zwiÄ…zane z RosjÄ… i znajdo -
wać się będzie we władaniu J.C.M. cesarza Wszechrosji
, jego spadkobierców i następców po wsze czasy .
J.C.M. zamierza wedle swego uznania nadać ustrój
wewnętrzny temu państwu , które będzie się
znajdować pod specjalnym zarządem (...) Dla zachowania
równowagi sił w Europie kongres wiedeński dokonał
nowego rozbioru ziem polskich , wnosił jednak polską
państwowość ,poręczoną przez całą Europę . Co
doprowadziło do przywrócenia imienia Polskiego na mapę
, które zostało wytarte w 1795 roku . Traktaty i
konwencje rozbiorowe z lat 1795 i 1797 zostały przekreślone
przez te same państwa , które je podpisywały . Te same
państwa zobowiązały się jednocześnie że :
(...)Polacy ,tak poddani rosyjscy , jak i austryjaccy
oraz pruscy , będą mieli przedstawicieli narodowych
oraz narodowe instytucje państwowe zgodne z takim trybem
życia politycznego , jaki każdy z wyżej wymienionych
rządów uzna za najbardziej korzystny i odpowiedni dla
nich (...) Postanowienia te wszakże , otwierające
możliwość kształtowania się polskiego rynku
wewnętrznego i rozwoju życia narodowego , albo nie
zostały wcale wprowadzone w życie , albo obowiązywały
tylko krótki czas .

 






Autor : Teddy Kamil Kowalczuk