LABORATORIUM NAP DÓW HYDRAULICZNYCH
I PNEUMATYCZNYCH
INSTYTUT MASZYN ROBOCZYCH CI KICH
WYDZIAA
SAMOCHODÓW I MASZYN ROBOCZYCH
POLITECHNIKA WARSZAWSKA
ul. Narbutta 84, 02-524 Warszawa
wiczenie HP4
Podstawowe elementy układów pneumatycznych
Instrukcja
Opracowanie: dr in . Paweł Gomoli ski
Cel wiczenia
" Zapoznanie si z konstrukcj i działaniem podstawowych elementów pneumatyki siłowej.
" Poznanie zasad projektowania prostych układów pneumatyki siłowej.
" Opanowanie praktycznych umiej tno ci budowania prostych układów pneumatycznych
z prawidłowym wykorzystaniem własno ci ich elementów.
1. Podstawowe poj cia
Układy pneumatyki siłowej słu do wywoływania okre lonej reakcji urz dze
wykonawczych (silników i zaworów pneumatycznych), przetwarzaj cych energi
spr onego czynnika roboczego na prac mechaniczn , b d steruj cych t energi .
Czynnikiem roboczym najcz ciej wykorzystywanym w nap dach i sterowaniu
pneumatycznym jest spr one powietrze.
Nap d pneumatyczny jest to wykorzystanie energii spr onego gazowego czynnika
roboczego do poruszania mechanizmów i urz dze . Poni ej zestawiono wybrane przykłady
zastosowania pneumatyki:
" układy zawieszenia pojazdów, maszyn roboczych itp.,
" nap dy mechanizmów drzwi pojazdów;
" urz dzenia i maszyny sortuj ce, mocuj ce, pakuj ce itp.,
" manipulatory monta owe,
" nap dy urz dze transportu bliskiego (podajników, podno ników itp.);
" nap d urz dze hamulcowych pojazdów drogowych i szynowych;
" nap dy elementów dociskowych;
" nap dy narz dzi warsztatowych.
Nap d pneumatyczny realizowany jest za pomoc silników pneumatycznych.
Pracuj ce prostoliniowo (o ruchu post powo-zwrotnym) nazywane s siłownikami. Ponadto
wyró nia si silniki pneumatyczne o ruchu obrotowym oraz o ruchu wahadłowym.
Sterowanie pneumatyczne jest to sposób oddziaływania na obiekt sterowania, w
którym jako przeka nik informacji wykorzystuje si spr ony gaz (powietrze). Poni ej
zestawiono wybrane przykłady zastosowania pneumatyki sterowniczej:
" elementy wykonawcze reguluj ce dopływ energii spr onego powietrza do urz dze
nap dowych;
" realizacja sterowania za pomoc sygnałów (np. impulsów) pneumatycznych.
Pneumatyczne urz dzenia steruj ce przepływem spr onego powietrza nazywane s
zaworami pneumatycznymi. Rozró nia si zawory pneumatyczne steruj ce kierunkiem
przepływu, zawory steruj ce ci nieniem oraz zawory steruj ce nat eniem przepływu.
-2-
2. Podstawowe informacje o budowie układów
pneumatycznych
2.1. Uzdatnianie czynnika roboczego
Czynnik roboczy (spr one powietrze), przed wprowadzeniem do układu musi zosta
odpowiednio uzdatniony, tj. pozbawiony zanieczyszcze mechanicznych, odwodniony,
pozbawiony wtr ce oleju ze spr arki oraz nasycony specjalnym olejem do
pneumatycznych urz dze wykonawczych z ruchomymi cz ciami mechanicznymi. Zadanie
to realizowane jest przez odpowiednie urz dzenia  tzw. zespół przygotowania powietrza,
montowane na wej ciu instalacji spr onego powietrza, jako wyposa enie spr arek, b d
indywidualnie w poszczególnych obwodach pneumatycznych.
Osuszanie spr onego powietrza mo e by realizowane ró nymi metodami:
" przez wykroplenie wilgoci w wyniku jego schładzania poni ej punktu rosy;
" przez przepuszczanie powietrza przez warstw rodka absorpcyjnego, tworz cego z
wilgoci z powietrza kondensat, spływaj cy na dno zbiornika;
" za pomoc wkładów adsorpcyjnych, kolejno regenerowanych przez osuszanie zimnym
lub gor cym powietrzem.
Zanieczyszczenia mechaniczne i olejowe usuwane s za pomoc odpowiednich filtrów.
Naoliwianie spr onego powietrza wpływaj cego do układu pneumatycznego odbywa si w
tzw. smarownicach spr onego powietrza.
Poni ej przedstawiony został zespół przygotowania powietrza zastosowany na stanowisku
laboratoryjnym.
Pokr tło nastawcze ci nienia
Manometr
Wylot powietrza
Separator wody i filtr
Zespół przygotowania powietrza u ywany na stanowisku laboratoryjnym
Zastosowany na stanowisku laboratoryjnym pneumatycznym zespół przygotowania
powietrza Å‚ czy w sobie rol separatora i osadnika wody, filtra zanieczyszcze
mechanicznych oraz reduktora ci nienia, utrzymuj cego ci nienie robocze w układzie na
stałym poziomie, niezale nie od poboru powietrza. Osadnik wody wymaga regularnego
opró niania.
2.2. Podstawowe elementy steruj ce
a. Zawory rozdzielaj ce
Zawory rozdzielaj ce (tzw. rozdzielacze) słu do kierowania przepływem czynnika
roboczego w układach pneumatycznych. Za ich pomoc mo na kierowa spr one
powietrze do poszczególnych gał zi układu oraz zamyka i otwiera jego dopływ do
-3-
poszczególnych obwodów pneumatycznych. Rozdzielacze dziel si m.in. ze wzgl du na
liczb otworów  tzw. dróg (dwudrogowe, trzydrogowe, czterodrogowe itd.), liczb
nastawianych poło e (np. dwu-, trzy-, czteropoło eniowe), sposób sterowania (r czny,
mechaniczny, pneumatyczny, elektromagnetyczny). Zawory te oznacza si w sposób
informuj cy o liczbie otworów oraz liczbie poło e roboczych: np. symbol 3/2 oznacza, e
zawór ma 3 otwory i 2 poło enia robocze, czyli jest trzydrogowy i dwupoło eniowy.
Poni ej przedstawiono schematycznie działanie zaworu 3/2.
a) b) c)
A
A A
P R P R
Działanie zaworu rozdzielaj cego 3/2:
a) poło enie otwartego wlotu  P b) poło enie otwartego wlotu  R c) symbol graficzny zaworu
Zawór ten pozwala przeł cza pomi dzy dwoma wej ciami, ł cz c z wyj ciem  A albo
wej cie  R , albo wej cie  P . Do wej cia  P zwykle podł czany jest dopływ spr onego
powietrza, natomiast  R jest wykorzystywane przez wewn trzny mechanizm
odpowietrzaj cy. W zapisie graficznym zaworu kratka  a odpowiada jednej pozycji roboczej
zaworu (z udro nionym przelotem  P  A ), a kratka  b odpowiada drugiej pozycji roboczej
(wlot  P zamkni ty, brak przepływu, nast puje jedynie wypuszczanie powietrza przez wylot
 R ). W przypadku zastosowania spr yny powrotnej w konstrukcji zaworu, jedna z jego
pozycji uzyskuje miano neutralnej (do niej zawór mo e samoczynnie powraca ), za druga,
której uzyskanie wymaga pokonania siły spr yny, pozostaje robocza.
Kolejny rysunek przedstawia działanie zaworu 5/2 (5-drogowego, 2-poło eniowego).
a) b) c)
A B A B
R P S
R P S
Działanie zaworu rozdzielaj cego 5/2:
a) poło enie otwartego przelotu  P  A
b) poło enie otwartego przelotu  P  B
c) symbol graficzny zaworu
Jak wida na powy szym rysunku, zawór pozwala przeł cza pomi dzy przelotem  P  A ,
a przelotem  P  B . Nieaktywny w danej pozycji otwór wyj ciowy (odpowiednio  B lub
 A ) jest przeł czany do  S lub  R , które zwykle s wykorzystywane do odpowietrzania.
W przypadku zaworu rozdzielaj cego 5/2 w wersji ze spr yn powrotn i sterowaniem
ci nieniem, przeł czanie pozycji realizowane jest przez przykładanie ci nienia steruj cego.
Gdy działa ci nienie steruj ce, tłok pokonuj c sztywno spr yny cofa si do pozycji
roboczej, powoduj c otwarcie okre lonych wylotów i zamkni cie pozostałych.
-4-
Gdy ci nienie steruj ce spadnie, spr yna powoduje powrót tłoka do pozycji neutralnej
i zamkni cie/otwarcie alternatywnej kombinacji wylotów.
Przył cze ci nienia
steruj cego
Korpus zaworu
TÅ‚ok Spr yna powrotna
Przekrój zaworu rozdzielaj cego 5/2 ze spr yn powrotn i sterowaniem ci nieniem
(zawór w pozycji neutralnej)
b. Zawory zwrotne
Zawory zwrotne umo liwiaj przepływ czynnika roboczego tylko w jednym kierunku.
Stosowane s jako zabezpieczenie przed nadmiernym spadkiem ci nienia w układzie.
Odmian zaworu zwrotnego jest zawór szybkiego spustu, umo liwiaj cy np. szybkie
opró nienie komory siłownika, co pozwala istotnie zwi kszy pr dko ci ruchu tłoka.
c. Zawory dławi ce
Zawory dławi ce słu do sterowania nat eniem przepływu czynnika roboczego.
Działaj na zasadzie zaw ania przekroju przepustowego.
a) b)
Pokr tło regulacyjne
Przepływ zamkni ty
Przepływ otwarty
Iglica dławi ca
Zaw ony przepływ
Zawór dławi cy dwupozycyjny
a) w poło eniu dławienia przepływu; b) w poło eniu swobodnego przepływu
d. Zawory redukcyjne
Działanie zaworu redukcyjnego polega na utrzymywaniu nastawionej warto ci ci nienia
wyj ciowego niezale nie od zmian warto ci tego ci nienia na wej ciu do zaworu oraz
nat enia przepływu. Warunkiem jego poprawnego działania jest, aby ci nienie na wej ciu
nie spadało poni ej nastawionej warto ci wyj ciowej. Elementem reguluj cym ci nienie jest
najcz ciej spr yna z mechanizmem zmiany jej napi cia, współpracuj ca z grzybkiem
dławi cym lub odcinaj cym przepływ. Konstrukcyjnie zawór redukcyjny składa si z cz ci
-5-
kontroluj cej przepływ czynnika o danym ci nieniu oraz zaworu spustowego, który otwiera
si w momencie wzrostu ci nienia roboczego powy ej okre lonego poziomu.
e. Zawory bezpiecze stwa
Zawór bezpiecze stwa słu y do ograniczania wzrostu ci nienia roboczego w układzie do
ustalonej warto ci. Po przekroczeniu nastawionej warto ci ci nienia zawór bezpiecze stwa
samoczynnie si otwiera, uwalniaj c nadmiar czynnika do atmosfery. Podobnie jak w
przypadku zaworu redukcyjnego, elementem reguluj cym ci nienie jest najcz ciej spr yna
z mechanizmem zmiany jej napi cia, współpracuj ca z grzybkiem otwieraj cym i
zamykaj cym wylot.
2.3. Podstawowe elementy wykonawcze
Siłowniki pneumatyczne
Ze wzgl du na budow , siłowniki pneumatyczne mo na podzieli na membranowe,
tłokowe, beztłoczyskowe, nurnikowe, teleskopowe itd. Siłowniki tłokowe nazywane s
cylindrami pneumatycznymi. W zale no ci od sposobu działania, wyró ni mo na
siłowniki: dwustronnego działania, jednostronnego działania pchaj ce (podczas wysuwu
tłoczyska spr yna powrotna jest ciskana) lub ci gn ce (podczas wysuwu tłoczyska
spr yna powrotna jest rozci gana), wiruj ce (wykonuj ce ruch obrotowy wokół osi
tłoczyska), wahadłowe itd.
Spr yna powrotna
Odpowietrzanie
Wlot powietrza
Przekrój siłownika jednostronnego działania (pchaj cego)
3. Symbole elementów pneumatycznych
W zapisie in ynierskim elementy pneumatyki siłowej na schematach funkcjonalnych
przedstawiane za pomoc znormalizowanych symboli graficznych. W Polsce ujmuje je
norma PN-ISO 1219-1:1994.
Poni ej zestawione zostały symbole graficzne podstawowych elementów pneumatycznych,
w tym elementów dost pnych na stanowisku laboratoryjnym.
Szkic elementu
Symbol graficzny dost pnego na Opis
stanowisku
Przewód pneumatyczny
-6-
Poł czenie przewodów pneumatycznych
Zespół przygotowania powietrza (filtr +
smarownica + reduktor)
Siłownik (cylinder) pneumatyczny jednostronnego
działania pchaj cy
Siłownik (cylinder) pneumatyczny tłokowy
dwustronnego działania
Zawór bezpiecze stwa
Zawór zwrotny
Zawór szybkiego spustu
Regulowany zawór dławi co-zwrotny (ze
swobodnym przepływem w jednym kierunku i
dławionym przepływem w drugim kierunku)
Rozdzielacz 3/2 (trzydrogowy, dwupoło eniowy) ze
spr yn powrotn , sterowany przyciskiem
płaskim
(Liczba kratek jest równa liczbie poło e )
J.w., sterowany przyciskiem grzybkowym
Rozdzielacz 5/2 (pi ciodrogowy, dwupoło eniowy)
ze spr yn powrotn , sterowany d wigni
J.w., sterowany ci nieniem
Rozdzielacz 5/2 bistabilny (bez spr yny
powrotnej), sterowany obustronnie ci nieniem
-7-
4. Opis stanowiska laboratoryjnego
Stanowisko laboratoryjne wyposa one jest w perforowan tablic do szybkiego
monta u elementów pneumatyki siłowej. Tablica oraz elementy s tak zaprojektowane, aby
mo na je było łatwo montowa i demontowa . Elementy pneumatyczne znajduj si w
szafkach pod tablic monta ow . Ich zamocowanie i demonta dokonywany jest przy u yciu
rubokr ta. Szybkozł cza umo liwiaj łatwy monta przewodów pneumatycznych.
Stanowisko zasilane jest czynnikiem roboczym w postaci spr onego powietrza.
Stanowisko laboratoryjne do budowy układów pneumatyki siłowej
a) b) c)
-8-
d) e) f)
g) h)
Przykładowe elementy pneumatyczne: a) spr arka; b) zespół przygotowania powietrza;
c) rozdzielacz 3/2 sterowany ci nieniem, z wylotem szybkiego spustu; d) zawór rozdzielaj cy 3/2;
e) siłownik dwustronnego działania, f) rozgał ziacz z zaworem suwakowym 3/2 sterowany ci nieniem;
g) zawór rozdzielaj cy 5/2 sterowany d wigni ; h) zawór dławi co-zwrotny
Stanowisko wyposa one jest równie w elementy elektromagnetyczne i elektroniczne
oraz zasilacz elektryczny, umo liwiaj ce budowanie układów automatycznego sterowania
pneumatyk siłow .
4.1. Sposób mocowania urz dze i przewodów pneumatycznych
a) Mocowanie elementów pneumatycznych do tablicy monta owej
1. Ustawi mocowany element w danym
poło eniu i wsun gumowe tuleje w
odpowiednie otwory monta owe tablicy.
2. Posługuj c si rubokr tem z płask
ko cówk obróci ka dy z trzpieni
Mocowanie zwolnione
monta owych o k t 90° w kierunku
Tuleja
gumowa
zgodnym z ruchem wskazówek zegara (w
prawo). Odgłos zatrzasku potwierdzi
prawidłowe zadziałanie mocowania.
3. Zwolnienie mocowania nast puje po
obrócenia wszystkich trzpieni
Mocowanie zablokowane
monta owych o k t 90° w kierunku
przeciwnym. Nast pnie mo na dany
element wysun .
Tablica monta owa Mocowany element
-9-
b) Mocowanie elementów pneumatycznych do tablicy monta owej
Wszystkie urz dzenia wyposa one s
A
czenie Rozł czanie
w szybkozł cza przystosowane do
przewodów elastycznych o rednicy 4 mm.
Przewód
elastyczny
1. Przy u yciu odpowiedniego narz dzia
odci wymagany odcinek przewodu
pneumatycznego.
Nacisn
DÅ‚ugo odcinka nale y przewidzie
z odpowiednim nadmiarem,
uwzgl dniaj cym nieprostoliniowe
uło enie przewodu i ułatwiaj cym
monta .
Szybkozł cze
2. Przeci cie musi by wykonane w
płaszczy nie prostopadłej do przewodu.
3. Wsun koniec przewodu do oporu
w szybkozł cze.
4. W celu rozł czenia, wystarczy płask
ko cówk rubokr ta nacisn pier cie
szybkozł cza i wyci gn przewód.
Odcinki przewodów mo na wykorzystywa
wielokrotnie. Uszkodzone ko cówki nale y
odci .
5. Przykładowy układ pneumatyczny
Zadanie: Zaprojektowa i zbudowa układ pneumatyczny z siłownikiem, którego tłoczysko
wysuwa si po naci ni ciu przycisku i cofa si po jego zwolnieniu.
W rozwi zaniu zastosowano siłownik jednostronnego działania sterowany zaworem
rozdzielaj cym. Poni sze ilustracje przedstawiaj schemat funkcjonalny układu, cyklogram
pracy układu oraz schemat poł cze elementów na tablicy monta owej.
Jest to przykład sterowania bezpo redniego siłownikiem.
1
1.2
0
t
Smax
1.3
0
t
Schemat funkcjonalny układu pneumatycznego
Cyklogram pracy układu
-10-
Schemat poł cze elementów na tablicy monta owej: (1.0) zespół przygotowania powietrza;
(1.1) rozdzielacz 3/2 ze spr yn powrotn , sterowany przyciskiem z blokad poło enia;
(1.2) rozdzielacz 3/2 ze spr yn powrotn , sterowany przyciskiem; (1.3) siłownik jednostronnego
działania
Siłownik jednostronnego działania (1.3) ma wbudowan spr yn powrotn , która po
obni eniu ci nienia powoduje samoczynne cofanie tłoczyska. Zatem wystarczy, eby układ
pneumatyczny wymuszał tylko wysuw tłoczyska.
Zawór rozdzielaj cy (1.1) pełni rol pneumatycznego wył cznika układu, otwieraj cego i
zamykaj cego przepływ czynnika roboczego w postaci spr onego powietrza.
Wła ciwe sterowanie wysuwem tłoczyska siłownika (1.3) realizuje zawór rozdzielaj cy (1.2),
st d przedstawiony wcze niej cyklogram pracy układu obejmuje te wła nie elementy. Bardzo
wa ne jest podł czenie zaworu (1.2) we wła ciwym kierunku. Poni ej przedstawione jest
działanie tego zaworu.
Otwarty
Zamkni ty
Działanie zaworu (1.2)
-11-
Konstrukcyjnie jest to tzw. zawór normalnie zamkni ty, czyli udro nienie przepływu
(pozycja  a na rysunku symbolu graficznego zaworu) wymaga naci ni cia przycisku. Po
zwolnieniu przycisku zawór samoczynnie powraca do pozycji neutralnej (pozycja  b na
rysunku symbolu graficznego zaworu), zamykaj c przepływ. Naci ni cie przycisku zaworu
(1.2) powoduje otwarcie przepływu doprowadzaj cego spr one powietrze do siłownika
(dolny wylot na powy szym rysunku) i w efekcie wysuni cie jego tłoczyska. Dopóki przycisk
jest przytrzymywany, tłoczysko siłownika pozostaje wysuni te, poniewa cały czas
przykładane jest do niego ci nienie. Zwolnienie przycisku (1.2) powoduje samoczynny
powrót zaworu do pozycji zamkni cia, w której nast puje odprowadzenie powietrza z komory
siłownika do atmosfery przez drugi (górny na powy szym rysunku) wylot zaworu i w efekcie
wsuni cie tłoczyska pod wpływem wewn trznej spr yny powrotnej.
6. Wykonanie wiczenia
W zale no ci od liczebno ci zespołu wykonuj cego wiczenie, mo e on zosta
podzielony na mniejsze grupy, które w cz ci praktycznej b d wykonywa wyznaczone
zadania. Poni ej przedstawiony jest ogólny zarys przebiegu wiczenia.
1. Wprowadzenie: omówienie budowy podstawowych elementów pneumatycznych,
rozpoznanie elementów pneumatycznych dost pnych na stanowisku
2. Sporz dzenie schematów funkcjonalnych prostych układów pneumatycznych z
elementami wykonawczymi realizuj cymi okre lone przez prowadz cego działania.
(Zadania wyszczególnione zostały w zał czniku do instrukcji.)
3. Monta zaprojektowanego układu pneumatycznego na stanowisku.
4. Prezentacja działania zbudowanego układu oraz omówienie ewentualnych rozwi za
alternatywnych.
5. Wykonanie sprawozdania (odr bnego dla ka dego z realizowanych zada ) ze zbiorczym
zestawieniem wszystkich uczestników zespołu odrabiaj cego wiczenie.
6. Zako czenie: demonta i schowanie u ytych elementów, uporz dkowanie stanowiska.
Sprawozdanie w cz ci merytorycznej powinno zawiera :
" wypełnion niezb dnymi danymi stron tytułow (wzór na ostatniej stronie instrukcji)
" opis zada do zrealizowania,
" schematy funkcjonalne zaprojektowanych układów pneumatycznych z
wyszczególnieniem u ytych elementów steruj cych i wykonawczych oraz krótkim opisem
ich funkcji,
" schemat poł cze elementów na tablicy monta owej (dopuszczalna fotografia),
" graficzne przedstawienie działania głównych elementów steruj cych i wykonawczych, w
postaci cyklogramu pracy układu,
" ewentualne propozycje rozwi za alternatywnych postawionego zadania.
Sprawozdanie powinno zosta wykonane w obr bie czasu przewidzianego na realizacj
wiczenia i oddane w tym samym dniu. Sprawozdania oddane w pó niejszym terminie mog
uzyska ocen co najwy ej dostateczn .
Ostateczne zaliczenie wiczenia, na którym niezb dne b dzie wykazanie si umiej tno ci
samodzielnego zaprojektowania oraz zbudowania prostego układu pneumatycznego,
nast puje w terminie podanym w grafiku Laboratorium.
-12-
7. Zasady bezpiecze stwa
Ze wzgl du na poruszaj ce si cz ci oraz wyst puj ce w układzie wysokie ci nienie
robocze, podczas wykonywania wiczenia nale y zachowa szczególn ostro no , aby
unikn nieszcz liwego wypadku lub uszkodzenia stanowiska na skutek nieprawidłowo
wykonanego poł czenia, wadliwego zamocowania urz dze , b d np. spowodowania
niekontrolowanego zadziałania elementów ruchomych.
" Przed podł czeniem zasilania do zmontowanego na stanowisku układu nale y
dokładnie sprawdzi , czy układ jest prawidłowo zło ony, czy nie ma lu nych poł cze
lub mocowa , uszkodzonych cz ci lub przewodów, b d innych potencjalnych
zagro e .
" Nie wolno rozł cza ani wymienia adnych elementów, gdy w układzie panuje
ci nienie robocze.
" Na tablicy monta owej mog by montowane wył cznie elementy stanowi ce
wyposa enie stanowiska.
" Przed uruchomieniem układu dokładnie sprawdzi , czy wszystkie poruszaj ce si
elementy, a szczególnie tłoczyska siłowników, maj wystarczaj c ilo miejsca na
wykonywanie ruchów roboczych.
" Na drodze tłoczysk siłowników nie mog znajdowa si adne przeszkody poza
ewentualnymi wył cznikami kra cowymi lub czujnikami.
" Nale y pozostawa w bezpiecznej odległo ci od siłowników, poniewa istnieje ryzyko
ich niespodziewanego zadziałania.
8. Literatura
1. Szenajch W.: Nap d i sterowanie pneumatyczne, WNT Warszawa 1992.
2. W sierski A
.: Elementy i układy pneumatyczne, OW NOT Kielce 1989-1990.
3. Polska norma PN-ISO 1219-1:1994.
-13-
LABORATORIUM NAP DÓW
INSTYTUT MASZYN ROBOCZYCH CI KICH HYDRAULICZNYCH
I PNEUMATYCZNYCH
Nr wiczenia: Temat:
Podstawowe elementy układów pneumatycznych
HP4
Zespół: Grupa: Data:
D/W/Z
Lista osób wykonuj cych wiczenie:
1. .................................................................................
2. .................................................................................
3. .................................................................................
4. .................................................................................
5. .................................................................................
6. .................................................................................
7. .................................................................................
8. .................................................................................
9. .................................................................................
10. .................................................................................
11. .................................................................................
12. .................................................................................
Zał cznik do instrukcji  Podstawowe elementy układów pneumatycznych
Zestaw zada wykonanych w ramach wiczenia laboratoryjnego
Zadanie B11a
Zaprojektowa i zbudowa układ pneumatyczny z bezpo rednim sterowaniem siłownikiem
jednostronnego działania, którego tłoczysko wysuwa si po naci ni ciu przycisku i cofa si
po jego zwolnieniu.
(Wskazówka: rozdzielacz 3/2 ze spr yn powrotn , sterowany przyciskiem)
Zadanie B11b
Zaprojektowa i zbudowa układ pneumatyczny z bezpo rednim sterowaniem siłownikiem
jednostronnego działania, którego tłoczysko wysuwa si po naci ni ciu przycisku i cofa si
po jego ponownym naci ni ciu.
(Wskazówka: rozdzielacz 3/2 ze spr yn powrotn , sterowany przyciskiem z blokad poło enia)
Zadanie B21a
Zaprojektowa i zbudowa układ pneumatyczny z bezpo rednim sterowaniem siłownikiem
dwustronnego działania, którego tłoczysko wysuwa si po naci ni ciu d wigni i cofa si po
jej zwolnieniu.
(Wskazówka: rozdzielacz 5/2 ze spr yn powrotn , sterowany d wigni )
Zadanie P21a
Zaprojektowa i zbudowa układ pneumatyczny z po rednim sterowaniem siłownikiem
jednostronnego działania, którego tłoczysko wysuwa si po naci ni ciu przycisku i cofa si
po jego zwolnieniu.
(Wskazówka: rozdzielacz 3/2 ze spr yn powrotn , sterowany przyciskiem + rozdzielacz 5/2 ze
spr yn powrotn , sterowany ci nieniem)
Zadanie P22b
Zaprojektowa i zbudowa układ pneumatyczny z po rednim sterowaniem siłownikiem
dwustronnego działania, którego tłoczysko wysuwa si po naci ni ciu jednego przycisku i
cofa si po naci ni ciu innego przycisku.
(Wskazówka: 2 x rozdzielacze 3/2 ze spr yn powrotn , sterowane przyciskiem + rozdzielacz 5/2
bistabilny)
Zadanie zaliczeniowe
Jeden z powy szych układów pneumatycznych z dodatkow mo liwo ci regulacji pr dko ci
ruchu tłoczyska siłownika (projekt + monta na stanowisku).