plik


ÿþPolitechnika Aódzka WydziaB In|ynierii Procesowej i Ochrony Zrodowiska Katedra In|ynierii Molekularnej Instrukcja do wiczeD z przedmiotu: Energia ze zródeB niekonwencjonalnych wiczenie nr 1 Wytwarzanie wodoru w procesie elektrolizy wody OpracowaB: mgr in|. PrzemysBaw Makowski ZatwierdziB: prof. dr hab. in|. Jacek Tyczkowski Aódz 2012 2 1. CEL WICZENIA Celem wiczenia jest zapoznanie si z procesem elektrolizy wody i budow elektrolizera typu PEM oraz przebadanie procesu wytwarzania wodoru z wody na elektrolizerze typu PEM. yródBem prdu staBego bdzie bateria fotowoltaiczna oraz zasilacz o staBym napiciu. Przebadana zostanie stechiometria powstawania wodoru i tlenu w procesie rozkBadu wody. Sporzdzona zostanie charakterystyka napiciowo prdowa elektrolizera PEM oraz okre[lona zostanie teoretyczna i rzeczywista ilo[ produkowanego wodoru na elektrolizerze, czyli tzw. wydajno[ Faradaya oraz wydajno[ energetyczna produkowanego w ten sposób wodoru. 2. WSTP TEORETYCZNY Elektroliz mo|na zdefiniowa jako szereg reakcji utleniania i redukcji wywoBanych przepBywem prdu elektrycznego pomidzy elektrodami zanurzonymi w roztworach elektrolitów (lub ich formach stopionych). Elektrody poBczone s obwodem z zewntrznym zródBem prdu. Elektroliza jest procesem niesamorzutnym, wic wymuszana jest poprzez przepByw prdu. Elektroliz realizuje si w urzdzeniach zwanych elektrolizerami. Klasyczne elektrolizery skBadaj si z dwóch elektrod poBczonych ze sob przewodem elektrycznym z wpitym w niego zródBem prdu staBego o okre[lonym napiciu powodujcym powstanie ró|nicy potencjaBów na elektrodach. Obie elektrody zanurzane s w tym samym roztworze zawierajcym jony (zwanym elektrolitem), zamykajc w ten sposób obwód elektryczny. Elektrody nazywane s odpowiednio katod (poBczona jest ona z ujemnym biegunem zródBa prdu) i anod (poBczona jest ona z dodatnim biegunem zródBa prdu). Ruch elektronów od anody do katody odbywa si zewntrznym przewodem elektrycznym Bczcym elektrody. Kationy w roztworze poruszaj si natomiast w kierunku elektrody zwanej katod, a ujemnie naBadowane aniony przesuwaj si w stron dodatnio naBadowanej elektrody zwanej anod. Katoda dostarcza elektrony kationom, które przyBczaj elektrony (zachodzi reakcja redukcji) i przechodz w stan atomowy (gaz lub ciaBo staBe). Anoda odbiera elektrony od anionów (zachodzi reakcja utlenienia), które przechodz równie| w stan atomowy lub czsteczkowy (gaz lub ciaBo staBe). Schematycznie proces elektrolizy przedstawiony zostaB na rysunku 1. Wa|n cz[ci elektrolizerów jest roztwór elektrolitu. Rozró|nia si elektrolity wBa[ciwe i elektrolity potencjalne. Elektrolity wBa[ciwe to substancje o czsteczkach zbudowanych z jonów (np. NaCl, NaOH), w których po wprowadzeniu do rozpuszczalnika nastpuje dysocjacja wszystkich wizaD jonowych poBczona z solwatacj jonów (dysocjacja jonowa). Natomiast elektrolity potencjalne to zwizki, w których wystpuj 3 spolaryzowane wizania kowalencyjne, ulegajce dysocjacji na jony dopiero w wyniku chemicznego oddziaBywania z polarnymi czsteczkami rozpuszczalnika (np. HCl, CH3COOH). Wydzielanie si produktów elektrolizy ma miejsce dopiero wtedy, gdy przyBo|ona ró|nica potencjaBów pochodzca od zewntrznego zródBa przekracza warto[ zwan napiciem rozkBadowym UrozkB. Na rysunku 2 zostaBa przedstawiona zale|no[ midzy przyBo|onym napiciem a otrzymanym nat|eniem prdu podczas prowadzenia elektrolizy. 2 1 UrozkB Napicie U [V] Rys. 2. Nat|enie prdu w funkcji napicia podczas procesu elektrolizy. W etapie pocztkowym (etap 1, rys. 2) wzrost napicia nie powoduje powstawania produktów elektrolizy. Ma to zwizek z tym, |e katoda i anoda pokrywaj si warstewkami produktów elektrolizy. Wydzielone produkty elektrolizy powoduj powstanie na elektrodach siBy elektromotorycznej SEM, skierowanej przeciwnie do przyBo|onego napicia. Dopiero kiedy przyBo|one do elektrod elektrolizera napicie (UrozkB) jest co najmniej równe, a w praktyce nieco wiksze od siBy elektromotorycznej utworzonej na elektrodach elektrolizera, obserwujemy proces elektrolizy i stopniowy wzrost nat|enia prdu wraz ze wzrostem napicia powy|ej UrozkB (etap 2, rys.2). W praktyce warto[ napicia rozkBadowego UrozkB. powikszana jest o tzw. nadnapicia na elektrodach oraz spadek napicia zwizany z oporem elektrolitu i dopiero wtedy okre[la si je napiciem rozkBadowym, przy którym proces elektrolizy zachodzi z optymaln prdko[ci. Przy napiciu rozkBadowym nie powikszonym o nadnapicie proces elektrolizy bdzie zachodziB, ale bardzo wolno. Na warto[ nadnapicia wpBywaj: " materiaB elektrody oraz stan jej powierzchni, " gsto[ prdu, " skBadu roztworu elektrolitu, " temperatura. Wielko[ napicia rozkBadowego niezbdnego do przeprowadzenia jonów ró|nych pierwiastków w obojtne atomy zale|y od poBo|enia pierwiastka w szeregu napiciowym. Ta wBa[ciwo[ jest wykorzystywana do elektrolitycznego rozdzielenia metali. Elektroliz opisuj dwa prawa zwane prawami elektrolizy Faraday a. I prawo: masa substancji wydzielonej na elektrodzie w wyniku procesu elektrolizy jest wprost proporcjonalna do Badunku przepBywajcego przez elektrolit: Nat|enie prdu I [mA] 4 m = k · I · t = k · Q gdzie: k - równowa|nik elektrochemiczny [g/C], I - nat|enie prdu [A], t - czas trwania elektrolizy [s], m - masa substancji wydzielonej na elektrodzie [g], Q - Badunek elektryczny [C]. II prawo: stosunek mas substancji wydzielonych na elektrodach podczas przepBywu jednakowych Badunków elektrycznych jest równa stosunkowi ich równowa|ników elektrochemicznych i stosunkowi ich mas równowa|nikowych : m1 k1 R1 = = m2 k2 R2 gdzie: m1, m2  masy substancji wydzielonych na elektrodach [g], k1, k2 - równowa|nik elektrochemiczne substancji [g/C], R1, R2  masy równowa|nikowe [g/mol]. Z praw Faradaya mo|na wywnioskowa, |e do wydzielenia jednego gramorównowa|nika dowolnej substancji potrzebny jest ten sam Badunek. Aadunek ten nosi nazw staBej Faradaya i wynosi F=96485 C/mol. Wstawiajc t warto[ do wzoru z I prawa Faradaya w miejsce Badunku Q, a w miejsce masy m  mas jednego gramorównowa|nika m=M/z, otrzymuje si: M , k = z F · zatem I prawo Faradaya mo|na zapisa jako: M m = Å" I·t z·F a z tego wynika wzór: Q = n · z · F gdzie: M  masa molowa substancji wydzielonej na elektrodzie [g/mol], n  liczba moli substancji wydzielonej na elektrodzie [mol], F  staBa Faradaya [C/mol], z  liczba elektronów biorca udziaB w reakcji, w której powstaje 1 mol substancji o masie molowej M. W praktyce obserwuje si wydzielanie mniejszej masy produktów ni| wyliczona na podstawie prawa Faradaya. Przyczynami tego mog by: " nieuwzgldnienie w obliczeniach reakcji ubocznych (jednoczesne wydzielanie na elektrodzie dwóch lub wicej produktów elektrolizy), " reakcje wtórne pomidzy produktami elektrolizy a otoczeniem. 5 Stosunek wydzielonej masy m rozpatrywanego produktu elektrolizy do masy wyliczonej z prawa Faradaya mF nazywa si wydajno[ci prdow elektrolizy. Wielko[ t mno|y si przez 100 % i wyra|a w procentach. Elektroliza jest procesem stosowanym na skal przemysBow m.in. do: " produkcji metali: aluminium, litu, sodu, potasu, " produkcji rozmaitych zwizków chemicznych, w tym kwasu trifluorooctowego, wodorotlenku sodu i potasu, chloranu sodu i chloranu potasu, " produkcji gazów: wodoru, chloru i tlenu, " galwanizacji - pokrywanie cienk warstw metalu innego metalu. Elektroliza wody to proces rozkBadu wody na wodór i tlen na skutek dziaBania prdu elektrycznego. Zazwyczaj nie stosuje si w elektrolizie czystej wody, ze wzgldu na stosunkowo maB zdolno[ do przewodzenia prdu (maBa warto[ stopienia dysocjacji wody, co powoduje maB ilo[ jonów H+ i OH- i du|e straty energii elektrycznej zwizane z wysokim oporem). Mo|na u|ywa wodnych roztworów wodorotlenków, kwasów lub soli, ale w praktyce stosuje si wyBcznie wodne roztwory tych pierwszych (wodne roztwory kwasów powoduj korozj elektrod, a wodne roztwory soli maja ni|sz przewodno[ wBa[ciw). Zastosowanie w elektrolizie wody najcz[ciej znajduj roztwory NaOH (16-18%) i KOH (25-29%). Nale|y pamita, |e nie wszystkie elektrolity nadaj si do wytwarzania wodoru. W przypadku elektrolizy wodnych roztworów o pH >7, np. roztworów wodnych NaOH, na elektrodach aparatu zachodz nastpujce reakcje: Katoda (-): 4 H2O + 4 e- = 2 H2 + 4 OH- Anoda (+): 4 OH- = 4 e- + O2 + 2 H2O Sumarycznie: 2H2O ’! 2H2 + O2 Na katodzie powstaje wodór o wysokiej czysto[ci. W przypadku roztworów o pH < 7 zródBem protonów redukujcych si na katodzie jest woda utleniajca si na anodzie. Podczas utleniania wody na anodzie oprócz powstajcych protonów wydziela si równie| tlen. Przy pH = 7 zródBem protonów jest tak|e woda utleniajca si na anodzie z wydzieleniem tlenu. Na katodzie natomiast woda jest redukowana, powstaj jony hydroksylowe z jednoczesnym wydzieleniem wodoru. Teoretyczna minimalna warto[ napicia rozkBadu (przy pH = 14, nie uwzgldniajc nadnapi i spadku napicia na elektrolicie) potrzebna do zainicjowania procesu elektrolizy wody wynosi 1,23 V. W praktyce stosuje si wy|sze napicia w celu przyspieszenia procesu powstawania wodoru i tlenu. Zasadnicz cz[ci elektrolizera typu PEM jest zespóB dwóch elektrod (anody i katody), wykonanych z materiaBów o wBa[ciwo[ciach katalitycznych, przedzielonych cienk membran polimerow przewodzc protony, tj. jony H+  peBnic funkcj elektrolitu. Budowa i zasada dziaBania elektrolizera typu PEM oraz zachodzcych w nim reakcji na anodzie i katodzie przedstawia rysunek 3. Na anodzie zachodzi proces utleniania wody, podczas którego powstaj cztery protony i jedna czsteczka tlenu, z jednoczesnym wydzieleniem czterech elektronów. Protony te przechodz przez polimerow membran i trafiaj na katod, elektrony pochodzce od zewntrznego zródBa obwodem równie| trafiaj na katod, gdzie Bczc si z protonami (reakcja redukcji) tworz dwie czsteczki wodoru. Sprawno[ tego typu elektrolizerów wynosi ok. 85%. 6 Rys.3 Budowa i zasada dziaBania elektrolizera typu PEM. yródBo: P.Grygiel, H.Sadowski  Laboratorium Konwersji Energii , WydziaB Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Politechnika GdaDska 2006. Elektrolizery typu PEM dziki elektrolitowi w postaci ciaBa staBego charakteryzuj si prost i zwart budow. Ze wzgldu na prac w niskich temperaturach (np. w temperaturze pokojowej), wymagaj one stosowania katalizatora reakcji (np. platyny). Cienka folia przewodzca protony (PEM) wytwarzana jest z u|yciem sulfonowanych fluoropolimerów. PEM wytwarza si z polietylenu (PTE), w którym nastpnie zastpuje si wodór fluorem, tworzc politetrafluoroetylen  PTFE (zwyczajowo zwany Teflonem). Jest on wytrzymaBy mechanicznie i odporny na dziaBanie agresywnych zwizków chemicznych oraz silnie hydrofobowy. Nastpnie PTFE poddaje si sulfonowaniu, które polega na doBczeniu bocznego BaDcucha, zakoDczonego grup sulfonow  SO3H (przykBadowa struktura PEM  rys.4). Wodór w grupie  SO3H jest zwizany jonowo. ZakoDczeniem bocznego BaDcucha jest wic na staBe przyBczony do niego jon  SO3 i jonowo zwizany z nim jon H+. Czsteczki BaDcuchów bocznych d| do tworzenia klasterów wewntrz struktury materiaBu. Grupy sulfonowe s wysoce hydrofilowe. Zatem membrana PEM jest materiaBem hydrofobowym (PTFE) z lokalnymi obszarami hydrofilowymi wokóB klasterów sulfonowanych BaDcuchów bocznych. Obszary hydrofilowe charakteryzuj si tym, |e silnie pochBaniaj wod. Wewntrz nawodnionych regionów, jony H+ s stosunkowo sBabo zwizane z jonami  SO3 i mo|liwy jest ich ruch  jak w przypadku wodnego roztworu kwasu. W rezultacie mo|emy mówi o kwa[nych obszarach w silnie hydrofobowej strukturze membrany. Typowa warto[ przewodno[ci osigana przez nawodnione membrany PEM to okoBo 0,1 S · cm-1. Rys.4. PrzykBadowa struktura PEM. 7 3. PRZEBIEG WICZENIA wiczenie skBada si z trzech cz[ci: 1. Pomiar ilo[ci powstajcego wodoru i tlenu podczas rozkBadu wody na elektrolizerze PEM z u|yciem ogniwa fotowoltaicznego jako zródBa staBego napicia. Przyrzdy: - elektrolizer PEM 0-2 V, - dwa zbiorniki z podziaBk max. 30 cm3 (na wodór i tlen), - ogniwo fotowoltaiczne do 2V, - zródBo [wiatBa (lampa halogenowa OSRAM HALOPAR 30 75W), - multimetr (woltomierz/amperomierz), - przewody elektryczne i w|e z tworzywa. Wykonanie: a. Za pomoc czterech w|y z tworzywa poBczy górne i dolne wyj[cia z elektrolizera PEM z odpowiadajcymi im wyj[ciami obu zbiorników do gromadzenia wodoru i tlenu. Umie[ci dwa w|e z tworzywa z drugiej strony obu zbiorników  tzw. w|e wylotowe (po jednym na zbiornik), nastpnie naBo|y na nie opaski zaciskowe i zamkn delikatnie (wedBug rysunku 5). Nala wod destylowan do obu zbiorników do górnego poziomu zaznaczonego na zbiornikach, otworzy klamr zaciskow  wraz ze spadkiem poziomu wody nastpuje usuwanie powietrza z obu zbiorników. Woda powinna dosta si równie| na elektrolizer PEM. Zamkn klamry, poziom wody w obu zbiornikach powinien znajdowa si na poziomie 0 cm3. Rys. 5. Schemat poBczenia elektrolizera PEM ze zbiornikami do gromadzenia wodoru i tlenu. b. Do elektrolizera PEM podBczy zródBo zasilania  ogniwo fotowoltaiczne (zgodnie z opisami biegunów znajdujcymi si na elementach) - ukBad powinien mie konfiguracj jak na rys. 6. Lamp halogenow umie[ci w odlegBo[ci kilkunastu centymetrów od ogniwa fotowoltaicznego. Poprosi prowadzcego o sprawdzenie poprawno[ci zBo|enia ukBadu. WBczy lamp halogenow o[wietlajc ogniwo fotowoltaiczne. Od tego momentu powinno zosta zaobserwowane wydzielanie wodoru i tlenu. Zaraz po rozpoczciu eksperymentu podBczy do ogniwa fotowoltaicznego woltomierz i sprawdzi warto[ napicia (jego warto[ powinna wynosi od 1,6 V do 1,8 V). Nastpnie odBczy ostro|nie woltomierz i nie zmienia poBo|enia lampy halogenowej i ogniwa fotowoltaicznego wzgldem siebie do koDca eksperymentu. 8 Rys. 6. Schemat podBczenia baterii fotowoltaicznej i ukBadu elektrolizera typu PEM. c. Gdy w zbiorniku, w którym gromadzi si wodór zostanie osignita warto[ 10 cm3 (ok. 20 min), szybko odBcza ogniwo od elektrolizera PEM oraz zgasi lamp, jednocze[nie spisujc objto[ uzyskanego tlenu ze zbiornika z tlenem oraz objto[ wodoru ze zbiornika z wodorem. Nastpnie odBczy zródBo zasilania, otworzy klamr zaciskow na w|u wylotowym - najpierw jedn, odczeka chwil do momentu usunicia caBej objto[ci jednego z gazów i zamkn, operacj powtórzy dla zbiornika z drugim gazem. Przed przystpieniem do kolejnej cz[ci wiczenia zadba, aby w w|ach prowadzcych do zbiorników nie zalegaB wodór i tlen. 2. Wyznaczenie charakterystyki napiciowo prdowej elektrolizera PEM. Przyrzdy: - elektrolizer PEM 0-2 V, - dwa zbiorniki z podziaBk max. 30 cm3 (na wodór i tlen), - ogniwo fotowoltaiczne do 2V, - zasilacz 2V (bateria), - zródBo [wiatBa (lampa halogenowa OSRAM HALOPAR 30 75W), - dwa multimetry (woltomierz/amperomierz), - rezystor nastawny, - przewody elektryczne i w|e z tworzywa. Wykonanie: a. ZBo|y ukBad wedBug schematu elektrycznego zamieszczonego na rys. 7. Jako zródBo napicia u|y zasilacza 2 V. Rezystor nastawny nastawi na opór nieskoDczenie du|y (symbol "). Do elektrolizera PEM podBczy za pomoc w|y zbiorniki na tlen i wodór. Zacisn w|e wylotowe z obu zbiorników za pomoc klamer zaciskowych. Zala zbiorniki woda wedBug zasad z pierwszej cz[ci wiczenia. Poprosi prowadzcego o sprawdzenie poprawno[ci zBo|enia ukBadu. 9 Rys. 7. Schemat podBczenia ukBadu do wyznaczenia charakterystyki napiciowo-prdowej elektrolizera. b. Po zBo|eniu ukBadu, zaBczy zasilanie i zacz kolejno zmniejsza opór na rezystorze nastawnym. Po ka|dej zmianie oporu spisa z multimetrów warto[ci napicia i odpowiadajce mu warto[ci nat|enia prdu. Obserwowa zmian szybko[ci powstawania wodoru i tlenu wraz ze zmian zadanego oporu. Sporzdzi tabel wyników, w której umieszczone bd nastawione warto[ci oporu elektrycznego, warto[ci napicia i nat|enia prdu. Zaznaczy w tabeli warto[ napicia, przy którym zaobserwowano przepByw prdu. c. T sama procedur przeprowadzi z u|yciem ogniwa fotowoltaicznego jako zródBo zasilania. Podobnie jak w poprzednim wiczeniu zaraz po rozpoczciu eksperymentu podBczy do ogniwa fotowoltaicznego woltomierz i sprawdzi warto[ napicia (od 1,6 V do 1,8 V). Nastpnie odBczy ostro|nie woltomierz i nie zmienia poBo|enia lampy halogenowej i ogniwa fotowoltaicznego wzgldem siebie do koDca eksperymentu. d. Nastpnie odBczy zródBo zasilania, otworzy klamr zaciskow na w|u wylotowym - najpierw jedn, odczeka chwil do momentu usunicia caBej objto[ci jednego z gazów i zamkn, operacj powtórzy dla zbiornika z drugim gazem. Przed przystpieniem do kolejnej cz[ci wiczenia zadba, aby w w|ach prowadzcych do zbiorników nie zalegaB wodór i tlen. 3. Okre[lenie wydajno[ci energetycznej i wydajno[ci Faradaya (prdowej) elektrolizera PEM. Przyrzdy: - elektrolizer PEM 0-2 V, - dwa zbiorniki z podziaBk max. 30 cm3 (na wodór i tlen), - ogniwo fotowoltaiczne do 2V, - zródBo [wiatBa (lampa halogenowa OSRAM HALOPAR 30 75W), - dwa multimetry (woltomierz/amperomierz), - czasomierz/stoper, - przewody elektryczne i w|e z tworzywa. Wykonanie: a. ZBo|y ukBad wedBug schematu elektrycznego zamieszczonego na rys. 8. Jako zródBo napicia u|y ogniwa fotowoltaicznego. Lamp halogenow, po ustalaniu jej odlegBo[ci od baterii fotowoltaicznej (warto[ napicia 1,6 V  1,8 V), wyBczy oraz odBczy jeden z przewodów elektrycznych Bczcy baterie fotowoltaiczn z ukBadem. Nastpnie do elektrolizera PEM podBczy za pomoc w|y zbiorniki na tlen i wodór. Zacisn w|e wylotowe z obu zbiorników za pomoc klamer zaciskowych. Zala zbiorniki woda wedBug zasad z pierwszej cz[ci wiczenia. 10 Rys. 8. Schemat podBczenia ukBadu do wyznaczenia wydajno[ci energetycznej i wydajno[ci Faradaya elektrolizera PEM. b. WBczy lamp halogenow. PodBczy ponownie ogniwo fotowoltaiczne do ukBadu jednocze[nie uruchamiajc stoper. Notowa czasy, dla których objto[ wodoru w zbiorniku bdzie osiga kolejno warto[ci 5, 10, 15, 20, 25, 30 cm3 oraz warto[ci napicia i nat|enia prdu. Sporzdzi tabel wyników, w której podane bd kolejno: objto[ci wodoru w zbiorniku; czas, dla którego zostaBy osignite te objto[ci; warto[ci napicia i nat|enia prdu dla tych objto[ci wodoru. c. Po zakoDczeniu wiczenia odBczy zródBo zasilania, otworzy klamr zaciskow na w|u wylotowym - najpierw jedn, odczeka chwil do momentu usunicia caBej objto[ci jednego z gazów i zamkn, operacj powtórzy dla zbiornika z drugim gazem. Wyla wod ze zbiorników i elektrolizera PEM  poprzez w|e wylotowe. 4. OPRACOWANIE SPRAWOZDANIA 4.1 CEL WICZENIA Zdefiniowa cel wiczenia. 4.2 METODYKA POMIARÓW Zamie[ci opis metodyki pomiarów dla ka|dej z cz[ci wiczenia. Umie[ci schematy poBczeD ukBadów wraz z opisem elementów oraz okre[li mierzone warto[ci dla ka|dej z cz[ci. 4.3 WYNIKI POMIARÓW Umie[ci wyniki i tabele pomiarów dla ka|dej z cz[ci wraz z prawidBowymi jednostkami. 4.4 OPRACOWANIE WYNIKÓW Tam, gdzie to konieczne przyj, |e ci[nienie w laboratorium wynosi p = 1000 hPa, a temperatura T=25oC. Cz[ 1. Okre[li stosunek uzyskiwanego wodoru do tlenu na podstawie zmierzonych warto[ci. Obliczy ilo[ moli uzyskanego wodoru i tlenu. Cz[ 2. Na podstawie zgromadzonych danych sporzdzi wykresy charakterystyki napiciowo prdowej elektrolizera PEM (I = f(U)) dla zródBa zasilania w postaci zasilacza i ogniwa fotowoltaicznego. Okre[li napicie rozkBadu na obu wykresach, a nastpnie wyliczy [rednie napicie rozkBadu. 11 Cz[ 3. Na podstawie zgromadzonych danych sporzdzi wykres uzyskanych objto[ci wodoru w funkcji czasu (VH2 = f(t)) dla danej mocy uzyskiwanej na elektrolizerze. Wyznaczy warto[ mocy w ka|dym punkcie pomiarowym oraz okre[li [redni moc podczas caBego pomiaru. Obliczy: 1. Wydajno[ energetyczn: = gdzie: Ewodoru - energia, jak uzyskaBoby si ze spalenia 30 cm3 wyprodukowanego wodoru na elektrolizerze PEM [J], warto[ opaBowa wodoru: 12,745*106 J/m3. Eelektr - energia wykorzystana do uzyskania 30 cm3 wodoru na elektrolizerze PEM [J]. 2. Wydajno[ Faradaya (prdow): ( ) = ( ) gdzie: 3 VH (wyprodukowana)  objto[ wodoru równa 30 , wyprodukowana na elektrolizerze PEM w 2 cm3 czasie okre[lonym podczas wiczenia i przy danej warto[ci prdu elektrycznego oraz danych warunkach ci[nienia i temperatury [cm3], VH (obliczona)  teoretyczna objto[ wodoru, która powinna zosta wyprodukowana w tym 2 samym czasie w procesie elektrolizy wody przy tych samych warto[ciach prdu elektrycznego, ci[nienia i temperatury [cm3]. W celu okre[lenia warto[ci VH (obliczona) wykorzysta nale|y równanie stanu gazu doskonaBego 2 (Clapeyrona), podstawiajc do niego odpowiednio przeksztaBcone pierwsze prawo Faradaya: M (opis oznaczeD znajduje si w cz[ci teoretycznej). m = Å" It zF 4.5. WNIOSKI SformuBowa odpowiednie wnioski do ka|dej z cz[ci wiczenia.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
instrukcja charakterystyki i parametry diod półprzewodnikowych Ćwiczenie 1 elektronika
Instrukcja cwiczeniowa
instrukcja cwiczenie 3
instrukcja cwiczenie 7
Ćw Materiały do ćwiczeń z elektrotechniki
instrukcja obsługi elektrycznej maszynki do strzyżenia włosów Philips QC 5053, QC 5050, QC 5010 po
instrukcja cwiczenie 4
iGrafx 2007 instrukcja ćwiczeńJG 11
instrukcja cwiczenie 5
Ćwiczenie 1 Elektroliza Wody
Wykaz ćwiczeń Elektrotechnika
tematy ćwiczeń elektra
Instrukcje Cwiczen Metrologia Tech
instrukcja cwiczen
Instrukcja ćwiczenie 4

więcej podobnych podstron