Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu  CCCLXXXIII (2007)
JOANNA MAJKOWSKA-GADOMSKA1, BRYGIDA WIERZBICKA1,
MACIEJ NOWAK2
PLONOWANIE DZIEWI
CIU ODMIAN MARCHWI
PRZEZNACZONYCH DLA PRZETWÓRSTWA,
UPRAWIANYCH W REJONIE WARMII
Z 1Katedry Ogrodnictwa
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
oraz z 2Tymbark S.A., oddział w Olsztynku
ABSTRACT. The year 2004, compared with 2003, was more favourable to carrot growing. In 2003
the highest yield was abtained from  Berjo but in 2004 from  Florida F1 . Variety  Fayette F1
was characterized by the highest contribution of marketable yield to total yield.
Key words: carrot, cultivar, yield
Wstęp
Marchew (Daucus carota L.) należy do podstawowych gatunków warzyw uprawia-
nych w Polsce. Powierzchnia jej uprawy wynosi ponad 33 tys. hektarów i wykazuje
tendencję wzrostową (Rocznik statystyczny 2005). Obecnie zwiększa się znaczenie
marchwi spożywanej w stanie świeżym oraz jako surowca do produkcji soków, przecie-
rów i mrożonek (Lista opisowa odmian 2002).
Celem badań było określenie plonowania dziewięciu odmian marchwi, przeznaczo-
nej dla przetwórstwa.
Materiał i metody
Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2003-2004, w Ogrodzie Zakładu
Dydaktyczno-Doświadczalnego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie,
metodą losowanych bloków w czterech powtórzeniach.
Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 559-563
© Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, PoznaÅ„ 2007
PL ISSN 0137-1738
560 J. Majkowska-Gadomska, B. Wierzbicka, M. Nowak
Przedmiotem badań było dziewięć odmian marchwi, uprawianych na redlinach:
 Berjo ,  Bolero F1 ,  Canada F1 ,  Fayette F1 ,  Florida F1 ,  Joba ,  Karotan ,  Kath-
mandu F1 ,  Kazan F1 , przydatnych dla przetwórstwa i do przechowywania.
Rośliny uprawiano w drugim roku po oborniku, na glebie brunatnej, kompleksu żyt-
niego dobrego, zawierającej 2,8% próchnicy, o pH 6,7. Niedobór składników mineral-
nych w glebie uzupełniono na podstawie analizy chemicznej. Przedplon dla marchwi
stanowiły warzywa kapustne. Powierzchnia poletka do zbioru wynosiła 11 m2. Nasiona
wysiewano w połowie maja. Rośliny w okresie wegetacji dokarmiano dolistnie wodnym
roztworem 0,2-procentowego Ekosolu U. Wszystkie zabiegi agrotechniczne i uprawowe
prowadzono zgodnie z zaleceniami dla marchwi. Zbiór wykonywano jednorazowo na
przełomie pierwszej i drugiej dekady paz
dziernika, a korzenie sortowano na frakcje
zgodnie z obowiązującą normą i wymaganiami jakości handlowej marchwi (Rozporzą-
dzenie Komisji (WE) Nr 46/2003). Po zbiorze dokonano pomiaru masy, długości i sze-
rokości korzeni, średnicy poziomej rdzenia oraz stosunku średnicy rdzenia do średnicy
korzenia. Plon ogólny i handlowy podano w t·ha-1. Obliczono również procentowy
udział plonu handlowego w plonie ogólnym.
Wyniki opracowano statystycznie metodą analizy wariancji. Istotność różnic na po-
ziomie Ä… = 0,05 oceniono za pomocÄ… testu Tukeya.
Wyniki i dyskusja
W obu latach badań stwierdzono istotne różnice w masie korzeni poszczególnych
odmian marchwi przeznaczonej dla przemysłu (tab. 1). W 2003 roku, który charaktery-
zował się lepszymi warunkami klimatycznymi do uprawy marchwi, największą średnią
masą korzenia charakteryzowała się marchew odmiany  Berjo  205,4 g, a w 2004 roku
  Fayette F1  272,1 g. Natomiast najmniejsze korzenie, w obu latach badań, wytworzy-
ły rośliny odmiany  Karotan . Korzenie analizowanych odmian marchwi różniły się
istotnie długością w 2004 roku, a w 2003 roku  szerokością (tab. 1). Wówczas najdłuż-
szą część jadalną wytwarzały rośliny odmiany  Joba  24,4 cm, a najkrótszą  Fayette
F1  19,2 cm. Korzenie odmiany  Berjo , pochodzÄ…ce z uprawy w 2003 roku, charakte-
ryzowały się największą średnicą poziomą, a odmiany  Kathmandu F1  najmniejszą.
Nie wykazano statystycznie istotnych różnic w średnicy rdzenia w zależności od upra-
wianej odmiany. Korzenie badanych odmian charakteryzowały się zbliżonym do wzor-
ca stosunkiem średnicy rdzenia do średnicy korzenia (Lista opisowa odmian 2002).
W pierwszym roku badań najkorzystniejszym stosunkiem średnicy rdzenia do średnicy
korzenia charakteryzowała się odmiana  Karotan , a w drugim   Joba (ryc. 1).
Wcześniejsze wyniki badań pozwalają stwierdzić, że uzyskanie dużego i dobrego
jakościowo plonu korzeni spichrzowych marchwi jest uzależnione od warunków pogo-
dowych, prawidłowego wyboru odmiany i metody uprawy (Kołota i Biesiada 2000,
Sady i in. 2000, Wierzbicka i in. 2004). Analizowane odmiany odznaczały się dobrym
plonem ogólnym, handlowym oraz dużym udziałem plonu handlowego w plonie ogól-
nym (tab. 2), co jest zgodne z wcześniej przeprowadzonymi badaniami (Kęsik i in.
2000, Lista opisowa odmian 2002). Omawiane odmiany marchwi różniły się istotnie
plonem, co jest zgodne z badaniami Litki (2001). Średnio z dwóch lat badań najwięk-
szy plon ogólny uzyskano z uprawy marchwi odmiany  Florida F1 , a najmniejszy
z odmiany  Karotan , która charakteryzowała się również małym plonem handlowym.
Plonowanie dziewięciu odmian marchwi... 561
Tabela 1
Biometria korzeni marchwi
Biometry of carrot roots
Korzeń  Root Średnica pozioma
Masa korzenia rdzenia
Root weight Diameter
Odmiana długość  length szerokość  width
(g) horizontal
Cultivar (cm) (cm)
(cm)
2003 2004 2003 2004 2003 2004 2003 2004
Berjo 205,4 254,6 20,6 20,0 5,1 3,7 2,6 1,8
Bolero F1 168,0 175,2 19,9 21,3 4,2 4,1 1,9 2,2
Canada F1 198,2 238,7 17,2 19,4 5,3 5,0 1,9 2,6
Fayette F1 151,7 272,1 18,5 18,2 4,3 5,2 2,2 2,8
Florida F1 178,6 264,4 20,0 23,1 4,0 4,0 1,5 2,4
Joba 187,0 229,3 21,9 24,4 4,4 4,3 2,1 2,0
Karotan 151,3 117,2 19,3 19,1 3,9 3,5 1,3 1,7
Kathmandu F1 169,2 224,7 21,3 24,2 3,0 4,7 1,5 2,7
Kazan F1 176,5 248,1 18,4 21,9 5,2 4,8 2,0 2,4
11,8 10,7 n.i. 1,7 0,6 n.i. n.i. n.i.
NIRÄ… = 0,05
n.s. n.s. n.s. n.s.
LSDÄ… = 0.05
75
60
45
%
30
15
0
2003 2004
Ryc. 1. Stosunek średnicy rdzenia do średnicy korzenia
Fig. 1. Pith diameter to root diameter ratio
Joba
Berjo
Karotan
Kazan F1
Bolero F1
Florida F1
Fayette F1
Canada F1
Kathmandu F1
562 J. Majkowska-Gadomska, B. Wierzbicka, M. Nowak
Tabela 2
Plonowanie dziewięciu odmian marchwi
Yielding of nine varieties carrot
Plon  Yield Udział plonu handlowe-
(t·ha-1) go w ogólnym
Contribution of market-
Odmiana
able yield to total yield
ogólny  total handlowy  marketable
Cultivar
(%)
średnio średnio średnio
2003 2004 2003 2004 2003 2004
average average average
Berjo 79,3 73,3 76,3 68,5 73,0 70,8 86,4 99,6 93,0
Bolero F1 66,6 71,2 68,9 52,4 70,2 61,3 78,7 99,0 88,8
Canada F1 60,3 84,4 72,4 51,2 82,1 66,7 84,9 97,3 91,1
Fayette F1 62,4 88,8 75,6 60,1 88,6 74,4 96,3 99,8 98,0
Florida F1 67,6 86,7 77,2 52,4 85,8 69,1 77,5 99,0 88,2
Joba 62,9 71,1 67,0 50,9 69,8 60,4 80,9 98,2 89,5
Karotan 61,8 65,2 63,5 50,2 65,2 57,9 81,2 100,0 90,6
Kathmandu F1 63,6 72,6 68,1 53,3 72,6 63,0 83,8 100,0 91,9
Kazan F1 66,6 78,9 72,8 53,5 78,6 66,1 80,3 99,6 90,0
6,6 1,7 n.i. 9,7 4,7 n.i.   
NIRÄ… = 0,05
n.s. n.s.
LSDÄ… = 0.05
Największy plon handlowy otrzymano z uprawy odmiany  Fayette F1 , której korze-
nie spichrzowe charakteryzowały się także największym procentowym udziałem plonu
handlowego w plonie ogólnym.
Wnioski
1. Analizowane odmiany marchwi w obu latach różniły się pomiędzy sobą masą,
długością i szerokością korzeni oraz plonowaniem.
2. Największym procentowym udziałem plonu handlowego w plonie ogólnym cha-
rakteryzowała się odmiana  Fayette F1 .
Literatura
Kęsik T., Błażewicz-Woz
niak M., Konopiński M. (2000): Wpływ sposobu uprawy roli oraz
stosowania roślin okrywowych na wielkość i jakość plonu korzeni marchwi. Zesz. Nauk. AR
Krak. 71, 364: 113-116.
Plonowanie dziewięciu odmian marchwi... 563
Kołota E., Biesiada A. (2000): Wpływ nawożenia dolistnego na plon i jakość korzeni marchwi.
Rocz. AR Pozn. 323. Ogrodn. 31, 1: 331-335.
Lista opisowa odmian. 2002. Rośliny warzywne. Korzeniowe. Strączkowe. (2002). Słupia Wiel-
ka: 15-64.
Litka M. (2001): Warzywa korzeniowe marchew jadalna, burak ćwikłowy, seler korzeniowy.
Synteza wyników doświadczeń odmianowych. 2000, Słupia Wielka 1182: 10-38.
Marchew. Wymagania jakości handlowej. Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 46/2003. www.
ijhar-s.gov.pl/download/Marchew.
Rocznik Statystyczny (2005). Główny Urząd Statystyczny, Warszawa. www.stat.gov.pl.
Sady W., Robak J., Wiech K. (2000): Uprawa marchwi. Plantpress sp. zo.o., Kraków: 11-39.
Wierzbicka B., Pierzynowska-Korniak G., Majkowska-Gadomska J. (2004): Wpływ metody
uprawy i przechowywania na plon i jędrność korzeni spichrzowych dwóch odmian marchwi.
Folia Univ. Agric. Stetin. 239, Agric. 95: 415-418.
THE YIELD OF NINE INDUSTRIAL CARROT VARIETIES GROWN
IN THE WARMIA REGION
S u mma r y
A two-year experiment was established to analyse the yield of nine industrial carrot varieties
( Berjo ,  Bolero F1 ,  Canada F1 ,  Fayette F1 ,  Florida F1 ,  Joba ,  Karotan ,  Kathmandu F1 ,
 Kazan F1 ). It was found that the year 2004, compared with 2003, was more favourable to carrot
growing. In 2003 and 2004 the varieties differed significantly in weight, lenght and width root
diameter as well as in marketable and total yield. In 2003 the highest yield was abtained from
 Berjo but in 2004 from  Florida F1 . Variety  Fayette F1 was characterized by the highest con-
tribution of marketable yield to total yield.