SIEDEM DARÓW DUCHA ŚWIETEGO
Duchu Święty, Pocieszycielu, uświęcający nasze dusze:
- racz mi udzielić daru mądrości, abym poznał i umiłował Prawdę Wiekuistą i nigdy dóbr tego
świata nie przedkładał nad dobro wieczne,
- daj mi dar rozumu, abym poznał prawdy objawione, o ile dozwala nieudolność ludzka,
- daj mi dar umiejętności, abym się przekonał o nicości rzeczy stworzonych i swojej, żebym gardził
marnościami świata,
- daj mi dar rady, abym ostrożnie postępował wśród niebezpieczeństw życia doczesnego i spełniał
wolę Bożą,
- daj mi dar męstwa, abym przezwyciężał pokusy nieprzyjaciela i znosił prześladowania,
- daj mi dar pobożności, abym się rozmiłował w rozmyślaniu, w modlitwie, w służbie Bożej,
- daj mi dar bojaz
ni Bożej, abym pilnie unikał wszystkiego co Cię mogło obrazić.
Do tych darów dodaj dar pokuty, abym grzechy swoje opłakiwał i ducha umartwienia abym zadość
uczynił Bożej sprawiedliwości.
DARY DUCHA ŚWIETEGO
Dary Ducha Świętego są nadprzyrodzonymi zdolnościami czy usposobieniami duszy. Duch
Święty i jego dary to jak białe światło, które w pryzmacie zmienia się w tęczę. Jeden Duch, który
dzieli i obdarza niezliczoną ilością darów. Z tej wielości wyróżnia się siedem, o które modlimy się
w sakramencie Bierzmowania, kiedy biskup mówi: "Prosimy Cię, Panie, ześlij na nich swego
Ducha Pocieszyciela. Obdarz ich darami mądrości i rozumu, rady, męstwa i siły, pobożności i
bojaz
ni Bożej. Przez Chrystusa, Pana naszego." Dary Ducha Świętego są wymienione w proroctwie
dotyczącym Mesjasza (Iz 11,1-3a):
I wyrośnie różdżka z pnia Jessego,
wypuści się odrośl z jego korzeni.
I spocznie na niej Duch Pański,
duch mądrości i rozumu,
duch rady i męstwa,
duch wiedzy i bojaz
ni Pańskiej.
Upodoba sobie w bojaz
ni Pańskiej.
Tradycja katolicka bazując m. in. na przekładzie Wulgaty wylicza siedem darów Ducha. W
trakcie przekładu tekstu hebrajskiego na język grecki, dar bojaz
ni Bożej został podzielony na dar
pobożności i dar bojaz
ni Bożej. Tekst hebrajski wylicza 6 darów, bo w Iz 11,2d i 3a powtarza
"resah" = bojaz
ń Jahwe (nie ma pobożności). Natomiast w greckim przekładzie, by uniknąć
powtórzenia jest w Iz 11,2d "eisebeia", a w w.3a "thobos Theonos". Wulgata poszła za greckim
przekładem tłumacząc pierwsze "pietas" jako pobożność, a drugie "timor Domini" jako bojaz
ń
Pańska. Przekład jest uzasadniony, bo w hebrajskim "resah" zawarta jest idea, którą my określamy
jako pobożność i przez bojaz
ń. Liczbę siedmiu darów przyjmują Ojcowie Kościoła (Orygenes,
Ambroży, Augustyn). Ma ona też sens symboliczny - pełnię darów Ducha. Wymienione dary
zostały one przyrzeczone przyszłemu królowi Izraela. Póz
niej odniesiono je do Mesjasza, który
miał posiadać ich pełnię. Dlaczego siedem? W ujęciu Biblii liczba siedem jest symbolem całości,
pełni i doskonałości. Zapowiadany Mesjasz będzie obdarzony pełnią darów.
1
1. DAR M
DROŚCI
Dar mądrości to sztuka dobrego życia, to zdolność do odróżniania zła i dobra, to zdolność
oglądania świata okiem Boga. Dar ten pomaga nam trzez
wo patrzeć, unikać powierzchowności,
dostrzec istotę rzeczy. Uczy nas jak żyć by w rozmaitości codziennych zjawisk, dążąc do szczęścia
na ziemi i w wieczności. Dzięki niemu możemy patrzeć na świat jasno, bez żadnych złudzeń (to nie
znaczy by wszystko akceptować). A gdy spotykamy się z problemami, które wydają się nie do
rozwiązania - Duch Św. potrafi znalez
ć rozwiązanie. Umiejętność rozeznania nie wedle zasad
ludzkiej mądrości, która jest głupstwem w oczach Boga ale według mądrości Bożej, która może
wydawać się głupstwem w oczach ludzkich.
Dar mądrości ma swą siedzibę w umyśle, a nie w woli. Św. Tomasz wywodzi termin
mądrość (łac. sapientia) od terminów: sapida scientia, co znaczy posmak wiedzy lub wiedza, którą
umysł smakuje. Pod jego wpływem człowiek znajduje upodobanie jedynie w Bogu i przede
wszystkim kocha Boga. Jest to nadprzyrodzone usposobienie umysłu, które nakłania by cenić
jedynie Boga, rozkoszować się Nim i tym, co w jaki bądz
sposób odnosi się do chwały Bożej. To
spojrzenie, które nie jest zmącone przez egoizm, jest więc udziałem ludzi czystego serca i wzrasta
wraz z miłością. Dar mądrości pomaga w poznaniu i umiłowaniu prawdy wiekuistej. Mądrość
zawsze pozostaje otwarta na rzeczy wielkie i przyszłe - człowiek mądry jest jak pielgrzym, który
podąża do wiecznego celu, wyzwolony od namiętności i pośpiechu.
Dzięki Bożej mądrości Józef wyjaśniał sny, dobrze radził, przekonująco przemawiał: "...
faraon rzekł do Józefa: Skoro Bóg dał ci poznać to wszystko, nie ma nikogo, kto by ci dorównał
rozsądkiem i mądrością!"(Rdz 41,39)
O dar mądrości prosił król Salomon i Bóg spełnił jego pragnienie: "więc spełniam twoje
pragnienie i daję ci serce mądre i rozsądne, takie, że podobnego tobie przed tobą nie było i po tobie
nie będzie."(1 Krl 3,12) W ten sposób Salomon mógł rozróżniać dobro od zła i wydać sprawiedliwe
wyroki: "Kiedy o tym wyroku sądowym króla dowiedział się cały Izrael, czcił króla, bo przekonał
się, że jest obdarzony mądrością Bożą do sprawowania sądów." (1 Krl 3,28)
W przekonaniu Izraelitów mądrość posiadał ten, kto potrafił umiejętnie radzić sobie w
życiu. Prawdziwym mędrcem jest niekoniecznie człowiek wielkiej wiedzy, ale ten, kto potrafi
dobierać najlepszych metod i środków dla zrealizowania określonego celu. Niektórzy ludzie,
uważani za bardzo inteligentnych, są nawet w przerażający sposób ślepi, kiedy chodzi o sprawy
tego świata, o życie i jego sens. "Odzywam się do was, mężowie, wzywam was, synowie ludzcy,
prostacy - mądrości się uczcie, nierozumni - nabierzcie rozsądku!" (Prz 8,4-5)
O mądrość trzeba się starać: "Podstawą mądrości: zdobywaj mądrość, za wszystko, co masz,
mądrości nabywaj!" (Prz 4,7), "Początkiem mądrości jest mądrość zdobywać, ze wszystkich sił tedy
o mądrość zabiegaj." (Prz 4,7). A w jaki sposób? "Dlatego się modliłem i dano mi zrozumienie,
przyzywałem, i przyszedł na mnie duch Mądrości. Przeniosłem ją nad berła i trony i w porównaniu
z nią za nic miałem bogactwa. (Mdr 7,7-8) "Jeśli zaś komuś z was brakuje mądrości, niech prosi o
nią Boga, który daje wszystkim chętnie i nie wymawiając ; a na pewno ją otrzyma" (Jk 1,5).
Zgodnie z przysłowiem: "Kto z mądrym przestaje, sam mądrym się stanie" (Prz 13,20) trzeba sobie
wybrać dobrego towarzysza, nie przyłączać się pospiesznie do nieznanego nauczyciela. Niczemu
nie służy również tendencja do stawania się duchowym indywidualistą. Najlepszy jest stały kontakt
z Bogiem, który jest samą mądrością.
2
2. DAR ROZUMU
Dar rozumu to umiejętność właściwego odczytywania i rozumienia prawd wiary, to
szczególna przenikliwość, pozwalająca rozumieć całą głębię słowa Bożego. Człowiek, który ma dar
rozumu potrafi sądzić o wszystkim jakby instynktownie w świetle wiary (jak święci). Czyta Biblię i
czuje że Pan przemawia bezpośrednio do niego - ma światło, które pozwala mu rozumieć Słowo
Boga. Widzi zastosowanie słów Jezusa w życiu każdego człowieka. Widzi aktualność Ewangelii w
każdej ludzkiej sytuacji. Właściwie rozumie prawdę we wszystkich okolicznościach, co ochrania go
przed obłudą i zakłamaniem. Ma zdolność odczytywania woli Bożej i jej właściwego zrozumienia,
a tym samym może obiektywnie oceniać konkretną sytuację i podejmować trafne decyzje związane
z przyszłością.
Dar rozumu sprawia, że wierni chrześcijanie, którzy oddali się Duchowi Świętemu, nie
widząc się, nie porozumiewając się wcale wzajemnie, są zgodni co do sposobu oceniania
wypadków tego świata.
Dar rozumu najczęściej jest łączony z darem mądrości, np. "I napełniłem go duchem
Bożym, mądrością i rozumem, i umiejętnością wykonywania wszelkiego rodzaju prac" (Wj 31,3),
"Kto ibisowi dał mądrość, a rozum dał kogutowi?" (Job 38,36)
Dar rozumu jest nam bardzo potrzebny, bo "Bo myśli moje nie są myślami waszymi ani
wasze drogi moimi drogami - wyrocznia Pana." (Iz 55,8) Trzeba się ubiegać o niego oczyszczając
się ze złych nawyków i prosząc Boga: "Przeto i my od dnia, w którym to usłyszeliśmy, nie
przestajemy za was się modlić i prosić /Boga/, abyście doszli do pełnego poznania Jego woli, w
całej mądrości i duchowym zrozumieniu" (Kol 1,9).
3. DAR RADY
Dar rady to nadprzyrodzona zdolność kierowania życiem w czasie trudnych wyborów.
Umiejętność ta sprawia, że dusza odróżnia instynktownie co należy a czego nie należy czynić i to
zarówno jeśli chodzi o własne postępowanie i kierowanie innymi. Człowiek ma kontakt z kimś kto
będzie podpowiadał - z Duchem Św., który zawsze jest doradcą ale mało Jego ostrzeżeń dociera do
nas bo jesteśmy roztargnieni, pochłonięci przez codzienne sprawy. Duch jest jak szum cichego
wiatru, potrzeba wyciszenia bo Go usłyszeć. Nie słyszymy Ducha także dlatego, że jesteśmy
przywiązani do własnego zdania (sobie trzeba ufać ale rozsądnie). Dar rady dodaje sił przy
podejmowaniu decyzji (i są to mądre wybory), odnosi się praktycznych sytuacji życiowych i ma na
celu udoskonalenie cnoty roztropności.
Człowiek, który ma dar rady jest gotowy by słuchać głosu Ducha Świętego. Prosząc Boga o
radę dostaje jasność działania, przez słowo pochodzące bezpośrednio od Boga, przez poczucie
pokoju wewnętrznego względem pewnych spraw, czasem przez otwarcie Pisma świętego. Może się
zdarzyć, że dar rady będzie nakłaniać do postępowania, które zdaje się urągać zasadom
roztropności (1 Krl 3,25; 1 Mch 6,46; Dn 13,54-60). Dar pomaga w nagłych przypadkach, kiedy
zabrakłoby czasu na wnikliwe rozważanie wyboru i szczególnie potrzebny wszystkim, którzy
spełniają jakąkolwiek władzę. O skuteczności daru mówi na przykład A
ukasz" "Kiedy was ciągać
będą do synagog, urzędów i władz, nie martwcie się, w jaki sposób albo czym macie się bronić lub
co mówić" (A
k 12,11)
Dar rady należy pielęgnować - pozostać pokornym, umieć rozpoznawać naszą słabość i
zależność od Ducha Świętego w podejmowaniu decyzji, uznawać działanie w nas Bożej mocy
udzielającej nam rad. Przy przesadnym manifestowani daru rady, może pojawić się pokusa o naszej
wielkiej mądrości. Stosując dar rady należy cierpliwie czekać aż Pan uzna, że nadszedł czas
rozwiązania pewnych problemów. Izraelici padli ofiarą takiego błędu na pustyni - układali własne
3
plany i "na jego radę nie czekali" (Ps 106, 13). Trzeba podtrzymywać osobiste życie modlitwy by
być zawsze czujnym na głos Boga, który we właściwym momencie wskaże nam drogę. Trzeba
praktykować posłuszeństwo wobec rad Boga udzielanych nam dzięki Eucharystii, a unikać
próżnego, buntowniczego ducha.
4. DAR M
STWA
Dar męstwa to nadprzyrodzone usposobienie duszy żeby z siła i ufnością znosić
najtrudniejsze doświadczeń oraz podejmować nawet najtrudniejszych dzieł z miłości ku Bogu.
Dzięki męstwu trudności życia codziennego stają się łatwiejsze do pokonania (choć istnieją w ten
sam sposób) a znużenie i ciężary życia tracą wpływ na nas. Człowiek, który ma dar męstwa ma
nową siłę dawania świadectwa Panu, do dzielenia się Ewangelią z innymi. Ma odwagę by mówić
innym o miłości Jezusa, wstydzi się swojej wiary, nie pokłada swej ufności tylko we własnych
wysiłkach, lecz ufa Bogu. Nawet za cenę ofiar pozostaje wierny Bogu, obowiązkom własnego stanu
i cierpliwie znosi przeciwności. Dar jest szczególnie potrzebny w życiu duchowym - gdy
postępowanie za Panem staje się trudne. Św. Teresa z Lisieux mówiła: "Uczynił mnie silną i
odważną. I odtąd kroczyłam od zwycięstwa do zwycięstwa, zaczynając jakby bieg gigantyczny."
Darem męstwa byli obdarzeni męczennicy: Wawrzyniec, Cecylia, Agnieszka, itd.
Wiele tekstów Starego Testamentu mówi o męstwie w bitwach i w dokonywaniu wielkich
dzieł (np.1 Sm 16, 130). W wielu miejscach 1 i 2 Sm wspomniano o "potężnych wojownikach
Dawida".
Nowy Testament mówi o konieczności tego daru dla wzrostu duchowego: "aby [Ojciec]
według bogactwa swej chwały sprawił w was przez Ducha swego wzmocnienie siły wewnętrznego
człowieka."(Ef 3,16), "Niech moc Jego chwały w pełni was umacnia do /okazywania/ wszelkiego
rodzaju cierpliwości i stałości."(Kol 1,11). Powinniśmy w życiu praktykować cnotę męstwa,
ponieważ przez nią wzrastamy w zdolności do stawania wobec trudności życia z ufnością w Panu:
"... lecz chlubimy się także z ucisków, wiedząc, że ucisk wyrabia wytrwałość, a wytrwałość -
wypróbowaną cnotę, wypróbowana cnota zaś - nadzieję."(Rz 5,3-5), "Wiedzcie, że to, co wystawia
waszą wiarę na próbę, rodzi wytrwałość."(Jk 1,3)
Męstwo uczy pokornie uznać swoją słabość i bezgranicznie zaufać Bogu (jak święci
męczennicy). Umożliwia pełnienie woli Bożą niezależnie od tego, w jak odrażającej czy trudnej
sytuacji się znajdujemy: "Wez
udział w trudach i przeciwnościach jako dobry żołnierz Jezusa
Chrystusa." (2 Tm 2,3-4). Nie chodzi o to by prosić Boga o zabranie naszych krzyży ale o to,
byśmy lepiej je znosili: "Pogrążony w udręce jeszcze usilniej się modlił, a Jego pot był jak gęste
krople krwi, sączące się na ziemię."(A
k 22,42). Doceńmy dar Eucharystii - pokarm mocnych.
5. DAR UMIEJ
TNOŚCI
Dar umiejętności lub inaczej wiedzy to zdolność odróżniania rzeczywistości Boskiej i
materialnej, czyli dostrzegania we wszechświecie treści objawionych. Człowiek, który ma dar
umiejętności umie oceniać sprawy ziemskie tak by wybierać to co służy dla zbawienia naszego i
bliz
nich (rzeczy materialne są blisko więc wywierają na człowieka bezpośredni wpływ, a oderwanie
się od tych rzeczy wymaga ofiary).
Dar umiejętności to nadprzyrodzone usposobienie umysłu, by intuicyjne przeniknąć niektóre
tajemnice wiary. To więcej niż tylko wiedzieć coś o Bogu, to poczucie, że znasz Ducha Świętego
osobiście. Ta wiedza nie uzdalnia do bycia teologiem ale prowadzi do odkrycia nieskończonej
miłości Boga do człowieka (Oz 2,22; 4,1-6,6) i zobowiązuje do uległości i całkowitego oddania się
Bogu. Człowiek ma pewność i głęboką wiarę w Boga i w prawdy objawione, ma ufność we
wszystko, co On zrobił i czego uczył. Św. Teresa z Avila opisała to tak: "Bóg składa wtedy w
4
najgłębszej tajni duszy to, co chce dać jej poznać. Rzecz ma się podobnie jak z człowiekiem, który
nie nauczywszy się czytać, bez zadania sobie najmniejszego trudu, by się nauczyć czegokolwiek,
znalazłby się nagle w posiadaniu wiadomości, nie wiedząc skąd i w jaki sposób tę wiedzę nabył,
ponieważ nie zna nawet alfabetu. W jednej chwili dusza stała się uczona. Tajemnica Trójcy
Przenajświętszej i inne tajemnice wiary stały się dla niej tak jasne, że nie ma teologa, z którym nie
byłaby gotowa wejść w dysputę, by bronić tak wielkich prawd. Ona sama dziwi się temu bardzo"
(Życie św. Teresy z Avila, rozdz. 27).
Można przygotowywać się do przyjęcia daru umiejętności. Warto strzec umysłu i serca, aby
trwać mocno w chrześcijańskiej prawdzie, dokonywać oceny wszystkich prawd w świetle Prawd
Objawienia i być czujnym wobec mądrości tego świata (prawdy wiary wydają się być "głupie" w
oczach świata). Warto dopatrywać się Bożej interwencji we codziennych sprawach (z nawyku),
pielęgnować ducha pewnej izolacji względem doczesnego życia i nie dać się wciągać w myślenie,
które przyjmuje inne z
ródło prawdy i osłabia wiarę. Pomagają też regularne medytacje nad
ograniczoną wartością rzeczy tego świata - one nie zaspokoją moich pragnień.
6. DAR POBOŻNOŚCI
Dar pobożności jest usposobieniem duszy, aby zachowała się w stosunku do Boga jak
dziecko. Pobożność kieruje serce człowieka ku Bogu - budzi uczucia, myśli i modlitwy, które
wyrażają postawę synostwa. W Piśmie świętym dar jest nazywany "duchem przybrania" (Rz 8,15).
On stwarza w człowieku miłujące i pełne czci nastawienie do Boga jako naszego Ojca. Człowiek
czuje wyraz
nie, że Bóg jest jego Ojcem, umie zwrócić się do Niego z pobudek serca, jak do Ojca
(zażyłość). Dusza nie lęka się Boga, nie ma żadnej bojaz
ni, a jest tylko miłość (Ps 103, 8-14; Iz
66,12-13; Ef 3,19; 1 J 4,19). Duch Święty uczy nas wołać Abba - Ojcze, daje świadomość, że Bóg
jest Ojcem również naszych braci, szczególnie tych trudnych (nieżyczliwych nam). W tej
pobożności nie ma obłudy, zakłamania czy dewocji.
Dar pobożności należy rozwijać i pomnażać - przez praktykowanie cnoty sprawiedliwości
(sprawiedliwość to więcej niż przestrzeganie przekazań, wymaga by zawsze dojrzeć w każdym
człowieku godność i wartość dziecka Bożego), przez wierne spełnianie praktyk religijnych
(modlitwa, sakramenty), przez bycie dobrym obywatelem i patriotą (współpracę z ludz
mi mającymi
władzę w różnych dziedzinach życia). Pobożność rozwija też prawdomówność, życzliwość,
uprzejmość.
7. DAR BOJAy
NI BOŻEJ
Dar bojaz
ni Bożej to usposobienie duszy by instynktownie odczuwać wielki szacunek dla
Bożego majestatu, bezgraniczne upodobanie w Jego ojcowskiej dobroci oraz żywy wstręt i odrazę
do wszystkiego, co może Go obrażać. Św. Teresa z Avila: "W duszy ożywionej tym darem góruje
ponad wszystkim bojaz
ń obrażania Boga, swego Pana i gorące pragnienie, by czynić we wszystkim
Jego świętą wolę." Bojaz
ń Boża to nie uczucie, lecz nastawienie do obecności Boga pełne
szacunku. Może mu czasami towarzyszyć uczucie strachu, ale nie jest dla niego istotne. Pomaga
człowiekowi przeżyć sens słów:"Święty, Święty, Święty Pan Bóg Zastępów". Pod wpływem tego
daru Maryja Panna wypowiedziała swoje fiat.
Bojaz
ni towarzyszy dziecięca ufność w Boże miłosierdzie i niezłomna wiara w Jego
wierność, że nas podtrzymuje (1 P 5,10). Człowiek powierza się całkowicie w ręce Boga i tylko
tego pragnie by się nigdy nie oddalać. Walczy z grzechem bo jest świadom, że one zasmucają
najlepszego Ojca (nie sędziego). Człowiek boi się raczej siebie, swojej namiętności, że go narażą na
obrażenie Boga. Dar uzdalnia nas do przezwyciężenia naszych ziemskich i cielesnych obaw (Prz
5
14,26). Uwalnia nas też od obawy przed opinią innych ludzi.
Aby wzrastać w bojaz
ni Bożej trzeba najpierw trzeba rozpoznać ten dar, modlić się o bojaz
ń
Bożą: "Skłoń moje serce ku bojaz
ni Twego imienia" (Ps 86,11b), często rozważać wielkie dziełe
Boże z historii zbawienia. "Jeśli będziesz tego szukał jak srebra i pragnął jak największych
skarbów, wtedy zrozumiesz, czym jest bojaz
ń Boża i będzie ci dane poznanie Boga" (Prz 2,4-5).
Dar rozwija się przez okazywanie Bogu posłuszeństwa i naśladowanie Go. Mojżesz tak zachęcał:
"Niech bojaz
ń Boża, twojego Boga, przejmuje ciebie samego, twoich synów i wnuków;
przestrzegaj przez wszystkie dnie twojego życia nakazów, które ci ogłosiłem, aby były przedłużone
dni twoje" (Pwt 6,2).
Bojaz
ń Boża jest "początkiem mądrości"(Pwt 1,7; Koh 1,11; Jb 28,28;Ps 111, 10; Prz 9,10),
jest podstawą "wiedzy" (Prz 1,7). Darten posiadał Abraham: "Teraz poznałem, że boisz się Boga, bo
nie odmówiłeś Mi nawet twego jedynego syna" (Rdz 22,12). Bpjaz
ń kieruje człowieka w stronę
prawego życia, wolnego od grzechu (por. Prz 16,6; Ps 34,12). To nie lęk przed Bogiem ale przede
wszystkim wielki szacunek do Boga i synowska miłość Jahwe. Jest niezbędna rządzącym: "Kto
sprawiedliwie rządzi człowiekiem, kto rządzi w Bożej bojaz
ni" (2 Sm 23,3b)
6