Tkanka nerwowa
Małopolska Szkoła Wy\
sza w Brzesku
Tkanka nerwowa składa się z wysoko wyspecjalizowanych komórek
nerwowych zwanych neuronami oraz komórek podporowych
zwanych glejowymi. Ma pochodzenie ektodermalne i jest to
Anna Knapik
najwy\
ej zorganizowana tkanka w organizmie człowieka.
Tkanka nerwowa ma bardzo słabe mo\
liwości regeneracyjne, jest
Tkanka nerwowa ma bardzo słabe mo\
liwości regeneracyjne, jest
HISTOLOGIA
HISTOLOGIA
te\
szczególnie wra\
liwa na brak tlenu
tkanka nerwowa
Tarnów 2012
Tkanka nerwowa Tkanka nerwowa
Tkanka ta ma kilka podstawowych zadań: Neurony (komórki nerwowe)
" odbiera, przekazuje i reaguje na bodz
ce pochodzące ze środowiska " występują w układzie nerwowym
" przewodzi impulsy " składają się z ciała komórki (perikarion, soma) oraz wypustek
cytoplazmatycznych  dendrytów i aksonów
" wytwarza substancje przekaz
nikowe
" za ich pomocą tworzą połączenia z innymi neuronami, bądz

" koordynuje aktywność intelektualną, świadomość oraz
komórkami wykonawczymi  efektorowymi
podświadomość
" połączenie między komórkami nerwowymi to synapsa
Tkanka nerwowa Tkanka nerwowa
Neurony mo\
na podzielić: Neurony mo\
na podzielić:
ze względu na kierunek przekazywania sygnału: ze względu na kształt:
" neurony czuciowe (aferentne, dośrodkowe)  biegnące od
receptora do ośrodka; zazwyczaj jednobiegunowe, mające jedną
" wielobiegunowe  najpowszechniejsze; posiadają więcej ni\
jeden
du\
ą wypustkę; dzieli się ona na dwie gałęzie: jedna do
dendryt
ośrodkowego układu nerwowego, a druga do receptorów czuciowych
ośrodkowego układu nerwowego, a druga do receptorów czuciowych
" z długim aksonem  np. neurony ruchowe rdzenia kręgowego
" neurony ruchowe (eferentne, odśrodkowe)  biegnące od ośrodka
" z krótkim aksonem (dendrytem) np. neurony kojarzeniowe w istocie
do efektora; posiadają du\
e ciało neuronu (w celu pokrywania
szarej mózgu i rdzenia kręgowego
potrzeb metabolicznych du\
ych aksonów; mają du\
e dendryty
" dwubiegunowe  posiadają jeden dendryt; występują w nabłonkach
" neurony kojarzeniowe (pośredniczące)  występujące między
czuciowych (np. w siatkówce oka i błonie węchowej)
innymi pomiędzy neuronami czuciowymi i ruchowymi
Tkanka nerwowa Tkanka nerwowa
Neurony mo\
na podzielić: Neurony
ze względu na kształt:
" pozornie jednobiegunowe  mają jedną wypustkę, która rozgałęzia
się w kształt litery T; pojedyncza wypustka to le\
ący obok siebie
dendryt i neuryt (np. zwoje czuciowe nerwów czaszkowych i
rdzeniowych)
" jednobiegunowe  np. podwzgórze
Tkanka nerwowa Tkanka nerwowa
Neurony mo\
na podzielić: Neurony spoczywają na rusztowaniu utworzonym przez komórki
glejowe. Są to drobne komórki o ró\
nych kształtach. Wyró\
niamy:
Makroglej:
ze względu na długość wypustek:
" Komórki gwiaz
dziste (astrocyty) uczestniczą w od\
ywianiu
" Golgi I  długie aksony, na długie odległości
neuronów i usuwaniu ich produktów przemiany materii oraz
" Golgi II  krótkie wypustki, na małe odległości
tworzeniu bariery krew- mózg
tworzeniu bariery krew- mózg
" Komórki skąpowypustkowe (oligodendrocyty) biorą udział w
tworzeniu osłonki mielinowej włókien nerwowych
Mikroglej tworzy układ odpornościowy mózgu
Tkanka nerwowa Tkanka nerwowa
Komórka neuronu składa się z: Budowa neuronu
ciała komórki (perykarionu) zawierającego jądro komórkowe i
większość organelli komórkowych
wypustek:
" Krótkie rozgałęzione drzewkowato wypustki nazywamy
dendrytami.
" odchodząca od bieguna komórki jedną długą wypustkę
rozgałęziającą się dopiero na końcu nazywamy neurytem albo
aksonem
Dendryty przewodzą bodz
ce elektryczne do komórki a akson od
komórki.
Tkanka nerwowa Tkanka nerwowa
Synapsa Synapsa
to połączenie między aksonem jednej komórki nerwowej a drugą w synapsie zakończenie aksonu tworzy zgrubienie (kolbka
komórką nerwową (jej ciałem aksonem lub dendrytem) synaptyczna) ściśle dopasowana do powierzchni komórki
umo\
liwiające bezpośrednią komunikację między komórkami docelowej, ale oddzielone od niej wąską szczeliną zwaną szczeliną
nerwowymi synaptyczną
błona komórkowa po obu stronach szczeliny synaptycznej zawiera
błona komórkowa po obu stronach szczeliny synaptycznej zawiera
swoiste białka błonowe oraz receptory biorące udział w
przekazywaniu impulsów nerwowych
w zakończeniu aksonu widoczne są pęcherzyki synaptyczne
zawierające substancje przekaz
nikową
.
Tkanka nerwowa Tkanka nerwowa
Synapsa Synapsa
Impuls nerwowy jest przeniesiony z jednej komórki na drugą:
przy udziale substancji o charakterze neuroprzekaz
nika w
synapsach chemicznych
na drodze impulsu elektrycznego w synapsach elektrycznych
Wyró\
nia się następujące rodzaje połączeń:
nerwowo-mięśniowe  między komórką nerwową i mięśniową
nerwowo-gruczołowe  między komórką nerwową i gruczołową
nerwowo-nerwowe  między dwiema komórkami nerwowymi
Tkanka nerwowa Tkanka nerwowa
Synapsa chemiczna  przewodzi sygnały tylko w jednym Synapsa chemiczna
kierunku tj. od aksonu do sąsiedniej komórki.
Po dojściu impulsu elektrycznego do kolbki synaptycznej z
pęcherzyków synaptycznych na drodze egzocytozy uwalnia się
przekaz
nik do szczeliny synaptycznej.
Synapsy te odpowiedzialne są za podstawowe przejawy
funkcjonowania organizmu, jak na przykład skurcz mięśni, Cząsteczki przekaz
nika przenikają przez szczelinę i łączą się z
wydzielanie, widzenie (np. acetylocholina, noradrenalina) oraz za receptorami na błonie komórkowej neuronu docelowego
wydzielanie, widzenie (np. acetylocholina, noradrenalina) oraz za receptorami na błonie komórkowej neuronu docelowego
zło\
one odczucia, stany emocjonalne i nastroje powodując dalsze przekazanie impulsu elektrycznego.
Tkanka nerwowa Tkanka nerwowa
Synapsa elektryczna  błony komórkowe sąsiadujących komórek Włókno nerwowe  jest aksonem pokrytym osłonkami. Włókna
ściśle do siebie przylegają (łączą się ze sobą połączeniami nerwowe w ośrodkowym układzie nerwowym (mózgowie i rdzeń
komunikującymi). Takie połączenia łączą głównie komórki mięśnia kręgowy) le\
ą w pęczkach tworzących szlaki nerwowe a w
sercowego i mięśni gładkich. Synapsy te przewodzą bodz
ce obwodowym układzie nerwowym ich pęczki nazywamy nerwami.
dwukierunkowo gdy\
mo\
liwa jest wędrówka jonów z jednej
komórki do drugiej.
komórki do drugiej.
Wyrózniamy dwa typy osłonek:
Wyrózniamy dwa typy osłonek:
Schwanna (zewnętrzna) (funkcja izolacyjna, wspomaga
metabolicznie otaczany akson)
mielinowa (wewnetrzna) (funkcja ochronna, zwiększa tempo
przewodzenia impulsów nerwowych)
Tkanka nerwowa Tkanka nerwowa
Osłonka Schwanna (neurolemma) Osłonka mielinowa
" występuje we włóknach obwodowego układu nerwowego " otacza włókna nerwowe w obwodowym i ośrodkowym układzie
nerwowym
" zbudowana jest z komórek zwanych lemmocytami, które
wytwarzają cytoplazmę " włókna te nazywamy włóknami rdzennymi (z osłonką)
" włókna nerwowe posiadające tylko neurolemmę nazywamy " jest owinięta spłaszczoną cytoplazmą lemmocytu (w obwodowym
włóknami bezrdzennymi (bez osłonki) układzie nerwowym) lub komórki glejowej zwanej
oligodendrocytem (w ośrodkowym układzie nerwowym) wokół
włókna nerwowego
" jest zbudowana głównie z licznych warstw błony komórkowej.
" między fragmentami osłonki stworzonej przez komórki są miejsca
bez osłonki zwane przewę\
eniami Ranviera
Tkanka nerwowa