Syrena
S
y
r
e
n
a
Syrena
S
y
r
e
n
a
sterowana
s
t
e
r
o
w
a
n
a
sterowana
s
t
e
r
o
w
a
n
a
głosem
g
Å‚
o
s
e
m
głosem
g
Å‚
o
s
e
m
2611
2
6
1
1
2611
2
6
1
1
Do czego to służy? kierunkowskazy i brzęczyk. Gdy pies szczek- włącza generator oraz syrenę alarmową.
Opisany układ może być interesującą cieka- nął, układ samochodu  odszczekiwał krótko; Nowością jest to, że przyrząd nie ma od-
wostką do zabawy. Na pewno znajdzie zasto- cała zabawa i zdziwienie psa powtarzały się dzielnego mikrofonu. Jeden jedyny głośnik
sowanie w układach sygnalizacyjnych i alar- przez jakiś czas. Opisany układ może pełnić pełni zarówno rolę mikrofonu jak i sygnali-
mowych. Autor artykułu był kiedyś świad- i taką funkcję dodatkowego sygnalizatora do zatora. Dodatkową zaletą jest fakt, że moż-
kiem zabawnej sceny: pies zauważył, że samochodu, mieszkania czy domu. na dowolnie regulować czułość oraz czasy
odzywa się do niego... samochód. Auto wy- Generalna zasada działania jest bezna- działania i częstotliwość sygnalizatora.
posażone było w obwody, które po wykryciu dziejnie prosta: po wykryciu odpowiednio
głośniejszego dz
więku włączały na chwilę głośnego dz
więku układ na określony czas Rys. 1 Schemat ideowy
Elektronika dla Wszystkich
Luty 2002
50
Jak to działa? struje dz
więki, generator znów się włączy uzyskać tylko jeden krótki sygnał ostrze-
Schemat ideowy układu pokazany jest na na czas zależny od R12C7. gawczy.
rysunku 1. W trybie czuwania tranzystor Oznacza to, że w hałaśliwym otoczeniu Jeśli układ miałby być automatyczną sy-
T1 jest zatkany i głośnik G1 pracuje jako układ będzie cyklicznie włączany (czas reną alarmową, koniecznie trzeba postarać
mikrofon. Niewielki sygnał z głośnika jest R12C7) i wyłączany (czas R11C6). się o głośnik tubowy, który zapewni napraw-
silnie wzmacniany przez wzmacniacz U1B. Kondensator C7 w spoczynku pozostaje dę głośny dz
więk. Dowolny inny głośnik
Jego wzmocnienie, przynajmniej przy bez napięcia, więc powinien być kondensa- może być zastosowany, jeśli układ będzie
mniejszych częstotliwościach, wynosi po- torem tantalowym, ceramicznym albo folio- pracował tylko jako sygnalizator. Można też
nad 200x (R7, R8). Układ U1Ajest kompa- wym. Nie powinien to być zwykły alumi- włączyć w szereg z głośnikiem rezystor
ratorem. W spoczynku na wyjściu niowy  elektrolit , bo uległby szybkiemu (4,7...47&!), co zmniejszy głośność i pozwoli
U1B (nóżka 7) nie występuje przebieg rozformowaniu, uniemożliwiając pracę zastosować nawet mały głośniczek.
zmienny, a napięcie stałe jest takie same, układu. Kondensatory C1, C4 zostały niety-
jak w punkcie połączenia R2, R3. Z kolei powo włączone do plusa zasilania ze wzglę-
napięcie stałe na nóżce 2 kostki U1A jest du na fakt, że głośnik ma jedną końcówkę Piotr Górecki
nieco niższe od napięcia stałego na nóżce 7 też dołączoną do plusa zasilania, a więc ob-
U1B. Potencjometr PR1 wyznacza spo- wód ten pełni rolę lokalnej masy dla prze-
czynkową różnicę napięć na obu wejściach biegów zmiennych z głośnika.
U1A, a tym samym czułość układu. Rezy- Wykaz elementów
story R1, R5 zapewniają niewielką histere- Montaż i uruchomienie
zę i względnie  czyste stany logiczne na Układ można zmontować na niewielkiej płyt-
Rezystory
wyjściu U1A. W spoczynku na wyjściu ce drukowanej, pokazanej na rysunku 2.
R1,R10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1M&!
R
1
,
R
1
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
M
&!
komparatora U1A, czyli na nóżce 1, napię- Montaż jest klasyczny i nie powinien sprawić
cie jest bliskie dodatniemu napięciu zasila- trudności nawet mniej zaawansowanym. R2,R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15k&!
R
2
,
R
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
5
k
&!
nia. Na wyjściu inwertera U2C utrzymuje W razie potrzeby tranzystor T1 należy wypo-
R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33&!
R
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
3
&!
się stan wysoki i dwa generatory z bramka- sażyć w niewielki radiator. Zazwyczaj nie bę-
R4,R9,R14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&!
R
4
,
R
9
,
R
1
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
k
&!
mi U2D, U2E nie pracują. Negator U2F po- dzie to potrzebne, bo pracuje on przecież
R5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&!
R
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
k
&!
woduje, że tranzystor T1 ( darlington mo- z przebiegiem prostokątnym i jest albo w peł-
cy) jest wyłączony. ni nasycony, albo zatkany. R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220k&!
R
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
k
&!
Jednocześnie stan wysoki z wyjścia
R8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&!
R
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
k
&!
U2C wymusza stan niski na wyjściu U2A.
R11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10M&!
R
1
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
M
&!
Obecność diod D1, D2 zapewnia, że w tym
R12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470k&!
R
1
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
0
k
&!
stanie na wejście U2B podawany jest bez
przeszkód stan wysoki z wyjścia komparato- R13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47k&!
R
1
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
k
&!
ra U1A.
R15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470&!
R
1
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
0
&!
Pojawienie się na nóżce 7 U1B wzmoc-
PR1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&!
P
R
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
k
&!
nionego przebiegu zmiennego spowoduje
wystąpienie się na nóżce 1 napięcia bliskie-
go zeru. Inwerter U2B zmieni stan. Dodat-
Kondensatory
nie zbocze na jego wyjściu spowoduje poja-
C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/16V
C
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
µ
F
/
1
6
V
wienie się stanu niskiego na wyjściu U2C.
C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF ceramiczny
C
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
n
F
c
e
r
a
m
i
c
z
n
y
Ten stan niski dzięki diodzie D2  przytrzy- Rys. 2 Schemat montażowy
C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1000µF/16V
C
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
0
µ
F
/
1
6
V
ma wejście U2B w stanie niskim, nieza-
leżnie od stanu wyjÅ›cia komparatora. UkÅ‚ad może współpracować z dowolnym C4,C8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10µF/16V
C
4
,
C
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
µ
F
/
1
6
V
W efekcie na wyjściu U2C pojawi się ujem- głośnikiem. Należy jednak wziąć pod uwa-
C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF
C
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
n
F
ny impuls o czasie trwania wyznaczonym gę, że przy napięciu zasilania 12V moc do-
C6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1µF/16V
C
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
µ
F
/
1
6
V
przez R12C7. Impuls ten włączy generato- starczona do 4&! głośnika przez jednokie-
C7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10µF/16V tantalowy
C
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
µ
F
/
1
6
V
t
a
n
t
a
l
o
w
y
ry. Z głośnika popłynie sygnał o częstotli- runkowy przebieg będzie wynosić około
wości wyznaczonej przez R14C9, przery- 7,5W, a do 8-omowego prawie 4W. Zapew- C9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .* 4,7nF
C
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
*
4
,
7
n
F
wany w rytmie określonym przez R13C8. ni to dużą głośność, wymaga jednak zasto-
Ujemny impuls na wyjściu U2C nie tylko sowania głośnika o odpowiednio dużej mo-
Półprzewodniki
włączy generator, ale też szybko rozładuje cy: minimum 10W przy 4&! i min. 5W przy
D1-D5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4148
D
1
D
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
N
4
1
4
8
C6 przez D5 i R11 i wymusi na wyjściu 8&!. Jeszcze lepsze wyniki, ściślej znacznie
U2Astan wysoki. większą głośność można uzyskać stosując
T1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BD649
T
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
D
6
4
9
Gdy ujemny impuls na wyjściu tubowy głośnik od samochodowej syreny
U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TL062
U
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
T
L
0
6
2
U2C skończy się, układ nie wróci od razu alarmowej (głośnik dynamiczny, nie prze-
U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .40106
U
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
0
1
0
6
do stanu czuwania. Kondensator C6 będzie twornik piezo).
się pomału ładował przez R11 i na czas wy- Z rezystorami R7, R8 o wartościach
znaczony przez R11C6 na rezystorze R10 220k&!, 1k&! czułość układu jest duża. Kto
Inne
i na wejściu U2B zostanie wymuszony stan chciałby ją zwiększyć jeszcze bardziej, może
G1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Głośnik
G
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
G
Å‚
o
Å›
n
i
k
wysoki. Generator nie będzie pracował, ale zwiększyć R7 do 1M&! - wtedy układ zarea-
układ będzie nieczuły na jakiekolwiek guje już na naprawdę ciche dz
więki.
dz
więki, ponieważ stan wysoki z wyjścia Można dowolnie zmieniać wartości sta-
Komplet podzespołów z płytką jest
U2Apodany przez diodę D1 wymusi prze- łych czasowych, na przykład zmniejszyć
dostępny w sieci handlowej AVT jako
rwę w działaniu układu. Jeśli po naładowa- R12C7, zwiększyć R11C6, zewrzeć D3,
kit szkolny AVT-2611
niu C6 i zmianie stanu U2Agłośnik zareje- usunąć C8, R13, by po wykryciu hałasu
Elektronika dla Wszystkich
Luty 2002
51