Hanna Dumała
Hanna Dumała
Międzynarodowe
Międzynarodowe
stosunki gospodarcze
stosunki gospodarcze
Wykład 12.
Wykład 12.
Międzynarodowe stosunki
Międzynarodowe stosunki
podatkowe
podatkowe
Plan wykładu
Plan wykładu
1. Pojęcie i funkcje podatków.
1. Pojęcie i funkcje podatków.
2. Klasyfikacje podatków.
2. Klasyfikacje podatków.
3. Problem podwójnego opodatkowania.
3. Problem podwójnego opodatkowania.
4. Raje/oazy podatkowe.
4. Raje/oazy podatkowe.
5. Międzynarodowa walka z  praniem
5. Międzynarodowa walka z  praniem
brudnych pieniędzy.
brudnych pieniędzy.
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 2
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 2
Podatek
Podatek
jest to publicznoprawne,
jest to publicznoprawne,
nieodpłatne, przymusowe oraz
nieodpłatne, przymusowe oraz
bezzwrotne świadczenie pieniężne
bezzwrotne świadczenie pieniężne
nakładane z mocy prawa (w Polsce
nakładane z mocy prawa (w Polsce
ustawa Ordynacja podatkowa z dnia
ustawa Ordynacja podatkowa z dnia
29 sierpnia 1997 r. z póz
niejszymi
29 sierpnia 1997 r. z póz
niejszymi
zmianami) na rzecz skarbu państwa
zmianami) na rzecz skarbu państwa
i/lub jednostek terytorialnych (np.
i/lub jednostek terytorialnych (np.
gminy) na osoby fizyczne, osoby
gminy) na osoby fizyczne, osoby
prawne lub jednostki organizacyjne
prawne lub jednostki organizacyjne
niemające osobowości prawnej.
niemające osobowości prawnej.
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 3
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 3
1
Podatek = świadczenie
Podatek = świadczenie
Publicznoprawne - nałożone przez władzę
Publicznoprawne - nałożone przez władzę
publiczną według ogólnie obowiązujących zasad
publiczną według ogólnie obowiązujących zasad
prawnych
prawnych
Nieodpłatne - bez ekwiwalentu ze strony
Nieodpłatne - bez ekwiwalentu ze strony
państwa
państwa
Przymusowe - obowiązek egzekwowany za
Przymusowe - obowiązek egzekwowany za
pomocą przymusu
pomocą przymusu
Bezzwrotne - nie podlega zwrotowi nawet jeżeli
Bezzwrotne - nie podlega zwrotowi nawet jeżeli
władza nie realizuje swoich zadań, na które były
władza nie realizuje swoich zadań, na które były
przeznaczone
przeznaczone
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 4
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 4
Funkcje podatków
Funkcje podatków
1) fiskalna  z
ródło dochodów budżetu państwa;
1) fiskalna  z
ródło dochodów budżetu państwa;
gwarantują finansowanie wydatków
gwarantują finansowanie wydatków
publicznych
publicznych
2) redystrybucyjna  instrument przesuwania
2) redystrybucyjna  instrument przesuwania
dochodów pomiędzy różnymi grupami
dochodów pomiędzy różnymi grupami
społecznymi
społecznymi
3) stymulacyjna  instrument oddziaływania na
3) stymulacyjna  instrument oddziaływania na
decyzje podmiotów gospodarczych w celu
decyzje podmiotów gospodarczych w celu
skorelowania ich z założeniami polityki
skorelowania ich z założeniami polityki
gospodarczej i społecznej państwa
gospodarczej i społecznej państwa
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 5
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 5
Klasyfikacje podatków (1)
Klasyfikacje podatków (1)
Kryterium przedmiotu
Kryterium przedmiotu
Kryterium jedności
Kryterium jedności
opodatkowania:
opodatkowania:
podmiotu
podmiotu
" dochodowe (np. od osób
" dochodowe (np. od osób
opodatkowania:
opodatkowania:
fizycznych, czyli PIT - może
fizycznych, czyli PIT - może
" bezpośrednie (np.
" bezpośrednie (np.
być progresywny lub
być progresywny lub
dochodowy od osób
dochodowy od osób
liniowy)
liniowy)
prawnych, czyli CIT)
prawnych, czyli CIT)
" od obrotu i konsumpcji (np.
" od obrotu i konsumpcji (np.
" pośrednie (np. od
" pośrednie (np. od
akcyza)
akcyza)
towarów i usług, czyli
towarów i usług, czyli
" majątkowe
" majątkowe
VAT)
VAT)
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 6
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 6
2
Podatki majątkowe
Podatki majątkowe
1) od posiadania majątku (rolny, katastralny)
1) od posiadania majątku (rolny, katastralny)
2) od przyrostu majątku (od spadków i darowizn)
2) od przyrostu majątku (od spadków i darowizn)
3) od wzrostu wartości posiadanego majątku
3) od wzrostu wartości posiadanego majątku
(nieruchomości), gdy wzrost ten nastąpił
(nieruchomości), gdy wzrost ten nastąpił
z przyczyn niezależnych od właściciela (opłata
z przyczyn niezależnych od właściciela (opłata
planistyczna, opłata adiacencka)
planistyczna, opłata adiacencka)
4) od transformacji substancji majątkowej (opłata
4) od transformacji substancji majątkowej (opłata
skarbowa)
skarbowa)
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 7
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 7
Klasyfikacje podatków (2)
Klasyfikacje podatków (2)
Kryterium sposobu
Kryterium sposobu
Kryterium organu
Kryterium organu
opodatkowania dochodów
opodatkowania dochodów
pobierającego podatki:
pobierającego podatki:
pochodzących z różnych
pochodzących z różnych
" centralne - skarb państwa
" centralne - skarb państwa
z
ródeł:
z
ródeł:
" lokalne - jednostka
" lokalne - jednostka
" globalne
" globalne
samorządu terytorialnego
samorządu terytorialnego
(w Polsce: od
(w Polsce: od
nieruchomości, od
nieruchomości, od
środków transportowych
środków transportowych
" cedularne
" cedularne
oraz opłaty: targowa,
oraz opłaty: targowa,
(np. dochodowy od wygranych i nagród,
(np. dochodowy od wygranych i nagród,
miejscowa, uzdrowiskowa,
miejscowa, uzdrowiskowa,
zryczałtowany podatek dochodowy w
zryczałtowany podatek dochodowy w
od posiadania psów)
od posiadania psów)
formie ryczałtu od dochodów
formie ryczałtu od dochodów
ewidencjonowanych)
ewidencjonowanych)
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 8
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 8
Charakter podwójnego opodatkowania
Charakter podwójnego opodatkowania
ekonomiczny: opodatkowanie dwa razy tego samego
ekonomiczny: opodatkowanie dwa razy tego samego
dochodu na poziomie dwóch różnych podatników (np.
dochodu na poziomie dwóch różnych podatników (np.
opodatkowanie tych samych zysków najpierw na poziomie
opodatkowanie tych samych zysków najpierw na poziomie
spółki podatkiem dochodowym od osób prawnych,
spółki podatkiem dochodowym od osób prawnych,
a następnie na poziomie akcjonariusza podatkiem
a następnie na poziomie akcjonariusza podatkiem
dochodowym od osób fizycznych)
dochodowym od osób fizycznych)
prawny: opodatkowanie tego samego dochodu dwa razy na
prawny: opodatkowanie tego samego dochodu dwa razy na
poziomie tego samego podatnika (np. akcjonariusz podlega
poziomie tego samego podatnika (np. akcjonariusz podlega
najpierw podatkowi pobieranemu u z
ródła dochodu,
najpierw podatkowi pobieranemu u z
ródła dochodu,
a następnie podatkowi dochodowemu pobieranemu przez
a następnie podatkowi dochodowemu pobieranemu przez
różne kraje od tych samych zysków)
różne kraje od tych samych zysków)
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 9
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 9
3
Zasady obowiązku podatkowego
Zasady obowiązku podatkowego
terytorialności - zasada ograniczonego
terytorialności - zasada ograniczonego
obowiązku podatkowego (z
ródła); stosowana
obowiązku podatkowego (z
ródła); stosowana
zazwyczaj wobec obywateli/rezydentów
zazwyczaj wobec obywateli/rezydentów
zagranicznych
zagranicznych
kraju siedziby lub miejsca zamieszkania -
kraju siedziby lub miejsca zamieszkania -
zasada nieograniczonego obowiązku
zasada nieograniczonego obowiązku
podatkowego (rezydencji); stosowana zazwyczaj
podatkowego (rezydencji); stosowana zazwyczaj
wobec własnych obywateli/rezydentów.
wobec własnych obywateli/rezydentów.
Międzynarodowe podwójne opodatkowanie wynika
Międzynarodowe podwójne opodatkowanie wynika
z nakładania się na siebie obu tych zasad.
z nakładania się na siebie obu tych zasad.
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 10
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 10
Sposoby zapobiegania podwójnemu
Sposoby zapobiegania podwójnemu
opodatkowaniu
opodatkowaniu
jednostronne  częściowe lub pełne 
jednostronne  częściowe lub pełne 
zrzeczenie się praw do ściągania podatku
zrzeczenie się praw do ściągania podatku
podpisanie umowy dwustronnej w sprawie
podpisanie umowy dwustronnej w sprawie
unikania podwójnego opodatkowania
unikania podwójnego opodatkowania
zawarcie umowy wielostronnej w sprawie
zawarcie umowy wielostronnej w sprawie
unikania podwójnego opodatkowania
unikania podwójnego opodatkowania
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 11
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 11
Dwustronne porozumienia z udziałem
Dwustronne porozumienia z udziałem
Polski (przykłady)
Polski (przykłady)
Austria  Umowa [...] w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w
Austria  Umowa [...] w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w
zakresie podatków od dochodu i od majątku, 13.01.2004/1.04.2005
zakresie podatków od dochodu i od majątku, 13.01.2004/1.04.2005
Belgia  Konwencja [...] w sprawie unikania podwójnego opodatkowania
Belgia  Konwencja [...] w sprawie unikania podwójnego opodatkowania
oraz zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od
oraz zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od
opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku,
opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku,
20.08.2001/29.04.2004
20.08.2001/29.04.2004
Zjednoczone Królestwo  Konwencja [...] w sprawie unikania podwójnego
Zjednoczone Królestwo  Konwencja [...] w sprawie unikania podwójnego
opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w
opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w
zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych,
zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych,
20.07.2006/27.12.2006
20.07.2006/27.12.2006
Norwegia  Konwencja [& ] w sprawie unikania podwójnego
Norwegia  Konwencja [& ] w sprawie unikania podwójnego
opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w
opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w
zakresie podatków od dochodu, 9.09.2009/31.03.2010
zakresie podatków od dochodu, 9.09.2009/31.03.2010
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 12
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 12
4
Metoda odliczenia/zaliczenia proporcjonalnego
Metoda odliczenia/zaliczenia proporcjonalnego
(tzw. kredyt podatkowy)
(tzw. kredyt podatkowy)
Obliczając dochód do opodatkowania w państwie X gdzie
Obliczając dochód do opodatkowania w państwie X gdzie
firma ma siedzibę/osoba fizyczna ośrodek interesów
firma ma siedzibę/osoba fizyczna ośrodek interesów
życiowych, bierze się pod uwagę łączne dochody osiągnięte
życiowych, bierze się pod uwagę łączne dochody osiągnięte
w państwie X i Y, ale od podatku płaconego w państwie X
w państwie X i Y, ale od podatku płaconego w państwie X
odejmuje się podatek zapłacony w państwie Y od
odejmuje się podatek zapłacony w państwie Y od
osiągniętych tam dochodów.
osiągniętych tam dochodów.
Ważne:
Ważne:
gdy stopa podatkowa w państwie X (np. 19%) jest wyższa niż w
gdy stopa podatkowa w państwie X (np. 19%) jest wyższa niż w
państwie Y (np. 10%) odliczamy całość zapłaconego podatku: (1000
państwie Y (np. 10%) odliczamy całość zapłaconego podatku: (1000
zł + 500 zł) x 19%  500 zł x 10% = 285  50 = 235 zł
zł + 500 zł) x 19%  500 zł x 10% = 285  50 = 235 zł
natomiast gdy stopa podatkowa w państwie X (np. 10%) jest niższa niż
natomiast gdy stopa podatkowa w państwie X (np. 10%) jest niższa niż
w państwie Y (np. 20%) możemy odliczyć jedynie kwotę podatku
w państwie Y (np. 20%) możemy odliczyć jedynie kwotę podatku
wyliczoną według stawki państwa X: (1000 zł + 500 zł) x 10%  500 zł
wyliczoną według stawki państwa X: (1000 zł + 500 zł) x 10%  500 zł
x 10% = 150  50 = 100 zł
x 10% = 150  50 = 100 zł
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 13
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 13
Metoda wyłączenia (z progresją)
Metoda wyłączenia (z progresją)
Dochody osiągnięte w innych państwach
Dochody osiągnięte w innych państwach
nie są opodatkowywane w państwie
nie są opodatkowywane w państwie
rezydencji podatkowej,
rezydencji podatkowej,
ale uwzględnia się je dla ustalenia
ale uwzględnia się je dla ustalenia
przedziału podatkowego wtedy, gdy w
przedziału podatkowego wtedy, gdy w
państwie rezydencji skala podatkowa jest
państwie rezydencji skala podatkowa jest
progresywna.
progresywna.
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 14
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 14
Cechy oaz (rajów) podatkowych
Cechy oaz (rajów) podatkowych
opodatkowanie jest wyjątkowo łagodne lub w ogóle
opodatkowanie jest wyjątkowo łagodne lub w ogóle
nie istnieje
nie istnieje
gwarancje ścisłej tajemnicy finansowej i bankowej
gwarancje ścisłej tajemnicy finansowej i bankowej
brak restrykcji dewizowych
brak restrykcji dewizowych
nowoczesne środki łączności oraz dobre
nowoczesne środki łączności oraz dobre
połączenia komunikacyjne
połączenia komunikacyjne
stabilność polityczna i ekonomiczna
stabilność polityczna i ekonomiczna
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 15
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 15
5
+ z 23.04.2013  od osób fizycznych;
Dz. U. 2013, nr 0, poz. 493
Dz. U. 2013, nr 0, poz. 494
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 16
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 16
Razem: 61 państw i terytoriów
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 17
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 17
Spółka papierowa (offshore)
Spółka papierowa (offshore)
firma zarejestrowana w obcym dla zakładającej ją
firma zarejestrowana w obcym dla zakładającej ją
osoby systemie prawnym.
osoby systemie prawnym.
Metody korzystania z przywilejów spółki
Metody korzystania z przywilejów spółki
papierowej:
papierowej:
czasowe przeniesienie do niej dochodów
czasowe przeniesienie do niej dochodów
zakup usług
zakup usług
pośrednictwo w sprzedaży
pośrednictwo w sprzedaży
towarów za granicę
towarów za granicę
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 18
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 18
6
Instytucje walki z procederem unikania
Instytucje walki z procederem unikania
podatków i praniem  brudnych pieniędzy
podatków i praniem  brudnych pieniędzy
Financial Action Task Force
Financial Action Task Force
The Select Committee of Experts on the
The Select Committee of Experts on the
Evaluation of Anti-Money Laundering Measures 
Evaluation of Anti-Money Laundering Measures 
MONEYVAL (Rada Europy, 1997, 30)
MONEYVAL (Rada Europy, 1997, 30)
Global Forum on Transparency and Exchange of
Global Forum on Transparency and Exchange of
Information for Tax Purposes (OECD, 2000, 105)
Information for Tax Purposes (OECD, 2000, 105)
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 19
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 19
FATF/GAFI
FATF/GAFI
1989, Paryż, szczyt G7, 16/36 członków  34 państwa
1989, Paryż, szczyt G7, 16/36 członków  34 państwa
+ GCC + EC
+ GCC + EC
Publikuje 3 razy w roku raport nt. jurysdykcji
Publikuje 3 razy w roku raport nt. jurysdykcji
wysokiego ryzyka i nie współpracujących w zakresie
wysokiego ryzyka i nie współpracujących w zakresie
stosowania standardów walki z praniem brudnych
stosowania standardów walki z praniem brudnych
pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. 18.10.2013
pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. 18.10.2013
lista zawiera następujące pozycje:
lista zawiera następujące pozycje:
1. Iran, Korea Północna (całkowity brak standardów);
1. Iran, Korea Północna (całkowity brak standardów);
2. Algeria, Birma, Ekwador, Etiopia, Indonezja, Jemen,
2. Algeria, Birma, Ekwador, Etiopia, Indonezja, Jemen,
Kenia, Pakistan, Syria, Tanzania, Boliwia, Turcja
Kenia, Pakistan, Syria, Tanzania, Boliwia, Turcja
(braki w standardach i brak woli współdziałania w ich
(braki w standardach i brak woli współdziałania w ich
usuwaniu);
usuwaniu);
3. Afganistan, Albania, Angola, Antigua i Barbuda,
3. Afganistan, Albania, Angola, Antigua i Barbuda,
Argentyna, Bangladesz, Irak, Kambodża, Kirgistan,
Argentyna, Bangladesz, Irak, Kambodża, Kirgistan,
Kuba, Kuwejt, Laos, Mongolia*, Namibia, Nepal,
Kuba, Kuwejt, Laos, Mongolia*, Namibia, Nepal,
Nikaragua, Sudan, Tadżykistan, Wietnam, Zimbabwe
Nikaragua, Sudan, Tadżykistan, Wietnam, Zimbabwe
(braki w standardach usuwane we współpracy z FATF)
(braki w standardach usuwane we współpracy z FATF)
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 20
7.01.2014 Hanna Dumała, MSG WY 12 20
7