Wykład 5.
WIEDZA
Wydział Paliw i Energii AGH
Katedra Chemii Węgla i Inżynierii Adsorpcyjnej
Dlaczego wiedza?
Kluczowy czynnik
konkurencyjności firm.
Charles Handy  na obecnym etapie
rozwoju gospodarczego wartość
intelektualnego kapitału firmy nawet
kilkakrotnie przewyższa wartość jej
aktywów materialnych
Wiedza jest ropą XXI wieku - autor
nieznany
2
Wiedza zarządzanie
wiedzą.
3
Wiedza, informacje, dane.
4
Wiedza.
Wiedza to ogół wiadomości i
umiejętności wykorzystywanych
przez jednostki do rozwiązywania
problemów.
Podstawą wiedzy są informacje i
dane, ale w odróżnieniu od nich
wiedza jest zawsze związana z
konkretną osobą.
5
KONCEPCJE WIEDZY:
1. Gilberta Ryle a, który podzielił wiedzę
na 2 typy:
-  wiem jak (wiedza proceduralna,
inteligencja - wiąże się ze zdolnością
do wykonywania zadań i dopiero w
działaniu nabiera znaczenia  działanie
odsłania inteligencję)
-  wiem co (wiedza deklaratywna,
posiadanie wiedzy  przechowywanie
w umyśle określonych informacji)
6
KONCEPCJE...
2. Michaela Polanyi, który twierdził
że te dwa rodzaje wiedzy nie są
odrębne, ale przechodzą płynnie
tworząc pewne kontinuum.
Rozwija on koncepcję wiedzy
ukrytej (The Tacit Dimension,
1967) - możemy wiedzieć więcej
niż potrafimy powiedzieć.
7
Zasoby wiedzy organizacji
to jej aktywa intelektualne,
będące sumą wiedzy pojedyn-
czych pracowników oraz zespołów
pracowników, które organizacja
wykorzystuje w swoich
działaniach.
Zasoby wiedzy podlegają ciągłym
zmianom.
8
Wiedza jako czynnik produkcji.
CZYNNIKI PRODUKCJI
MATERIALNE NIEMATERIALNE
(WIEDZA - TECHNOLOGIE)
OGRANICZAJ
CE
energia
metodyczne techniczne
surowce
społ. - polityczne
(zarządzania) (wytwarzania)
budynki
prawne:
maszyny
pozwolenia,
ziemia
ogólne funkcjonalne
koncesje,
kapitał
ochrona wł. Intelekt.
praca
planowania organizowania motywowania kontroli
zaopatrzenia magazynowania produkcji zbytu
9
WARTOŚĆ (KAPITAA
)
ORGANIZACJI
KAPITAA
KAPITAA
KAPITAA
KAPITAA

RZECZOWY FINANSOWY INTELEKTUALNY KLIENCKI
- zasoby
- wielkość i
- energia - wiedza pracowników
- płynność
charakterystyka rynku
- surowce
- perspektywy
- wiedza organizacji
utrzymania pozycji
- budynki, budowle,
rynkowej
instalacje
- maszyny
- ziemia
10
Charakterystyczne cechy
wiedzy:
" zmieniająca się postać  w innej
powstaje, w innej jest
przetwarzana, przesyłana czy
składowana, prezentowana,
wykorzystywana,
" ulotność  wiedza powstaje i
zanika, wymaga przypomnienia,
11
Charakterystyczne cechy...
" rozwój - wiedza wcześniejsza
stanowi podstawę wiedzy
póz
niejszej  wiedzy wyższego
poziomu,
" suma wiedzy jednostek to mniej
niż zbiorowa wiedza,
" w wymianie wiedzy zawsze
uczestniczą dawca i biorca
wiedzy,
12
Charakterystyczne cechy...
" użyteczność, tylko wówczas, gdy
jest przyswojona w wystarcza-
jącej wielkości i jakości,
" dewaluacja, starzenie się,
" adaptacyjność,
" nieograniczona (potencjalnie)
dostępność,
13
Charakterystyczne cechy...
" skuteczność, gdy
 jest użyta na czas,
 trafna (aktualna, dobrana,
wyselekcjonowana, wiarygodna).
14
ZARZ
DZANIE WIEDZ

Zarządzanie wiedzą wyłoniło się z
doświadczeń konsultantów i
managerów pod koniec XX w. i
dopiero niedawno stało się
obiektem badań naukowych.
ZW stanowi mieszankę wielu roz-
maitych dziedzin  filozofii, antro-
pologii, informatyki, psychologii i
zarządzania przedsiębiorstwem.
15
ODKRYWANIE WIEDZY
Dane, informacja, wiedza
Historia zarządzania wiedzą
Filozoficzne koncepcje wiedzy
WYKORZYSTYWANIE
GENEROWANIE WIEDZY
WIEDZY
Organizacyjne uczenie się
ZW w organizacji uczącej się
Narzędzia i technologie ZW
Kapitał intelektualny
CYKL ZW
UPOWSZECHNIANIE WARTOŚCIOWANIE
WIEDZY WIEDZY
ZW a kultura organizacyjna Systemy ZW
Zarządzanie zmianą Różne podejścia do strategii ZW
16
Zarządzanie wiedzą
to zintegrowany zestaw działań,
którego celem jest odpowiednie
kształtowanie zasobów wiedzy;
kierunek rozwoju zasobów wiedzy
nie może być przypadkowy  musi
on być połączony z konkretnym
celem.
17
Elementy zarządzania
wiedzą
lokalizowanie wiedzy
pozyskiwanie wiedzy
tworzenie (rozwój) wiedzy
dzielenie się wiedzą i jej
rozpowszechnianie
wykorzystanie wiedzy
zachowanie wiedzy
18
Lokalizowanie wiedzy
y
ródła wiedzy:
 wewnętrzne:
" kto nad czym pracuje,
" jakie kompetencje są w firmie rozwijane,
" kto dysponuje informacjami,
" jakie są zasady dzielenia się wiedzą;
" które sieci wymiany informacji mają
największe znaczenie?
" wiedza zbiorowa - polega na rodzaju relacji
pomiędzy jednostkami
 zewnętrzne
" analiza otoczenia  trzeba nauczyć się
19
szukać...(benchmarking)
Pozyskiwanie wiedzy
Kanały pozyskiwania wiedzy
zewnętrznej:
" wiedza od uczestników rynku;
" wiedza ekspertów zewnętrznych,
" współpraca ze stowarzyszeniami
branżowymi, uczelniami, instytutami
badawczymi;
" zakup wiedzy (patenty, oprogramo-
wanie, wzory użytkowe);
20
Pozyskiwanie wiedzy
" produkty związane z wiedzą;
" inne kanały pozyskiwania wiedzy
zewnętrznej (targi, seminaria,
konferencje, misje technologiczne),
" proces rekrutacji;
Wyzwania,
Przykłady dobrych praktyk
21
Rozwój wiedzy
" Rozwijanie wiedzy to przede wszystkim
systematyczny wysiłek; polega na
celowym tworzeniu nowych
kompetencji  nie ogranicza się jedynie
do działu B+R;
" Innowacje powstają nie tylko w
laboratoriach: procesowe, produktowe,
organizacyjne, marketingowe;
22
Rozpowszechnianie
wiedzy
" Rozpowszechnianie wiedzy jest
priorytetem w czasach pracy
zespołowej, organizacji wirtualnych
i ścisłej współpracy firm;
" Uczymy się na błędach  wiedza
dotyczy nie tylko recept na sukces,
ale również jak unikać błędów
" Efektywny mechanizm
rozpowszechniania wiedzy oznacza
oszczędność kosztów;
23
Wykorzystanie wiedzy
" Wiedza, która nie jest
wykorzystywana w praktyce jest
bezużyteczna....
" Aktualizacja zasobów  między
jakością wiedzy, a intensywnością
jej wykorzystywania istnieje
wyraz
na korelacja;
" Sposób prezentowania wiedzy
24
Zachowanie wiedzy
" Procesy zachowania wiedzy:
selekcja > przechowywanie
(nadanie formy) > aktualizowanie
" Wybór wiedzy wartej zachowania:
 przedmiot wyboru;
 zasady wyboru;
"  Pamięć organizacji bywa lekce-
ważona, na przykład podczas
procesu restrukturyzacji firmy;
25
Mierzenie zasobów
wiedzy
" Wartość wiedzy jest różna w
różnych okolicznościach
" Szacowanie wartości zasobów
wiedzy polega na ukazaniu zmian
jakie zaszły w zasobach wiedzy
firmy, drugi na zinterpretowaniu
tych zmian w odniesieniu do
założonych celów zarządzania
wiedzą  czyli czy cele zostały
zrealizowane czy nie...
26
ZASOBY WIEDZY
organizacji
Aktywa intelektualne, czyli suma:
 Wiedzy pojedynczych pracowników
oraz
 Zespołów pracowników,
które organizacja wykorzystuje w
swych działaniach. Obejmują one
także:
 Dane i informacje, na bazie których
budowana jest wiedza indywidualna
i zbiorowa.
27
Ochrona wiedzy.
28
Ustawa wenecka  1474 r.
 & z mocy urzędowej tego Zgromadzenia
powzięta zostaje decyzja, że każda
osoba, która w tym mieście
urzeczywistni jakiś nowy i twórczy
pomysł, dotyczący urządzenia, które nie
było dotychczas wykonywane w naszym
państwie, winna o tym zawiadomić
Urząd publiczny, jak tylko urządzenie to
zostanie doprowadzone do doskonałości,
a także będzie mogło być użytkowane i
wytwarzane. ...
29
Rodzaje wiedzy chronionej.
Trzy kategorie wiedzy:
. wiedza w pełni dostępna -
wolna,
. wiedza jawna chroniona,
. wiedza niedostępna - utajniona
(poufna) i ukryta.
30
Pojęcie wiedzy chronionej
obejmuje czystą wiedzę jawnie
chronioną, czystą wiedzę
utajnioną, a także kompilację
wiedzy jawnej chronionej i
utajnionej.
31
RODZAJE WIEDZY
CHRONIONEJ
Wiedza chroniona
Wiedza jawna
Wiedza
chroniona
utajniona +
ukryta
32
Wiedza odzyskana.
Wiedzę chronioną przekształconą
w wiedzę wolną nazwiemy wiedzą
odzyskaną.
33
RODZAJE WIEDZY
WIEDZA
WOLNA CHRONIONA
JAWNA POUFNA,
UKRYTA
CHRONIONA UTAJNIONA
WEWN
TRZNA: OGÓLNA :
KNOW-HOW DANE OSOBOWE
TAJEMNICE TAJEMNICE
SA
UŻBOWE PAC
STWOWE
34
JAWNA CHRONIONA
REJESTRACJA REJESTRACJA BEZ
Z BADANIEM BEZ BADAC
REJESTRACJI
WYNALAZKI
WZORY
UTWORY
PRZEMYSA
OWE
TOPOGRAFIE
WZORY
PROGRAMY
UKA
ADÓW
UŻYTKOWE
KOMPUTEROWE
SCALONYCH
NOWE ODMIANY
ROŚLIN
NOŚNIKI WIEDZY O
ORGANIZACJI
PROJEKTY
NAZWY HANDLOWE
RACJONALIZATORSKIE
ZNAKI TOWAROWE
OZNACZENIA GEOGRAFICZNE
35
Wiedza utajniona
wewnętrzna - know-how,
tajemnice służbowe, zawierające
głównie informacje techniczne,
technologiczne, handlowe lub
organizacyjne przedsiębiorstwa,
dyrektywnie chroniona - ochrona
danych osobowych, tajemnice
państwowe.
36
Ochrona wiedzy
może być udzielona przy zastoso-
waniu odpowiednich procedur
rejestracyjnych, prowadzących do
wydania określonego świadectwa
potwierdzającego jej uzyskanie,
bądz
też bez potrzeby prowadzenia
jakiegokolwiek postępowania,
jakichkolwiek formalności.
37
UZYSKIWANIE OCHRONY
WIEDZY JAWNEJ
1. Przy zastosowaniu procedur
rejestracyjnych  wydanie
świadectwa potwierdzającego
uzyskanie ochrony
1.1. z badaniem
1.2. bez badań
2. Bez potrzeby spełnienia jakich-
kolwiek formalności
38
W jakim celu przedsiębiorstwa
chronią wiedzę patentem ?
63% - utrzymanie wiodącej pozycji
w technice,
54% - chronienie zagranicznych
rynków zbytu,
45% - ochrona nowych inwestycji,
43% - tworzenie podstaw dla
udzielania licencji,
34% - sprzyjanie sprzedaży
produktów i marketingowi.
39
40