{1}{100}www.napiprojekt.pl - nowa jakość napisów.|Napisy zostały specjalnie dopasowane do Twojej wersji filmu.
{100}{199}Synchro i podział wierszy:|Henry McRobert
{955}{1074}OBCY Z GŁĘBIN
{1368}{1484}W centrum naszej egzystencji|mieści się potężne dynamo.
{1547}{1607}Słońce.
{1609}{1727}Daje nam ciepło i światło.|Napędza wspaniały silnik zwany życiem.
{2546}{2631}Wszyscy jesteśmy|częścią łańcucha pokarmowego.
{2693}{2809}Nieważne kim jesteś.|Zadeklarowanym mięsożercą...
{2810}{2924}twój obiad żywi się roślinami,|które światło słoneczne zamienia w jedzenie.
{2926}{3007}Więc wszyscy jesteśmy,
{3017}{3069}zasilani energią słoneczną.
{3214}{3321}Może starożytni Egipcjanie|mieli rację czcząc Słońce.
{3323}{3427}Od 4 miliardów lat Słońce|karmi nas życiodajną energią.
{3429}{3498}Na lądzie i morzu.
{3931}{3972}Rover 1, tu Rover 2,
{3973}{4098}jesteśmy na krawędzi urwiska,|rozpoczynamy zejście.
{4100}{4212}Nazywam się Dijanna Figueroa i jestem|doktorantką na UC w Santa Barbara.
{4214}{4309}- Super.|- Potwierdzam. Rozpoczynamy zejście.
{4310}{4394}Mam chyba najfajniejszą|pracę na świecie.
{4396}{4460}Popatrz na te spiralne koralowce.
{4462}{4550}Jestem biologiem morskim.|Badam niesamowite organizmy morskie
{4552}{4639}na dnie samego oceanu.
{4641}{4720}To praca moich marzeń.
{4722}{4798}Rover 1, Rover 2,|odbieracie?
{4859}{4919}To urwisko jest niesamowite.
{4921}{5022}Jesteśmy niemal na granicy|występowania fotosyntezy.
{5034}{5095}Światło niżej już nie dociera.
{5197}{5307}Będąc w środku tej bańki,|całkowicie polegasz na technologii
{5309}{5405}by zanurzyć się na głębokość,|gdzie panuje tajemniczość.
{5407}{5455}Nie wiadomo co cię|tutaj może spotkać.
{5457}{5542}- Spójrz na te kryle.|- O, mój Boże!
{5635}{5756}Chyba odkryliśmy krylowe niebo,|Rover 1.
{5758}{5856}Zgadza się,|naprawdę niesamowite.
{6215}{6291}Niewiele widzę tu żyjątek.|A co u ciebie?
{6293}{6400}To samo.|To chyba przez brak światła.
{6402}{6465}Prawie jak na Księżycu, co?
{6467}{6515}Zgadza się.
{6571}{6627}Chyba znaleźliśmy liliowca.
{6629}{6738}Dijanna, znaleźliśmy liliowca.|Nareszcie spotkaliśmy jakiegoś mieszkańca.
{6796}{6978}Im głębiej schodzimy większość organizmów|odżywia się drobinami.
{6980}{7121}Bez światła pod wodą|niewiele mogłoby przeżyć.
{7145}{7236}Jednak istnieją miejsca|gdzie słońce nigdy nie dochodzi
{7237}{7367}od zarania świata.|A mimo to istnieje tam życie.
{7385}{7497}Gdy poproszono mnie o udział w ekspedycji,|by zwiedzić te miejsca,
{7499}{7558}nie mogłam odmówić.
{7643}{7697}"Kiełdysz," "Kiełdysz,"|tu mostek "Ares".
{7699}{7760}Tak, zaraz rozpoczynamy zanurzenie.
{7762}{7848}MIR 1 idzie pod wodę.
{7905}{7989}W ten sposób, środek pracuje,|Rover 1 pozostaje...
{7991}{8102}Nazywam się Jim Cameron|i uwielbiam to.
{8104}{8208}Eksplorację. A dokładniej|eksplorację głębi oceanicznej.
{8209}{8332}To o wiele bardziej ekscytujące|niż zmyślona efekciarska produkcja Hollywood.
{8334}{8421}Tego typu misje przypominają|mi wyprawy kosmiczne.
{8423}{8512}Więc dlaczego nie połączyć|przestrzeni kosmicznej z tą podwodną?
{8774}{8822}Pewnie że potrzeba biologów morskich,
{8824}{8944}ale czemu nie wziąć astrobiologów|albo badaczy kosmosu?
{8946}{9012}I w ten sposób grupka naukowców|znalazła się tutaj
{9014}{9068}1600 km od najbliższego lądu,
{9070}{9135}gdzie tuż pod nami, w mroku
{9136}{9247}żyją najbardziej niesamowite organizmy,|jakie kiedykolwiek odkryto.
{9249}{9296}Dwa statki,
{9297}{9355}4 załogowe pojazdy podwodne,
{9356}{9476}40 zanurzeń w 10 miejscach|zarówno na Atlantyku jak i Pacyfiku.
{9520}{9586}Lubię wielkie przedsięwzięcia,|ale to pobiło rekordy.
{9588}{9755}Schodzimy w dół w ten sposób,|kilka metrów od siebie - nie chcemy zdryfować.
{9756}{9831}Jeżeli połączenie zostanie przerwane|z pozostałymi pojazdami,
{9832}{9915}włączamy się na tę samą częstotliwość,|niektórzy po rosyjsku, niektórzy po angielsku,
{9917}{9974}ale musimy się widzieć.
{9976}{10040}Mieliśmy w planie zanurzenie czterema łodziami|wykorzystując oba statki.
{10042}{10171}Tak aby 2 MIRy i dwa Rovery|spotkały się na dnie.
{10172}{10234}Wcześniej czegoś takiego|nie dokonano.
{10300}{10434}Anatolij Sagalewicz kieruje|podwodnym laboratorium Rosyjskiej Akademii Nauk.
{10436}{10488}Współpracujemy razem|już niemal od 10 lat.
{10490}{10531}Oto my...
{10532}{10585}poszukiwacze przygód.
{10587}{10742}To jego sprawka, zrobiliśmy razem|2 razy "Titanica" i raz "Bismarcka".
{10744}{10810}Gdzieś w środku realizacji "Bismarcka"|powiedział:
{10812}{10919}'Wraki są interesujące,|ale musisz nakręcić coś żywego.'
{10920}{10983}'Musimy nakręcić coś|z pogranicza nauki.'
{11004}{11081}Żenia Czernajew|jest pilotem MIRa.
{11083}{11159}Robi to już ponad 20 lat.
{11161}{11307}Najważniejsza sprawa w tej łódce|to oczywiście kąt widzenia - 320 stopni.
{11308}{11364}Przez to Rover jest unikalny.
{11366}{11459}Jednak przez tą właśnie akrylową sferę|nie mogą zanurzać się równie głęboko co MIRy.
{11460}{11561}Rovery będą nam towarzyszyć jedynie|podczas atlantyckiej części wyprawy.
{11592}{11661}Mamy też Jake'a,|zdalnie sterowanego robota.
{11663}{11756}Wykorzystaliśmy go do zbadania|wraków Titanica i Bismarcka.
{11758}{11854}Zmodyfikowaliśmy go,|aby pobierał próbki.
{11873}{11970}Jake'a zaprojektował mój brat Mike,|jest także jego pilotem.
{11972}{12076}Wyzwaniem jest pomyślne nakierowanie Jake'a|w pobliże wulkanicznych ujść,
{12078}{12139}bez usmażenia naszego robocika.
{12140}{12273}To pozwoli nam na idealne zbliżenie|ze stworzeniami, które mamy nadzieję spotkać.
{12275}{12358}Dwukrotnie sprawdziliśmy pokłady,|sprzęt jest w porządku.
{12360}{12417}Jest z nami też|mój drugi brat.
{12419}{12513}JD jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo|na pokładzie "Aresa".
{12515}{12589}Lub jak on to ujął:|'Gówniana robota numer 27.'
{12591}{12687}Wszystko wykonujemy zgodnie z planem.
{12689}{12788}Ten pierwszy, potem tamten.|Jim decyduje o powrocie...
{12790}{12834}Wracać można w różnej kolejności.
{12929}{13040}Wybraliśmy "Aresa" ze względu|na ogromną ramę wręgową.
{13302}{13438}Potężne hydrauliczne ramię|może podnieść bez problemu pojazd podwodny.
{13440}{13560}To najbezpieczniejszy sposób|rozładunku statków.
{13562}{13718}Cały czas doskonaliliśmy procedury|przed nadchodzącym zanurzeniem.
{13805}{13868}Do wszystkich stanowisk:|do dzieła.
{13870}{13973}Miejcie uszy i oczy otwarte.
{13975}{14039}Obserwujcie światła|pozostałych pojazdów.
{14040}{14133}To będzie niezłe wyzwanie,|ale myślę, że damy radę.
{14135}{14199}Zaczynamy.
{14201}{14282}Nareszcie przystąpiliśmy|do dzieła.
{14343}{14493}Pośrodku Atlantyku,|1600 km od najbliższego lądu...
{14583}{14666}mała ekspedycja miała zapisać się|na kartach historii.
{14668}{14724}Zaczynamy działać.
{14904}{14981}Powolutku.
{14983}{15043}Zaczynamy, co?
{15044}{15104}Przynajmniej taki był plan.
{15105}{15163}Stać. Stać.
{15304}{15435}Lima Charlie, mamy problem|z ramą wręgową.
{15436}{15517}Jak tylko się z tym uporamy,|damy wam znać.
{15519}{15613}Około 75 minut temu|wszystko zatrzymaliśmy.
{15615}{15693}Z tego co wiemy, rama wręgowa|poszła się paść.
{15706}{15819}Roztrzaskał się cylinder.|Przez to musieliśmy wstrzymać akcję.
{15820}{15875}Te śruby zostały skorodowane.
{15876}{15999}Ta stara farba|z tego powodu popękała.
{16000}{16066}Tam stało się to samo.
{16078}{16157}Jesteśmy na środku oceanu|z uszkodzoną ramą wręgową.
{16159}{16207}Brzmi strasznie.
{16209}{16259}Jak my to naprawimy?
{16261}{16423}Statek naprawczy podpłynie,|1600 kilometrów od lądu?
{16445}{16591}Nie musimy się spieszyć,|ale coś moglibyśmy zacząć robić.
{16632}{16687}Jeśli oni tego nie naprawią
{16688}{16786}i nie będziemy mieli innej|możliwości rozładowania pojazdów podwodnych,
{16788}{16837}trzeba będzie odwołać ekspedycję.
{16876}{16968}Jeśli chcesz odkrywać,|musisz zaakceptować ryzyko.
{16970}{17119}Musisz dogłębnie przemyśleć|wszystkie czynniki, które mają znaczenie.
{17120}{17183}Nawet jeśli wyeliminujesz|wszystko co przewidziałeś,
{17184}{17263}to dopiero 90% tego,|co może pójść nie tak.
{17264}{17365}I wówczas w trakcie|gdy wyskoczy pozostałe 10%,
{17367}{17434}nie musisz się przejmować resztą|bo jest załatwiona.
{17436}{17632}Twój pomysł wycięcia burty to najlepszy pomysł,|ale tylko w ostatecznym wypadku.
{17633}{17668}Wytniemy część boczną statku.
{17670}{17723}Musimy to obgadać z kapitanem.
{17724}{17801}Plan B.
{18404}{18447}Możemy to obgadać,
{18449}{18517}ale nie powinniśmy tego|dziś testować.
{18519}{18566}Ludzie są na nogach od 4:30 rano.
{18828}{18919}Okazało się, że jedynym sposobem|rozładowania pojazdów z "Aresa"
{18920}{19056}jest możliwe tylko|przy pomocy głównego dźwigu.
{19058}{19208}Gdy dźwig mierzy 15 metrów,
{19210}{19304}a obiekt zacznie się kołysać,|nie można tego zatrzymać.
{19337}{19385}Nazywamy to efektem kuli armatniej.
{19387}{19465}Kiedy ci ucieknie,|już tego nie odzyskasz.
{19541}{19643}Mamy do przebycia|jakieś 20 metrów.
{19644}{19800}Jim spisał 40 stronicowy podręcznik,|o tym jak najlepiej zwodować pojazdy.
{19843}{19943}Długo rozdzielaliśmy|4 oddzielne punkty
{19944}{20071}i 8 innych połączeń, które miały|powstrzymać kołysanie pojazdów.
{20153}{20224}Całą noc to ćwiczyliśmy.
{20225}{20303}O świcie byliśmy gotowi|do pierwszej próby.
{20305}{20394}Ostatnie 24 godziny budowaliśmy|nowy system wodowania pojazdów.
{20396}{20518}Musieliśmy wyciąć część tej burty|i zmienić położenie głównych elementów.
{20568}{20632}Jest ich około 20.
{20634}{20698}Każdy muszę osobiście sprawdzić.
{20700}{20763}Jeśli choć jeden zawiedzie,
{20765}{20834}od korby do kabla,
{20836}{20933}stracimy nie tylko pojazd, ale także|ktoś na pokładzie może ucierpieć.
{20935}{21018}Muszę doglądać wszystkich|wyciągów pod naprężeniem.
{21140}{21203}Kiełdysz, uwaga zaczynamy.
{21204}{21293}Uwaga załoga,|za 15 minut zaczynamy.
{21295}{21348}- Paul?|- Zrozumiałem.
{21350}{21445}MIR 1 schodzi zaraz pod wodę.
{21447}{21515}Zobaczmy dźwig.
{22228}{22278}Odpinamy.
{22424}{22517}Dalej. Dalej.
{23090}{23191}Kontrola DP do "Kiełdysza".|MIRy zaczynają zejście.
{23204}{23280}Pożegnajcie się|z powierzchnią.
{23333}{23387}Uwielbiam tę część.
{23406}{23531}- Jesteśmy gotowi.|- Potwierdzam. Rover 1.
{23570}{23667}Zaczynamy zejście.
{23668}{23719}Kamera jest czysta.
{23720}{23797}Zaczynamy.|3, 2, 1...
{23799}{23885}- Odpowietrzanie.|- Odpowietrzamy.
{23887}{23935}Odpowietrzamy.
{23988}{24075}No dobra.|Rock and roll, zaczynamy.
{24324}{24414}Zejście do Zaginionego Miasta|zajmuje około 30 minut,
{24416}{24534}co pozwala na spokojne przemyślenie|kolejnych czynności.
{24560}{24631}Nazywam się Loretta Hidalgo,|jestem badaczem.
{24633}{24726}Odebrałam. Tu Rover 2,|słyszę cię wyraźnie.
{24728}{24843}Moim celem w przyszłości|jest eksploracja kosmosu.
{24924}{25040}- Ale bomba!|- Głębokość 840 metrów.
{25042}{25174}Tu Rover 2. Głębokość 840 metrów.|Jesteśmy na dnie.
{25236}{25314}Boże, te struktury|są przepiękne.
{25316}{25421}To jest miejsce spotkania,|są dokładnie na miejscu.
{25441}{25575}MIR 2, MIR 2,|tu Rover 2. Odbiór?
{25620}{25718}MIR 2, MIR 2,|tu Rover 2. Odbiór?
{25720}{25856}Potwierdzam, Rover 2.|Widzimy was doskonale.
{25915}{26004}Żaden człowiek|nie robił tego wcześniej.
{26006}{26125}Po raz pierwszy 4 pojazdy podwodne|jednocześnie zanurzyły się.
{26127}{26233}Trudno ogarnąć umysłem ciśnienie wody|na głębokości 3000 stóp.
{26235}{26317}Jeśli podniosłeś kiedy wiadro wody,|to wiesz że to 1 stopa sześcienna wody.
{26319}{26397}Wyobraź sobie teraz sytuację:|3000 stóp sześciennych wody
{26399}{26466}i wszystkie wiadra ułożone|jedno na drugim ponad twoją głową
{26467}{26544}wspólnie naciskają na ciebie|i twój pojazd.
{26546}{26627}Ludzie zdecydowanie nie są przystosowani|do czegoś takiego.
{26629}{26734}Loretta, przekaż Mike'owi,|że można zaczynać operację z robotem.
{26746}{26798}Odebrałam.
{26800}{26881}MIR 2, MIR 2,|gotowi na uruchomienie robota?
{26920}{26998}Gotowi.|Musimy się ustawić.
{27009}{27062}- Tam jest.|- Jest.
{27063}{27097}Oto i Jake.
{27099}{27169}Widzisz jak kręci się|jego postronek?
{27171}{27240}Wygląda jak pająk|tkający sieć.
{27377}{27457}Podciągnę go trochę w lewo,|prosto w nurt.
{27459}{27520}Następnie odchylę go|trochę w prawo.
{27546}{27578}Łamiemy tutaj granicę
{27579}{27655}przebywania w ekstremalnym środowisku.
{27679}{27803}Miałam przeświadczenie, że zostałam|w jakiś sposób przeniesiona w przyszłość.
{27805}{27856}Cześć, robociku!
{27858}{27995}Że brałam udział w misji kosmicznej|i obserwowaliśmy inny statek kosmiczny,
{27997}{28046}który zbliżał się do nas.
{28095}{28198}Cześć, Mike.|Wywieźcie mnie stąd.
{28199}{28264}- Potwierdzam.|- Potwierdzam.
{28494}{28621}Popchnę go odrobinę|i zbliżę się na tyle, na ile chcę.
{28723}{28779}Rety.|Widzicie budowę?
{28781}{28835}Piękne.
{28837}{28963}Mike. Podejdź od prawej, około 30 stopni,|ja podpłynę od przodu.
{28965}{29050}Zobaczysz wielki wentylator|w prawym rogu tamtej skały.
{29052}{29104}Zrozumiałam.
{29165}{29246}Przepiękne.|Czuję się jakbym tam była.
{29248}{29319}- Podoba ci się?|- Uwielbiam to.
{29376}{29489}Podpłynę trochę do góry.|Nieźle nam idzie.
{29491}{29609}Jedynie nurt jest trochę mocniejszy|niż oczekiwałem.
{29611}{29656}Jejku!
{29658}{29711}Witamy, panie Wielgachny.
{29713}{29815}Jakby chciał powiedzieć:|"Nie próbujcie ze mną zadzierać".
{29817}{29888}Mój Boże.
{30241}{30305}Kevin Hand jest jednym|z astrobiologów.
{30307}{30355}Jest bardzo zdolny.
{30357}{30403}Naprawdę.
{30404}{30478}Jedną z ciekawych rzeczy|dotyczących oceanu na Europie
{30479}{30553}jest to, że można zapytać dwukrotnie|o temat życia na Europie.
{30555}{30630}Czy życie mogło powstać|na Europie?
{30632}{30712}Astrobiologia to nauka o życiu|na innych planetach.
{30714}{30824}Jednak na razie Kevin nie ma żadnych|prawdziwych pozaziemskich okazów do badania.
{30826}{30886}Więc zajął się czymś|co jest temu najbliższe:
{30888}{31007}Obserwacją życia w ekstremalnych warunkach|na dnie oceanu.
{31039}{31118}Jest teoretykiem,|nigdy nie był na morzu,
{31120}{31215}pozostawiony sam w środku pojazdu|zmierzającego na samo dno oceanu.
{31216}{31282}Zaczynamy.|Jazda w nieznane.
{31750}{31893}Rover 2.|MIR 2 słyszy cię wyraźnie.
{32191}{32302}Wygląda na to,|że do dna droga daleka.
{32361}{32430}MIR 2 jest tuż nad nami.
{32446}{32551}Niewielu ma okazję obejrzeć|MIRa 2 pod tym kątem.
{32553}{32605}Fantastyczne.
{32770}{32904}Skala jest o wiele większa|niż sobie wyobrażałem.
{32906}{32958}Niesamowite.
{32994}{33101}Ogromna, przeogromna|węglanowa struktura.
{33103}{33152}Niewiarygodne.
{33167}{33285}Zrozumiałem.|Prawy rotor uruchomiony.
{33355}{33460}Gorąca woda zmierza na powierzchnię|i powolutku formuje stalagmity.
{33462}{33600}Stalagmity tworzą się bardzo powoli,|to trwa tysiące lat.
{33647}{33690}Co ciekawe
{33691}{33761}nie potrzeba tutaj|płyt tektonicznych.
{33763}{33902}Potrzebne są pewne środki,|by stworzyć reakcję wody z piaskowcem.
{33904}{33983}Mamy tutaj zawiłą reakcję,
{33985}{34106}która wytwarza ciepło powodujące|formowanie się tego typu systemów.
{34108}{34143}To absolutnie fenomenalne.
{34145}{34246}Zaczynamy jeszcze raz|i wznosimy się do szczytu? Odbiór.
{34247}{34297}Potwierdzam.
{34836}{34933}- Tu jest cieplejsza woda.|- Tak.
{34983}{35077}Ciecz z ujścia wypływa|właśnie stąd.
{35160}{35209}Niesamowite.
{35233}{35301}Obecnie jesteśmy|na wystarczającym poziomie technologicznym,
{35303}{35383}aby bezpiecznie badać|głębie naszych oceanów.
{35385}{35445}- Kruche.|- Tak.
{35537}{35598}Popatrz na to.
{35623}{35687}- Mamy skałę.|- Hej, mamy próbkę.
{35839}{35893}Rover 1, Rover 1,|tu Rover 2. Czy...
{35895}{35945}- Mój Boże, popatrz na to!|- Chryste!
{35947}{35980}Ja cię kręcę.
{35982}{36041}- Zatrzymaj.|- Kevin. Widzisz to?
{36043}{36149}Popatrz tylko.|Zupełnie nierealne.
{36151}{36196}Spróbujcie to oświetlić.
{36198}{36246}Zrozumiałem.
{36248}{36356}Mój Boże.|Popatrz, to jest niesamowite.
{36391}{36449}Popatrz na to.
{36451}{36526}Popatrz na to.|Niewiarygodne.
{36727}{36816}Jak coś takiego może|w ogóle żyć?
{36818}{36924}Jak coś takiego funkcjonuje?|To jest fenomenalne.
{36963}{37007}Piękne.
{37031}{37083}Przepiękne.
{37129}{37208}Widzicie tę siateczkę w środku?|Popatrzcie tylko.
{37210}{37267}Niesamowite.
{37323}{37374}Pojęcia nie mam,|co to może być.
{37419}{37467}- Nie.|- To właśnie uwielbiam.
{37469}{37585}Za każdym razem spotykasz coś,|czego wcześniej nie widziałeś.
{37587}{37711}Co więcej, można zobaczyć coś,|czego nikt wcześniej nie widział.
{38273}{38326}Widzicie to?|Popatrzcie.
{38328}{38414}To chyba najbrzydsza|ryba na świecie.
{38549}{38690}Ona ma stopy! Patrzcie.|Jakby palczaste skarpetki.
{38808}{38952}Co trzeba wiedzieć o głębokim zanurzaniu,|to oczekiwać nieoczekiwanego.
{39076}{39145}Mój Boże.|Patrzcie na tę kałamarnicę.
{39147}{39199}Ogromna.
{39224}{39278}Patrzcie.|Szybko.
{39280}{39343}Widzicie?
{39345}{39390}Fantastyczne.
{40835}{40902}Patrzcie na tę rybę.|Widzicie ją?
{41486}{41602}Spotkaliśmy Dumbo.|Kiedyś o czymś takim marzyłem.
{41708}{41823}Przepiękne zwierzątko.|Popatrzcie.
{41825}{41873}Tancerz.
{42066}{42116}Niesamowite stworzenie.
{42466}{42534}Jejku, można coś takiego oglądać|przez cały dzień.
{42536}{42622}Wygląda jakby świecił|od środka.
{43127}{43215}MIR 1, MIR 1,|tu Rover 2. Odbieracie?
{43217}{43327}MIR 1, MIR 1,|odbieracie? Tu Rover 2.
{43329}{43428}MIR 1, MIR 1,|tu Rover 2. Odbieracie?
{43430}{43536}Przerywa, Jim.|Czasem odbieramy, czasem nie.
{43588}{43637}Zrozumiałem, Mike.
{43639}{43735}Kończy nam się energia,|trzeba opuścić dno.
{43737}{43804}Nie mogę złapać Vince'a.
{43806}{43853}Musimy wracać.
{43922}{43988}Żenia.|Musimy wracać.
{44012}{44090}Próbuje coś nam przekazać...
{44092}{44143}Chce nam powiedzieć...|Spójrzcie na iluminator.
{44145}{44187}Nie widzę.
{44189}{44235}Możecie wywołać powierzchnię?
{44237}{44299}Mówi. "Do góry"?|Może.
{44301}{44417}Skontaktujcie się z powierzchnią,|powiedzcie, że wracamy.
{44550}{44632}Nie widzę. Zrób zbliżenie.|Może uda nam się to przeczytać.
{44726}{44825}"Skontaktujcie się z powierzchnią, musimy wracać".|Zrozumiałem. Już to robimy.
{44889}{44997}Ares.|Rover 2 opuszcza dno
{44998}{45153}na X -244,|Y -25,
{45155}{45235}głębokość 741 metrów.
{46402}{46497}- Jak było, Jim?|- Mamy niezły materiał. Zdecydowanie.
{46550}{46636}Fenomenalnie.|Jak się macie?
{46678}{46772}- Co tam widziałeś?|- To było niesamowite.
{46774}{46864}Widziałem ogromną...|chyba meduzę?
{46904}{46961}Coś z gatunku galaretowatych...
{46963}{47006}Była ogromna.|Mierzyła chyba metr.
{47008}{47079}Chyba żywiła się...
{47081}{47217}amfipodami, planktonem|i skorupiakami, które...
{47218}{47276}- Zbliżały się do świateł?|- Właśnie.
{47278}{47337}- Jak ona działa?|- Nie wiemy.
{47338}{47402}- Ale istnieje. Więc jakoś działa.|- Dokładnie.
{47404}{47487}- Życie jest niesamowite.|- Tak, fantastyczne.
{47489}{47546}- Witaj z powrotem, Kevin.|- Dzięki.
{47581}{47633}- Zespół Rover.|- Świetna robota!
{47785}{47853}Nazywam się Maja Tołstoj.|Jestem sejsmologiem wodnym
{47854}{47933}w Ziemskim Obserwatorium|Lamont-Doherty.
{47955}{48007}Badam podwodne wulkany.
{48009}{48114}A szczególnie trzęsienia ziemi,|które te wulkany wywołują.
{48115}{48193}Próbuję wywnioskować,|w jaki sposób ziemia powstała.
{48195}{48278}W jaki sposób powierzchnia planety|się uformowała.
{48310}{48412}Mamy zamiar rozmieścić|na dnie oceanu sejsmometry.
{48414}{48474}Będą one nasłuchiwały|trzęsień ziemi
{48476}{48553}i innych odgłosów|na oceanicznym dnie.
{48631}{48723}Pod powierzchnią,|światło dociera niedaleko
{48737}{48833}i tylko dźwięk pozwala|na "widzenie" dna oceanicznego,
{48835}{48983}na widzenie oceanicznej skorupy w taki sam sposób,|jak światło pozwala widzieć na powierzchni.
{49082}{49226}Porozkładamy instrumenty po bokach statku.|Kiedy znajdą się na dnie, zbierzemy informacje.
{49252}{49348}Zwykle nie muszę schodzić pod powierzchnię,|by wykonać tę pracę.
{49372}{49442}Więc ogromnie ucieszyła mnie|możliwość obejrzenia środowiska,
{49444}{49507}które badałam od ponad 10 lat.
{49509}{49544}MIR 2, odbiór.
{49546}{49622}Widzimy cię.|Zbliżamy się.
{49624}{49688}Odebrałam.
{49706}{49781}- Widzisz ich?|- Tak, są z mojej strony.
{49782}{49833}Wyglądają jak statek kosmiczny.
{49972}{50064}Niewiarygodne.|Prawie jak na innej planecie.
{50169}{50233}Na dole jest niesamowity świat.
{50234}{50294}Ma bardzo duże znaczenie|dla formacji planety.
{50296}{50381}To tutaj powstało|dwie trzecie powierzchni naszego świata.
{50383}{50454}I tak niewiele o nim wiemy.
{50488}{50541}Widzisz jakie są|lśniące i szklane?
{50542}{50629}- Tak, popatrz.|- Musiały bardzo szybko zastygnąć.
{50630}{50738}Niemal zamieniły się w szkło.|W tak zwany obsydian.
{50740}{50766}Spójrz na to.
{50768}{50828}Prawie nie ma na nim|żadnego osadu.
{50830}{50953}To znaczy, że powstał niedawno.|To nowiutka skorupka.
{50979}{51090}Wyobrażasz sobie|być świadkiem tej erupcji?
{51092}{51174}Stopione skały wyciekają|i zderzają się z lodowatą wodą.
{51176}{51241}Nie wyobrażam sobie tego.|To musiało być szalone.
{51242}{51297}I musiało świetnie wyglądać.
{51298}{51381}Przez kilka sekund,|zanim byś zginął.
{51585}{51642}Tęsknię za moim synkiem.
{51644}{51697}Ma dopiero 5 miesięcy.
{51698}{51800}To była naprawdę|trudna decyzja.
{51802}{51908}Ale badanie jednego z najniezwyklejszych|fenomenów oceanicznych
{51910}{51981}jest bardzo ważne.
{52089}{52160}MIR 2, płyń w górę zbocza.
{52162}{52247}Kominy powinny być na szczycie|tego siarkowego pagórka.
{52259}{52315}Zrozumiałem.
{52646}{52694}Jest.
{53199}{53235}Przez całą powierzchnię planety,
{53237}{53320}niczym szwy na piłce baseballowej,
{53322}{53395}biegną szczeliny,
{53397}{53508}które dosłownie|rozrywają skorupę planety.
{53538}{53597}Patrząc z góry,|ocean wygląda normalnie.
{53704}{53765}Ale 3 km niżej krajobraz jest|o wiele bardziej poszarpany,
{53767}{53885}lawa wypływa ze szczelin|i zastyga w postaci skał.
{53947}{54044}Gdy woda morska przenika do stopionej skały|znajdującej się pod nową skorupą,
{54046}{54131}przegrzewa się do wysokiej temperatury,|o wiele gorętszej niż temp. gotowania.
{54133}{54224}Ale nie może się zagotować z powodu|nieustannego ciśnienia dnia morskiego.
{54226}{54305}Więc buzuje|pod dnem morskim.
{54329}{54428}Gdy podgrzana woda styka się z lodowatym oceanem,|minerały ulegają skropleniu,
{54430}{54524}formują kominy|i wytwarzają czarny dym.
{55206}{55261}Gdy widzisz czarny dym,|to tak naprawdę
{55262}{55334}jest to paląca się głownia|przegrzanej wody.
{55438}{55504}Ustawiamy się na pozycji,|by pobrać próbkę wody
{55506}{55561}ze szczytu tej struktury.
{55562}{55635}Zrozumiałem.|Świetnie.
{55736}{55841}Podpłyńmy jak najbliżej, Żenia.
{55842}{55940}Te ujścia osiągają|temperaturę 400 stopni C.
{55942}{56041}To wystarczy,|by stopić okno w pojeździe.
{56043}{56097}Niedobrze.
{56098}{56213}Zapamiętać: nie stopić okien|w pojeździe podwodnym.
{56254}{56315}Panowie, jesteśmy bardzo blisko|czarnego dymu.
{56317}{56396}- Blisko?|- Chyba za blisko.
{56398}{56489}Wpadniemy w chmurę.
{56514}{56553}Jest tuż pod pojazdem.
{56554}{56593}Żenia, wycofaj się.|Lepiej się wycofaj.
{56595}{56669}Zaczynam się cofać.
{56824}{56933}To normalne.|Zwykle wpływamy wprost w dym.
{56935}{57040}Znaleźliśmy się wprost nad ujściem.|To było odrobinę straszne.
{57262}{57309}To jest świetne, Kevin.
{57311}{57423}Geologia jest fascynująca.|Ale nie dla niej tutaj jestem.
{57473}{57565}Kiełdysz, Kiełdysz, MIR 2.|Jesteśmy na dnie.
{57566}{57641}Głębokość 3526 metrów.
{57642}{57738}Jesteśmy ponad strukturą|w kształcie łosia.
{57816}{57907}Po raz pierwszy te miejsca zostały|odwiedzone przez geologów 25 lat temu.
{57909}{57976}Oni nie szukali tutaj życia.
{58014}{58088}Jednak nie szukali,|dopóki nie wsiedli do łodzi podwodnej
{58089}{58193}i nie zeszli na dno,|by zobaczyć je na własne oczy...
{58199}{58335}Powiedzieli pewnie: "Mój Boże.|Tutaj istnieje życie i jest piękne".
{58337}{58390}To całkowity ekosystem.
{58474}{58521}Ale odjazdowe.
{58616}{58699}Zrozumiałam. Właśnie coś takiego|sobie wyobrażaliśmy.
{58716}{58860}- Spójrzcie na gorącą wodę.|- One tam po prostu siedzą.
{58954}{59007}Popatrzcie na to.
{59009}{59150}To jest niczym płynny ogień,|a te ludki tańczą w pobliżu.
{59152}{59233}Łechtają ogon smoka.
{59276}{59363}Społeczność naukowa osłupiała.
{59365}{59455}Jak tego typu organizmy mogą żyć|w toksycznych chemikaliach,
{59457}{59540}przy ogromnym ciśnieniu,|w pobliżu ekstremalnych temperatur
{59542}{59635}graniczących z temperaturami|zamarzania i gotowania?
{59702}{59821}Jak może istnieć cały ekosystem|bez obecności światła słonecznego?
{59877}{59961}I nie tylko istnieć,|ale kwitnąć!
{60050}{60101}Niewiarygodne.
{60102}{60218}To najbardziej niesamowita biomasa,|jaką w życiu widziałem.
{60259}{60319}"Rajusieńku, Batmanie".
{60513}{60635}Znajdują się w samym strumieniu,|radując się tym hydrotermicznym płynem.
{60637}{60715}Zobacz jak się tłoczą.|Uwielbiają ten dym.
{60788}{60885}Ujścia dostarczają|życiowej energii.
{60887}{60953}Życie powstaje z substancji chemicznych|rozpuszczających się w wodzie,
{60955}{61030}wydobywa się ze środka Ziemi.
{61032}{61122}To nie jest fotosynteza,|ale chemosynteza.
{61201}{61320}To zupełnie nowe podstawy życia,|życia które nie potrzebuje słońca,
{61322}{61395}jedynie wody i ciepła.
{61424}{61500}Ta impreza trwa tutaj|w mroku od miliarda lat
{61502}{61554}i będzie tak trwać|kolejny miliard.
{61556}{61627}Robią swoje,|nie mają z nami nic wspólnego,
{61629}{61773}słońce mogłoby jutro zgasnąć,|a one by się nie przejęły.
{61798}{61884}Badanie i odkrywanie ekosystemów,
{61886}{62006}które nie muszą polegać|na energii słonecznej,
{62008}{62073}otwiera cały wachlarz|ciekawych możliwości,
{62075}{62160}jeśli bierzemy pod uwagę poszukiwanie|form życia poza naszą planetą.
{62222}{62339}Na Ziemi, tam gdzie znajduje się woda,|tam jest życie.
{62341}{62388}To fakt.
{62445}{62580}Jeśli znajdziemy wodę w tym układzie słonecznym,|to czy znajdziemy też życie?
{62581}{62660}Nie dowiemy się tego,|jeśli nie zaczniemy szukać.
{62873}{62986}NASA ma w planach misję o nazwie|Orbiter Lodowych Księżyców Jowisza.
{62988}{63033}Znanej również jako JIMO.
{63035}{63095}Przy 40 metrach długości,|sonda ta będzie kilka razy większa,
{63097}{63149}od wszystkich swoich poprzedników.
{63151}{63288}Reaktor atomowy napędzi silniki jonowe|i ogromny radar naukowy.
{63468}{63524}Głównym celem JIMO|będzie wykorzystanie radaru,
{63525}{63626}w celu przebicia się przez lód|w trzech największych księżycach Jowisza.
{63628}{63722}Wpierw, JIMO zbada Kallisto,|potem poleci na Ganimedesa.
{63724}{63840}To bardzo dziwne księżyce,|największe spośród 61 znanych księżyców Jowisza.
{63841}{63925}Oba, Kallisto i Ganimedes,|mają skorupy wiekowych lodów i skał,
{63927}{64015}które mogą kilometry pod powierzchnią|ukrywać oceany.
{64077}{64199}Dalej mamy Io,|to ognisty księżyc, nie lodowy.
{64273}{64376}Ekscentryczna orbita Io wokół Jowisza|zdeformowała księżyc.
{64378}{64466}Intensywne pływowe naciski|ugniatają księżyc niczym toffi,
{64468}{64544}co generuje tarcie przy jądrze,|w efekcie dając ciepło.
{64545}{64675}Ciepło to doprowadza do największej|aktywności wulkanicznej w układzie słonecznym.
{64741}{64804}Mają tam miejsce nieustanne erupcje,|rzeki lawy
{64805}{64921}i wulkaniczne słupy wystrzeliwujące|setki kilometrów w przestrzeń kosmiczną.
{65192}{65329}Jednak klejnotem jowiszowego systemu,|jeżeli chodzi o poszukiwanie życia,
{65331}{65367}jest Europa.
{65369}{65489}To tutaj ogień i lód łączą się|w idealnej harmonii.
{65521}{65584}Społeczność naukowa|jest względnie pewna,
{65586}{65724}że pod lodową, bezładną skorupą Europy|są płynne oceany,
{65725}{65846}o dwukrotnie większej objętości|od sumy ziemskich oceanów.
{65848}{65978}Pływowe ogrzewanie również tutaj działa,|powstrzymuje wodę przed zamarzaniem.
{65980}{66063}I prawdopodobnie|dostarcza energii życiowej.
{66065}{66201}Dla podobnego życia, które znaleźliśmy|przy ujściach wulkanicznych na Ziemi.
{66412}{66499}Widzicie tę|żółto-biało-pomarańczową strukturę?
{66501}{66580}To ogromna kolonia mikrobów.
{66614}{66723}Mamy tutaj|hektary masy bakteryjnej.
{66725}{66823}Popatrzcie. To jest niczym|spojrzenie w przeszłość.
{66825}{66907}Tak, parę miliardów lat temu.
{66909}{66973}Hydrotermiczne ujścia|są na naszej planecie
{66975}{67028}odkąd uformowały się oceany.
{67056}{67180}Wokół tego typu miejsc|mogło rozpocząć się życie.
{67215}{67279}Spróbuję zebrać górną warstwę,
{67281}{67348}może odrobinę głębszego osadu.
{67350}{67387}Doskonale.
{67389}{67446}Świetna próbka.
{67448}{67580}Można zauważyć włókniste niteczki,|które tworzą gąszcz.
{67593}{67694}Ekstremofile to proste formy życia,|które rozwijają się w ekstremalnej
{67696}{67796}temperaturze, ciśnieniu|i promieniowaniu.
{67797}{67867}W warunkach, które dla nas|są śmiertelne.
{67913}{68060}Istnienie tych mikrobów wykracza|daleko poza naszą wyobraźnię,
{68061}{68172}kiedy zaczęliśmy badać,|gdzie można znaleźć życie.
{68174}{68256}Jeśli znajdziemy cokolwiek na Europie,|to prawdopodobnie będzie właśnie tak wyglądać.
{68269}{68321}Dokładnie.
{68388}{68468}Moim zdaniem, jeśli chcemy znaleźć dowód|istnienia życia na innych planetach,
{68470}{68550}przede wszystkim musimy wpierw poszukać|takich dowodów na naszej planecie.
{68551}{68586}To jedyna próbka,|jaką posiadamy, racja?
{68587}{68671}Pan Conrad - astrobiolog|wyższej rangi.
{68673}{68726}Pracuje w Laboratorium|Napędów Odrzutowych
{68727}{68836}i należy do tych cennych osób,|które potrafią zamienić naukę w przyjemność.
{68912}{69006}Gdy byłam mała też bawiłam się|w podwodniaka tak jak ty.
{69008}{69056}Tak to właśnie wyglądało.
{69080}{69179}Zajefajne. To jest o wiele lepsze|niż kartonowe pudełko.
{69506}{69570}Tolia, mógłbyś zwolnić|przy tej strukturze.
{69572}{69634}Jasne.
{69636}{69775}To wygląda jak jakaś planeta grzybów.|Wygląda to dokładnie jak grzyb.
{69913}{70003}Przepiękne.|Przypomina lustro.
{70159}{70250}Gorąca woda kształtuje powierzchnię.
{70251}{70304}Ale super.
{70329}{70398}Widzicie bakterie wzdłuż krawędzi,|tuż przy gorącym strumieniu?
{70400}{70469}Widzę.
{70471}{70538}Na górze mamy gąszcz bakterii.
{70584}{70646}Pewne molekuły odkryte|w żywych organizmach,
{70648}{70750}pod wpływem promieniowania ultrafioletowego|mogą się rozwijać.
{70751}{70800}Czy to odpowiednie miejsce|na odczyty fluorometryczne?
{70802}{70899}Moim zdaniem idealne.
{70912}{70978}Zaprojektowaliśmy własne narzędzie|do odnajdywania życia, które
{70979}{71044}po wskazaniu na daną|skałę powie nam:
{71046}{71138}"Aha! Mamy tutaj dowód|na istnienie życia".
{71151}{71199}Gasimy światła.
{71223}{71320}Rozpoczynam pomiar.|Gotowi...
{71322}{71345}Start.
{71347}{71415}Promień włączony.
{71417}{71473}Mamy mnóstwo sygnałów.
{71475}{71549}Jest nieźle. Naliczyliśmy około|14.000 w ultrafiolecie.
{71551}{71623}Bardzo ciekawe, pani doktor.|Ale czy to życie?
{71625}{71722}Zdecydowanie tam jest|coś organicznego.
{71751}{71805}To bardzo ważne,|by zbadać co tylko można
{71807}{71859}w ekstremalnych środowiskach|na Ziemi,
{71861}{71978}zanim wyruszymy poszukiwać życia|w układzie słonecznym.
{72135}{72178}MIR 2, odbiór?
{72227}{72252}Słuchamy, Ares.
{72254}{72381}Nazywam się Kelly Snook. Pracuję w NASA.|Jestem naukowcem planetarnym.
{72383}{72409}Zrozumiałam.
{72411}{72490}Studiuję proces eksploracji.
{72491}{72550}Rover 2 i MIR 2...
{72582}{72642}Moja codzienna praca|to szukanie sposobów
{72644}{72825}wykorzystania Ziemi jako terenu treningowego|przed wyruszeniem na inne planety.
{72827}{72892}Tutaj szukam podobieństw.
{72894}{72955}Udało się.
{72957}{73030}- Jest w koszu.|- Wsad do kosza.
{73032}{73086}Wsad z samego środka boiska.
{73135}{73248}Pomyślałem, że będą zawierać bakterie,|więc poprosiłem Anatolija, by je zebrał.
{73250}{73320}Większość naszej ekipy była na statku,|na środku oceanu,
{73322}{73398}badała hydrotermiczne ujścia|albo kręciła film.
{73399}{73438}Ja natomiast|byłam na Marsie.
{73440}{73500}A ludzie na dnie oceanu
{73502}{73571}byli na powierzchni Marsa.
{73691}{73796}Wszystko co robimy pod wodą|jest 10 razy trudniejsze niż się wydaje.
{73798}{73869}A rozpoczynasz to z myślą,|że będzie naprawdę ciężko.
{73871}{73929}- Więc nie widzę żadnej różnicy...|- To samo jest w kosmosie.
{73931}{73967}...w porównaniu|z misją na Marsa.
{73969}{74060}Obyśmy mieli czas na usunięcie błędów|w protokołach komunikacyjnych
{74062}{74091}i sposobie interakcji...
{74093}{74174}Mój zespół to astronautka|Megan McArthur
{74175}{74231}z NASA Johnson Space Center.
{74233}{74358}I astrobiolog Tori Hoehler|z NASA Ames Research Center.
{74397}{74502}Próbujemy odkryć sposoby,|w których ludzie i technologia
{74504}{74630}mogliby udoskonalić naukę i odkrycia,|które poczynimy na Księżycu i Marsie.
{74672}{74752}Taka kombinacja|nauki i technologii,
{74754}{74839}szczególnie|w środowisku oceanicznym,
{74841}{74922}jest bardzo podobna|do badania kosmosu.
{74943}{75021}Pojazd podwodny przypomina|ciśnieniowy łazik na Marsie.
{75023}{75165}Wykorzystujemy to jako okazję|do nauki o kosmosie.
{75167}{75193}Mów, Roberto.
{75195}{75330}Jeśli znajdziemy mikrobiologiczne masy|w pobliżu kominów...
{75332}{75438}To zależy od tego, czy będziemy|w stanie skonfigurować MIRy...
{75439}{75511}Rozmawiam na odległość|z naukowcami z NASA,
{75513}{75614}proszą mnie oni|o szczególne próbki skał,
{75616}{75705}ja je odpowiednio obrabiam|i przygotowuję do transportu na Ziemię.
{75707}{75762}Ta pewnie ma bakterie.
{75763}{75862}Ten biały osad to najprawdopodobniej|utleniacz siarkowy.
{75893}{75948}Tego typu podobieństwa|to klucz do zrozumienia,
{75950}{76062}w jaki sposób przeprowadzimy|naukową eksplorację Księżyca i Marsa.
{76140}{76252}Będą nam potrzebne manipulatory|takie jak ma MIR? Prawdopodobnie.
{76269}{76336}Jak sobie poradzimy|z problemami i usterkami technicznymi,
{76338}{76438}które bez wątpienia wystąpią|podczas długiej misji planetarnej?
{76440}{76498}Cokolwiek właśnie wyłączyłeś,|lepiej to od razu włącz z powrotem.
{76499}{76534}Jasne.
{76536}{76579}Rover 1 i MIR 1,
{76581}{76716}uwaga, straciliśmy horyzontalny|prawoburtowy silnik sterujący.
{76718}{76802}Nie mamy prądu; brak kontroli|nad panewką i przechyłem.
{76804}{76873}Chyba musimy przerwać.
{76897}{76963}Wszelkie zdarzenia planowane|i nieplanowane,
{76965}{77051}dostarczają nam danych,|które możemy zastosować w przyszłości.
{77109}{77193}W większym stopniu moje badania|dotyczą interakcji między ludźmi i technologią,
{77195}{77257}która pozwala realizować|nam zadania.
{77259}{77310}Niektóre technologie|są bardzo proste,
{77312}{77426}jednak w kosmosie, jak i na dnie oceanu,|nic nie jest proste.
{77574}{77614}Poleci?|Nie!
{77690}{77762}- Nie można bardziej obrócić łyżki?|- Zahaczyła o krawędź.
{77764}{77813}Włóż z powrotem.
{77815}{77866}- Możesz obrócić łyżkę?|- Obróciłem.
{77868}{77941}- Weszło?|- Jeden kawałek wpadł do środka.
{77943}{78042}Tak? No to dobrze. Mamy to.|Jeden kawałek wypadł, drugi wpadł.
{78044}{78119}Im bardziej zintegrujemy|tego typu technologię, robotykę,
{78121}{78178}z czynnikiem ludzkim|w eksploracji,
{78180}{78293}tym lepiej i efektywniej będziemy|mogli zbadać układ słoneczny.
{78295}{78353}- Czuję się jakbym była w statku kosmicznym.|- Przepraszam?
{78355}{78410}- Czuję się jakbym była w statku kosmicznym.|- Bo jesteś.
{78412}{78448}- Zgadza się.|- Znajdujesz się w...
{78450}{78563}- Mikrokosmosie.|- ...najlepszym na świecie statku kosmicznym,
{78565}{78627}który bada tę planetę.|Właśnie tutaj.
{78669}{78767}Najbardziej nas interesują
{78769}{78833}doświadczenia ludzi|wewnątrz pojazdów podwodnych.
{78906}{78986}To jest Marge.|Fryzura Marge Simpson.
{79038}{79091}Nie chodzi jedynie o sprzęt,
{79093}{79180}ale komunikację pomiędzy|ludźmi i robotami.
{79182}{79257}Ponieważ naukowiec|jest łącznikiem pomiędzy technologią,
{79258}{79312}a obiektem badań.
{79314}{79393}Podpłyńcie od prawej
{79394}{79469}i zróbcie to samo ujęcie,|bo nam się nie udało.
{79471}{79532}Nurt nam nie sprzyja.
{79534}{79637}To nic. Co to za frajda,|gdyby wszystko szło łatwo?
{79710}{79789}- Co to za ryba?|- Jakaś wielka. Nie bójcie się.
{79864}{79931}Jak chcecie próbki|tych skałek siarczkowych na dnie,
{79933}{79976}to nie ma sprawy.
{79978}{80040}Z technologicznego punktu widzenia|to bardzo trudne,
{80042}{80092}podnieść kawałek skały|z dna oceanicznego
{80094}{80149}i wsadzić go|do pojemnika na próbki.
{80151}{80200}Tym właśnie najbardziej|jesteśmy zainteresowani.
{80202}{80308}Jak ludzie poradzą sobie z prostymi zadaniami|w niesprzyjającym środowisku?
{80310}{80410}Mamy nurty wodne.|No dalej, łapko. Łap.
{80412}{80464}Mamy ją.
{80522}{80593}Trzymaj się, malutka.
{80604}{80664}Trzymasz ją.|Ledwo, ledwo, ale ją masz.
{80666}{80718}Spróbuj ją wrzucić|do pojemnika.
{80720}{80771}Zadanie, które człowiekowi na Ziemi|zajmuje dwie minuty,
{80773}{80876}na Marsie może wymagać|wielu godzin.
{80878}{80935}Każdy etap to nowe wyzwanie.
{80962}{81089}Przenieś trochę w prawo.|Jakieś pięć centymetrów.
{81124}{81268}Nie wyślemy naraz 150 osób na Marsa.|Na początek zapewne 6.
{81425}{81480}Ta garstka ludzi|będzie odpowiedzialna
{81482}{81552}za wszystkie naukowe badania|na powierzchni.
{81554}{81636}Pełnomocnicy tysiąca ludzi z Ziemi,
{81638}{81679}biorących udział w misji.
{81744}{81827}Mars to pierwsze oczywiste miejsce,|na którym powinniśmy szukać życia.
{81829}{81900}Istnieją dowody,|że Ziemia i Mars
{81902}{81977}mają identyczną historię|obfitującą w wodę.
{81979}{82116}A, jak wiemy, jednym z najistotniejszych|elementów życia jest woda.
{82154}{82293}Obecnie Mars jest suchą, zapyloną|i zimną planetą. Najwidoczniej martwą.
{82294}{82412}Jednak w przeszłości|było inaczej.
{82444}{82513}Jeśli życie ewoluowało|na Marsie
{82514}{82576}i miał tam miejsce|wystarczający wstrząs...
{82780}{82849}Bazując na tym|co wiemy o ekstremofilach,
{82851}{82989}naszym zdaniem życie przetrwałoby|podróż w skale z Marsa na Ziemię.
{82990}{83118}Możliwe, że życie jest zdolne|przetrwać tak długą podróż.
{83208}{83356}Możliwe, że my jesteśmy Marsjanami.|Równie dobrze możemy pochodzić spoza układu słonecznego.
{83406}{83516}Kto poświęciłby 10 lat życia|na podróż na Marsa.
{83518}{83565}- Ja lecę.|- Jasne, ja też.
{83604}{83704}Jak przekonałabyś swojego męża,|by pozwolił ci na taką podróż?
{83706}{83791}Powiedzmy: "Kochanie,|to tylko na pięć lat, dobrze?"
{83793}{83876}"Będę pisać codziennie.|Będziemy mieli pocztę elektroniczną".
{83878}{83954}Cóż za podchwytliwe pytanie.
{83956}{84026}To zabawne, bo na twoje pytanie:|"Czy poleciałabym na Marsa?",
{84028}{84193}podniosłam rękę bez zastanowienia,|nie pomyślałam o konsekwencjach, czy domu.
{84195}{84276}Moim mężu, kocie,|mamie i tacie...
{84277}{84343}O kocie.
{84354}{84432}To byłoby trudne.|Pewnie zgodziłby się, tak myślę.
{84434}{84535}Chyba wszyscy, jako ludzkość,|mamy w sobie badawczego bakcyla.
{84537}{84603}I gdyby ktoś ukochany miał|możliwość wyjazdu
{84605}{84746}i reprezentowania ludzkości oraz badania,|myślę, że mąż zmusiłby mnie do tego.
{84827}{84887}Jesteśmy na "Kiełdyszu"|już prawie miesiąc.
{84889}{84979}Bardzo łatwo można udawać,|że jesteśmy w drodze na Marsa.
{85041}{85101}Wszystko co znasz|jest daleko od ciebie.
{85103}{85181}Przebywasz w małym środowisku|z tą samą ekipą,
{85182}{85282}która jest tutaj z tego samego|zawodowego powodu co ty.
{85284}{85348}Chcą badać, tworzyć naukę.
{85466}{85509}Rosjanie są bardzo pomysłowi.
{85510}{85566}Pokazali nam kilka narzędzi|do pobierania próbek ich autorstwa.
{85567}{85652}Mają narzędzia, które pozwalają|pobrać próbki wszelkiego rodzaju.
{85654}{85725}Niektóre są bardzo|sprytnymi urządzeniami.
{85726}{85778}Lub wręcz prostymi,|tak jak garnek Nikolaja.
{85780}{85873}Jest to po prostu garnek,|który zwędziliśmy kucharzowi, Nikolajowi.
{85959}{86041}Uwielbiam brać udział|w takich sytuacjach.
{86043}{86120}Mamy możliwość przebywania wśród nich,|obserwować ich przy konstrukcjach
{86122}{86164}i działaniach.
{86166}{86245}To niesamowite środowisko.
{86286}{86355}Uwielbiam to, bo to nas zbliża.
{86357}{86394}Victor.
{86396}{86466}Obied?
{86468}{86528}Twój... twój lunch?
{86530}{86584}- Tak.|- Tak, zgadza się.
{86615}{86694}W tej ekspedycji zaobserwowaliśmy|mnóstwo ducha współpracy.
{86696}{86735}W porządku.
{86737}{86808}Myśl, że wykonujemy coś|naprawdę trudnego,
{86810}{86907}oraz to, że ludzie potrafią|zjednoczyć się, by to ziścić.
{86909}{86947}Pojechali.
{86959}{87014}Sposób w jaki się porozumiewamy.
{87016}{87057}Nie, do przodu.
{87156}{87209}Hasta la vista, baby.
{87289}{87341}Victor dużo ćwiczył.
{87365}{87436}Vitka, choroszo, choroszo.
{87473}{87535}Jedną z wielu rzeczy, które mi się podobają|w rosyjskiej kulturze,
{87536}{87604}to sposób w jaki wiążą|zabawę z pracą.
{87605}{87625}Wosiem - piat.|[8 - 5]
{87626}{87676}Uczyłam się rosyjskiego|na studiach,
{87678}{87773}bo zawsze pragnęłam wziąć udział|w rosyjskim programie kosmicznym,
{87774}{87916}a "Kiełdysz" to świetny odpowiednik|wyrzutni kosmicznej.
{87918}{87997}Rozumiem też to, że astronauci|zawsze opowiadają
{87998}{88097}o technikach i inżynierach|na wyrzutni jak o bohaterach.
{88098}{88177}To od nich zależy|twoje bezpieczeństwo.
{88178}{88273}Ta ekspedycja ma w sobie|mnóstwo tego typu ducha.
{88275}{88323}Silniki start.
{88429}{88492}W czasie naszej obecności na morzu,|dwie niesamowite sondy
{88494}{88561}wyruszyły w drogę|na Marsa.
{88590}{88743}"Spirit" dotarł pierwszy, wstrzelił się w cienką|atmosferę z prędkością 20 tys. km/h.
{88843}{88925}"Opportunity" doleciał|kilka tygodni później.
{88945}{89033}W obu przypadkach lądowanie było|wykańczającym nerwowo przeżyciem.
{89058}{89125}Wysokość 7500 metrów.
{89126}{89189}Czekamy na potwierdzenie.
{89190}{89290}Poruszamy się z prędkością 278 km/h.|Jesteśmy blisko prędkości granicznej.
{89292}{89354}Wykrycie oddzielenia końcówki.
{89705}{89740}Brak sygnału.
{89742}{89895}Stacja w Canberze|poszukuje głównego sygnału.
{89929}{89993}Wylądowaliśmy na Marsie.
{90185}{90251}Wyposażony w wysokiej rozdzielczości|kamery stereoskopowe
{90253}{90304}i w wielofunkcyjne geologiczne
{90305}{90350}oraz chemiczne instrumenty,
{90352}{90432}Łazik marsjański|miał wyraźnie postawione zadanie:
{90434}{90505}Znajdź dowody istnienia|wody w przeszłości,
{90507}{90611}kiedy warunki były|bardziej sprzyjające.
{90739}{90838}Jeśli wiesz czego szukać|i gdzie szukać,
{90864}{90914}można się wiele|dowiedzieć od skały.
{90981}{91089}Jeden z łazików,|"Opportunity" trafił na żyłę złota.
{91091}{91173}Wiekowe podłoże skalne|było pełne hematytu,
{91174}{91296}minerału żelazopodobnego,|który powstaje w interakcji z wodą.
{91298}{91346}Następnie naukowcy natknęli się|na jarozyt,
{91348}{91442}minerał, który wskazuje, iż na skały|mogły oddziaływać kwaśne wody gruntowe,
{91444}{91571}lub źródła termalne,|podobne do tych z Parku Yellowstone.
{91645}{91724}Inne ślady to puste wgłębienia|wewnątrz skał,
{91725}{91788}wewnątrz których mogły rozpuścić się|kryształki soli.
{91789}{91849}Faliste wzory osadów,
{91851}{91983}wskazujące na ponad|tysiącletnią obecność wody.
{92007}{92102}I w końcu "borówki".|Niewielkie kuleczki hematytów
{92104}{92189}wyerodowały ze skał|i porozsypywały się po powierzchni.
{92191}{92326}Na Ziemi, takie kuleczki powstają|wskutek obecności wody.
{92328}{92438}"Spirit" i "Opportunity" pomogły stwierdzić|miejsce występowania wody na Marsie,
{92440}{92549}jednak nie miały urządzeń mogących stwierdzić|gdzie obecnie woda może występować.
{92551}{92615}Ten obowiązek spadł|na Mars Odyssey Orbiter,
{92617}{92705}który wykrył prawdopodobnie|rozległe ilości lodu.
{92707}{92862}Około metra pod powierzchnią,|największe skupiska w okolicach biegunów.
{92890}{93017}W 2008, "Feniks" powstanie z popiołów|Lądownika Mars Polar
{93018}{93079}i wykorzystując wiele elementów|z nieudanych misji,
{93081}{93156}wyląduje w okolicach|bieguna północnego.
{93206}{93271}I, po raz pierwszy w historii,
{93289}{93393}marsjańska sonda zagłębi się|pod powierzchnię.
{93426}{93508}"Feniks" dokopie się|do zmarzliny
{93510}{93592}i pobierze próbki|wody marsjańskiej.
{93648}{93727}Wszelkie nowe informacje na temat Marsa|są jeszcze bardziej ekscytujące.
{93729}{93821}Mamy dowody występowania wody,|aktywności wulkanicznej,
{93822}{93863}chemia się zgadza.
{93865}{93984}Są tam wszystkie składniki występowania życia.|Dlatego wciąż szukamy.
{94010}{94102}Oczywiście nie tylko w ten sposób|poszukujemy życia we wszechświecie.
{94104}{94153}- Patrzcie, nim steruje komputer.|- Wiem.
{94155}{94269}Ma na koszulce i na laptopie napis|"Instytut SETI".
{94270}{94321}- Lekkie przegięcie.|- Robi wrażenie.
{94323}{94403}- Wysyłasz wiadomości w kosmos.|- Oni mi to dali.
{94405}{94450}Jestem m. in. członkiem grupy|znanej jako
{94452}{94556}Instytut Poszukiwań|Inteligencji Pozaziemskiej.
{94557}{94669}Instytut SETI próbuje wykryć|inteligentne sygnały
{94671}{94778}pochodzące od odległych cywilizacji,|mogących znajdować się wokół innych gwiazd.
{94780}{94878}Frank Drake, jeden założycieli|Instytutu SETI,
{94880}{94969}zapisał zestaw współczynników|znany obecnie jako równanie Drake'a.
{94970}{95115}Zawiera ono ułamek gwiazd,|wokół których istnieją planety,
{95117}{95228}ułamek planet nadających się do zamieszkania,|na których pojawiło się życie,
{95252}{95368}ułamek, w którym życie|wykształciło sobie inteligencję.
{95412}{95506}Które na koniec potrafiłoby|używać narzędzi
{95508}{95603}pozwalających komunikować się|z innymi cywilizacjami w galaktyce.
{95760}{95900}Ostatnim czynnikiem jest długość życia|takiej zaawansowanej cywilizacji.
{95902}{95978}Jednocześnie gdy rozwijamy|międzyplanetarną
{95980}{96056}technologię komunikacyjną,
{96058}{96160}rozwijamy także technologię|pozwalającą na samounicestwienie.
{96161}{96290}Jeżeli to standard|w przypadku inteligentnych cywilizacji,
{96292}{96390}to nie będziemy mieli|zbyt wiele szczęścia w szukaniu.
{96432}{96515}Załóżmy, że moje zmodyfikowane|równanie Drake'a twierdzi,
{96516}{96595}że życie jest możliwe na jakiejkolwiek planecie,|w różnej odległości od słońca,
{96596}{96681}nawet z dala od słońca,|czy też na planetoidzie,
{96683}{96776}jak księżyc Jowisza lub czymkolwiek,|gdzie występuje lód.
{96778}{96881}Miałaby tam miejsce pływowa presja|wywierana przez pobliskie ciało,
{96883}{96937}przez to tworząc|płynne jądro i ciepło.
{96939}{97036}Na takim ciele niebieskim występowałoby ciepło|w postaci takich hydrotermicznych ujść.
{97038}{97164}Gdyby istniało choćby|10-50 razy takich światów,
{97166}{97294}można logicznie założyć,|że gdy z nami się skomunikują,
{97296}{97364}gdy Instytut SETI wykryje sygnał,
{97365}{97449}sygnał ten będzie pochodził od kogoś,|kto musiał przewiercić się przez ten lód
{97451}{97506}i wystawić nadajnik|na powierzchni lodu?
{97508}{97608}Statystycznie rzecz biorąc,|czy nie o tym właśnie mówimy?
{97609}{97695}W tym stwierdzeniu jest pewien błąd, czyli:|Lodowe światy są najbardziej powszechne.
{97697}{97771}Nie mamy na chwilę obecną|o tym żadnego pojęcia.
{97773}{97828}W naszym układzie słonecznym|mamy tylko jedną planetę z wodą
{97830}{97935}i już zdołaliśmy zidentyfikować|3 potencjalne hydrosfery
{97936}{98019}- pokryte lodem, z daleka od słońca.|- Zgadza się, ale...
{98021}{98092}Bazując na takim szybkim doświadczeniu,|mamy tutaj stosunek 3 do 1.
{98093}{98169}Dobrze, dobrze. A wiemy, czy w ogóle|nadają się do zamieszkania?
{98171}{98240}- Nie, ale musimy to sprawdzić.|- Racja.
{98309}{98390}Może odkryjemy, że małe lodowe światy,|podobne do Europy
{98392}{98496}zawierające wodę,|istnieją w naszej galaktyce.
{98497}{98597}I w zasadzie, właśnie tam|powinno istnieć życie.
{98599}{98647}Kto wie?
{98649}{98767}Warto również zastanowić się|nad ewolucją inteligencji
{98769}{98841}w takim lodowym systemie.
{98843}{98892}Czy inteligencja pojawiłaby się|w takich warunkach?
{98894}{98993}Czy zastanawiałaby się|nad tą warstwą lodu?
{99115}{99189}W tym miejscu głównie skupimy się|nad małżami i krabami.
{99191}{99256}Chcesz kilka zdobyć,|więc będziemy musieli je złapać?
{99258}{99294}Musimy je złapać.
{99296}{99388}Mamy nadzieję,|że dadzą się złapać.
{99389}{99441}Gdzie chcesz zastawić pułapkę?
{99443}{99508}Najlepiej tam gdzie są kraby.
{99573}{99691}Tak, znajdujemy się|obecnie na X -106.
{99692}{99775}Y -76.|Odbiór.
{99800}{99888}Ujścia tak naprawdę|dotyczą mikrobów.
{99890}{99939}To tutaj.
{99940}{100047}Samo dno łańcucha pokarmowego.|Falujące pola bakterii.
{100159}{100215}Płyn z ujścia to pewnego rodzaju|płynny blask słoneczny,
{100216}{100300}który zasila tutaj|cały łańcuch pokarmowy.
{100328}{100395}Niektóre zwierzęta|zjadają bakterie,
{100396}{100508}inne żerują nad tymi,|które zjadają bakterie.
{100574}{100639}To jest niemal niematerialne.
{100666}{100777}Kto by pomyślał,|że bakterie mogą być piękne?
{100956}{100999}Zwierzęta jedzą bakterie,
{101001}{101078}jednak tutaj ma miejsce|coś jeszcze.
{101080}{101210}Symbioza, taniec życia|pomiędzy dwoma partnerami różnych gatunków.
{101229}{101280}Zwierzęta z ujścia,|te krewetki i małże
{101282}{101351}wytworzyły symbiotyczne|relacje z mikrobami
{101352}{101413}które znajdują pokarm|w chemikaliach płynu z ujścia.
{101415}{101465}Trafiliśmy na coś wielkiego.
{101467}{101543}Wielkie połacie małży.|Strzał w dziesiątkę.
{101616}{101684}Badam metabolizm|i molekularną fizjologię
{101686}{101776}małży i krabów, które potrafią egzystować|na takiej głębokości przy ujściach.
{101803}{101889}Badam przede wszystkim|ich odporność,
{101891}{101948}wysoką odporność|na zmiany temperatur.
{102062}{102111}Rodzaj Bathymodiolus
{102113}{102196}to naukowa nazwa małży,|które badamy.
{102197}{102261}Po prawej|mamy stertę małży, Żenia.
{102263}{102347}To będzie idealne miejsce|na nasze połowy.
{102349}{102420}- Tak.|- Widzisz o czym mówię?
{102421}{102497}Są tutaj chyba różne rozmiary.|Mógłbyś złowić mi te mniejsze?
{102499}{102600}- Weźmiemy i duże, i małe.|- Ale ja chcę tylko małe.
{102601}{102640}- Tylko małe?|- Tylko małe.
{102642}{102719}Malinki. Tak?|To znaczy małe?
{102720}{102755}Tak.
{102756}{102804}Świetnie.
{102888}{102944}Kiełdysz, Kiełdysz, MIR 1.
{102946}{103056}Złowiliśmy mnóstwo małży.
{103058}{103190}X -487.|Y -64.
{103268}{103330}Bingo, kotku.
{103512}{103568}Chyba złapałaś swoje kraby.
{103609}{103753}Tak, mamy kraby.|I to dużo. Pełny kosz.
{103778}{103816}Udało ci się!
{104028}{104087}Zamykamy bio-pudełko.|Będzie sałatka z krabów.
{104116}{104191}Będzie sałatka.
{104710}{104762}- Otworzysz?|- Tak.
{104788}{104852}Moim promotorem|jest Jim Childress.
{104854}{104913}Bada społeczności|hydrotermicznych ujść
{104915}{104997}od momentu ich odkrycia|w późnych latach '70.
{105011}{105080}Spędził mnóstwo czasu|na morzu,
{105082}{105150}badając te ekstremalne środowiska.
{105191}{105256}Jego laboratorium|jako jedyne na świecie
{105257}{105324}jest w stanie utrzymywać|te zwierzęta
{105326}{105426}w takich samych warunkach,|w jakich żyją.
{105508}{105576}Jak najszybciej przynosimy|zgromadzone zwierzęta
{105578}{105612}do naszego laboratorium.
{105613}{105720}Tam umieszczamy je|w urządzeniu do respirometrii.
{105760}{105839}Nazywamy to "apartamentowcem".
{105840}{105905}Wkładamy je|do tych małych mieszkań.
{105907}{106008}Zwiększamy ciśnienie do tego,|w którym żyją.
{106009}{106108}I dostosowujemy|również temperaturę.
{106188}{106280}Następnie wybieramy niektóre z nich|w celu przeprowadzenia eksperymentów.
{106281}{106335}Przenosimy je do innych urządzeń,
{106336}{106394}które nazwaliśmy wysokociśnieniowym|systemem respirometrii.
{106396}{106480}Jest on wielce unikalny|i wyjątkowy.
{106482}{106571}Możemy dzięki niemu możemy|manipulować warunkami otoczenia
{106572}{106671}i obserwować wskaźnik metabolizmu|u zwierząt
{106673}{106790}przy zmianie tych warunków.|Dlatego uwielbiam te badania.
{106819}{106891}Badając małże,|można lepiej zrozumieć
{106892}{106986}adaptację organizmu do zmiennej temperatury,|co może nam pomóc w przyszłości,
{106988}{107074}kiedy będziemy musieli poradzić sobie|z problemem ocieplenia planety.
{107098}{107149}Globalne ocieplenie|to nie mit.
{107151}{107256}Nasza planeta jest wystawiona na ryzyko.|Wszelkie życie, nie tylko gatunki.
{107258}{107347}Cały łańcuch pokarmowy,|cały ekosystem.
{107348}{107426}I w pewnym momencie będziemy musieli|rozwiązać ten problem.
{107492}{107611}Zainteresowałam się oceanami pewnie dlatego,|że są dla mnie tajemnicze.
{107613}{107670}Nieznane.
{107672}{107779}Nieodkryte, niezdobyte.
{107780}{107841}Doceniam je i darzę szacunkiem.
{107842}{107910}Wyobrażałaś sobie kiedykolwiek,|że znajdziesz się w tym miejscu?
{107911}{107961}Boże, nie.
{107974}{108069}Ale to jedno z wielu pytań,|na które szukałam odpowiedzi,
{108071}{108167}i które doprowadziło mnie|do tego miejsca.
{108168}{108223}A teraz pytanie,|na które próbuję znaleźć odpowiedź,
{108224}{108311}doprowadziło mnie|aż na samo dno oceanu.
{108937}{109031}Ustalmy porządek.
{109032}{109083}Zanurzymy się|w Snake Pit [Jama Węża].
{109085}{109230}Pilotami będą dr Anatolij Sagalewicz,|MIR 1. Żenia Czernajew, MIR 2.
{109264}{109329}Znajdziemy strukturę,|którą robot będzie mógł zbadać.
{109331}{109498}Siądziemy gdzieś blisko|i spróbujemy ją obadać,
{109500}{109554}jeśli to możliwe całą|aż po komin.
{109556}{109660}Przy ścianach nie powinno być|zbyt gorących ujść,
{109662}{109688}przynajmniej niewielkie,
{109690}{109765}ale moim zdaniem gorące ujścia|znajdziemy jedynie u szczytu, zgadza się?
{109767}{109852}Najlepiej to sobie wyobrazić tak:|jeśli zobaczysz coś czarnego.
{109854}{109894}to będzie właśnie|paląca się głownia.
{109896}{109966}Głownia wodna.
{110179}{110222}Jest MIR 1.
{110288}{110334}Płyną na nas, prawda?
{110336}{110392}Jesteś w połowie struktury,
{110393}{110489}płyń nadal w górę|wzdłuż ściany.
{110491}{110543}Zrozumiałam.
{110731}{110872}Niedaleko jest skalne zagłębienie w kształcie rogu|pełne młodziutkich z gatunku "Rimicaris".
{110873}{110918}Zrozumiałam.
{110920}{110986}To chyba o tym on mówił.
{110988}{111062}Chyba uda mi się zbliżyć.
{111074}{111123}Właśnie.|Powinieneś je teraz zobaczyć.
{111124}{111180}Mam.
{111181}{111229}Zrozumiałam.|Widzimy to.
{111282}{111347}Te mniejsze krewetki są jakieś inne.|Czy one są spokrewnione?
{111348}{111416}Tak. Młodzi i dorośli.
{111465}{111528}Krewetka kanałowa.|"Rimicaris exoculata".
{111530}{111620}Podjadają one bakterie,|które rozwijają się w ich pobliżu.
{111622}{111698}- Widzicie tego kraba?|- Jasne.
{111721}{111865}Popatrzcie, zjadają bakterie,|które rozwijają się na krabie.
{111900}{111944}Prawie ją złapał.|Patrzcie na to.
{111945}{111996}Jest całkiem pokryty|tymi bakteriami.
{111998}{112108}Nie jest tego świadom, wydaje mu się,|że krewetka ma coś do niego.
{112132}{112232}To jakieś oceaniczne|krabowe kung-fu.
{112233}{112277}- Kolonia krewetkowa.|- Oto ona.
{112279}{112339}- Sprawdźcie ją.|- OK.
{112426}{112496}- Czarny dym.|- Patrzcie na nie.
{112497}{112560}Nie do wiary, że przepływają|przez ten dym.
{112562}{112633}Ale gorące.
{112634}{112682}Jeśli one się nie ugotowały,|to mnie też nie ugotuje.
{112683}{112741}Zbliżę się.
{112743}{112793}Zuchwały jesteś.
{112946}{113041}- Zmykaj. Cofnij się.|- Rozkaz wycofania się.
{113043}{113081}- Co jest?|- W porządku.
{113082}{113125}- Uczepiły się nas.|- Lepiej się oddal.
{113126}{113177}- Uczepiły się.|- Zaatakowały nas!
{113179}{113267}Krewetki go pokochały.|Całkiem się uczepiły.
{113269}{113335}Krewetki kochają Jake'a.|Patrzcie tylko.
{113336}{113384}Co za widok.
{113423}{113507}Rety, jejku.|Nie widzę gdzie mam płynąć.
{113509}{113557}Widzę jedynie krewetki.
{113627}{113682}Chcą pojeździć na barana.
{113683}{113765}Niektóre krewetki chcą|się przejechać.
{113789}{113868}Niesamowite.
{113870}{113922}Można zamówić krewetki w restauracji.|Ale to...
{113923}{113995}Takich krewetek|nie dostaniesz w restauracji.
{114272}{114325}"Riftia" - gigantyczny|wieloszczet osiadły,
{114327}{114417}to gwiazda|tej podwodnej społeczności.
{114419}{114514}To także|najlepszy przykład symbiozy.
{114579}{114637}Widzę trochę|"migoczącej" wody.
{114639}{114752}Nic nam się chyba nie stanie.|To jest przepiękne.
{114781}{114842}Te zwierzęta nie mają żołądków.
{114844}{114904}One dosłownie nie potrafią jeść.
{114947}{115042}Są całkowicie uzależnione od wielkiego wora mikrobów,|który znajduje się w jego wnętrzu.
{115043}{115096}Ten wór produkuje pożywienie.
{115159}{115259}Na zbliżeniu widać|świetne rzeczy.
{115526}{115612}Widzisz go?|Możemy go zabrać?
{115614}{115698}Jeśli chcesz.|Jesteśmy na to gotowi.
{115723}{115773}Na miejsca, gotowi...
{115834}{115899}- Sam do nas przyjdzie.|- Dalej.
{116043}{116105}Krab zwiał.|Niezła próba.
{116107}{116153}Niezła próba.
{116229}{116297}Po wodą wyglądają przepięknie.
{116299}{116382}Czerwone pióra są skrzelami.
{116384}{116483}Pobierają tlen|i składniki pokarmowe.
{116485}{116568}Zadaniem robaka|jest utrzymywanie piór w nurcie,
{116570}{116680}i zasysanie składników,|które karmią bakterie w środku.
{116682}{116826}Zadaniem bakterii jest przekształcanie|siarczkowych chemikaliów w pożywienie dla robaka.
{116877}{116973}Pytanie brzmi,|bakterie pracują dla robaka,
{116975}{117048}czy robak dla bakterii?
{117103}{117225}Gdyby takie zwierzęta nie istniały,|nie przyszłyby nam nawet do głowy.
{117255}{117376}To daje mi do myślenia,|co jeszcze czeka na odkrycie.
{117413}{117478}Masz zajefajną robotę, Żenia.
{117479}{117527}Dziękuję.
{117614}{117753}Pytanie brzmi, wyobrażasz sobie|taką kolonię na Europie?
{117755}{117811}Skąd brałyby tlen?
{117812}{117895}Jeśli nie potrzebują słonecznego światła,|by napędzać ekosystem,
{117896}{117984}to mówimy o chemosyntezie.|Jednak wymagany jest do tego tlen.
{117986}{118046}- Tlen w wodzie pochodzi z...|- Fotosyntezy.
{118047}{118095}Możliwe, że z fotosyntezy|sprzed miliona lat.
{118097}{118175}Nieważne ile czasu|zajmuje wodzie na przetworzenie.
{118177}{118265}Pytanie zmienia swoją formułę:|czy tlen jest potrzebny do życia?
{118299}{118368}Może jest potrzebny|większym zwierzętom.
{118369}{118415}Ale jeśli zejdziemy|do poziomu mikrobiologicznego...
{118416}{118495}- Ale my chcemy zobaczyć większe zwierzęta.|- Chcesz zobaczyć większe zwierzęta.
{118496}{118539}Nie chcemy wydawać|kupy pieniędzy
{118540}{118587}na podróż w kosmos|i oglądanie mikrobów.
{118589}{118667}Daj spokój, mikroby są świetne.|Są wielce niedoceniane.
{118669}{118764}Ale nie są biegłe w sztuce konwersacji.|Chcę powiedzieć, że...
{118766}{118862}Popatrz, niech przewinę|do tych wspaniałych poletek Riftii...
{118864}{118919}Co twoim zdaniem umożliwia|istnienie życia?
{118920}{118979}Utrzymują doskonałą symbiozę|z mikrobami.
{118980}{119023}Żyją z bakterii.
{119025}{119090}Ale nie chcę podarować mojej|mamie bukietu tych bakterii,
{119091}{119139}z chęcią podarowałbym|jej bukiet tej Riftii.
{119140}{119205}Popatrz tylko, są piękne.
{119207}{119254}To co Jim twierdzi|jest prawdą.
{119256}{119387}Tlen jest dopalaczem, który podsycał|eksplozję wielokomórkowych organizmów.
{119389}{119483}Pomimo faktu, że chemosynteza obywa się|bez światła słonecznego,
{119484}{119582}wiele procesów biologicznych|jednak wymaga obecności tlenu.
{119583}{119738}A ten tlen zwykle dostarczany jest|dzięki fotosyntezie dokonującej się na powierzchni Ziemi.
{119740}{119820}Więc skąd mógłby|pochodzić tlen na Europie?
{119844}{119947}Orbita Europy mieści się pośrodku|olbrzymiego pola magnetycznego Jowisza.
{119949}{120034}Silne promieniowanie nieustannie|bombarduje cząstkami energii
{120035}{120070}powierzchnię Europy.
{120071}{120147}Promieniowanie ma możliwość|przemiany ogromnych połaci lodu
{120149}{120263}w wodę utlenioną|i cząsteczki tlenu.
{120265}{120364}Przyjmując, że te utleniacze|docierają bez przeszkód do oceanu,
{120366}{120434}dzięki szczelinom,|gejzerom czy kraterom,
{120435}{120587}mogłyby one stanowić wystarczającą|ilość energii dla jakiejkolwiek formy życia.
{120588}{120652}I z tego powodu niektóre|z próbek hydrotermicznych
{120654}{120711}znowu wracają do gry.
{120713}{120837}Próbujemy skopiować w laboratorium|warunki na powierzchni Europy.
{120888}{120994}Oto skały z głębi oceanicznej.
{120995}{121068}Przygotujemy to do komory.
{121070}{121163}- Pobiorę ten kawałek.|- Jasne.
{121164}{121260}Oto Europa w puszce.
{121262}{121328}Dolna część|to komora próżniowa.
{121330}{121411}Mamy podpięty płynny azot,|możemy uprawiać lód
{121413}{121487}i zasadniczo odtworzyć warunki|na powierzchni Europy.
{121489}{121579}Na górze mamy wysoko-energetyczne|działo elektronowe,
{121580}{121712}które symuluje promieniowanie|pola magnetycznego Jowisza,
{121714}{121846}to niesamowicie potężne|i ogromne pole magnetyczne.
{121847}{121951}Co stanie się z życiem|w tego typu warunkach?
{122015}{122115}Użyjemy mikrobów pobranych|z ujść hydrotermicznych.
{122117}{122162}Umieścimy je w tym środowisku
{122163}{122243}i zbombardujemy je, strzelimy|wysoko-energetycznym promieniowaniem.
{122245}{122372}Wytworzy to pewien rodzaj|chemiczno-biologicznego złomowiska.
{122412}{122524}Można to niejako porównać|do złomowiska na Ziemi.
{122526}{122615}Szwendasz się po okolicy,|tu zobaczysz kierownicę, tam oponę
{122616}{122691}i w pewnym momencie wiesz,|że kiedyś to był kompletny samochód.
{122722}{122811}Gdy wyślemy na Europę statek kosmiczny,|będziemy musieli potrafić
{122812}{122915}odczytać pozostawione biosygnatury|chemiczne i molekularne.
{122916}{123000}Czy zobaczymy tam|takie same sygnatury?
{123002}{123136}Jeśli tak będzie, to czy oceany|pod lodem mają mieszkańców?
{123395}{123484}Menez Gwen|to podwodny wulkan.
{123541}{123670}To niepowtarzalne miejsce.|Mamy tutaj hydrotermiczne ujścia
{123671}{123739}i "migoczącą" wodę.
{123863}{123938}- Kopiemy tutaj?|- Kopiemy i to na poważnie.
{123939}{123963}Na poważnie.
{124167}{124232}Wyraźnie widać czystą ciecz.
{124234}{124367}Te są odrobinę chłodniejsze,|bo nie widać czarnego dymu.
{124393}{124487}To miejsce ma niesamowite właściwości,|jak ze snu.
{124679}{124815}Chłodniejsza, czysta ciecz z ujścia|nie jest toksyczna w porównaniu z czarnym dymem.
{124817}{124895}Można natknąć się tutaj|na wielu zwiedzających.
{124897}{124980}Włączając w to oportunistyczne drapieżniki.
{125323}{125430}Spójrzcie na tę|"migoczącą" wodę.
{125431}{125535}Gdyby udało nam się wziąć próbkę,|byłoby rewelacyjnie.
{125536}{125598}MIR 1, MIR 1, MIR 2.
{125600}{125652}Tu MIR 1.|Słuchamy.
{125654}{125759}Jim, możemy wypuścić Jake'a.|Jest gotowy.
{125823}{125890}Zaczynamy. Wyjeżdża.
{125891}{125973}- Wszystko sprawne?|- Tak, na to wygląda.
{126019}{126102}Czynności, które wykonują Mike i Jake,|są fantastyczne.
{126104}{126214}Można ich uznać|za odległych przodków pojazdów,
{126215}{126295}które kiedyś zapewne będą|badać oceany innych światów.
{126297}{126359}Mike, wygląda to dobrze.|Chyba zdołasz wziąć próbkę
{126361}{126447}z podłoża tego komina.
{126508}{126584}- Tu jest dosyć gorąco, Kevin.|- To przypomina płonący pieniek.
{126586}{126648}Niewiarygodne.
{126650}{126725}Większość płynu|wydobywa się tutaj i tutaj.
{126727}{126756}Możemy się tam zbliżyć?
{126758}{126830}Zrobię co w mojej mocy,|ale to bardzo trudne.
{126832}{126915}Mamy tutaj prąd konwekcyjny.
{127067}{127134}Jesteśmy.|Tak jak chciałeś.
{127135}{127190}Ostrożnie.
{127191}{127263}Chyba dotknął samej głowni.
{127324}{127431}Mike, wycofaj. Górna część robota|znalazła się w obrębie płynu ujściowego.
{127433}{127499}Jesteś w stanie stwierdzić|czy jestem w gorącej wodzie?
{127509}{127570}Naprawdę chcesz wiedzieć?
{127571}{127672}Nieźle, Mike.|Wczuj się w robota.
{127674}{127737}Spokojnie, już prawie.
{127739}{127821}Będę się streszczał.
{127879}{127971}- O, tak!|- Chyba się udało.
{127972}{128082}Musimy jeszcze zatkać tę próbkę.|Właśnie wetknęliśmy czujnik wprost w komin.
{128083}{128163}Zrozumiałem. Gratuluję.|Wracajcie i zatkajcie to.
{128164}{128221}Zrozumiałem.
{128251}{128283}Wracamy do domu.
{128312}{128342}Patrz...
{128343}{128396}Jake trochę oberwał.
{128398}{128499}Oprócz tych niewielkich uszkodzeń|nadal jest w niezłym stanie.
{128501}{128587}Niezła frajda.|I trochę intensywnie.
{128589}{128740}Zanurzanie się z Mike'iem to fajna zabawa.|Sam zaprojektował i zbudował tego robota.
{128742}{128811}Nie zdawałam sobie sprawy|ile poświęcono w jego tworzenie.
{128813}{128886}Trochę do góry.|Jeszcze odrobinę, Pete.
{128887}{128982}Robot musiał być niewielki,|tak by zmieścił się na MIRze.
{128984}{129057}Musiał mieć własne zasilanie.
{129059}{129128}...wrzuć luz i gotowe.
{129130}{129212}W środku MIRa|miałem laptopa i joystick.
{129214}{129285}I nic poza tym.
{129383}{129428}Włókno jest unikatowe.
{129430}{129542}Umożliwia wysyłanie impulsów|w obu kierunkach.
{129543}{129608}W ten sposób|porozumiewamy się z robotem.
{129671}{129757}Możemy także sterować kamerką.
{129812}{129886}Robot zastępuje naszą obecność.
{129888}{130011}Pozwala nam poczuć się jakbyśmy byli|na zewnątrz pojazdu podwodnego.
{130022}{130096}- Odrobinę się przybliżę.|- Piękne.
{130098}{130157}W życiu nie widziałem|czegoś podobnego.
{130159}{130224}Zobaczył nas.
{130226}{130262}Płynie za tobą!
{130264}{130319}Patrz, złapał imak.
{130321}{130402}Zakłada macki wokół imaka.|Ale jazda.
{130403}{130509}Kto kogo złapał?|To było niesamowite.
{130510}{130599}Umyślnie schwytał imak.
{130601}{130661}Jeśli chodzi o ROV to w życiu|nie miałem takiego spotkania.
{130663}{130755}Zwierzę podpłynęło do nas|i dotknęło ot tak imaka.
{130757}{130826}To było nadzwyczajne spotkanie.
{130827}{130907}Prawie jakbym uścisnął|dłoń obcemu.
{130909}{130954}To była najprawdopodobniej
{130956}{131093}jedna z najciekawszych atrakcji|w mojej podwodnej karierze.
{131094}{131175}Nietrudno wyobrazić sobie,|że kiedyś będzie możliwa
{131177}{131243}eksploracja oceanów|na innych światach.
{131245}{131305}Poznając jak wygląda eksploracja
{131307}{131374}w ekstremalnych warunkach|na naszej planecie,
{131376}{131470}torujemy sobie drogę|do badania Europy.
{131649}{131710}Misja zbadania środowiska|pod lodem Europy
{131712}{131791}będzie ostatecznym|wyzwaniem robotyki.
{132055}{132110}Proces lądowania|będzie wymagał
{132112}{132178}intensywnego uczestnictwa zespołu|kontrolującego misję.
{132384}{132463}Europa znajduje się w takiej odległości,|że nawet przy prędkości światła
{132465}{132565}polecenie dotrze do pojazdu|dopiero po ponad godzinie.
{132566}{132635}Pojazd musi sobie radzić sam.
{132637}{132711}Będzie musiał potrafić|omijać niebezpieczne tereny
{132713}{132791}i znaleźć odpowiednie|miejsce do lądowania.
{133265}{133325}Teraz trzeba przebić się|przez lód.
{133350}{133400}Do tego potrzebna będzie|sonda grzewcza.
{133401}{133482}Zasadniczo jest to torpeda|podgrzewana atomowo.
{133766}{133873}W niektórych miejscach lód może mieć|od 5 do 25 kilometrów grubości.
{133898}{134041}Tydzień po tygodniu, sonda będzie topić lód|i opadać pod własnym ciężarem.
{134066}{134117}Aż w końcu...
{134438}{134565}Co trzeba wykonać|po dotarciu do oceanu?
{134699}{134795}Potrzebna będzie AJP,|Autonomiczna Jednostka Podwodna.
{134819}{134867}Musi to być|bardzo bystra psina.
{134869}{134990}Zdolna do samonawigowania i podejmowania|własnych decyzji w tym obcym oceanie.
{135532}{135586}Europa ma własne ogrzewanie.
{135588}{135647}Równie dobrze może też mieć|hydrotermiczne ujścia.
{135666}{135738}Jeśli tak jest i zachodzą tam|odpowiednie reakcje chemiczne...
{136129}{136181}Jeśli znajdziemy życie|w oceanie na innym świecie,
{136182}{136265}to wywrze ogromny wpływ|na ludzkość.
{136353}{136424}Jednak aby go odkryć,|musimy tam polecieć.
{136522}{136616}A aby to zrobić,|musimy kontynuować podróż tutaj.
{136650}{136792}Eksploracja jest niczym mięsień.|Trzeba ją trenować, by ją wzmocnić.
{136794}{136859}A skoro woda jest powszechnym|składnikiem życia,
{136861}{136929}musimy wykorzystać całą wiedzę|na temat badania głębi oceanicznych
{136930}{137049}w kosmosie, dostarczając naukowcom|i badaczom potrzebnego doświadczenia.
{137050}{137131}By byli z wodą na bieżąco,|gdziekolwiek ona będzie.
{137185}{137239}Odkrywając życie przy ujściach|pokazało nam,
{137240}{137337}że natura skrywa przed nami wiele rzeczy|przerastających naszą wyobraźnię
{137361}{137430}Zastanawia mnie,|jak wyglądałaby
{137431}{137524}eksploracja oceanu|na innym świecie?
{137610}{137668}- Cała stop.|- Zatrzymuję.
{137692}{137731}Wyhamuj.
{137733}{137850}To mogłoby całkowicie zmienić|naszą definicję życia.
{137852}{137900}Przekonajmy się|co one zrobią.
{138411}{138459}Świetnie.
{138491}{138610}Houston, tu "Endurance".|Dotarliśmy na wskazane koordynaty.
{138611}{138666}Znaleźliśmy nowych przyjaciół.
{139204}{139274}Kto wie, co tam może być?
{139275}{139323}Dlatego musimy się tam udać.