Wokulski romantyk czy pozytywista?











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Pozytywizm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Wokulski romantyk czy
pozytywista?










kategoria:   J.polski
zakres:   Pozytywizm
dodano:   1999-08-17




Po klęsce
powstania styczniowego nastąpił upadek wartości romantycznych
starego pokolenia. Młodzi odrzucali tradycję literacką: Biblię,
historię, folklor, a tematem twórczości stała się teraźniejszość;
krytyka rzeczywistości. Młode pokolenie końca lat sześćdziesiątych,
które ujrzało na własne oczy klęskę powstania styczniowego,
wystosowało protest wobec ideologii romantycznej. W Lalce
Bolesław Prus ukazał siłę niszczącego idealizmu. Materią powieści są
stracone złudzenia tych, którzy przyjęli romantyczną ideę. W
literaturze okresu pozytywizmu odnajdujemy jednak osobowości nie
zupełnie pasujące do tej epoki. Stanisław Wokulski był osobowością
na styku dwóch światów, posiadał stare cechy bohatera romantycznego,
jak i nowe pozytywisty. Odpowiedź na pytanie czy Wokulski
jest bohaterem romantycznym czy pozytywistycznym jest stosunkowo
trudna i nie jednoznaczna. Istnieje bowiem wiele cech
osobowości Wokulskiego przemawiających za jego romantycznym
podejściem do życia, jednak nie trudno odnaleść również
pozytywistyczne elementy w stosunku bohatera do świata. Można
powiedzieć, że reprezentuje on idealistów epoki pośredniej, z
pogranicza romantyzmu i pozytywizmu. Pochodził on ze
zubożałej rodziny szlacheckiej . Od wczesnej młodości życie nie
szczędziło mu cierpień, krzywd i poniżenia. Jego młodość przypadła
na epokę romantyzmu; wtedy również ukształtowały się światopogląd i
ideały Wokulskiego. Wychowany na poezji romantycznej wierzył w
miłość czystą i bezinteresowną. Wybitnie zdolny został, przez
własnego ojca, szlachcica, zmuszony do poniżającej pracy w
jadłodajni u Hopfera. Tam jednak zetknął się ze studentami akademii
medycznej, którzy zaszczepili mu romantyczny rewolucjonizm. To z
kolei pchnęło go do udziału w powstaniu styczniowym, po którym
został zesłany na Syberię. Zrozumiał wtedy, że idee romantyzmu już
dawno przebrzmiały. Spotkał wybitnych uczonych, Czerskiego,
Czekanowskiego i Dybowskiego i dzięki nauce czuł się wreszcie wolny.
Szanowano go i podziwiano, a jego wynalazki znalazły uznanie w
petersburskich towarzystwach naukowych. Pełen nowych sił i
optymizmu powrócił do kraju, aby służyć mu swą wiedzą. Tu jednak
spotkało go rozczarowanie, nie zapomniano, że był subiektem. Z głodu
i nędzy postanowił ożenić się z bogatą kupcową i u boku zazdrosnej,
ograniczonej żony spędził cztery lata. Czterdziestoletniego
kupca z apatii wyrwała miłość, którą pojmował na sposób romantyczny.
Obiektem uczuć była panna Izabela Łęcka. Miłość do Izabeli
napotkała na trudności przede wszystkim przez nierówność społeczną
obojga ludzi. Dlatego była to od początku romantyczna miłość, dla
której przeszkodą stał się konwenans i układy społeczne.
Mając świadomość tej różnicy dzielącej go od ukochanej, całą
energię wykorzystywał, by zbliżyć się do niej. Miłość do
Izabeli była uczuciem wszechogarniającym, paraliżującym umysł
Wokulskiego, jedyną jego ideą był na tym etapie romantycznym typem
kochanka na miarę Gustawa z IV części Dziadów. Tragiczne zakończenie
miłości powoduje, że Wokulski próbował popełnić samobójstwo. Epizod
ten jest charakterystyczny dla bohatera romantycznego.
Jednak zaślepienie miłosne nie zabiło w nim człowieka
myślącego, dlatego też miłości tej towarzyszyło rozdarcie
wewnętrzne. Bezustannie walczył w nim pozytywista z romantykiem,
społecznik ze skrajnym indywidualistą, idealista z racjonalistą.
Wokulski stał na granicy dwóch światów: upadającego świata
arystokracji (kraina Izabeli) i wstępujący świat kapitalizmu do
którego należy Wokulski jako bogaty kupiec. Pokrywa się to zresztą
ze zderzeniem odchodzącego romantyzmu i nadchodzącego pozytywizmu
(racjonalizm bohatera). Niejasny koniec powieści jak
najbardziej przemawia za romantycznością Wokulskiego. Nie wiemy
dokładnie jak dalej potoczyły się losy Stanisława, czy zginął w
ruinach zasławskiego zamku, czy też poświęcił swe dalsze życie nauce
i wynalazkom w pracowni Geista, jak wcześniej planował. Taka
tajemniczość, niejasne okoliczności śmierci, metamorfoza to typowe
cechy bohatera romantycznego. W wielu kwestiach postać
Wokulskiego spełnia z kolei cechy bohatera realistycznego
(pozytywistycznego). Miał szacunek dla nauki, pragnął wiedzy i
przyznawał jej prymatu nad irracjonalizmem. Był silną i
przedsiębiorczą jednostką po powstaniu energicznie wziął się w garść
i organizował sobie życie. Doszedł do fortuny własną pracą i
wysiłkiem. Zajmował się działalnością filantropijną i społeczną.
Zauważał nędzę biedoty, starał się jej pomóc, realizując hasło pracy
u podstaw. Elementy romantyczne były w przypadku tego
bohatera nieco odwrócone. Wokulski jako młodzieniec rzucił się w wir
nauki, walki powstańczej, potem zaś nastąpił prywatny wątek
biografii miłość. W przypadku typowego bohatera romantycznego było
zazwyczaj odwrotnie. Całe jego późniejsze życie zdało się
potwierdzić tezę, iż był to romantyk zabłąkany w epoce pozytywizmu.
Patrząc na życie Wokulskiego odnosimy wrażenie ogromnego
bogactwa przeżyć i niezwykle interesującej egzystencji, dzięki
właśnie połączeniu cech charakterystycznych dla obu tych epok.
Nasuwa się jednak myśl, że gdyby posiadał w sobie więcej
realizmu, być może udałoby mu się uniknąć ogromnej tragedii
życiowej, jaką była nieszczęśliwa miłość do Izabeli Łęckiej.
Wielka miłość i to co romantyczne w Wokulskim zniszczyło go
unicestwiło nawet te pierwiastki, dzięki którym mógł być użyteczny
dla świata.







Autor: Nieznany

Ocena : 3 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000