Kolekcja Dobrej kuchni
Symbole
Przed kaŻdym przepisem znajdą Pałstwo oznaczenia informujące o czasie przy-
gotowania potrawy i inne. A oto niektóre oznaczenia wykorzystane w niniejszej
pozycji:
Czas: Zawiera całkowity czas przygotowania potrawy: gotowania, oczekiwania i pie-
czenia.
Przygotowanie: Przygotowanie wszystkich składników, np. siekanie, krojenie oraz
wszelkie łączenie i dodawanie poszczególnych składników.
Gotowanie: Zawiera np. podgotowywanie oraz, główny czas gotowania.
Duszenie: Dotyczy czasu duszenia potrawy pod przykryciem.
Pieczenie lub Zapiekanie:Czas od umieszczenia potrawy w piekarniku aÅ» do mo-
mentu, gdy jest gotowa do podania. W razie uŻywania piekarnika z nawiewem
dostosuj czas albo temperatur´ wedÅ‚ug wskazówek producenta.
Temperatura pieczenia, zapiekania lub duszenia: Podana w stopniach Celsjusza.
Zawsze podgrzej piekarnik do podanej temperatury. UmieĘç potraw´ w centrum
piekarnika, chyba Że wskazówki podają inaczej.
ZamraÅ»anie: W przypadkach, w których potrawa moÅ»e byç zamroÅ»ona albo
w cz´Ä˜ci albo jako caÅ‚e danie, metody zamraÅ»ania sÄ… podane.
Składniki: Składniki takie jak warzywa czy owoce są podane w Ęredniej wielkoĘci,
chyba Że wskazane jest inaczej. Dotyczy to równieŻ jaj.
Miary: Waga podana jest w systemie metrycznym. Miara w łyŻkach oznacza pełną
pÅ‚askÄ…, standardowÄ… Å‚yÅ»k´ stoÅ‚owÄ….
1 łyŻeczka - 57 ml
1 łyŻka - 157 ml
I Ciepłe i zimne przekski
1. Grzanki niespodzianki
Czas: 45 minut
Przygotowanie: 30 minut
Zapiekanie: 15 minut
Temperatura zapiekania: 180 °C.
Składniki dla 4 osób:
4 duŻe bułeczki
2 łyŻki margaryny (47 dag)
4 plastry w´dzonego boczku
2 cebule, 2 papryki
107 dag łagodnego Żółtego sera
4 cienkie parówki
2 jajka
1/2 puszki zielonego groszku (2007 g)
1 łyŻka natki pietruszki
1 pomidor
sól, pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Z buÅ‚eczek ĘciÄ…ç wierzchy, odÅ‚oÅ»yç. Dolne cz´Ä˜ci wydrÄ…Å»yç, wysmaro-
waç wewnÄ…trz margarynÄ….
2. Boczek pokroiç w kostk´, zrumieniç na pozostaÅ‚ym tÅ‚uszczu. Cebule obraç,
posiekaç i wrzuciç do boczku. Papryki umyç, oczyĘciç, miÄ…Å»sz pokroiç
w kostk´, przesmaÅ»yç z boczkiem i cebulÄ….
3. Jedno jajko ugotowaç na twardo, obraç i posiekaç. Parówki obraç
z osÅ‚onek, pokroiç w plasterki. Ser zetrzeç na tarce. Groszek odcedziç na
sicie, wsypaç do salaterki, do której nast´pnie dodaç cebul´ z boczkiem
i paprykÄ…, parówki, jajko, poÅ‚ow´ sera, natk´ pietruszki i surowe jajko.
CaÅ‚oĘç przyprawiç solÄ… i pieprzem.
4. Tak przygotowanÄ… masÄ… napeÅ‚niç buÅ‚eczki, wstawiç na blasze do na-
grzanego piekarnika i zapiekaç okoÅ‚o 15 minut w temperaturze 180 °C. Na
5 minut przed koÅ‚cem zapiekania buÅ‚eczki posypaç resztÄ… Żółtego sera.
5. Pomidor umyç pokroiç na czÄ…stki, a nast´pnie udekorowaç nimi juÅ» upie-
czone grzanki.
Rada: Aby grzanki byÅ‚y mniej kaloryczne w skÅ‚adnikach moÅ»emy pominÄ…ç
w´dzony boczek. Wówczas cebul´ smaÅ»ymy bezpoĘrednio na Å‚yÅ»ce tÅ‚uszczu
i post´pujemy dalej zgodnie z przepisem.
2. Zawijaski z serem i boczkiem
Czas: 40 minut
Przygotowanie: 20 minut
Zapiekanie:20 minut
Temperatura zapiekania: 200 °C.
Składniki dla 4 osób:
8 cienkich parówek
8 plasterków Żółtego sera
8 cienkich plasterków boczku
1 łyŻka masła (27 dag)
1 łyŻeczka tymianku, pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Parówki obraç z osÅ‚onek, nakroiç wzdÅ‚uÅ» z jednej strony.
2. W naci´cie wsunÄ…ç po plasterku Żółtego sera. KaÅ»dÄ… parówk´
owinÄ…ç boczkiem, posypaç tymiankiem i pieprzem, a nast´pnie spiÄ…ç
wykałaczką.
3. W naczyniu Å»aroodpornym uÅ‚oÅ»yç parówki, wÅ‚oÅ»yç Å‚yÅ»k´ masÅ‚a, po czym
wstawiç do piekarnika i zapiekaç w temperaturze 200 °C. przez 20 minut,
aÅ» ser si´ rozpuĘci.
4. Tak przygotowane zawijaski najlepiej prezentujÄ… si´ na liĘciach saÅ‚aty,
ozdobione czÄ…stkami pomidora.
Rada: Aby obniÅ»yç zawartoĘç tÅ‚uszczu w potrawie naleÅ»y boczek zastÄ…piç
pol´dwicÄ… np. sopockÄ….
3. Pomidory faszerowane szynkÄ…
Czas: 25 minut
Składniki dla 4 osób:
8 pomidorów,
8 plasterków szynki
4 jajka
8 łyŻeczek majonezu
kilka gałązek natki pietruszki
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Jajka ugotowaç na twardo, a po ich ostudzeniu pokroiç w drobnÄ… kostk´.
Szynk´ równieÅ» pokroiç w kostk´ i wymieszaç z jajami.
2. Pomidory umyç, ĘciÄ…ç z nich wierzchy, wydrÄ…Å»yç miÄ…Å»sz i przetrzeç go
przez sitko na sok.
3. Majonez wÅ‚oÅ»yç do miseczki, rozetrzeç go z sokiem z pomidorów,
uwaÅ»ajÄ…c, by nie zrobiÅ‚ si´ zbyt wodnisty. Nast´pnie dodaç pokrojonÄ…
szynk´ i jajka, dokÅ‚adnie wymieszaç.
4. WydrÄ…Å»one pomidory wypeÅ‚niç nadzieniem z miseczki. Przybraç
gaÅ‚Ä…zkami natki, po czym naÅ‚oÅ»yç lub przymocowaç wykaÅ‚aczkami
wierzchy pomidorów.
Rada: NajÅ‚atwiej pomidory wydrÄ…Å»a si´ za pomocÄ… specjalnej okrÄ…gÅ‚ej
Å‚yÅ»eczki. Przy zakupie pomidorów (do faszerowania) naleÅ»y wybraç owoce
w pełni dojrzałe, twarde i równomiernie ubarwione.
4. Jajka w chrupiÄ…cych kokilkach
Czas: 40 minut
Przygotowanie: 30 minut
Zapiekanie: 10 minut
Temperatura zapiekania: 180 °C.
Składniki dla 4 osób:
4 bułki
1 łyŻka masła
107 dag kiełbasy np. Ęląskiej
2 łyŻki groszku z puszki
4 jajka
sól, pieprz
1 łyŻka natki pietruszki
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Z buÅ‚ek ĘciÄ…ç wierzchy, odÅ‚oÅ»yç. PozostaÅ‚e cz´Ä˜ci wydrÄ…Å»yç, wysmaro-
waç wewnÄ…trz masÅ‚em.
2. KieÅ‚bas´ obraç ze skórki, pokroiç na talarki, wyÅ‚oÅ»yç nimi buÅ‚ki, po czym
do kaÅ»dej wsypaç po 1/2 Å‚yÅ»ki groszku.
3. Jajka umyç, wbiç po jednym do buÅ‚ki, posypaç solÄ…, pieprzem, natkÄ…
pietruszki, przykryç odci´tym wierzchem.
4. Tak przygotowane grzanki uÅ‚oÅ»yç na blasze, wstawiç do piekarnika i za-
piekaç przez 10 minut w temperaturze 180 °C.
Rada: Grzanki znakomicie smakują z filiŻanką bulionu.
II Sałatki
1. Sałatka warzywna
Czas: 50 minut
Składniki dla 4 osób:
4 ziemniaki
2 marchewki
1 mały seler
1 mała cebula
2 kiszone ogórki
1/2 puszki groszku konserwowego
1 małe jabłko 2 jajka
1/2 małego słoika majonezu
sól, pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Ziemniaki ugotowaç w mundurkach, lekko przestudziç, obraç ze skórki
i pokroiç w drobnÄ… kostk´. Jaja ugotowaç na twardo, obraç. Cebul´
równieÅ» obraç i tak jak jajka pokroiç w drobnÄ… kostk´. 2 Wszystkie wa-
rzywa umyç, obraç, a nast´pnie ugotowaç na mi´kko i pozostawiç do
ostygni´cia. Groszek odsÄ…czyç na sitku.
3. JabÅ‚ko i ogórki kiszone obraç ze skórki i razem z ugotowanymi warzywami
pokroiç w drobnÄ… kostk´.
4. CaÅ‚oĘç wymieszaç, dodaç majonez i do smaku sól i pieprz.
Rada: W celu zaostrzenia smaku saÅ‚atki dobrze jest dodaç Å‚yÅ»k´ musztardy.
2. ÂledÄ™ w koÅ»uchu
Czas: 40 minut
Składniki dla 6 osób:
4 duŻe czerwone buraki
6 jajek
4 duŻe solone Ęledzie (matjasy)
1 cytryna
1/2 słoika duŻego majonezu (1507 g)
1 opakowanie jogurtu naturalnego
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Buraczki ugotowaç w lekko osolonej wodzie, a gdy b´dÄ… mi´kkie, obraç,
utrzeç na tarce o duÅ»ych oczkach.
2. Jajka ugotowaç na twardo, a nast´pnie pokroiç w kostk´, Ęledzie solo-
ne namoczyç krótko w wodzie, po czym wyjÄ…ç, lekko skropiç cytrynÄ…
i pokroiç na paseczki. Majonez rozprowadziç z takÄ… iloĘciÄ… jogurtu, aby
powstaÅ‚ g´sty sos.
3. Wszystkie skÅ‚adniki uÅ‚oÅ»yç warstwami w szklanej miseczce nie mieszajÄ…c!
w nast´pujÄ…cej kolejnoĘci: buraczki, majonez, Ęledzie, majonez, jajka, bu-
raczki, majonez, itd. Ostatnią warstwą tej znakomitej sałatki zawsze muszą
byç jajka.
Rada: Przy kupowaniu Ęledzi naleÅ»y zwróciç uwag´ na to, czy sÄ… one dobrze
przykryte solanką. JeĘli solanki jest mało, Ęledzie nabierają gorzkawego, mdłe-
go smaku, a ich skóra robi si´ Żółta lub brÄ…zowa.
3. SaÅ‚atka z müsli
Czas: 25 minut
Składniki dla 2 osób:
1/5 litra jogurtu naturalnego
1 łyŻka drobno posiekanych orzechów włoskich lub migdałów
1 łyŻeczka pestek słonecznika
1 banan,
1 jabłko,
1 marchewka
1 plaster selera korzeniowego
27 dag müsli zboÅ»owego
1 łyŻeczka soku z cytryny
1/2 łyŻeczki cukru
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Marchew i seler oczyĘciç, zetrzeç na tarce o grubych oczkach. Banan
pokroiç w plastry, jabÅ‚ko w cienkie paseczki. Tak przygotowane warzywa
i owoce skropiç sokiem z cytryny.
2. Müsli rozÅ‚oÅ»yç do dwóch gÅ‚´bszych miseczek, wymieszaç z warzywami
i owocami, posypaç orzechami i pestkami sÅ‚onecznika. Doprawiç do
smaku cukrem.
3. KaÅ»dÄ… porcj´ saÅ‚atki zalaç jogurtem i zamieszaç. Podawaç tuÅ» po
przyrzÄ…dzeniu.
Rada: Jogurt naturalny moÅ»na zastÄ…piç kefirem.
4. SaÅ‚atka pi´knoĘci
Czas: 45 minut
Składniki dla 4 osób:
1 pomarałcza,
1 grejpfrut,
2 kiwi,
1 jabłko
1 banan
4 łyŻki soku z cytryny
2 łyŻki miodu
1/5 litra Ęmietany kremówki
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Skórk´ pomaraÅ‚czy i grejpfruta sparzyç wrzÄ…tkiem. Owoce obraç ze skórki
(biaÅ‚a warstwa powinna zostaç caÅ‚kowicie usuni´ta), a nast´pnie wyciÄ…ç
miÄ…Å»sz znajdujÄ…cy si´ pomi´dzy przezroczystymi bÅ‚onkami i wyÅ‚oÅ»yç do
miseczki.
2. Kiwi obraç, przekroiç wzdÅ‚uÅ» na pół, pokroiç na kilka mniejszych czÄ…stek,
po czym wymieszaç z cytrusami.
3. JabÅ‚ko obraç, przekroiç na połówki, usunÄ…ç Ęrodek. Pokroiç na mniejsze
kawaÅ‚ki. Banana obraç, pokroiç na talarki, po czym dodaç z jabÅ‚kiem do
reszty owoców. Owoce skropiç dwiema Å‚yÅ»kami soku z cytryny i dokÅ‚ad-
nie wymieszaç.
4. Reszt´ soku wymieszaç z miodem, i polaç owoce. Âmietan´ kremówk´
ubiç na sztywno, podawaç osobno.
Rada: Âmietan´ kremówk´ moÅ»na zastÄ…piç ĘmietanÄ… w dozowniku (obecna
juŻ na naszym rynku w róŻnych smakach), gdyŻ jest mniej kaloryczna.
5. Pikantna sałatka z czerwonej fasoli
Czas: 55 minut
Przygotowanie: 40 minut
Oczekiwanie: 15 minut
Składniki dla 4 osób:
1 sałata rzymska
1 puszka czerwonej fasoli (w zalewie)
1 puszka kukurydzy
2 Ęrednie cebule
3/4 szklanki pikantnego keczupu
1 duŻy strąk czerwonej papryki
57 dag w´dzonego boczku w cienkich plasterkach
kilka kropli tabasco
PrzyrzÄ…dzanie:
1. SaÅ‚at´ rzymskÄ… oczyĘciç, opÅ‚ukaç, osuszyç i pokroiç w paseczki. Papryk´
oczyĘciç (usunÄ…ç gniazda nasienne), strÄ…k opÅ‚ukaç i pokroiç w drobnÄ…
kostk´. Fasol´ oraz kukurydz´ opÅ‚ukaç pod bieŻącÄ…, zimnÄ… wodÄ… i do-
kÅ‚adnie osÄ…czyç na sitku.
2. Nast´pnie przygotowaç pikantny sos keczupowy. Cebule obraç, pokroiç
na czÄ…stki lub krÄ…Å»ki. Plasterki w´dzonego boczku wysmaÅ»yç na chrup-
ko na suchej patelni, po czym zdjÄ…ç z patelni i na wysmaÅ»onym tÅ‚usz-
czu zeszkliç czÄ…stki cebuli. Wlaç keczup, zamieszaç, krótko zagotowaç,
odstawiç do ostygni´cia. Nast´pnie doprawiç sos na pikantnie kilkoma
kroplami tabasco.
3. SaÅ‚at´ przeÅ‚oÅ»yç do miski, wymieszaç z pokrojonÄ… paprykÄ…, osÄ…czonÄ…
fasolÄ… i kukurydzÄ…, polaç przygotowanym sosem. Misk´ przykryç talerzem
i odstawiç na 15 minut.
4. Wszystkie skÅ‚adniki saÅ‚atki dokÅ‚adnie wymieszaç, przeÅ‚oÅ»yç na półmisek,
na wierzchu uÅ‚oÅ»yç wysmaÅ»one plasterki boczku.
Rada: Do saÅ‚atki moÅ»na równieÅ» dodaç ciecierzyc´ (w smaku przypomina
orzechy) lub zielony groszek.
6. Sałatka z kurczaka
Czas: 50 minut
Przygotowanie: 30 minut
Gotowanie: 20 minut
Składniki dla 4 osób:
507 dag filetów z piersi kurczaka
1 niewielka główka sałaty
1/2 puszki mandarynek w zalewie (1577 ml)
1507 ml jogurtu naturalnego
3 Ęrednie selery naciowe
1 szklanka rosołu z kury (instant)
8 łyŻek majonezu
2 łyŻki curry
1 łyŻeczka marynowanych ziarenek zielonego pieprzu (dowolnie)
sól, pieprz
cukier
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Filety z kurczaka opÅ‚ukaç i osuszyç. W garnku zagotowaç rosół, wÅ‚oÅ»yç
mi´so i gotowaç na maÅ‚ym ogniu okoÅ‚o 15-20 minut. Tak przygotowane
mi´so ostudziç w rosole.
2. Selery naciowe oczyĘciç, umyç, odciÄ…ç cz´Ä˜ci zielone. Aodygi pokroiç
w plasterki. SaÅ‚at´ oczyĘciç, opÅ‚ukaç, osuszyç z wody, po czym porwaç
na kawaÅ‚ki. Mandarynki osÄ…czyç na sitku, natomiast marynowane zia-
renka pieprzu drobno posiekaç.
3. Majonez zmieszaç z dwiema Å‚yÅ»kami rosoÅ‚u, poÅ‚Ä…czyç z jogurtem. Dodaç
curry i zielony pieprz, po czym doprawiç sos do smaku solÄ…, cukrem oraz
pieprzem.
4. Kurczaka pokroiç na plastry, wymieszaç z selerem i mandarynkami. Do-
daç sos, jeszcze raz dobrze wymieszaç wszystkie skÅ‚adniki. WyÅ‚oÅ»yç do
miseczki na liĘcie saÅ‚aty i udekorowaç zielonymi cz´Ä˜ciami selera.
Rada: Do saÅ‚atki moÅ»na uÅ»yç ĘwieÅ»ych owoców, podwyÅ»szÄ… one wartoĘç
odÅ»ywczÄ… saÅ‚atki ze wzgl´du na duŻą zawartoĘç witaminy C.
III Zupy
1. Zupa cebulowa
Czas: 42 minuty
Przygotowanie: 20 minut
Duszenie: 10 minut
Gotowanie: 10 minut
Zapiekanie: 1-2 minuty
Temperatura zapiekania: 180-200 °C.
Składniki dla 4 osób:
2 cebule
1 p´czek dymki
407 dag marchwi
3 łyŻki masła lub margaryny (67 dag)
#a#a/ litra rosołu (z kostki lub proszku)
2 gaÅ‚Ä…zki tymianku (moÅ»e byç suszony)
3 kromki razowego chleba bez skórki
4 łyŻki tartego Żółtego sera np. gouda
sól,
pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Cebul´ oczyĘciç, podzieliç na çwiartki i pokroiç w cienkie paseczki.
Dymk´ oczyĘciç, umyç i pokroiç w cienkie plasterki. Marchew oskrobaç,
umyç i pokroiç w wÄ…ziutkie paÅ‚eczki.
2. W naczyniu rozgrzaç 37 dag tÅ‚uszczu, wrzuciç cebul´, udusiç. Dodaç
dymk´ i marchew, dusiç wszystko razem. CaÅ‚oĘç zalaç rosoÅ‚em, krótko za-
gotowaç, a nast´pnie gotowaç jeszcze 10 minut na sÅ‚abym ogniu. Wrzu-
ciç umyty i drobno posiekany tymianek. Dodaç sól i pieprz do smaku.
3. Chleb pokroiç w drobne kostki, rzuciç na rozgrzany tÅ‚uszcz, przyrumieniç
na złocisto-brązowy kolor.
4. Zup´ rozlaç do bulionówek, posypaç tartym serem z grzankami i wstawiç
na 1-2 minuty do nagrzanego uprzednio piekarnika i zapiec.
Rada: Grzanki moÅ»na sporzÄ…dziç takÅ»e z innego chleba niÅ» razowy. MoÅ»na
takÅ»e eksperymentowaç z innymi przyprawami, trzeba jednak pami´taç o
tym, Å»e zupa cebulowa musi mieç przede wszystkim smak cebuli.
2. Grochówka
Czas: 14 godzin
Przygotowanie: 30 minut
Oczekiwanie: 12 godzin
Gotowanie: 1 godzina i 30 minut
Składniki dla 4 osób:
257 dag suchego Żółtego grochu
307 dag w´dzonego boczku
1 marchewka
1 cebula
sól
1 łyŻeczka majeranku
1/2 łyŻeczki tymianku
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Groch przebraç, umyç, moczyç w litrze wody przez 12 godzin. Cebul´
obraç, posiekaç. Marchew oskrobaç, pokroiç w kostk´.
2. Groch zagotowaç w wodzie, w której si´ moczyÅ‚ (wyjmowaç wypÅ‚ywajÄ…ce
na powierzchni´ Å‚uski). Do grochu dodaç posiekanÄ… cebul´, pokrojonÄ…
marchewk´, majeranek i Å‚yÅ»eczk´ soli
3. Boczek wÅ‚oÅ»yç do zupy i gotowaç przez 1,5 godziny dolewajÄ…c ewentual-
nie wod´. Zup´ posoliç do smaku.
Rada: JeĘli chcemy skróciç czas moczenia grochu, naleÅ»y go zagotowaç,
odstawiç na 2 godziny, po czym gotowaç do mi´kkoĘci.
3. KapuĘniak
Czas: 2 godziny i 50 minut
Przygotowanie: 20 minut
Gotowanie: 2 godziny i 30 minut
Składniki dla 6 osób:
507 dag kiszonej kapusty
207 dag wołowiny lub wieprzowiny z koĘcią
107 dag w´dzonego boczku
2 suszone grzyby
57 dag słoniny
2 łyŻki mąki
1 cebula
1-2 zÄ…bki czosnku
ziele angielskie, listek laurowy
sól, pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Z mi´sa ugotowaç wywar, dodajÄ…c przyprawy i grzybki. Gotowaç przy-
najmniej 60 minut. Przecedziç.
2. Mi´so oddzieliç od koĘci, pokroiç w kostk´. Kapust´ odcisnÄ…ç, zalaç
gorÄ…cym wywarem, zagotowaç, odkryç na chwil´, przykryç i dalej goto-
waç do mi´kkoĘci okoÅ‚o 90 minut.
3. Boczek i sÅ‚onin´ bardzo dobrze pokroiç, stopiç, dodaç posiekane cebul´
i czosnek, zrumieniç, sypaç mÄ…k´, przyrzÄ…dziç zasmaÅ»k´ i rozprowadziç jÄ…
kilkoma łyŻkami zimnej wody.
4. Wlaç do zupy, zagotowaç. Nast´pnie wrzuciç pokrojone mi´so, zamie-
szaç.
5. KapuĘniak naleÅ»y podawaç gorÄ…cy, z ziemniakami z wody.
Rada: Kapusta nie b´dzie wydzielaÅ‚a przykrego zapachu podczas gotowania,
jeŻeli dodamy do niej pół kromki chleba.
4. Zupa krem z kalafiora
Czas: 40 minut
Przygotowanie: 20 minut
Gotowanie: 20 minut
Składniki dla 4 osób:
1 mały kalafior
1 małe jabłko
1 szklanka mleka
1 łyŻka mąki (17 dag)
1 łyŻka masła (27 dag)
2 łyŻeczki tartego chrzanu (ĘwieŻego lub ze słoiczka)
2 łyŻeczki curry
sól,
biały pieprz,
szczypta cukru
Przygotowanie:
1. Kalafior oczyĘciç dokÅ‚adnie opÅ‚ukaç pod bieŻącÄ… wodÄ…, podzieliç na
róŻyczki. WÅ‚oÅ»yç do garnka, zalaç lekko osolonÄ… wodÄ… tak, aby kalafior
caÅ‚kowicie zakryty. Zagotowaç, nast´pnie zmniejszyç ogieÅ‚ i gotowaç
na małym ogniu około 20 minut.
2. Ugotowany kalafior osÄ…czyç na sitku, wywar zlaç do drugiego naczynia.
Rozmiksowaç ugotowany kalafior ze szklankÄ… mleka i jednÄ… szklankÄ… wy-
waru.
3. MÄ…k´ zagnieĘç z tÅ‚uszczem, uformowaç maÅ‚Ä… kul´. Wrzuciç jÄ… do zupy
i mieszaç tak dÅ‚ugo, aÅ» kulka si´ rozpuĘci.
4. JabÅ‚ko umyç, obraç ze skórki, usunÄ…ç pestki. Nast´pnie utrzeç je na gru-
bej tarce. Dodaç do zupy razem z chrzanem i curry. Doprawiç do smaku
solÄ…, pieprzem i odrobinÄ… cukru.
Rada: JeÅ»eli do gotujÄ…cego si´ kalafiora doda si´ pi´tk´ czerstwego chleba
albo troch´ mleka, uniknie si´ nieprzyjemnego zapachu w mieszkaniu, gdyÅ»
chleb lub mleko wchłoną przykrą woł.
5. Barszcz czerwony
Czas: 2 godziny
Przygotowanie: 1 godzina
Oczekiwanie: 1 godzina
Składniki dla 8 osób:
17 kg buraków çwikÅ‚owych
1,5 szklanki suszonych grzybów (57 dag)
1 p´czek wÅ‚oszczyzny
1 łyŻka masła (27 dag)
1 łyŻeczka cukru (0,57 dag)
sok z cytryny lub kwasek cytrynowy
natka pietruszki,
sól, pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Grzyby umyç, moczyç przez noc, po czym ugotowaç. Buraki obraç, ze-
trzeç na tarce jarzynowej, zalaç zimnÄ… wodÄ… doprowadziç do wrzenia,
a nast´pnie zdjÄ…ç z ognia i przykryte odstawiç na co najmniej godzin´.
Z wÅ‚oszczyzny ugotowaç wywar.
2. PoÅ‚Ä…czyç odcedzone wywary z buraków, wÅ‚oszczyzny i grzybów, dopra-
wiç solÄ… pieprzem, cukrem i sokiem z cytryny.
3. Przed podaniem dodaç ĘwieÅ»e masÅ‚o i posypaç barszcz posiekanÄ… natkÄ…
pietruszki.
4. Barszcz podaje si´ z uszkami, pasztecikami, fasolÄ….
Rada: Buraki moÅ»emy zastÄ…piç koncentratem lub kwasem buraczanym. Po
dolaniu kwasu buraczanego do wywaru z warzyw barszcz podgrzewa si´, nie
dopuszczajÄ…c do zagotowania, aby nie straciÅ‚ swego pi´knego koloru. Kwas
naleÅ»y dodawaç po trochu, gdyÅ» jest bardzo esencjonalny; wówczas nie trze-
ba juÅ» zakwaszaç barszczu.
6. Zupa grzybowa
Czas: 40 minut
Składniki dla 4 osób:
37 dag grzybów suszonych
1 p´czek wÅ‚oszczyzny
1/2 cebuli
1/2 szklanki kwaĘnej Ęmietany
1 łyŻka mąki (17 dag)
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Grzyby umyç, namoczyç i ugotowaç. WÅ‚oszczyzn´ obraç, opÅ‚ukaç
i zetrzeç na tarce z duÅ»ymi oczkami. Cebul´ posiekaç, zalaç wrzÄ…tkiem
i ugotowaç razem z wÅ‚oszczyznÄ….
2. Grzyby odcedziç, posiekaç i razem z wywarem dodaç do wÅ‚oszczyzny.
3. MÄ…k´ rozprowadziç ĘmietanÄ… i niewielkÄ… iloĘciÄ… gorÄ…cego wywaru,
zag´Ä˜ciç zup´.
4. Do smaku doprawiç solÄ… i zagotowaç. Podawaç z Å‚azankami.
Rada: Zup´ moÅ»emy podawaç równieÅ» z lanymi, kluskami lub grzankami.
IV Sosy
1. Sos myĘliwski
Czas: 40 minut
Składniki dla 6 osób:
27 dag suszonych grzybów
4 łyŻki smalcu 1 cebula 3 łyŻki mąki (37 dag)
157 dag w´dzonego boczku
2-3 łyŻki koncentratu pomidorowego
1-2 kiszone ogórki
1 łyŻka musztardy
1/2 szklanki czerwonego, wytrawnego wina
sól, cukier
pieprz,
papryka,
czosnek
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Grzyby namoczyç, ugotowaç, pokroiç w paski. Boczek pokroiç w paski,
przesmaÅ»yç na patelni, dodaç pokrojonÄ… w piórka cebul´ i koncentrat
pomidorowy, zasmaÅ»yç.
2. CaÅ‚oĘç zalaç wywarem z grzybów, dodaç pokrojony w paski ogórek,
musztard´ i rozgnieciony zÄ…bek czosnku. Doprawiç do smaku solÄ…, pie-
przem, cukrem oraz paprykÄ… i zagotowaç.
3. Tak przygotowany sos zag´Ä˜ciç jasnozÅ‚otÄ… zasmaÅ»kÄ… sporzÄ…dzonÄ… z mÄ…ki
i smalcu, po czym zmieszaç z winem.
Rada: Wino dodaje si´ do sosu na koÅ‚cu, aby wyzwoliç jego aromat.
2. Sos pieczarkowy
Czas: 40 minut
Składniki dla 4 osób:
207 dag pieczarek
57 dag cebuli 3 łyŻki mąki (37 dag)
1/2 szklanki Ęmietany (1/8 litra)
2-37 dag masła
1 cytryna
1 łyŻeczka siekanej natki pietruszki
sól,
pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Pieczarki oczyĘciç, przyciÄ…ç trzony, opÅ‚ukaç, pokrajaç w drobne, cienkie
paski.
2. Cebul´ obraç, opÅ‚ukaç, pokrajaç w drobnÄ… kostk´ i dodaç do grzy-
bów. Wszystko zalaç 1/4 litra wody i dusiç pod przykryciem do mi´kkoĘci.
Nast´pnie podprawiç mÄ…kÄ…, przyprawiç solÄ…, pieprzem i zagotowaç.
3. Tak przygotowany sos poÅ‚Ä…czyç ze ĘmietanÄ…. MoÅ»na dodaç 2-37 dag
masÅ‚a. Pod koniec przyrzÄ…dzania dodaç do smaku sok z cytryny i siekanÄ…
natk´ pietruszki.
Rada: KupujÄ…c pieczarki naleÅ»y zwracaç uwag´, aby byÅ‚y ĘwieÅ»e. Pieczarki
niedawno, zebrane mają białe lub lekko róŻowe kapelusze. Brązowawy kolor
wskazuje, Å»e kilka dni leŻą juÅ» w sklepie. SÄ… wtedy mniej j´drne i tracÄ… ĘwieÅ»y
smak.
3. Sos z natki pietruszki
Czas: 35 minut
Przygotowanie: 30 minut
Gotowanie: 5 minut
Składniki dla 4 osób:
1 mała cebula, 1 łyŻka margaryny
1 duÅ»y p´czek natki pietruszki
1/2 szklanki wody z gotowania warzyw
ponad 1/2 szklanki Ęmietanki (1507 g)
4 łyŻki orzeszków piniowych lub włoskich
sól,
biały pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Cebul´ obraç, drobno pokroiç, a nast´pnie poddusiç na margarynie.
Pietruszk´ umyç, oddzieliç listki, kilka odÅ‚oÅ»yç, reszt´ posiekaç, dodaç do
cebuli i razem poddusiç.
2. Wlaç wod´ z gotowania warzyw i Ęmietan´, a nast´pnie wymieszaç i go-
towaç przez 5 minut.
3. Orzeszki piniowe lub wÅ‚oskie upraÅ»yç na patelni bez tÅ‚uszczu.
4. Sos zmiksowaç, przyprawiç do smaku solÄ… i pieprzem. Polaç warzywa,
ozdobiç listkami pietruszki i orzeszkami.
Rada: ÂwieÅ»a natka dobrze si´ przechowuje w lodówce owini´ta w wilgotny
papier i wÅ‚oÅ»ona do sÅ‚oika lub torebki foliowej (nie wyciskaç powietrza!).
4. Sos szary
Czas: 35 minut
Składniki na 2507 g (1 szklanka):
2 jajka
1/2 łyŻeczki soli
1 łyŻeczka białego octu winnego lub soku z cytryny
1007 g oliwy lub oleju słonecznikowego (ok. 10 łyŻek)
musztarda (niekoniecznie)
Przygotowanie:
1. Jajka starannie umyç, na 3 sekundy zanurzyç we wrzÄ…tku. BiaÅ‚ka delikat-
nie oddzieliç od Żółtek.
2. Úółtka wlaç do miski, rozbeÅ‚taç z solÄ… i octem winnym lub sokiem z cytry-
ny, dodajÄ…c ewentualnie odrobin´ musztardy. Olej dolewaç powoli, po
kropli, stale ubijajÄ…c.
3. Ubijaç jednostajnie, dodajÄ…c olej, aÅ» powstanie gÅ‚adka, jednolita, jedwa-
bista masa.
4. Majonez jest podstawÄ… dla innych sosów, wystarczy tylko wzbogaciç go
o poniŻsze produkty: - 3 jajka na twardo, czubata łyŻka musztardy, słodka
cebulka - Sos remoulade (podawany do zimnych mi´s, potraw z drobiu,
warzyw o mniej wyraęnym smaku) - jedna pomarałcza - Sos maltałski
(podawany do owoców morza, ryb, potraw z delikatnych mi´s i drobiu
na zimno) - 507 g szpinaku, 507 g rzeŻuchy, szczypiorek, natka, koperek,
estragon, sól - Sos zielony (podawany do ryb na zimno i jaj na twardo)
- łyŻka koncentratu pomidorowego, 50 ml whisky lub brandy, mielona
ostra papryka - Majonez koktajlowy (podawany do sałatek z owoców
morza na zimno)
Rada: UÅ»yte w przepisie skÅ‚adniki muszÄ… mieç jednakowÄ…, pokojowÄ… tempera-
tur´.
V Dodatki z warzyw
1. Marchew w Ęmietanie
Czas: 1 godzina
Przygotowanie: 30 minut
Duszenie: 30 minut
Składniki dla 4 osób:
17 kg marchwi 2 łyŻki masła (47 dag)
1 łyŻka cukru (1,57 dag)
1/4 litra wywaru z jarzyn
1/8 litra Ęmietany
2 łyŻki posiekanej natki pietruszki
biały pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Marchew wyszorowaç pod bieŻącÄ… zimnÄ… wodÄ…, obraç lub oskrobaç,
opÅ‚ukaç, osuszyç i pokroiç w sÅ‚upki gruboĘci 17 cm.
2. W naczyniu roztopiç masÅ‚o, skarmelizowaç cukier. PokrojonÄ… marchew
przeÅ‚oÅ»yç do naczynia, wymieszaç dokÅ‚adnie tak, aby karmel pokryÅ‚
marchew caÅ‚kowicie. Wlaç gorÄ…cy wywar i dusiç marchew pod przy-
kryciem okoÅ‚o 25-30 minut. Po 15 minutach zdjÄ…ç pokrywk´ i odparowaç
płyn.
3. UgotowanÄ… marchew wymieszaç ze ĘmietanÄ…, doprawiç do smaku i po-
sypaç natkÄ… pietruszki.
Rada: JeÅ»eli ktoĘ nie lubi marchwi na sÅ‚odko, moÅ»e zrezygnowaç z cukru
i usmaÅ»yç posiekanÄ… cebul´ na maĘle. Zamiast Ęmietany moÅ»na dodaç jarzy-
ny i 1/2 łyŻeczki zmielonych suszonych grzybów.
2. Buraczki z chrzanem
Czas: 1 godzina i 30 minut
Przygotowanie: 30 minut
Gotowanie: 1 godzina
Składniki dla 4 osób:
257 dag buraków
1 mały korzeł chrzanu lub chrzan ze słoiczka
sok z cytryny,
sól, cukier
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Oczyszczone buraki ugotowaç lub upiec do mi´kkoĘci.
2. Ostudziç, obraç, a nast´pnie zetrzeç na tarce z grubymi oczkami.
3. Chrzan oskrobaç, opÅ‚ukaç, zetrzeç na tarce o maÅ‚ych oczkach. Buraczki
wymieszaç z chrzanem (jeĘli nie mamy ĘwieÅ»ego chrzanu mieszamy z juÅ»
przygotowanym ze sÅ‚oiczka), doprawiç sokiem z cytryny, solÄ… i cukrem.
4. Takie buraczki moÅ»na przechowywaç przez kilka dni w zamkni´tym sÅ‚oju
w chłodnym pomieszczeniu.
Rada: Buraki w trakcie gotowania tracą kolor. Aby temu zapobiec, naleŻy
dodaç sok z cytryny lub ocet winny.
3. Kapusta czerwona duszona z warzywami
Czas: 1 godzina i 10 minut
Przygotowanie: 30 minut
Duszenie: 40 minut
Składniki dla 4 osób:
707 dag kapusty czerwonej
2 cebule
157 dag selera
157 dag pietruszki
3 łyŻki masła lub margaryny (67 dag)
1 łyŻka mąki (17 dag)
1 szklanka czerwonego wina wytrawnego
2-3 goędziki
sól, pieprz, cukier
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Kapust´ oczyĘciç, opÅ‚ukaç i cienko poszatkowaç. Pietruszk´ i seler obraç,
umyç i pokroiç w cienkie paseczki. Cebule obraç, opÅ‚ukaç i pokroiç
w cienkie plasterki.
2. Cebule, seler i pietruszk´ podsmaÅ»yç na 1 Å‚yÅ»ce tÅ‚uszczu i wÅ‚oÅ»yç do ka-
pusty. Wlaç wino, dodaç goÄ™dziki i dusiç pod przykryciem do mi´kkoĘci
około 40 minut
3. PozostaÅ‚y tÅ‚uszcz przesmaÅ»yç z mÄ…kÄ… nie rumieniÄ…c, wÅ‚oÅ»yç do kapusty,
poddusiç i doprawiç do smaku solÄ… pieprzem i cukrem. Podawaç jako
dodatek do drobiu i mi´sa.
Rada: LiĘcie czerwonej kapusty nie stracÄ… pi´knego koloru, jeÅ»eli od razu po
pokrojeniu skropimy je sokiem z cytryny lub octem owocowym.
4. Współczesny bigos znakomity
Czas: 4 godziny i 30 minut
Przygotowanie: 1 godzina
Gotowanie: 3 godziny i 30 minut
Składniki dla 12 osób:
27 kg kapusty kwaszonej
1/27 kg białej kapusty cukrowej
7 kg mi´sa bez koĘci: surowej wieprzowej szynki, Å‚opatki lub rosbeftu
1/4 kaczki
1/27 kg kiełbasy (krajełska lub jałowcowa)
107 dag chudego w´dzonego boczku
2 czerwone cebule
3 szklanki suszonych grzybów (107 dag)
3 łyŻki powideł
2 łyŻki koncentratu pomidorowego
1 łyŻka musztardy, 3 łyŻki rodzynek
2/3 szklanki czerwonego wina wytrawnego
3-4 ziarna jałowca, 12 ziaren pieprzu
3-4 ziarna ziela angielskiego
1 liĘç laurowy, 1-2 goÄ™dziki, sól
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Cebule obraç i pokroiç w piórka. Mi´so wyÅ»yÅ‚owaç, opÅ‚ukaç i upiec
lub udusiç z dodatkiem cebuli i przypraw, podlewajÄ…c niewielkÄ… iloĘciÄ…
wody.
2. Grzyby opÅ‚ukaç i namoczyç w wodzie na 2-3 godziny. Nast´pnie osÄ…czyç
i pokroiç w paski. Umyç rodzynki.
3. ÂwieŻą kapust´ oczyĘciç, drobno poszatkowaç, sparzyç wrzÄ…tkiem,
osÄ…czyç i ugotowaç na pół mi´kko. KwaszonÄ… kapust´ (niezbyt kwaĘnÄ…)
posiekaç na drobniejsze kawaÅ‚ki i gotowaç w maÅ‚ej iloĘci wody. Po godzi-
nie gotowania dodaç ĘwieŻą kapust´, grzyby i wymieszaç.
4. Upieczone mi´sa pokroiç w kostk´, dodaç do kapusty razem z wytworzo-
nym sosem i przyprawami. Kapust´ naleÅ»y doĘç cz´sto mieszaç, aby si´
nie przypaliła.
5. KieÅ‚bas´ obraç z osÅ‚onek, pokroiç na maÅ‚e kawaÅ‚ki i dodaç do bigosu.
Gotowaç jeszcze okoÅ‚o dwóch godzin. Boczek umyç, osuszyç, drobno
pokroiç, podsmaÅ»yç i dodaç do potrawy.
6. JeÅ»eli bigos nie jest dostatecznie g´sty, naleÅ»y zdjÄ…ç pokryw´ i stale
mieszajÄ…c, gotowaç go bez przykrycia. pod koniec gotowania wymie-
szaç z powidÅ‚ami, rodzynkami, musztardÄ…, koncentratem pomidorowym
i winem. Gotowaç jeszcze 15-20 minut.
Rada: Najlepiej jest gotowaç bez przykrycia. W ten sposób pozbywamy si´
niemiłych olejków eterycznych i specyficzej goryczy.
5. Kapusta z grzybami
Czas: 50 minut
Składniki dla 4 osób:
1/27 kg kwaszonej kapusty
1,5 szklanki wody
1 cebula
1/2 łyŻeczki kminku
5 łyŻek masła (107 dag)
57 dag suszonych grzybów
pieprz
2 łyŻki oleju
PrzyrzÄ…dzanie:
1. KwaszonÄ… kapust´ pokroiç, zalaç wrzÄ…cÄ… wodÄ… dodaç pół Å‚yÅ»eczki kmin-
ku i gotowaç pod przykryciem na wolnym ogniu okoÅ‚o pół godziny.
2. Grzyby wÅ‚oÅ»yç do rondla, zalaç wodÄ… i dusiç, aÅ» b´dÄ… mi´kkie. Wystu-
dzone odcedziç i pokroiç na podÅ‚uÅ»ne paseczki. Wywar zachowaç.
3. Grzyby i wywar poÅ‚Ä…czyç z kapustÄ…. Cebul´ oczyĘciç i pokroiç w drobnÄ…
kostk´.
4. Olej rozgrzaç na patelni i zeszkliç na nim cebul´. PoÅ‚Ä…czyç z kapustÄ… Do-
daç masÅ‚o i pieprz do smaku.
5. Gotowaç jeszcze przez 10 minut bez przykrycia, w celu odparowania
nadmiaru wody.
Rada: Gdy kapusta jest bardzo kwaĘna moÅ»na dodaç 1 marchewk´ startÄ…
na duÅ»ych oczkach. Potrawa b´dzie smaczniejsza jeĘli przyrzÄ…dzimy jÄ… 2-3 dni
wczeĘniej.
VI Potrawy z mleka i mÄ…ki
1. NaleĘniki zapiekane z serem
Czas: 55 minut
Przygotowanie: 20 minut
SmaŻenie i Zapiekanie: 35 minut
Temperatura zapiekania: 200 °C.
Składniki dla 4 osób:
257 dag (1,5 szklanki) mÄ…ki
3 jajka 1/47 l mleka
1/4 l7 wody
1/27 kg twarogu
107 dag (1/2 szklanki) cukru
1/2 laski wanilii (lub 1/2 opakowania cukru waniliowego - 47 g)
Żółtko
107 dag rodzynek
kieliszek rumu
107 dag (5 łyŻek) margaryny do smarowania patelni
1/2 pojemnika kwaĘnej Ęmietany (1007 g)
łyŻka płatków migdałowych
sól
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Z mÄ…ki, jajek, soli, mleka i wody przygotowaç ciasto na naleĘniki i odsta-
wiç na 20 minut.
2. Na patelni rozgrzaç tÅ‚uszcz i usmaÅ»yç naleĘniki na zÅ‚oty kolor.
3. BiaÅ‚y ser utrzeç na krem, dodajÄ…c cukier, pokrojony na kawaÅ‚ki miÄ…Å»sz
wanilii, Żółtko, rum i rodzynki.
4. KaÅ»dy naleĘnik posmarowaç masÄ… twarogowÄ…, zawinÄ…ç i uÅ‚oÅ»yç w wy-
smarowanej tÅ‚uszczem Å»aroodpornej formie. NaleĘniki polaç ĘmietanÄ…,
a nast´pnie wstawiç do nagrzanego piekarnika i zapiekaç przez okoÅ‚o
20 minut w temp. 200 °C.
5. Gotowe naleĘniki posypaç pÅ‚atkami migdałów i rodzynkami.
Rada: JeÅ»eli ser jest zbyt g´sty, moÅ»na dodaç do niego Ęmietany.
2. Racuchy cesarskie z kompotem w´gierkowym
Czas: 1 godzina
Składniki dla 4 osób:
Kompot:
507 dag w´gierek
107 dag cukru
1 opakowanie cukru waniliowego (8,47 g)
1 laska cynamonu
skórka z cytryny
2 łyŻeczki mąki ziemniaczanej
Racuchy:
307 dag mÄ…ki
4007 ml mleka
6 białek
4 łyŻki masła lub margaryny
2 łyŻki cukru pudru
4 łyŻeczki rodzynek
4 łyŻeczki rumu
6 Żółtek
4 łyŻki cukru
szczypta soli
PrzyrzÄ…dzanie:
1. W´gierki umyç, przeciÄ…ç na połówki, usunÄ…ç pestki. Zagotowaç je w 1/4
litra wody z cukrem waniliowym, cynamonem i skórkÄ… cytrynowÄ…. MÄ…k´
ziemniaczanÄ… rozprowadziç w niewielkiej iloĘci zimnej wody, dodaç do
kompotu i zagotowaç mieszajÄ…c. Kompot odstawiç w zimne miejsce, by
stygł.
2. Skropiç rodzynki rumem i przykryç by naciÄ…gn´Å‚y .
3. Zmiksowaç Żółtka, cukier i sól. Dodawaç stopniowo mÄ…k´ i mleko, stale
miksujÄ…c. Ubiç pian´ z biaÅ‚ek, a nast´pnie delikatnie wymieszaç jÄ… z cia-
stem.
4. Na patelni rozgrzaç 1 Å‚yÅ»k´ tÅ‚uszczu. Wlaç do niego 1/4 ciasta, posypaç
rodzynkami z rumem. Opiec ciasto z jednej strony na złotobrązowy kolor,
obróciç. Poszarpaç dwoma widelcami na maÅ‚e kawaÅ‚ki, opiec je równieÅ»
na zÅ‚otobrÄ…zowy kolor i uÅ‚oÅ»yç na gorÄ…cym półmisku, Å»eby nie wystygÅ‚y.
Upiec pozostałe ciasto w ten sam sposób.
5. Racuchy posypaç cukrem pudrem i uÅ‚oÅ»yç na półmisku. Podawaç z kom-
potem.
Rada: JeĘli nie uda nam si´ kupiç ĘwieÅ»ych owoców, do ugotowania kom-
potu uÅ»yjmy suszonych w´gierek lub skorzystajmy z gotowych kompotów
Ęliwkowych dost´pnych na rynku.
3. Omlet z warzywami
Czas: 30 minut
Składniki dla 4 osób:
8 jajek
2 czerwone papryki
2 Żółte papryki
4 cebule dymki
1 p´czek szczypiorku
4 pory
8 łyŻek mleka
2 łyŻki masła (47 dag)
sól,
pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Papryk´ umyç, usunÄ…ç gniazda nasienne, pokroiç w paseczki. Pory umyç,
odciÄ…ç koÅ‚ce ciemnozielonych liĘci i pi´tki. Pokroiç na kawaÅ‚ki. Dymk´
i szczypiorek umyç, drobno posiekaç.
2. Jajka lekko ubiç z mlekiem, doprawiç solÄ… i pieprzem.
3. Do ubitych jajek dodaç posiekane pory, papryk´ i dymk´. Wszystko wy-
mieszaç.
4. Mas´ jajecznÄ… usmaÅ»yç na maĘle. WyÅ‚oÅ»yç na talerze. Przed podaniem
posypaç drobno posiekanym szczypiorkiem.
Rada: Omlet po Ęci´ciu spodu moÅ»na wstawiç na kilka minut do piekarnika
nagrzanego do temp. 200 °C.
4. NaleĘniki z pikantnym nadzieniem
Czas: 1 godzina i 30 minut
Przygotowanie: 40 minut
SmaŻenie: 15 minut
Duszenie: 20 minut
Zapiekanie: 15 minut
Temperatura zapiekania: 200 °C.
Składniki dla 4 osób:
Ciasto:
1,5 szklanki mÄ…ki (257 dag)
1,5; szklanki mleka
3 jajka, 2 łyŻki margaryny (47 dag)
szczypta soli
Nadzienie:
357 dag mieszanego mi´sa mielonego
157 dag pieczarek
1 puszka pomidorów bez skórki (850 ml)
1 puszka kukurydzy, 1 p´czek dymki
2 łyŻki oleju, słodka papryka , sól, pieprz
Sos:
107 dag Żółtego sera gouda
1 Ęrednia cebula
2 łyŻki masła lub margaryny (47 dag)
2 łyŻki mąki (27 dag)
1 p´czek natki pietruszki, 1/2 szklanki rosoÅ‚u (instant)
1/2 szklanki mleka
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Ciasto: mÄ…k´ i mleko dokÅ‚adnie rozrobiç z jajkami i solÄ…. TÅ‚uszcz rozgrze-
waç porcjami na patelni i usmaÅ»yç kolejno 4 naleĘniki na zÅ‚ocisty kolor.
ZdjÄ…ç z patelni i zabezpieczyç przed wystygni´ciem.
2. Nadzienie: pieczarki dokÅ‚adnie oczyĘciç, opÅ‚ukaç i pokroiç w plasterki.
Dymk´ oczyĘciç, umyç, pokroiç w krÄ…Å»ki. Na patelni mocno rozgrzaç olej,
podsmaÅ»yç na nim mielone mi´so, dodaç grzyby oraz dymk´. CaÅ‚oĘç
smaÅ»yç 3-5 minut.
3. Pomidory rozdrobniç w puszce, kukurydz´ osÄ…czyç. Pomidory i kukurydz´
dodaç do mi´sa, dusiç ok. 15 min. Przyprawiç paprykÄ…, solÄ… i pieprzem.
4. Sos: cebul´ obraç, pokroiç w kostk´, zeszkliç na gorÄ…cym tÅ‚uszczu,
oprószyç mÄ…kÄ…, zasmaÅ»yç. Podlaç rosoÅ‚em oraz mlekiem. Nieustannie
mieszajÄ…c dusiç ok. 5 min na maÅ‚ym ogniu. Úółty ser utrzeç, 2/3 wsypaç
do sosu, wymieszaç. Przyprawiç solÄ… i pieprzem.
5. NaleĘniki posmarowaç nadzieniem, zwinÄ…ç w rulony, a nast´pnie
przeÅ‚oÅ»yç do Å»aroodpornej formy, polaç sosem i posypaç resztÄ… sera.
Wstawiç do nagrzanego piekarnika i zapiekaç 15 min w temp. 200 °C.
Natk´ pietruszki opÅ‚ukaç, osuszyç, drobno posiekaç i posypaç niÄ… goto-
we danie.
Rada: Placki naleĘnikowe moÅ»na smaÅ»yç od razu po przyrzÄ…dzeniu ciasta,
naleÅ»y je cz´sto mieszaç by nie oddzieliÅ‚y si´ skÅ‚adniki. Jednak naleĘniki z cia-
sta, które odpocz´Å‚o sÄ… lepsze.
5. Krokiety z sera i szynki
Czas: 1 godzina
Przygotowanie: 30 minut
Oczekiwanie: 15 minut
SmaŻenie: 15 minut
Składniki dla 6 osób:
9 1/2 łyŻki mąki (9,57 dag)
1/2 litra mleka
4 łyŻki masła (87 dag)
7,57 dag utartego Żółtego sera np. goudy
2 Żółtka
1 jajko
1 plaster posiekanej szynki
1 p´czek posiekanego szczypiorku
olej
bułka tarta
PrzyrzÄ…dzanie:
1. MasÅ‚o zasmaÅ»yç z 9 Å‚yÅ»kami mÄ…ki i rozprowadziç mlekiem. Dodaç ser, 2
Żółtka, wymieszaç na gÅ‚adki i g´sty sos. Ostudziç, wstawiç do lodówki na
15 minut.
2. Zimny sos podzieliç na trzy cz´Ä˜ci: do jednej dodaç szczypiorek, do dru-
giej szynk´, trzeciÄ… zostawiç bez dodatków.
3. Stolnic´ oprószyç resztÄ… mÄ…ki, Å‚yÅ»eczkÄ… nabieraç porcje sosu i toczyç z
nich paÅ‚eczki, dokÅ‚adnie panierowaç w jajku i tartej buÅ‚ce, aby si´ nie
rozpadÅ‚y w czasie smaÅ»enia. SmaÅ»yç przez okoÅ‚o 15 minut na gorÄ…cym
oleju, aÅ» b´dÄ… rumiane.
Rada: Ciasto na krokiety nie moÅ»e dÅ‚ugo leÅ»eç przed usmaÅ»eniem, gdyÅ» robi
si´ rzadkie i kleiste.
VII Kurczak i indyk
1. Kurczak w białym winie
Czas: 1 godzina i 15 minut
Przygotowanie: 35 minut
Duszenie: 40 minut
Składniki dla 4 osób:
1 sprawiony kurczak (1,27 kg)
257 dag małych czerwonych cebulek
257 dag małych białych cebulek
2 p´czki dymki
1 szklanka białego wytrawnego wina
1 szklanka rosołu (instant)
57 dag w´dzonego boczku (najlepiej w cienkich plasterkach)
2 listki laurowe
2 łyŻki oleju
2-3 łyŻeczki mąki ziemniaczanej
sól,
pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Tuszk´ umyç, osuszyç. Podzieliç na 8 porcji, kaÅ»dÄ… natrzeç dokÅ‚adnie
solÄ… oraz pieprzem. Obraç biaÅ‚e i czerwone cebulki, wi´ksze pokroiç
na çwiartki, mniejsze na połówki. Dymk´ oczyĘciç, opÅ‚ukaç, pokroiç na
małe kawałki.
2. W brytfannie rozgrzaç mocno olej, podsmaÅ»yç na nim boczek i kawaÅ‚ki
kurczaka. Wrzuciç cebulki i dymk´, poddusiç razem z mi´sem. Wlaç rosół
oraz biaÅ‚e wino, wrzuciç listki laurowe. Kurczaka dusiç na maÅ‚ym ogniu
jeszcze 40 minut.
3. Z brytfanny wyjÄ…ç porcje kurczaka, zabezpieczyç przed wystygni´ciem.
MÄ…k´ ziemniaczanÄ… rozprowadziç odrobinÄ… zimnej wody, zag´Ä˜ciç sos z
warzywami. Krótko zagotowaç, po czym doprawiç do smaku solÄ… oraz
pieprzem. Kurczaka wraz z sosem z warzyw przeÅ‚oÅ»yç na półmisek i posy-
paç pieprzem.
Rada: Gotowe danie najlepiej podawaç ze ĘwieÅ»ym biaÅ‚ym pieczywem np.
z bagietkÄ….
2. Skrzydełka a la Fontainebleau
Czas: 1 godzina
Przygotowanie: 45 minut
Duszenie: 15 minut
Składniki dla 4 osób:
8 skrzydełek kurczaka
8 Ęrednich pieczarek (107 dag)
1 cebula
1 mały kieliszek winiaku
1/4 cytryny
3 łyŻki Ęmietany
3 łyŻki masła
2 łyŻki oliwy
sól,
pieprz
Do dekoracji:
kilka gałązek natki pietruszki
PrzyrzÄ…dzanie:
1. SkrzydeÅ‚ka umyç, osuszyç, posypaç pieprzem, po czym obsmaÅ»yç na oli-
wie i przeÅ‚oÅ»yç do garnka.
2. Cebul´ obraç, umyç, pokroiç w piórka, a nast´pnie usmaÅ»yç na tej sa-
mej oliwie. Do skrzydeÅ‚ek dodaç 2 Å‚yÅ»ki masÅ‚a, podlaç wodÄ… i dusiç 15
minut. Po 10 minutach wlaç winiak i posoliç.
3. Pieczarki oczyĘciç, pokroiç w plasterki i obsmaÅ»yç na Å‚yÅ»ce masÅ‚a, po
czym skropiç sokiem z cytryny. Nast´pnie dodaç Ęmietan´ i wymieszaç.
4. SkrzydeÅ‚ka wyÅ‚oÅ»yç na półmisek i obsypaç pieczarkami.
Rada: Potrawa ta najbardziej smakuje z delikatnymi grzankami i gotowanym
mÅ‚odym groszkiem, który moÅ»na polaç stopionym masÅ‚em oraz zrumienionÄ…
tartą bułką.
3. Potrawka z kurczaka z warzywami
Czas: 1 godzina i 30 minut
Przygotowanie: 30 minut
Gotowanie: 1 godzina
Składniki dla 4 osób:
1 kurczak (około 1,57 kg)
1 p´czek wÅ‚oszczyzny, 2 cebule
1 słoik mieszanki warzywnej (370 ml)
125 ml Ęmietany
1 Żółtko
1 łyŻka sosu worcester
1 liĘç laurowy,
8 ziarenek pieprzu
47 dag masła
47 dag mÄ…ki
1 łyŻka soku cytrynowego,
sól, biały pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Kurczaka umyç, zalaç w garnku zimnÄ… wodÄ…, po czym dodaç sól, ziaren-
ka pieprzu i liĘç laurowy. Cebule i wÅ‚oszczyzn´ oczyĘciç, umyç i pokroiç
na wi´ksze kawaÅ‚ki. Nast´pnie dodaç do kurczaka i gotowaç na wolnym
ogniu około 1 godziny.
2. Kurczaka wyjÄ…ç, ostudziç, obraç ze skóry odfiletowaç z koĘci. Mi´so po-
kroiç na kawaÅ‚ki. Rosół przelaç przez sito i zachowaç.
3. W rondelku stopiç masÅ‚o, dodaç mÄ…k´ i sporzÄ…dziç biaÅ‚Ä… zasmaÅ»k´.
CiÄ…gle mieszajÄ…c dodawaç stopniowo 3/4 litra rosoÅ‚u. CaÅ‚oĘç doprowa-
dziç do wrzenia, doprawiç do smaku solÄ…, pieprzem, sokiem cytrynowym
sosem worcester.
4. Nast´pnie dodaç mi´so, osÄ…czonÄ… mieszank´ warzywnÄ… i podgrzaç.
Úółtko rozmÄ…ciç ze ĘmietanÄ… i zaciÄ…gnÄ…ç nim potrawk´.
Rada: Potraw´ podawaç z ziemniakami z wody. Sos moÅ»na równieÅ» i przypra-
wiç na kwaĘno winem lub octem Balsamico.
4. Udka z sosem paprykowym
Czas: 35 minut
Przygotowanie: 20 minut
Duszenie: 15 minut
Składniki dla 2 osób:
2 udka kurczaka
2 łyŻki mąki
3 łyŻki tłuszczu
4 łyŻki Ęmietany
2 łyŻki koncentratu pomidorowego
1 łyŻeczka mielonej papryki
sól, pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Udka umyç, osuszyç, oprószyç mÄ…kÄ….
2. Na patelni rozgrzaç tÅ‚uszcz, po czym obsmaÅ»yç udka z obu stron. Podlaç
4 Å‚yÅ»kami wody, posoliç, przykryç i dusiç 15 minut.
3. Nast´pnie dodaç koncentrat pomidorowy i Ęmietan´ wymieszanÄ… z
paprykÄ…. Doprawiç do smaku solÄ… i pieprzem.
4. Tak przygotowane udka wyÅ‚oÅ»yç na gÅ‚´boki półmisek i polaç sosem.
Rada: Potraw´ moÅ»na podawaç z Å‚agodnÄ… w smaku surówkÄ… i kluskami kÅ‚a-
dzionymi.
5. Ragout drobiowe z grzybami
Czas: 55 minut
Przygotowanie: 45 minut
Gotowanie: 10 minut
Składniki dla 4 osób:
607 dag filetów z kurczaka
607 dag mieszanych grzybów
2 łyŻki margaryny
1 cebula
1/5 litra Ęmietany
1/2 p´czka natki pietruszki
sok z 1/2 cytryny
sól, pieprz
Do dekoracji: kilka plasterków cytryny
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Mi´so dokÅ‚adnie umyç, osuszyç, pokroiç w kostk´, po czym obsmaÅ»yç na
1 Å‚yÅ»ce margaryny. Nast´pnie wyjÄ…ç i odstawiç w ciepÅ‚e miejsce. Cebul´
oczyĘciç, pokroiç w kostk´ i zeszkliç na reszcie margaryny.
2. Grzyby oczyĘciç, umyç, osuszyç i pokroiç na kawaÅ‚ki. Nast´pnie dodaç
do cebuli. CaÅ‚oĘç smaÅ»yç na ostrym ogniu, stale mieszajÄ…c. Do grzybów
z cebulÄ… dodaç mi´so i Ęmietan´, doprawiç solÄ… i pieprzem. CaÅ‚oĘç go-
towaç okoÅ‚o 10 minut na wolnym ogniu, od czasu do czasu mieszajÄ…c.
3. Pietruszk´ umyç, osuszyç, drobno posiekaç i dodaç do ragout. Jeszcze
raz doprawiç solÄ… i pieprzem, dodaç sok z cytryny. Tak przygotowanÄ…
potraw´ przeÅ‚oÅ»yç na półmisek i ozdobiç plasterkami cytryny.
Rada: Ragout najlepiej podawaç z knedlami lub kluskami.
VIII Wołowina
1. Chili con carne
Czas: 2 godziny i 15 minut
Przygotowanie: 30 minut
Duszenie: 1 godzina i 45 minut
Składniki dla 4 osób:
257 dag czerwonej fasoli
757 dag wołowiny
257 dag pomidorów
1-2 papryki
1 cebula
1 zÄ…bek czosnku
1 papryczka chili
sól,
pieprz
pieprz cayanne
papryka w proszku
2 łyŻki oleju
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Fasol´ dobrze wymoczyç, po czym ugotowaç w osolonej wodzie. Ce-
bul´ i czosnek obraç i posiekaç. Mi´so opÅ‚ukaç, pokroiç w drobnÄ… kostk´
i podsmaÅ»yç na patelni w gorÄ…cym tÅ‚uszczu.
2. Dodaç cebul´, czosnek i dusiç na maÅ‚ym ogniu, aÅ» cebula stanie si´ szkli-
sta. Mi´so przeÅ‚oÅ»yç do rondla i wymieszaç z ugotowanÄ… i odsÄ…czonÄ… z
wody fasolÄ….
3. CaÅ‚oĘç doprawiç pieprzem, pieprzem cayanne, solÄ… oraz paprykÄ… w
proszku.
4. Pomidory zanurzyç na chwil´ w gorÄ…cej wodzie i obraç ze skórki. Papryk´
dokÅ‚adnie umyç, oczyĘciç, pokroiç w paseczki i wymieszaç z mi´sem.
Wrzuciç papryk´ chili, dodaç nieco ciepÅ‚ej wody i dusiç pod przykryciem
około 1 i 1/2 godz. na małym ogniu.
5. BezpoĘrednio do rondla wkroiç pomidory i dusiç jeszcze 15 minut. Potraw´
podawaç z ryÅ»em lub pszennym pieczywem.
Rada: ÂwieŻą woÅ‚owin´ moÅ»na przechowywaç w najchÅ‚odniejszej cz´Ä˜ci
lodówki. UkÅ‚ada si´ jÄ… niezbyt ciasno na talerzu i przykrywa foliÄ…. DuÅ»e kawaÅ‚-
ki moÅ»na przetrzymywaç do 5 dni, mniejsze 2-3 dni, a mi´so mielone trzeba
zuÅ»yç najpóęniej nast´pnego dnia. JeÅ»eli chcemy przechowaç mi´so dÅ‚uÅ»ej,
naleÅ»y je zamroziç.
2. Steki z pieczarkami
Czas: 1 godzina
Przygotowanie: 25 minut
Gotowanie: 30 minut
SmaŻenie: 5 minut
Składniki dla 4 osób:
4 plastry mi´sa woÅ‚owego z biodrówki (po 207 dag)
1 puszka pomidorów bez skórki (4307 g)
407 dag pieczarek
307 dag ĘwieŻej lub mroŻonej fasolki szparagowej
3 cebule
1/2 szklanki rosołu (instant)
1/2 szklanki czerwonego wina wytrawnego
5 łyŻek oleju
1 łyŻka koncentratu pomidorowego
1 łyŻka mąki (17 dag)
1/2 łyŻeczki suszonej natki pietruszki
1/2 łyŻeczki suszonej bazylii
sól, pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Fasolk´ ugotowaç w osolonej wodzie, a nast´pnie osÄ…czyç. Pomidory
wraz z zalewÄ… wyjÄ…ç z puszki.
2. Dwie cebule obraç, pokroiç w kostk´. W garnku rozgrzaç dwie Å‚yÅ»ki oleju,
po czym podsmaÅ»yç na nim cebul´. Dodaç pomidory i gotowaç na ma-
Å‚ym ogniu okoÅ‚o 10 minut. Wsypaç suszonÄ… bazyli´ i doprawiç solÄ… oraz
pieprzem. Nast´pnie dodaç fasolk´ i gotowaç kolejne 5 minut.
3. Pieczarki oczyĘciç, wypÅ‚ukaç, pokroiç w plasterki. PozostaÅ‚Ä… cebul´
obraç i pokroiç w kostk´. Mi´so opÅ‚ukaç, a nast´pnie osuszyç. Na duÅ»ej
patelni rozgrzaç reszt´ oleju, podsmaÅ»yç cebul´ i pieczarki. WyÅ‚oÅ»yç pla-
stry mi´sa, smaÅ»yç po 3-4 minuty z kaÅ»dej strony.
4. Wszystko zdjÄ…ç z patelni, posypaç solÄ… i pieprzem, zabezpieczyç przed
wystygni´ciem.
5. Na patelni´ wlaç wino i rosół, wsypaç suszonÄ… natk´ pietruszki. Dodaç
koncentrat pomidorowy, rozmieszaç, zagotowaç. MÄ…k´ rozprowadziç z
odrobinÄ… wody, zag´Ä˜ciç sos, mieszajÄ…c. Doprawiç solÄ… i pieprzem.
6. Na półmisku uÅ‚oÅ»yç steki posypane pieczarkami, polaç odrobinÄ… sosu w
sosjerce. Fasolk´ z pomidorami wyÅ‚oÅ»yç do osobnego naczynia. Steki
najlepiej smakują ze smaŻonymi ziemniakami.
Rada: Do potrawy dodajemy wyłącznie zioła suszone, gdyŻ ĘwieŻe miałyby
zbyt intensywny zapach.
3. Wołowina po myĘliwsku
Czas: 2 godziny i 15 minut
Przygotowanie: 30 minut
Pieczenie: 1 godzina i 45 minut
Temperatura pieczenia: 200 °C.
Składniki dla 4 osób:
17 kg wołowiny na pieczeł (np. ogonówki z udęca)
1 p´czek wÅ‚oszczyzny
3 szklanki rosołu instant (3/4 litra)
1 szklanka czerwonego wytrawnego wina (1/4 litra)
1/2 opakowania Ęmietany kremówki (100 ml)
4 łyŻki masła (87 dag)
2 łyŻki koncentratu pomidorowego
2 łyŻki oleju
4 jagody jałowca
sól,
pieprz
Do dekoracji:
natka pietruszki
PrzyrzÄ…dzanie:
1. WoÅ‚owin´ umyç, osuszyç, natrzeç solÄ… i pieprzem. WÅ‚oszczyzn´ oczyĘciç,
umyç, pokroiç na kawaÅ‚ki. W brytfannie rozgrzaç olej i dobrze podsmaÅ»yç
mi´so ze wszystkich stron.
2. Do mi´sa dodaç wÅ‚oszczyzn´ i koncentrat pomidorowy, przez chwil´
smaÅ»yç razem. Podlaç winem i rosoÅ‚em, zagotowaç. Przykryç, wstawiç
do wczeĘniej nagrzanego piekarnika i piec 1 godzin´ i 45 minut w temp.
200 °C. Mi´so wyjÄ…ç z brytfanny, zabezpieczyç przed wystygni´ciem.
3. Sos z pieczenia przecedziç przez sitko do drugiego garnka, gotowaç przez
chwil´ na duÅ»ym ogniu, odparowujÄ…c nadmiar pÅ‚ynu. Nast´pnie do sosu
dodawaç powoli kawaÅ‚eczki schÅ‚odzonego tÅ‚uszczu, a dalej pokruszo-
ne w moÄ™dzierzu jagody jaÅ‚owca. Tak przygotowany sos wymieszaç z
ubitÄ… na półsztywno ĘmietankÄ…, doprawiç do smaku solÄ… oraz pieprzem.
PieczeÅ‚ przeÅ‚oÅ»yç na półmisek, udekorowaç natkÄ… pietruszki. Podawaç z
sosem, brukselkÄ… i ziemniakami z wody.
Rada: Przed duszeniem woÅ‚owin´ naleÅ»y obsmaÅ»yç na bardzo gorÄ…cym
tÅ‚uszczu, aby na jej powierzchni utworzyÅ‚a si´ otoczka ze Ęci´tego biaÅ‚ka
hamująca wyciekanie soku. JeĘli temperatura jest zbyt niska, sok wycieka,
mi´so nasiÄ…ka tÅ‚uszczem, przez co staje si´ ci´Å»ko strawne i nieapetyczne.
4. Wołowina w potrawce
Czas: 1 godzina
Przygotowanie: 30 minut
Gotowanie: 30 minut
Składniki dla 4 osób:
607 dag pol´dwicy woÅ‚owej
207 dag pieczarek
4 ogórki konserwowe
2 Ęrednie cebule 300 ml kwaĘnej Ęmietany
1 szklanka rosołu (instant)
3 łyŻki mąki (37 dag)
2-3 łyŻki musztardy
2 łyŻki masła lub margaryny (47 dag)
sól, ziarenka pieprzu
szczypta cukru
Do dekoracji:
natka pietruszki
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Mi´so starannie umyç, osuszyç, pokroiç w paseczki. Obraç obie Ęrednie
cebule, drobno posiekaç. Pieczarki oczyĘciç, umyç, a nast´pnie pokroiç
w plasterki. Ogórki konserwowe równieÅ» pokroiç w plasterki.
2. Na patelni rozgrzaç tÅ‚uszcz, a nast´pnie smaÅ»yç mi´so porcjami na ostrym
ogniu, stale mieszajÄ…c. Posypaç solÄ… i ziarenkami pieprzu. Paski mi´sa
przeÅ‚oÅ»yç do drugiego naczynia. Na tym samym tÅ‚uszczu podsmaÅ»yç
cebul´ i pieczarki. Wsypaç mÄ…k´ i zrobiç zasmaÅ»k´.
3. Na patelni´ wlaç rosół, caÅ‚oĘç lekko zagotowaç, nie przerywajÄ…c mie
szania. W duÅ»ym naczyniu wymieszaç Ęmietan´ z musztardÄ…. Dodaç wo-
Å‚owin´, ogórki oraz cebul´ i pieczarki. CaÅ‚oĘç doprawiç do smaku solÄ…,
pieprzem i cukrem, udekorowaç natkÄ… pietruszki.
Rada: Mi´so naleÅ»y usmaÅ»yç na mocno rozgrzanym tÅ‚uszczu (okoÅ‚o 170 °C.)
tak, aby biaÅ‚ko na jego powierzchni szybko si´ Ęci´to. W zbyt niskiej tempera-
turze mi´so zamiast si´ smaÅ»yç, gotuje si´ we wÅ‚asnym sosie, robi si´ mi´kkie i
szare, a w zbyt wysokiej nast´puje rozkÅ‚ad tÅ‚uszczu, mi´so przypala si´ i nabie-
ra gorzkiego posmaku.
IX Zapiekanki
1. Zapiekanka kalafiorowa z serem
Czas: 40 minut
Przygotowanie: 25 minut
Zapiekanie: 15 minut
Temperatura zapiekania: 180 °C.
Składniki dla 4 osób:
457 dag Żółtego sera
kalafior (moÅ»e byç mroÅ»ony)
3 cebule
507 dag pomidorów
3 łyŻki oleju
sól, pieprz, cukier
gałązki natki pietruszki
PrzyrzÄ…dzenie:
1. Kalafior umyç podzieliç na róŻyczki. W naczyniu zagotowaç wod´ z solÄ…,
a nast´pnie do wrzÄ…tku wrzuciç kalafior, ugotowaç i odsÄ…czyç.
2. Pomidory umyç, pokroiç na çwiartki lub ósemki. Cebul´ obraç, posiekaç
i zeszkliç na oleju. Do zeszklonej cebuli dodaç pomidory i dusiç je przez 20
minut, mieszajÄ…c. W tym czasie poÅ‚ow´ Żółtego sera pokroiç w plasterki,
zaĘ drugÄ… poÅ‚ow´ zetrzeç na tarce. Przygotowany sos pomidorowo-ce-
bulowy przyprawiç do smaku solÄ…, pieprzem i cukrem.
3. W naczyniu Å»aroodornym wysmarowanym olejem uÅ‚oÅ»yç plasterki Żółte-
go sera, róŻyczki kalafiora, a nast´pnie polaç sosem i posypaç startym
serem.
4. Do nagrzanego wczeĘniej piekarnika wstawiç naczynie i zapiekaç w
temp. 180 °C. przez okoÅ‚o 20 minut. Przed podaniem zapiekank´ ozdobiç
gałązkami pietruszki.
Rada: Przy zakupie ĘwieÅ»ego kalafiora naleÅ»y zwróciç uwag´, aby główka
kwiatowa była biała, zwarta i pozbawiona plam.
2. Trójkolorowa zapiekanka
Czas: 50 minut
Przygotowanie: 25 minut
Zapiekanie: 25 minut
Temperatura zapiekania: 225 °C.
Składniki dla 4 osób:
507 dag mieszanego mi´sa mielonego
257 dag pomidorów
2 cebule, 2 łyŻki oleju
2 łyŻki przecieru pomidorowego
3/4 szklanki bulionu (z kostki)
107 dag puree ziemniaczanego (gotowego)
107 dag startego sera cheddar
2 łyŻki posiekanego szczypiorku
sól, pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Cebule drobno posiekaç i zeszkliç na oleju. Dodaç mi´so i przecier po-
midorowy, podsmaÅ»yç. Zalaç bulionem i 5 minut dusiç bez przykrycia.
Doprawiç solÄ… i pieprzem.
2. Puree ziemniaczane zalaç 2 szklankami gorÄ…cej wody, po minucie do-
daç starty ser. Wymieszaç.
3. Pomidory sparzyç, obraç ze skórki, pokroiç w plastry. Mi´sem wyÅ‚oÅ»yç
Å»aroodporne naczynie. Przykryç plastrami pomidorów i wycisnÄ…ç na nie
puree ziemniaczane.
4. Wstawiç do nagrzanego piekarnika i zapiekaç w temperaturze 225 °C.
przez 25 minut. Przed podaniem posypaç szczypiorkiem.
Rada: Aby mielone mi´so byÅ‚o bardziej pulchne, do masy mi´snej moÅ»na
dodaç kilka Å‚yÅ»ek gazowanej wody mineralnej.
3. Zapiekanka makaronowa z kiełbasą
Czas: 1 godzina
Przygotowanie: 30 minut
Zapiekanie: 30 minut
Temperatura zapiekania: 200 °C.
Składniki dla 4 osób:
1 opakowanie makaronu typu Ęwiderki (507 dag)
507 dag kiełbasy jałowcowej
1 słoiczek marynowanych pieczarek (425 ml)
107 dag Żółtego sera typu gouda
3/4 szklanki mleka
2 jajka
1 p´czek natki pietruszki
3 łyŻki koncentratu pomidorowego
2 łyŻki ketchupu
2 łyŻki oleju
sól, pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Makaron ugotowaç w duÅ»ej iloĘci osolonej wody z dodatkiem oleju (po
ugotowaniu makaron nie powinien byç zbyt mi´kki).
2. Z kieÅ‚basy zdjÄ…ç skórk´, przekroiç wzdÅ‚uÅ» na pół, a nast´pnie pokroiç w
plasterki.
3. KieÅ‚bas´ przesmaÅ»yç na patelni z odrobinÄ… tÅ‚uszczu. Pieczarki osÄ…czyç
na sitku, pokroiç na połówki. Natk´ pietruszki opÅ‚ukaç, osuszyç, drobno
posiekaç. Kukurydz´ oraz ugotowany makaron osÄ…czyç, a nast´pnie wy-
mieszaç z kieÅ‚basÄ…, grzybami i natkÄ… pietruszki.
4. Naczynie Å»aroodporne wysmarowaç tÅ‚uszczem, a nast´pnie wypeÅ‚niç
przygotowanÄ… masÄ….
5. Jajka rozmÄ…ciç w mleku, doprawiç sos do smaku solÄ…, pieprzem i gaÅ‚kÄ…
muszkatuÅ‚owÄ…. Polaç danie, a nast´pnie wstawiç do nagrzanego
wczeĘniej piekarnika i zapiekaç przez 20 minut w temperaturze 200 °C.
6. W tym czasie koncentrat i ketchup wymieszaç z niepeÅ‚nÄ… szklankÄ… wody,
doprawiç solÄ… i pieprzem, polaç zapiekank´. CaÅ‚oĘç posypaç startym
Żółtym serem i zapiekaç na zÅ‚oty kolor jeszcze 10 minut. Zapiekank´ po-
dawaç zaraz po przygotowaniu.
Rada: Zapiekank´ posypujmy zawsze niezbyt grubÄ… warstwÄ… sera, ĘwieÅ»o star-
tego na tarce o duÅ»ych oczkach. Do zapiekanek nadajÄ… si´ jedynie sery tÅ‚uste
np. gouda, ementalski, grojer.
4. Zapiekanka warzywna
Czas: 1 godzina i 5 minut
Przygotowanie: 35 minut
Gotowanie: 15 minut
Zapiekanie: 15 minut
Temperatura zapiekania: 200 °C.
Składniki dla 4 osób:
1 duŻy kalafior
757 dag brokułów
307 dag gotowanej szynki (w jednym kawałku)
207 dag Żółtego sera np. podlaskiego lub goudy
1,5/ szklanki mleka
2 łyŻki masła lub margaryny (47 dag)
3 łyŻki mąki (37 dag) 2 łyŻki ziaren słonecznika
1-2 łyŻeczki curry
1 zÄ…bek czosnku
sól, pieprz
tłuszcz do formy
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Czosnek obraç, przekroiç na połówki, natrzeç nim Å»aroodporne naczy-
nie. Nast´pnie naczynie dokÅ‚adnie nasmarowaç tÅ‚uszczem.
2. Kalafior i brokuÅ‚y oczyĘciç, opÅ‚ukaç, podzieliç na róŻyczki. W garnku za-
gotowaç wod´, lekko osoliç. Wrzuciç do wrzÄ…tku kalafior i gotowaç okoÅ‚o
15 min. Po 10 min wÅ‚oÅ»yç brokuÅ‚y. Nast´pnie warzywa wyÅ‚oÅ»yç na sitko
i dobrze osÄ…czyç. JednÄ… szklank´ wywaru zlaç do drugiego naczynia.
W Å»aroodpornej formie uÅ‚oÅ»yç warzywa, posypaç szynkÄ…, pokrojonÄ… w
drobnÄ… kostk´.
3. Przygotowaç sos: w garnku rozgrzaç dwie Å‚yÅ»ki tÅ‚uszczu, zrobiç zasmaÅ»k´ z
mÄ…ki. DokÅ‚adnie wymieszaç, zagotowaç. Úółty ser utrzeç na drobnej tar-
ce, poÅ‚ow´ wsypaç do gotujÄ…cego sosu. Sos mieszaç tak dÅ‚ugo, aÅ» ser si´
rozpuĘci. Doprawiç do smaku solÄ…, pieprzem oraz 1-2 Å‚yÅ»eczkami curry.
4. Tak przygotowanym sosem polaç warzywa, posypaç resztÄ… Żółtego sera
oraz ziarenkami sÅ‚onecznika. Naczynie wstawiç do piekarnika rozgrzane-
go do temp. 200 °C. i zapiekaç caÅ‚oĘç na zÅ‚oty kolor okoÅ‚o 15 minut. Po-
dawaç bezpoĘrednio po przygotowaniu.
Rada: Do potrawy moÅ»na uÅ»yç mroÅ»onych róŻyczek kalafiora czy, brokułów,
w takiej postaci równieÅ» zachowujÄ… ĘwieÅ»oĘç i wartoĘci odÅ»ywcze.
X RyÅ» i makarony
1. Risotto pieczarkowe
Czas: 50 minut
Przygotowanie: 30 minut
Gotowanie: 20 minut
Składniki dla 4 osób:
2 cebule
2 torebki ryŻu
1 szklanka bulionu (moÅ»e byç z kostki)
407 dag pieczarek
107 dag boczku w´dzonego
4 pomidory
3 łyŻki oleju
1/2 p´czka natki pietruszki
PrzyrzÄ…dzanie:
1. RyÅ» ugotowaç w osolonej wodzie do mi´kkoĘci. Pieczarki umyç, obraç
i pokroiç. Cebul´ obraç, posiekaç i zeszkliç na oleju. Nast´pnie dodaç
pieczarki, posoliç i udusiç, dolewajÄ…c troch´ bulionu.
2. Pomidory zanurzyç we wrzÄ…tku, zdjÄ…ç skórk´ i pokroiç w drobnÄ… kostk´.
Boczek pokroiç w kostk´ i podsmaÅ»yç, by tÅ‚uszcz si´ wytopiÅ‚.
3. Pomidory i boczek wymieszaç z pieczarkami, wlaç pozostaÅ‚y bulion i za-
gotowaç. Natk´ opÅ‚ukaç i posiekaç. GorÄ…cy ryÅ» wymieszaç z pieczarka-
mi i posypaç, natkÄ… pietruszki.
Rada: Do risotta najbardziej odpowiedni jest (nie sklejajÄ…cy si´) ryÅ» dÅ‚ugoziar-
nisty.
2. RyŻ po meksykałsku
Czas: 1 godzina i 50 minut
Przygotowanie: 1 godzina i 35 minut
Gotowanie: 15 minut
Składniki dla 4 osób:
4 pomidory
1 cebula
3 zÄ…bki czosnku
1/2 szklanki ryŻu
207 dag mi´sa woÅ‚owego
1/2 czerwonej papryki
1 puszka czerwonej fasoli
1 puszka kukurydzy
szczypiorek
3 łyŻki oleju
1 szklanka wody
sól, pieprz
PrzyrzÄ…dzenie:
1. Pomidory sparzyç w niewielkim naczyniu z gorÄ…cÄ… wodÄ…. Obraç je ze
skórki. Dodaç obrane zÄ…bki czosnku oraz cebul´. Starannie zmiksowaç
wszystkie składniki tak, aby powstała z nich jednolita, gładka masa o za-
wiesistej konsystencji.
2. RyÅ» moczyç godzin´ w zimnej wodzie, odcedziç i przesmaÅ»yç na oleju,
aÅ» zrobi si´ szklisty. Do ryÅ»u dodaç zmiksowane pomidory, cebul´ i czos-
nek oraz szklank´ wody. Dusiç pod przykry ciem, aÅ» do caÅ‚kowitego
wchÅ‚oni´cia wody.
3. Mi´so pokroiç w cienkie paski, papryk´ w kostk´, fasol´ i kukurydz´ od-
cedziç. Wszystkie skÅ‚adniki dodaç do ryÅ»u. Gotowaç 15 minut, dopra-
wiç solÄ… i pieprzem, posypaç posiekanym szczypiorkiem. Podawaç na
gorÄ…co jako samodzielne danie.
Rada: Do potrawy najlepiej uÅ»yç woÅ‚owiny z tylnych cz´Ä˜ci zwierzÄ…t, poniewaÅ»
jest delikatna i ma maÅ‚o Ęci´gien.
3. Spaghetti po neapolitałsku
Czas: 30 minut
Przygotowania: 10 minut
Duszenie: 20 minut
Składniki dla 4 osób:
407 dag spaghetti
207 dag mi´sa mielonego
157 dag w´dzonego boczku
1 puszka przecieru pomidorowego
1 cebula
1 puszka zielonego groszku
1 łyŻka mąki ziemniaczanej
1 łyŻka posiekanej natki
1 łyŻka parmezanu lub innego Żółtego sera
olej
sól, pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Cebul´ obraç, posiekaç i zeszkliç w rondlu na rozgrzanym oleju. Nast´pnie
dodaç pokrojony w kostk´ boczek oraz mielone mi´so i smaÅ»yç
mieszajÄ…c.
2. MÄ…k´ ziemniaczana rozrobiç w szklance letniej wody i przelaç do naczy-
nia. Dodaç przecier, sól, pieprz, mi´so z cebulÄ… i wymieszaç. CaÅ‚oĘç du-
siç 15 minut, po czym dodaç groszek i dusiç jeszcze 5 minut.
3. Spaghetti ugotowaç w osolonej wodzie, odsÄ…czyç, przeÅ‚oÅ»yç na półmi-
sek i polaç sosem. CaÅ‚oĘç posypaç natkÄ… pietruszki i startym parmeza-
nem.
Rada: Do wody, w której gotujemy makaron, dobrze jest wlaç Å‚yÅ»k´ ĘwieÅ»ej
oliwy. Makaron nie sklei si´ i nie b´dzie kipiaÅ‚.
4. Makaronowe rurki z sosem z tułczyka
Czas: 1 godzina
Przygotowanie: 50 minut
Duszenie: 10 minut
Składniki dla 4 osób:
2 puszki tułczyka w sosie własnym
407 dag makaronu typu rurki
3 Ęrednie marchewki
2 Ęrednie cebule 2 szklanki rosołu (instant)
3 łyŻki masła lub margaryny (47 dag)
2 łyŻki koncentratu pomidorowego
1/2 p´czka natki pietruszki
1 łyŻka marynowanych kaparów
1 łyŻka oleju sól grubo zmielona biały pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Marchew i cebul´ obraç, umyç, pokroiç w drobnÄ… kostk´. Na patelni roz-
grzaç 3 Å‚yÅ»ki tÅ‚uszczu, podsmaÅ»yç marchew i cebul´. Nast´pnie dodaç
koncentrat pomidorowy, wlaç 2 szklanki rosoÅ‚u. Warzywa dusiç pod przy-
kryciem, na maÅ‚ym ogniu, okoÅ‚o 10 minut. Doprawiç do smaku solÄ… i bia-
Å‚ym pieprzem.
2. TuÅ‚czyka osÄ…czyç na sitku, podzieliç widelcem na mniejsze cz´Ä˜ci. Tak
przygotowanÄ… ryb´ dodaç do sosu, wrzuciç Å‚yÅ»eczk´ marynowanych
kaparów.
3. Natk´ pietruszki opÅ‚ukaç, osuszyç i drobno posiekaç makaron ugotowaç
w duŻej iloĘci osolonej wody z dodatkiem oleju (ugotowany makaron nie
moÅ»e byç zbyt mi´kki), a nast´pnie odcedziç.
4. Makaron wyÅ‚oÅ»yç na półmisek, polaç sosem z tuÅ‚czyka i przed poda-
niem posypaç natkÄ… pietruszki.
Rada: Úelazna zasada: makaron naleÅ»y gotowaç najpierw tylko do podanej
na opakowaniu minimalnej granicy czasu. Trzeba próbowaç! JeĘli makaron
czuç jeszcze mÄ…kÄ… - gotowaç dalej i dopiero po 1 minucie zrobiç prób´, i tak
dalej, aÅ» do uzyskania poŻądanej mi´kkoĘci.
5. Spaghetti a la carbonara
Czas: 40 minut
Przygotowanie: 30 minut
Gotowanie: 10 minut
Składniki dla 4 osób:
407 dag makaronu spaghetti
107 dag w´dzonego boczku
1/5 litra Ęmietany kremówki
57 dag utartego Żółtego sera (parmezanu lub goudy)
2 Żółtka
1 łyŻka masła lub margaryny
sól, grubo mielony pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Spaghetti ugotowaç w lekko osolonej wodzie 8-10 minut. Boczek po-
kroiç w drobnÄ… kostk´ i dobrze wysmaÅ»yç na suchej patelni (poniewaÅ»
b´dziemy przygotowywaç na niej caÅ‚e danie, powinna byç ona dosta-
tecznie duÅ»a i gÅ‚´boka).
2. Úółtka rozmÄ…ciç w Ęmietanie, dodaç utarty Żółty ser, po czym doprawiç
sos do smaku solÄ… i grubo mielonym pieprzem.
3. Na patelni´ wlaç sos, wrzuciç dobrze osÄ…czony na sitku makaron i dodaç
Å‚yÅ»k´ tÅ‚uszczu. Wszystkie skÅ‚adniki dokÅ‚adnie wymieszaç widelcem.
4. Gotowe spaghetti wyÅ‚oÅ»yç na półmisek, podawaç bezpoĘrednio po
przygotowaniu.
Rada: Oprócz boczku, Żółtek, sera i Ęmietany do potrawy moŻna równieŻ
dodaç pokrojonÄ… w drobnÄ… kostk´, zeszklonÄ… na odrobinie tÅ‚uszczu cebul´,
posiekany zÄ…bek czosnku i zielony groszek.
XI Ryby
1. Dorsz w jarzynach
Czas: 1 godzina i 20 minut
Przygotowanie: 40 minut
Oczekiwanie: 20 minut
Duszenie: 20 minut
Składniki dla 4 osób:
1,27 kg filetów z dorsza
3-4 łyŻki mąki pszennej (47 dag)
2 marchewki
1 pietruszka
1 seler
1 por
2 cebule
1 szklanka oleju
1 puszka przecieru pomidorowego (157 dag)
kilka gałązek natki pietruszki
1 łyŻka cukru (1,57 dag)
1 łyŻeczka białego pieprzu, 1 łyŻka soli
PrzyrzÄ…dzenie:
1. Filety opÅ‚ukaç, osÄ…czyç, podzieliç na porcje, lekko posoliç i odstawiç na
20 minut. Nast´pnie obtaczaç je w mÄ…ce i smaÅ»yç na poÅ‚owie oleju na
złoty kolor.
2. Warzywa korzeniowe oczyĘciç, umyç i zetrzeç na tarce do jarzyn. Por
i cebul´ obraç i drobno pokroiç.
3. Na patelni rozgrzaç 2 Å‚yÅ»ki oleju i podsmaÅ»yç cebul´ oraz por. Warzywa
poddusiç na pozostaÅ‚ym oleju, nast´pnie wlaç 1 szklank´ wody i dalej
dusiç na maÅ‚ym ogniu. Po 20 minutach dodaç przecier pomidorowy, ce-
bul´ i por, doprawiç solÄ… pieprzem i cukrem.
4. Ryb´ wyÅ‚oÅ»yç na gÅ‚´boki półmisek, przykryç gorÄ…cymi warzywami i przy-
braç natkÄ… pietruszki.
Rada: Potraw´ moÅ»na przygotowaç równieÅ» z filetów z morszczuka lub halibu-
ta.
2. Karp smaŻony
Czas: 1 godzina 30 minut
Oczekiwanie: 1 godzina
Składniki dla 4 osób:
27 kg karpia
1 szklanka mÄ…ki (177 dag)
1 jajko
1 szklanka bułki tartej (117 dag)
sól
olej słonecznikowy do smaŻenia
natka pietruszki
główka zielonej sałaty
cytryna
Przygotowanie:
1. Karpia dokÅ‚adnie oczyĘciç i umyç. Nast´pnie pokroiç na dzwonka (gÅ‚ow´,
ogon, i pÅ‚etwy zostawiç do przygotowania np. wigilijnej zupy rybnej).
2. Ryb´ dokÅ‚adnie natrzeç solÄ… i odÅ‚oÅ»yç na godzin´ w chÅ‚odne miejsce,
po czym panierowaç w mÄ…ce, jajku i buÅ‚ce tartej. Na patelni dobrze ro-
grzaç tÅ‚uszcz i smaÅ»yç ryb´ na rumiano z obu stron.
3. Potraw´ podawaç natychmiast po zdj´ciu z patelni, na półmisku przy-
branym liĘçmi zielonej saÅ‚aty i cytrynÄ…. Posypaç siekanÄ… pietruszkÄ….
Rada: W sklepach moÅ»na kupiç ryby o wadze od 0,8 do 2,57 kg. Radzimy wy-
bieraç sztuki waŻące 1,2-1,57 kg. SÄ… najsmaczniejsze.
3. FlÄ…dra z pieczarkami
Czas: 40 minut
Przygotowanie: 25 minut
SmaŻenie: 15 minut
Składniki dla 4 osób:
4 wypatroszone flÄ…dry
257 dag w´dzonego boczku
257 dag pieczarek
2 łyŻki margaryny
4 czubate łyŻki mąki
sok z cytryny sól
kilka gałązek natki pietruszki
PrzyrzÄ…dzanie:
1. FlÄ…dr´ umyç i osuszyç. Skropiç sokiem z cytryny i odstawiç w chÅ‚odne
miejsce na 10 minut. Natrzeç solÄ… i obtoczyç w mÄ…ce.
2. Boczek pokroiç w kostk´, stopiç na rozgrzanej margarynie, nast´pnie
wyjÄ…ç, a na pozostaÅ‚ym ze smaÅ»enia tÅ‚uszczu usmaÅ»yç flÄ…dry - z kaÅ»dej
strony przez około 8 minut.
3. Pieczarki umyç, obraç, pokroiç w plastry i podsmaÅ»yç, dodajÄ…c w trakcie
smaŻenia boczek.
4. Ryb´ uÅ‚oÅ»yç na półmisku, posypaç pieczarkami i boczkiem, przybraç
natkÄ… pietruszki.
Rada: Przed smaÅ»eniem ryb´ trzeba zawsze osuszyç, gdyÅ» woda pryska
w gorącym tłuszczu.
4. Ryba po grecku
Czas: 1 godzina i 5 minut
Przygotowanie: 45 minut
Duszenie: 20 minut
Składniki dla 2 osób:
4 filety z mintaja
3 cebule
6 marchewek
1 mały seler
2 pietruszki
1 p´czek natki pietruszki
2 jajka
3 łyŻki koncentratu pomidorowego
2 łyŻki mąki (27 dag)
3 łyŻki bułki tartej
6 łyŻek oleju
sól, pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Marchewki, pietruszki i seler obraç, opÅ‚ukaç, pokroiç w sÅ‚upki. Cebule
obraç, pokroiç w półplasterki. W rondlu rozgrzaç 3 Å‚yÅ»ki oleju, wrzuciç ce-
bul´, podsmaÅ»yç, dodaç warzywa, przykryç. Podlaç 3 Å‚yÅ»kami wody i
dusiç 20 minut, od czasu do czasu mieszajÄ…c.
2. Ryb´ umyç, osuszyç, oprószyç solÄ…, pieprzem i mÄ…kÄ…. Jajka rozmÄ…ciç w
miseczce. W drugiej przygotowaç buÅ‚k´ tartÄ…. Na patelni rozgrzaç 3 Å‚yÅ»ki
oleju. Filety obtaczaç, najpierw w jajku, potem w buÅ‚ce.
3. SmaÅ»yç na zÅ‚oty kolor z obu stron. Podlaç Å‚yÅ»kÄ… wody, przykryç, odstawiç
na mały ogieł na 10 minut, by doszły.
4. Natk´ pietruszki umyç, osuszyç i drobno posiekaç. AyÅ»k´ natki odÅ‚oÅ»yç do
dekoracji. PozostaÅ‚Ä… natk´ i koncentrat pomidorowy dodaç do jarzyn.
Wymieszaç, przyprawiç solÄ… i pieprzem.
5. Ryb´ wyÅ‚oÅ»yç na półmisek, na wierzchu uÅ‚oÅ»yç usmaÅ»one jarzynki i posy-
paç posiekanÄ… natkÄ….
Rada: Tak przyrządzona ryba równie smaczna jest na ciepło, jak i na zimno.
XII Dania główne z warzyw
1. Papryka faszerowana
Czas: 1 godzina i 10 minut
Przygotowanie: 25 minut
Gotowanie: 20 minut
Duszenie: 5 minut
Pieczenie: 20 minut
Temperatura pieczenia: 200 °C.
Składniki dla 4 osób:
4 zielone papryki
207 dag długoziarnistego ryŻu
307 dag mroŻonego zielonego groszku
8 Ęrednich pomidorów
2 duŻe marchewki
2 Ęrednie cebule
1,5; szklanki rosołu (instant)
8 łyŻek tartego Żółtego sera (np. gouda, mozzarella)
4 łyŻki twarogu Ęmietanowego 2 łyŻki oleju
1 p´czek natki pietruszki
słodka papryka
sól, biały pieprz
PrzyrzÄ…dzanie:
1. W rondlu zagotowaç osolonÄ… wod´, a nast´pnie wsypaç ryÅ». Gotowaç
go na małym ogniu około 20 minut.
2. Marchewki i cebule obraç, opÅ‚ukaç, pokroiç w kostk´. Papryk´ podzieliç
wzdÅ‚uÅ» na połówki, oczyĘciç i opÅ‚ukaç. Cebul´ obraç, pokroiç w kostk´.
3. Na patelni rozgrzaç olej, zeszkliç na nim cebul´. Wsypaç marchewk´ oraz
groszek, podlaç poÅ‚owÄ… szklanki rosoÅ‚u. Dusiç 5 minut, dodaç twaróg.
Przyprawiç solÄ…, paprykÄ… i pieprzem. RyÅ» odcedziç, osÄ…czyç, wymieszaç
z jarzynkÄ….
4. Połówki papryki wypeÅ‚niç farszem ryÅ»owym. Posypaç 4 Å‚yÅ»kami tartego
Żółtego sera. Pomidory oczyĘciç, pÅ‚ukaç, pokroiç w kostk´.
5. Papryki przeÅ‚oÅ»yç do Å»aroodpornej formy, dodaç pomidory. Natk´ opÅ‚u-
kaç, osuszyç (kilka gaÅ‚Ä…zek odÅ‚oÅ»yç), posiekaç. Papryki podlaç resztÄ… ro-
soÅ‚u, posypaç natkÄ… i piec 15-20 minut w temp. 200 °C. Danie posypaç
resztÄ… Żółtego sera i udekorowaç natkÄ… pietruszki.
Rada: Papryka podczas zapiekania wydziela nieco wody. Dlatego przed na-
dziewaniem farsz naleÅ»y dobrze odcisnÄ…ç. Warto teÅ» wydrÄ…Å»one papryki krót-
ko opiec, wtedy nadmiar wody wypłynie z warzywa jeszcze przed nałoŻeniem
farszu, a papryka nie b´dzie zbyt mi´kka.
2. Placek jarosza
Czas: 1 godzina i 25 minut
Przygotowanie: 45 minut
Pieczenie: 40 minut
Temperatura pieczenia: 200 °C.
Składniki dla 8 osób:
Ciasto:
1,5; szklanki mÄ…ki
157 dag chudego twarogu
2 jajka
5 łyŻek oleju
2 łyŻeczki proszku do pieczenia
1 łyŻeczka soli mąka do posypania blatu
tłuszcz do formy
Nadzienie:
2 duŻe Żółte papryki
2 Ęrednie marchewki
1,5 opakowania kwaĘnej Ęmietany (3007 g)
1 jajko
1 Żółtko
sól,
biały pieprz
słodka papryka
gałka muszkatołowa
Do dekoracji:
natka pietruszki
PrzyrzÄ…dzanie:
1. W miseczce wymieszaç twaróg z olejem, wbiç jajka, wsypaç Å‚yÅ»eczk´
soli. MÄ…k´ zmieszaç z proszkiem do pieczenia, przesiaç do masy twarogo-
wej. Wyrobiç wszystkie skÅ‚adniki na gÅ‚adkÄ…, jednolitÄ… mas´.
2. Ciasto rozwaÅ‚kowaç na posypanym mÄ…kÄ… blacie w koÅ‚o o Ęrednicy 247
cm. OkrÄ…gÅ‚Ä… form´ o Ęrednicy 227 cm nasmarowaç tÅ‚uszczem, wyÅ‚oÅ»yç
form´ ciastem i nakÅ‚uç je w kilku miejscach widelcem.
3. Marchew obraç i umyç, pokroiç w cienkie plasterki. Papryk´ oczyĘciç z
gniazd nasiennych, opÅ‚ukaç, a nast´pnie pokroiç w cienkie krÄ…Å»ki.
4. Âmietan´ rozbeÅ‚taç z jajkiem i Żółtkiem, a nast´pnie tak przygotowany
sos doprawiç do smaku solÄ…, pieprzem, sÅ‚odkÄ… paprykÄ… oraz tartÄ… gaÅ‚kÄ…
muszkatołową.
5. Do formy wÅ‚oÅ»yç przygotowane warzywa, polaç ĘmietanÄ… i udekorowaç
natkÄ… pietruszki. Nast´pnie wstawiç do nagrzanego piekarnika i piec w
temp. 200 °C. okoÅ‚o 40 minut na zÅ‚oty kolor.
Rada: Proszek do pieczenia naleÅ»y przesiaç z mÄ…kÄ…, poniewaÅ» jego niedo-
kÅ‚adne rozmieszanie z innymi skÅ‚adnikami moÅ»e spowodowaç nierównomierne
spulchnienie i utworzenie si´ dziur w cieĘcie oraz pogorszenie jego jakoĘci.
3. Placki ziemniaczane z kremem jabłkowo-serowym
Czas: 25 minut
Przygotowanie: 15 minut
SmaŻenie: 10 minut
Składniki dla 4 osób:
12 placków ziemniaczanych mroŻonych lub w proszku
1 słoik kompotu z jabłek (3607 g)
2 opakowania cukru waniliowego
1/2 łyŻeczki cynamonu
1/2 szklanki Ęmietany kremówki (1/8 litra)
157 dag białego sera
57 dag orzechów laskowych
1 cytryna
olej
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Kompot jabÅ‚kowy z kawaÅ‚kami owoców wymieszaç z cukrem waniliowym
i cynamonem. Âmietank´ ubiç na sztywno, wymieszaç z serem, dodaç
do kompotu.
2. Orzechy przepoÅ‚owiç, a nast´pnie upraÅ»yç na patelni bez tÅ‚uszczu. Z
umytej cytryny zetrzeç skórk´.
3. Placki usmaÅ»yç na oleju na zÅ‚ocisty kolor. Podawaç z kremem jabÅ‚kowo-
serowym, posypane orzechami i skórką z cytryny
Rada: BiaÅ‚y ser przed wymieszaniem ze ĘmietanÄ… naleÅ»y utrzeç na gÅ‚adkÄ…
mas´ by nie powstaÅ‚y grudki.
4. Warzywne trio zapiekane z sosem serowym
Czas: 1 godzina i 25 minut
Przygotowanie: 30 minut
Duszenie: 10 minut
Zapiekanie: 15 minut
Temperatura zapiekania: 175 °C.
Składniki dla 4 osób:
257 dag kopru włoskiego
257 dag brokułów
257 dag cykorii 2 cebule
1/2 Å‚yÅ»eczki mi´kkiego masÅ‚a
1/87 l rosołu warzywnego (instant)
sól, pieprz
1 opakowanie słodkiej Ęmietany (2007 g)
3 jajka
177 dag podsuszonego sera gouda
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Warzywa oczyĘciç i umyç. Ziele kopru, posiekaç, ewentualnie zostawiç
niewielkÄ… iloĘç do dekoracji. BrokuÅ‚y podzieliç na róŻyczki. Cykori´ prze-
kroiç na pół, gorzki gÅ‚Ä…b wyciÄ…ç. ObranÄ… cebul´ pokroiç w kostk´.
2. PÅ‚aski garnek wysmarowaç masÅ‚em, obsypaç cebulÄ… i zielem kopru.
WÅ‚oÅ»yç warzywa wlaç rosół, doprawiç solÄ… i pieprzem. Zagotowaç i dusiç
na maÅ‚ym ogniu okoÅ‚o 10 minut. Warzywa wyjÄ…ç z garnka i odsÄ…czyç na
sicie.
3. Âmietan´, jajka i warzywa mieszaç, dodaç starty ser. Warzywa rozÅ‚oÅ»yç
w pÅ‚askiej Å»aroodpornej formie, polaç sosem. Suflet warzywny piec okoÅ‚o
45 minut w temp. 175 °C., w razie zbytniego przyrumienienia przykryç foliÄ…
aluminiowÄ…. GotowÄ… potraw´ udekorowaç zielem kopru wÅ‚oskiego.
Rada: Do potrawy naleÅ»y podaç ĘwieŻą bagietk´.
5. Placki z cukinii i marchewki
Czas: 40 minut
Przygotowanie: 20 minut
SmaŻenie: 20 minut
Składniki dla 4 osób:
257 dag marchewek
257 dag cukinii 2 jajka
27 dag (2 łyŻki) mąki
sól,
pieprz
gałka muszkatołowa
3 łyŻki oleju
Sos:
2507 g serka homogenizowanego
1007 g kwaĘnej Ęmietany
p´czek szczypiorku
2 łyŻeczki soku z cytryny
cukier
sól,
pieprz ziołowy
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Marchewki i cukinie umyç, obraç ze skórki, a nast´pnie zetrzeç na tar-
ce o drobnych oczkach. Serek homogenizowany poÅ‚Ä…czyç ze ĘmietanÄ…,
2 Å‚yÅ»kami posiekanego szczypiorku, wszystko dokÅ‚adnie wymieszaç, a
nast´pnie doprawiç do smaku solÄ…, sokiem z cytryny, cukrem i pieprzem
ziołowym.
2. Starte warzywa wymieszaç z jajkami i mÄ…kÄ… na g´stÄ… mas´, doprawiajÄ…c
ją solą, pieprzem oraz szczyptą gałki muszkatołowej.
3. Na patelni mocno rozgrzaç olej, po czym nakÅ‚adaç Å‚yÅ»kÄ… nieduŻą iloĘç
masy i cienko rozsmarowaç. SmaÅ»yç szybko na ostrym ogniu, rumieniÄ…c z
dwóch stron.
4. Gotowe placki podawaç z sosem szczypiorkowym.
Rada: Aby uzyskaç bardziej zwartÄ… konsystencj´, zamiast marchewki moÅ»na
dodaç ziemniaki.
XIV Ciepłe desery
1. Wigilijne kluski z makiem
Czas: 50 minut
Składniki dla 4 osób:
1 3/4 szklanki mÄ…ki (307 dag)
woda
sól
1 szklanka maku (157 dag)
3 łyŻki miodu
1 łyŻka skórki pomarałczowej smaŻonej w cukrze
2 łyŻki rodzynek
1 łyŻka posiekanych orzechów włoskich
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Mak zalaç wrzÄ…tkiem trzymaç na ogniu pod przykryciem tak dÅ‚ugo, aÅ»
da si´ rozcieraç w palcach. Nast´pnie odcedziç go na g´stym sicie i
zemleç 3 razy w maszynce z g´stÄ… siatkÄ…. Wymieszaç z miodem i bakalia-
mi.
2. ZagnieĘç twarde ciasto makaronowe, rozwaÅ‚kowaç i zostawiç do
przeschni´cia. Dobrze wysuszone ciasto pokrajaç na niewielkie kwadra-
ciki. Aazanki wrzucaç na osolonÄ… wrzÄ…cÄ… wod´ i gotowaç do mi´kkoĘci.
3. Gotowe Å‚azanki przelaç sporÄ… iloĘciÄ… zimnej wody, tak Å»eby si´ nie skleja-
Å‚y i odcedzaç na g´stym sicie. Gdy przeschnÄ… rozÅ‚oÅ»yç na duÅ»ym talerzu.
Kluski wymieszaç z masÄ… makowÄ….
Rada: Aazanki moÅ»na zastÄ…piç buÅ‚kÄ…, którÄ… kroimy w centymetrowÄ… kostk´,
skrapiamy kilkoma łyŻkami mleka i mieszamy z masą makową.
2. Omlet biszkoptowy z dŻemem morelowym
Czas: 1 godzina
Przygotowanie: 45 minut
Pieczenie: 15 minut
Temperatura pieczenia: 180 °C.
Składniki 4 osób:
2 łyŻeczki masła (47 dag)
5 jaj
3 łyŻki cukru (4,57 dag)
2 łyŻki cukru waniliowego
4 łyŻki mąki (47 dag)
2 łyŻeczki startej skórki cytrynowej
szczypta soli
4 łyŻki dŻemu morelowego
3 łyŻki likieru pomarałczowego
2 łyŻki cukru pudru (2,47 dag)
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Oddzieliç Żółtka od biaÅ‚ek. BiaÅ‚ka ubiç na sztywnÄ… pian´. Cukier i cukier
waniliowy wymieszaç i dosypaç powoli do piany, nadal ubijajÄ…c.
2. Na pian´ przesiaç mÄ…k´, wysypaç sól i skórk´ cytrynowÄ…, wlaç Żółtka i
wszystko razem delikatnie wymieszaç.
3. W niskiej formie o Ęrednicy 307 cm roztopiç masÅ‚o i rozprowadziç je rów-
nomiernie po caÅ‚ym dnie. Nast´pnie wlaç mas´ biszkoptowÄ…, tak Å»eby
brzegi byÅ‚y troch´ grubsze niÅ» Ęrodek.
4. Omlet piec w piekarniku rozgrzanym do temp. 180 °C. przez 15 minut na
złocisty kolor.
5. DÅ»em morelowy rozetrzeç z likierem pomaraÅ‚czowym i lekko podgrze-
waç. Omlet przeÅ‚oÅ»yç na talerz, poÅ‚ow´ omletu posmarowaç dÅ»emem
i zÅ‚oÅ»yç na pół. Gotowy posypaç cukrem pudrem i pokroiç na cztery
cz´Ä˜ci.
Rada: JeÅ»eli nie mamy dÅ»emu morelowego moÅ»emy go zastÄ…piç np. dÅ»emem
brzoskwiniowym lub pomarałczowym.
3. BÅ‚yskawiczny placek z bananami
Czas: 1 godzina i 10 minut
Przygotowanie: 30 minut
Pieczenie: 40 minut
Temperatura pieczenia: 180 °C.
Składniki dla 6 osób:
1 szklanka mÄ…ki (177 dag)
1 szklanka cukru (257 dag)
4 całe jajka szczypta soli
3 duŻe banany
tłuszcz i bułka tarta do formy
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Jajka ubiç na pian´ z cukrem. Nast´pnie dodaç mÄ…k´ i sól, wszystko do-
kÅ‚adnie wymieszaç.
2. Banany obraç ze skórki, zdjÄ…ç nitkowate włókna, które pozostajÄ… na po-
wierzchni. Pokroiç je na centymetrowe plastry.
3. Tortownic´ o Ęrednicy 26 centymetrów nasmarowaç tÅ‚uszczem, oprószyç
bułką tartą.
4. Dno tortownicy wypeÅ‚niç ciastem, nast´pnie uÅ‚oÅ»yç plastry banana i za-
laç caÅ‚oĘç ciastem. Piekarnik nagrzaç do temp. 180 °C. i piec okoÅ‚o 40
minut. Ciasto podawaç gorÄ…ce.
Rada: Do ciasta moÅ»na dodaç kandyzowanÄ… skórk´ pomaraÅ‚czy oraz rodzyn-
ki. Banany wymienione w przepisie moÅ»na zastÄ…piç jabÅ‚kami.
XV Zimne desery
1. MroŻony deser czekoladowy
Czas: 1 godzina i 30 minut
Przygotowanie: 30 minut
ZamraŻanie: 1 godzina
Składniki dla 6 osób:
2 1/2 tabliczki mlecznej czekolady (257 dag)
2 1/2 szklanki Ęmietany kremówki (5/8 litra)
2 jajka lekko roztrzepane
1/4 szklanki wody
2 łyŻeczki cukru pudru
1 opakowanie cukru waniliowego
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Czekolad´ poÅ‚amaç na kawaÅ‚ki, a nast´pnie podgrzaç jÄ… z wodÄ… do
chwili uzyskania jednolitej masy.
2. Do masy dodaç jajka, wymieszaç i dalej ogrzewaç (nie dopuszczajÄ…c do
zagotowania) aÅ» masa zg´stnieje. Nast´pnie ostudziç jÄ… do temperatury
pokojowej.
3. Âmietan´ ubiç z cukrem na sztywno, a nast´pnie odÅ‚oÅ»yç 2 szklanki bitej
Ęmietany do przybrania. Reszt´ poÅ‚Ä…czyç z masÄ… czekoladowÄ… i wlaç do
pucharków. Wstawiç je do zamraÅ»alnika na 1 godzin´.
4. Po godzinie wyjÄ…ç z zamraÅ»alnika, przybraç bitÄ… ĘmietanÄ… i ĘwieÅ»ymi
owocami np. plasterkami kiwi.
Rada: RozpuszczajÄ…c czekolad´ w wodzie naleÅ»y caÅ‚y czas mieszaç i uwaÅ»aç,
aby kawaÅ‚ki czekolady nie przywarÅ‚y do dna naczynia (nie przypaliÅ‚y si´). Gdy
czekolada si´ roztopi naleÅ»y zakoÅ‚czyç podgrzewanie, poniewaÅ» zbyt dÅ‚ugie
ogrzewanie niszczy jej struktur´ i pogarsza smak.
2. Babka owocowa
Czas: 1 godzina i 10 minut
Przygotowanie: 40 minut
Schładzanie: 30 minut
Składniki dla 4 osób:
307 dag ĘwieŻego ananasa lub z puszki
1 mango
1 kiwi
507 dag melona
1 kieliszek likieru pomarałczowego
1 kieliszek syropu z granatów
sok z 1/2 cytryny
1/2 laski wanilii
1/8 l Ęmietany
1/2 łyŻki cukru pudru (0,27 dag)
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Przygotowane owoce umyç a nast´pnie osuszyç na Ęciereczce.
2. Ananas obraç, usunÄ…ç twardy rdzeÅ‚ znajdujÄ…cy si´ w Ęrodku i pokro-
iç ananasa na kawaÅ‚ki jednakowej wielkoĘci. Mango przekroiç na pół,
usunÄ…ç pestki, przy pomocy odpowiednio zaokrÄ…glonej Å‚yÅ»eczki wyciÄ…ç
kulki z miąŻszu melona.
4. Wymieszaç sok cytrynowy z syropem i alkoholem, polaç owoce.
5. Deser schÅ‚odziç przez 30 minut w lodówce. Lask´ wanilii przekroiç ostrym
noÅ»em i wyskrobaç z niej miÄ…Å»sz. Âmietan´ ubiç na półsztywno, dodaç
cukier puder, miÄ…Å»sz waniliowy i ubijaç dalej.
6. SaÅ‚atk´ owocowÄ… uÅ‚oÅ»yç w szklanej miseczce i przykryç bitÄ… ĘmietanÄ….
Rada: SkÅ‚adniki na saÅ‚atk´ mogÄ… byç dowolnie dobrane. MoÅ»na uÅ»yç wszyst-
kich sezonowych owoców, pokroiç je drobno i skropiç odpowiednim alkoho-
lem.
3. Deser biszkoptowo-owocowy
Czas: 40 minut
Składniki dla 4 osób:
5 owoców kiwi (40-507 dag)
1/2 opakowania biszkoptów (57 dag)
1/2 szklanki szampana półwytrawnego lub białego wina musującego
1 szklanka kremówki 2 łyŻki cukru (37 dag)
1 łyŻka masła (27 dag)
Do przybrania: kilka kostek kandyzowanej papai
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Owoce kiwi obraç, opÅ‚ukaç pokroiç na plastry (4 plastry pozostawiç do
przybrania) i zmiksowaç lub rozdrobniç widelcem. Mus owocowy posÅ‚o-
dziç 1 Å‚yÅ»eczkÄ… cukru i przeÅ‚oÅ»yç do szklanych pucharków.
2. Âmietan´ ubiç z pozostaÅ‚ym cukrem na sztywno. Biszkopty krótko maczaç
w szampanie i ukÅ‚adaç na musie owocowym.
3. Wierzch polaç stopionym oraz ostudzonym masÅ‚em i przykryç bitÄ…
ĘmietanÄ…. Udekorowaç plasterkami kiwi, mi´tÄ… i kawaÅ‚kami kandyzowa-
nej papai.
Rada: Owoce kiwi naleÅ»y kupowaç dojrzaÅ‚e tzn. takie, które lekko ust´pujÄ…
pod naciskiem palca. NadajÄ… si´ do zjedzenia od razu. Owoce twarde prze-
chowywaç. DochodzÄ… wtedy przez kilka dni, nawet jeĘli sÄ… przechowywane
w lodówce.
4. Sałatka z arbuza
Czas: 25 minut
Przygotowanie: 10 minut
Oczekiwanie: 15 minut
Składniki dla 4 osób:
1/2 arbuza
4 mi´kkie gruszki
3 łyŻki płynnego miodu
sok z 1 cytryny
2 łyŻki sherry
1/4 łyŻeczki imbiru
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Arbuza i umyte gruszki obraç ze skóry, starannie usunÄ…ç pestki oraz gniaz-
da nasienne.
2. Tak przygotowane owoce pokroiç w niewielkÄ… kostk´. PÅ‚ynny miód
poÅ‚Ä…czyç z sokiem z cytryny, sherry oraz sproszkowanym imbirem.
3. Nast´pnie saÅ‚atk´ przeÅ‚oÅ»yç do pucharka, po czym obficie polaç
wczeĘniej przygotowanym sosem i wstawiç na okoÅ‚o 15 minut do lodów-
ki.
Rada: DojrzaÅ‚ego arbuza moÅ»emy rozpoznaç po Żółtej plamie, znajdujÄ…cej si´
na bocznej Ęciance.
XVI Ciasta i torty
1. Tort Ęmietankowy z ananasami
Czas: 30 minut
Składniki na 16 porcji:
2 gotowe spody biszkoptowe
400 g ananasów z sokiem z puszki
kieliszek sherry
2 kiwi
2 opakowania Ęmietany kremówki
kiĘç ciemnych winogron
2 opakowania cukru waniliowego
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Sok z ananasów zmieszaç z sherry i tak sporzÄ…dzonym pÅ‚ynem skropiç
biszkopt.
2. Ubiç Ęmietan´ z dodatkiem cukru waniliowego i rozsmarowaç jÄ… na jed-
nym biszkopcie.
3. Przykryç jÄ… drugim biszkoptem i pokryç kolejnÄ… warstwÄ… Ęmietany.
4. Obrane kiwi pokroiç w plastry, a ananasa w czÄ…stki i udekorowaç nimi
bitÄ… Ęmietan´.
5. Na wierzchu tortu uÅ‚oÅ»yç winogrona.
Rada: Ciasto biszkoptowe moÅ»na uÅ»yç gotowe lub przygotowaç je samemu.
2. Keks królewski
Czas: 1 godzina i 35 minut
Przygotowanie: 25 minut
Oczekiwanie: 25 minut
Pieczenie: 15 minut
Temperatura pieczenia: 180 °C.
Składniki na 20 porcji:
1,5 szklanki mÄ…ki pszennej (257 dag)
1 szklanka cukru (257 dag)
5 jajek
1 kostka masła (257 dag)
1,5 szklanki (łącznie) owoców kandyzowanych, bakalii (rodzynki, morele, figi, dakty-
le, orzechy, migdały - 357 dag)
1/2 łyŻki proszku do pieczenia
1/2 łyŻki tłuszczu do smarowania formy (17 dag)
1 łyŻka bułki tartej do obsypania formy (17 dag)
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Úó"tka utrzeç z cukrem na jednolitÄ… mas´, dodaç ubitÄ… pian´ z biaÅ‚ek
lekko mieszaç, pod koniec dodaç 1/2 Å‚yÅ»eczki proszku do pieczenia.
2. Bakalie (np. rodzynki, morele, figi) przed uÅ»yciem zalaç gotujÄ…cÄ… wodÄ… i
pozostawiç na 25 minut, gdy nap´czniejÄ… odsÄ…czyç. Orzechy i migdaÅ‚y
posiekaç na czÄ…stki.
3. Owoce i bakalie wymieszaç z mÄ…kÄ… pszennÄ… i poÅ‚Ä…czyç z masÄ….
4. Ciasto przeÅ‚oÅ»yç do formy wysmarowanej tÅ‚uszczem i obsypanej tartÄ…
buÅ‚kÄ…. Tak przygotowane ciasto wstawç do nagrzanego piekarnika i piec
w temperaturze 180 °C. okoÅ‚o 45 minut. Po ostudzeniu, ciasto (jeszcze cie-
pÅ‚e) wyjÄ…ç z formy i pozostawiç do ostygni´cia.
Rada: Aby bakalie nie opadÅ‚y na dno ciasta naleÅ»y obtoczyç je w mÄ…ce ziem-
niaczanej.
3. Kruszaniec
Czas: godziny i 15 minut
Przygotowanie: 35 minut
Oczekiwanie: 1 godzina
Pieczenie: 40 minut
Temperatura pieczenia 180 °C.
Składniki dla 12 osób:
4 jajka
14 1/2 łyŻki cukru pudru
1 kostka margaryny
1/27 kg mÄ…ki tortowej
2 łyŻeczki proszku do pieczenia
1 duŻy słoik kompotu z agrestu lub dŻem agrestowy
2 łyŻki kakao bułka tarta
PrzyrzÄ…dzanie:
1. MÄ…k´ tortowÄ… z proszkiem do pieczenia przesiaç przez sito. Nast´pnie
dodaç Żółtka, margaryn´, 4 1/2 Å‚yÅ»ki cukru pudru, wszystko dokÅ‚adnie
wymieszaç i zagnieĘç ciasto.
2. Po wyrobieniu ciasto podzieliç na trzy cz´Ä˜ci. Dwie pozostawiç biaÅ‚e, a do
trzeciej dodaç kakao i dokÅ‚adnie zagnieĘç. Wszystkie trzy cz´Ä˜ci wÅ‚oÅ»yç
do zamraÅ»alnika na 1 godzin´.
3. W tym czasie owoce z kompotu odsÄ…czyç na sitku, a biaÅ‚ka wraz z 10
Å‚yÅ»kami cukru pudru ubiç na sztywnÄ… pian´.
4. MaÅ‚Ä… blach´ wysmarowaç tÅ‚uszczem i posypaç buÅ‚kÄ… tartÄ…. Ciasto wyjÄ…ç
z zamraÅ»alnika i zetrzeç kolejno na tarce o duÅ»ych oczkach: jednÄ… biaÅ‚Ä…
cz´Ä˜ç tak, aby pokryÅ‚a caÅ‚Ä… powierzchni´ blachy, a nast´pnie ciemnÄ…
cz´Ä˜ç. Na ciemnÄ… warstw´ wyÅ‚oÅ»yç owoce lub dÅ»em, a nast´pnie pian´
z biaÅ‚ek i wszystko pokryç drugÄ… biaÅ‚Ä… warstwÄ…. Tak przygotowane ciasto
wÅ‚oÅ»yç do nagrzanego piekarnika i piec 40 minut w temperaturze 180 °C.
Rada: WÅ‚aĘciwie ubita piana z biaÅ‚ek wpÅ‚ywa na jakoĘç ciasta. Czas ubijania
piany moÅ»na skróciç przez jej podgrzanie.
4. Ananasowe pÄ…czki
Czas: 3 godziny i 15 minut
Przygotowanie: 45 minut
Oczekiwanie: 2 godziny
SmaŻenie: 30 minut
Składniki dla 4 osób:
1 Ęredni ananas
2 jajka
1 czubata szklanka mÄ…ki ( 187 dag)
3/4 szklanki piwa
1 mały kieliszek rumu
7 łyŻek cukru pudru (87 dag)
olej
sól
PrzyrzÄ…dzanie:
1. MÄ…k´ przesiaç, dodaç szczypt´ soli. Zrobiç doÅ‚ek, wsypaç 3 Å‚yÅ»ki cukru
pudru, po czym dodaç rozmÄ…cone jajka. Mieszaç drewnianÄ… Å‚yÅ»kÄ…, stop-
niowo dolewajÄ…c piwo i Å‚yÅ»k´ oleju. Tak przygotowane ciasto (bardziej
g´ste niÅ» naleĘnikowe) odstawiç na 2 godziny.
2. Ananas obraç, podzieliç na çwiartki, odciÄ…ç rdzeÅ‚. MiÄ…Å»sz pokroiç na
równe trójkÄ…ciki. Skropiç rumem, posypaç pozostaÅ‚ym cukrem i odstawiç
na 2 godziny, aby nabrały rumowego posmaku.
3. KawaÅ‚ki ananasa wrzuciç do ciasta, ostroÅ»nie zamieszaç. Delikatnie wyj-
mowaç widelcem i smaÅ»yç 3-4 minuty z obu stron na rozgrzanym ole-
ju. Wyjmowaç na bibuÅ‚´, aby osÄ…czyç pÄ…czki z tÅ‚uszczu. Podawaç na
gorąco z cukrem pudrem lub bitą Ęmietaną.
Rada: Aby pÄ…czki byÅ‚y chrupiÄ…ce, naleÅ»y je smaÅ»yç w 2-3 maÅ‚ych partiach.
Wrzucenie duŻej porcji naraz spowoduje obniŻenie temperatury smaŻenia.
5. Wielkanocna babka droŻdŻowa
Czas: 1 godzina i 35 minut
Przygotowanie: 40 minut
Oczekiwanie: 10 minut
Pieczenie: 45 minut
Temperatura pieczenia: 175-200 °C.
Składniki na 12 porcji:
2 szklanki mÄ…ki (357 dag)
1 kostka masła lub margaryny (257 dag)
#a#a/ szklanki cukru pudru (257 dag)
4 jajka 107 dag rodzynek
107 dag mieszanych owoców kandyzowanych
5 łyŻek cukru (107 dag)
4 łyŻki mleka
37 dag droŻdŻy.
2 łyŻki soku z cytryny
2 łyŻki orzeszków pistacjowych lub siekanych migdałów
otarta skórka z 1/2 cytryny i 1 pomarałczy
1/2 łyŻeczki soli
PrzyrzÄ…dzanie:
1. MÄ…k´ przesiaç do miski, poĘrodku zrobiç zagÅ‚´bienie. Wkruszyç droÅ»dÅ»e,
dodaç Å‚yÅ»eczk´ cukru i podgrzane mleko, zamieszaç. Przykryç, odstawiç
w ciepłe miejsce na 10 min.
2. Do rozczynu przeÅ‚oÅ»yç reszt´ cukru, jajka, skórk´ z cytrusów i sól, zagnieĘç
ciasto, a nast´pnie odstawiç do wyroĘni´cia, aÅ» dwukrotnie powi´kszy
swojÄ… obj´toĘç. Po wyroĘni´ciu zagnieĘç ponownie, dodajÄ…c do ciasta
po łyŻce tłuszczu i rodzynek.
3. Foremk´ z kominkiem nasmarowaç masÅ‚em, wysypaç tartÄ… buÅ‚kÄ…,
przeÅ‚oÅ»yç do niej ciasto, odstawiç na godzin´ w ciepÅ‚e miejsce.
4. Tak przygotowane ciasto wstawiç do piekarnika i piec 10 min. w tempe-
raturze 200 °C., a nast´pnie zmniejszyç temp. do 175 °C. i piec kolejne
35 minut. Po przestudzeniu zdjÄ…ç form´, odstawiç babk´, by caÅ‚kowicie
ostygła.
5. Cukier puder wymieszaç z sokiem cytrynowym, 3 Å‚yÅ»kami wody i po-
wstaÅ‚ym lukrem pokryç ciasto, a nast´pnie posypaç posiekanymi pista-
cjami i pokrojonymi w kostk´ owocami kandyzowanymi. Odstawiç do
zastygni´cia.
Rada: Do ucierania ciasta najlepszy jest cukier kryształ poniewaŻ rozpuszcza
si´ dÅ‚uÅ»ej niÅ» cukier puder. Mas´ z jajek uciera si´ wtedy dÅ‚uÅ»ej, dzi´ki czemu
wchÅ‚ania ona wi´cej powietrza i jest pulchniejsza.
6. Placek z rabarbarem
Czas: 3 godziny i 20 minut
Przygotowanie: 40 minut
Schładzanie: 2 godziny
Pieczenie: 30 minut
Zapiekanie: 10 minut
Temperatura pieczenia: 200 °C.
Temperatura zapiekania: 100 °C.
Składniki na 20 porcji:
507 dag mÄ…ki
257 dag masła
257 dag cukru
2-3 Żółtka
27 kg rabarbaru
3 białka
157 dag cukru pudru
PrzyrzÄ…dzanie:
1. MÄ…k´ przesiaç na stolnic´, posiekaç z masÅ‚em, dodaç cukier i w Ęrodek
wbiç Żółtka. SkÅ‚adniki wyrobiç moÅ»liwie chÅ‚odnymi r´koma, zagarniajÄ…c
mÄ…k´ od Ęrodka do zewnÄ…trz. Z ciasta uformowaç kul´, zawinÄ…ç w foli´
aluminiowÄ… i wÅ‚oÅ»yç do lodówki na 2 godziny.
2. Rabarbar umyç, osuszyç, obraç z zewn´trznej cienkiej skórki i pokroiç na
kawałki o długoĘci 57 cm.
3. Ciasto rozwaÅ‚kowaç na wielkoĘç blachy na oprószonej mÄ…kÄ… stolnicy.
RozwaÅ‚kowane ciasto zwinÄ…ç luÄ™no, delikatnie przenieĘç na blach´ i
rozwinÄ…ç. Ciasto ponakÅ‚uwaç wielokrotnie widelcem.
4. Rabarbar uÅ‚oÅ»yç g´sto i równomiernie na cieĘcie, po czym wstawiç do
piekarnika nagrzanego do temperatury 200 °C i piec 30 minut.
5. Z biaÅ‚ek ubiç sztywnÄ… pian´, dosypujÄ…c powoli cukier puder. MasÄ…
bezowÄ… napeÅ‚niç szpryc´, zaÅ‚oÅ»yç koÅ‚cówk´ wyci´tÄ… w gwiazd´ i ozdo-
biç ostudzone ciasto ukoĘnÄ… kratkÄ…. Bez´ zapiekaç przez 10 minut, do
lekkiego zrumienienia.
Rada: Zamiast rabarbaru moÅ»na uÅ»yç jagód, porzeczek, agrestu lub borówek.
JeÅ»eli smak rabarbaru wydaje si´ PaÅ‚stwu zbyt intensywny moÅ»na dodatkowo
posypaç owoce 2-3 Å‚yÅ»kami cukru o grubych krysztaÅ‚ach.
XVII Ciasteczka
1. Migdałowe chrupki
Czas: 45 minut
Przygotowanie: 30 minut
Suszenie: 15 minut
Składniki na 50 sztuk:
107 dag rodzynek
1 kieliszek rumu (25 ml)
407 dag kuwertury z mlecznej czekolady
157 dag praŻonych migdałów
1 łyŻka kandyzowanej skórki cytrynowej
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Rodzynki sparzyç, zalaç na noc rumem. Blach´ wyÅ‚oÅ»yç pergaminem
lub foliÄ… aluminiowÄ….
2. Kuwertur´ rozpuĘciç w wodnej kÄ…pieli, wystudziç, dodaç pokrojone
w słupki migdały, rodzynki nasączone rumem oraz pokrojoną skórką
cytrynowÄ….
3. AyÅ»eczkÄ… formowaç chrupki i ukÅ‚adaç na blasze, po 15 minutach wstawiç
do lodówki, Żeby całkowicie zastygły.
Rada: Zamiast rodzynek w rumie, do chrupek moÅ»na dodaç dwie filiÅ»anki
drobno pokruszonych bezów. Chrupki stanÄ… si´ delikatniejsze.
2. Czekoladowe kulki
Czas: 1 godzina
Przygotowanie: 40 minut
Schładzanie: 20 minut
Składniki na 12 sztuk:
2 tabliczki czekolady (207 dag)
1/5 litra bitej Ęmietany
107 dag margaryny
5 łyŻek cukru (7,57 dag)
3 Żółtka
kolorowa posypka
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Czekolad´ poÅ‚amaç na kawaÅ‚ki, rozpuĘciç w rondelku na maÅ‚ym ogniu,
dodajÄ…c cukier i margaryn´. Przestudziç.
2. Do lekko ciepÅ‚ej masy dodaç Żółtka i Ęmietan´, dobrze wymieszaç. Wsta-
wiç na 20 minut do lodówki.
3. Formowaç kulki i obtaczaç w posypce.
Rada: Posypk´ moÅ»na zastÄ…piç tartÄ… czekoladÄ… lub sÅ‚odkim kakao. Ciasteczka
b´dÄ… wyglÄ…daÅ‚y elegancko, jeĘli kaÅ»dÄ… kulk´ umieĘcimy w papierowej forem-
ce.
3. Ptasie mleczko z malinami
Czas: 4 godziny i 15 minut
Przygotowanie: 1 godzina
Schładzanie: 3 godziny
Pieczenie: 15 minut
Temperatura pieczenia: 200 °C.
Składniki na 24 porcje:
Ciasto:
3 jajka
4 łyŻki cukru
4 łyŻki mąki 2
łyŻki masła lub margaryny
1 opakowanie cukru waniliowego
1,5 łyŻki mąki ziemniaczanej
Krem:
407 dag malin
6007 ml Ęmietany kremówki
4507 ml jogurtu naturalnego
2 szklanki soku wiĘniowego
1 cytryna
10 łyŻeczek Żelatyny
4 łyŻki cukru
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Jajka rozbiç, oddzieliç biaÅ‚ka od Żółtek. BiaÅ‚ka ubiç z cukrem oraz cukrem
waniliowym na sztywnÄ… pian´. CiÄ…gle ubijajÄ…c kolejno dodawaç po jed-
nym Żółtku.
2. MÄ…k´ pszennÄ… wymieszaç z mÄ…kÄ… ziemniaczanÄ…, dodaç do masy.
Nast´pnie wlaç stopiony tÅ‚uszcz i lekko wymieszaç.
3. Ciasto rozsmarowaç na wyÅ‚oÅ»onej pergaminem blasze, wygÅ‚adziç szero-
kim noÅ»em i wstawiç do mocno nagrzanego piekarnika i piec okoÅ‚o 15
minut w temperaturze 200 °C.
4. Cytryn´ sparzyç osuszyç, otrzeç skórk´ i wycisnÄ…ç sok. Jogurt wymieszaç
z cukrem, sokiem i skórką z cytryny oraz połową rozpuszczonej Żelatyny.
Dwie trzecie Ęmietany ubiç na sztywno i dodaç do masy.
5. ÂwieÅ»e maliny przebraç, krótko opÅ‚ukaç pod bieŻącÄ… wodÄ…, 24 sztuki
odÅ‚oÅ»yç do dekoracji, a reszt´ owoców uÅ‚oÅ»yç na biszkoptowym spodzie.
Na malinach rozsmarowaç mas´ jogurtowÄ… i wstawiç na 2 godziny do
lodówki
6. Reszt´ Å»elatyny rozpuĘciç, wymieszaç z sokiem wiĘniowym, a gdy zacznie
t´Å»eç polaç niÄ… mas´ jogurtowÄ…. Gotowe ciasto wstawiç jeszcze na 1
godzin´ do lodówki.
7. Reszt´ Ęmietany ubiç na sztywno, przeÅ‚oÅ»yç do szprycy z nasadkÄ… w
ksztaÅ‚cie gwiazdki. Ptasie mleczko pokroiç na 24 porcje i kaÅ»dÄ… udekoro-
waç kleksem Ęmietany i jednÄ… malinÄ….
Rada: Podany przepis moÅ»na dowolnie zmieniaç, wykorzystujÄ…c inne owoce
np. truskawki, jagody lub porzeczki. NaleÅ»y jednak pami´taç, aby przygoto-
waç galaretk´ o odpowiednim smaku. (Nie dodawaç owoców kiwi!)
XVIII Przygotowanie potraw
1. NaleĘniki
Czas przygotowania: 30 minut
Składniki:
1/4 litra mleka
2 jajka
77 dag (7 łyŻek) mąki
37 dag (2 łyŻki) cukru
szczypta soli
tłuszcz do smaŻenia
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Przygotowaç jajka, mÄ…k´, mleko, i sól.
2. Jajka wbiç do mleka i starannie rozmÄ…ciç trzepaczkÄ….
3. Nast´pnie dodawaç po trochu mÄ…k´, cukier, caÅ‚y czas mieszajÄ…c, aby
nie powstaÅ‚y grudki; osoliç.
4. TÅ‚uszcz rozgrzaç na patelni i maÅ‚Ä… Å‚yÅ»kÄ… wazowÄ… nabieraç ciasto. Przy
wlewaniu ciasta na patelni´ naleÅ»y obracaç jÄ… tak, by byÅ‚a nim pokryta
cienko i równomiernie.
5. Gdy ciasto naleĘnikowe si´ zetnie, obróciç Å‚opatkÄ… na drugÄ… stron´
i dosmaÅ»yç na zÅ‚otobrÄ…zowy kolor.
Rada: Ciasto na naleĘniki powinno byç pÅ‚ynne. JeÅ»eli zg´stnieje, trzeba je
rozrzedziç mlekiem. Ciasto powinno zawsze postaç 30 minut, aby mÄ…ka
sp´czniaÅ‚a. JeÅ»eli nadzienie ma byç pikantne, nie naleÅ»y do ciasta dodawaç
cukru.
2. ZasmaŻka jasna i złota
Czas: 15 minut
Składniki
37 dag tłuszczu
37 dag mÄ…ki
1/4 litra gorÄ…cego wywaru
1/4 litra wody, mleka lub zimnego wywaru
ZasmaŻka jasna
PrzyrzÄ…dzanie:
1. TÅ‚uszcz rozgrzaç, dodaç mÄ…k´, szybko zasmaÅ»yç nie rumieniÄ…c, odsta-
wiç.
2. Rozprowadziç zimnym pÅ‚ynem, dolewajÄ…c go po trochu do zasmaÅ»ki
i stale dokładnie mieszając, aŻ powstanie gładka, jednolita masa bez
grudek.
3. Zagotowaç, rozrzedziç gorÄ…cym wywarem i poÅ‚Ä…czyç z potrawÄ….
ZasmaŻka złota
PrzyrzÄ…dzanie:
1. MÄ…k´ zrumieniç w piekarniku lub na patelni na zÅ‚oty kolor.
2. TÅ‚uszcz rozgrzaç, zmieszaç ze zrumienionÄ… mÄ…kÄ…, rozprowadziç zimnym
pÅ‚ynem, zagotowaç dokÅ‚adnie mieszajÄ…c, aby nie byÅ‚o grudek.
3. Rozrzedziç gorÄ…cym wywarem i poÅ‚Ä…czyç z potrawÄ….
Rada: Potrawy wymagajÄ…ce ciemniejszego zabarwienia naleÅ»y podprawiaç
zasmaÅ»kÄ… zÅ‚otÄ… i dodawaç niewielkÄ… iloĘç karmelu spoÅ»ywczego.
3. Sprawianie ryb
Sprawianie ryb obejmuje oczyszczenie z Å‚usek, usuni´cie pÅ‚etw oraz
wn´trznoĘci, a niekiedy zdj´cie skóry. Oczyszczenie z Å‚usek odbywa si´
przez skrobanie lub golenie.
1. Ryb´ kÅ‚adzie si´ na desce i chwyta za ogon przez Ęciereczk´. JeĘli Å‚uski sÄ…
lekko osadzone (dorsz, karp, leszcz, pÅ‚oç) skrobie si´ noÅ»em od ogona ku
głowie.
2. Ryby pokryte drobnymi Å‚uskami wroĘni´tymi w skór´ (lin, okoÅ‚) przed skro-
baniem wkÅ‚ada si´ na kilka sekund do wrzÄ…tku, a gdy Ęluz pokrywajÄ…cy
ryb´ zrobi si´ biaÅ‚y, zeskrobuje si´ Å‚uski noÅ»em lub skrobaczkÄ…. - Ryby
g´sto pokryte Å‚uskami mocno przylegajÄ…cymi do skóry (szczupak, Å‚osoĘ,
sieja) goli si´ ostrym noÅ»em. Auski Ęcina si´ pasmami w kierunku od ogo-
na ku gÅ‚owie wraz z cienkÄ… warstwÄ… skóry. - Ryby oczyszcza si´ najpierw
z jednej strony, póęniej z drugiej i doczyszcza na grzbiecie i podbrzuszu,
a nast´pnie si´ je pÅ‚ucze. - Z ryb o grubej i twardej skórze (w´gorz, szczu-
pak) Å‚uski usuwa si´ wraz ze skórÄ…. W tym celu na wiszÄ…cej rybie nacina
si´ skór´ wokół jej gÅ‚owy, a nast´pnie ostrym noÅ»em oddziela od mi´sa i
ĘciÄ…ga aÅ» do ogona. PÅ‚etw´ ogonowÄ… i ogon odcina si´ razem ze skórÄ….
Patroszenie ryb
3. Ryb´ naleÅ»y poÅ‚oÅ»yç na desce, podbrzuszem zwróconym w prawÄ…
stron´, przytrzymaç ĘciereczkÄ… za ogon i ostrym, spiczastym noÅ»em
rozciÄ…ç brzuch od otworu odbytowego do gÅ‚owy. Nast´pnie r´kÄ… oblu-
zowaç wn´trznoĘci i wyjÄ…ç je ostroÅ»nie, nie uszkadzajÄ…c p´cherzyka Żół-
ciowego. Mlecz, ikr´ i tÅ‚uszcz oddzieliç od reszty wn´trznoĘci i pozostawiç
do wykorzystania. Gdyby podczas patroszenia Żółç si´ rozlaÅ‚a, naleÅ»y
natychmiast ryb´ wypÅ‚ukaç pod silnym strumieniem zimnej wody. JeĘli
mimo to mi´so ryby b´dzie zaŻółcone i gorzkie, trzeba je odciÄ…ç.
4. Przygotowanie lukru
Czas: 40 minut
Najprostszy lukier to cukier puder wymieszany z sokiem cytrynowym.
Składniki:
1 szklanka cukru pudru (207 dag)
3 łyŻki soku z cytryny
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Szklank´ cukru przesiewamy przez sito, wsypujemy do porcelanowej mi-
seczki po kropli wlewamy około 3 łyŻek soku z cytryny, cały czas ucierając
mas´.
2. PoczÄ…tkowo polewa ma brzydki kolor, dopiero w miar´ napowietrzania
masy bieleje. W kołcu otrzymujemy plastyczny lukier przemoczony do
ciast owocowych. B. Pierniki i drobne ciasteczka zdobimy lukrem zdobni-
czym. Składniki: 2 szklanki cukru pudru (407 dag) białko z jednego jajka
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Odmierzamy 2 szklanki cukru pudru, przesiewamy przez sito, dodajemy
lekko ubite białko. Drewnianą łyŻką ucieramy, aŻ do uzyskania plastycz-
nego białego lukru.
2. Pod koniec ucierania moÅ»na dodaç odrobin´ barwnika spoÅ»ywczego
lub soku z marchwi (kolor beŻowy), szpinaku (zielony), wiĘni (bordowy)
oraz substancje zapachowe i smakowe (sok z cytryny).
3. Lukier przekÅ‚adamy do szprycy i nanosimy na ciasto lub p´dzlem sma-
rujemy powierzchni´ pierniczków i ciasteczek. Ozdobione ciasta moÅ»na
podsuszyç w nagrzanym piekarniku.
5. Przygotowanie mi´sa mielonego
Czas: 35 minut
Składniki na ok 500 g:
1 bułka
257 dag woÅ‚owego mi´sa mielonego
257 dag wieprzowego mi´sa mielonego
2 cebule
1 jajko
1/2 łyŻeczki soli
pieprz
2 łyŻki oleju roĘlinnego lub margaryny
PrzyrzÄ…dzanie:
1. BuÅ‚k´ namoczyç w 1/4 l ciepÅ‚ej wody. Mi´so mielone, drobno posiekane
cebule i 1 jajko wÅ‚oÅ»yç do miski.
2. BuÅ‚k´ dobrze wycisnÄ…ç i dodaç do mi´sa mielonego (rozluÄ™nia ona mas´
mi´snÄ…). Nast´pnie przyprawiç solÄ… i szczyptÄ… pieprzu. Mi´so dobrze wy-
mieszaç z dodatkami.
3. ZwilÅ»yç dÅ‚onie, aby mi´so dawaÅ‚o si´ lepiej formowaç, a nast´pnie przy-
gotowaç zrazy lub klopsiki.
Rada: Do mi´sa mielonego moÅ»na dokÅ‚adaç róŻne dodatki, które nadadzÄ…
potrawie okreĘlony, charakterystyczny smak np. cebula surowa lub smaŻona,
czosnek, natka pietruszki, rozdrobnione warzywa, papryka, zioła ĘwieŻe i su-
szone, pieczarki lub inne grzyby itd. JeĘli masa jest zbyt g´sta moÅ»na wlaç do
niej 2-3 Å‚yÅ»ki zimnej przegotowanej wody, jeĘli rzadka dosypaç kilka Å‚yÅ»ek buÅ‚ki
tartej lub kaszy manny.
XIX Przewodnik po przyprawach
1. Gałka muszkatułowa
Jest wysuszonym nasieniem owocu muszkatołowca, wiecznie zielonego drzewa
pochodzÄ…cego z wysp Moluckich. GaÅ‚ka koloru jasnobrunatnego, najcz´Ä˜ciej o
kształcie owalu, ma korzenny zapach i słodkawo-gorzki smak. Jest aromatyczną
przyprawą do potraw słodkich takich jak kremy, budynie, ciasta, kompoty, piec-
zone owoce, lody. GaÅ‚kÄ… muszkatoÅ‚owÄ… aromatyzuje si´ koktaile, aperitify, poncz,
wino grzane, kakao. UŻywana jest równieŻ do zup, potraw z ryŻu, warzyw (pomidor,
szpinak, marchew, kalafior, ziemniaki), sosów, ryb, ciel´ciny, siekanych mi´s, drobiu
i pasztetów. GaÅ‚k´ muszkatoÅ‚owÄ… naleÅ»y przechowywaç w szczelnym opakowaniu
i chroniç przed ĘwiatÅ‚em. Stosuje si´ jÄ… w niewielkich iloĘciach w postaci sproszkow-
anej. Najcz´Ä˜ciej gaÅ‚ka muszkatoÅ‚owa uÅ»ywana jest jako dodatek do: zupy rybnej,
ponczu lub sangrii, sałatki z fasoli, sufletu, flaków.
2. Pieprz naturalny
Jest owocem krzewu pnÄ…cego si´ po pniach innych drzew lub po Å»erdziach spec-
jalnie w tym celu wbitych w ziemi´; naleÅ»y do rodziny pieprzowatych. Jest roĘlinÄ…
wiecznie zielonÄ…, udajÄ…cÄ… si´ w klimacie tropikalnym. Pieprz nie jest ani sÅ‚odki, ani
pikantny. Jest po prostu ostry. Swój smak zawdzi´cza piperynie. Pieprz stosuje si´ w
ziarnach (do zup, wywarów, potraw duszonych i do marynat) oraz w postaci sprosz-
kowanej w celu poprawienia i zaostrzenia smaku wszelkich potraw. Pieprz powinien
byç przechowywany w ziarnach w szczelnym naczyniu i mielony bezpoĘrednio
przed uŻyciem. Po zmieleniu szybko traci aromat. RozróŻniamy pieprz czarny,
pieprz biały, pieprz zielony, pieprz cayenne oraz pieprz ziołowy. Piepz czarny - to
zebrane, niedojrzaÅ‚e owoce pieprzowca. Suszone na sÅ‚oÅ‚cu marszczÄ… si´ i ciem-
nieją. Ten gatunek pieprzu jest najbardziej palący. Jest przyprawą uŻywaną do zup
(buliony), warzyw (wszystkie rodzaje kapusty, pomidory grzyby, groch, warzywa
strÄ…czkowe), ciemnych sosów, ciemnych mi´s (głównie steki i rolady), drobiu i ryb.
Piepz biaÅ‚y - uzyskuje si´ z zupeÅ‚nie dojrzaÅ‚ych owoców. Po wysuszeniu usuwa si´
z nich zewn´trznÄ…, ciemnÄ… osÅ‚onk´. Ma gÅ‚adkÄ… powierzchni´, jest twardy, koloru
szarokremowego lub białoŻółtego. Smak i zapach jest delikatniejszy niŻ pieprzu
czarnego, jednak charakterystyczny ostry i przenikliwy. Pieprz biały stosowany jest
do przyprawiania biaÅ‚ych mi´s, biaÅ‚ych sosów, pasztetów ryb i serów. Podnosi wal-
ory smakowe sałatek, zup, dał z warzyw (zielona fasolka szparagowa, białe fasole,
fasola JaĘ ), podrobów i jaj oraz soków. Pieprz zielony - powstaje z niedojrzałych
owoców pieprzowca. Owoce nabierają zielonej barwy po odparowaniu wody
lub gdy przechowywane są w słonej zalewie lub occie. Jest łagodniejszy niŻ
pieprz czarny. UŻywany jako przyprawa do zup (pomidorowa i kremowa zupa
drobiowa) zioÅ‚owych sosów, mi´s, warzyw (bakÅ‚aÅ»anów, cukinii, dynii), ryb z rusztu
oraz białych serów. Pieprz cayenne - to suszona, zmielona papryka chili. Powinno
si´ go uÅ»ywaç oszcz´dnie, gdyÅ» jest bardzo ostry. Stosowany jest do przyprawiania
zup, potraw z ryÅ»u, warzyw (kalafior, ogórki) jasnych sosów, mi´s, drobiu i ryb. Pieprz
zioÅ‚owy - charakteryzuje si´ wysokimi i staÅ‚ymi walorami zapachowo-smakowymi.
Jest to mieszanka zioÅ‚owa, która skÅ‚ada si´ ze startych owoców kolendry, kminku,
ostrej papryki i gorczycy białej oraz majeranku. Pieprz ziołowy jest przyprawą uniw-
ersalną, stosowaną do prawie wszystkich potraw, z wyjątkiem słodkich. Szczególnie
polecany jest do mi´s (kotlety mielone, hamburgery, pieczenie), zup (kapuĘniaki),
warzyw (sałatki z warzyw gotowanych), sosów oraz niektórych dał jarskich.
3. Bazylia
Jest roĘliną jednoroczną pochodzącą z Indii, uŻywaną na Zachodzie od niedawna.
Jest popularną przyprawą w kuchni włoskiej. Posiada charakterystyczny korzenny
zapach i lekko kwaskowaty, chłodząco-orzeęwiający smak. RoĘlina ta zawiera
aktywne olejki eteryczne i goryczk´, jest bogata w witaminy A, C, BÄ…? oraz pierwi-
astki takie jak: wapł, potas, Żelazo i magnez. Ma pozytywny wpływ na procesy
trawienne. Bazylii uÅ»ywa si´ do wszystkich warzyw, szczególnie dobrze komponuje
si´ z saÅ‚atkami i innymi potrawami z pomidorów, ogórków, czerwonej kapusty, szpi-
naku, fasoli i grochu. Jest doskonałą przyprawą do zup (z warzyw strączkowych,
pomidorowej i rybnej), potraw z ryb (smaŻone i gotowane ryby słodkowodne) i
drobiu, kotletów wieprzowych, twarogów, jaj, omletów, sałatek z krabów oraz pizzy.
Do przyprawiania potraw uÅ»ywa si´ liĘci ĘwieÅ»ych lub suszonych. ÂwieÅ»e gaÅ‚Ä…zki
bazylii moÅ»na przechowywaç w lodówce w szczelnie zamkni´tych torebkach
plastikowych najwyÅ»ej dwa dni. Przesypane solÄ…, w zakr´conych sÅ‚oikach, moÅ»na
przetrzymywaç do 6 tygodni, a w oliwie nawet do 6 miesi´cy. ÂwieÅ»e lub suszone
liĘcie bazylii naleÅ»y uÅ»ywaç oszcz´dnie, gotowaç w potrawie tylko przez 10 minut.
Najcz´Ä˜ciej bazylia uÅ»ywana jest jako dodatek do: omletu zioÅ‚owego z pomido-
rami i cebulą, makaronu z sosem bolołskim, zupy pomidorowej.
4. Cynamon
NaleŻy do rodziny wawrzynowatych. Pochodzi z Cejlonu i Chin. Jest wiecznie
zielonym drzewem. Ma duŻe, skórzaste, błyszczące liĘcie i drobne Żółtawe kwiaty.
Przypraw´ otrzymuje si´ z korowiny mÅ‚odych p´dów. Z uwagi na swój specyfic-
zny, lekko piekÄ…cy smak i egzotyczny zapach szybko przyjÄ…Å‚ si´ w europejskiej
kuchni. Jako przyprawa uŻywany jest w gospodarstwie domowym w formie kory
całej, mielonej lub esencji cynamonowej. Drobno mielony dodajemy do potraw
słodkich: kisieli, puddingów, kompotów, zup owocowych, słodkich sufletów, potraw
z ryÅ»u, twarogów; mi´s mielonych, baraniny, warzyw (kapusty czerwonej) oraz
farszy z drobiu. Kor´ cynamonu uÅ»ywamy zaĘ do w bogacenia smaku herbat,
grzanego wina i kompotów. Cynamon pod wpływem długotrwałego działania
wysokiej temperatury gorzknieje. Z tego wzgl´du pieczenie oraz ciasta lepiej jest
posypywaç cynamonem na kilka minut przed wyj´ciem ich z piekarnika. Jak
wszystkie aromatyczne przyprawy cynamon powinien byç przechowywany w szc-
zelnie zamkni´tym pojemniku. Najcz´Ä˜ciej cynamon uÅ»ywany jest jako dodatek do:
ryŻu z jabłkami, wina grzanego, zup owocowych lub mlecznych.
5. Imbir
Ta aromatyczna roĘlina jest uprawiana w wielu krajach południowo-wschodniej
Azji, ale najlepszy smak ma odmiana pochodzÄ…ca z Jamajki. JadalnÄ… cz´Ä˜ç imbiru
stanowi kÅ‚Ä…cze. MoÅ»na dodawaç je do potraw w caÅ‚oĘci, pokrojone w plastry,
zmielone lub utarte na tarce, ale zawsze obrane ze skórki. Całe kłącze, obsypane
cukrem, podaje si´ jako sÅ‚odki przysmak, a pokrojone w plastry i obtoczone w
cukrze wykorzystuje si´ do dekorowania ciasta. Imbir ma mocny, nieco cytrynowy
zapach i korzenny, palący smak. Jest znakomitym dodatkiem do gulaszów, sosów,
warzyw (marchew, szpinak, biała fasola, por), grzybów, marynat z dyni i ogórków,
ponczu, pasztetów drobiowych i flaków. Przyprawia si´ nim ciasta, pierniki, herbat-
niki, kisiele, budynie i owocowe sałatki. SłuŻy do aromatyzowania kompotów, liki-
erów, dŻemów, grzanego wina oraz piwa. Charakterystyczny, wyrafinowany smak
nadaje zupom (fasolowej, ziemniaczanej, owocowej), potrawom z drobiu, ryŻu
czy jajek. Imbir naleÅ»y przechowywaç w szczelnym opakowaniu i chroniç przed
Ęwiatłem.
6. Ziele angielskie
Ziele angielskie zwane teŻ pieprzem angielskim jest niedojrzałym owocem drzewa
pimentowego (korzennika lekarskiego), wiecznie zielonego, uprawianego głównie
na Jamajce, w Ameryce Ârodkowej i PoÅ‚udniowej. ÚółtawobrÄ…zowe kuliste jagody,
z resztkami kielicha na wierzchołku, przewaŻnie gładkie, czasem lekko pomarszc-
zone, majÄ… ostry, korzenny smak przypominajÄ…cy smak pieprzu i intensywny za-
pach zbliŻony do woni goędzików. Ziele angielskie naleŻy do przypraw powszech-
nie uÅ»ywanych, a najcz´Ä˜ciej przyprawia si´ nim róŻne gatunki mi´sa (pieczeÅ‚ z
baraniny, dania z mi´sa mielonego, golonk´, ragout), sosy (do pieczeni, dziczyzny
i do sałatek), ciemny drób (kaczka), zupy (jarzynowe, z warzyw strączkowych) i
warzywa (brukselka, bakłaŻany, biała fasola, kapusta czerwona) oraz bigos. Szc-
zególnie polecane jest do potraw tÅ‚ustych. Stosuje si´ je równieÅ» do marynowania
ryb i dziczyzny, do wyrobu kieÅ‚bas i peklowania mi´s. Ziele angielskie uÅ»ywane jest
do aromatyzowania słodkich potraw (ciasto ze Ęliwkami, ciasta z mąk razowych,
budynie). Do potrawy przypraw´ dodaje si´ na poczÄ…tku gotowania lub piecze-
nia, w postaci całych owoców lub sproszkowaną.
7. Majeranek
Majeranek naleŻy do rodziny wargowych. Pochodzi ze wschodnich basenów
Morza Âródziemnego. Uprawiany jest w Europie i niektórych krajach Afryki i Azji.
Jako przypraw´ do potraw wykorzystuje si´ suszone kwiaty i listki majeranku. Majer-
anek ma silny korzenny smak i zapach. Jest szarozielonego koloru. W polskiej kuchni
stosuje si´ go najcz´Ä˜ciej przy wyrobie domowych w´dlin, przyprawianiu potraw
mi´snych (wszystkie tÅ‚uste dania, nerki, mi´so mielone), sosów (pieczeniowych,
ziołowych, pomidorowych), pieczeni, farszów, pasztetów, warzyw (strączkowych,
fasoli, grochu, cebuli) oraz zup (grochowa, fasolowa, ziemniaczana, w´gorzowa,
Żur), flaków i kołdunów, a takŻe potraw z grzybów. Tłuszcz, np. smalec wieprzowy,
z dodatkiem majeranku jest mniej podatny na jeÅ‚czenie. Majeranek najcz´Ä˜ciej
stosuje si´ w poÅ‚Ä…czeniu z pieprzem i solÄ…. W maÅ‚ych iloĘciach moÅ»na dodaç go
do potrawy razem z tymiankiem, szaÅ‚wiÄ… lub rozmarynem. Nie naleÅ»y mieszaç go
z oregano. Sposób uÅ»ycia majeranku zaleÅ»y od rodzaju potraw. Mi´sa i w´dliny
przyprawia si´ przed pieczeniem lub gotowaniem, pozostaÅ‚e w koÅ‚cowej fazie ich
przygotowania. Majeranek moÅ»na przechowywaç w zamkni´tym pojemniku do 12
miesi´cy.
8. Oregano
Oregano jest roĘlinÄ… pochodzÄ…cÄ… z rejonu Morza Âródziemnego. PrzyprawÄ… sÄ…
wysuszone liĘcie i kwiatostany. Charakteryzuje si´ przyjemnym i delikatnym za-
pachem oraz korzennym, lekko gorzkawym smakiem. ÂwieÅ»e oregano powinno
si´ trzymaç w zimnej wodzie i zuÅ»yç w ciÄ…gu 5-6 dni. Suszone zachowuje wi´kszÄ…
ostroĘç jeĘli jest w kawaÅ‚kach, nie w proszku i naleÅ»y je przechowywaç w szczelnym
pojemniku. Stosuje si´ je cz´sto dla pobudzenia czynnoĘci wydzielniczych w organ-
izmie, ma teŻ własnoĘci bakteriobójcze. Oregano słuŻy do przyprawiania warzyw
(pomidory, papryka, bakłaŻany, cukinia, cebula, warzywa strączkowe), serów,
ryb i krabów. Dodaje si´ je równieÅ» do potraw mi´snych (duszona wieprzowina,
woÅ‚owina, ciel´cina i jagni´cina klopsy i farsze z mi´sa mielonego), sosów (pomi-
dorowy, zioÅ‚owy), do saÅ‚atek i mi´sa mielonego oraz zawiesistych zup. Oregano
naleŻy do głównych przypraw kuchni włoskiej. Jest podstawową przyprawą do
pizzy i spaghetti. Doskonale harmonizuje z bazyliÄ…, tymiankiem i pieprzem.
9. Tymianek
Tymianek to roĘlina pochodzÄ…ca z basenu Morza Âródziemnego. Jest powszechnie
uprawiany w Europie i w Ameryce Północnej. Ma pikantny smak i orzeęwiający
zapach. Jest przyprawÄ… dodawanÄ… najcz´Ä˜ciej do potraw tÅ‚ustych: do tÅ‚ustego
mi´sa, pieczonych ziemniaków, kieÅ‚basy, jaj smaÅ»onych na bekonie i sera. Zapach
i smak tymianku Å‚Ä…czy si´ znakomicie z potrawami z roĘlin strÄ…czkowych. Dodatek
szczypty tymianku do zupy fasolowej, grochówki, do fasolki po bretołsku, do
grochu z kapustÄ… - bardzo podniesie smak tych potraw. Tymianek powinien byç
stosowany przede wszystkim do potraw, które dÅ‚ugo si´ duszÄ… lub gotujÄ… do pasz-
tetów, bulionów, rosołów; do duszonych lub pieczonych mi´s: woÅ‚owiny, baraniny,
mi´sa mielonego. UÅ»ywa si´ go do marynat, do octu zioÅ‚owego, do kiszenia i
marynowania ogórków. Nadaje si´ do wszelkich daÅ‚ z duszonych lub pieczonych
pomidorów i z pomidorami. Tymianek znakomicie usuwa przykry zapach morskich
ryb. Przyprawia si´ nim ryby pieczone, smaÅ»one lub gotowane. JeĘli smaÅ»ymy lub
pieczemy niewielkie ryby w caÅ‚oĘci, najlepiej wÅ‚oÅ»yç do Ęrodka gaÅ‚Ä…zk´ ĘwieÅ»ego
lub szczypt´ suszonego tymianku. Tymianek przechowuje si´ w szczelnych naczy-
niach, a rozdrabnia przed samym uŻyciem.
10. Goędziki
Są to wysuszone - przypominające kształtem małe gwoędzie - pączki kwiatowe
okazałych krzewów z rodziny mirtowatych, uprawianych w wielu krajach podzwrot-
nikowych. SwojÄ… kulinarnÄ… karier´ goÄ™dziki zawdzi´czajÄ… intensywnemu korzen-
nemu zapachowi i doĘç ostremu, lekko piekÄ…cemu smakowi. SÄ… skÅ‚adnikiem
takich przypraw jak indyjskie curry czy chiÅ‚skie pi´ç smaków . GoÄ™dziki zazwyczaj
dodaje si´ do marynat owocowych, na przykÅ‚ad do Ęliwek, gruszek czy dyni w
occie, a takŻe do kompotów, konfitur, dŻemów, nalewek, ponczu, grzanego wina
i piwa. UÅ»ywa si´ ich przy robieniu pasztetów, duszonej woÅ‚owiny i kaszanki, a
wbite w cebul´ uszlachetniajÄ… rosół. Przyprawia si´ nimi niektóre potrawy mi´sne,
zwÅ‚aszcza dziczyzn´, duszonÄ… woÅ‚owin´; ciemne sosy, a takÅ»e warzywa (czerwonÄ…
kapust´, jarmuÅ» oraz kapust´ kiszonÄ…). W kuchni amerykaÅ‚skiej goÄ™dzikami szpikuje
si´ szynk´ wieprzowÄ… przeznaczonÄ… na pieczeÅ‚. GoÄ™dzików naleÅ»y uÅ»ywaç z
umiarem, aby ich ostry i gorzkawy smak nie był zbyt wyczuwalny w potrawie.
Przechowuje si´ je w opakowaniach chroniÄ…cych przed wysychaniem i utratÄ…
aromatu.
11. Melisa
Melisa naleŻy do rodziny wargowych. Jest wieloletnią roĘliną miododajną, bardzo
lubianą przez pszczoły. Pochodzi ze wschodnich rejonów Ęródziemnomorskich.
Najbardziej wartoĘciowe są liĘcie zebrane w czasie kwitnienia. Mają one silny,
odĘwieÅ»ajÄ…cy, lekko cytrynowy aromat i dlatego potocznie nazywa si´ t´ roĘ-
lin´ melisÄ… cytrynowÄ…. LiĘcie mogÄ… byç uÅ»ywane w stanie ĘwieÅ»ym lub suszone.
Melisa zapobiega wzd´ciom, dziaÅ‚a wzmacniajÄ…co i uspakajajÄ…co, pobudza
apetyt. Cz´sto stosuje si´ jÄ… przeciw przezi´bieniom. Herbatka z melisy wzmacnia
Å»oÅ‚Ä…dek i dziaÅ‚a wiatrop´dnie. Jako przyprawa melisa stosowana jest ze wzgl´du
na aromatyczny, odĘwieÅ»ajÄ…cy zapach i smak. ÂwieÅ»ymi liĘçmi przyprawia si´
sałatki (z ogórków), soki, warzywa i zupy. Nadaje specyficzny smak potrawom z
ryb i drobiu. Natarcie suszonymi lub obłoŻenie ĘwieŻymi listkami melisy usuwa lub
Å‚agodzi charakterystyczny, nie przez wszystkich lubiany zapach morskich ryb.
Melis´ dodaje si´ pod sam koniec gotowania do ciel´ciny, wieprzowiny, baraniny,
dziczyzny, potraw z mleka i jaj, do zup owocowych, kartoflanki i grochówki. Melisa
jest równieŻ doskonałym dodatkiem do grzybów i twaroŻków ziołowych. Listek lub
maÅ‚Ä… gaÅ‚Ä…zk´ melisy dodaje si´ równieÅ» do wielu odĘwieÅ»ajÄ…cych koktajli. JeÅ»eli
uÅ»ywamy ĘwieÅ»ych listków melisy, musimy pami´taç, Å»e sÄ… bardzo delikatne i staraç
si´ siekaç je ostroÅ»nie, bo zgniecione tracÄ… wiele olejku lotnego, który stanowi ich
wartoĘç.
12. Kminek
Kminek zwyczajny naleŻy do rodziny baldaszkowatych. Rozpowszechniony jest
w całej Europie. Owoce kminku mają charakterystyczny ostry, korzenny smak i
zapach. Cz´sto sÄ… skÅ‚adnikiem mieszanek przyprawowych. W przemyĘle farma-
ceutycznym owoce kminku słuŻą do sporządzania wywarów zapobiegających
wzd´ciom, pobudzajÄ…cym apetyt i wydzielanie soków Å»oÅ‚Ä…dkowych. W lecznictwie
ludowym jest teŻ stosowany jako Ęrodek działający przeciwskurczowo na przewód
pokarmowy i przy bólach głowy. Kminek jest dobrą przyprawą do potraw tłustych i
ci´Å»kostrawnych. Owoce kminku uÅ»ywa si´ w caÅ‚oĘci lub mielone. Mielonym kmink-
iem przyprawia si´ potrawy nie gotowane, czyli saÅ‚atki, pasty, sery (Żółte i biaÅ‚e).
CaÅ‚e owoce kminku dodaje si´ do róŻnych wypieków - chleba, buÅ‚ek, sÅ‚onych
paluszków itp. MoÅ»na teÅ» nim przyprawiaç buraki, marchew, sÅ‚odkÄ… i kwaszonÄ…
kapust´, ziemniaki, kieÅ‚basy, wszystkie gatunki tÅ‚ustych mi´s (np. wieprzowina), ryby
(zwÅ‚aszcza gotowane) oraz raki. Dodaje si´ go równieÅ» do wielu zup (grzybowej,
ziemniaczanej, kapuĘniaku) oraz rozmaitych sosów. Bez kminku trudno wyobraziç
sobie przygotowanie baraniny. Olejek kminkowy wchodzi w skład niektórych wódek
(kminkówka) i likierów (alasz). Ze wzgl´du na swój silny aromat kminek nie znosi
obecnoĘci w potrawach innych aromatycznych przypraw. MoÅ»e byç wi´c uÅ»ywany
tylko z pieprzem i solÄ…. Przed uÅ»yciem kminek lepiej jest namoczyç lub lekko zmies-
zaç z solÄ…. MoÅ»na teÅ» zemleç go lub utÅ‚uc w moÄ™dzierzu. W takiej wÅ‚aĘnie formie
wchodzi w skÅ‚ad indyjskiej przyprawy curry. Kminek naleÅ»y przechowywaç w szczel-
nie zamkni´tych szklanych sÅ‚oikach w suchym i ciemnym miejscu.
XX Podstawowe przepisy
1. Biszkopt oszcz´dny
Czas: 1 godzina
Przygotowanie: 20 minut
Pieczenie: 40 minut
Temperatura pieczenia: 200 °C.
Składniki na 16 porcji:
4 jajka
267 dag cukru (1 szklanka)
137 dag mÄ…ki pszennej (3/4 szklanki)
137 dag mÄ…ki ziemniaczanej (1/2 szklanki)
6 łyŻek wody
1/2 paczki proszku do pieczenia (8 g)
1 opakowanie cukru waniliowego (8,4 g)
starta skórka z cytryny
27 dag (1 łyŻka) masła do posmarowania formy
PrzyrzÄ…dzanie:
1. MÄ…k´ przesiaç razem z proszkiem do pieczenia, Żółtka utrzeç z 207 dag
(3/4 szklanki) cukru, pod koniec ucierania dodawaç do Żółtek po 1 Å‚yÅ»ce
wody.
2. Z biaÅ‚ek ubiç sztywnÄ… pian´, dodajÄ…c pod koniec ubijania 67 dag (1/4
szklanki) cukru. UbitÄ… pian´ wyÅ‚oÅ»yç na Żółtka, dodaç mÄ…k´, cukier wani-
liowy, startÄ… skórk´ cytryny i lekko wymieszaç.
3. Ciasto wyÅ‚oÅ»yç do posmarowanej formy, wstawiç do wczeĘniej nagrza-
nego piekarnika i piec okoÅ‚o 40 minut w temp. 200 °C.
4. Gdy ciasto odstaje od brzegów tortownicy, a drewniana szpilka włoŻona
do ciasta jest sucha ciasto jest upieczone.
Rada: Wyrastanie i pulchnoĘç ciasta zaleŻą od dokÅ‚adnego utarcia Żółtek
i starannego ubicia piany.
2. Ciasto piernikowe
Czas: 2 godziny
Przygotowanie: 30 minut
Pieczenie: 1 godzina i 30 minut
Temperatura pieczenia: 180 °C.
Składniki na 16 porcji:
1 szklanka miodu
3 szklanki mÄ…ki (307 dag)
3 duŻe jajka
1 łyŻeczka proszku do pieczenia
1 szklanka mielnych orzechów
1/4 szklanki cukru pudru (57 dag)
3 łyŻki wódki
po 1/2 łyŻeczki mielonego imbiru, cynamonu, goędzików, gałki muszkatołowej
szczypta pieprzu
tłuszcz do smarowania formy
PrzyrzÄ…dzanie:
1. Orzechy wymieszaç z cukrem pudrem i dokÅ‚adnie utrzeç drewnianÄ…
gaÅ‚kÄ…. Form´ natÅ‚uĘciç i wysypaç odrobinÄ… mÄ…ki. Miód przeÅ‚oÅ»yç do ron-
delka podgrzaç na maÅ‚ym ogniu, dodaç i przyprawy, doprowadziç do
wrzenia.
2. MÄ…k´ wysypaç do misy, zrobiç w niej niewielkie zagÅ‚´bienie, powoli wlaç
gorÄ…cy miód. Mieszaç tak dÅ‚ugo, aÅ» powstanie gÅ‚adkie ciasto. MieszajÄ…c
dodawaç po jednym jajku. Piekarnik nagrzaç do temp. 180 °C.
3. Proszek do pieczenia rozpuĘciç w wódce, dodaç do ciasta wraz z masÄ…
orzechowÄ…. Dobrze wyrobiç. Mas´ wyÅ‚oÅ»yç do formy. Piec godzin´.
Zmniejszyç temp. do 150 °C. Piec 30 minut, aÅ» ciasto b´dzie odstawaÅ‚o
od blachy.
4. Form´ z upieczonym ciastem przewróciç na lnianÄ… Ęciereczk´ i zostawiç
na kilka godzin. Potem wyjÄ…ç z formy, zawinÄ…ç szczelnie w Ęciereczk´ lub
foli´ aluminiowÄ… i odÅ‚oÅ»yç na 2-3 tygodnie w temp. pokojowej.
Rada: BezpoĘrednio po upieczeniu ciasto jest bardzo twarde. Trudno je pokro-
iç, a nawet ugryÄ™ç. W ciÄ…gu 2-3 tygodni mi´knie, zbierajÄ…c wilgoç z powietrza
i dojrzewajÄ…c.
3. Kruche ciasto
Czas: 1 godzina i 10 minut
Przygotowanie: 10 minut
Oczekiwanie: 30 minut
Pieczenie: 15-30 minut
Temperatura pieczenia: 180-220 °C.
Składniki na 500 g
1 3/4 szklanki mÄ…ki (307 dag)
4/5 kostki margaryny (207 dag)
5 Żółtek
sól
PrzyrzÄ…dzanie:
1. MÄ…k´ przesiaç na stolnic´. Margaryn´ pokroiç na kawaÅ‚ki, wrzuciç
na mÄ…k´. Dodaç Żółtka i szczypt´ soli. Siekaç noÅ»em, aÅ» skÅ‚adniki si´
połączą.
2. Ciasto szybko wyrobiç r´kami, posypujÄ…c mÄ…kÄ…. Zbyt dÅ‚ugie wyrabianie
powoduje, Å»e ciasto Ä™le si´ waÅ‚kuje, a po upieczeniu jest niewyroĘni´te i
twarde.
3. Nast´pnie z ciasta uformowaç kul´, owinÄ…ç foliÄ… lub czystÄ… lnianÄ…
Ęciereczk´ i koniecznie schÅ‚odziç (najlepiej wstawiç na górnÄ… półk´ do
lodówki na 20-30 minut).
4. SchÅ‚odzone ciasto rozwaÅ‚kowaç na oprószonej mÄ…kÄ… stolnicy. Placek
przenieĘç na waÅ‚ku na blach´ lub na foremki ustawione jedna obok dru-
giej.
5. Surowe ciasto juŻ na blasze nakłuwamy widelcem, aby podczas piecze-
nia nie wybrzuszyÅ‚o si´ i nie skurczyÅ‚o.
6. Ciasto wstawiamy do rozgrzanego piekarnika i pieczemy 15-30 minut
(zaleÅ»nie od wielkoĘci i gruboĘci) w temperaturze 180-220 °C.
Rada: Do ciasta kruchego dodaje si´ Żółtka gotowane lub surowe. Úółtka
gotowane zwi´kszajÄ… kruchoĘç ciasta, surowe natomiast stosuje si´ przy
sporzÄ…dzaniu ciasta bardziej plastycznego np. babeczki. Do ciasta kruchego
nie dadaje si´ Ęrodków spulchniajÄ…cych. PrzygotowujÄ…c sÅ‚odkie ciasto do
skÅ‚adników podstawowych naleÅ»y dodaç 1/2 szklanki cukru pudru.
4. Ciasto droŻdŻowe
Czas: 2 godziny i 15 minut
Przygotowanie: 1 godzina i 30 minut
Pieczenie: 45 minut
Temperatura pieczenia: 190 C
Składniki dla 12 osób:
Ciasto:
3 szklanki mÄ…ki pszennej
1/2 szklanki cukru
2 łyŻki cukru pudru do posypania
1 łyŻka droŻdŻy
7/8 szklanki mleka
5 jajek
1/2 łyŻeczki soli 1/3 kostki margaryny
2 łyŻeczki cukru waniliowego
1 łyŻka tłuszczu do wysmarowania formy
1 jajko do smarowania ciasta
Kruszonka:
1/2 szklanki mÄ…ki pszennej
47 dag masła
3 łyŻki cukru
PrzyrzÄ…dzanie:
1. MÄ…k´ przesiaç, nast´pnie w podgrzanym mleku rozprowadziç 1/3 mÄ…ki
oraz droÅ»dÅ»e. Wszystko dobrze wymieszaç i pozostawiç do wyroĘni´cia.
2. Jajka z cukrem, solÄ… i cukrem waniliowym lekko podgrzaç, ciÄ…gle
mieszajÄ…c. Dodaç reszt´ mÄ…ki i rozczyn. PoÅ‚Ä…czyç wszystkie skÅ‚adniki. Pod
koniec wyrabiania dodaç rozpuszczonÄ… ciepÅ‚Ä… margaryn´ i wyrabiaç
dalej, aÅ» do wchÅ‚oni´cia tÅ‚uszczu.
3. Ciasto przykryç ĘciereczkÄ…, pozostawiç do wyroĘni´cia. Kiedy powi´kszy
dwukrotnie obj´toĘç, wÅ‚oÅ»yç do posmarowanej masÅ‚em formy.
4. Przygotowaç kruszonk´: mÄ…k´ wymieszaç z cukrem, masÅ‚o podgrzaç do
konsystencji półpÅ‚ynnej, wlaç do mÄ…ki i dobrze wyrobiç. OchÅ‚odziç w lo-
dówce, a nast´pnie zetrzeç na tarce lub pokruszyç.
5. Ciasto posmarowaç roztrzepanym jajkiem, posypaç przygotowanÄ…
kruszonkÄ… i pozostawiç do ponownego wyroĘni´cia. Wstawiç do
gorÄ…cego piekarnika i piec w temp. 190 °C. ok. 45 min. na jasnozÅ‚oty ko-
lor. Po wystygni´ciu wyjÄ…ç z formy i wierzch posypaç cukrem pudrem.
Rada: Aby ciasto droŻdŻowe dobrze urosło, wszystkie jego składniki powinny
mieç jednakowÄ… temperatur´ (optymalna wynosi ok. 20 °C.). Tylko mleko albo
wod´, które stosujemy do przygotowania rozczynu, podgrzewamy do 25-30
°C. (wtedy droÅ»dÅ»e najszybciej si´ namnaÅ»ajÄ…).
5. Pizza
Czas: 2 godziny i 55 minut
Przygotowanie: 30 minut
Oczekiwanie: 2 godziny
Pieczenie: 25 minut
Temperatura: 220 °C
Składniki dla 4 osób:
2 niepełne szklanki mąki pszennej (307 dag)
27 dag droŻdŻy
1 płaska łyŻeczka cukru
1/2 szklanki wody
2 łyŻki oliwy
1/2 łyŻeczki soli
PrzyrzÄ…dzanie:
1. DroÅ»dÅ»e rozkruszyç, wymieszaç z letniÄ… wodÄ… i odstawiç na kilka minut
w ciepÅ‚e miejsce, Å»eby zacz´Å‚y pracowaç. PrzesianÄ… mÄ…k´ wsypaç do
miski, w zagÅ‚´bienie wlaç rozpuszczone droÅ»dÅ»e, dodaç cukier i sól.
2. Ciasto wyrabiaç koÅ‚cami palców, aÅ» stanie si´ gÅ‚adkie i rozciÄ…gliwe.
Gdyby byÅ‚o za rzadkie, moÅ»na dodaç troch´ mÄ…ki. Gotowe ciasto nie
powinno si´ kleiç do rÄ…k ani naczynia, w którym jest wyrabiane.
3. Po okoÅ‚o 10 minutach ciasto zagnieĘç w kul´, rozpÅ‚aszczyç, ponownie
uformowaç kul´, przykryç ĘciereczkÄ… i odstawiç na 2 godziny w ciepÅ‚e
miejsce do wyroĘni´cia.
4. WyroĘni´te ciasto rozpÅ‚aszczyç. Uformowaç cienki placek wielkoĘci bla-
chy do pieczenia i wyÅ‚oÅ»yç na posmarowanÄ… oliwÄ… blach´. Skropiç oliwÄ….
UÅ‚oÅ»yç dodatki wedÅ‚ug wÅ‚asnego uznania i posypaç zioÅ‚ami. Piec 15-25
minut, w zaleŻnoĘci od ułoŻonych na cieĘcie produktów, w temperaturze
220 °C.
Rada: Pizza nie musi byç okrÄ…gÅ‚a. Ciasto moÅ»na rozciÄ…gnÄ…ç na caÅ‚ej blasze z
piekarnika. Kroi si´ je potem na prostokÄ…ty lub trójkÄ…ty. Najprostsza pizza, Mar-
gherita, obÅ‚oÅ»ona jest serem i pomidorami. MoÅ»na jÄ… jeszcze posypaç połów-
kami oliwek i krąŻkami cebuli.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
autor nieznany Kolekcja Dobrej kuchniwięcej podobnych podstron