Dwiczenia z chorób wewnętrznych koni 19.03.2012
Angiopatie:
·ð Zapalenie naczyo krwionoÅ›nych (tÄ™tnic i żyÅ‚)  vasculitis; objaw, nie rozpoznanie
·ð WystÄ™puje w przebiegu różnych chorób
·ð Etiologia w wielu przypadkach nieznana
·ð Bierze siÄ™ pod uwagÄ™ Streptococcus equi  zoÅ‚zy
·ð Corynebacterium pseudotuberculosis
(tu może czegoś brakowad)
·ð zapalenie naczyo najczęściej wystÄ™puje w przebiegu wybrocznic, NZK (niedokrwistoÅ›d zakaz
na
koni, WZT (wrzodziejące zapalenie tętnic), zakażeo herpeswirusami i hemolizy
·ð zmiany dotyczÄ… nie tylko naczyo, ale także mięśni, stawów, nerek, p.p, oun
·ð powikÅ‚anie stanów zapalnych to zakrzepowe zapalenie żyÅ‚ i kulawizny
Angiopatie
·ð leukocytoklastyczne zapalenie skóry pÄ™cin  konie dorosÅ‚e, zmiany skórne dotyczÄ…
niepigmentowanej skóry kooczyn (najczęściej boczne i przyśrodkowe powierzchnie pęcin)
·ð zmiany sÄ… mnogie, ostro odgraniczone, czÄ™sto Å‚Ä…czÄ… siÄ™ ze sobÄ…
·ð powstaje rumieo, wysiÄ™k, strupy, nadżerki powierzchowne owrzodzenia, obrzÄ™ki
·ð najprawdopodobniej jest to choroba o podÅ‚ożu immunologicznym
·ð Rozpoznania: wywiad, objawy kliniczne, badanie histopatologiczne
·ð Leczenie: glikokortykosteroidy (parenteralnie lub per os)
·ð Ochrona skóry zmienionej przed sÅ‚oocem
·ð Dowiedziono, że wpÅ‚yw na powstawanie zmian ma kontakt z trawÄ…  reakcje nadwrażliwoÅ›ci?
Zakrzepica
·ð Zakrzepica tÄ™tnic najczęściej wywoÅ‚ana przez Strongylus vulgaris (32 kom. jelitowe)
·ð GÅ‚ownie arteria mesenterialis cranialis
Powstają liczne ogniskowe uszkodzenia naczyo prowadzące do zapalenia naczyo tętniczych i mogące
powodowad wtórne krwiaki w tętnicy krezkowej i aorcie
·ð w tÄ™tniakach mogÄ… tworzyd siÄ™ skrzepliny powodujÄ…ce zatory - powstanie martwicy w odcinkach
pp.
·ð powstajÄ… zmiany atoniczne, nekrotyczne i biegunki z enterotoksemiÄ…
·ð obraz choroby zależy od tempa wytworzenia siÄ™ krążenia obocznego
·ð stany zapalne tÄ™tnic powodujÄ… przerost Å›cian naczyo i zwężenie ich Å›wiatÅ‚a
·ð w przypadkach przewlekÅ‚ych, Å›ciany sÄ… zwłókniaÅ‚e o nierównej powierzchni
·ð Rozpoznanie umożliwia laparotomia, ale podejrzenie sugerowad może: wzdÄ™cie z lekkim bólem
·ð PowikÅ‚ania: pÄ™kniÄ™cie jelita, zapalenie otrzewnej ~ Å›mierd
·ð Zmiany parazytologiczna mogÄ… powodowad niedomykalnoÅ›d zastawek, zwężenie naczyo zawaÅ‚
nerki, krwiomocz, silna kolka, zawał płuc
·ð Zator z pnia ramienno-gÅ‚owowego i tÄ™tnicy szyjnej prowadzi do zawałów naczyo mózgowych
encefalomalacji i zapalenie mózgu
·ð DominujÄ…cym objawem w zamkniÄ™ciu odgaÅ‚Ä™zienia aorty wskutek zatorów jest chromanie
przestankowe (claudicatio intermittens); kulawizna podczas ruchu aż do niedowładów, w stanach
ostrych chorobie towarzyszy silny ból i nagromadzenie się kwasu mlekowego  tachykardia, poty
i przyspieszenie oddechu
·ð Chora kooczyna jest chÅ‚odna z powodu niedokrwienia, tÄ™tno sÅ‚abo wypeÅ‚nione lub
niewyczuwalne
·ð Rozpoznanie: objawy i badanie rektalne, USG
1
·ð Rokowanie i leczenie: maÅ‚e szanse wyleczenia; odrobaczenie, leki przeciw zakrzepowe (heparyna
niskoczÄ…steczkowa) enzymy fibrynolityczne
Pęknięcie aorty
·ð rzadko, raz na 1000 koni w sezonie wyÅ›cigowym
·ð nagÅ‚e upadki po wyÅ›cigu. Przestraszone, leżą na boku, pokryte sÄ… zimnym potem
·ð Z nozdrzy i pyska wypÅ‚ywa podbarwiona piana, bÅ‚ony Å›luzowe porcelanowo biaÅ‚e
·ð Å›mierd 3-4 minuty
Przyczyny pęknięcia aorty
Øð NastÄ™puje w niezmienionych Å›cianach aorty
Øð ciÅ›nienie wzrasta do 200-240 mmHg i zawsze pÄ™ka wokół pierÅ›cienia włóknistego
utworzonego przez worek osierdziowy
Øð Å›ciana aorty pÄ™ka w ksztaÅ‚cie trójkÄ…ta  przyczyny Å›mierci: tamponada serca w
wyniku krwawienia do prawego przedsionka, z niewydolnością prawokomorową i
przez krwawienie do przegrody międzykomorowej z wtórną arytmią serca
Transfuzja krwi u koni
Øð Rzadko, nie zawsze Ht jest wiarygodny (skurcz Å›ledziony i potem do 48h wypeÅ‚nienie naczyo)
zawsze przy spadku RBC
Øð Czas życia erytrocytów po transfuzji 2-4 dni u z
rebiÄ…t do 6
Øð JeÅ›li liczba RBC jest wystarczajÄ…ca a objÄ™toÅ›d ogólnej krwi krążącej jest niska należy uzupeÅ‚nid
elektrolity i albuminy
Øð zasadnicze i bezwzglÄ™dne wskazanie do przetoczeo to spadek hematokrytu poniżej 18%
(prawidłowo u gorącokrwistych 32-50% u zimnokrwistych 24-44%)
Øð Zawsze gdy hematokryt szybko spada
Øð Transfuzja osocza: niedokrwistoÅ›ci, zaburzenia krzepniÄ™cia, odwodnienia
Pobieranie krwi do przetoczeo
Øð 500 kg  35 litrów
Øð w ciÄ…gu miesiÄ…ca 8-10 litrów
Øð jednorazowo 4 litry
Loci Antygeny Wykryte allele
A a b c d e f g Aa
C a Ca C-
D a b c d e f g h i k l m n o p q r Dadl, Dadlnr, Dadlr, Dbcmq, Dcefgmq,
Dcegimnq, Dcfgkm,
Dcfmqr, Dogm, Dcgmp, Dcgmq, Dcgmqr,
Dcgmr, Ddeklr,
Ddeloq, Ddelq, Dfklr, Ddghmp, Ddghmq,
Ddghmqr, Ddkl,
Ddlnq, Ddlnqr, Ddlqr, Dq, D-
K a Ka K-
P a b c d Pa, Pac, Pacd, Pad, Pb, Pbd, Pd, P-
Q a b c Qabc, Qac, Qa, Qb, Qc, Q-
U a Ua, U-
2
Żółtaczka izoerotrocytolityczna
Jest odpowiednikiem konfliktu serologiczne u ludzi
Występuje u koni, świo, psów, kotów
Matka wytwarza przeciwciała przeciwko antygenom erytrocytarnym płodu
przeciwciała przekazywane są z siarą doprowadza to do hemolizy krwinek noworodka i w
konsekwencji do jego padnięcia. Zapobieganie polega na wstrzymaniu podawania siary matki Można
podawad siarę innej samicy w której nie ma przeciwciał
Hipokalcemię wywołaną wiązaniem wapnia leczy się zwalniając tempo wlewu lub podając powoli
dożylnie glukonian wapnia
U zwierząt ze względu na niższy poziom potasu w erytrocytach nie stwierdzano hiperkaliemii,
spotykanej po transfuzjach u ludzi
Żółtaczka hemolityczna jest chorobą nowonarodzonych z
rebiÄ…t i odpowiednikiem konfliktu
serologicznego u ludzi. Przyczyną choroby są przeciwciała wytwarzane w przebiegu ciąży przez klacz-
matkę przeciwko antygenom erytrocytarnym płodu. Żółtaczka hemolityczna z
rebiąt występuje
przeciętnie raz na 100 ciąż i nie jest przypisana jednej czy wybranym rasom.
Objawy: W pełni zdrowo narodzone i żywotne z
rebię słabnie i wykazuje objawy anemii oraz
żółtaczkę. Zazwyczaj jest to drugie z kolei lub dalsze z
rebię danej klaczy. Bladośd błon śluzowych i
osłabienie mogą wystąpid od 24 godzin do 3-5 dni po urodzeniu. Uważa się, że diagnoza postawiona
w ciÄ…gu pierwszych 24 godzin pozwala na szybkie zastosowanie leczenia, natomiast diagnoza
postawiona za póz
no ze względu na mało zauważalne symptomy (po 4-6 dniach) rokuje z
le. Najgorsze
stadium pojawia się z chwila wystąpienia nagłego osłabienia w 3-4 dniu. Na początku apetyt z
rebięcia
generalnie nie zmniejsza się, ale występuje osłabienie i ospałośd, co powoduje, ze z
rebię ssie krócej.
W koocu rozwoju choroby prowadzi do kompletnego osłabienia. W stanie spoczynku rytm serca i
oddechu jest przyspieszony, aby zrekompensowad anemię, natomiast nie notuje się podwyższenia
ciepÅ‚oty ciaÅ‚a, która nie przekracza 39°C. Czasami z
rebię dotknięte chorobą w umiarkowanym stopniu
spontanicznie powraca do pełni sił.
Postępowanie: W przypadkach ciężkich niezbędna okazuje się transfuzja krwi, która może uratowad
życie z
rebięcia. Jeśli pozwalają na to warunki, z
rebięciu można podad dokładnie przemyte erytrocyty
matki zawieszone w zgodnym osoczu (najlepsze postępowanie) jednak w terenie ten zabieg jest
częściowo niemożliwy ze względów technicznych (potrzebna wirówka) a także zachowania pełnej
aseptyki. Dlatego najczęściej podaje się pełną krew wybranego ze stada osobnika po uprzednio
wykonanej próbie krzyżowej na szkiełku. Preferuje się do testu z przyszłym dawca użyd surowice
matki, gdyż jest bogatsza w przeciwciała niż surowica z
rebaka. Podstawowym cele transfuzji lub
wymiennego przetaczania krwi jest odbudowanie poziomu erytrocytów i hemoglobiny.
Profilaktyka: Wykonanie serologicznych i genetycznych analiz krwi klaczy to prawidłowe
postępowanie ze strony hodowcy w celu uniknięcia problemów u przyszłych z
rebiąt. Próby krwi od
klaczy należy pobrad na 2-3 tygodnie przed porodem do dwóch próbówek o pojemności 10 ml każda
(jedna z antykoagulantem, druga bez) i przesład do laboratorium poczta kurierska. Do prób należy
dołączyd wypełnione odpowiednie formularze.
Po wykonaniu badao hodowca otrzymuje informacje, czy życie przyszłego z
rebaka jest zagrożone, czy
nie. W przypadku zagrożenia, jeśli to możliwe, hodowca powinien zamrozid siarę od innej klaczy w
ilości 250 ml lub więcej, którą należy podad z
rebakowi w pierwszych 24 godzinach po urodzeniu w
miejsce siary matki.
Nie wolno pozwolid z
rebakowi nawet na jedno ssaniem karmiÄ…c go przez 48 godzin siara i mlekiem
innej klaczy lub preparatem mlekozastępczym zgodnie z zaleceniem lekarza weterynarii.
3
Laboratorium może pomoc hodowcy zapobiec powstaniu choroby dobierając do stanowienia
uczulonej klaczy odpowiedniego pod względem hemotypu ogiera.
Reakcje poprzetoczeniowe u koni:
·ð Zawsze antykoagulant  cytrynian sodowy (4-5% roztwór, 100 ml na 1l krwi)
·ð Z żyÅ‚y szyjnej zewnÄ™trznej
·ð Niebezpieczeostwo: reakcje alergiczne  Å›wiÄ…d, pokrzywka, biegunka. Leczenie:
glikokortykosteroidy, leki antyhistaminowe, r-ry wieloelektrolitowe, adrenalina
Powikłania:
·ð Przy narkozie ogólnej podanie nawet 200 ml krwi może spowodowad Å›mierd wskutek
zaburzeo sercowo-naczyniowych
·ð Przyczyna: rzadko konflikt serologiczny, gÅ‚ownie histamina i substancje wazoaktywne
·ð Hipertermia  wywoÅ‚ana przez antygeny leukocytów dawcy
·ð Bakteriemie tylko przy zanieczyszczeniu krwi
·ð Reakcje hemolityczne
Reakcje poprzetoczeniowe występują najczęściej w czasie lub wkrótce po transfuzji i mogą zostad
wywołane przez każdy komponent krwi. Większości poważniejszych reakcji można uniknąd przez
uważną selekcje dawców, określenie grupy krwi lub wykonie próby krzyżowej (zwłaszcza u kotów),
prawidłowe pobranie, przechowywanie i podanie krwi.
Podział:
1. Immunologiczne
a. Hemolityczne
żð Ostre
żð Opóz
nione
b. Niehemolityczne
żð Ostra nadwrażliwoÅ›d
żð Trombocytopenia
żð Immunosupresja
2. Nieimmunologiczne
Ostra hemoliza: wynika z niezgodności antygenowej podanej krwi i krwi zwierzęcia. U koni najczęściej
zdarza się przy kolejnych transfuzjach. Jest to reakcja nadwrażliwości typu II związana z obecnością
antygenu Aa i Qa u koni. Krwinki czerwone dawcy zawierajÄ…ce ten antygen, w przeciÄ…gu 10 minut
ulęgają hemolizie pod wpływem przeciwciał uczulonego biorcy. Czas następowania ostrej reakcji
poprzetoczeniowej zależy od typu przeciwciał (IgM, IgG), temperatury, w jakiej łączą się z antygenami
oraz skuteczności tworzenia kompleksów.
Hemoliza może następowad wewnątrz lub zewnątrznaczyniowo. Hemoliza następująca
wewnątrznaczyniowo jest bardziej niebezpieczna dla życia, jej skutkiem jest:
·ð Spadek ciÅ›nienia (spowodowany obecnoÅ›ciÄ… biaÅ‚ek C3a, C5a, bradykinin)
·ð WstrzÄ…s spowodowany obecnoÅ›ciÄ… cytokin
·ð Zaburzenia pracy nerek (nefropatia hemoglobinowa, zespól rozsianego wykrzepiania
wewnątrznaczyniowego  DIC i niewydolnośd nerek ze skąpomoczem).
Objawami klinicznymi sÄ…:
·ð Niepokój
·ð Obniżenie ciÅ›nienia krwi
·ð Wymioty (towarzysza czÄ™sto zbyt szybkiej transfuzji lub ewentualnie podaniu pokarmu
krotko przed transfuzja)
4
·ð Nietrzymanie moczu i kaÅ‚u
·ð Drżenia
·ð Drgawki
·ð Pokrzywka (rzadko)
·ð GorÄ…czka (reakcja na leukocyty i cytokiny krwi dawcy)
·ð Tachykardia
·ð Tachypnoe
·ð DusznoÅ›d
Hemoliza wewnątrznaczyniowa może prowadzid do hemoglobinemii, hemoglobinurii i leukocytozy z
przesunięciem obrazu w lewo. Bilirubinuria i hiperbilirubinemia wynikają z destrukcji erytrocytów
przez makrofagi w wątrobie i śledzionie (hemoliza pozanaczyniowa).
Przy ostrej reakcji immunologicznej można, w zależności od objawów, podad:
·ð Rozpuszczalne w wodzie glikokortykosteroidy
·ð Åšrodki antyhistaminowe powoli iv
·ð Wlew kroplowy roztworów wieloelektrolitowych
·ð Podczas wstrzÄ…su ze spadkiem ciÅ›nienia krwi, adrenalinÄ™
·ð Åšrodki przeciwgorÄ…czkowe
Jeśli objawy reakcji są słabe i nie postępują, nie występuje hemoliza, to transfuzje można ostrożnie
kontynuowad. Podanie lęków steroidowych przeciwhistaminowych przed transfuzja nie zapobiegnie
całkowicie wystąpieniu ostrej reakcji hemolitycznej i nie zwalnia z uważnej obserwacji pacjenta.
Opóz
niona reakcja poprzetoczeniowa:
·ð Jest wynikiem hemolizy pozanaczyniowej (makrofagi w wÄ…trobie i Å›ledzionie)
·ð Objawia siÄ™ 3-21 dni po transfuzji
·ð Może siÄ™ pojawid przy pierwszej transfuzji
Objawy niespecyficzne:
·ð Spada wartoÅ›d hematokrytu
·ð Hiperbilirubinemia, bilirubinuria
·ð GorÄ…czka
·ð Anoreksja
·ð Żółtaczka
Ostra nadwrażliwośd:
Może występowad jako nadwrażliwośd typu I lub reakcja z udziałem cytokin. Alergenami mogą byd
antybiotyki lub środki chemiczne używane do przygotowania krwi a także albuminy i białka C4.
Typ I nadwrażliwości  reakcja wiązania antygenów z przeciwciałami klasy IgE i następującą de
granulacją komórek tucznych, co prowadzi do aktywacji mediatorów i rozpoczyna procesy zapalne.
Objawami są wysypka, świąd, obrzęk okolicy głowy (reakcja na składniki osocza i leukocyty).
Ostra nadwrażliwośd może wystąpid już przy pierwszej transfuzji. Objawy kliniczne są zauważalne po
1-45 minutach i dotyczą najczęściej reakcji skórnych (pokrzywka z objawami zaczerwienienia, wysypki
i świądu, obrzęk), a w cięższych przypadkach- wstrząsu hipotensyjnego lub skurczu oskrzeli.
Leczenie:
·ð Natychmiast przerwad transfuzjÄ™
·ð Kortykosteroidy
·ð Adrenalina
·ð Åšrodki przeciwhistaminowe
5
Opóz
niona trombocytopenia
Następuje od 1 do 2 tygodni po transfuzji krwi. Spowodowane jest powstawaniem przeciwciał
uszkadzających płytki krwi zarówno dawcy jak i biorcy.
Immunosupresja
Spowodowana jest obecnością limfocytów dawcy w przetaczanej krwi. U zwierząt zdarza się rzadko.
Reakcje tła nieimmunologicznego
Ostre reakcje cechują się przede wszystkim podwyższeniem temperatury. Są one wywołane
zanieczyszczeniem bakteryjnym przetaczanej krwi. Taka reakcja może ustępowad samoistnie lub
wymagad podania zwykłych leków przeciwgorączkowych i przeciwbakteryjnych.
Objawami ze strony układu krążenia są niepokój, wymioty, kaszel, tachykardia, utrudniony oddech i
sinica.
Ponadto może wystąpid:
·ð Hemoliza w wyniku zbyt dÅ‚ugo trwajÄ…cej transfuzji, uszkodzenia mechanicznego erytrocytów
przez zamrożenie, przegrzanie, mieszanie z roztworami hipotonicznymi itp.
·ð Niedobór wapnia (zatrucie cytrynianem  tylko przy bardzo dużych transfuzjach lub przy
niewydolności wątroby)
·ð Hipotermia (używad tylko ogrzanych produktów krwiopochodnych)
Hipokalcemię wywołaną wiązaniem wapnia leczy się zwalniając tempo wlewu lub podając powoli
dożylnie glukonian wapnia.
U zwierząt ze względu na niższy poziom potasu w erytrocytach nie stwierdzano hiperkaliemii,
spotykanej po transfuzjach u ludzi.
6