NOWE WYMAGANIA BHP
NOWE WYMAGANIA BHP
PODCZAS WYKONYWANIA
PODCZAS WYKONYWANIA
ROBÓT BUDOWLANYCH
ROBÓT BUDOWLANYCH
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
Jacek Przędzik
Krakowskie Towarzystwo Przemysłowe
Wykonywanie robót budowlanych wiąże
się często z narażeniem pracowników
na oddziaływanie większości czynników
zagrożenia zawodowego, stwarza wiele
możliwości występowania groz
nych
wypadków przy pracy i wymaga
zachowywania na co dzień szczególnych
zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
regulowanych na ogół stosownymi
aktami prawnymi.
Podstawowe normy prawne regulujące wykonywanie robót budowlanych:
USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. KODEKS PRACY (tekst pierwotny:
DzU 1974 r., nr 24, poz. 141; tekst jednolity: DzU 1998 r., nr 21, poz. 94),
z póz
n. zm.
ROZPORZ
DZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ
z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy (DzU 2003 r., nr 169, poz. 1650)
USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst pierwotny: DzU 1994 r.,
nr 89, poz. 414; tekst jednolity: DzU 2003 r., nr 207, poz. 2016), z póz
n. zm.
ROZPORZ
DZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 6 lutego 2003 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania
robót budowlanych (DzU 2003 r., nr 47, poz. 401), określające wymagania
związane z:
" warunkami przygotowania i prowadzenia robót budowlanych,
" zagospodarowaniem terenu budowy,
" warunkami socjalnymi i higienicznymi,
" wymaganiami dotyczącymi miejsc pracy usytuowanych w budynkach
oraz w obiektach poddawanych remontowi lub przebudowie
" instalacjami i urządzeniami elektroenergetycznymi na placu budowy,
" stosowaniem maszyn i innych urządzeń technicznych,
" stosowaniem rusztowań i ruchomych podestów roboczych,
a także wykonywaniem robót budowlanych, takich jak:
" roboty na wysokości,
" roboty ziemne,
" roboty impregnacyjne i odgrzybieniowe,
" roboty murarskie i tynkarskie,
" roboty ciesielskie,
" roboty zbrojarskie i betoniarskie,
" roboty montażowe,
" roboty spawalnicze,
" roboty dekarskie i izolacyjne,
" roboty rozbiórkowe,
" roboty budowlane wykonywane z użyciem materiałów wybuchowych.
Wiele spośród wykonywanych robót budowlanych stwarza szczególne
zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi znajdujących się w zasięgu ich
oddziaływania.
Szczegółowy zakres rodzajów tych robót, zakres i formę informacji
dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia regulują rozporządzenia wydane z delegacji
ustawy  Prawo budowlane:
ROZPORZ
DZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY
z dnia 27 sierpnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy planu
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz szczegółowego zakresu rodzajów
robót budowlanych, stwarzających zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia
ludzi (DzU 2002 r., nr 151, poz. 1256)
zmienione na
ROZPORZ
DZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY
z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
(DzU 2003 r., nr 120, poz. 1126)
Ustawa - Prawo budowlane określa w rozdziale 3 prawa
i obowiązki uczestników procesu budowlanego, którymi są:
inwestor
inspektor nadzoru inwestorskiego
projektant
kierownik budowy lub kierownik robót.
Obowiązki projektanta w zakresie bhp:
zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu osób
posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej
specjalności oraz wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te
osoby opracowań projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych
w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie budowy,
z uwzględnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego,
sporządzenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ze
względu na specyfikę projektowanego obiektu budowlanego, uwzględnianej
w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązań projektowych
w zakresie wynikającym z przepisów,
sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora w zakresie
stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji
z projektem oraz uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych
w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika
budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego.
Obowiązki inwestora w zakresie bhp:
zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach
zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
zapewnienie opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
zapewnienie wykonania robót budowlanych przez osoby o odpowiednich
kwalifikacjach zawodowych,
zapewnienie objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy.
Obowiązki kierownika budowy w zakresie bhp:
sporządzenie lub zapewnienie sporządzenia, przed rozpoczęciem budowy, planu
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia z uwzględnieniem specyfiki obiektu budowlanego
i warunków prowadzenia robót budowlanych, w tym planowanego jednoczesnego prowadzenia
robót budowlanych i produkcji przemysłowej,
przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy,
kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem oraz przepisami
bezpieczeństwa i higieny pracy,
koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia:
a) przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót
budowlanych lub ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone
jednocześnie lub kolejno,
b) przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich
poszczególnych etapów,
koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót
budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach oraz w planie
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
wprowadzanie niezbędnych zmian w informacji oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia, wynikających z postępu wykonywanych robót budowlanych.
Kierownik budowy ma prawo
Kierownik budowy
występowania do inwestora o zmiany
w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są
one uzasadnione koniecznością
zwiększenia bezpieczeństwa realizacji
robót budowlanych lub usprawnienia
procesu budowy.
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, sporządza się,
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
jeżeli:
w trakcie budowy wykonywany będzie przynajmniej jeden z rodzajów
robót budowlanych wymienionych w rozporządzeniu,
lub
przewidywane roboty budowlane mają trwać dłużej niż 30 dni
roboczych i jednocześnie będzie zatrudnionych przy nich co najmniej 20
pracowników lub pracochłonność planowanych robót będzie przekraczać
500 osobodni.
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zwany dalej
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
"planem bioz", zawiera:
"planem bioz"
stronę tytułową
część opisową
część rysunkową, sporządzoną na kopii projektu zagospodarowania
działki lub terenu, jeżeli jest wymagany zgodnie z przepisami ustawy
 Prawo budowlane.
Bardzo istotne, ze względu na identyfikację zagrożeń w trakcie całego procesu
wykonywania robót budowlanych, są części opisowa i rysunkowa.
 Część opisowa zawiera w szczególności:
Część opisowa
1) zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego oraz kolejność realizacji
poszczególnych obiektów;
2) wykaz istniejących obiektów budowlanych podlegających adaptacji
lub rozbiórce;
3) wskazanie elementów zagospodarowania działki lub terenu, które mogą
stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi;
4) informacje dotyczące przewidywanych zagrożeń występujących podczas
realizacji robót budowlanych, określające skalę i rodzaje zagrożeń oraz miejsce
i czas ich wystąpienia;
5) informację o wydzieleniu i oznakowaniu miejsca prowadzenia robót
budowlanych, stosownie do rodzaju zagrożenia.
Zawiera również informacje o sposobie prowadzenia instruktażu pracowników
przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych, w tym:
a) określenie zasad postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia,
b) wskazanie na konieczność stosowania przez pracowników środków ochrony
indywidualnej, zabezpieczających przed skutkami zagrożeń,
c) zasady bezpośredniego nadzoru nad pracami szczególnie niebezpiecznymi
przez wyznaczone w tym celu osoby.
Informacjami przekazywanymi w planie bioz są również:
określenie sposobu przechowywania i przemieszczania materiałów,
wyrobów, substancji oraz preparatów niebezpiecznych na terenie budowy;
wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających
niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych
w strefach szczególnego zagrożenia zdrowia lub w ich sąsiedztwie, w tym
zapewniających bezpieczną i sprawną komunikację, umożliwiającą szybką
ewakuację na wypadek pożaru, awarii i innych zagrożeń;
wskazanie miejsca przechowywania dokumentacji budowy oraz
dokumentów niezbędnych do prawidłowej eksploatacji maszyn i innych
urządzeń technicznych.
 Część rysunkowa, opracowana na kopii projektu zagospodarowania działki lub
Część rysunkowa
terenu, jeżeli jest wymagany zgodnie z przepisami ustawy  Prawo budowlane,
zawiera dane umożliwiające łatwe odczytanie części opisowej, a w szczególności:
1) czytelną legendę;
2) oznaczenie czynników mogących stwarzać zagrożenie;
3) rozmieszczenie urządzeń przeciwpożarowych wraz z parametrami poboru
mediów, punktami czerpalnymi, zaworami odcinającymi, drogami dojazdowymi;
4) rozmieszczenie sprzętu ratunkowego (w tym pływającego, jeżeli jest to
uzasadnione rodzajem robót), niezbędnego przy prowadzeniu robót
budowlanych;
5) rozmieszczenie i oznaczenie granic obszarów wewnętrznych i zewnętrznych
stref ochronnych, wynikających z odrębnych przepisów, takich jak strefy
magazynowania i składowania materiałów, wyrobów, substancji oraz
preparatów niebezpiecznych, strefy pracy sprzętu zmechanizowanego
i pomocniczego;
6) rozmieszczenie placów produkcji pomocniczej, takich jak węzły produkcji
betonu cementowego i asfaltowego, prefabrykatów;
7) przedstawienie rozwiązań układów komunikacyjnych, transportu na potrzeby
budowy oraz ogrodzenia terenu;
8) lokalizację pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.
Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia można
podzielić na 3 części:
Pierwsza część: opis wykonywanych prac
Druga część: lista osób zaangażowanych w pracę
Trzecia część: ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną
pracą
Trzecia część planu jest najważniejsza.
Jej struktura zależy od przebiegu i rodzaju wykonywanych prac oraz stanu
ich zaawansowania.
Ocena ryzyka zawodowego na budowie musi być dostosowana do specyfiki
i charakteru budowy. Powinna uwzględniać zarówno zmiany techniczne związane
z postępem prac na budowie, jak i uwagi osób zaangażowanych w ich realizację.
Przy ocenie ryzyka niezbędne jest uwzględnienie:
ryzyka związanego z oddziaływaniem otoczenia na budowę,
ryzyka związanego z oddziaływaniem budowy na otoczenie,
ryzyka związanego z pracami wykonywanymi jednocześnie,
ryzyka związanego z ciągiem czynności wykonywanych jedna po drugiej,
ryzyka związanego ściśle z wykonywaną pracą.
Ponieważ inwestycja ulega ciągłym zmianom wynikającym z postępu
prowadzonych prac, informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
związana ze specyfiką inwestycji powinna być regularnie aktualizowana.
Ocena ryzyka zawodowego na budowie musi być dostosowana do specyfiki
i charakteru budowy. Powinna uwzględniać zarówno zmiany techniczne związane
z postępem prac na budowie, jak i uwagi osób zaangażowanych w ich realizację.
Przy ocenie ryzyka niezbędne jest uwzględnienie:
ryzyka związanego z oddziaływaniem otoczenia na budowę,
ryzyka związanego z oddziaływaniem budowy na otoczenie,
ryzyka związanego z pracami wykonywanymi jednocześnie,
ryzyka związanego z ciągiem czynności wykonywanych jedna po drugiej,
ryzyka związanego ściśle z wykonywaną pracą.
Ponieważ inwestycja ulega ciągłym zmianom wynikającym z postępu
prowadzonych prac, informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
związana ze specyfiką inwestycji powinna być regularnie aktualizowana.
y
ródło: Krajowy Punkt Centralny Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy
Do truizmów zalicza się stwierdzenie, iż każde przedsięwzięcie
gospodarcze obarczone jest ryzykiem. Za to problemem -
i to kluczowym dla przedsiębiorcy - jest określenie, gdzie to ryzyko
występuje, jak jest wielkie, jaki może mieć wpływ na jego organizację
oraz, już na kolejnym etapie, co można zrobić, by to ryzyko
wyeliminować lub ograniczyć.
Podstawowym zyskiem z planu bioz jest dla przedsiębiorcy możliwość
zarządzania ryzykiem, czyli bezpieczeństwo.
Organizacja, która nie zna dokładnie zagrożeń, na jakie jest narażona,
ani nie planuje w odpowiedni sposób podjęcia ryzyka, nie zna swojego
dnia ani godziny.