Trafność
Trafność
parametr psychometryczny, ilustrujący jakość czy dobroć pomiaru testem
parametr psychometryczny, ilustrujący jakość czy dobroć pomiaru testem
stopień, w jakim test realizuje stawiane przed nim cele; trafność odzwierciedla relację, jaka zachodzi między koncepcją właściwości
stopień, w jakim test realizuje stawiane przed nim cele; trafność odzwierciedla relację, jaka zachodzi między koncepcją właściwości
psychologicznej a użytymi wskaz
nikami tej właściwości  czyli - operacjonalizacją badanej zmiennej.
psychologicznej a użytymi wskaz
nikami tej właściwości  czyli - operacjonalizacją badanej zmiennej.
(a) stopień, w jakim test mierzy cechę, jaką ma mierzyć oraz
(a) stopień, w jakim test mierzy cechę, jaką ma mierzyć oraz
(b) stopień dokładności przewidywania określonych kryteriów praktycznych
(b) stopień dokładności przewidywania określonych kryteriów praktycznych
Trafność a rzetelność
Trafność a rzetelność
trafność wydaje siÄ™ ważniejsza od rzetelnoÅ›ci Ä…ð psychologowi chodzi głównie o to, by pomiar testowy dawaÅ‚ jakieÅ› możliwoÅ›ci
trafność wydaje siÄ™ ważniejsza od rzetelnoÅ›ci Ä…ð psychologowi chodzi głównie o to, by pomiar testowy dawaÅ‚ jakieÅ› możliwoÅ›ci
formułowania sądów o rzeczywistości, zwłaszcza pozatestowej
formułowania sądów o rzeczywistości, zwłaszcza pozatestowej
Rzetelność górnÄ… granicÄ… trafnoÅ›ci: rzetelność jest tylko warunkiem - podstawÄ… trafnoÅ›ci Ä…ð test, aby mógÅ‚ być trafny, musi być
Rzetelność górnÄ… granicÄ… trafnoÅ›ci: rzetelność jest tylko warunkiem - podstawÄ… trafnoÅ›ci Ä…ð test, aby mógÅ‚ być trafny, musi być
także rzetelny. - jest niemożliwe, by trafność była większa od rzetelności, może być tylko mniejsza. Testy o dużej trafności pomiaru
także rzetelny. - jest niemożliwe, by trafność była większa od rzetelności, może być tylko mniejsza. Testy o dużej trafności pomiaru
są zarazem i bardzo rzetelne. Ta zależność nie jest jednak odwrotna - są testy dające bardzo rzetelny pomiar i zupełnie pozbawiony
są zarazem i bardzo rzetelne. Ta zależność nie jest jednak odwrotna - są testy dające bardzo rzetelny pomiar i zupełnie pozbawiony
trafności. Rzetelność pomiaru idzie zatem w parze z trafnością, ale niekoniecznie odwrotnie - trafność pomiaru nie zawsze
trafności. Rzetelność pomiaru idzie zatem w parze z trafnością, ale niekoniecznie odwrotnie - trafność pomiaru nie zawsze
towarzyszy rzetelności. Rzetelność pomiaru jest więc warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym trafności.
towarzyszy rzetelności. Rzetelność pomiaru jest więc warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym trafności.
ważne: wyniki testowe nie są równoznaczne z mierzonym konstruktem; konstrukty przejawiają się na wiele różnych sposobów,
ważne: wyniki testowe nie są równoznaczne z mierzonym konstruktem; konstrukty przejawiają się na wiele różnych sposobów,
poprzez wiele różnych wskaz
ników
poprzez wiele różnych wskaz
ników
Trafność
Trafność
3 rodzaje trafności (3 jej aspekty):
3 rodzaje trafności (3 jej aspekty):
teoretyczna
teoretyczna
treściowa
treściowa
kryterialna
kryterialna
Trafność teoretyczna
Trafność teoretyczna
(ang. construct validity)
(ang. construct validity)
najważniejszy aspekt trafności
najważniejszy aspekt trafności
Stopień, w jakim test pozwala na pomiar nasilenia u osoby badanej hipotetycznej właściwości (czyli psychologicznego konstruktu), o
Stopień, w jakim test pozwala na pomiar nasilenia u osoby badanej hipotetycznej właściwości (czyli psychologicznego konstruktu), o
której mają świadczyć odpowiedzi na bodz
ce testowe Ä…ð trafność teoretyczna pokazuje zwiÄ…zek miÄ™dzy cechÄ… psychologicznÄ…
której mają świadczyć odpowiedzi na bodz
ce testowe Ä…ð trafność teoretyczna pokazuje zwiÄ…zek miÄ™dzy cechÄ… psychologicznÄ…
wywodzÄ…cÄ… siÄ™ z okreÅ›lonej teorii psychologicznej a narzÄ™dziem pomiarowym, bÄ™dÄ…cym operacjonalizacjÄ… tej cechy Ä…ð oznacza
wywodzÄ…cÄ… siÄ™ z okreÅ›lonej teorii psychologicznej a narzÄ™dziem pomiarowym, bÄ™dÄ…cym operacjonalizacjÄ… tej cechy Ä…ð oznacza
zwykle zgodność treści mierzonej przez test z konstruktem teoretycznym.
zwykle zgodność treści mierzonej przez test z konstruktem teoretycznym.
Ten rodzaj trafności czasami nazywa się trafnością zorientowaną na konstrukt.
Ten rodzaj trafności czasami nazywa się trafnością zorientowaną na konstrukt.
Trafność teoretyczna
Trafność teoretyczna
(ang. construct validity)
(ang. construct validity)
Przy badaniu trafności teoretycznej chodzi o stwierdzenie, jaką treść psychologiczną mierzy test (jaką cechę lub cechy). W
Przy badaniu trafności teoretycznej chodzi o stwierdzenie, jaką treść psychologiczną mierzy test (jaką cechę lub cechy). W
przypadku trafności teoretycznej chodzi o możliwość przewidywania kryteriów psychologicznych (zachowania w innych
przypadku trafności teoretycznej chodzi o możliwość przewidywania kryteriów psychologicznych (zachowania w innych
badaniach psychologicznych, w tym także w innych testach przeznaczonych do pomiaru danego konstruktu), czyli o ustalenie, jaka
badaniach psychologicznych, w tym także w innych testach przeznaczonych do pomiaru danego konstruktu), czyli o ustalenie, jaka
treść psychologiczna jest mierzona testem (oraz jaka nie jest mierzona).
treść psychologiczna jest mierzona testem (oraz jaka nie jest mierzona).
Cały proces ustalania trafności teoretycznej polega na weryfikowaniu - za pomocą testu - hipotez sformułowanych na podstawie
Cały proces ustalania trafności teoretycznej polega na weryfikowaniu - za pomocą testu - hipotez sformułowanych na podstawie
teorii psychologicznej (procedura jak w klasycznych badaniach eksperymentalnych).
teorii psychologicznej (procedura jak w klasycznych badaniach eksperymentalnych).
Ocena trafności teoretycznej
Ocena trafności teoretycznej
1). Metody bazujące na analizie związku pomiędzy konstruktem a zachowaniem.
1). Metody bazujące na analizie związku pomiędzy konstruktem a zachowaniem.
na podstawie teorii, formułuje się określone hipotezy badawcze, które następnie są weryfikowane empirycznie. Wykazanie,
na podstawie teorii, formułuje się określone hipotezy badawcze, które następnie są weryfikowane empirycznie. Wykazanie,
że narzędzie umożliwia weryfikację danej hipotezy, tzn. pozwala na przewidywanie zachowania, jest dowodem trafności
że narzędzie umożliwia weryfikację danej hipotezy, tzn. pozwala na przewidywanie zachowania, jest dowodem trafności
teoretycznej testu - mierzy on cechę, która jest zbieżna z konstruktem.
teoretycznej testu - mierzy on cechę, która jest zbieżna z konstruktem.
2). Metody bazujące na analizie macierzy korelacji pomiędzy testem, a innymi testami przeznaczonymi do badania danego
2). Metody bazujące na analizie macierzy korelacji pomiędzy testem, a innymi testami przeznaczonymi do badania danego
konstruktu.
konstruktu.
współcześnie - podstawowa metoda badania trafności teoretycznej
współcześnie - podstawowa metoda badania trafności teoretycznej
na podstawie teorii, formułuje się określone hipotezy dotyczące tego, jaka cecha jest mierzona testem. Identyfikacja tej cechy
na podstawie teorii, formułuje się określone hipotezy dotyczące tego, jaka cecha jest mierzona testem. Identyfikacja tej cechy
następuje poprzez porównanie treści mierzonej przez test z treścią psychologiczną badaną innymi, uznanymi miarami
następuje poprzez porównanie treści mierzonej przez test z treścią psychologiczną badaną innymi, uznanymi miarami
danego konstruktu. Wykazanie, że narzędzie umożliwia weryfikację hipotezy, tzn. wykazuje oczekiwane związki oraz nie
danego konstruktu. Wykazanie, że narzędzie umożliwia weryfikację hipotezy, tzn. wykazuje oczekiwane związki oraz nie
wykazuje związków nieoczekiwanych jest dowodem trafności teoretycznej testu - mierzy on cechę, która jest zbieżna z
wykazuje związków nieoczekiwanych jest dowodem trafności teoretycznej testu - mierzy on cechę, która jest zbieżna z
konstruktem.
konstruktem.
Analiza czynnikowa jako metoda szacowania trafności
Analiza czynnikowa jako metoda szacowania trafności
metoda dekompozycji macierzy korelacji i wyodrębniania bardziej jednorodnych skupień treści psychologicznej.
metoda dekompozycji macierzy korelacji i wyodrębniania bardziej jednorodnych skupień treści psychologicznej.
w ramach wariancji wspólnej wyodrębnia się w analizie czynnikowej bardziej jednorodne skupienia odpowiadające poszczególnym
w ramach wariancji wspólnej wyodrębnia się w analizie czynnikowej bardziej jednorodne skupienia odpowiadające poszczególnym
z
ródłom treści - generuje się tzw. czynniki - wymiary będące najlepszą miarą poszczególnych rodzajów treści.
z
ródłom treści - generuje się tzw. czynniki - wymiary będące najlepszą miarą poszczególnych rodzajów treści.
Czynnik jest reprezentantem danej treści psychologicznej w czystej formie, oddzielonej od innych treści.
Czynnik jest reprezentantem danej treści psychologicznej w czystej formie, oddzielonej od innych treści.
Każdy test koreluje się ze wszystkimi czynnikami - im wyższa jest jego korelacja (wyższy ładunek czynnikowy) z właściwym mu
Każdy test koreluje się ze wszystkimi czynnikami - im wyższa jest jego korelacja (wyższy ładunek czynnikowy) z właściwym mu
czynnikiem (o tym, który jest właściwy decyduje teoria psychologiczna), tym lepszą miarą tej treści jest dany test. Im niższa jest
czynnikiem (o tym, który jest właściwy decyduje teoria psychologiczna), tym lepszą miarą tej treści jest dany test. Im niższa jest
natomiast jego korelacja innymi czynnikami, tym gorszymi miarami tej treści jest dany test, i tym lepiej dla jego trafności.
natomiast jego korelacja innymi czynnikami, tym gorszymi miarami tej treści jest dany test, i tym lepiej dla jego trafności.
W optymalnym przypadku test powinien korelować bardzo wysoko z odpowiadającym mu czynnikiem (i innymi testami
W optymalnym przypadku test powinien korelować bardzo wysoko z odpowiadającym mu czynnikiem (i innymi testami
mierzącymi tę samą treść) i nie korelować z innymi czynnikami (i testami mierzącymi inną treść). O takim teście
mierzącymi tę samą treść) i nie korelować z innymi czynnikami (i testami mierzącymi inną treść). O takim teście
mówimy, że jest czystą miarą danej zmiennej - w znaczeniu, że dobrze ją mierzy i że nie jest skażony innymi zmiennymi.
mówimy, że jest czystą miarą danej zmiennej - w znaczeniu, że dobrze ją mierzy i że nie jest skażony innymi zmiennymi.
Testy takie są zazwyczaj bardzo jednorodne, w przeciwieństwie do testów, które korelują z różnymi czynnikami - mierzą różne treści.
Testy takie są zazwyczaj bardzo jednorodne, w przeciwieństwie do testów, które korelują z różnymi czynnikami - mierzą różne treści.
Testy jednorodne charakteryzują się zatem dużą trafnością teoretyczną (niekiedy mówi się też, że wykazują one dużą
Testy jednorodne charakteryzują się zatem dużą trafnością teoretyczną (niekiedy mówi się też, że wykazują one dużą
trafność czynnikową).
trafność czynnikową).
Macierz  wielu cech  wielu metod
Macierz  wielu cech  wielu metod
Jest to podejście do szacowania trafności teoretycznej stworzone w 1959 roku przez Campbella i Fiske jako próba udostępnienia
Jest to podejście do szacowania trafności teoretycznej stworzone w 1959 roku przez Campbella i Fiske jako próba udostępnienia
badaczom praktycznej metodologii.
badaczom praktycznej metodologii.
Wraz z wprowadzeniem tej metody Campbell i Fiske wprowadzili 2 nowe rozróżnienia wewnątrz trafności teoretycznej 
Wraz z wprowadzeniem tej metody Campbell i Fiske wprowadzili 2 nowe rozróżnienia wewnątrz trafności teoretycznej 
trafność zbieżną i różnicową. Oznacza to, że w celu wykazania trafności testu należy pokazać, że koreluje on z innymi testami
trafność zbieżną i różnicową. Oznacza to, że w celu wykazania trafności testu należy pokazać, że koreluje on z innymi testami
mierzącymi tę samą treść (ten sam konstrukt). Według Campbella i Fiskego to jednak nie wystarcza - żeby w pełni ocenić trafność
mierzącymi tę samą treść (ten sam konstrukt). Według Campbella i Fiskego to jednak nie wystarcza - żeby w pełni ocenić trafność
testu, należy jeszcze wykazać, że test nie koreluje z tymi testami, z którymi nie powinien korelować. Oznacza to, że test nie mierzy
testu, należy jeszcze wykazać, że test nie koreluje z tymi testami, z którymi nie powinien korelować. Oznacza to, że test nie mierzy
tej treści, której dany konstrukt teoretyczny nie obejmuje (pokazuje to specyfikę testu). Ten rodzaj trafności nazywa się trafnością
tej treści, której dany konstrukt teoretyczny nie obejmuje (pokazuje to specyfikę testu). Ten rodzaj trafności nazywa się trafnością
dyskryminacyjną (rozbieżną).
dyskryminacyjną (rozbieżną).
Macierz  wielu cech  wielu metod
Macierz  wielu cech  wielu metod
Skonstruowanie macierzy wymaga dokonania pomiaru kilku cech za pomocą kilku metod, tak aby dana cecha była mierzona przez
Skonstruowanie macierzy wymaga dokonania pomiaru kilku cech za pomocą kilku metod, tak aby dana cecha była mierzona przez
każdą metodę (minimum dwie, najlepiej przez trzy). W przypadku inwentarzy osobowości oprócz ocenianego kwestionariusza
każdą metodę (minimum dwie, najlepiej przez trzy). W przypadku inwentarzy osobowości oprócz ocenianego kwestionariusza
stosuje się szacowanie cech oraz skale ocen. Wykazanie trafności konwergencyjnej wiąże się z uzyskaniem odpowiednio
stosuje się szacowanie cech oraz skale ocen. Wykazanie trafności konwergencyjnej wiąże się z uzyskaniem odpowiednio
wysokich współczynników korelacji dla danej cechy mierzonej różnymi metodami. Wykazanie trafności dywergencyjnej wymaga zaś,
wysokich współczynników korelacji dla danej cechy mierzonej różnymi metodami. Wykazanie trafności dywergencyjnej wymaga zaś,
by:
by:
a). współczynniki korelacji danej cechy, mierzonej różnymi metodami były wyższe od współczynników korelacji tej cechy z innymi
a). współczynniki korelacji danej cechy, mierzonej różnymi metodami były wyższe od współczynników korelacji tej cechy z innymi
cechami, mierzonymi tymi samymi metodami (interkorelacjami cech w obrębie poszczególnych metod, tworzących tzw. bloki
cechami, mierzonymi tymi samymi metodami (interkorelacjami cech w obrębie poszczególnych metod, tworzących tzw. bloki
różnych cech - tych samych metod);
różnych cech - tych samych metod);
b). współczynniki korelacji danej cechy mierzonej różnymi metodami były wyższe od współczynników korelacji tej cechy z innymi
b). współczynniki korelacji danej cechy mierzonej różnymi metodami były wyższe od współczynników korelacji tej cechy z innymi
cechami, mierzonymi różnymi metodami (tzw. bloki różnych cech - różnych metod);
cechami, mierzonymi różnymi metodami (tzw. bloki różnych cech - różnych metod);
c). w poszczególnych blokach ten sam układ i rząd wielkości współczynników korelacji był powtarzalny (spełnienie tego warunku
c). w poszczególnych blokach ten sam układ i rząd wielkości współczynników korelacji był powtarzalny (spełnienie tego warunku
traktuje się często jako nierealne, stąd możliwe jest nieuwzględnianie go w analizie nieformalnej).
traktuje się często jako nierealne, stąd możliwe jest nieuwzględnianie go w analizie nieformalnej).
Trafność treściwa (wewnętrzna, logiczna) (ang. content validity)
Trafność treściwa (wewnętrzna, logiczna) (ang. content validity)
zakres, w jakim pozycje testowe właściwie reprezentują uniwersum pozycji testowych lub interesujący nas konstrukt  to,
zakres, w jakim pozycje testowe właściwie reprezentują uniwersum pozycji testowych lub interesujący nas konstrukt  to,
na ile pozycje testowe odzwierciedlajÄ… reprezentatywnÄ… próbkÄ™ zachowaÅ„ ujawniajÄ…cych siÄ™ w interesujÄ…cej badacza sferze; Ä…ð
na ile pozycje testowe odzwierciedlajÄ… reprezentatywnÄ… próbkÄ™ zachowaÅ„ ujawniajÄ…cych siÄ™ w interesujÄ…cej badacza sferze; Ä…ð
odnosi się do stopnia, w jakim treść pozycji odpowiada zakresowi treści wyznaczonej przez definicję danej cechy.
odnosi się do stopnia, w jakim treść pozycji odpowiada zakresowi treści wyznaczonej przez definicję danej cechy.
Sprowadza się więc do oceny czy wskaz
niki spełniają kryteria definicyjne cech, są reprezentatywne dla uniwersum
Sprowadza się więc do oceny czy wskaz
niki spełniają kryteria definicyjne cech, są reprezentatywne dla uniwersum
wskaz
ników mierzących te cechy. Trafność treściowa nie może być mierzona, a jedynie oceniana - jest jedynym rodzajem
wskaz
ników mierzących te cechy. Trafność treściowa nie może być mierzona, a jedynie oceniana - jest jedynym rodzajem
trafności, który nie jest empiryczny.
trafności, który nie jest empiryczny.
Do badania trafności treściowej zwykle wykorzystuje się ekspertów, specjalistów danej dziedziny wiedzy (np. psychologów,
Do badania trafności treściowej zwykle wykorzystuje się ekspertów, specjalistów danej dziedziny wiedzy (np. psychologów,
psychiatrów).
psychiatrów).
Warunkiem koniecznym dla oceny trafności jest podanie precyzyjnych definicji cech, które wyznaczają kryteria oceny pozycji.
Warunkiem koniecznym dla oceny trafności jest podanie precyzyjnych definicji cech, które wyznaczają kryteria oceny pozycji.
Konieczne jest też wykazanie, że oceny ekspertów są rzetelne (w znaczeniu zgodne wzajemnie). Do tego celu wykorzystuje się
Konieczne jest też wykazanie, że oceny ekspertów są rzetelne (w znaczeniu zgodne wzajemnie). Do tego celu wykorzystuje się
korelacyjne współczynniki zgodności ocen, np. W-Kendalla lub inne.
korelacyjne współczynniki zgodności ocen, np. W-Kendalla lub inne.
Trafność treściwa (wewnętrzna, logiczna) (ang. content validity)
Trafność treściwa (wewnętrzna, logiczna) (ang. content validity)
Specjalne analizy wykazują, że pozycje o dużej trafności treściowej charakteryzuje też i dobra charakterystyka
Specjalne analizy wykazują, że pozycje o dużej trafności treściowej charakteryzuje też i dobra charakterystyka
psychometryczna: sÄ… one osiowymi wskaz
nikami dla danej cechy ( w tym znaczeniu trafność treściowa wykazuje związek
psychometryczna: sÄ… one osiowymi wskaz
nikami dla danej cechy ( w tym znaczeniu trafność treściowa wykazuje związek
z trafnością wewnętrzną, oceniana poprzez korelacje pozycji z własną skalą).
z trafnością wewnętrzną, oceniana poprzez korelacje pozycji z własną skalą).
Oceny trafności treściowej mogą zatem same też być trafne i to w dodatku empirycznie. Można sądzić, ze trafność treściowa jest
Oceny trafności treściowej mogą zatem same też być trafne i to w dodatku empirycznie. Można sądzić, ze trafność treściowa jest
warunkiem koniecznym (choć niewystarczającym) innych rodzajów trafności. Test zawierający niereprezentatywne pozycje, np. o
warunkiem koniecznym (choć niewystarczającym) innych rodzajów trafności. Test zawierający niereprezentatywne pozycje, np. o
bardzo wąskim zakresie treści nie może gwarantować dużej trafności kryterialnej.
bardzo wąskim zakresie treści nie może gwarantować dużej trafności kryterialnej.
Trafność fasadowa
Trafność fasadowa
(ang. face validity)
(ang. face validity)
karykatura trafności
karykatura trafności
"wrażenie, jakie wywiera test, a które dotyczy przeznaczenia testu
"wrażenie, jakie wywiera test, a które dotyczy przeznaczenia testu
dotyczy zatem wyglądu zewnętrznego testu - jego nazwy, instrukcji czy treści pozycji
dotyczy zatem wyglądu zewnętrznego testu - jego nazwy, instrukcji czy treści pozycji
może być także użyteczna: okazuje się, że osoby badane na podstawie wyglądu testu tworzą osądy odnoszące się do tego, co w ich
może być także użyteczna: okazuje się, że osoby badane na podstawie wyglądu testu tworzą osądy odnoszące się do tego, co w ich
mniemaniu test faktycznie mierzy (i co jest niezależne od tego, co im zakomunikował psycholog). Sądy te wyznaczają ich
mniemaniu test faktycznie mierzy (i co jest niezależne od tego, co im zakomunikował psycholog). Sądy te wyznaczają ich
zachowanie wobec samej sytuacji badania testowego i testu, zwłaszcza rzutują na prawdomówność (uruchamiają tendencję do
zachowanie wobec samej sytuacji badania testowego i testu, zwłaszcza rzutują na prawdomówność (uruchamiają tendencję do
dysymulacji lub symulacji).
dysymulacji lub symulacji).
testy wykazujące dużą trafność fasadową charakteryzuje duża podatność na zniekształcenia - jeśli osoba badana potrafi
testy wykazujące dużą trafność fasadową charakteryzuje duża podatność na zniekształcenia - jeśli osoba badana potrafi
trafnie odgadnąć przeznaczenie testu, to łatwo może też manipulować wynikami. Dotyczy to wszystkich wypadków - nie tylko
trafnie odgadnąć przeznaczenie testu, to łatwo może też manipulować wynikami. Dotyczy to wszystkich wypadków - nie tylko
takich, kiedy osądy te są trafne, ale i takich, kiedy testowi przypisuje się błędne przeznaczenie. W niektórych wypadkach też
takich, kiedy osądy te są trafne, ale i takich, kiedy testowi przypisuje się błędne przeznaczenie. W niektórych wypadkach też
psychologowie wykorzystujÄ… to zjawisko,
psychologowie wykorzystujÄ… to zjawisko,
Trafność fasadowa
Trafność fasadowa
(ang. face validity)
(ang. face validity)
Celowe wykorzystanie trafności fasadowej: zmienianie wyglądu testu. Zwykle uwarunkowane jest to względami etycznymi,
Celowe wykorzystanie trafności fasadowej: zmienianie wyglądu testu. Zwykle uwarunkowane jest to względami etycznymi,
np. koniecznością zatajenia treści pomiaru, żeby nie powodować u osób badanych szkodliwych dla nich nastawień, np. test do
np. koniecznością zatajenia treści pomiaru, żeby nie powodować u osób badanych szkodliwych dla nich nastawień, np. test do
badania psychologicznych uwarunkowań podatności na chorobę wieńcową nazywa się testem do badania wzoru zachowania, test do
badania psychologicznych uwarunkowań podatności na chorobę wieńcową nazywa się testem do badania wzoru zachowania, test do
badania lęku - testem samooceny, zaś skalę psychopatii - skalą P.
badania lęku - testem samooceny, zaś skalę psychopatii - skalą P.
trafność fasadowa nie może być w żadnym wypadku traktowana jako miara faktycznej trafności pomiaru danego testu
trafność fasadowa nie może być w żadnym wypadku traktowana jako miara faktycznej trafności pomiaru danego testu
Trafność kryterialna
Trafność kryterialna
(ang. criterion  related validity)
(ang. criterion  related validity)
pozwala ona na przewidywanie kryteriów pozatestowych - realnych kryteriów życiowych. Przez trafność
pozwala ona na przewidywanie kryteriów pozatestowych - realnych kryteriów życiowych. Przez trafność
kryterialną rozumie się stopień, w jakim test koreluje z określonym kryterium zewnętrznym, np. powodzeniem
kryterialną rozumie się stopień, w jakim test koreluje z określonym kryterium zewnętrznym, np. powodzeniem
zawodowym, szkolnym, wypadkowością, diagnozą kliniczną, itp. Dla ustalenia tej trafności konieczne jest posiadanie
zawodowym, szkolnym, wypadkowością, diagnozą kliniczną, itp. Dla ustalenia tej trafności konieczne jest posiadanie
określonych kryteriów zewnętrznych, charakteryzujących się odpowiednią rzetelnością i trafnością.
określonych kryteriów zewnętrznych, charakteryzujących się odpowiednią rzetelnością i trafnością.
Znalezienie lub stworzenie takiego kryterium jest największym problem badania trafności kryterialnej testu.
Znalezienie lub stworzenie takiego kryterium jest największym problem badania trafności kryterialnej testu.
Badając trafność kryterialną należy w pierwszej kolejności zatem dokonać analizy odpowiedniego kryterium.
Badając trafność kryterialną należy w pierwszej kolejności zatem dokonać analizy odpowiedniego kryterium.
Konieczne jest wprowadzenie takiej procedury, by pozwalała ona na oszacowanie rzetelności kryterium. W
Konieczne jest wprowadzenie takiej procedury, by pozwalała ona na oszacowanie rzetelności kryterium. W
przypadku ocen i diagnoz stawianych przez ekspertów z danej dziedziny polega to głównie na testowaniu
przypadku ocen i diagnoz stawianych przez ekspertów z danej dziedziny polega to głównie na testowaniu
zgodności ocen.
zgodności ocen.
Miarą trafności kryterialnej pomiaru jest zazwyczaj współczynnik korelacji między wynikiem testowym a
Miarą trafności kryterialnej pomiaru jest zazwyczaj współczynnik korelacji między wynikiem testowym a
kryterium.
kryterium.
Aspekty trafności kryterialnej:
Aspekty trafności kryterialnej:
trafność diagnostyczna (ang. concurrent validity) - określa, w jakim zakresie można wykorzystywać dany test do
trafność diagnostyczna (ang. concurrent validity) - określa, w jakim zakresie można wykorzystywać dany test do
określenia aktualnej pozycji o.b. względem kryterium
określenia aktualnej pozycji o.b. względem kryterium
trafność prognostyczna (ang. predictive validity)  mówi o tym, w jakim stopniu można, na podstawie wyników
trafność prognostyczna (ang. predictive validity)  mówi o tym, w jakim stopniu można, na podstawie wyników
testowych przewidywać przyszłą pozycję osoby badanej względem zmiennej kryterialnej
testowych przewidywać przyszłą pozycję osoby badanej względem zmiennej kryterialnej