Nowe Polskie Normy na
gaśnice przenośne
Ukazały się drukiem nowe Polskie Normy na gaśnice przenośne: PN-EN 3-3:1998 Gaśnice przenośne. Konstrukcja,
wytrzymałość na ciśnienie, badania mechaniczne; PN-EN 3-6:1997 Gaśnice przenośne. Postanowienia dotyczące weryfikacji
zgodności gaśnic przenośnych z EN 3, arkusze od l do 5. Obydwie normy opracowane zostały w Normalizacyjnej Komisji
Problemowej nr 244 ds. Sprzętu, Środków i Urządzeń Ratowniczo-Gaśniczych. Każda z nich jest tłumaczeniem angielskiej
wersji odpowiedniego arkusza normy europejskiej EN 3 i wydana jako norma identyczna z nim. Żadna nie jest przeznaczona
do obowiązkowego stosowania, .leżeli chodzi o relacje nowych norm do istniejącego zbioru Polskich Norm, to nic zastępują
one żadnej z dotychczasowych. Normy można kupić lub zamówić w Centralnej Księgarni Norm, ul. Sienna 63, 00-820
Warszawa.
W normie PN-EN 3-3:1998 podano wymagania konstrukcyjne
1 wytrzymałościowe dotyczące zbiorników gaśnic i ich osprzętu. Norma obejmuje zbiorniki gaśnic, których ciśnienie
robocze nie przekracza 25 bar, a ponadto zbiorniki gaśnic śniegowych na dwutlenek węgla. Podaje również wymagania j w.
dla butli na czynniki napędowe do gaśnic. W normie wyszczególniono gatunki stali do wytwarzania zbiorników i butli oraz
podano wymagania dotyczące jakości spoin zbiorników spawanych, znakowania, zamknięć i urządzeń zabezpieczających
zbiorniki przed nadmiernym wzrostem ciśnienia. Określono próby i badania dla zbiorników (próbę rozrywania pod
ciśnieniem, próbę zgniatania, badania makroskopowe i mikroskopowe spoin). Analogiczne wymagania i badania określono
dla zbiorników gaśnic i butli wykonanych z aluminium. Podsumowując, norma zawiera wyłącznie postanowienia dotyczące
zbiorników gaśnic i butli ze stali i aluminium, wyklucza zatem ich wykonanie z innych materiałów, w tym także z tworzyw
sztucznych.
.Możliwe jest natomiast, w świetle wymagań normy, wykonanie z tworzyw sztucznych innych elementów gaśnicy, w tym
także elementów narażonych na działanie ciśnienia. Zastosowane tworzywa powinny mieć jednak dobrą jakość. Wymagane
jest m.in., aby w przedziale temperatur od -20 do +60°C ciÅ›nienie rozrywajÄ…ce części z tworzyw sztucznych, poddanych
uprzednio sztucznemu starzeniu według normy ISO 4582, było nie mniejsze niż 3,4-krotna wartość ciśnienia roboczego.
Wysoka powinna być także wytrzymałość części z tworzyw sztucznych na uderzenie. Przykładowo, spadek bijaka o masie
2 kg z wysokości 0,5 m, w przypadku gaśnic o wielkości napełniania środkiem gaśniczym 6 kg i więcej, nie powinien
spowodować takich uszkodzeń części z tworzywa sztucznego, aby pogorszone
zostało bezpieczeństwo użycia gaśnicy. W normie powołano się na postanowienia dyrektywy 84/525 oraz dyrektywy 84/526
Unii Europejskiej, zawierających wymagania odpowiednio dla zbiorników stalowych i zbiorników aluminiowych. W normie
zawarto w związku z tym tłumaczenia tych fragmentów dyrektyw, które są niezbędne do jej właściwego rozumienia.
W normie PN-EN 3-6:1997 podano ogólne zasady weryfikacji gaśnic przenośnych na zgodność z wymaganiami normy EN 3,
arkusze ł do 5, wykonywanych w akredytowanych laboratoriach badawczych gaśnic. W normie podano m.in. rodzaj
dokumentacji, którą producent powinien przedstawić przy składaniu wniosku o przeprowadzenie badań gaśnic(y) w
akredytowanym laboratorium badawczym. Wymagane są m.in.: komplet rysunków wyraz
nie charakteryzujących typ gaśnicy,
arkusz z danymi dotyczącymi środka gaśniczego zastosowanego w gaśnicy, opis technologii wykonania zbiorników (w tym
dane dotyczące obróbki cieplnej, sposobu spawania i montażu zbiornika), wyniki analizy wytopu stali użytej do produkcji
zbiornika, a także wyciąg z rejestru handlowego producenta.
W normie podano również, zasady kontroli jakości procesu produkcyjnego, wykonywanej przez samego producenta. W
przypadku zbiorników i armatury wymagane jest, aby producent wykonywał na odpowiedniej próbce badania wytrzymałości
na ciśnienie próbne (badania nieniszczące), a także badania wytrzymałości na zgniatanie i na ciśnienie rozrywające (badania
niszczące). Program kontroli jakości prowadzonej przez producenta powinien zawierać także badania, które zapewnią, że
gaśnice napełnione zostaną środkiem gaśniczym, którego oznaczenie i właściwości odpowiadają świadectwu dopuszczenia
typu. Wyszczególnione zostały również zapisy dotyczące kontroli jakości procesu produkcyjnego, które producent powinien
prowadzić i przechowywać.
Norma, co warto podkreślić, stawia wysokie wymagania producentom gaśnic zgodnych z normą EN 3, ponieważ dopuszcza
co najwyżej 5-letni okres przejściowy (licząc od dnia opublikowania normy), po którym producenci powinni mieć już
wprowadzony u siebie system jakości zgodny z normą EN 29002. Norma zawiera dwa załączniki normatywne A i B. W
załączniku A znajdziemy tabelaryczne wyszczególnienie wszystkich badań/kontroli przewidzianych do wykonania w
akredytowanych laboratoriach badawczych, wraz z podaniem niezbędnej liczby próbek. Załącznik B natomiast zawiera wzór
protokołu z badań laboratorium badawczego, które będzie wykonywało ww. badania/kontrole.
ml. bryg. inż. Jan CZARDYBON