Europejskie Informatyczne Studium Certyfikacyjne EITCA e-Learning

Informatyka Biznesowa (EITCA-B)

Kurs: „Zarządzanie oprogramowaniem

Microsoft”

Wykład 4: Administracja systemem

operacyjnym Microsoft Windows 2003/XP

(cz. 1)

Materiał obejmuje zakres programowy

1 godziny lekcyjnej

Europejskie Informatyczne Studium Certyfikacyjne EITCA e-Learning

Studium prowadzone w ramach programu szkoleniowego Europejskiej Akademii Certyfikacji IT

EITCI European IT Certification Academy (EITCA)

Krajowy Przedstawiciel Konsorcjum Realizującego:

Centrum Szkoleniowe IT CompLearn, CompSecur IT Solutions:

ul. Piłsudskiego 74, 50-020 Wrocław, tel. [phone], fax. [phone]

NIP: 897-173-92-49, REGON: 020713664, e-mail: [e-mail]; strona www: www.complearn.pl

Niniejszy dokument stanowi część materiałów dydaktycznych opracowywanych przez krajowe konsorcjum naukowo-

przemysłowe będące realizatorem Europejskiego Informatycznego Studium Certyfikacyjnego w ramach programu EITCA

(Europejska Akademia Certyfikacji IT), a także przez inne jednostki naukowo-dydaktyczne działające na rzecz poprawy poziomu

kształcenia informatycznego w Polsce (m.in. uczelnie wyższe: Politechnikę Wrocławską oraz konsorcjum uczelni wyższych:

Uniwersytetu

Jagiellońskiego,

Uniwersytetu

Warszawskiego,

Politechniki

Warszawskiej,

Politechniki

Poznańskiej

udostępniających materiały dydaktyczne w ramach projektu „Opracowanie programów nauczania na odległość na kierunku

studiów wyższych – Informatyka”, zakwalifikowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w ramach Sektorowego Programu

Operacyjnego: Rozwój Zasobów Ludzkich 2006, finansowanego ze środków Unii Europejskiej).

1. Podstawowa instalacja

Przed rozpoczęciem procesu instalacji systemu operacyjnego Microsoft Windows® (na

przykładzie Windows XP®) zaleca się uzyskanie od producenta komputera najnowszych

uaktualnień systemu BIOS (Basic Input/Output System) oraz ich zainstalowanie. System

BIOS jest to kod firmowy uruchamiany przez komputer PC na początku uruchomienia.

Podstawową funkcją systemu BIOS jest przygotowanie komputera do użycia innego

oprogramowania (np. systemu operacyjnego Windows®) przechowywanego na różnych

nośnikach (np. dysk twardy, CD, stacja dyskietek) oraz obsługi pamięci, nośników danych

itp. W systemie BIOS można także ustawić kolejność nośników z których system BIOS

pobierze oprogramowanie do dalszego działania (np. z płyty CD oprogramowanie

instalacyjne systemu operacyjnego, z dysku twardego sam system operacyjny).

Wszelkie aktualizacje mogą zostać dostarczone przez producenta na płycie CD z możliwością

instalacji bez konieczności posiadania systemu operacyjnego na komputerze. W przypadku

gdy aktualizacje te można wykonać tylko posiadając zainstalowany system operacyjny,

należy zainstalować system operacyjny, następnie aktualizację BIOS, a na końcu

uaktualnienie systemu operacyjnego.

Właściwy proces instalacji systemu operacyjnego należy rozpocząć od ustawienia w systemie

BIOS (na początku uruchomienia komputera nacisnąć odpowiedni podany na ekranie klawisz,

zazwyczaj Del, Esc lub F10) odpowiedniej sekwencji odczytu (Boot sequence), tak aby

nośnik na którym jest oprogramowanie instalacyjne systemu operacyjnego był pierwszym w

kolejce do odczytu (pot. „bootowania”). W naszym przypadku będzie to napęd CD-ROM.

Drugi w kolejce powinien znaleźć się dysk twardy, na którym będzie instalowany system

operacyjny.

Po załadowaniu oprogramowania z płyty CD-ROM rozpocznie się proces instalacji. Pierwszy

wybór to instalacja systemu lub naprawa. Wybieramy instalację systemu naciskając Enter

(naprawa i odzyskiwanie systemu będzie omówione w dalszych wykładach). Jeśli istnieje już

kopia systemu Windows® na komputerze, wówczas po zaakceptowaniu umowy licencyjnej

pojawi się propozycja naprawy (najogólniej nadgrania najważniejszych plików systemowych)

lub możliwość instalacji systemu od nowa.

Jeśli dysk nie jest podzielony na partycje (zazwyczaj w przypadku gdy dysk jest nowo

kupiony), należy je utworzyć własnoręcznie. Partycje w systemie Windows® są

reprezentowane przez litery, tak więc jeśli mamy fizycznie w komputerze jeden dysk, a w

systemie Windows® widzimy kilka dysków logicznych np. C, D, E, to oznacza że dysk

fizyczny został podzielony na kilka partycji. Każdy dysk fizyczny, aby był rozpoznawalny w

systemie operacyjnym musi posiadać jedną partycję główną i może posiadać kilka

rozszerzonych. Aby utworzyć partycję należy nacisnąć klawisz „C” i wybrać ile ma zostać

przydzielone miejsca dla danej partycji. Partycjami można zarządzać także poza samym

instalatorem, poprzez programy takie jak fdisk czy diskmanager. Nie zaleca się tworzenia

partycji dla systemu operacyjnego Windows® mniejszej niż 2 GB.

Przed użyciem każdej nowo powstałej partycji należy wykonać jej formatowanie. Instalator

poprosi o wybór systemu plików FAT32 lub NTFS. Jeśli nie ma się ku temu specjalnego

powodu aby zrobić inaczej, należy wybrać system NTFS. System Fat32 był wykorzystywany

dawniej i nie posiada mechanizmów takich jak autoryzacja dostępu dla podmiotów

korzystających z plików czy możliwości szyfrowania plików. Poza instalatorem można

wykonać formatowanie poprzez wywołanie w konsoli przykładowego polecenia format c: lub

w systemie Windows® poprzez właściwości dysku (naciśnięcie prawego przycisku myszy na

dysku i wybór „Właściwości”).

2

Kolejne kroki instalacji w środowisku graficznym są bardzo intuicyjne i zautomatyzowane.

Instalator poprosi jedynie o potwierdzenie godziny, daty i strefy czasowej, podanie klucza

licencji, oraz nazwę użytkownika lub użytkowników korzystających z komputera. Zostanie

także skonfigurowane połączenie z Internetem, które w większości należy pozostawić do

automatycznej konfiguracji, chyba że posiadamy informacje od dostawcy takie jak numer IP,

DNS, brama itp.

Ostatnim krokiem instalacji systemu jest zainstalowanie odpowiednich sterowników

urządzeń. Sterowniki dostarczane są przeważnie razem z urządzeniem na płycie CD i ich

instalacja jest zautomatyzowana po włożeniu płyty. Jeśli chcemy dodać sterownik ręcznie,

można to zrobić w Start->Panel Sterowania->Dodaj sprzęt. Możliwe jest także ściągnięcie

sterowników z Internetu lub z centralnej bazy Microsoftu.

2. Aktualizacja systemu operacyjnego Windows®

Instalacja wszelkich najnowszych kluczowych aktualizacji systemu Windows® jest jednym z

najważniejszych elementów utrzymania bezpiecznego systemu. Aby dokonać aktualizacji

należy wybrać Start -> Wszystkie programy -> Windows Update.

Najistotniejsze aktualizacje zostaną zainstalowane po wybraniu aktualizacji ekspresowej,

wybór aktualizacji niestandardowej pozwala na własny wybór aktualizacji. Symbol zielonej

tarczy w prawym górnym panelu oznacza, że został włączony mechanizm automatycznych

aktualizacji. Symbol czerwonej tarczy oznacza, że mechanizm ten jest wyłączony.

Dodatkowym elementem potrzebnym do instalacji uaktualnień jest Service Pack. Dodatek

ten jest zestawem łatek i uaktualnień dla systemu Windows®. Posiadanie ostatniej wersji tego

dodatku jest istotną kwestią przy zachowaniu bezpieczeństwa systemu operacyjnego

Windows®.

3

3. Podstawowe zabezpieczenia systemu operacyjnego

Temat poniższych metod zabezpieczeń zostanie omówiony szerzej w ramach odrębnego

przedmiotu.

3.1. Zapory Internetowe (Firewall)

Zapory internetowe spełniają rolę ściany odgradzającej system operacyjny zarówno od

ataków z Internetu jak i sieci wewnętrznej LAN (Local Area Network). Firewalle do użytku

małej skali odnoszą się do samego oprogramowania zainstalowanego na komputerze

użytkownika. Dla bardziej zaawansowanych zastosowań, wykorzystywany jest dedykowany

sprzęt komputerowy ze specjalnym oprogramowaniem. Głównym zadaniem zapór sieciowych

jest monitorowanie ruchu zachodzącego w sieci, filtrowanie pakietów, blokowanie portów i

sprawdzanie aktywności programów zainstalowanych na komputerze.

Firewall z zasady zabezpiecza przed szeregiem ataków takich jak: pingflood, land, smurf

attack, konie trojańskie czy skanowanie portów.

System Windows XP® udostępnia własny wbudowany firewall, do którego interfejsu

konfiguracji można wejść wybierając Start -> Panel sterowania -> Zapora systemu Windows.

4

3.2. Programy antywirusowe

Programy antywirusowe mają za zadanie ochronę przed złośliwym oprogramowaniem,

zarówno jako skaner do badania plików na dysku co jakiś czas, jak i monitor do dynamicznej

kontroli bieżących operacji komputera. Program antywirusowy powinien także mieć

możliwość aktualizacji bazy wirusów pojawiających się na bieżąco w tempie około

czterdziestu wirusów dziennie. System Windows XP® nie posiada własnego wbudowanego

systemu antywirusowego.

3.3. Hasło administratora

Bardzo istotną kwestią przy podstawowym zabezpieczaniu systemu Windows XP® jest

zabezpieczenie konta administratora poprzez nadanie mu silnego hasła. Można tego dokonać

podczas instalacji systemu lub w Start -> Panel sterowania -> Konta użytkowników.

Szczegółowy opis zasady działania kont i ich zabezpieczania zostanie omówiony w dalszej

części kursu „Konta użytkowników i uwierzytelnianie”.

5