Kwiecień 2015
Tematy I-go sprawdzianu z biochemii dla studentów weterynarii
Struktura i Funkcja MakroczÄ…steczek
Białka i peptydy
Typy wiązań i oddziaływań chemicznych istotnych w biochemii: wiązania mocne 
kowalencyjne; wiązania słabe - wiązania hydrofobowe, siły wan der Waalsa, wiązania
wodorowe, wiązania jonowe (patrz podręczniki i wykłady z chemii).
Definicja i podział aminokwasów. Wzory aminokwasów wchodzących w skład białek.
Zasady pisania i nazewnictwa peptydów. Przykłady naturalnych peptydów. Funkcje
biologiczne białek.
I-rzędowa struktura białek: definicja, różnice w aminokwasowym składzie jakościowym i
ilościowym białek.
Definicja struktury II-rzędowej. Rezonansowy charakter wiązania peptydowego i jego
wpływ na kształt szkieletu kowalencyjnego białek. Kolejność atomów aminokwasowych w
szkielecie kowalencyjnym biaÅ‚ek, kÄ…ty torsyjne wokół osi wiÄ…zaÅ„. Charakterystyka að-helisy i
bð-struktury i bð-skrÄ™tów szkieletu kowalencyjnego biaÅ‚ek . WpÅ‚yw reszt aminokwasowych na
II-rzędową strukturę białek. Znaczenie wiązań wodorowych dla trwałości struktur II-
rzędowych białek i peptydów. Białka fibrylarne  struktura kolagenu, keratyny, fibroiny.
III-rzędowa struktura łańcuchów polipeptydowych oraz wiązania decydujące o jej
powstawaniu, utrzymaniu i utrwaleniu. Zasady fałdowania w struktury III-go rzędu. Domeny
jako elementy strukturalne i funkcjonalne białek. Pojęcie motywu strukturalnego.
Struktura i funkcja mioglobiny  pierwszego białka o poznanej strukturze III-rzędowej.
IV-rzędowa struktura białek: definicja, rodzaje wiązań chemicznych łączących
podjednostki (protomery). Konsekwencje IV-rzędowej struktury białek: efekt kooperacji i
efekt allosteryczny oraz ich znaczenie. Cząsteczka hemoglobiny jako przykład białka o
strukturze IV-rzędowej. Hb utlenowana i nieutlenowana, formy T i R . Tlen , H+ , CO oraz
2
2,3-bis-fosfo-glicerynian jako efektory allosteryczne Hb.
Denaturacja białek  definicja; Fizyczne i chemiczne czynniki denaturujące. Sposoby
zapobiegania denaturacji. Zdolność do powrotnego odtwarzania zniszczonych struktur
białkowych.
Białka jako polielektrolity . Dysocjujące reszty aminokwasowe a pochodzenie ładunków
elektrycznych białek. Punkt izoelektryczny białek. Fizykochemiczne i biologiczne własności
białek wynikające z ich ładunków elektrycznych: ruchliwość elektroforetyczna, wiązanie
wody, soli i niektórych związków organicznych. Własności moderatorowe (buforowe) ,
rozpuszczalność, wysalanie. Koloidowy charakter roztworów białkowych, ciśnienie
onkotyczne - jego wielkość i jego znaczenie. Równowaga Donnana i jej znaczenie
biologiczne (patrz podręcznik biofizyki). Sposoby rozdzielania mieszanin białkowych 
izolacja białek - elektroforeza, sączenie molekularne, chromatografia jonowymienna,
Ultrawirowanie białek  szybkość i stała sedymentacji i jej zależność od ciężaru i kształtu
cząsteczek. Metody wykrywania białek w roztworach oraz najważniejsze metody pomiaru
stężenia białek (patrz skrypt do ćwiczeń). Najważniejsze własności optyczne roztworów
białek. oraz inne właściwości białek, wykorzystywane w różnych metodach pomiaru ich
stężenia.
Kwasy nukleinowe (wiadomości elementarne)
Powtórzenie wiadomości z chemii dotyczących puryny i pirymidyny; nomenklatura ich
pochodnych. Definicja nukleozydu i nukleotydu. Zasady azotowe wchodzące w skład kwasów
nukleinowych  wzory i występowanie. Wzory nukleotydów budujących kwasy nukleinowe.
Struktura polinukleotydu. Struktura DNA i RNA. Znaczenie biologiczne kwasów
nukleinowych. Definicje pojęć replikacji, transkrypcji i translacji. Co to jest kod genetyczny?
Właściwości kodu genetycznego. Pojęcie choroby genetycznej. Hemoglobinopatie.
Hemoglobina S.
BÅ‚ony biologiczne
Elementarne składniki błon lipidowych - wzory chemiczne glicerolu, sfingozyny,
nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu, choliny, etanoloaminy,
inozytolu, seryny. Podaj wzory chemiczne fosfoglicerydów (kwasu fosfatydowego,
fosfatydylocholiny (PC), fosfatydyloetanoloaminy (PE), fosfatydyloinozytolu (PI),
fosfatydyloseryny (PS) oraz sfingolipidów. Budowa glikolipidów (monosacharydy tworzące
łańcuchy cukrowe, budowa ceramidu). Białka błonowe integralne i peryferyczne.
Mozaikowy model budowy błon biologicznych. Budowa integralnego białka błonowego.
Glikoproteiny. Monosacharydy tworzące łańcuchy cukrowe występujące w błonach
lipidowych. Typy łańcuchów cukrowych (N-glikozydowe i O-glikozydowe). Rola
biologiczna łańcuchów cukrowych glikoprotein.
Przekazywanie sygnału przez błony
Definicja cząsteczki sygnałowej i hormonu. Pojęcie receptora. Typy sygnalizacji
komórkowej. Podział hormonów. Ogólny mechanizm działania hormonów sterydowych i
tarczycy. Mechanizm działania hormonów peptydowych i pochodnych aminokwasów 
rodzaje receptorów błonowych. Pojęcie wtórnego przekaz
nika informacji.
Transport przez błony
Rodzaje transportu cząsteczek i jonów przez błony. Dyfuzja prosta i kanały jonowe.
Właściwości kanałów jonowych (selektywność, bramkowanie). Budowa kanału sodowego.
Budowa kanału sodowo-wapniowego o właściwościach receptora nikotynowego (kanał
receptora acetylocholinowego). Budowa i właściwości białek przenośnikowych. Co to jest
dyfuzja ułatwiona? Kinetyka dyfuzji ułatwionej. Transport sprzężony i jego rodzaje.
Transport aktywny i jego rodzaje. Pompa sodowo-potasowa zależna od ATP  budowa,
działanie i znaczenie. Pompa wapniowa zależna od ATP.
?