29
Jeżeli chcemy, by selekcja była w miarę skuteczna, musimy
objąć nią wielu chętnych do uprawiania piłki nożnej, których
znalez
ć można przede wszystkim w szkołach.
Zdenek Fajfer
Jak zwiększyć efektywność
selekcji w piłce nożnej?
W artykule opisano system obiektywnej oceny talentu piłkarskiego, stworzony
w rezultacie 2-letnich badań 654 chłopców klas II-IV, trampkarzy 3 zespołów
piłkarskich z Ostrawy. Przedstawiono czynności selekcyjne oraz testy prak-
tyczne, dobrane na podstawie doświadczeń zagranicznych, jakim poddawano
tych chłopców. Opracowano kryteria selekcyjne w zakresie budowy somatycznej
(średnie wartości mierzonych wskaz
ników) oraz wyników w testach motorycznych
dla młodych piłkarzy (8-10 lat).
SA
OWA KLUCZOWE: piłka nożna  selekcja dzieci i młodzieży 
 normy selekcyjne.
Wstępnym zadaniem, przed rozpo- łatwe, trzeba bowiem rozstrzygnąć
częciem wieloletniego procesu szkole- wiele kwestii, odpowiedzieć na liczne
nia piłkarza, jest wyszukanie chłopców, pytania, rozwiać wątpliwości, postępu-
których potencjał sprawnościowy wska- jąc przy tym ostrożnie i z rozwagą.
zuje na możliwość uzyskania w przy- Jeżeli chcemy, by ta wstępna selekcja
szłości wysokiego poziomu sportowe- była w miarę skuteczna, musimy objąć
go. Znalezienie przyszłego mistrza już nią liczną grupę chętnych do uprawia-
we wczesnym wieku szkolnym nie jest nia piłki nożnej, których znalez
ć moż-
na przede wszystkim w szkołach. Tyl-
Tłumaczył Rudolf Kapera.
 Sport Wyczynowy 2001, nr 5-6/437-438
30 Zdenek Fajfer
ko tam, podczas zajęć wychowania fi- wojem w ramach optymalnego treningu,
zycznego, możemy obserwować chłop- ocena jego zachowania w warunkach
ców w tym samym wieku, oceniać ich gry i w konfrontacji z problemami ży-
sprawność fizyczną oraz zdolność do ciowymi.
uczenia się nowych czynności rucho- Czesko-Morawski Związek Piłki
wych. Wcześniej musimy jednak ustalić Nożnej zlecił mi opracowanie zasad, ja-
kryteria, pozwalające wytypować najbar- kie powinny obowiązywać w pierwszej
dziej uzdolnionych, oraz stwierdzić, co z wymienionych faz. W związku z tym
w sprawności fizycznej kilkunastoletnie- przeprowadziłem w Ostrawie 2-letnie
go chłopca jest efektem zabaw z piłką badania 654 chłopców-uczniów klas
z rodzicami, rodzeństwem, kolegami, II-IV, klas sportowych (tramkarzy) obję-
a co przejawem autentycznego talentu tych opieką trzech klubów FC  Banik
(w dużym stopniu uwarunkowanego ge- Ostrawa, FC  Vitkowica i FC  Nova
netycznie). Musimy też mieć świado- Hut Ostrawa.
mość tego, że wyszukiwanie utalentowa- Obserwacje dotyczyły: rozwoju so-
nych chłopców nie może być czynnością matycznego, poziomu sprawności fi-
jednorazową, lecz wieloetapową. zycznej, tempa rozwoju poszczegól-
Prowadząc badania selekcyjne, trze- nych zdolności ruchowych, szybkości
ba zdawać sobie sprawę, że na poziom uczenia się nowych elementów, zacho-
i tempo rozwoju sprawności fizycznej wań w trakcie gier szkolnych oraz wa-
osobnika wpływają  warunki somatycz- runków życia (rozmowy z rodzicami).
ne (budowa i proporcje ciała), uwa- Obiektywne wyniki obserwacji uzupeł-
runkowania genetyczne, stan zdrowia, niano subiektywną oceną trenerów, pra-
jego właściwości psychiczne, a także cujących z zespołami młodzieżowymi.
metodyka treningu i warunki socjalne. Wszystko zmierzało do tego, aby obiek-
Uwzględniać trzeba także szybkość tywnie (wszechstronnie) ocenić poten-
uczenia się nowych czynności w począt- cjał ruchowy10-letnich chłopców i pod-
kowym okresie treningu, głównie w jąć próbę określenia ich  talentu do gry
dwóch pierwszych latach. Oczywiście w piłkę nożną.
 wstępny poziom fizyczny wraz z umie- Przystępując do selekcji kandydatów
jętnościami specjalnymi nie gwarantują do klas sportowych zdawaliśmy sobie
uzyskania wysokiego poziomu sportowe- sprawę z konieczności bardzo delikatne-
go, kiedy chłopiec stanie się dorosłym go i uważnego postępowania z kierow-
piłkarzem. Dopiero po kilku latach tre- nictwami szkół, w których miała być
ningu i obserwacji, kiedy zawodnik osią- prowadzona selekcja, bo dziś, kiedy ist-
gnie 18 rok życia, możemy powiedzieć nienie każdej szkoły jest uzależnione od
z dużym prawdopodobieństwem, czy liczby uczniów, niechętnie patrzy się na
mamy do czynienia z talentem, czy nie. próby przenoszenia uczniów do klas
Tak rozumianą selekcję można po- sportowych w innych szkołach. Wiedzie-
dzielić na trzy fazy: poszukiwanie poten- liśmy też, że testowanie chłopców nie
cjalnego  talentu , praca nad jego roz- może się odbywać w godzinach lekcyj-
Jak zwiększyć efektywność selekcji w piłce nożnej? 31
nych, a jego wyniki bezwzględnie nale- żim dnia ucznia, ale i jego środowiska,
ży udostępnić nauczycielom wychowa- a do tego powinien się on przygotować.
nia fizycznego i konsultować je z nimi. Liczba uczniów w klasie i klubie
Przyjęliśmy też, że do szkół sporto- powinna być uzależniona od możliwości
wych przyjmować się będzie tych chłop- materialnych, liczby zatrudnionych tre-
ców, którzy w trakcie oceny warunków nerów oraz infrastruktury klubu. Przyj-
somatycznych, sprawności fizycznej muje się, że na 20-30 chłopców powin-
i zachowania się w trakcie określonych no być zatrudnionych 2-3 trenerów.
gier i zabaw osiągną wyniki powyżej Podane w dalszej części informacje
wartości średnich dla całej grupy. Przy- o czynnościach selekcyjnych, jakim pod-
jęto, że chłopców będzie się obserwować dawano 654 chłopców, oraz ich wyniki
co najmniej przez rok, a lepiej przez dwa mają znaczenie informacyjne dla osób,
lata, przeprowadzając wszystkie pomia- które chciałyby przyjąć podobny tok
ry trzy razy w roku szkolnym (na począt- postępowania.
ku, po półroczu i na końcu). Spośród
654 chłopców, jakich badaliśmy sześcio- Czynności selekcyjne
krotnie, do klas sportowych wybrano 72.
Pomiary somatyczne
Stosując w zajęciach gry i zabawy
kształtujące zdolności ruchowe, koor- Każdemu chłopcu mierzono wyso-
dynację ruchową i zwinność, bacznie ob- kość i masę ciała, po czym obliczano
serwowano tempo uczenia się nowych wskaz
nik wzrostowo-wagowy (BMI -
czynności ruchowych. W wyniku ciągłej Body Mass Index). Mierzono ponadto
obserwacji i analizy postępów elimino- zawartość podskórnej tkanki tłuszczo-
wano zdecydowanie słabszych. wej - na tylnej części ramienia, na wy-
Na podstawie uprzednich doświad- sokości mięśnia trójgłowego ramienia,
czeń przyjęto, że zamiar przeniesienia pod dolnym katem łopatki oraz na pra-
chłopca do szkoły sportowej powinien wym boku nad grzebieniem kości bio-
być zgłoszony wcześnie w maju. Jest to drowej (w milimetrach). Suma tych
bardzo ważne, ponieważ zmiana szkoły trzech pomiarów stanowiła wskaz
nik
wpływa nie tylko na dotychczasowy re- podany w tabeli 1.
Tabela 1
Średnie wartości wskaz
ników somatycznych u badanych chłopców
w wieku 8-10 lat
Parametr Wiek (lata)
89 10
Wysokość ciała (cm) 128-134 133-139 138-144
BMI 15,2-16,8 15,8-17,4 16,2-17,8
Tkanka tłuszczowa 13,5-24,0 16-26 17,5-29
32 Zdenek Fajfer
cały dystans. Test wykonuje się dwa
Testy sprawnościowe
razy w odstępie 5 minut. Zapisuje się
Na podstawie przeglądu literatury lepszy wynik.
wybrano proste testy, oceniające zdolno-
ści szybkościowe, szybkościowo-siłowe, Skok w dal z miejsca
wytrzymałościowo-szybkościowe, które Próbę wykonuje się na skoczni w dal
muszą być przeprowadzane w opisany lub w sali na filcowej ścieżce (miejsce
niżej sposób i zawsze w takich samych odbicia powinno znajdować się na tym
warunkach, gdyż w przeciwnym razie samym poziomie co zeskok). Ćwiczą-
nie będzie można porównywać ich wy- cy ustawia się w miejscu odbicia (np.
ników. na desce do skoku w dal), w małym
rozkroku i wykonuje skok z odbicia
Bieg 4 x 10 m ze zmianą obunóż. Spośród dwóch prób (odstęp
kierunku 2 minuty) zapisuje się wynik lepszej.
Dwa znaczniki, o wysokości 20 cm, Długość skoku mierzy się od miejsca
ustawia się w odległości 10 m od sie- odbicia do pierwszego śladu, z dokład-
bie. Ćwiczący, startując na sygnał z wy- nością do 1 cm.
sokiej pozycji, biegnie w kierunku
znacznika II, obiega go (tak, by droga Z leżenia tyłem siad i powrót
między znacznikami wyznaczała ósem- do leżenia tyłem (ryc. 1)
kę). Póz
niej wraca do znacznika I, obie- Jest to próba, określająca możliwo-
ga go i biegnie w kierunku znacznika II, ści wytrzymałościowo-siłowe mięśni
dobiega do niego, dotyka ręką, ale nie brzucha i zginaczy stawu biodrowego.
obiega i wraca szybko do znacznika I Ćwiczący w leżeniu tyłem o nogach
- gdy go dotknie ręką, oznacza to za- lekko rozstawionych, ugiętych w sta-
kończenie próby. W tym momencie wach biodrowych i kolanowych (kąt
mierzy się czas (fotokomórką lub stope- między podudziami i udami powinien
rem z dokładnością do 0,01 s). Przed być zbliżony prostego), stopy na pod-
sprawdzianem każdy przebiega powoli łożu, ramiona splecione na karku,
Ryc. 1. Sposób wykonania
testu wytrzymałościowo-si-
łowego.
Jak zwiększyć efektywność selekcji w piłce nożnej? 33
współćwiczący przytrzymuje go, naci- Jeśli test wykonują dzieci, na początku
skając na stopy. Ćwiczący stara się jak powinien biec lider, by nadawać odpo-
najszybciej przejść do siadu i powró- wiednie tempo.
cić do leżenia tyłem. Siedząc ma do- Wykonanie opisanych testów przez
tknąć kolan łokciami, a w leżeniu ty- 20 ćwiczących może wymagać w sumie
łem - podłoża grzbietem skrzyżowanych 40-50 min. Na liście z wynikami zazna-
dłoni. Próba trwa 60 sekund, a czas czamy tych, którzy uzyskali wyniki po-
przebiegu ćwiczenia podaje się co 15 wyżej średniej grupy.
sekund. Wyniki opisanych testów nie dają
jeszcze odpowiedzi na pytanie, czy wy-
Bieg wytrzymałościowy (ryc. 2) brani osobnicy to  dobry materiał do
Ćwiczący pokonuje wielokrotnie od- szkolenia piłkarskiego. Dopiero dalsze
cinek 20 m, tam i z powrotem, zgodnie testy i obserwacje, jak ćwiczący się uczą
z tempem dyktowanym z magnetofonu nowych czynności ruchowych, jak ich
(wzrastające). Na zakończenie każdego organizmy reagują na obciążenie, czy
odcinka musi nadepnąć na linię. Próba posiadają odpowiednie cechy psychiki
zostaje zakończona, gdy dwa razy z rzę- (nieodzowne są przy tym opinie rodzi-
du nie zdąży nadepnąć linii przed usły- ców, nauczycieli i trenerów), pozwolą na
szeniem sygnału dz
więkowego. Zapisu- sformułowanie ostrożnych prognoz.
je się wynik, jaki ostatnio został podany
Testy uzdolnień ruchowych
z taśmy magnetofonu. Test jednocześnie
i umiejętności specjalnych
może wykonywać kilku, a nawet kilku-
nastu, ćwiczących (ustawionych na linii Do oceny tych cech stosuje się za-
co 1,5 m). Nie można go przeprowadzać zwyczaj proste testy z piłką (różne ro-
po większym wysiłku lub gdy ćwiczący dzaje uderzeń - do celu, na odległość,
nie czuje się dobrze. Na godzinę przed prowadzenie piłki, żonglerka piłką) z li-
rozpoczęciem testu nie należy spożywać czeniem powtórzeń i błędnych wykonań
pokarmów. Jeżeli w czasie biegu ktoś albo mierzeniem czasu potrzebnego do
poczuje się słabo, powinien go przerwać. ich wykonania.
Ryc. 2. Organizacja testu
wytrzymałościowego.
34 Zdenek Fajfer
W naszych badaniach próby te prze-
Żonglowanie piłką
prowadzono dopiero po półrocznym
Ćwiczący trzyma piłkę w rękach,
szkoleniu. Nie robiono tego wcześniej,
upuszcza ją na proste podbicie lub pod-
gdyż ich wstępne wyniki były bardzo
łoże i - po odbiciu się od podłoża - roz-
niskie i z tego powodu uwzględnienie
poczyna podbijanie (żonglowanie), sta-
ich w ocenie obarczone byłoby prawdo-
rając się tę czynność wykonywać jak
podobnie dużym błędem
najdłużej. Próba kończy się, gdy piłka
Stosowano natomiast wybrane ćwi-
zostanie uderzona inną częścią ciała (lub
czenia sprawności specjalnej, np.:
w inny sposób) albo upadnie na podło-
 uderzenie toczącej się piłki wewnętrz-
że. Ćwiczący może się dowolnie poru-
ną części stopy do celu (bramka
szać. Wykonuje trzy próby nogą prawą,
1,5 m), z odległości 15 m (trzy razy
lewą i głową. Zapisuje się najlepszy
każdą nogą);
wynik. Jeden z piłkarz ćwiczy, a drugi
 trafianie piłką do celu (koła o pro-
liczy powtórzenia ćwiczenia.
mieniu 3, 5, 7 m), uderzając je we-
wnętrznym podbiciem, odległość 15 m
Prowadzenie piłki
od środka koła (trzy razy każdą nogą);
ze zwodami (ryc. 3)
 żonglowanie piłki nogą prawą, lewą
i głową;
Ćwiczący w pozycji wysokiej, na
 prowadzenie piłki wyznaczoną trasą
sygnał rozpoczyna prowadzenie piłki
ze zmianą kierunku i zwodami;
w kierunku znacznika (2), mija go z pra-
 imitacja uderzenia piłki nogą, tzw.
wej strony i kieruje się w stronę znacz-
tapping;
ników 3, 4, 5, 6, 7, 8. Przed znacznika-
 małą grę w rugby;
mi 4 i 5 musi (w polu 1 x 1,5 m) wyko-
 małe gry w piłkę nożną.
nać zwód. Jeden zwód wykonuje w jed-
Po stwierdzeniu małej przydatności
ną stronę, a drugi w drugą. Podczas
testów z uderzeniem piłki do celu i ma- testu piłka nie może dotknąć znacznika.
łej gry w piłkę nożną wyłączono je
W przypadku, gdy ćwiczący straci kon-
z baterii stosowanych póz
niej testów.
trolę nad piłka, musi powrócić do miej-
Ryc. 3. Trasa i odległości
do prowadzenia piłki ze
zwodami.
Jak zwiększyć efektywność selekcji w piłce nożnej? 35
sca, w którym mu ona uciekła i prowa- terace. Zadaniem atakujących jest poło-
dzić ją dalej. Każdy może wykonać jed- żenie piłki na materacu. Broniący mają
no ćwiczenie próbne. Uzyskany czas temu przeszkadzać i starać się przechwy-
zapisuje się w dokumentacji. Test moż- cić piłkę. Zawodnika posiadającego pił-
na wykonać z piłką i bez piłki (imitując kę można chwytać rękami powyżej pasa.
zwody), w odstępie 5 minut. W przypadku powstania zbiorowiska
graczy, walczących o piłkę, następuje
Uderzenia piłki nogą,
przerwa i grę wznawia zespół, który ją
tzw. tapping (ryc. 4)
wcześniej posiadał. Jeśli piłka opuści
pole gry (aut boczny, aut bramkowy),
Ćwiczący, stojąc blisko ściany, twa-
wznawia się grę rzutem piłki ręką. Za
rzą do niej, rozpoczyna test dwoma
położenie piłki na materacu zespół
uderzeniami prawą nogą (szybko), po-
otrzymuje 1 punkt, a zespół, który go
stracił, rozpoczyna grę od środka bo-
iska. Wszelkie faule (kopnięcia, ude-
rzenia piłki ręką, popychanie graczy
rękoma i inne) karane są rzutem wol-
nym z miejsca przewinienia. Gra toczy
się 2 x 3 minuty.
Na podstawie zapisu magnetowido-
wego określano ważniejsze elementy
gry, służące do oceny gry zawodnika:
36 cm
 położenie piłki na materacu po akcji
indywidualnej lub po podaniu;
 zdobycie piłki w pojedynku 1:1;
Ryc. 4. Imitacja uderzeń piłki nogą (tapping).
 bieg z piłką i wykonywanie zwodów;
tem dwa razy nogą lewą itd.; noga musi  bieg bez piłki z wyjściem na wolne
trafić w pole kwadratu 20 x 20 cm, pole lub uwalnianie pola;
narysowanego na ścianie na wysokości  podanie do wolnego lub wybiegające-
36 cm od podłoża. Dwa uderzenia liczy go na wolne pole zawodnika;
się jako 1 pkt. Ćwiczenie trwa 15 se-  zdecydowany chwyt piłki;
kund. Liczy się uzyskane punkty.  niedopuszczenie do położenia piłki na
materacu;
Mała gra w rugby
 przechwycenie podania przeciwnika;
Służy do oceny aktywności ćwiczą-  przestrzeganie przepisów gry fair play.
cych, ich zachowania i skuteczności, Każdy z tych elementów gry ocenia-
a przy tym wyeliminowania już opano- no w skali do 5 punktów.
wanych nawyków gry w piłkę nożną. Na podstawie analizy wyników prze-
Gra się na boisku 20 x 10 m (liczba prowadzonych badań (tab. 1-2) opraco-
grających 3 : 3 lub 4 : 4). Na środku li- wano 10-punktową skalę oceny wyni-
nii końcowych boiska położone są ma- ków testów motorycznych dla chłopców

36 Zdenek Fajfer
Tabela 2
Średnie wyniki testów motorycznych uzyskane przez badanych chłopców
w wieku 8-10 lat
Test Wiek (lata)
8910
Bieg 4 x 10 m (s) 12,5-11,7 12,3-11,5 11,9-11,1
Skok w dal z miejsca (cm) 149-166 158-175 167-184
Z leżenia tyłem siad, powrót do leżenia
32-39 35-43 38-47
(liczba powtórzeń)
Bieg wytrzymałościowy (fazy) 5-6 6-7,5 7-8
w wieku 8-10 lat (tab. 3-7). Pragniemy Trenerzy, którzy przy naborze i pomia-
przy tym zwrócić uwagę na potrzebę rach somatycznych nie biorą pod uwagę
rozróżniania wieku biologicznego i ka- rozwoju biologicznego, popełniają duży
lendarzowego; u niektórych chłopców błąd. Wybierają tych, którzy posiadają
rozwój i sprawność fizyczna są  opóz
- lepsze od innych warunki fizyczne, gdyż
nione (w skrajnych przypadkach różni- dla zespołu przynosi większe korzyści.
ca pomiędzy wiekiem kalendarzowym Mogą odrzucić tych, u których tempo
a biologicznym może wynosić 3-4 lata). rozwoju biologicznego jest wolniejsze,
Tabela 3
Testy motoryczne-normy dla populacji wieku 8,1 lat
Skok w dal Z leżenia siad Bieg wytrzy- Gra uprosz-
Ocena wyniku Punkty 4 x 10 m (s) z miejsca i powrót małościowy czona w rugby
(cm) (liczba) (fazy) (pkt)
1 ponad 14,91 poniżej 114 12 i mniej 1,32 i mniej 0,5
Zdecydowanie
poniżej średniej
2 14,9-14,38 115-121 13-15 1,33-1,93 1,0
3 14,37-13,85 122-129 16-19 1,94-2,54 1,0
Poniżej
średniej
4 13,84-13,32 130-136 20-22 2,55-3,14 1,5
5 13,31-12,79 137-144 23-25 3,15-4,13 2,0
Średnia
6 12,78-12,26 145-152 26-30 4,14-4,74 2,5
7 12,25-11,73 153-159 31-33 4,57-5,35 3,0
Powyżej
średniej
8 11,72-11,20 160-166 34-37 5,36-5,96 3,0
9 11,19-10,67 167-174 38-40 5,97-6,57 3,6
Zdecydowanie
powyżej średniej
10 10,66 i mniej 175 i więcej 41 i więcej 6,58 i więcej 4,0
Jak zwiększyć efektywność selekcji w piłce nożnej? 37
Tabela 4
Testy motoryczne-normy dla populacji w wieku 10,1 lat
Skok w dal Z leżenia siad Bieg wytrzy- Gra uprosz-
Ocena wyniku Punkty 4 x 10 m (s) z miejsca i powrót małościowy czona w rugby
(cm) (liczba) (fazy) (pkt)
1 ponad 14,2 119 i mniej 16 i mniej 1,5 i mniej 0,5
Zdecydowanie
poniżej średniej
2 14,11-13,64 120-128 17-21 2,0-2,5 1,0
3 13,63-13,16 129-137 20-25 3,0-3,5 1,5
Poniżej
średniej
4 13,15-12,68 138-146 26-29 3,5-4,5 2,0
5 12,67-12,19 147-155 30-33 4,5-5,0- 2,5
Średnia
6 12,18-11,71 156-164 34-37 5,6-6,0 3,0
7 11,70-11,23 165-173 38-41 6,5 3,5
Powyżej
średniej
8 11,22-10,75 174-182 42-45 7,0-7,5 3,5
9 10,74-10,27 183-191 46-49 8,0 4,5
Zdecydowanie
powyżej średniej
10 10,26 i mniej 192 i więcej 50 i więcej 8,5 5,0
Tabela 5
Testy motoryczne-normy dla chłopców klas sportowych w wieku 8,5 lat
(na początku III klasy)
Skok w dal Z leżenia siad Bieg wytrzy-
Ocena wyniku Punkty 4 x 10 m (s) z miejsca i powrót małościowy
(cm) (liczba) (fazy)
1 13,22 i więcej 131 i mniej 15 i mniej 2,0
Zdecydowanie
poniżej średniej
2 13,20-12,91 132-136 16-18 2,0
3 12,90-12,60 137-141 19-21 3,0-3,56
Poniżej
średniej
4 12,59-12,30 142-146 22-24 4,0
5 12,29-11,99 147-152 25-28 4,5-5,0
Średnia
6 11,98-11,69 153-157 29-31 5,5
7 11,68-11,39 158-163 32-33 6,0
Powyżej
średniej
8 11,38-11,09 164-168 34-36 6,5
9 11,08-10,79 169-173 37-39 7,0-7,5
Zdecydowanie
powyżej średniej
10 10,78 i mniej 174 i więcej 40 i więcej 8,0
38 Zdenek Fajfer
Tabela 6
Testy motoryczne-normy dla chłopców klas sportowych w wieku 9,2 lat
(koniec III klasy)
Skok w dal Z leżenia siad Bieg wytrzy-
Ocena wyniku Punkty 4 x 10 m (s) z miejsca i powrót małościowy
(cm) (liczba) (fazy)
1 12,62 i więcej 129 i mniej 22 i mniej 2,0
Zdecydowanie
poniżej średniej
2 12,61-12,35 130-135 23-24 3,5-3,0
3 12,34-12,08 136-142 25-27 3,5-4,0
Poniżej
średniej
4 12,07-11,81 143-148 28-30 4,5
5 11,80-11,54 149-155 31-34 5,0-5,5
Średnia
6 11,53-11,27 156-161 35-36 6,0-6,5
7 11,26-11,00 162-167 37-39 7,0
Powyżej
średniej
8 10,99-10,73 168-173 40-41 7,5-8,0
9 10,72-10,46 174-179 42-44 8,5-9,0
Zdecydowanie
powyżej średniej
10 10,45 i mniej 180 i więcej 45 i więcej 9,5
Tabela 7
Testy motoryczne-normy dla chłopców klas sportowych w wieku 10,1 lat
(po ukończeniu IV klasy)
Skok w dal Z leżenia siad Bieg wytrzy-
Ocena wyniku Punkty 4 x 10 m (s) z miejsca i powrót małościowy
(cm) (liczba) (fazy)
1 12,31 i więcej 139 i mniej 24 i mniej 4,0
Zdecydowanie
poniżej średniej
2 12,30-12,06 140-145 25-27 4,5
3 12,05-11,81 146-151 28-30 5,0
Poniżej
średniej
4 11,80-11,56 152-156 31-33 5,5
5 11,55-11,31 157-163 34-37 6,0
Średnia
6 11,30-11,07 164-169 38-40 6,5-7,0
7 11,06-10,83 170-175 41-43 7,5
Powyżej
średniej
8 10,82-10,59 176-180 44-46 8,0
9 10,58-10,35 181-186 47-49 8,5
Zdecydowanie
powyżej średniej
10 10,34 i mniej 187 i więcej 50 i więcej 9,0
Jak zwiększyć efektywność selekcji w piłce nożnej? 39
ale którzy posiadają większe uzdolnie- piero tempo rozwoju umiejętności stoso-
nia. Po kilku latach może się okazać, że wania w grze nabytych nawyków, zno-
chłopcy szybciej dojrzewający zatrzyma- szenie wymagań treningowych oraz
ją się w rozwoju, a ci, którzy byli słab- umiejętność łączenia życia sportowego
si, dogonią ich i przewyższą umiejętno- z osobistym itd., pozwolą z większą traf-
ściami koordynacyjnymi i stopniem opa- nością wskazać  przyszłych mistrzów .
nowania techniki. Dalszym potwierdzającym to czynnikiem
Nasze doświadczenia wskazują, że będzie znoszenie wymagających progra-
testy sprawności fizycznej ogólnej (te- mów treningowych i umiejętność łącze-
sty motoryczne) należy przeprowadzać nia życia sportowego z osobistym, ro-
w styczniu i lutym. Przez marzec, kwie- dzinnym, społecznym.
cień i maj w pracy z chłopcami należy Niezależnie od propozycji, jaką wy-
stosować szeroką gamę gier i zabaw łożyłem w tym artykule, na podstawie
ruchowych, nauczając nowych złożo- swoich wieloletnich doświadczeń (pił-
nych czynności ruchowych oraz obser- ką nożną zajmuję się ponad ćwierć wie-
wować ich szybkość uczenia się zacho- ku, pracowałem z dziećmi, młodzieżą,
wania w czasie gier (pomysłowość), by z zespołami ligowymi, z reprezentacją
w czerwcu ogłosić listy wybranych do do lat 20 Czesko-Morawskiego Związ-
klas sportowych. ku Piłki Nożnej) uważam, że należy
Jeszcze raz podkreślam, w tej fazie opracować jednolitą koncepcję naboru
wybór chłopców nie pozwala na pełną i selekcji chłopców od 6 roku życia do
ocenę ich piłkarskiego potencjału. Do- wieku 18-21 lat.