Lycoperdon (purchawka)


www.grzyby.pl| Menu główne | Klucz do oznaczania grzybów >Gasteromycetidae
| Grzybowy kalendarz pór roku | Grzyby jadalne warte polecenia | Słowniczek pojęć |

Lycoperdon Torn.: Pers. - purchawka

Budowa owocnika
  Owocniki średnie i większe. Kulistawe, gruszkowate lub maczugowate, do 10 cm wysokości. Zarodniki wydostają się przez otwór na szczycie owocnika. Długo białe lub wcześnie brązowieją. Osłona warstwy zarodnionośnej dwuwarstwowa. Zewnętrzna w postaci ziarenek, brodawek lub kolców. Wewnętrzna cienka, papierowata lub pergaminowa. U dojrzałych owocników otwiera się na szczycie. Warstwa zarodnionośna znajduje się w górnej części owocnika i przechodzi stopniowo w warstwę płonną znajdującą się w części trzonowej. Wysyp zarodników brązowy, oliwkowobrązowy. Zarodniki kuliste, gładkie do brodawkowatych.

Występowanie
  W Polsce do 14 gatunków. Wyrastają pojedynczo i w skupieniach na glebie, jedynie purchawka gruszkowata (Lycoperdon pyriforme) na rozkładającym się drewnie w różnego rodzaju siedliskach.

Wartość
  Nie ma gatunków trujących, większość gdy białe wnętrze jadalna.

Klucz do rodzaju Lycoperdon (purchawka) Gatunekcechy charakterystyczne śr./wys. [mm] Siedlisko Częstośćtowarzyskość
1. wyrastają na leżącym drewnie
pyriforme (gruszkowata)  odwrotnie gruszkowate owocniki wyrastają w licznych wiązkach
30/20-70na leżącym drewniepospolity
2. wyrastają na ziemi
2.1. osłona zewnętrzna z 2-3 mm kolcami
pedicellatum
osłona zewnętrzna z kolcami do 2mm długości, końcami połączonymi ze sobą
30-45/-50gleby wilgotne, bagienne, na łąkach i w lasachczęsty?
echinatum (jeżowata)
  osłona zewnętrzna z kolcami do 3mm dł., nie stykają się ze sobą końcami
 w lasach liściastych, rzadko iglastychpo kilkanieczęsto
2.2. osłona zewnętrzna z brodawkami lub kolcami skupionymi w słupki
mammaeforme
owocniki okryte białą cienką osłoną, po rozerwaniu której stają się widoczne gęsto położone i łamliwe kolce [3]
10-20/20-60lasy liściaste dębowo-grabowe, obrzeża, ciepłolubnyrzadki
decipiens
z rzadkimi (5-10 na obwodzie), mocnymi brodawkami
/10-30obszary zadarnione, nasłonecznione 
umbrinum (brunatna)
  kolce sztywne, jednego typu, stykają się szczytami tworząc gwiazdkowate skupienia
 w lasach iglastych i liściastych, na glebach lekkichniezbyt częsta
2.2.2. kolce delikatne dobrze uformowane
marginatumpo opadnięciu kolców brak śladów po areolkach
14-40/-35tereny otwarte, suche, piaszczysteczęsta
perlatum (chropowata)
  kolce nie czernieją, o konturze obłym
-50/-80na wilgotnej glebie w lasach i poza nimibardzo pospolita
nigrescens (foetidum Bon.)
podobny do perlatum ale kolce czernieją, zwłaszcza na szczycie
-40/30-60głównie w lasach 
norvegicum
kolce o konturze kanciastym
13-45/-30w lasachrzadki
2.2.3. kolce delikatne, trwałe lub spłaszczone; patrz też umbrinum
lividum 
2-25/20-40w miejscach otwartych, suchych, na wydmach i glebach nie zakwaszonych 
molle 
20-40/30-70w lasach i poza nimi, w miejscach suchych i nasłonecznionychpospolity
ericaceum 
15-45/15-65w lasach i miejscach otwartych, na kwaśnej glebierzadki



| Menu główne | Klucz do oznaczania grzybów >Gasteromycetidae
| Grzybowy kalendarz pór roku | Grzyby jadalne warte polecenia | Słowniczek pojęć |