Mitologia jest koniecznym warunkiem i pierwszym tworzywem sztuki











Czwartek, 20 Kwietnia Imieniny obchodzą: Czesław, Agnieszka, Amalia
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Antyk i
Biblia >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???



Gdzie jestSciaga.pl
?
















Mitologia jest
koniecznym warunkiem i pierwszym tworzywem
sztuki










kategoria:   J.polski
zakres:   Antyk i Biblia
dodano:   1999-11-15




"Mitologia jest
koniecznym warunkiem i pierwszym tworzywem sztuki"
Literatura i sztuka antyczna są głównymi źródłami kultury
europejskiej. Najdoskonalszym i najbardziej wszechstronnym dorobkiem
twórczości starożytnej jest mitologia. To w niej utrwalone zostały
pierwsze wzory postaw i zachowań. Postacie mityczne będąc później
wielokrotnie powielanymi zadomowiły się na stałe w naszej
świadomości i nabrały rangi symboli. Dlatego właśnie Syzyf zawsze
będzie się kojarzył z niemożliwością osiągnięcia celu, Herkules z
nadludzką siłą, Ikar ze zgubną fascynacją, a Prometeusz z buntem,
śmiałością i poświęceniem w imię ludzkości. Mity dostarczają
ogromnej ilości motywów i stanowią niewyczerpalne źródło inspiracji
literackich, dlatego ich znajomość jest niezbędna do tworzenia
sztuki. 1) Najbardziej znaną i wszechstronną postacią
pochodzenia mitycznego jest Ikar. Stanowi on ucieleśnienie marzeń i
tęsknoty człowieka do wielkich odkryć, do przekraczania granic, do
oderwania się od rzeczywistości, a jednocześnie jego los jest
przestrogą dla tych, którzy podejmują się karkołomnych czynów. Mit o
Dedalu i Ikarze był wielokrotnie przywoływany przez artystów.
Nawiązywano do niego bezpośrednio ustosunkowując się do poczynań
bohaterów lub wybierano jedynie motywy aby użyć ich we własnych
utworach w celu wywołania pożądanych skojarzeń.  W opowiadaniu
"Ikar" Jarosława Iwaszkiewicz ukazuje tragedie dwóch niewinnych
chłopców. Jeden ulega fascynacji lotem, a drugi zagłębia się w
lekturę książki. Obaj są wyalienowani, oderwani od realnego świata i
nieszczęścia spadają na nich nagle, na oczach wielu ludzi, którzy
jednak nie robią nic, aby temu zapobiec.  W utworze "Do poezji"
Broniewski mówiąc "... całe życie jestem na froncie Ikarowy lot..."
porównuje siebie do nieszczęsnego lotnika. Tak jak Ikar bliskością
Słońca, autor jest oczarowany wielką ideą. Zdaje sobie sprawę, że
fascynacja ta niechybnie doprowadzi go do zguby, lecz nie może się
już wycofać.  Natomiast Ernest Bryll w swym wierszu pt. "Wciąż
o Ikarach głoszą" protestuje przeciw powszechnemu idealizowaniu
wymienionego w tytule młodzieńca. Ikar jest dla niego synonimem
idealisty, młodego marzyciela i porównuje go do ćmy, bezmyślnie
lecącej do światła, by zginąć. Bardziej wartościowa wydaje mu się
postawa dojrzałego, trzeźwo myślącego Dedala, który osiąga swój cel.
"Wciąż o Ikarach głoszą - choć doleciał Dedal..."  Te dwa różne
spojrzenia na dramat Ikara konfrontuje w wierszu pt. "Prawa i
obowiązki" Tadeusz Różewicz. Poeta wyznaje, że kiedyś uważał jego
historię za wstrząsającą. Po latach zrozumiał jednak, że marzyciele
i romantyczni idealiści giną, a życie musi się toczyć dalej, że
"...oracz winien orać ziemię, a pasterz pilnować trzody..." 
Tak właśnie przedstawia okoliczności całej tej tragedii malarz
Bruegel w swym obrazie zatytułowanym "Upadek Ikara". Na pierwszym
planie widzimy tutaj zwykłych ludzi, zajmujących się swoimi
sprawami, a śmierć tytułowego bohatera jest trudna do zauważenia.
 Również Mickiewicz w programowym wierszu romantyków "Od do
młodości" nawiązuje do mitu o Dedaalu i Ikarze, szczególnie do
motywu skrzydeł. Podmiot liryczny - młody indywidualista pragnie na
Ikaryjskich skrzydłach wznieść się ponad martwą rzeczywistość. Stają
się one symbolem wyższych ideałów i szlachetnych dążeń. 
Kochanowski w "Pieśni XXIV" również chce wznieść się ponad
przeciętność. Ma mu to umożliwić twórczość porównana tu do tych
samych skrzydeł. 2) Inną bardzo wymowną postacią jest
Prometeusz. Od jego imienia powstał termin "prometeizm oznaczający
postawę buntu przeciwko Bogu, niezgody na taki kształt świata, w
którym Stwórca zgadza się na istnienie cierpienia  Określenie
to powstało w epoce romantyzmu i wtedy właśnie kreowanie bohaterów
utworów na zbawców ludzkości było najpopularniejsze. Takiej właśnie
operacji dokonał Mickiewicz w III części "Dziadów", gdzie Konrad
buntuje się przeciwko Bogo i popełnia bluźnierstwo. Składa on na
ołtarzu miłości do ludzi ofiarę z samego siebie.  Jan
Kasprowicz w hymnie "Święty Boże" utożsamiając się z cierpiącym
ludem wielkopolskim przedstawia dokładnie te same cechy, co
mickiewiczowski Konrad. "Jestem, jestem i płaczę... Biję
skrzydłami jak ptak ranny Jak ptak ten nocny Któremu okiem
kazano skrwawionym patrzeć w blask słońca." "A ty o Boże! o
Nieśmiertelny! (...) siedzisz między gwiazdami (...)i ani spojrzysz
na padolny smug." Na podstawie tych cytatów bardzo wyraźnie
widać postawę prometejską podmiotu lirycznego, który od własnego
cierpienia przechodzi do pretensji kierowanych w stronę Boga. 
Kazimierz Przerwa - Tetmajer w wierszu pt. "Prometeusz" ma zgodnie z
programem dekadentyzmu pretensje do tytana, że zamiast nirwany
przyniósł ludziom ogień. Widzimy tutaj zmianę stosunku do
Prometeusza.  Współcześnie autorzy często podchodzą do
mitologii z humorem. Na przykład Szymborska w utworze zatytułowanym
"Pisane w hotelu" ukazuje Prometeusza w strażackim hełmie w
otoczeniu wnucząt. 3) Dla twórców późniejszych epok bardzo
ważnym okazał się mit o Syzyfie. Opowiada on o daremnych wysiłkach
człowieka usiłującego wtoczyć głaz na szczyt góry. Jego cel jest
jednak nieosiągalny, gdyż tak zadecydowali bogowie.  Powieść
Stefana Żeromskiego pt. "Syzyfowe prace" przedstawia trud, jaki
zadawali sobie rusyfikatorzy jako bezowocny i nieefektywny. Widzimy
to dokładnie na przykładzie Marcina Borowicza. Chłopak będąc już
prawie przeciągniętym na stronę rosyjskich nauczycieli, odnajduje
swą tożsamość narodową pod wpływem "Reduty Ordona", recytowanej
przez jednego z kolegów. Zapowiada to, że polskiej młodzieży nigdy
nie da się zrusyfikować, a wszelkie próby podejmowane w tym kierunku
to "syzyfowe prace". 4) Stanisław Wyspiański do powieści "Noc
listopadowa" greckich bogów. Zryw narodowy jest tutaj inspirowany
przez Nike, a motyw Demeter i Kory - pożegnanie matki z córką i
odpłynięcie Kory do Hadesu jest zapowiedzią klęski powstańców.
5) W wierszu "Nike która się waha" Zbigniew Herbert ożywił posąg
greckiej bogini zwycięstwa, aby wykorzystać go jako argument
uzasadniający potrzebę sztuki umacniającej postawy niezłomne i
odważne. Nike w utworze tym chce ucałować chłopca idącego do walki.
Rezygnuje z tego w obawie, że pieszczota złamie jego hart ducha.
Bogini wie, że jego los jest już przesądzony. Jej pocałunek mógłby
jedynie sprawić, że zamiast w natarciu, zginąłby on w ucieczce.
Można by tu wymienić jeszcze bardzo wiele utworów, autorów,
postaci i mitów. Myślę jednak, że na przytoczonych przeze mnie
przykładach dokładnie widać, jak wielki wpływ wywarła mitologia na
kulturę i sztukę europejską. Twórcy poszczególnych epok w odmienny
sposób interpretowali ją i mieli na nią różne punkty widzenia,
jednak zawsze czerpali z niej motywy do swych dzieł. Dlatego
stwierdzenie, że "mitologia jest koniecznym warunkiem i pierwszym
tworzywem sztuki" uważam za w pełni uzasadnione.








Autor: Artur

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000