Moduł 5a Projektowanie ścieżki dezinflacyjnej
Działania Europejskiego Banku Centralnego mają przede wszystkim na celu
stabilizację poziomu cen w okresie długim. Europejski Bank Centralny dośd często korzysta z
takiej postaci reakcji, która mocno nawiązuje do klasycznej reguły Taylora (1993, 1999). Można ją
zapisad w sposób następujący:
it =ð R +ð pð +ðað(ðpðt -ðpð )ð+ð lð(ðyt -ð yt )ð
gdzie:
að,lð Å‚ð 0
it - krótkookresowa stopa procentowa (instrument polityki Banku Centralnego),
R  poziom długookresowej realnej stopy procentowej (jest on stały, wówczas nominalna
dÅ‚ugookresowa stopa procentowa jest sumÄ… stopy realnej r oraz celu inflacyjnego pð , który także jest
stały),
pð - stopa inflacji,
t
yt - stopa wzrostu bieżącej wielkości produkcji zagregowanej,
y - stopa wzrostu wielkości zagregowanej produkcji potencjalnej.
Jak wynika z równania powyżej, Bank Centralny powinien zmienid poziom stopy procentowej
it , jeżeli stopa inflacji odchyli się od poziomu celu inflacyjnego lub jeśli zmieni się rozmiar tzw. luki
popytowej, tj. różnicy pomiędzy bieżącym a potencjalnym poziomem zagregowanej produkcji
(ðYt -ð Yt )ð.
FED System Rezerwy Finansowej Stanów Zjednoczonych różni się swoim podejściem
od EBC, ponieważ oprócz zapobiegania nadmiernemu wzrostowi cen jego działania
ukierunkowane są również na pobudzanie gospodarki (cel krótkoterminowy).
Dezinflacja  czyli świadomie realizowana polityka polegająca na redukowaniu stopy
inflacji, Polityka ta  zgodnie z wcześniej prezentowaną regułą Taylora (funkcją reakcji banku
centralnego) - może mied jednak w okresie średnim swoje skutki w postaci wzrostu stopy
bezrobocia. Odwrotną zależnośd pomiędzy stopą bezrobocia a stopą inflacji pokazuje nam
równanie krzywej Philipsa:
Gdzie:
  stopa inflacji w okresie t
 stopa inflacji w okresie t-1
- Współczynnik ą określa wrażliwośd zmiany stopy inflacji w czasie w zależności od odchylenia
aktualnej stopy bezrobocia od jej poziomu naturalnego. Współczynnik ą może byd różny dla różnych
krajów.
- stopa bezrobocia w okresie t
 stopa bezrobocia naturalnego
Z równania krzywej Philipsa wynika, że stopa bezrobocia naturalnego może byd definiowana
jako stopa bezrobocia nie powodująca zmian w inflacji, dosłownie nie przyspieszająca inflacji tzn.
NAIRU (Non-Accelerating Inflation Rate of Unemployment). A zatem gdy ut równa się un wówczas "Ąt
= 0.
Bank centralny zdając sobie sprawę z faktu, że podjęcie działao dezinflacyjnych będzie
prawdopodobnie skutkowało wzrostem bezrobocia stara się uwzględniad w swoich kalkulacjach
zarówno stratę z tytułu odchylenie od zamierzonego celu inflacyjnego, jak i stratę wynikającą z tytułu
wzrostu bezrobocia będącego efektem ubocznym walki z inflacją. Funkcja straty banku centralnego
ma postad:
Gdzie:
Lt  strata banku centralnego lub inaczej mówiąc koszt alternatywny podjęcia decyzji w sprawie
polityki dezinflacyjnej
b  współczynnik określający poziom  dbałości banku centralnego o wysokośd stopy bezrobocia
W zależności od wielkości współczynnika b banki centralne dzielimy na:
·ð  mokre nosy lub  goÅ‚Ä™bie  tak nazywamy te banki centralne, które ustalajÄ… poziom
współczynnika b tak by b>0, co oznacza, że uwzględniają one stratę wynikającą ze wzrostu
stopy bezrobocia i starajÄ… siÄ™ jÄ… zminimalizowad.
·ð  zadarte nosy lub  jastrzÄ™bie  tak nazywamy te banki centralne, które ustalajÄ… poziom
współczynnika b tak, że b=0, co oznacza, że są nastawiona głównie na prowadzenie działao
dezinfacyjnych i nie przejmujÄ… siÄ™ skutkami w postaci wzrostu stopy bezrobocia.
Aby skutecznie zaprojektowad ścieżkę dezinflacyjną potrzebujemy jeszcze jednego równania -
równania Okuna:
Gdzie:
 współczynnik charakterystyczny dla danej gospodarki określający stopieo zależności wysokości
stóp bezrobocia od stopy wzrostu gospodarczego
- stopa wzrostu gospodarczego w okresie t
 naturalna stopa wzrostu gospodarczego
Tak aby uzyskad informację na temat pożądanego poziomu stopy wzrostu nominalnej podaży
pieniądza niezbędnego do wdrożenia w praktyce planu dezinflacyjnego wródmy na chwilę do
równania opisującego krzywą AD. Wiemy z niego, że dochód jest dodatnią funkcją realnej podaży
pieniÄ…dza:
Gdzie:
A  jest współczynnikiem charakteryzującym daną gospodarkę, dla uproszczenia dalszej
analizy zakładamy, że A jest równe 1.
Mamy więc równanie:
Zlogarytmowanie obu stron równania pozwala nam uzyskad następującą postad równania:
Równanie to pokazuje nam, że stopa wzrostu dochodu zależy od stopy wzrostu
nominalnej podaży pieniądza pomniejszonej o stopę wzrost ogólnego poziomu cen (de facto
stopę inflacji). Zamieniając w powyższym równaniu oznaczenia na stosowane dotychczas
otrzymujemy zatem postad:
Otrzymaliśmy więc trzy równania:
1. Równanie krzywej Philipsa:
2. Równanie Okuna:
3. Oraz ostatnie równanie:
Znając te równania, oraz wartości współczynników alfa i beta możemy zaprojektowad
ścieżkę dezinflacyjną dla danej gospodarki.
Przykład
Załóżmy, że bank centralny kraju A realizuje politykę celu inflacyjnego polegającą na zbiciu
inflacji z poziomu 14% do 4% przez pięd lat przy założeniu stałej stopy spadku. Zaprojektuj
ścieżkę deziflacyjną wiedząc, że:
Ä… = 1
² = 0,3
= 3%
Un = 4%
 T0 T1 T2 T3 T4 T5
Ä„ 14% 12% 10% 8% 6% 4%
u 4% 6% 6% 6% 6% 6%
gY 3% -3,67% 3% 3% 3% 3%
gM 17% 8,33% 13% 11% 9% 7%
W pierwszym wierszu wpisujemy cel inflacyjny jaki założył bank centralny. Zaczynamy
od wyjściowej stopy inflacji wynoszącej 14% i dla kolejnych okresów od t1 do t5 wpisujemy
zakładane spadki inflacji tak by w ostatnim okresie osiągnąd zamierzoną wartośd. Przyjęcie
założeo o zrównoważonej polityce celu inflacyjnego oznacza, że spadki stopy inflacji w
każdym z okresów funkcjonowania programu będą takie same. Przyjmując takie wytyczne
wypełniamy pierwszy wiersz tabeli rozpoczynając projektowanie ścieżki dezinflacyjnej od
wyjściowego poziomu 14%. Pozostałe wyjściowe dane odpowiadają wielkościom zmiennych
makroekonomicznych w równowadze tj. naturalnej stopie bezrobocia i normalnej stopie
wzrostu gospodarczego. Początkową stopę wzrostu nominalnej podaży pieniądza
otrzymujemy dodając do siebie (zgodnie z trzecim równaniem) stopę wzrostu i stopę inflacji.
Zaczynamy od obliczenia (z pierwszego równania) wysokości stopy bezrobocia dla kolejnych
okresów:
1.
Ut1 = 6%
2.
ut2 = 6%
3. Itd.
Dla pozostałych okresów wysokośd stopy bezrobocia nie zmieni się ponieważ
spadki inflacji są identyczne dla wszystkich tych okresów.
Aby osiągnąd zamierzony cel dezinflacyjny, czyli w każdym roku obniżad inflację o 2 punkty
procentowe, należy więc zaakceptowad odchylenie stopy bezrobocia także powyżej dwóch
punktów od jej naturalnego poziomu.
Następnie obliczamy (z drugiego równania) wzrosty dochodu dla kolejnych okresów:
1. 0,06 -ð 0,04 =ð -ð0,3(ðgY -ð 0,03)ð
t
gY =ð -ð3,67%
t
2. 0,06 -ð 0,06 =ð -ð0,3(ðgY -ð 0,03)ð
t
gY =ð 3%
t
Dla pozostałych okresów stopa wzrostu gospodarczego będzie równa normalnej
stopie wzrostu, ponieważ poczynając od okresu 2 stopa bezrobocia nie zmieni się.
W pierwszym roku realizacji polityki dezinflacyjnej stopa wzrostu PKB będzie musiała
zmniejszyd się o ponad 6 punktów procentowych i będzie ujemna. Polityka dezinflacyjna
spowodowała więc spadek PKB. W kolejnych latach stopa bezrobocia nie zmienia się, a stopa
wzrostu PKB będzie równa normalnej stopie wzrostu.
Ostatni etap stanowi obliczenie stopy nominalnej podaży pieniądza dla każdego z okresów.
Otrzymujemy ją wykorzystując równanie 3, dla każdego z okresów sumując stopę inflacji i
stopę wzrostu gospodarczego. Bank centralny dostosowując podaż pieniądza do
zaprojektowanych dla kolejnych lat poziomów będzie realizował politykę dezinflacyjną.