Filozofia
W swoim dziele O bogach wypowiedział zdanie: O bogach nie mogę wiedzieć ani czy istnieją, ani
czy nie istnieją, ani też jaka jest ich istota i jak się pojawiają. Wiele bowiem rzeczy stoi na
przeszkodzie, aby można było coś o tym wiedzieć; niemożliwość odpowiedniego doświadczenia
zmysłowego i krótkość życia człowieka. Charakterystyczna postawa Protagorasa, z której wynika
przekonanie o niemożności poznania natury Bogów, zyskała póz
niej nazwę agnostycyzmu.
Sformułowanie "niemożliwość odpowiedniego doświadczenia zmysłowego" kieruje naszą uwagę
na subiektywizm doznań ludzkich, któremu Protagoras poświęcił wiele uwagi.
Hasłem przewodnim Protagorasa było "uczyń słabszy argument silniejszym". W przeciwieństwie
do innych filozofów starożytnych Protagoras, nie popisywał się wiedzą encyklopedyczną.
Interesował się sztuką, przemówieniami, aby zyskać sympatię ludu w polityce. Protagoras bardziej
niż sprawami kosmosu, interesował się zgłębianiem natury człowieka.
Najtrwalej wpisanym w naszą tradycję zdaniem Protagorasa jest słynne: "Człowiek jest miarą
wszechrzeczy"; Protagoras był zwolennikiem relatywizmu poznawczego: głosił, iż nasz ogląd
rzeczywistości zależy od tego, kim jesteśmy. Przypisuje się mu również przekonanie, iż z
relatywizmu poznawczego można korzystać w życiu publicznym, przekonując do rzeczy, które
wydają się niegodne lub w które się po prostu nie wierzy - tłumacząc to właśnie względnością
wszelkich racji.
Drugą istotną sferę działalności tego filozofa była sztuka poprawnego wysławiania się - orthoepeia.
Protagoras, udzielając lekcji młodym Grekom, zwracał ponoć szczególną uwagę na poprawne
stosowanie słów i skłaniał ich do bacznego przyglądania się kształtowi wypowiedzi. Przypisywano
mu napisanie pierwszego podręcznika gramatyki (pierwsze podręczniki gramatyki powstały w
rzeczywistości w starożytnych Indiach).
Sofista jest bohaterem Platońskiego dialogu Protagoras, w którym m.in. opowiada słynny mit
mówiący o rozwoju cywilizacji, a także przedstawia interpretację wersetów zaczerpniętych z
Symonidesa (339b n.).
Wpływ na filozofię i kulturę
Wpływ Protagorasa wyrażał się w dużym stopniu przez polemikę z jego relatywizmem, np.
platońskie poszukiwanie elementu niezmiennego i obiektywnego - "idei". Zamiłowanie do teorii
języka zainteresowało Protagorasem wielkich pisarzy: Eurypidesa i Sofoklesa, a jego badania były
kontynuowane przez następców. W szerszym kontekście na poglądy sofistów powoływali się w
XIX wieku pozytywiści, a w XX - pragmatyści.