ĆWICZENIA 1
Fizjoterapia w ginekologii i położnictwie
Rola ruchu w leczeniu ginekologicznym
v� Nieużywane mięśnie kurczą się i tracą sprawność
v� Brak ruchu szkodzi stawom (stają się sztywne, a każdy ruch sprawia ból)
v� Rola psychiki skuteczności rehabilitacji
v� Narodziny tzw. rehabilitacji wczesnooperacyjnej przyłóżkowej
Wnioski
Rehabilitacja gwarantuje
" Szybszy efekt zdrowienia
" Powrót do samoobsługi
" Radość, dobre samopoczucie
" Uprzyjemnia pobyt w klinice
" Oddala myśli o cierpieniu
Zastosowanie fizjoterapii
Ginekologia zachowawcza:
" Zaburzenia miesiączkowania (PMS, bolesne miesiączkowanie)
" Zapalenie narządów płciowych
" Niepłodność
" Klimakterium
" Niedorozwój narządów płciowych
Ginekologia operacyjna:
" Usprawnianie przedoperacyjne
" Usprawnianie pooperacyjne
�� Szpitalne
�� Ambulatoryjne
�� sanatoryjne
GINEKOLOGIA OPERACYJNA
Metody operacji w ginekologii
ż� Laparotomia (przez otwarcie jamy brzusznej)
ż� Nowotwory złośliwe
ż� Guzy
ż� Mięśniaki
2. Laparoskopia (operacja z użyciem endoskopu, ze specjalnym układem optycznym)
ż� Niepłodność
ż� Zespół bólów miednicy mniejszej
ż� Podejrzenie ciąży ektopowej
3. Per vaginam (przezpochwowo)
ż� Plastyka szyjki macicy
ż� Plastyka przedniej i tylnej ściany pochwy z powodu wysiłkowego nietrzymania moczu
Znaczenie usprawniania przedoperacyjnego
v� Przygotowanie do usprawniania po operacji ze względu na łatwiejszy kontakt niż
bezpośrednio po operacji
v� Wyuczenie pacjentki:
ż� Prawidłowego oddychania oraz ćwiczeń oddechowych przydatnych podczas okresu
wczesnooperacyjnego
ż� Ćwiczeń odcinków dystalnych KKG i KKD poprawiających pracę układu krążenia
ż� Właściwego sposobu wstawania z łóżka
Znaczenie usprawniania pooperacyjnego
v� Uzdrawiający wpływ na narządy ustrojowe przez:
ż� Usunięcie środka znieczulającego z organizmu
ż� Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym ukł. oddechowego i krążenia
v� Utrzymanie prawidłowej perystaltyki jelit
v� Zapobieganie zrostom pooperacyjnym
v� Utrzymanie sprawności narządu ruchu
v� Znaczenie psychoterapeutyczne
Ćwiczenia lecznicze przed operacją
" Ćwiczenia ogólnokondycyjne  zwiększające ogólną sprawność i kondycję pacjentki
" Ćwiczenia krążeniowe  ćwiczenia części dystalnych oraz zmiany pozycji w łóżku jako
profilaktyka przeciwzakrzepowa
" Na plecach nogi podkurczone
" Na boku
" Pozycja półsiedząca
" Przejście do pozycji stojącej poza łóżkiem
Ćwiczenia lecznicze przed operacją
3. Ćwiczenia prawidłowego odkasływania
" W pozycji leżącej na plecach pod kątem 45�, przy zgiętych kończynach dolnych
(rozluz
nienie mięśni brzucha) i stabilizacji rany pooperacyjnej (pacjentka dłońmi zbliża brzegi
rany) na szczycie wydechu wykonywane jest skuteczne odkasływanie
4. Ćwiczenia oddychania
" W razie laparotomii  torem piersiowym
" Po zabiegu per vaginam  torem mieszanym
5. Ćwiczenia prawidłowego wstawania z łóżka
" Po laparotomii: ułożenie na boku, przesunięcie podudzi poza krawędz
łóżka, oparcie na
dłoni i łokciu, uniesienie tułowia bokiem w górę, przejście do siadu ze spuszczonymi nogami  w
ten sposób eliminuje się pracę mięśni brzucha, w pozycji siedzącej wykonujemy kilka ćwiczeń
oddechowych, jeśli nie ma powikłań to pacjentka może wstać i chodzić
" Po zabiegu per vaginam: pacjentki przez kilka dni nie powinny siadać, dlatego przed
zabiegiem uczymy je wstawać z łóżka z ominięciem pozycji siadania
6. Sposoby wstawiania z pominięciem siadania
" I  z pozycji klęku podpartego pacjentka wstaje z łóżka bokiem lub tyłem i przechodzi do
pozycji stojącej przed łóżkiem. Wchodząc do łóżka wykonuje ruchy w odwrotnej kolejności
" II  z pozycji leżenia na boku pacjentka zsuwa się z łóżka po zewnętrznej powierzchni
uda . Opierając się na łokciu i dłoni, przechodzi do pozycji stojącej przed łóżkiem
Cele rehabilitacji jako przygotowania do zabiegu operacyjnego
" Zmniejszenie powikłań związanych z układem krążenia obwodowego  zapobieganie
stanom zapalnym
" Chorobie zatorowo-zakrzepowej, której sprzyjają:
�� Żylaki kończyn dolnych
�� Otyłość
�� Zaburzenia krążenia obwodowego
�� Niewydolność krążenia
�� Odwodnienie
�� Niewydolność nerek
Postępowanie profilaktyczne
" Zakładanie pończoch przeciwżylakowych
" Bandażowanie kończyn dolnych z żylakami podudzi
" Tak zabezpieczone kończyny podtrzymuje się do chwili pionizacji, czy do momentu
rozpoczęcia chodzenia
" Istotne jest wczesne uruchomienie pacjentki
Cele rehabilitacji jako przygotowania do zabiegu operacyjnego
2. Zmniejszenie powikłań związanych z układem oddechowym i poprawa wentylacji
" Na powikłania płucne mają wpływ:
�� Infekcje w okresie okołooperacyjnym
�� Bóle w okolicy rany pooperacyjnej
�� Palenie tytoniu (powikłania 5-6 razy częściej niż u niepalących)
�� Wiek pacjentki (starszy sprzyja niedodmie i zapaleniu płuc)
�� Otyłość, zakrzepica żylna
Schemat postępowania po zabiegu operacyjnym
Rehabilitacja wewnątrzszpitalna
|
Przed zabiegiem operacyjnym
|
Po zabiegu operacyjnym (od 1  9 doby)
Rehabilitacja pozaszpitalna
|
Ambulatoryjna
|
Sanatorium
Usprawnianie po zabiegu operacyjnym na otwartej jamie brzusznej  laparotomii
�� I doba  (czas ćwiczeń 20  30 minut), pacjentka wykonuje ćwiczenia w pozycjach:
" Leżenie tyłem i na boku
" Siad na łóżku ze spuszczonymi nogami
�� Stosowane ćwiczenia:
" Poprawiające krążenie krwi
" Oddechowe torem piersiowym
" Czynne kończyn górnych
" Czynne kończyn dolnych
" Czynne mięśni grzbietu (izometryczne w niepełnym zakresie)
" Izometryczne (mm. Pośladkowe, czworogłowe uda, trójgłowe łydki)
" Prawidłowego i skutecznego odkasływania
" Częste odwracanie się na boki
" Prawidłowy siad na łóżku ze spuszczonymi nogami
" Pełna pionizacja  stanie, chodzenie
Zaleca się powtarzanie ćwiczeń w ciągu dnia przeciwzakrzepowych, oddechowych, częstą
zmianę pozycji i chodzenia.
�� II doba  powtarza się ćwiczenia z I doby i dodaje indywidualne ćwiczenia pamietając o
przeciwskazaniach
�� III doba  powtarza się ćwiczenia z I doby i dodaje ćwiczenia ogólnokondycyjne. Po
ćwiczeniach należy ułożyć pacjentke na brzuchu na 20  30 minut, płasko na brzuchu z poduszką
podłożoną pod ranę operacyjną
Ma to na celu:
" Zapobieganie zrostom
" Poprawę perystaltyki jelit
" Poprawę pracy trzewi
" Poprawę samopoczucia
�� IV  IX doba:
" Powtarza się poprzednie ćwiczenia
" Włącza się ćwiczenia w pozycji leżenia na brzuchu
" Ćwiczenia izometryczne mięśni brzucha i ćwiczenia czynne mięśni skośnych brzucha
�� X doba  jeśli nie ma przeciwskazań pacjentak wychodzi do domu z zaleceniami
kontynuowania rehabilitacji
Usprawnianie po zabiegu per vaginum
�� Postępowanie jest takie samo jak po laparotomii ze szczególnym uwzględnieniem:
" Pionizacji
" Skutecznego odkasływania
" Zastosowania ćwiczeń Kegla w III dobie po zabiegu
" Siadania oraz ćwiczeń w pozycji siedzącej
Literatura:
1. W. Fijałkowski, H. Michalczyk, R. Markowska, L. Sadowska;  Rehabilitacja w położnictwie i
ginekologii ; AWF Wrocław 1998.
2. J.Kozłowska, Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie, AWF Kraków, Kraków 2006.
3. Podręcznik dla położnych, pielęgniarek i fizjoterapeutów pod red. T.Opali, PZWL, Warszawa
2006