NISZCZENIE
SA
OWEM
P R E Z E N T A C J A Z P S Y C H O L O G I I R O Z W O J O W E J :
L O U I S A N A D O L S K I
D O R O T A P A R C Z E W S K A
Czym jest niszczenie słowem ?
To wyzywanie, przeklinanie, wyśmiewanie, poniżanie, obelgi,
wypominanie, obarczanie winą, jawne stwierdzanie żalu z powodu
urodzenia się dziecka, złośliwe komentarze i obraz
liwe uwagi, ciągły
krytycyzm i upokarzanie dziecka przez toksycznych rodziców.
Pozostawia ono niewidzialne ślady w postaci psychicznych urazów, ten
stan obrazowo określiła Susan Forward w swojej książce  Toksyczni
Rodzice jako posiniaczona dusza.
Jacy są toksyczni rodzice przejawiający
niszczenie swoich dzieci słowem ?
To osoby nieszczęśliwe, mające problem z akceptacją
siebie, swoją złość przenoszą na dziecko, mając wobec
niego często wygórowane oczekiwania. W taki sposób
zabierają dziecku bezcenny czas dzieciństwa
pozostawiając trwałe ślady w psychice. Napaści słowne
dotyczące zarówno wyglądu, inteligencji. Uwłaczanie i
poniżanie dziecka słowem, przykre komentarze to często
rodzaj przeniesienia na dziecko niezadowolenia z samego
siebie.
Przykładowo rodzic, który nie jest zadowolony ze swojego
wyglądu może piętnować go u swojego dziecka. Widzi w
nim miniaturę siebie i swoich cech nieakceptowanych w
swojej osobie, jedyną metodą dla takiego toksycznego
rodzica jest atak i piętnowanie tej cechy.
O rodzicach c.d.
Rodzice przejawiający agresję słowną nierzadko tłumaczą
się opiekuńczością, tym że pragną pomóc dziecku stać się
lepszym. Pod płaszczykiem chęci ukazania jak poruszać
się w brutalnym świecie rodzice niewyobrażalnie ranią
swoje dzieci.
Już nawet dorosłemu dziecku trudno jest zrozumieć
destrukcyjny charakter takiego postępowania, gdyż
zostali oni zranieni przez rodziców  osoby które są
najbardziej wiarygodne.
Małe dziecko tym bardziej uwierzy w  prawdziwy
charakter obelg ze strony rodziców, gdyż rodzic wydaje
mu się najbardziej wiarygodny.
Rodzic, który rywalizuje
Bardzo częstym problemem, który leży u z
ródła
niszczenia słowem jest rywalizacja rodzic  dziecko.
Często zdarza się tak, że to dziecko realizuje
niespełnione marzenia rodziców, a ci odbierają to
jako swego rodzaju zagrożenie. Zachwiane poczucie
własnej wartości u rodzica w momencie gdy dziecko
osiąga sukcesy rodzi frustrację, mechanizmem który
ma pomóc rozładować ją rodzicowi jest właśnie
niszczenie słowem. Rodzice poniżając dziecko i
podtrzymując presję sami bronią się przed
zagrożeniem.
Rodzic perfekcjonista
Ten typ rodzica równie często stosuje niszczenie
słowem jako metodę doprowadzenia dziecka do
perfekcyjnego stanu i sprostowania jego oczekiwań.
Rodzice nie potrafią zapewnić harmonii i równowagi,
obarczają tym dziecko, sądząc że gdy one będzie
idealne nada taki też ton całej rodzinie.
Tego typu oczekiwania są wygórowane, a dziecko nie
może im sprostać, co budzi w rodzicu frustrację i
napędza jego ataki słowne, dziecko staje się kozłem
ofiarnym.
Zasada trzech P :
Perfekcjonizm, przekładanie na potem i paraliż jako efekt na niszczenie
słowem
Niszczenie słowem, ciągłe poczucie winy i dążenie
przez dzieci do zadowolenia rodziców prowadzi
bardzo często do chęci bycia perfekcyjnym.
Strach dziecka przed tym, że nie uda mu się sprostać
perfekcyjnie oczekiwaniom rodzica prowadzi zaś do
przekładania na potem. Rosnące obowiązki z kolei
prowadzą w konsekwencji do paraliżu w taki sposób,
że już żadne z obowiązków nie może zostać
spełnione, co też budzi jeszcze większą agresję
słowną u rodzica względem dziecka.
Dwie drogi
Dzieci rodziców perfekcjonistów, którzy mają
wygórowane wobec nich oczekiwania na ogół
wybierają jedną z dwóch dróg :
- Bezskuteczną walkę o adorację i akceptację ze strony
rodzica
- Bunt, który rozwija strach przed osiągnięciem
sukcesu
Po co rodzice rywalizujący stosują niszczenie
słowem ?
- Jak wspomniałyśmy wcześniej, by nadać sobie
sztuczne poczucie bezpieczeństwa, że nikt im nie
zagraża, że nadal są ponad swoimi pociechami.
- W momencie gdy dziecko dojrzewa, chłopiec staje się
mężczyzną, a dziewczynka kobietą nie ma miejsca na
 dorosłe role , a rodzice pragną by dziecko nadal
czuło się bezradne i małe.
- Tacy rodzice chcą wzbudzić w dziecku poczucie winy,
aby zaprzestało one swoich  sukcesów , a w
konsekwencji rodzic ponownie znalazł się w
bezpiecznej, niezagrażającej mu pozycji.
Inne przyczyny niszczenia słowem, czyli
 Jesteś złą i grzeszną osobą, ponieważ przez ciebie mam grzeszne myśli
Często w okresie dorastania dochodzi do wrogości ze
strony rodziców jako efekt na rozwijającą się seksualność
swoich dzieci. Przykre komentarze odnośnie wyglądu są
kolejnym mechanizmem obronnym, który ma stłumić
własne zainteresowanie rodzica sprawą seksualności
dziecka, jako czegoś dla niego zakazanego.
Niegdyś kochający ojciec może nagle, w okresie
dojrzewania córki stać się dla niej przykry i inicjujący
konflikty, tylko po to aby osiągnąć dystans od własnego
pociągu seksualnego, który jest czymś niedopuszczalnym.
 Jesteś głupi vs.  Kiedy rozdawano rozum, ciebie tam na pewno nie było ,
czyli dwa typy niszczenia słowem :
- Typ bezpośredni  rodzice wprost atakują dziecko
słowem określając go np. jako głupiego, niepotrzebnego,
brzydkiego, nic nie wartego. Uczucia dziecka i wpływ
gorzkich słów na dalsze jego życie w ogóle nie są brane
pod uwagę.
- Typ wyrafinowany  sarkazm, ironia, drwina,
uszczypliwość, przezwiska i  niewinne upokorzenia 
rodzice tyrani ukrywają to pod maską humoru.
Jakikolwiek żal z powodu wyrafinowanego niszczenia
słowem tłumaczony jest brakiem poczucia humoru u jego
ofiary.
Jakie są efekty niszczenia słowem ?
- Skłonności samobójcze
- Permanentny lęk, nerwice
- Zaburzony obraz samego siebie
- Niska samoocena
- Chorobliwa nieśmiałość
- Przenoszenie swoich lęków, frustracji i negatywnych oczekiwań na innych
ludzi
- Oczekiwanie tylko na zranienie i poniżenie
- Nadwrażliwość i nieufność jako próba ochrony samego siebie przed
kolejnymi ciosami
- Rezygnacja ze swoich marzeń kosztem braku wiary w siebie
- Poczucie wstydu
- Uciekanie się do toksycznych związków celem zapewnienia sztucznego
poczucia bezpieczeństwa
- Ucieczka w alkoholizm, narkotyki
- Brak zaufania w stosunku do innych ludzi
Dekalog rodzica :
� nie upokarzaj dziecka  bo ono, tak jak ty, ma silne poczucie własnej
godności
� dziecko to człowiek, tyle że jeszcze mały i wymaga troski i opieki
� staraj się nie stosować takich metod, których sam w dzieciństwie nie
akceptowałeś
� pozwalaj dziecku dokonywać wyboru najczęściej jak to możliwe
� nigdy nie mów o dziecku z
le, w szczególności w obecności innych osób
� jeżeli zachowałeś się wobec dziecka niewłaściwie  przeproś go
� i wytłumacz się  dziecko i tak wie kiedy popełniasz błędy
� nie mów do dziecka  musisz to zrobić, bo ja tak chcę  jeśli musisz czegoś
zabronić, zawsze to uzasadnij
� jeśli wydajesz dziecku polecenie, staraj się nie stać nad nim i mówić
�  z góry
� jeśli nie wiesz jak postąpić, przemyśl jak Ty poczułbyś się będąc dzieckiem
� czasem postaraj się być adwokatem własnego dziecka, broń go jeśli wiesz,
że dzieje mu się krzywda.
Fragment dyskusji z forum rodzice.pl :
Mopik napisał/a :
- Ostatnio przeczytałam, że kiedy krzyczymy na dziecko za brak
posłuszeństwa, lub nazywamy głupkiem w chwilach rozpaczy, robimy mu
straszną krzywdę. Takie bardzo posłuszne dziecko w chwilach przymusu
myśli, że jest najgorsze i to przekonanie zostaje na dłużej. Powoli rodzi się
niska samoocena. Co o tym myślicie?
Gobaria napisała :
- Chyba nikt nie lubi jak się go obraża słusznie czy nie. Czy nie słyszymy
czasem od szefa ty kretynko, albo głupia? Też tego nie lubimy, logicznie że
tym bardziej do dziecka nie powinno się tak wyrażać.
Ja nigdy nie mówię do nikogo Ty głupku czy idioto, tym bardziej do
dziecka.
Gonia napisała :
- Nie, nigdy. Mam kulturalnego szefa. W innym wypadku zmieniłabym pracę.
(komentarz od nas : a czy dziecko może zmienić rodzica ? Otóż nie, jest
bezbronne i jest wówczas skazane na tego typu niszczenie słowem) (& )
c.d.
Ewelka21 napisała :
- Zgadzam się z tym twierdzeniem. Przecież nawet my dorośli nie lubimy
kiedy ktoś do nas zwraca się właśnie w ten sposób. A jak dopiero ma się
czuć małe, bezbronne dziecko?
Goskaf1 napisała :
- Nie mówmy dziecku, że jest głupie tylko, że głupio postąpiło. To takie
zdanie psychologów, które ma dużo prawdy. Mówiąc o dziecku że jest
głupie, jego samoocena maleje i po jakiś czasie dziecko zacznie myśleć, że
jest naprawdę głupie.
Bruce napisała :
- Nie tylko nie wolno wyzywać i przeklinać czy krzyczeć na dziecko, ale też go
bić (co zresztą doradza mi wciąż wielu znajomych, którzy biją swe dzieci
albo w ukryciu, np. w WC, albo też: publicznie!); ja sama nigdy nie byłam
tak traktowana i obiecałam sobie, że też nie uderzę ani nie zwyzywam nigdy
własnego dziecka!; czasami faktycznie jest ciężko coś wytłumaczyć, każdy z
nas ma inny charakter i pewne rzeczy nie docierają, dlatego trzeba tyle
pracować nie tylko nad dzieckiem, ale: i nad sobą...
Jak poradzić sobie z efektami niszczenia słowem?
Wg Susan Forward :
- Nie jest konieczne przebaczanie rodzicom za ból,
którego dzieci doświadczyły przez nich;
- Należy stawić czoła problemowi i uznać swoją
niezależność;
- Wyraz
nie stwierdzić kto jest odpowiedzialny za
skutki niszczenia słowem;
- Ostatnim etapem jest konfrontacja i zerwanie z
traumatyczną przeszłością by budować zdrową
przyszłość.
Bibliografia :
- Susan Forward, Toksyczni Rodzice, Warszawa 2006;
- Forum rodzice.pl;
- Artykuł Katarzyny Urnowskiej  Toksyczni rodzice ;
- Obserwacje własne.