L\
2009 -
d9M
i
w
JLtramentirwe herce

Atramentowe
kerce
Cornelia Funke
Z ilustracjami autorki
Tłumaczenie z języka niemieckiego Jan Koźbiał
EGMONT
Dla Anny, która odłożyła nawet Władcę Pierścieni,
aby przeczytać tę książkę. Czy można wymagać więcej od córki?
I dla Elinor,
która użyczyła mi swojego imienia.
Nazwałam nim jedną z postaci, choć nie była to
królowa elfóv
Tytuł oryginału: Tintenherz
miSU feHiiimsKA puauczśT
Zabrzu 2N. KLAS.
NR |NW.
__ .
Gcoi
� Cecile Dressler Verlag GmbH & Co. Y Ali rights reserved.
Original cover design by łan Butterworth. Original cover illustration by Carol Lawson.
� for the Polish edition by Egmont Polska Sp. z o.o., Warszawa 2005
Redakcja: Anna Jutta-Walenko
Korekta: Agnieszka Trzeszkowska, Agnieszka Spryeha
Wydanie drugie, Warszawa 2006 Wydawnictwo Egmont Polska Sp. z o.o. ul. Dzielna 60, 01-029 Warszawa tel. [phone] www.egmont.pl/ksiazki
ISBN: 83-237-1816-4
Opracowanie typograficzne, skład i łamanie: Grażyna Janecka
Druk: Colonel, Kraków
Szło, szło.
Szło słowo, szło,
szło przez noc,
chciało świecić, chciało świecić.
Popiół.
Popiół, popiół. Noc.
Paul Celan, Przez ciasną bramę
1
Nocny gość
Księżycowy blask odbija! się w oku konika na biegunach i w oku myszki, kiedy Tolly wyjął ją spod poduszki, aby obejrzeć. Zegar tykał i zdawało mu się, że pośród ciszy nocnej słyszy tupot małych bosych stopek po podłodze, potem chichot i szepty i coś jakby odgłos przewracania kart dużej księgi.
Lucy M. Boston, Dzieci z Green Knowe
Tamtej nocy padał deszcz - drobny, szemrzący deszcz. Jeszcze wiele lat później wystarczyło, że Meggie zamknęła oczy, a znów go słyszała, jakby ktoś stukał w szybę delikatnymi paluszkami. Gdzieś w ciemności ujadał pies i Meggie przewracała się z boku na bok, nie mogąc zasnąć.
Twarda okładka uwierała ją w ucho, jakby ukryta pod poduszką książka chciała zwabić Meggie z powrotem pomiędzy zadrukowane kartki.
- Oho, musi ci być bardzo wygodnie z tym kanciastym, twardym przedmiotem pod głową - śmiał się ojciec, gdy po raz pierwszy znalazł książkę pod jej poduszką. - Przyznaj się, że w nocy szepcze ci do ucha swoją opowieść.
- Owszem! Ale to działa tylko u dzieci - odcięła się Meggie, a Mo uszczypnął ją w nos.
Mo. Meggie nigdy nie nazywała ojca inaczej.
Tamtej nocy - nocy, od której wszystko się zaczęło i która tak wiele zmieniła raz na zawsze - Meggie jak zwykle miała pod poduszką jedną ze swych ulubionych książek. Nie mogąc usnąć, usiadła, przetarła zmęczone oczy i wyciągnęła książkę. Kiedy ją otworzyła, strony zaszeleściły obiecująco. Meggie uważała, że ten pierwszy szept kartek jest za każdym razem inny w zależności od tego, czy już wie, co książka jej opowie, czy też jeszcze nie. Ale najpierw musiała zapalić światło. W szufladzie nocnego stolika miała schowane zapałki. Mo zabronił jej palić świece w nocy. Mo nie lubił ognia. "Ogień pożera książki" - powtarzał. Ale w końcu Meggie ma dwanaście lat i chyba potrafi upilnować parę płomyków. Uwielbiała czytać przy zapalonych świecach.
Na parapecie stały trzy lampki i trzy świeczniki. Właśnie zbliżyła zapaloną zapałkę do pierwszego z brzegu knota, gdy usłyszała na zewnątrz kroki. Przerażona zdmuchnęła zapałkę -jakże dokładnie przypominała to sobie po latach! - i klęcząc na łóżku, zerknęła przez mokrą od deszczu szybę.
I wtedy go zobaczyła.
Ciemność poszarzała od deszczu, a obcy na jej tle był zaledwie cieniem. W mroku widziała wyraźnie tylko jego twarz. Do mokrego czoła kleiły się włosy, deszcz spływał po nim strugami, ale on nie zwracał na to uwagi. Stał nieruchomo, obejmując piersi skrzyżowanymi ramionami, jakby w ten sposób próbował się ogrzać. Stojąc tak, wpatrywał się w ich dom.
"Muszę obudzić Mo!" - pomyślała Meggie.
Jednak nie ruszyła się z miejsca. Serce waliło jej jak młotem. Gapiła się w noc, jakby obcy zaraził ją swoim bezruchem. Nagle odwrócił głowę i Meggie wydało się, że patrzy jej prosto w oczy. Błyskawicznie zsunęła się z łóżka, zrzucając na podłogę otwartą książkę. Boso wybiegła na ciemny korytarz.
W starym domu panował chłód, choć był już koniec maja.
8

W pokoju Mo paliło się jeszcze światło. Często czytał do późna w nocy. Meggie odziedziczyła po nim miłość do książek. Kiedy obudzona ze złego snu szukała u ojca schronienia, nic nie działało na nią tak kojąco jak spokojny oddech Mo tuż obok i cichy szmer przewracanych kartek. Nic nie było w stanie tak szybko przepłoszyć złych snów jak szelest zadrukowanego papieru.
Postać za oknem nie była jednak snem.
Książka, którą tamtej nocy czytał Mo, miała bladoniebieską płócienną oprawę. To także przypominała sobie później Meggie. Pamięć przechowuje nic nieznaczące drobiazgi!
- Mo, na podwórku ktoś jest!
Ojciec podniósł głowę, patrząc na nią nieprzytomnie, jak zawsze, gdy przerywała mu czytanie. Potrzebował czasu, by powrócić z innego świata, z labiryntu liter.
- Ktoś jest? Jesteś pewna?
- Tak. Gapi się na nasz dom. Mo odłożył książkę.
- Coś ty czytała przed snem, Meggie? Czyżby Dr. Jekylla i Mr. Hyde-'al
- Proszę cię, Mo, chodź szybko! - zawołała Meggie, marszcząc czoło.
Nie uwierzył jej, ale za nią poszedł. Meggie ciągnęła go za sobą tak gwałtownie, że uderzył boleśnie palcami bosych stóp o stertę książek. Bo o cóż innego? W całym domu leżały na podłodze piramidy książek. Książki nie tylko stały na regałach, jak u innych ludzi, ale walały się pod stołami, krzesłami, w rogach pomieszczeń. Były w kuchni i w toalecie, na telewizorze i w szafach ubraniowych - małe sterty, duże sterty, książki grube, cienkie, stare, nowe... Czekały na Meggie na stole przy śniadaniu -kusząc otwartymi stronami, w słotne dni przepędzały nudę, a czasem można się było o nie potknąć.
9
M
- On tam stoi - szeptała Meggie, ciągnąc Mo do swojego pokoju.
- Czy ma owłosioną twarz? Jeśli tak, może to być wilkołak.
- Przestań!
Meggie spojrzała na niego surowo, choć żarty Mo umniejszały jej lęk. Już prawie sama nie wierzyła w tę postać na deszczu... dopóki nie podeszła do okna.
- Tam! Widzisz go? - szepnęła.
Mo w milczeniu patrzył przez okno ociekające deszczem.
- A przysięgałeś, że do nas nigdy nie przyjdzie włamywacz, bo tu nie ma co kraść - szepnęła Meggie.
- To nie jest włamywacz - odparł Mo, ale kiedy odwrócił się od okna, minę miał tak poważną, że Meggie poczuła jeszcze szybsze bicie serca. - Idź do łóżka - powiedział. - Ten pan przyszedł do mnie.
I wyszedł z pokoju, zanim Meggie zdążyła zapytać, co to, na miłość boską, za wizyta w środku nocy. Przejęta do żywego pobiegła za ojcem. Na korytarzu usłyszała, jak Mo zdejmuje łańcuch przy drzwiach wejściowych, a gdy znalazła się w sieni, ujrzała ojca stojącego w otwartych drzwiach.
Do środka wdarła się noc - ciemna i wilgotna. Szum deszczu nasilił się złowieszczo.
- Smolipaluch! - krzyknął Mo w ciemność. - Czy to ty? Smolipaluch? Co to za nazwisko? Meggie nie przypominała
sobie, by je kiedykolwiek słyszała. Mimo to brzmiało jakoś swojsko jak odległe wspomnienie, niemogące się przyoblec w realny kształt.
Przez chwilę na dworze panowała cisza. Tylko deszcz bębnił, mruczał i szeptał, jakby noc przemówiła ludzkim głosem. Ale potem usłyszeli kroki zbliżające się do domu i z ciemności wyłonił się mężczyzna, którego dostrzegli na podwórku. Długi płaszcz zmoczony deszczem oblepiał mu nogi, a kiedy obcy wszedł w krąg światła wylewającego się z sieni, Meggie zdawało
10
się, że widzi mały, włochaty, węszący pyszczek - na ułamek sekundy wysunął się z plecaka, który niósł mężczyzna, i natychmiast znów się schował.
Smolipaluch otarł rękawem mokrą twarz i wyciągnął rękę do Mo.
- Jak się masz, Czarodziejski Języku? - powiedział. - Dawno się nie widzieliśmy!
- Dawno - powtórzył Mo, z wahaniem ściskając wyciągniętą dłoń Smolipalucha i patrząc gdzieś obok, jakby się spodziewał, że z mroku wychynie jeszcze inna postać. - Wejdź, bo się w końcu przeziębisz. Meggie twierdzi, że już od kilku chwil sterczysz tu na deszczu.
- Meggie? No tak, oczywiście.
Pozwolił się wciągnąć do sieni, po czym zaczął tak dokładnie lustrować dziewczynkę wzrokiem, że z zakłopotania nic wiedziała, gdzie oczy podziać. W końcu też zaczęła mu się przyglądać.
- Urosła.
- Pamiętasz ją?
- Jasne.
Meggie uderzyło, że Mo dwa razy przekręcił klucz w zamku.
- Ile ona ma teraz lat? - spytał Smolipaluch, uśmiechając się do niej.
Był to dziwny uśmiech. Meggie nie umiała powiedzieć, czy wyrażał drwinę, protekcjonalność, czy po prostu zakłopotanie. Nie odwzajemniła uśmiechu.
- Dwanaście - odparł Mo.
- Dwanaście? No, proszę.
Smolipaluch odgarnął z czoła ociekające deszczem włosy, które sięgały mu prawie do ramion. Meggie była ciekawa, jaki mają kolor, kiedy są suche. Zarost okalający jego wąskie wargi był rudawy jak futro bezpańskiej kotki, której Meggie czasem stawiała przed drzwiami miseczkę z mlekiem. Na policzkach
11
sterczały podobnego koloru rzadkie włoski jak pierwszy zarost młodzieńca. Nic dziwnego, że nie zakrywały blizn - trzech podłużnych bladych szram. Z powodu tych blizn twarz Smolipa-lucha wyglądała tak, jakby kiedyś popękała i ktoś ją skleił na nowo.
- Dwanaście - powtórzył. - Oczywiście. Wtedy miała... trzy lata, jeśli się nie mylę.
Mo skinął głową.
- Chodź, dam ci coś do przebrania - powiedział, ciągnąc gościa z taką niecierpliwością, jakby nagle zapragnął ukryć go przed Meggie. - A ty - rzucił jej przez ramię - ty idziesz spać.
I zamknął drzwi do swojej pracowni.
Meggie nadal stała w miejscu, pocierając zmarznięte stopy o łydki. Ty idziesz spać! Zdarzało się, że Mo rzucał ją na łóżko jak worek orzechów, kiedy robiło się późno. Czasem po kolacji ścigał ją po całym domu, aż w końcu, krztusząc się ze śmiechu, uciekała do swojego pokoju. A czasem był tak zmęczony, że wyciągał się na kanapie, a ona parzyła mu kawę, zanim położyła się spać. Ale nigdy jeszcze nie posłał jej do łóżka w taki sposób, jak to uczynił przed chwilą.
Jej sercem targnął lęk i owładnęło nią dziwne przeczucie, że wraz z tym nieznajomym, którego nazwisko brzmiało tak dziwnie i tak swojsko zarazem, w jej życiu pojawiło się zagrożenie. Nagle pożałowała - gwałtowność tego uczucia ją przeraziła - że zawołała Mo, zamiast zostawić tamtego na dworze i niechby go deszcz zmył z powierzchni ziemi.
Podskoczyła ze strachu, gdy drzwi do pracowni Mo ponownie się otworzyły.
- Jeszcze tu jesteś? - zapytał Mo. - Idź do łóżka, Meggie. Zmykaj!
U nasady czoła miał tę charakterystyczną zmarszczkę, która pojawiała się tylko wtedy, gdy się naprawdę czymś bardzo martwił, i patrzył na nią tak, jakby była powietrzem, jakby myślami
12
był zupełnie gdzie indziej. Złe przeczucie w sercu Meggie rosło, rozpościerając czarne skrzydła lęku.
- Każ mu odejść, Mo! - błagała, gdy ojciec popychał ją w kierunku pokoju. - Proszę! Niech sobie idzie. Nie lubię go.
- Kiedy się obudzisz jutro rano, już go tu nie będzie - powiedział Mo, opierając się o framugę drzwi. - Słowo honoru.
- Słowo honoru? Bez skrzyżowanych palców? - Meggie patrzyła mu prosto w oczy.
Zawsze wiedziała, kiedy Mo kłamał, choćby nie wiadomo jak starał się to przed nią ukryć.
- Bez skrzyżowanych palców - odparł, podnosząc na dowód obie dłonie.
Wychodząc, zamknął za sobą drzwi, choć wiedział, że ona tego nie cierpi. Meggie przycisnęła ucho do drzwi. Usłyszała brzęk naczyń kuchennych. Aha, lisia bródka dostaje gorącej herbaty na rozgrzewkę.
"Mam nadzieję, że się nabawi zapalenia płuc" - pomyślała.
Nie musiałby przecież zaraz umrzeć tak jak matka jej nauczycielki angielskiego. Rozległ się gwizd czajnika, a po chwili usłyszała, jak Mo wraca do pracowni, podzwaniając filiżankami na tacy.
Kiedy zamknął za sobą drzwi, odczekała jeszcze kilka sekund, choć przyszło jej to z najwyższym trudem, po czym wyśliznęła się na korytarz.
Na drzwiach do pracowni Mo wisiała mała blaszana tabliczka. Meggie znała na pamięć wyryte na niej słowa. Na tych staromodnych spiczastych literach uczyła się czytać:
Niektórych książek wystarczy skosztować,
inne się połyka,
a tylko nieliczne trzeba przeżuć
i strawić do końca.
13
Dawno temu, kiedy jeszcze musiała wdrapywać się na skrzynkę, by odcyfrować ten napis, myślała, że chodzi o dosłowne przeżuwanie, i zastanawiała się, dlaczego Mo powiesił sobie na drzwiach słowa kogoś, kto profanuje książki.
Teraz już wiedziała, co to znaczy, ale dzisiejszej nocy nie interesowały jej słowa pisane. Dzisiejszej nocy chciała rozumieć słowa mówione - ciche, ledwie słyszalne słowa, jakie szeptem wymieniali za drzwiami obaj mężczyźni.
- Nie lekceważ go! - usłyszała Smolipalucha.
Jego głos brzmiał zupełnie inaczej niż głos Mo. Nikt nie mówił tak jak jej ojciec. Mo tym swoim głosem potrafił wyczarowywać żywe obrazy.
- Zrobi wszystko, żeby ją dostać! - odezwał się znowu Smoli-paluch. -1 wierz mi, jeśli mówię: "wszystko", to znaczy wszystko.
- Nigdy mu jej nie oddam! - To był głos Mo.
- Tak czy inaczej ją dostanie! Mówię ci, są na twoim tropie.
- Nie pierwszy raz. Jak dotąd zawsze udawało mi się ich zgubić.
- Naprawdę? I myślisz, że długo tak możesz? A co z twoją córeczką? Myślisz, że jej się podobają te ciągłe przenosiny z miejsca na miejsce? Uwierz mi, wiem, o czym mówię.
Za drzwiami zapadła cisza. Meggie wstrzymała oddech w obawie, że tamci dwaj mogą ją usłyszeć.
Potem znów odezwał się ojciec. Mówił wolno, jakby jego język z trudem formował słowa:
- Więc co... powinienem zrobić twoim zdaniem?
- Jedź ze mną. Zaprowadzę cię do nich!
Brzęk filiżanki. Uderzenie łyżeczki o porcelanę. Jak głośne potrafią być w ciszy najlżejsze dźwięki.
- Wiesz, że Capricorn docenia twój talent. Na pewno by się ucieszył, gdybyś mu ją sam przywiózł. Ten nowy, którego wynalazł na twoje miejsce, to straszny partacz.
Capricorn. Jeszcze jedno dziwne nazwisko. Smolipaluch wyrzucił je z siebie, jakby się obawiał, że wypali mu ono język.
14
Meggie poruszyła zgrabiałymi palcami u nóg. Zmarzł jej już nawet nos, a w dodatku niewiele rozumiała z rozmowy obu mężczyzn, choć starała się zapamiętać każde słowo. W pracowni znowu zapadła cisza.
- No, nie wiem... - powiedział w końcu Mo. Głos miał tak zmęczony, że Meggie serce ścisnęło się z żalu. - Muszę się zastanowić. Jak sądzisz, kiedy jego ludzie mogą tu być?
- W każdej chwili!
Te słowa padły ciężko jak kamień.
- W każdej chwili - powtórzył Mo. - No dobrze. W takim razie zdecyduję się do jutra. Masz gdzie spać?
- O, z tym nie ma kłopotu - odparł Smolipaluch. - Zdążyłem się już przyzwyczaić, chociaż ciągle jeszcze wszystko jest dla mnie za szybkie. - Roześmiał się ponuro. - Ale chciałbym wiedzieć, co postanowiłeś. Mogę przyjść jutro? Tak koło południa?
- Oczywiście. O wpół do drugiej odbieram Meggie ze szkoły. Wtedy możesz przyjść.
Meggie usłyszała odsuwanie krzesła. Rzuciła się do swego pokoju. Kiedy otwierały się drzwi do pracowni, ona akurat zamykała swoje. Leżała w łóżku z kołdrą podciągniętą pod samą brodę i nasłuchiwała, jak ojciec żegna się ze Smolipa-luchem.
- Jeszcze raz dziękuję za ostrzeżenie - usłyszała jego głos.
A potem oddalające się kroki Smolipalucha - powolne, ociągające się, jakby nie mógł się zdecydować, czy odejść, jakby nie powiedział jeszcze wszystkiego, co zamierzał.
Ale w końcu poszedł sobie i tylko deszcz wciąż stukał drobnymi palcami w okna pokoju Meggie.
Kiedy Mo zajrzał do niej, szybko zamknęła oczy, próbując oddychać tak wolno i miarowo jak ktoś pogrążony w głębokim, niewinnym śnie.
15
Ale Mo nie był głupi. Czasem był przerażająco mądry.
- Meggie, pokaż stopę - powiedział.
Niechętnie wytknęła spod kołdry wciąż jeszcze lodowatą stopę, wsuwając ją w ciepłe dłonie Mo.
- Wiedziałem - powiedział. - Szpiegowałaś. Czy chociaż raz mogłabyś zrobić to, o co cię proszę?
Wzdychając, schował jej stopę pod rozkosznie ciepłą kołdrę. Potem usiadł na łóżku, przejechał dłonią po zmęczonej twarzy i spojrzał przez okno. Jego włosy były czarne jak futerko kreta. Natomiast Meggie była blondynką tak jak jej matka, którą znała tylko z kilku wyblakłych zdjęć.
"Ciesz się, że jesteś bardziej podobna do niej niż do mnie -powtarzał jej Mo. - Moja głowa wyglądałaby fatalnie na dziewczęcej szyi".
Meggie jednak wolałaby być podobna do niego. Nie było na świecie twarzy, którą by bardziej kochała.
- I tak nie zrozumiałam nic z tego, co mówiliście - wymamrotała.
- To dobrze.
Mo patrzył w okno, jakby Smolipaluch wciąż jeszcze sterczał na podwórku. Potem wstał i idąc do drzwi, powiedział:
- Spróbuj teraz zasnąć.
Ale Meggie nie chciała spać.
- Smolipaluch! Co to w ogóle za nazwisko?! - wybuchnęła. -I dlaczego on cię nazywa Czarodziejskim Językiem?
Mo nic nie odpowiedział.
- A ten, co ciebie szuka... słyszałam, jak Smolipaluch to mówił... ten Capricorn. Kto to taki?
- Ktoś, kogo nie powinnaś znać - uciął ojciec, odwracając się w drzwiach. - Wydawało mi się, że nic nie zrozumiałaś? Dobranoc, Meggie.
Tym razem zostawił drzwi otwarte. Światło z korytarza padało na łóżko, mieszając się z czernią nocy sączącą się przez okno.
16
Meggie leżała, czekając, aż ciemność zniknie i zabierze ze sobą poczucie czającego się nieszczęścia.
Dopiero o wiele później zrozumiała, że nieszczęście nie zrodziło się tamtej nocy. Ono tylko wtedy cichaczem powróciło.
(Tajemnice
- Co robią te dzieci, skoro nie mają książeczek z historyjkami? -zapytat Naftali, a reb Zebulun odparł:
- Jakoś sobie radzą. Książeczki z opowieściami to nie chleb, można bez nich żyć.
- Ja bym nie umiał - stwierdził Naftali.
Isaac Bashevis Singer, Naftali gawędziarz i jego koń Sus
[w:] Opowiadania
Gdy Meggie się obudziła, zaczynało dopiero świtać. Noc pobladła nad polami, jakby deszcz spłukał rąbek jej ciemnej szaty. Budzik wskazywał za kilka minut piątą. Meggie właśnie zamierzała odwrócić się na drugi bok, by spać dalej, gdy poczuła, że ktoś jest w pokoju. Usiadła przerażona i zobaczyła Mo stojącego przed otwartą szafą z jej ubraniami.
- Dzień dobry! - powiedział, wkładając do walizki jej ulubiony sweterek. - Przykro mi, wiem, że jest bardzo wcześnie, ale musimy wyjechać. Chcesz kakao na śniadanie?
Meggie zaspana kiwnęła głową. Na dworze ptaki świergotały tak zawzięcie, jakby już od dawna nie spały.
Mo wrzucił do walizki jeszcze dwie pary spodni, po czym zamknął ją i podniósłszy, ruszył ku drzwiom.
18

- Włóż coś ciepłego, na dworze jest chłodno - dodał, wychodząc.
- Dokąd wyjeżdżamy? - spytała Meggie, ale ojca już nie było w pokoju.
Zdezorientowana spojrzała w okno. Nie zdziwiłaby się, gdyby zobaczyła Smolipalucha, ale na podwórku tylko samotny kos podskakiwał na mokrych od deszczu kamieniach. Meggie włożyła spodnie i jeszcze zaspana poszła do kuchni. W korytarzu stały dwie walizki, torba podróżna i skrzynka z narzędziami Mo. Ojciec siedział w kuchni przy stole i smarował bułki. Prowiant na drogę. Gdy weszła, podniósł głowę i uśmiechnął się, ale Meggie widziała, że jest zmartwiony.
- Nie możemy wyjechać, Mo! - powiedziała. - Dopiero za tydzień zaczynają się wakacje!
- No to co? W końcu nie po raz pierwszy muszę wyjechać z powodu zlecenia, kiedy ty masz jeszcze szkołę.
Miał rację. Zdarzało się to nawet dość często, kiedy jakiś antykwariusz, kolekcjoner książek czy bibliotekarz potrzebował introligatora i Mo otrzymywał zlecenie na oczyszczenie paru wartościowych tomów z pleśni i kurzu lub sporządzenie dla nich nowej szaty. Meggie uważała, że określenie "introligator" niezbyt trafnie oddaje charakter pracy Mo, i dlatego przed kilku laty powiesiła na jego drzwiach do pracowni tabliczkę z napisem: Mortimer Folchart, lekarz książek. A ten lekarz nigdy nie jeździł do pacjentów bez swojej córeczki. Tak było zawsze i tak już pozostanie, cokolwiek by o tym sądzili nauczyciele Meggie.
- Może ospa wietrzna? Czy już kiedyś korzystałam z tej wymówki?
- Ostatnim razem. Kiedy musieliśmy pojechać do tego okropnego typa od Biblii.
Meggie uważnie wpatrywała się w twarz ojca.
- Mo? Czy musimy wyjechać z powodu... wczorajszej nocy?
19
Przez chwilę myślała, że wszystko jej wyjaśni, ale on tylko potrząsnął głową.
- Bzdura, skąd! - zaprzeczył, wkładając kanapki do foliowego woreczka. - Twoja matka miała ciotkę. Ciotkę Elinor. Odwiedziliśmy ją raz, gdy byłaś jeszcze zupełnie malutka. Elinor od dawna chce, żebym zajął się jej książkami. Mieszka nad jednym z jezior w północnych Włoszech, zawsze zapominam, jak ono się nazywa, ale tam jest bardzo pięknie. To zaledwie sześć, najwyżej siedem godzin jazdy - mówił, nie patrząc na nią.
"Dlaczego to musi być akurat teraz?" - chciała spytać Meg-gie, ale nie zrobiła tego.
Nie zapytała też, czy zapomniał, że umówił się z gościem na popołudnie. Za bardzo się bała odpowiedzi. I tego, że Mo znów ją okłamie. Spytała więc tylko:
- Czy jest tak samo śmieszna jak ci inni?
Odwiedzili już razem wielu krewnych. Zarówno rodzina Mo, jak i rodzina matki była bardzo liczna i -jak się wydawało Meg-gie - rozrzucona po całej Europie.
- Owszem, jest trochę dziwna - uśmiechnął się Mo - ale na pewno dojdziesz z nią do ładu. Ma naprawdę cudowne książki.
- Na jak długo właściwie wyjeżdżamy?
- To może trochę potrwać.
Meggie wypiła łyk kakao. Było takie gorące, że sparzyła sobie wargi. Szybko przycisnęła do ust zimne ostrze noża. Mo odsunął krzesło.
- Muszę jeszcze zabrać kilka rzeczy z pracowni - powiedział. - To nie zajmie wiele czasu. Pewnie padasz ze zmęczenia, ale prześpisz się w samochodzie.
Meggie tylko skinęła głową i wyjrzała przez okno. Dzień wstawał szary. Nad polami na wzgórzach wisiała mgła, a pod drzewami zdawały się chować nocne cienie.
- Zapakuj prowiant i weź sobie odpowiednio dużo do czytania! - krzyknął Mo z korytarza.
20

Tak jakby musiał jej o tym przypominać! Przed laty zrobił jej skrzynkę, w której zabierała swoje ulubione książki we wszystkie podróże - te długie i te krótkie, te dalekie i te niezbyt dalekie. "Dobrze jest w obcych miejscach mieć swoje książki" - powtarzał Mo. On sam brał ich zawsze co najmniej dziesięć.
Mo pomalował skrzynkę lakierem w kolorze polnych maków, ulubionych kwiatów Meggie, które można było łatwo zasuszać między kartkami. Na wieku skrzynki Mo wypisał pięknymi, pełnymi zawijasów literami: Skarbiec Meggie. Skrzynkę wyściełał błyszczący czarny jedwab, ale prawie nie było go widać, bo Meggie miała dużo ulubionych książek. I wciąż ich przybywało - przy okazji każdej podróży pojawiały się kolejne.
"Jeśli weźmiesz w podróż książkę - tłumaczył jej wtedy Mo, wkładając pierwszą książkę do skrzynki - wydarzy się coś dziwnego: książka zacznie gromadzić twoje wspomnienia. Potem wystarczy ją otworzyć i znów znajdziesz się tam, gdzie ją wtedy czytałaś. Ledwie przeczytasz pierwsze słowa, wrócą do ciebie obrazy, zapachy, smak lodów, które wówczas jadłaś... Wierz mi, książka jest jak muchołapka. Wspomnienia najlepiej trzymają się kart pokrytych drukiem".
Mo pewnie miał rację. Ale Meggie z innego jeszcze powodu zabierała książki w każdą podróż. To był jej dom na obczyźnie -znajome głosy, przyjaciele, którzy nigdy się z nią nie kłócili, mądrzy i potężni, zuchwali, tacy, co to z niejednego pieca chleb jedli, objechali pół świata, sprawdzili się w niejednej potrzebie. Kiedy była smutna, książki podnosiły ją na duchu i rozpraszały nudę, podczas gdy Mo przycinał skórę i płótno, zszywał na nowo stare kartki, kruche i łamliwe od tych niezliczonych lat życia i niezliczonych palców, które je przewracały.
Niektóre książki towarzyszyły jej zawsze, inne zostawały w domu, bo nie pasowały do celu podróży lub musiały ustąpić miejsca innej, nieznanej jeszcze historii.
21
Meggie przejechała dłonią po grzbietach książek. Które ma zabrać tym razem? Jakie opowieści pomogą zagłuszyć ten lęk, który wśliznął się do ich domu ostatniej nocy? Może jakaś historia pełna zmyśleń? Przecież Moją okłamał. Chociaż dobrze wie, że ona zawsze pozna się na jego kłamstwie. Może Pinokiol Nie. To zbyt niesamowite. I smutne. Ale musi mieć coś trzymającego w napięciu, coś, co przepłoszy z głowy nawet najmroczniejsze myśli. Czarownice. Tak, koniecznie czarownice - z łysymi głowami, zamieniające dzieci w myszy. I Odyseusz wraz z Cyklopem i nimfą, która zaczarowała wojowników w wieprze. Jej podróż nie będzie chyba bardziej niebezpieczna niż podróż Odyseusza?
Z boku po lewej stronie wetknięte były dwie książki z obrazkami, na których Meggie uczyła się czytać. Miała wtedy pięć lat. Na ich kartach wciąż widać było ślady jej drobnego paluszka wędrującego wzdłuż linijek. A całkiem na spodzie, ukryte pod innymi, leżały książki, które Meggie sama zrobiła. Kosztowały ją wiele dni pracy - kleiła, wycinała, malowała wciąż nowe obrazki, pod którymi Mo musiał umieszczać podpisy: Anioł o szczęśliwej twarzy, od Meggi dla Mo. (Gdy swoje imię pisała sama, wtedy zawsze opuszczała "e" na końcu). Przyglądała się chwilę nieporadnym literom, po czym włożyła książkę z powrotem do skrzyni. Oczywiście Mo pomagał jej przy oprawianiu. Wszystkie zrobione przez nią książki zaopatrzył w okładki oklejane papierem w kolorowe wzory. Ponadto podarował jej pieczątkę - z jej imieniem i głową jednorożca - którą Meggie stemplowała należące do niej książki - raz na czarno, raz na czerwono, jak jej akurat przyszło do głowy. I tylko to ją bolało, że Mo nigdy jej tych książek nie czytał. Nigdy.
Podrzucał ją wysoko w górę, nosił po domu na barana, uczył robić zakładki do książek z piórek kosa. Ale nigdy jej nie czytał. Nigdy. Ani jednego słówka, choć bez przerwy go o to prosiła. I dlatego Meggie musiała nauczyć się sama odcyfrowywać czarne znaczki, otwierać skarbiec...
Meggie podniosła się znad skrzynki.
22
Zostało trochę miejsca. Może Mo ma jeszcze jakąś książkę, którą mogłaby zabrać -jak najgrubszą, jak najdziwniejszą...
Drzwi do pracowni ojca były zamknięte.
- Mo?! - zawołała Meggie, naciskając klamkę.
Długi stół roboczy był wymieciony do czysta, nie walał się na nim żaden stempel, żaden nóż, Mo wszystko spakował. Więc może jednak nie kłamał?
Meggie weszła do pracowni i rozejrzała się. Drzwi do Złotej Izby były otwarte. Właściwie była to zwykła komórka na rupiecie, ale Meggie nazwała ją tak dlatego, że ojciec przechowywał tam swoje najcenniejsze utensylia: najdelikatniejszą skórę, najładniejsze materiały, papiery marmurkowe, stemple, którymi odciskało się złote wzory w miękkiej skórze... Meggie wsunęła głowę przez otwarte drzwi i zobaczyła, że Mo owija w szary papier jakąś książkę. Nie była ani specjalnie duża, ani specjalnie gruba. Okładka z bladozielonego płótna wyglądała na mocno sfatygowaną, ale więcej Meggie nie zdążyła dostrzec, bo Mo, kiedy ją tylko zobaczył, szybko schował książkę za siebie.
- Co ty tu robisz? - ofuknął ją.
- Ja... - Meggie zaniemówiła ze zdumienia na widok jego ponurej twarzy. - Ja... chciałam tylko spytać, czy nie masz dla mnie jeszcze jakiejś książki? Te, które mam, już wszystkie przeczytałam i...
Mo przejechał ręką po policzku.
- Jasne. Na pewno coś znajdę - powiedział, ale jego oczy wyrażały wciąż to samo: "Odejdź, odejdź, Meggie", a za plecami szeleścił papier. - Zaraz do ciebie przyjdę, dobrze? Muszę tylko coś zapakować.
Po chwili przyniósł jej trzy książki. Ale nie było wśród nich tej, którą zawijał w szary papier.
Godzinę później wynieśli rzeczy na podwórko. Meggie trzęsła się z zimna. Po deszczowej nocy ranek był chłodny, a blade
23
słońce wisiało na niebie jak moneta, którą ktoś zgubił tam w górze.
Mieszkali dopiero od roku w tej starej zagrodzie. Meggie lubiła widok okolicznych wzgórz, jaskółcze gniazda pod dachem, wyschniętą studnię ziejącą czarną czeluścią, jakby sięgała aż do środka Ziemi. Dom zawsze wydawał jej się za duży, zbyt przewiewny, pełen pustych pokoi, w których gospodarzyły tłuste pająki, ale czynsz był przystępny, a Mo miał tu dość miejsca na swoje książki i warsztat. Poza tym obok domu był tu jeszcze kurnik, a w stodole, w której teraz stał tylko ich stary samochód, można by trzymać kilka krów lub konia.
- Krowy trzeba doić, Meggie - powiedział Mo, gdy pewnego razu zaproponowała, by na początek sprowadzili kilka sztuk. -Bardzo, bardzo wcześnie rano. Każdego dnia.
- A koń? - spytała Meggie z nadzieją w głosie. - Nawet Pip-pi Langstrumpf ma konia, chociaż nie ma stajni.
Meggie zadowoliłaby się paroma kurami lub kozą, ale i te trzeba było codziennie karmić, a oni zbyt często wyjeżdżali. Pozostał jej więc tylko rudy kot, który co jakiś czas wślizgiwał się na podwórko, gdy miał już dosyć awantur z psami z zagrody obok. Zamieszkujący ją burkliwy chłop był ich jedynym sąsiadem. Czasem jego psy wyły tak żałośnie, że Meggie musiała zatykać sobie uszy. Do pobliskiej miejscowości, gdzie chodziła do szkoły i gdzie mieszkały jej dwie przyjaciółki, było dwadzieścia minut jazdy rowerem, ale Mo zwykle podrzucał ją samochodem, gdyż droga biegła z dala od siedzib ludzkich, wijąc się pośród pól i drzew rzucających mroczne cienie.
- Czegoś ty tam znowu napchała? Chyba kamieni - droczył się Mo, wynosząc z domu jej skrzynkę z książkami.
- Przecież zawsze mi powtarzasz: książki muszą być ciężkie, bo w nich jest cały świat - odparła Meggie i Mo roześmiał się, po raz pierwszy tego ranka.
24

1
Ich stary busik, stojący w opuszczonej stodole nibyjakies pokraczne zwierzę w kolorowe pasy, był jej bliższy od wszystkich domów, w których kiedykolwiek mieszkała z Mo. Nigdzie nie spało jej się tak dobrze jak w łóżku, które tam dla niej zrobił. Oczywiście miała też stół, kącik kuchenny i ławę. Pod jej siedzeniem, które podnosiło się do góry, było pełno przewodników, map i zniszczonych książek w kieszonkowych wydaniach.
Tak, Meggie kochała ich samochód, ale tego ranka jakoś nie miała ochoty do niego wsiąść. Kiedy Mo poszedł pozamykać drzwi, nagle opanowało ją dziwne uczucie, że już nigdy nie wrócą do tego domu, że ta podróż będzie zupełnie inna niż wszystkie poprzednie i że będą uciekać wciąż dalej i dalej przed czymś, co nie miało nawet nazwy. A w każdym razie, czego nazwy Mo jej nie zdradził.
- No, to ruszamy na południe! - powiedział krótko Mo, siadając za kierownicą.
I tak udali się w drogę, nie żegnając się z nikim, zbyt wczesnym rankiem, który pachniał deszczem.
Ale przy bramie czekał już na nich Smolipaluch.
!Na południe
Za Puszczą leży Szeroki Świat - odparł Szczur. - A to jest coś, co nie obchodzi ani ciebie, ani mnie. Nigdy tam nie byłem i nigdy nie będę, i ty tam także nie będziesz, o ile masz trochę rozsądku.
Kenneth Grahame, O czym szumią wierzby
Smolipaluch musiał czekać ukryty za murem. Ze sto, a może i więcej razy Meggie balansowała na tym murze - kroczyła do zardzewiałych zawiasów bramy i z powrotem, zaciskając oczy, aby lepiej widzieć tygrysa czającego się tam w dole, w bambusowym gąszczu, ze ślepiami żółtymi jak bursztyn, albo też rwący prąd, który pienił się pod nią po obu stronach.
Ale teraz był tam tylko Smolipaluch. Lecz żaden inny widok nie mógłby przyprawić jej o szybsze bicie serca. Tak nagle wyskoczył zza murku, że Mo o mały włos go nie przejechał. Był w samym swetrze, swoim zwyczajem oplatając ramionami pierś. Widocznie płaszcz jeszcze nie wysechł po wczorajszej nocy; ale włosy miał już suche - ruda strzecha nad pokrytą bliznami twarzą.
Mo zaklął cicho, wyłączył silnik i wysiadł. Smolipaluch ze swoim dziwnym uśmieszkiem stał oparty o mur.
- Dokąd to się wybierasz, Czarodziejski Języku? - spytał. -Zdaje się, że byliśmy umówieni. Już raz mnie tak wykołowałeś, pamiętasz?
26
'
- Wiesz dobrze, dlaczego się spieszę - odparł Mo. - Z tego samego powodu co wtedy.
Nie ruszył się od drzwiczek samochodu, cały spięty, jakby nie mógł się doczekać, kiedy Smolipaluch wreszcie zejdzie mu z drogi. Ten jednak zdawał się nie dostrzegać zdenerwowania Mo.
- Może chociaż tym razem powiesz mi, dokąd jedziesz? -rzucił. - Ostatnio szukałem cię cztery lata. I niewiele brakowało, żeby ludzie Capricorna znaleźli cię przede mną.
Zerknął na Meggie, która odpowiedziała mu wrogim spojrzeniem.
Mo przez chwilę namyślał się nad odpowiedzią.
- Capricorn jest na północy - rzekł wreszcie - dlatego jedziemy na południe. A może przeniósł się gdzie indziej?
Smolipaluch przyglądał się wyboistej drodze. W zagłębieniach asfaltu połyskiwały drobne kałuże.
- Nie, nie! - powiedział. - Nie, wciąż siedzi na północy. Takie w każdym razie chodzą słuchy. A ponieważ wygląda na to, że zdecydowałeś się znowu nie dać mu tego, czego szuka, najlepiej będzie, gdy i ja udam się jak najszybciej na południe. Bóg mi świadkiem, nie chciałbym, żeby to ode mnie ludzie Capricorna usłyszeli tę złą wiadomość. Więc może podwieziecie mnie kawałek...? Jestem spakowany!
I wyciągnął zza muru dwie torby wyglądające tak, jakby z dziesięć razy odbyły podróż dookoła świata. Prócz tego miał jeszcze plecak.
Meggie zagryzła wargi.
"Nie, Mo! - wołała w myślach. - Nie, nie weźmiemy go!".
Wystarczyło jednak spojrzeć na ojca, by upewnić się, że jego odpowiedź będzie inna.
- Bądź człowiekiem - mówił Smolipaluch. - Co powiem ludziom Capricorna, kiedy dostaną mnie w swoje łapy?
Wyglądał jak bezpański pies, kiedy tak stał w bladym świetle poranka. I choć Meggie bardzo starała się dostrzec w nim coś
27
niesamowitego, nic takiego nie dato się zobaczyć. Mimo to nie chciała, aby z nimi jechał. Miała to wypisane na twarzy, ale żaden z mężczyzn nie zwracał na nią uwagi.
- Wierz mi, szybko wyciągnęliby ze mnie, że cię widziałem -ciągnął Smolipaluch. - A poza tym... - zawahał się, po czym dokończył: - ...poza tym jesteś mi chyba coś winien, nie uważasz?
Mo spuścił głowę. Meggie zobaczyła, jak jego dłoń zacisnęła się kurczowo na drzwiczkach samochodu.
- Jeśli tak to widzisz... - powiedział bezbarwnym głosem. -No tak, chyba jestem ci coś winien.
Na pokiereszowanej twarzy Smolipalucha pojawił się wyraz ulgi. Szybko zarzucił plecak na ramię i podniósłszy torby z ziemi, ruszył w kierunku busika.
- Zaczekajcie! - krzyknęła Meggie, kiedy Mo podszedł, aby pomóc tamtemu załadować torby. - Jeśli on ma jechać z nami, chcę najpierw wiedzieć, dlaczego uciekamy. I kto to jest ten Capricorn.
Mo odwrócił się do niej.
- Meggie... - zaczął tonem, który znała aż za dobrze. Oznaczał on: Meggie, nie bądź głupia. Meggie, daj spokój. Meggie otworzyła drzwi i wyskoczyła z samochodu.
- Meggie, do licha! Wsiadaj z powrotem. Musimy jechać!
- Wsiądę, jak mi powiesz.
Mo chciał ją przytrzymać, ale wywinęła mu się i wybiegła przez bramę na drogę.
- Dlaczego nie chcesz mi powiedzieć?! - krzyknęła. Droga była tak pusta, jakby prócz nich na świecie nie było
żywego ducha. Słaby wietrzyk owiewał twarz Meggie i szeleścił listowiem lipy rosnącej przy drodze. Niebo było wciąż wypłowiałe i szare, jakby dziś nie miało się w ogóle rozwidnić.
- Chcę wiedzieć, co jest grane! - krzyknęła Meggie. - Chcę wiedzieć, dlaczego musieliśmy wstać o piątej rano i dlaczego nie muszę iść do szkoły. Chcę wiedzieć, czy tu jeszcze wrócimy i kto to jest Capricorn!
28
Kiedy wypowiedziała to nazwisko, Mo rozejrzał się wokoło, jakby ten obcy, którego obaj mężczyźni najwidoczniej bardzo się bali, mógł nagle wybiec zza stodoły, tak jak przedtem Smolipa-luch wybiegł zza muru. Ale podwórko było puste, a Meggie była zbyt wściekła, by się obawiać kogoś, kogo znała tylko z imienia.
- Dotąd zawsze mi wszystko mówiłeś! - krzyknęła do ojca. -Zawsze.
Ale Mo milczał.
- Każdy ma swoje tajemnice, Meggie - rzekł wreszcie. -A teraz wsiadaj. Musimy jechać!
Smolipaluch przyjrzał się najpierw jemu, potem Meggie. Na jego twarzy malował się wyraz niedowierzania.
- Nic jej nie powiedziałeś? - dobiegł Meggie jego stłumiony głos. Mo potrząsnął głową.
- Coś musisz jej powiedzieć! To niebezpieczne, żeby nic nie wiedziała. Nie jest już małym dzieckiem.
- Niebezpieczne jest też, żeby wiedziała - odparł Mo. -A poza tym to nic nie zmieni.
Meggie wciąż stała na drodze.
- Wszystko słyszałam! - krzyknęła. - Co jest niebezpieczne? Nie wsiądę, dopóki się nie dowiem!
Mo nadal milczał.
Smolipaluch spojrzał na niego niezdecydowany, po czym postawił torby na ziemi.
- A więc dobrze - rzekł. - W takim razie ja opowiem jej o Capricornie.
Powoli podszedł do Meggie, która mimo woli cofnęła się o krok.
- Już raz go spotkałaś - zaczął Smolipaluch. - To było dawno temu, na pewno tego nie pamiętasz, byłaś wtedy taka malutka. - Pokazał ręką na wysokości kolan. - Jak by ci tu wytłumaczyć, jaki on jest? Dajmy na to, gdybyś widziała, jak kot zjada ptaszka, na pewno byś płakała, prawda? Albo próbowałabyś mu pomóc. A Capricorn rzuciłby kotu ptaszka tylko po to, żeby
29
zobaczyć, jak ten rozdziera go pazurami. Krzyki i szamotanie się biednego stworzenia tylko by go radowały.
Meggie znów cofnęła się o krok, ale Smolipaluch jeszcze zbliżył się do niej.
- Przypuszczam też, że nie lubisz napędzać ludziom stracha, tak żeby im się kolana trzęsły i nie mogli ustać na nogach - mówił dalej. - A Capricornowi nic nie sprawia większej przyjemności. Pewnie też nie myślisz, że możesz sobie wziąć wszystko, na co masz ochotę, obojętnie jak, obojętnie gdzie. A Capricorn tak właśnie myśli. Na nieszczęście tak się składa, że twój ojciec ma coś, co koniecznie chce mieć Capricorn.
Meggie spojrzała pytająco na ojca, ale Mo tylko stał i patrzył na nią bez słowa.
- Capricorn nie umie oprawiać książek tak jak twój ojciec -mówił dalej Smolipaluch. - W ogóle na niczym się specjalnie nie zna oprócz jednego: potrafi wzbudzać lęk. O, w tym jest prawdziwym mistrzem. Tylko tym żyje. Choć przypuszczam, że on sam zupełnie nie wie, jak to jest, kiedy strach paraliżuje człowieka i człowiek robi się pokorny i uległy. Ale za to wie doskonale, jak budzić grozę. Jego ludzie roznoszą strach jak złowieszczą pocztę, wsuwają go pod drzwiami do domów, wrzucają do skrzynek, malują na murach i stajniach, aż w końcu zaczyna się rozprzestrzeniać już sam z siebie, bezgłośny i cuchnący jak dżuma. - Smolipaluch stał teraz zupełnie blisko Meggie. - Ma wielu ludzi, a większość z nich towarzyszy mu od czasów, gdy byli dziećmi - mówił dalej - i gdyby Capricorn któremuś z nich rozkazał, by ci odciął ucho albo nos, ten zrobiłby to bez mrugnięcia okiem. Lubią się ubierać na czarno jak gawrony, tylko ich dowódca nosi białą koszulę pod kurtką czarną jak sadza. I gdybyś kiedyś któregoś z nich spotkała, to skul się tak, żebyś była jak najmniejsza: może cię nie zauważą. Zrozumiałaś?
Meggie skinęła głową. Serce biło jej tak mocno, że z trudem oddychała.
30
- Rozumiem, dlaczego twój ojciec nigdy ci nie opowiadał o Capricornie - dodał Smolipaluch, oglądając się na Mo. - Ja bym swoim dzieciom też wolał opowiadać o miłych ludziach.
- Ja wiem, że na świecie są nie tylko mili ludzie! - wypaliła Meggie głosem drżącym ze złości. I ze strachu.
- Ach tak? A skądże to? - Znów ten dziwny uśmieszek, smutny, a zarazem wyniosły. - Czyżbyś miała już kiedyś do czynienia z prawdziwym łotrem?
- Czytałam o nich. Smolipaluch wybuchnął śmiechem.
- No tak, to w gruncie rzeczy to samo!
Jego drwina paliła jak pokrzywa. Pochylił się i spojrzał Meggie w twarz.
- Szczerze ci życzę, by skończyło się na czytaniu - rzekł cicho.
Mo umieścił torby Smolipalucha na samym tyle busiku.
- Mam nadzieję, że nie ma w nich nic, co by nam mogło latać nad głowami - powiedział, podczas gdy Smolipaluch usiadł z tyłu za Meggie. - Nie zdziwiłoby mnie to przy twoim zawodzie.
Zanim Meggie zdążyła spytać, co to za zawód, Smolipaluch otworzył plecak i ostrożnie wyjął z niego zaspane zwierzątko.
- Ponieważ najprawdopodobniej mamy przed sobą długą wspólną podróż - zwrócił się do Mo - chciałbym przedstawić kogoś twojej córce.
Zwierzątko było prawie długości królika, lecz dużo szczuplejsze; puszystym ogonem owijało pierś Smolipalucha niby futrzanym kołnierzem. Wpiło się drobniutkimi pazurkami w jego rękaw, lustrując Meggie błyszczącymi czarnymi paciorkami; ziewnęło, ukazując ostre jak igły ząbki.
- To jest Gwin - przedstawił Smolipaluch. - Jeśli chcesz, możesz go podrapać za uszami. Jest teraz bardzo zaspany, więc pewnie cię nie ugryzie.
- A w ogóle gryzie? - spytała Meggie przestraszona.
31
- Owszem - powiedział Mo, siadając za kierownicą. - Na twoim miejscu nie dotykałbym tej małej bestii.
Jednak Meggie musiała dotknąć każdego zwierzaka, choćby miało nie wiadomo jak ostre ząbki.
- To kuna czy coś w tym rodzaju, tak? - spytała, ostrożnie przesuwając palcem po uchu zwierzątka.
- Coś w tym rodzaju.
Smolipaluch wyjął z kieszeni spodni kawałek suchego chleba i wsunął go Gwinowi do pyszczka. Zwierzątko zaczęło przeżuwać chleb, a Meggie drapała je po łebku. Nagle natrafiła na coś twardego pod jedwabistym futerkiem. Były to drobniutkie różki. Zdumiona cofnęła rękę.
- Kuny mają rogi?
Smolipaluch mrugnął do niej porozumiewawczo, wpuszczając Gwina z powrotem do plecaka.
- Ta ma - powiedział.
Meggie w osłupieniu przyglądała się, jak Smolipaluch zaciąga rzemienie plecaka. Wydawało jej się, że wciąż czuje pod palcami różki Gwina.
- Mo, wiedziałeś, że kuny mają rogi? - spytała.
- Wierzysz w to? Smolipaluch dokleił je temu małemu kąsającemu diabłu. Ze względu na pokazy.
- Jakie pokazy? - Meggie spojrzała pytająco najpierw na Mo, a potem na Smolipalucha.
Ale Mo bez słowa włączył silnik, a Smolipaluch ściągnął buty, które zdawały się mieć za sobą równie daleką drogę jak jego torby, i z westchnieniem ulgi wyciągnął się na łóżku Mo.
- Ani słowa, Czarodziejski Języku - powiedział, zamykając oczy. - Ja nie zdradzę twoich tajemnic, pod warunkiem że ty nie zdradzisz moich. A zresztą, jeśli o te rzeczy chodzi, to musi być ciemno.
Meggie przez dobrą godzinę łamała sobie głowę nad dziwnymi słowami Smolipalucha. Ale jeszcze bardziej nękała ją inna sprawa.
32
- Mo? - odezwała się, gdy Smolipaluch zaczął pochrapywać. - Czego ten... Capricorn chce od ciebie?
Wymawiając to nazwisko, ściszyła głos, jakby w ten sposób mogło stać się mniej groźne.
- Chce książkę.
- Książkę? To dlaczego mu jej nie dasz?
- To niemożliwe. Wkrótce ci to wyjaśnię, ale nie teraz. Okej? Meggie wyjrzała przez okno. Świat, który przesuwał się za
szybą, był już teraz obcy - obce domy, obce ulice, obce pola, nawet drzewa i niebo wyglądały obco, ale Meggie przywykła już do tego. Nigdzie nie czuła się jak u siebie w domu. Jej domem był Mo, Mo i jej książki, no, może jeszcze ich stary busik, który przewoził ich z jednego obcego miejsca na drugie.
- A ta ciotka, do której jedziemy - odezwała się znowu, gdy sunęli niekończącym się tunelem - czy ona ma dzieci?
- Nie - odparł Mo. - I obawiam się, że nie przepada za nimi. Ale, jak powiedziałem, na pewno dojdziesz z nią do ładu.
Meggie westchnęła. Przypominała sobie kilka ciotek, ale z żadną z nich jakoś nie doszła do ładu.
Tymczasem wzgórza przerodziły się w góry, zbocza po obu stronach szosy stawały się coraz bardziej strome, a po jakimś czasie domy były już nie tylko obce, ale i inne. Meggie próbowała zabić czas, licząc tunele, przez które przejeżdżali, ale kiedy zagłębili się w czeluść dziewiątego z kolei, a ciemność nie chciała się skończyć - po prostu zasnęła. Śniły jej się kuny w czarnych kurtkach i książka owinięta w szary papier.
(Dom pefcn
- Mój ogród jest moim ogrodem - krzyczał Olbrzym. - Niech każdy o tym pamięta i wie, że tylko ja mam prawo się tutaj bawić.
Oscar Wilde, Olbrzym - Samolub [w:] Bajki
Meggie obudziła się, gdy nagle zapadła cisza.
Monotonny szum silnika, który ją uśpił, umilkł, a fotel kierowcy obok niej był pusty. Meggie potrzebowała trochę czasu, aby sobie przypomnieć, dlaczego nie leży w swoim łóżku. Przednia szyba usiana była małymi martwymi muszkami, a samochód stał przed żelazną bramą. Wyglądała groźnie ze swymi matowo połyskującymi ostrymi zakończeniami. Była zrobiona z pik, które tylko czekały, aby nadziać na siebie śmiałka, który by próbował przez nie przeleźć. Jej widok przypomniał Meggie jedną z ulubionych książek - historię o samolubnym olbrzymie, który nie chciał wpuścić dzieci do swojego ogrodu. Właśnie tak wyobrażała sobie jego bramę.
Mo i Smolipaluch stali przed bramą. Meggie wysiadła i podbiegła do nich. Po prawej stronie droga graniczyła z pokrytym gęstymi zaroślami zboczem opadającym stromo ku brzegom wielkiego jeziora. Wzgórza po drugiej stronie jeziora wyrastały wprost z wody, jak gdyby góry w nim utonęły. Woda była prawie
34
czarna pod szarzejącym wieczornym niebem, które się w niej odbijało. W domkach nad jeziorem zapalały się pierwsze światła jak robaczki świętojańskie lub gwiazdy, które spadły na ziemię.
- Pięknie tu, prawda? - powiedział Mo, obejmując ją ramieniem. - Przecież lubisz opowieści o rozbójnikach. Widzisz te ruiny zamku? Kiedyś urzędowała tam osławiona banda zbójecka. Muszę spytać o to Elinor. Ona wie wszystko na temat tych okolic.
Meggie skinęła tylko i oparła głowę na ramieniu Mo. Było jej niedobrze ze zmęczenia. Ale za to twarz Mo rozjaśniła się po raz pierwszy od ich wyjazdu.
- No to gdzie ona w końcu mieszka? - spytała Meggie, tłumiąc ziewanie. - Mam nadzieję, że nie za tą kolczastą bramą?
- Właśnie tam. To jest wejście na teren jej posiadłości. Niezbyt zachęcające, co? - Mo roześmiał się, ciągnąc Meggie na drugą stronę szosy. - Elinor jest bardzo dumna z tej bramy. Kazała ją zrobić według ilustracji, którą znalazła w jakiejś książce.
- Może ilustracji ogrodu samolubnego olbrzyma? - mruknęła Meggie, zaglądając przez kunsztownie powyginane żelazne pręty.
- Ogrodu samolubnego olbrzyma? - powtórzył z uśmiechem Mo. - Nie, zdaje się, że to była inna bajka. Chociaż ta idealnie pasuje do Elinor.
Po obu stronach bramy ciągnęły się wysokie żywopłoty, ich kolczasty gąszcz całkowicie przesłaniał widok. Ale i przez rzeźbione pręty Meggie nie zobaczyła niczego, co zachęcałoby do wejścia: jedynie rozłożyste rododendrony i żwirową alejkę ginącą między nimi.
- Wygląda to na bogatych krewnych - szepnął jej do ucha Smolipaluch.
- O tak, Elinor jest zamożna - powiedział Mo, odciągając Meggie od bramy. - Ale kiedyś pewnie będzie biedna jak mysz kościelna, bo wszystkie pieniądze wydaje na książki. Obawiam się, że sprzedałaby duszę diabłu, gdyby jej zaproponował ciekawą książkę.
35
Mo silnym pchnięciem uchyli! ciężką bramę.
- Co robisz? - przeraziła się Meggie. - Nie możemy tak po prostu wejść!
Tabliczka umieszczona obok bramy, mimo że kilka liter zasłaniały gałęzie żywopłotu, mówiła wyraźnie: WŁASNOŚĆ PRYWATNA NIEUPRAWNIONYM WSTĘP WZBRONIONY To wszystko wydało się Meggie niezbyt zachęcające. Ale Mo tylko się roześmiał.
- Wszystko w porządku - uspokoił Meggie, otwierając bramę szerzej. - Jedyne miejsce, gdzie Elinor ma system alarmowy, to biblioteka. Poza tym jest jej najzupełniej obojętne, kto wchodzi na teren posiadłości. Nie można powiedzieć, żeby była bo-jaźliwą kobietą. Zresztą rzadko ją ktoś odwiedza.
- A co z psami? - Smolipaluch z niepokojem zaglądał do ogrodu. - Ta brama pachnie mi co najmniej trzema złymi psami wielkimi jak cielaki.
- Elinor nie cierpi psów. - Mo, wracając do samochodu, pokręcił głową. - No, wsiadajcie.
Posiadłość ciotki Meggie przypominała bardziej las niż ogród. Zaraz za bramą droga zataczała ostry łuk, jakby chciała wziąć rozpęd przed wspinaczką po zboczu, a następnie ginęła pośród ciemnych świerków i kasztanowców. Otaczały ją taką gęstwiną, że ich gałęzie tworzyły tunel. Meggie miała wrażenie, że droga nigdy się nie skończy, gdy wtem drzewa się rozstąpiły i droga rozszerzyła się w żwirowy podjazd, otoczony starannie utrzymanymi rabatami róż.
Stało tam szare kombi, a dom był większy od szkoły, do której Meggie chodziła przez ostatni rok. Próbowała policzyć okna, ale szybko z tego zrezygnowała. Był to bardzo piękny budynek, ale wyglądał równie mało gościnnie jak żelazna brama przy wjeździe do posiadłości. Może zresztą tynk koloru ochry tylko o zmierzchu wyglądał tak brudno. I może zielone okiennicctyl-
36
w
ko dlatego były pozamykane, że w górach czaiła się już noc. Może. Ale Meggie założyłaby się o dużą stawkę, że i za dnia rzadko się otwierają. Frontowe drzwi z ciemnego drewna wyglądały tak odstręczająco jak zaciśnięte usta i Meggie odruchowo chwyciła Mo za rękę, gdy ruszyli ku wejściu.
Smolipaluch, zarzuciwszy plecak, w którym Gwin najpewniej spal nadal, niechętnie udał się za nimi. Zatrzymał się w odległości paru kroków, gdy tamci stanęli przed drzwiami, i nieufnie lustrował zamknięte okiennice, jakby podejrzewał, że zza którejś z nich ukradkiem obserwuje ich właścicielka.
Obok drzwi znajdowało się małe zakratowane okienko - jedyne, którego nie zasłaniały zielone żaluzje. Poniżej wisiała kolejna tabliczka z napisem:
JEŚLI CHCESZ ZAWRACAĆ MI GŁOWĘ
GŁUPSTWAMI, LEPIEJ OD RAZU STĄD ODEJDŹ
Meggie z niepokojem zerknęła na Mo, ale on uśmiechnął się, by dodać jej odwagi, i zadzwonił.
W wielkim domu rozległ się ostry dźwięk dzwonka. Przez chwilę nic się nie działo. Tylko z krzaka rododendronu zerwała się z obrażonym jazgotem sroka, a tłuste wróble zajadle wydzio-bywały ze żwiru niewidoczne owady. Meggie rzuciła im parę zeschniętych okruszków chleba, które znalazła w kieszeni kurtki (pamiątka po dawno zapomnianym pikniku), gdy drzwi nagle się otworzyły.
Kobieta, która się w nich ukazała, była starsza od Mo, dużo starsza - chociaż Meggie zawsze miała kłopoty z określeniem wieku dorosłych. Jej twarz przypominała pysk buldoga, ale może wrażenie to wywoływała bardziej sroga mina niż same rysy. Miała na sobie sweter mysiego koloru i długą popielatą spódnicę, na krótkiej szyi naszyjnik z pereł, a na nogach filcowe pantofle, takie, jakie Meggie musiała kiedyś założyć, gdy zwiedzali z Mo pewien zamek. Siwe włosy upięła w kok, ale zwisające kosmyki


37
zdradzały, że zrobiła to w pośpiechu i niedbale. Ciotka Elinor nie wyglądała na kobietę, która spędza dużo czasu przed lustrem.
- Wielkie nieba, Mortimer! Co za niespodzianka! - zawołała, nie tracąc czasu na słowa powitania. - Skąd ty się tu wziąłeś?
Jej głos brzmiał szorstko, ale twarz zdradzała, że cieszy się z widoku Mo.
- Witaj, Elinor - powiedział Mo, kładąc Meggie dłoń na ramieniu. - Pamiętasz Meggie? Prawda, że urosła?
Elinor rzuciła Meggie krótkie zirytowane spojrzenie.
- Owszem - odparła. - Ale dzieci mają to do siebie, że rosną, nie uważasz? A poza tym przez ładnych parę lat nie widziałam ani ciebie, ani twojej córki. Co się stało, że akurat dzisiaj zaszczycasz mnie wizytą? Czyżbyś się wreszcie zlitował nad moimi biednymi książkami?
- Właśnie. - Mo skinął głową. - Jedno z moich zleceń się odwlokło, chodzi o bibliotekę, a wiesz, że bibliotekom ciągle brakuje pieniędzy.
Meggie spojrzała na niego z niepokojem. Nie wiedziała, że Mo potrafi tak przekonywająco kłamać.
- W tym pośpiechu - ciągnął Mo - nie udało mi się umieścić Meggie gdzie indziej, więc przywiozłem ją ze sobą. Wiem, że nie lubisz dzieci, ale Meggie nie smaruje książek dżemem i nie wyrywa kartek, żeby w nie zawijać martwe żaby.
Elinor mruknęła coś niepochlebnego i zaczęła przyglądać się Meggie, tak jakby uważała ją za zdolną do wszelkich haniebnych czynów niezależnie od tego, co ojciec mówi na jej temat.
- Kiedy byłeś tu z nią poprzednim razem, przynajmniej mogliśmy ją wsadzić do kojca - stwierdziła zimno. - Teraz to już chyba nie jest możliwe.
I ponownie zlustrowała Meggie od stóp do głów niczym niebezpieczne zwierzę, które ma wpuścić do domu.
Meggie krew uderzyła do głowy. Zapragnęła wrócić do domu albo przynajmniej do samochodu, gdziekolwiek, byle nie zo-
38
stać w domu tej obrzydliwej kobiety, która świdrowała ją swoimi paciorkowatymi oczami.
Tymczasem wzrok Elinor przeniósł się z Meggie na Smolipa-lucha, który zakłopotany wciąż jeszcze trzymał się z tyłu.
- A ten? - spojrzała pytająco na Mo. - Czy widziałam go już kiedyś?
- To jest Smolipaluch, mój... przyjaciel. - Być może tylko Meggie zauważyła wahanie w jego głosie. - Wybiera się na południe. Może zaoferujesz mu nocleg w jednym z twoich niezliczonych pokoi?
Elinor skrzyżowała ręce na piersi.
- Tylko pod warunkiem że jego nazwisko nie ma nic wspólnego z tym, jak się obchodzi z książkami - powiedziała. - A poza tym będzie się musiał zadowolić klitką na poddaszu, bo w ostatnich latach moja biblioteka bardzo się rozrosła i pochłonęła prawie wszystkie pokoje gościnne.
- A ile ma pani książek? - spytała Meggie.
Choć wychowała się pośród stert książek, nie mieściło jej się w głowie, by mogły się one ukrywać we wszystkich pokojach tego przeogromnego domu.
Elinor ponownie zmierzyła ją wzrokiem, tym razem z wyraźną pogardą.
- Ile? - powtórzyła. - A co ty myślisz, że je liczę jak guziki czy ziarnka grochu? Jest ich dużo, bardzo dużo. Przypuszczam, że w każdym pomieszczeniu jest więcej książek, niż kiedykolwiek w życiu zdołasz przeczytać. A niektóre są tak cenne, że zastrzelę cię bez wahania, jeśli ich dotkniesz. Ale skoro jesteś mądrą dziewczynką, jak twierdzi twój ojciec, na pewno tego nie zrobisz, prawda?
Meggie nic nie odpowiedziała. Wyobraziła sobie za to, że wspina się na palce i trzy razy spluwa na głowę tej starej jędzy.
- Nie zmieniłaś się, Elinor. - Mo się roześmiał. - Język ostry jak brzytwa. Ale ostrzegam cię: jeśli zastrzelisz Meggie, ja zrobię to samo z twoimi ulubionymi książkami.
39
Wargi Elinor ułożyły się w powściągliwy uśmieszek.
- Dobra odpowiedź - skwitowała, wpuszczając ich do środka. - Widzę, że ty też się nie zmieniłeś. Wejdźcie. Pokażę ci książki, które potrzebują twojej pomocy. I jeszcze kilka innych.
Meggie zawsze uważała, że Mo ma bardzo dużo książek. Kiedy jednak przestąpiła próg domu ciotki Elinor, zmieniła zdanie.
Nie było tu bezładnych stert na podłodze jak u nich w domu. Każda książka miała swoje miejsce. Tam gdzie inni ludzie mają tapety, obrazy lub po prostu pusty kawałek ściany - u Elinor znajdowały się regały. W holu wejściowym, przez który ich poprowadziła, były to białe regały sięgające aż pod sam sufit, w pokoju, do którego następnie przeszli, regały były czarne jak płytki posadzki - podobnie w ciągnącym się dalej korytarzu.
- Te tutaj - wskazała Elinor lekceważąco, gdy przechodzili obok ciasno ustawionych książek - nagromadziły się z biegiem czasu. Nie ma tu nic wartościowego, gorszy sort, nic nadzwyczajnego. Gdyby czyjeś paluszki nie mogły się powstrzymać i wyjęły którąś z nich - rzuciła Meggie wymowne spojrzenie -nie pociągnie to za sobą poważnych skutków. Pod warunkiem że te paluszki po zaspokojeniu ciekawości odstawią każdą książkę na swoje miejsce, nie pozostawiając żadnych nieape-tycznych zakładek. - Tu Elinor zwróciła się do Mo: - Możesz mi wierzyć lub nie, ale w jednej z książek, które ostatnio kupiłam, cudownym pierwodruku z dziewiętnastego wieku, znalazłam ni mniej, ni więcej, tylko zasuszony plasterek salami w charakterze zakładki.
Meggie zachichotała, ściągając tym na siebie karcące spojrzenie Elinor.
- To nie jest śmieszne, panienko - powiedziała ciotka. -Wiele najcudowniejszych książek, jakie kiedykolwiek wydrukowano, przestało istnieć, bo jakiś idiota handlarz porozrywał je,
40
zawijając w ich kartki swoje śmierdzące ryby. W średniowieczu tysiące książek uległo zniszczeniu, bo z okładek wycinano podeszwy do butów, a kartki służyły za paliwo do kąpieli parowych... - Na myśl o tak haniebnych, choć popełnionych przed stuleciami, czynach ciotce aż zabrakło tchu. - No dobrze, zostawmy to! - wykrztusiła przez zaciśnięte gardło. - Inaczej za bardzo się zdenerwuję, a ciśnienie mam i tak wysokie.
Zatrzymała się przed białymi drzwiami, na których wymalowana była kotwica z owiniętym wokół niej delfinem.
- Oto znak firmowy pewnego słynnego drukarza - wyjaśniła Elinor, gładząc palcem spiczasty nos delfina. - W sam raz nadaje się na drzwi do biblioteki, nie uważacie?
- Wiem - powiedziała Meggie. - To Aldus Manutius. Mieszkał w Wenecji. Drukował książki takiego formatu, żeby mogły się zmieścić w kieszeniach siodeł jego zleceniodawców.
- Ach tak? - Elinor z irytacją zmarszczyła czoło. - Nie wiedziałam o tym. W każdym razie jestem szczęśliwą posiadaczką książki, którą własnoręcznie wydrukował w 1503 roku!
- Chciała pani powiedzieć, że książka wyszła z jego warsztatu - poprawiła ją Meggie.
- Oczywiście, że to właśnie chciałam powiedzieć. - Elinor chrząknęła, spoglądając na Mo wzrokiem, który jasno mówił, że tylko on może być winien, iż jego córka wie takie ekstrawaganckie rzeczy. - Przez te drzwi - powiedziała, kładąc rękę na klamce i naciskając ją z nabożeństwem - nigdy jeszcze nie przeszło żadne dziecko, ale ponieważ twój ojciec na pewno nauczył cię szacunku dla książek, zrobię tym razem wyjątek. Lecz tylko pod warunkiem że będziesz się trzymała w odległości trzech kroków od regałów. Przyjmujesz warunek?
W pierwszej chwili Meggie chciała odrzucić propozycję. Jakże zdziwiłaby się Elinor, gdyby dziewczynka wzgardziła jej cennymi zbiorami. Ale ciekawość przeważyła. Maggie wydawało się, że słyszy przez drzwi szept tych wszystkich książek. Obiecywały
41
jej tysiące nieznanych historii, tysiące drzwi do tysięcy nieoglą-danych nigdy dotąd światów. Pokusa była silniejsza od dumy.
- Przyjmuję - mruknęła Meggie, zakładając ręce do tyłu. -Trzy kroki. - Z przejęcia poczuła, jak mrówki chodzą jej po palcach.
- Mądra dziewczynka - powiedziała ciotka tak protekcjonalnym tonem, że Meggie miała ochotę wszystko odwołać.
Ale oto już wchodzili do sanktuarium Elinor.
- Odnowiłaś ją - usłyszała Meggie słowa Mo.
Mówił coś jeszcze, ale ona już nie słuchała. Patrzyła tylko na książki.
Regały, w których były ustawione, pachniały świeżym drewnem. Sięgały aż pod sam sufit. Sufit był błękitny, zwisały z niego maleńkie lampy, niczym gwiazdy na uwięzi. Pod regałami stały wąskie schodki na kółkach czekające tylko na to, aby niecierpliwego czytelnika wynieść aż do najwyższych półek. Były tu pulpity do czytania, na których leżały rozłożone księgi przykute łańcuchami z połyskującego mosiądzu. Były tu szklane witryny, w których książki o stronach upstrzonych plamami starości wabiły cudownymi ilustracjami. Meggie nie mogła się oprzeć. Jeden krok, nerwowe zerknięcie na Elinor, która na szczęście odwrócona była plecami, i już znalazła się przy gablocie. Pochylała się nad nią coraz niżej i niżej, aż dotknęła nosem szyby.
Wokół spłowiałych brązowych liter owijały się girlandy kolczastych listków. Maleńka czerwona głowa smoka wypluwała kwiaty na zaplamiony papier. Rycerze na białych koniach patrzyli na Meggie, tak jakby dopiero przed chwilą ktoś namalował ich drobniutkim pędzelkiem z włosia kuny. Obok nich stała para - może narzeczeni. Mężczyzna w płomieniście czerwonym kapeluszu mierzył ich wrogim spojrzeniem.
- To mają być trzy kroki?
42
Meggie odwróciła się przerażona, ale Elinor nie wydawała się szczególnie zagniewana.
- Tak, wspaniała sztuka malarstwa miniaturowego! - powiedziała. - Dawniej tylko bogaci umieli czytać. Dla biednych dodawano więc ilustracje, aby mogli zrozumieć treść. Oczywiście nie chodziło o ich przyjemność, biedni byli po to na świecie, aby pracować, a nie zaznawać szczęścia czy oglądać piękne obrazy. Te rzeczy były zarezerwowane dla bogatych. Nie, biednych należało pouczać. Zwykle były to historie biblijne, które i tak każdy znał na pamięć. Księgi wykładano w kościołach i codziennie otwierano nową stronę z kolejną ilustracją.
- A ta książka? - spytała Meggie.
- O, myślę, że ta nigdy nie leżała w kościele - odparła Elinor. - Raczej służyła ku rozrywce jakiegoś bogatego człowieka. Ale ma prawie sześćset lat. - W jej głosie pobrzmiewała nutka dumy. - Z powodu takich książek zdarzały się już zbrodnie i zabójstwa. Na szczęście ja moją po prostu kupiłam.
Przy ostatnich słowach odwróciła się raptownie, mierząc spojrzeniem Smolipalucha, który posuwał się za nimi bezszelestnie jak kot na łowach. Przez chwilę Meggie myślała, że Elinor wyrzuci go na korytarz, ale Smolipaluch zatrzymał się przed regałami z rękoma założonymi do tyłu i z tak nabożną miną, że trudno było mu coś zarzucić. Toteż Elinor tylko spojrzała na niego z dezaprobatą i podeszła do Mo.
Stał przed jednym z pulpitów, trzymając w ręku książkę, której grzbiet wisiał na kilku zaledwie niteczkach. Mo ujął ją ostrożnie, niby ptaka ze złamanym skrzydłem.
- I jak? - spytała Elinor z troską w głosie. - Da się coś zrobić? Wiem, że jest w opłakanym stanie, i obawiam się, że pozostałe nie mają się lepiej, ale...
- Poradzimy sobie - odparł Mo, odkładając tę książkę i biorąc następną. - Ale myślę, że będę potrzebował na to około dwóch tygodni. O ile nie trzeba będzie sprowadzać dodatkowych
43
materiałów. W takim przypadku potrwa to jeszcze dłużej. Zniesiesz naszą obecność przez tyle czasu?
- Oczywiście - odparła Elinor.
Ale Meggie zauważyła, że jej wzrok znów powędrował ku Smolipaluchowi. Ten wciąż jeszcze stał naprzeciwko regałów tuż obok drzwi wejściowych. Zdawał się całkowicie pogrążony w oglądaniu książek, ale Meggie miała wrażenie, że jego uwagi nie uchodzi nic, co się tu dzieje.
W kuchni Elinor nie było książek, ale za to zjedli doskonałą kolację przy drewnianym stole, który, jak utrzymywała Elinor, pochodził ze skryptorium jakiegoś klasztoru we Włoszech. Meggie nie bardzo w to wierzyła. O ile wiedziała, mnisi skrybowie pracowali przy ukośnych pulpitach. Wolała jednak tę wiedzę zachować dla siebie. Nie odezwała się więc, tylko wzięła kawałek chleba i właśnie miała zamiar przekonać się, jak też smakuje ser leżący na rzekomym pulpicie skryby, gdy zauważyła, że Mo coś szepcze Elinor do ucha. Oczy Elinor rozszerzyły się chciwie, z czego Meggie wyciągnęła wniosek, że musi chodzić o jakąś książkę. Od razu przypomniała jej się bladozielona płócienna okładka, szary papier i gniewny głos Mo.
Siedzący obok niej Smolipaluch niepostrzeżenie wsunął do plecaka kawałek szynki: kolacja dla Gwina. Meggie zobaczyła okrągły węszący nosek, który wysunął się z plecaka w nadziei na kolejne smakołyki. Zauważywszy jej spojrzenie, Smolipaluch uśmiechnął się do Meggie i dał Gwinowi jeszcze kawałeczek szynki z tłuszczem. Zdawał się nie zwracać uwagi na zachowanie Mo i Elinor, ale Meggie była pewna, że ci dwoje omawiają jakąś tajemniczą transakcję.
Po chwili Mo wstał i wyszedł z kuchni. Meggie spytała Elinor, gdzie jest toaleta, i ruszyła za nim.
Czuła się dziwnie, szpiegując Mo. Nie przypominała sobie, by robiła to kiedykolwiek przedtem - oprócz tej jednej nocy, gdy
44
zjawił się Smolipaluch. I jeszcze wtedy, gdy chciała się dowiedzieć, czy Mo jest Świętym Mikołajem. Wstydziła się, że tak się za nim skrada. Ale sam był sobie winien. Dlaczego ukrył przed nią tę książkę? A teraz może jeszcze chce ją dać tej Elinor. Książkę, której jej, Meggie, nie wolno było zobaczyć! Meggie nie mogła o niej zapomnieć, od kiedy Mo tak szybko schował ją za plecami. Już jej nawet szukała w torbie między rzeczami Mo, zanim zaniósł bagaż do samochodu, ale na próżno.
Musiała ją zobaczyć, zanim zniknie być może w którejś z gablot ciotki! Musiała wiedzieć, dlaczego ta książka miała dla Mo taką wartość, że z jej powodu ciągnął Meggie aż tutaj...
W holu Mo jeszcze raz się obejrzał, zanim wyszedł na dwór. Na szczęście Meggie zdążyła się ukryć za skrzynią pachnącą naftaliną i lawendą. Postanowiła pozostać w tej kryjówce, dopóki Mo nie wróci. Na dworze na pewno by ją zobaczył. Czas mijał upiornie wolno, jak zawsze, gdy się czeka na coś z bijącym sercem. Książki w białych regałach zdawały się ją obserwować, ale milczały, jak gdyby rozumiały, że w tej chwili Meggie może myśleć tylko o jednej jedynej książce.
Wreszcie Mo wrócił, trzymając w ręku paczuszkę owiniętą w szary papier.
"Może chce ją tu tylko ukryć!" - pomyślała Meggie.
Gdzie można lepiej schować książkę niż pośród dziesięciu tysięcy innych? Tak, Mo ją tu zostawi i wrócą do domu.
"Ale chciałabym ją chociaż raz zobaczyć - myślała - tylko jeden raz, zanim wyląduje na regale, od którego muszę się trzymać na odległość trzech kroków".
Mo przeszedł tak blisko niej, że mogłaby go dotknąć, ale nie zauważył córki. "Meggie, nie patrz tak na mnie! - mawiał czasami. - Znowu czytasz w moich myślach". - Ale teraz wyglądał na mocno zatroskanego, jakby nie był pewien, czy to, co zamierza zrobić, jest słuszne. Meggie policzyła wolno do trzech, po czym ruszyła za nim, ale Mo parokrotnie zatrzymywał się tak nagle, że
45
o mało na niego nie wpadła. Nie wrócił do kuchni, tylko poszedł prosto do biblioteki. Nie oglądając się za siebie, otworzył drzwi ze znakiem weneckiego drukarza i ostrożnie zamknął je za sobą.
Meggie stała pośród milczących książek, zastanawiając się, czy ma za nim iść... prosić go, by jej pokazał tę książkę. Czy bardzo by się gniewał? Właśnie miała zdobyć się na odwagę i wejść do biblioteki, gdy usłyszała kroki - szybkie, zdecydowane, znamionujące niecierpliwość. To mogła być tylko Elinor. I co teraz?
Meggie otworzyła sąsiednie drzwi i wśliznęła się do środka. W pokoju było łóżko z baldachimem, szafa, zdjęcia w srebrnych ramkach, sterta książek piętrzyła się na stoliku nocnym, na podłodze leżał rozłożony katalog ze zdjęciami starych woluminów. Była to sypialnia Elinor. Z bijącym sercem nasłuchiwała odgłosów z zewnątrz, słyszała energiczne kroki ciotki, a potem drzwi do biblioteki otworzyły się i zaraz znów zamknęły. Wysunęła się na korytarz. Zatrzymała się niezdecydowana przed białymi drzwiami, gdy wtem ktoś z tyłu położył jej rękę na ramieniu. Druga dłoń zasłoniła usta Meggie, tłumiąc jej okrzyk przerażenia.
- To ja - szepnął jej do ucha Smolipaluch. - Zachowuj się spokojnie, bo oboje będziemy mieć kłopoty, jasne?
Meggie skinęła głową i Smolipaluch powoli opuścił rękę.
- Twój ojciec chce dać książkę tej jędzy, zgadza się? - szepnął znowu. - Przyniósł ją z samochodu? No, gadaj! Miał ją ze sobą?
Meggie go odepchnęła.
- Nie wiem - syknęła. - Poza tym co to pana obchodzi?
- Co mnie to obchodzi? - Smolipaluch roześmiał się cicho. - Może ci kiedyś wyjaśnię, co mnie to obchodzi. Ale na razie chcę wiedzieć, czyją widziałaś.
Meggie potrząsnęła głową. Sama nie rozumiała, dlaczego go okłamuje. Może dlatego, że zbyt mocno zacisnął dłoń na jej ustach.
46
- Meggie! Posłuchaj mnie!
Smolipaluch uporczywie wpatrywał się w twarz Meggie. Jego blizny wyglądały jak blade, namalowane krechy, dwie lekko zakrzywione krechy na lewym policzku i jedna na prawym, jeszcze dłuższa od tamtych, od ucha aż po nozdrza.
- Capricorn zabije twojego ojca, jeśli nie dostanie tej książki - mówił szeptem. - Zabije go, rozumiesz? Czy ci nie wyjaśniłem, jaki on jest? Chce mieć tę książkę, a zawsze dostaje to, czego chce. To śmieszne myśleć, że ona będzie tu przed nim bezpieczna.
- Mo sądzi inaczej!
Smolipaluch wyprostował się i popatrzył na białe drzwi do biblioteki.
- Tak, wiem - mruknął. - Na tym właśnie polega problem. I dlatego - położył Meggie obie ręce na ramionach i popchnął ją w kierunku zamkniętych białych drzwi - i dlatego wejdziesz tam teraz jak gdyby nigdy nic i dowiesz się, co oni zamierzają zrobić z tą książką. Jasne?
Meggie chciała zaprotestować, ale zanim zdołała cokolwiek zrobić, Smolipaluch otworzył drzwi i wepchnął ją do biblioteki.
ZwyĘy
Kto kradnie książki lub wypożyczonych nie zwraca, w tego ręku niech książka zamieni się w jadowitego węża. Niechaj go tknie apopleksja i porazi jego członki. Wrzeszcząc wniebogłosy, niechaj błaga o łaskę i niech żyje w męczarniach, dopóki jego ciało nie zgnije. Mole niech zżerają jego trzewia jak robak śmierci, który nigdy nie umiera. A kiedy stanie na Sądzie Ostatecznym, niechaj pochłonie go ogień piekielny. Napis w bibliotece klasztoru San Pedro w Barcelonie, cytowany za Alberto Manguelem
Rozpakowali książkę, papier leżał na krześle obok. Żadne z nich nie zauważyło, kiedy Meggie weszła do biblioteki. Elinor pochylała się nad jednym z pulpitów, obok niej stał Mo. Odwróceni byli plecami do drzwi.
- Nie do wiary. Myślałam, że nie istnieje już ani jeden egzemplarz - mówiła właśnie Elinor. - Krążą niesamowite historie na temat tej książki. Pewien antykwariusz, u którego często coś kupuję, opowiadał mi, że przed kilku laty skradziono mu trzy egzemplarze, i to tego samego dnia. Identyczną historię opowiedziało mi dwóch księgarzy.
- Naprawdę? To rzeczywiście dziwne! - powiedział zaskoczony Mo, ale Meggie bez trudu poznała po jego głosie, że tyl-
48
ko udaje zdziwienie. - W każdym razie, nawet gdyby to nie był rarytas, dla mnie ta książka przedstawia wielką wartość i chciałbym mieć pewność, że jest pod dobrą opieką... przez jakiś czas, zanim się po nią zgłoszę.
- U mnie każda książka jest pod dobrą opieką - odparła Eli-nor obrażonym tonem. - Świetnie o tym wiesz. To moje dzieci, moje atramentowoczarne dzieci, pielęgnuję je, troszczę się o nie. Nie dopuszczam do ich kartek światła słonecznego, odkurzam je i bronię przed zachłannymi molami książkowymi i brudnymi palcami. Ta książka znajdzie się na honorowym miejscu i nikt nie ujrzy jej na oczy, dopóki jej nie odbierzesz. Nie przepadam za gośćmi w mojej bibliotece. Zostawiają tylko w moich biednych książkach odciski palców i skórki od sera. A poza tym, jak wiesz, mam bardzo drogi system alarmowy.
- Tak, to mnie szczególnie uspokaja! - W glosie Mo czuć było ulgę. - Dziękuję ci, Elinor! Naprawdę bardzo ci dziękuję. Gdyby w najbliższym czasie ktoś zapukał do drzwi i spytał cię o książkę, to udawaj, że nigdy o niej nie słyszałaś, zgoda?
- Oczywiście! Czego się nie robi dla dobrego introligatora! Poza tym jesteś mężem mojej siostrzenicy. Wiesz, czasem mi jej brak. No tak, ty pewnie czujesz to samo. Zdaje się, że twoja córka dość dobrze sobie bez niej radzi.
- Prawie jej nie pamięta - powiedział cicho Mo.
- Całe szczęście. Czasem to nawet praktyczne, że nasza pamięć nie jest nawet w połowie tak dobra jak pamięć książek. Bez nich pewnie nic byśmy już nie wiedzieli. Wszystko uległoby zapomnieniu: wojna trojańska, Kolumb, Marco Polo, Szekspir, wszyscy ci zwariowani królowie i bogowie... - Elinor odwróciła się i zdrętwiała. - Czyżbym nie usłyszała twojego pukania?
Patrzyła na Meggie z taką wrogością, że ta musiała zebrać całą odwagę, by nie odwrócić się na pięcie i nie umknąć na korytarz.
- Jak długo już tu jesteś, Meggie? - spytał Mo. Meggie wojowniczo wysunęła podbródek.
49
- Ona może ją zobaczyć, ale przede mną ją ukrywasz! - zawołała. (Atak jest zawsze najlepszą obroną). - Jeszcze nigdy nie ukryłeś przede mną żadnej książki! Co jest w niej takiego nadzwyczajnego? Oślepnę, kiedy ją przeczytam? Odgryzie mi palce? Jakie okropne tajemnice w niej się kryją, że nie mogę jej nawet zobaczyć?
- Mam swoje powody, żeby ci jej nie pokazywać - odparł Mo.
Był bardzo blady. Bez słowa podszedł do córki i chciał ją wypchnąć za drzwi, ale Meggie wyrwała się.
- Oho, jest uparta! - stwierdziła Elinor. - Zaczynam nabierać do niej sympatii. Pamiętam, że jej matka jako dziecko też była taka. Podejdź tutaj. - Odsunęła się od pulpitu, przywołując Meggie gestem. - Zobacz, że w tej książce nie ma nic nadzwyczajnego, przynajmniej nie dla ciebie. Ale przekonaj się na własne oczy. Własnym oczom wierzy się najbardziej. A może twój ojciec jest innego zdania? - rzuciła Mo pytające spojrzenie.
Mo zawahał się, wreszcie z rezygnacją potrząsnął głową.
Książka leżała rozłożona na pulpicie. Nie wyglądała na zbyt starą. Meggie wiedziała, jak wyglądają stare książki. W warsztacie Mo widywała takie, których strony były pocętkowane jak futro geparda - i równie żółte. Przypominała sobie jedną, której okładkę zaatakowały mole. Ślady ich żarłoczności wyglądały jak otwory po miniaturowych pociskach. Mo wyjął książkę z okładki, starannie pozszywał strony, a następnie uszył im nowe ubranko, jak to nazywał. Takie ubranko mogło być obciągnięte skórą lub płótnem, mogło być gładkie lub wytłaczane; tłoczenia, wykonane maleńkimi stemplami, często były złocone.
Książka, na którą Meggie właśnie patrzyła, miała okładkę płócienną, srebrzyście zieloną, jak listki wierzby. Rogi okładki były już lekko wytarte, strony zaś jeszcze tak jasne, że każda literka odcinała się od papieru ostrym czarnym konturem. Mię-
50
dzy kartkami leżała wąska czerwona wstążka. Na prawej stronie widniała ilustracja przedstawiająca kobiety we wspaniałych strojach, połykacza ognia, akrobatę i kogoś, kto, sądząc z wyglądu, mógł być królem.
Meggie przewróciła kilka stronic. Ilustracji nie było dużo, ale początkowa litera każdego rozdziału sama w sobie była małym obrazkiem. Na jednych literach siedziały zwierzątka, wokół innych owijały się rośliny, a jedno P paliło się jasnym płomieniem. Płomienie były tak łudząco prawdziwe, że Meggie przesunęła po nich palcem, by się przekonać, czy przypadkiem nie parzą. Następny rozdział zaczynał się od litery K - rozpierała się jak król, a na jej wyciągniętym ramieniu siedziało zwierzątko z puszystym ogonem.
Kiedy zdołał wyśliznąć się z miasta, nikt nie wiedział - przeczytała Meggie, ale nim zdołała ogarnąć wzrokiem dalszy tekst, Elinor zatrzasnęła jej książkę przed nosem.
- Myślę, że to wystarczy - powiedziała, wsadzając tom pod ramię. - Twój ojciec mnie prosił, abym schowała książkę w bezpiecznym miejscu, i teraz właśnie to zrobię.
Mo znów ujął Meggie za rękę. Tym razem się nie opierała.
- Proszę cię, Meggie, zapomnij o tej książce - szepnął. -Przynosi nieszczęście. Dam ci za nią sto innych.
Meggie bez słowa skinęła głową. W drzwiach obejrzała się jeszcze na Elinor. Ciotka stała bez ruchu, przyglądając się książce z taką czułością, z jaką Mo czasem patrzył na Meggie, gdy wieczorem okrywał ją kołdrą.
Potem Mo zamknął drzwi.
- Gdzie ona ją ukryje? - spytała Meggie, gdy szli oboje korytarzem.
- Och, ma parę cudownych schowków na taką okazję - odparł wymijająco Mo. - Ale są tajne, jak to ze schowkami bywa. Co ty na to, żebym ci teraz pokazał twój pokój? - Starał się zachowywać beztrosko, ale nie bardzo mu się to udawało.
51
- Wygląda jak pokój w luksusowym hotelu. Co ja mówię, o wiele lepiej.
- Brzmi nieźle - bąknęła Meggie.
Rozejrzała się dookoła, ale Smolipaluch zniknął. Gdzie on się podział? Musiała go o coś zapytać. Natychmiast. Nie mogła myśleć o niczym innym, podczas gdy Mo pokazywał jej pokój, przekonywał, że teraz wszystko już jest w porządku, że tylko skończy swoją pracę, a potem wrócą do domu. Meggie kiwała głową, udając, że go słucha, ale tak naprawdę myślała tylko
0 pytaniu, które zada Smolipaluchowi. Pytanie cisnęło jej się na usta z taką mocą, że aż się dziwiła, iż Mo go nie zauważa - musiało być jasno wypisane na jej wargach!
Kiedy zostawił ją samą i poszedł przynieść bagaże, Meggie pobiegła do kuchni, ale i tam nie było Smolipalucha. Zajrzała nawet do sypialni Elinor i choć otworzyła wiele drzwi w tym ogromnym domu - nigdzie go nie znalazła. W końcu nie miała siły szukać dalej. Mo już dawno się położył i Elinor znikła w swojej sypialni. Meggie nie pozostało nic innego, jak pójść do swego pokoju i wyciągnąć się na ogromnym łożu. Czuła się w nim zagubiona, jakby się nagle skurczyła.
"Tak jak Alicja w krainie czarów" - pomyślała, głaszcząc pościel w kwiatki.
Ogólnie jednak pokój jej się podobał. Było tu pełno książek
1 obrazów. Meggie zsunęła się z łóżka i podeszła do okna. Na dworze dawno już zapadł mrok, a kiedy popchnęła okiennice, chłodne powietrze owiało jej twarz. W ciemności widziała tylko żwirowy podjazd przed domem, na szarobiałe kamyki padało blade światło latarni. Pomalowany w pasy busik Mo stał obok kombi Elinor niczym zebra, która zabłądziła do końskiej stajni. Mo namalował te żółte pasy na białym lakierze samochodu po tym, jak podarował jej Księgę dżungli. Myślała o domu, który w takim pośpiechu opuścili, o swojej ławce w szkole, która dziś
52


świeciła pustkami, ale nie umiałaby powiedzieć, czy tęskni za tym wszystkim.
Kładąc się spać, pozostawiła okiennice uchylone. Mo umieścił obok łóżka jej skrzynkę z książkami. Śmiertelnie zmęczona wyciągnęła jedną z nich, próbując poczuć się jak w domu, pośród dobrze znanych słów, ale nic z tego nie wyszło. Wspomnienie tamtej książki wymazywało wyrazy. Meggie co chwila stawały przed oczami inicjały - duże i kolorowe, w otoczeniu postaci, których historii nie znała, bo książka nie zdążyła ich jej opowiedzieć.
"Muszę znaleźć Smolipalucha - pomyślała sennie. - Musi przecież gdzieś być!" - Ale zaraz książka wysunęła jej się z rąk i Meggie usnęła.
Rano obudziło ją słońce. Powietrze było jeszcze chłodne po nocy, ale na niebie nie było ani chmurki, a kiedy Meggie wychyliła się z okna, w oddali, poprzez gałęzie drzew, ujrzała połyskujące jezioro. Pokój, który jej przydzieliła Elinor, mieścił się na pierwszym piętrze. Mo spał dwa pokoje dalej, za to Smo-lipaluch musiał się zadowolić izdebką na poddaszu. Meggie widziała ją wczoraj, kiedy gó szukała. Stało tam tylko wąskie łóżko, a wokół, aż po wiązanie dachowe, piętrzyły się kartony z książkami.
Mo i Elinor siedzieli już przy stole, gdy Meggie przyszła do kuchni na śniadanie, ale Smolipalucha nie było.
- O, ten już dawno jest po śniadaniu - powiedziała uszczypliwie Elinor, gdy Meggie o niego spytała. - Zjadł je w towarzystwie zwierzaka z ostrymi zębami, który siedział na stole i zaczął na mnie fukać, gdy weszłam do kuchni. Wytłumaczyłam waszemu dziwnemu przyjacielowi, że jedyne stwory, jakie mogę ścier-pieć na stole kuchennym, to muchy, więc wyniósł się na dwór ze swoim futrzakiem.
- Czego od niego chcesz? - spytał Mo.
53
- Och, nic takiego, chciałam... chciałam go o coś spytać - odparła Meggie, po czym zjadła w pośpiechu pół kromki chleba, wypiła kilka łyków obrzydliwie gorzkiego kakao, które przyrządziła Elinor, i wybiegła z domu.
Znalazła Smolipalucha za domem, na starannie przystrzyżonym trawniku, gdzie obok gipsowego aniołka stał samotny leżak. Gwina nie było widać. Kilka ptaków kłóciło się w krzaku rododendronu pokrytym czerwonymi kwiatami, a Smolipaluch żonglował, całkowicie pochłonięty swoim zajęciem. Meggie próbowała policzyć kolorowe piłeczki - cztery, sześć, osiem. Tak szybko chwytał je w powietrzu, że od samego patrzenia zakręciło jej się w głowie. Łapał je, stojąc na jednej nodze tak niedbale, jakby w ogóle nie musiał patrzeć na to, co robi. Dopiero gdy zobaczył Meggie, jedna z piłeczek wyśliznęła mu się z ręki i upadła jej pod stopy.
Meggie podniosła ją i odrzuciła Smolipaluchowi.
- Skąd pan to umie? - spytała. - To wyglądało... cudownie. Smolipaluch skłonił się drwiąco. Znów miał na twarzy ten
swój uśmieszek.
- Zarabiam tym na życie - odrzekł. - Tym i paroma innymi rzeczami.
- Jak można tym zarobić na życie?
- Na jarmarkach. Podczas uroczystości. Na urodzinach dzieci. Byłaś kiedyś na jednym z tych jarmarków, gdzie ludzie zachowują się, jakby jeszcze żyli w średniowieczu?
Meggie skinęła głową. Odwiedziła kiedyś z Mo takie miejsce. Były tam cudowne rzeczy, tak dziwne, jakby pochodziły nie z innych czasów, ale wręcz z innego świata. Mo kupił jej puzderko ozdobione kolorowymi kamieniami, z rybką z połyskującego złotozielono metalu; rybka miała szeroko otwarty pyszczek i kulkę w pustym brzuchu, która podzwaniała cicho, kiedy się potrząsnęło puzderkiem. W powietrzu pachniało świeżo upieczonym chlebem, dymem i wilgotnymi ubraniami. Meggie wi-
54
działa, jak płatnerz wykuwa miecz, a na widok kobiety przebranej za czarownicę schowała się za plecami Mo.
Smolipaluch pozbierał piłeczki i wrzucił je do torby. Torba była otwarta. Meggie podeszła od niechcenia i zerknęła do środka. Były tam butelki i biała wata, i karton mleka, ale zanim zdążyła zobaczyć coś więcej, Smolipaluch zamknął torbę.
- Przykro mi, ale to tajemnica zawodowa - powiedział. -Twój ojciec dał książkę tej Elinor, tak?
Meggie wzruszyła ramionami.
- Możesz mi spokojnie powiedzieć. I tak wiem. Podsłuchiwałem. Jest szalony, że chce ją tutaj zostawić, ale co można poradzić.
Smolipaluch usiadł na leżaku. Obok na trawie leżał jego plecak. Wystawał z niego puszysty ogon.
- Widziałam Gwina... - powiedziała Meggie.
- Tak? - Smolipaluch wyciągnął się na leżaku i zamknął oczy. W słońcu jego włosy były jaśniejsze. - Ja też. Jest w plecaku. To dla niego pora snu.
- Widziałam go w tej książce...
Mówiąc to, Meggie pilnie obserwowała Smołipałucha, ale on nawet nie drgnął. Nie miał myśli wypisanych na czole tak jak Mo. Twarz Smołipałucha była jak zamknięta księga i każdy, kto spróbowałby ją otworzyć, oberwałby po łapach.
- Siedział na jednej z liter - ciągnęła Meggie. - To była litera K. Widziałam różki...
- Naprawdę? - Smolipaluch nawet nie otworzył oczu. -Wiesz, w którym z tysiąca swoich regałów schowała ją ta zwariowana amatorka książek?
Meggie udała, że nie słyszała pytania.
- Dlaczego Gwin wygląda tak jak to zwierzątko w książce? -spytała. - Naprawdę przykleił mu pan rogi?
- Czy mu przykleiłem? - powtórzył Smolipaluch, wpatrując się w niebo.
55
Nad domem Elinor przepływało kilka chmurek. Słońce znikło za jedną z nich, cień padł na trawę jak brzydka plama.
- Czy ojciec często ci czyta na głos, Meggie? - odezwał się znowu Smolipaluch.
Meggie zmierzyła go nieufnym spojrzeniem, po czym uklękła obok plecaka i pogłaskała jedwabisty ogon Gwina.
- Nie - odparła. - Ale nauczył mnie czytać, kiedy miałam pięć lat.
- Zapytaj go, dlaczego ci nie czyta - powiedział Smolipaluch. - Tylko nie daj się zbyć byle czym.
- Co to znaczy? - Meggie wyprostowała się rozzłoszczona. -Nie lubi tego i już!
Smolipaluch uśmiechnął się. Wychylił się z leżaka i wsadził do plecaka rękę.
- Aha, wygląda mi to na pełny brzuszek - stwierdził. - Gwi-nowi powiodło się chyba nocne polowanie. Mam nadzieję, że nie splądrował znowu jakiegoś gniazda. A może to tylko bułeczki i jajka Elinor?
Ogon Gwina poruszał się rytmicznie zupełnie jak ogon kota. Meggie z odrazą patrzyła na plecak. Była bardzo zadowolona, że nie widzi pyszczka Gwina, może została jeszcze na nim krew?
Smolipaluch znów wyciągnął się na leżaku.
- Mam ci pokazać dzisiaj wieczorem, do czego służą butelki, wata i inne tajemnicze rzeczy w mojej torbie? - spytał, nie patrząc na nią. - Ale musi być ciemno. Ciemno choć oko wykol. Nie boisz się w nocy wychodzić z domu?
- Oczywiście, że nie! - Meggie była urażona, choć tak naprawdę nie lubiła przebywać na dworze po ciemku. - Ale najpierw niech mi pan powie, dlaczego...
- Pan? - Smolipaluch się roześmiał. - Boże, jeszcze chwila i zaczniesz do mnie mówić "szanowny panie". Nie lubię tego, więc daj sobie spokój.
56
Meggie skinęła głową, przygryzając wargi. Miał rację, słowo "pan" do niego nie pasowało.
- No dobrze, więc dlaczego przykleiłeś Gwinowi rogi? - dokończyła pytanie. - I co wiesz o tej książce?
Smolipaluch podłożył sobie ręce pod głowę.
- Wiem o niej mnóstwo rzeczy - rzekł. - Może ci nawet kiedyś o tym powiem. Ale na razie ustalamy spotkanie na wieczór, koło jedenastej, dokładnie w tym miejscu. Zgoda?
Meggie zadarła głowę: na dachu domu Elinor wygwizdywał zajadle kos.
- Zgoda - powiedziała - o jedenastej. I biegiem wróciła do domu.
Elinor zaproponowała Mo urządzenie pracowni tuż obok biblioteki. Było tam niewielkie pomieszczenie, w którym trzymała kolekcję starych atlasów roślin i zwierząt (wyglądało na to, że nie ma takiego rodzaju książek, których Elinor by nie zbierała). Były one ustawione na regałach z drewna miodowego koloru. Na niektórych półkach książki służyły jako podpórki do szklanych gablotek z zasuszonymi owadami, co sprawiło, że Elinor wydała się Meggie jeszcze mniej sympatyczna. Pod oknem stał piękny stół z toczonymi nogami, ale o połowę mniejszy od tego, który Mo miał w swojej pracowni w domu. To pewnie dlatego klął cicho, gdy Meggie wsunęła głowę przez drzwi.
- Popatrz na ten stół - powiedział. - Można na nim sortować znaczki, ale nie oprawiać książki. Całe to pomieszczenie jest za małe. Gdzie mam ustawić prasę, gdzie trzymać narzędzia... Ostatnim razem pracowałem na poddaszu, ale tam teraz też są wszędzie kartony z książkami.
Meggie przejechała dłonią po grzbietach ciasno ustawionych książek.
- Powiedz jej po prostu, że musisz mieć większy pokój.
57
Ostrożnie wyjęła z regału jakąś książkę i zaczęła ją kartkować. Były tam obrazki dziwacznych owadów, żuków z rogami, żuków z trąbami, a jeden miał najprawdziwszy nos. Meggie wodziła palcem po ilustracjach w pastelowych kolorach.
- Mo, czemu właściwie nigdy mi nie czytałeś?
Ojciec odwrócił się do niej tak raptownie, że o mało nie upuściła książki.
- Dlaczego mnie o to pytasz? Rozmawiałaś ze Smolipalu-chem, tak? Co ci powiedział?
- Nic. Zupełnie nic!
Meggie sama nie wiedziała, dlaczego kłamie. Wsunęła książkę z owadami na miejsce. Wydawało jej się, że ktoś oplątuje ich niewidzialną siecią, siecią tajemnic i kłamstw, która staje się coraz gęstsza.
- Uważam, że to dobre pytanie - powiedziała, wyciągając następną książkę.
Książka nosiła tytuł Mistrzowie kamuflażu. Zwierzęta na ilustracjach były podobne do żywych gałązek lub zeschłych liści.
Mo znów odwrócił się do niej plecami. Zaczął układać narzędzia na przykrotkim blacie: z lewej strony falcarka, obok młotek z okrągłą główką, którym Mo formował grzbiety książek, ostry nóż do papieru...
Zwykle Mo pogwizdywał przy pracy, ale nie dzisiaj. Widać było, że myślami jest gdzie indziej. Tylko gdzie?
Wreszcie przysiadł na brzegu stołu i spojrzał na Meggie.
- Nie lubię komuś czytać - powiedział, tak jakby to była naj-nudniejsza rzecz pod słońcem. - Przecież wiesz o tym. Po prostu nie lubię i już.
- Ale dlaczego? Przecież opowiadasz mi różne historie. Potrafisz pięknie opowiadać. Potrafisz naśladować głosy, trzymać w napięciu albo rozśmieszać...
Mo skrzyżował ramiona na piersi, jakby przed czymś chciał się obronić.
58
- Mógłbyś mi na przykład poczytać Przygody Tomka Sawyera -zaproponowała Meggie. - Albo Skąd się wzięty zmarszczki u nosorożca.
Była to jedna z ulubionych książek Mo. Kiedy Meggie była mała, bawili się czasem, że w jej ubranku jest pełno okruchów, tak jak w skórze nosorożca.
- Tak, to cudowna opowieść - powiedział Mo, odwracając się do niej plecami.
Położył na stole teczkę, w której przechowywał papiery na wyklejki. "Każda książka - powiedział jej kiedyś - powinna się zaczynać od wyklejki. Najlepiej w ciemnym kolorze: ciemno-czerwowym, granatowym, to zależy, jaka jest okładka. Kiedy otwierasz książkę, wkraczasz jakby do teatru: najpierw jest kurtyna, odsuwasz ją i przedstawienie się zaczyna".
- Meggie, naprawdę muszę teraz popracować - rzucił Mo przez ramię. - Im prędzej skończę z książkami Elinor, tym szybciej wrócimy do domu.
Meggie odstawiła na półkę książkę z kamuflującymi się zwierzętami.
- A jeśli mu ich nie przykleił? - spytała. -Co?
- Jeśli Smolipaluch nie przykleił rogów Gwinowi?
- Przykleił je - powiedział Mo, przysuwając krzesło do stołu. - Nawiasem mówiąc, Elinor pojechała na zakupy. Więc jeśli padasz z głodu, to usmaż sobie naleśniki, okej?
- Okej - mruknęła Meggie.
Przez chwilę zastanawiała się, czy powinna mu powiedzieć o nocnym spotkaniu ze Smolipaluchem, ale w końcu postanowiła nic nie mówić. Spytała tylko:
- Myślisz, że mogłabym zabrać stąd parę książek do siebie do pokoju?
-Jasne. Pod warunkiem że nie przemycisz ich do swojej skrzyni.
59
- Tak jak ten złodziej książek, o którym mi opowiadałeś? -Meggie wsadziła sobie trzy książki pod lewe ramię i cztery pod prawe. - Ile to on ukradł? Trzydzieści tysięcy?
- Czterdzieści tysięcy - odparł Mo. - Ale on przynajmniej nie mordował właścicieli.
- Tak jak ten hiszpański mnich? Zapomniałam, jak on się nazywał.
Meggie podeszła do drzwi i otworzyła je czubkiem buta.
- Smolipaluch mówi, że Capricorn mógłby cię zabić, żeby tylko dostać tę książkę - Meggie starała się mówić obojętnym głosem. - Mógłby, Mo?
- Meggie! - Mo odwrócił się i pogroził jej nożem do rozcinania papieru. - Idź się poopalać albo wetknij swój śliczny nosek w te książki, które pożyczyłaś, tylko daj mi pracować. I powiedz Smolipaluchowi, że potnę go tym nożem na cieniutkie plasterki, jeśli nie przestanie ci opowiadać bzdur.
- To nie była odpowiedź! - stwierdziła Meggie i wyszła z pracowni obładowana pożyczonymi książkami.
W swoim pokoju porozkładała książki na ogromnym łożu i zaczęła je przeglądać. Czytała o żukach, które wprowadzają się do opuszczonych muszli ślimaków niby ludzie do pustego domu, o żabach wyglądających jak liście i gąsienicach z kolorowymi kolcami, o małpach z białymi brodami, pręgowanych mrówkojadach i kotach, które wygrzebują z ziemi pataty. Wydawało się, że wszystko jest tutaj, każde stworzenie, jakie Meggie mogła sobie wyobrazić, a są nawet takie, których wygląd przekraczał jej wyobraźnię.
Jednak w żadnej z mądrych książek Elinor nie znalazła ani słowa o rogatych kunach.
Ogień i gwiazdy
I oto nadciągnęli z tańczącymi niedźwiedziami, psami i kozami, małpami i świstakami, chodzili po linie, fikali koziołki w przód i w tył, ciskali mieczami i nożami, rzucali się na ich ostrza, nie czyniąc sobie szkody, połykali ogień i gryźli kamienie, dokonywali magicznych sztuczek pod płaszczem i kapeluszem, używali czarodziejskich pucharów i łańcuchów, naśladowali śpiew słowika, krzyk pawia, bek sarny, urządzali zapasy i tańce przy dźwiękach podwójnego fletu.
Wilhelm Hertz, Księga wędrownego grajka
Dzień wlókł się niemiłosiernie. Meggie tylko przez chwilę widziała Mo, po południu, gdy Elinor wróciła z zakupów i godzinę później poczęstowała ich spaghetti z jakimś gotowym sosem.
- Przykro mi, ale nie mam cierpliwości do tego głupiego gotowania - powiedziała, rozkładając talerze na stole. - A może nasz przyjaciel z futrzakiem umie gotować?
- Niestety. - Smolipaluch z ubolewaniem uniósł ramiona. -Tym nie mogę służyć.
- Mo dobrze gotuje - powiedziała Meggie, mieszając makaron z wodnistym sosem.
- On ma reperować moje książki, a nie gotować - rzuciła szorstko Elinor. - No a ty?

61
Meggie wzruszyła ramionami.
- Umiem zrobić naleśniki - odparła. - Ale dlaczego pani nie kupi sobie paru książek kucharskich? Ma pani przecież wszystkie rodzaje książek. To by na pewno pomogło.
Elinor nie zaszczyciła jej odpowiedzią.
- Aha, jeszcze jedna reguła na noc - powiedziała po chwili, gdy wszyscy jedli w milczeniu. - Nie życzę sobie zapalonych świec w moim domu. Ogień mnie denerwuje. Zbyt chętnie odżywia się papierem.
Meggie o mało się nie zakrztusiła. Oczywiście miała ze sobą parę świeczek, leżały już przygotowane na nocnym stoliku w jej pokoju, Elinor musiała je zobaczyć.
Ale Elinor nie patrzyła na Meggie, tylko na Smolipalucha, który bawił się pudełkiem zapałek.
- Mam nadzieję, że pan też zapamięta tę regułę - powiedziała - bo wygląda na to, że i tej nocy zamierza nam pan dotrzymać towarzystwa.
- Jeśli wolno mi nadużyć pani gościnności. Jutro rano już mnie tu nie będzie, obiecuję.
Smolipaluch wciąż trzymał w ręce zapałki. Nic sobie nie robił z pełnego dezaprobaty spojrzenia Elinor.
- Coś mi się zdaje, że ktoś tu ma zupełnie fałszywe pojęcie o ogniu - rzekł po chwili. - Przyznaję, że ogień może być jak małe kąsające zwierzątko, ale można go poskromić.
To mówiąc, wyjął z pudełka zapałkę, zapalił ją i szybko wsunął płomyczek w otwarte usta.
Meggie wstrzymała oddech, gdy wargi Smolipalucha zacisnęły się na drewienku zapałki. Smolipaluch otworzył usta, wyjął zgaszoną zapałkę i z uśmiechem położył ją na swoim pustym talerzu.
- Widzi pani? Wcale mnie nie ugryzł. Można go łatwiej poskromić niż kota.
Elinor skrzywiła się lekceważąco, ale Meggie z podziwem wpatrywała się w twarz Smolipalucha.
62

Mo nie wydawał się zaskoczony sztuczką z ogniem. Spojrzał ostrzegawczo na Smolipalucha, na co ten posłusznie schował zapałki do kieszeni spodni.
- Oczywiście zastosuję się do reguły ze świecami - powiedział szybko. - Nie ma sprawy. Naprawdę.
- Dobrze. - Elinor skinęła głową. - Ale jest jeszcze coś. Jeśli pan dzisiaj znowu zamierza zniknąć, kiedy się ściemni, tak jak wczoraj, to radzę, żeby nie wracał pan zbyt późno. Punktualnie o wpół do dziesiątej włączam system alarmowy.
- O, to wczoraj miałem dużo szczęścia. - Smolipaluch zręcznie wsunął do kieszeni kilka nitek spaghetti, niepostrzeżenie dla Elinor, ale nie dla Meggie. - Przyznaję, że lubię spacerować nocą. Świat jest wtedy bardziej w moim guście, jest cicho, pusto i tajemniczo. Ale dzisiaj nie miałem zamiaru wychodzić. Mimo to muszę panią prosić o nieco późniejsze włączenie tego wspaniałego systemu alarmowego.
- Ach tak? Wolno spytać dlaczego? Smolipaluch mrugnął do Meggie.
- No cóż, obiecałem tej młodej damie maleńkie przedstawienie. Początek - godzina przed północą.
-Aha! - Elinor otarła serwetką usta. - Przedstawienie. A może by je pan przełożył na porę dzienną, w końcu ta młoda dama ma dopiero dwanaście lat i powinna leżeć o ósmej w łóżku.
Meggie zagryzła wargi. Od kiedy skończyła pięć lat, nie chodziła spać o ósmej. Ale nie zadała sobie trudu, żeby to wyjaśnić. Podziwiała Smolipalucha za to, że z takim spokojem znosi wrogie spojrzenia Elinor.
- Ba, za dnia magiczne sztuki, które chcę pokazać Meggie, nie robią takiego wrażenia - powiedział, odchylając się na oparciu krzesła. - Do tego potrzeba, niestety, czarnego płaszcza nocy. A może i pani chce się przyglądać? Wtedy zrozumie pani, dlaczego to wszystko musi się odbywać nocą.
63
- Radzę ci przyjąć jego propozycję, Elinor! - powiedział Mo. - Przedstawienie na pewno ci się spodoba. Może po tym przestaniesz się bać ognia.
- Nie boję się ognia, tylko go nie lubię! - stwierdziła Elinor z kamienną twarzą.
- On potrafi też żonglować - wyrwało się Meggie. - Ośmioma piłeczkami.
- Jedenastoma - poprawił ją Smolipaluch. - Ale żonglerka to raczej coś na porę dzienną.
Elinor usunęła z obrusa nitkę makaronu i niechętnym spojrzeniem obrzuciła najpierw Meggie, potem Mo.
- No dobrze, nie chcę wam psuć zabawy - powiedziała. -O wpół do dziesiątej jak zwykle położę się z książką do łóżka po włączeniu systemu alarmowego. Ale kiedy Meggie mi powie, że idzie na to prywatne przedstawienie, wyłączę alarm na godzinę. Czy to wystarczy?
- W zupełności - przytaknął Smolipaluch, kłaniając się tak nisko, że nosem dotknął brzegu swojego talerza.
Meggie stłumiła chichot.
Pięć minut przed jedenastą zapukała do drzwi sypialni Elinor.
- Proszę! - usłyszała głos ciotki i otworzyła drzwi.
Elinor siedziała w łóżku, nisko pochylona nad katalogiem grubości książki telefonicznej.
- Za droga, za droga, za droga - mruczała. - Dam ci dobrą radę: wystrzegaj się namiętności, na które nie masz pieniędzy. Taka namiętność człowieka zżera. Weź choćby tę książkę! - Elinor tak mocno stuknęła palcem w lewą stronę katalogu, że Meggie nie zdziwiłaby się, gdyby zrobiła w nim dziurę. - Co za wydanie i jaki dobry stan! Od piętnastu lat marzę o tym, by ją kupić, ale jest za droga, o wiele za droga.
Wzdychając, zamknęła katalog, rzuciła go na dywan i spuściła nogi na podłogę. Ku zaskoczeniu Meggie miała na sobie długą ko-
64
szulę nocną w kwiaty. Wyglądała w niej młodziej, prawie jak dziewczynka, która pewnego dnia budzi się ze zmarszczkami na twarzy.
- No, ale ty pewnie nigdy nie będziesz taka zwariowana jak ja - mruczała, wciągając grube skarpety na bose stopy. - Twój ojciec nie ma skłonności do wariactwa, a co do twojej matki, to nigdy nie spotkałam kogoś równie trzeźwo myślącego. Mój ojciec był natomiast co najmniej tak samo zwariowany jak ja. Więcej niż połowę tych książek odziedziczyłam po nim. I co on teraz z tego ma? Czy uchroniły go przed śmiercią? Przeciwnie: dostał apopleksji na aukcji książek. Czy to nie jest śmieszne?
Meggie nie przychodziła do głowy żadna odpowiedź.
- Moja matka? - spytała w końcu. - Pani ją dobrze znała? Elinor prychnęła, jakby Meggie zadała niestosowne pytanie.
- Oczywiście, że tak. Twój ojciec poznał ją u mnie. Nigdy ci
0 tym nie wspominał?
Meggie potrząsnęła głową.
- Rzadko o niej mówi.
- No i dobrze. Po co rozdrapywać stare rany? A ty i tak jej nie pamiętasz. Ten znak na drzwiach biblioteki namalowała właśnie ona. Ale teraz już chodź, bo w końcu spóźnisz się na swoje przedstawienie.
Meggie poszła ciemnym korytarzem za Elinor. Przez mgnienie oka doznała dziwnego uczucia, jakby zza którychś z tych licznych drzwi mogła wyjść jej matka i do niej się uśmiechnąć. W całym tym ogromnym domu nigdzie nie paliło się światło
1 Meggie kilka razy uderzyła kolanem to o krzesło, to o stolik, którego nie zauważyła w ciemności.
- Dlaczego tu wszędzie jest tak ciemno? - spytała, gdy Elinor próbowała w holu wymacać kontakt.
- Bo wolę wydawać pieniądze na książki niż na niepotrzebnie zużyty prąd! - odparowała Elinor, spoglądając na zapalającą się żarówkę z taką złością, jakby uważała, że to głupie urządzenie mogłoby pobierać mniej prądu. Następnie podeszła do
65
metalowej skrzynki umieszczonej na ścianie za zasłoną tuż obok drzwi wejściowych.
- Mam nadzieję, że zgasiłaś światło w swoim pokoju? - rzuciła, otwierając skrzynkę.
- Oczywiście - powiedziała Meggie, choć wcale nie była tego pewna.
- Odwróć się! - rozkazała Elinor, ze zmarszczonym czołem zabierając się do wyłączania alarmu. - Do licha, te okropne przyciski! Mam nadzieję, że nie zrobiłam znowu czegoś nie tak. Daj mi znać, kiedy przedstawienie się skończy. I żeby ci przypadkiem nie przyszło do głowy skorzystać z okazji, wśliznąć się do biblioteki i zabrać jakąś książkę. Pamiętaj, że jestem w pokoju obok, a słuch mam lepszy od nietoperza.
Meggie zdusiła w sobie odpowiedź, którą miała na końcu języka. Elinor otworzyła drzwi wejściowe. Meggie bez słowa przeszła obok niej i wysunęła się na dwór.
- Czy dla mojej mamy też była pani zawsze taka mila? - spytała, gdy Elinor właśnie miała zamknąć drzwi.
Ta przez chwilę wpatrywała się w nią z osłupieniem.
- Myślę, że tak - powiedziała wreszcie. - Tak, na pewno tak. A ona była tak samo bezczelna jak ty. Przyjemnej zabawy z tym pożeraczem ognia! - I zatrzasnęła drzwi.
Meggie pobiegła za dom przez ciemny ogród i nagle usłyszała muzykę. Niespodzianie wypełniła ciszę nocną, jakby tylko czekała na kroki Meggie: obco brzmiące dźwięki, zwariowana mieszanina dzwoneczków, piszczałek i bębenków, dzika, a zarazem smętna melodia. Meggie wcale by się nie zdziwiła, gdyby za domem zobaczyła całą gromadę kuglarzy, ale Smolipaluch był sam.
Czekał na nią w tym samym miejscu, gdzie go spotkała po śniadaniu. Muzyka wydobywała się z magnetofonu kasetowego stojącego obok leżaka. Dla swojego widza Smolipaluch ustawił na skraju trawnika ławkę ogrodową. Po lewej i prawej stronie
66
ławki płonęły pochodnie wetknięte w ziemię. Następne dwie paliły się pośrodku trawnika, rzucając niespokojne cienie tańczące w trawie niczym słudzy, których Smolipaluch wezwał na tę okazję z jakiegoś mrocznego świata.
On sam stał obnażony do pasa, jego skóra była blada, tak samo jak księżyc wiszący dokładnie nad dachem domu Elinor, jakby i on zjawił się na przedstawienie.
Gdy Meggie wychynęła z ciemności, Smolipaluch skłonił się jej nisko.
- Proszę zająć miejsce, piękna panienko! - zawołał, przekrzykując muzykę. - Wszystko czeka tylko na ciebie.
Meggie zakłopotana usiadła na ławeczce i się rozejrzała. Na leżaku stały dwie butelki z ciemnego szkła, które widziała wcześniej w torbie Smolipalucha. W jednej coś połyskiwało bladawo, jakby Smolipaluch napełnił ją księżycową poświatą. Pomiędzy drewnianymi deseczkami leżaka tkwiło z dziesięć zapasowych pochodni z głowniami owiniętymi białą watą, a obok magnetofonu stało wiadro i pękaty wazon - Meggie przypomniała sobie, że widziała go w holu.
Spojrzała przelotnie na okna domu. W pokoju Mo było ciemno, widocznie jeszcze pracował, ale piętro niżej Meggie zobaczyła Elinor stojącą przy oknie w oświetlonym pokoju. Gdy tylko Meggie zerknęła w jej kierunku, Elinor zaciągnęła zasłony, jakby wyczuła ten wzrok, ale jej cień nadal odcinał się ciemno od bladożółtych zasłon.
- Słyszysz jak cicho? - powiedział Smolipaluch, wyłączając magnetofon.
Cisza nocna wypełniła uszy Meggie jak wata. Żaden listek nie drgnął, słychać było tylko trzask płonących pochodni i granie świerszczy.
Smolipaluch z powrotem włączył muzykę.
- Umówiłem się na dzisiaj z wiatrem - powiedział. - Bo musisz wiedzieć, że jeśli wiatr wbije sobie do głowy, że będzie się
67
bawił ogniem, to nawet ja nie potrafię go poskromić. Ale dał mi słowo honoru, że dzisiejszego wieczoru będzie się zachowywał spokojnie i nie popsuje nam zabawy.
To mówiąc, chwycił jedną z pochodni tkwiących między szczebełkami leżaka. Pociągnął łyk z butli ze światłem księżyca i wypluł białawą substancję do wielkiego wazonu. Następnie zanurzył w wiadrze trzymaną w ręku pochodnię, po czym wyciągnął ją i dotknął ociekającą głownią do jednej z jej płonących sióstr. Płomień buchnął tak gwałtownie, że Meggie aż się wzdrygnęła. Teraz Smolipaluch przytknął do ust drugą butlę, napełnił sobie płynem usta, aż mu się wydęły policzki, po czym głęboko wciągnął nosem powietrze, napiął ciało jak łuk i wypluł to, co miał w ustach, ponad płonącą pochodnię.
Nad trawnikiem zawisła kula ognia, przeraźliwie jasna, wżerająca się w ciemność nocy jak żywe stworzenie. Kula była ogromna, tak ogromna, że Meggie była przekonana, iż za chwilę wszystko tutaj stanie w płomieniach - trawa, leżak i sam Smolipaluch. Ale ten obrócił się tylko wokół własnej osi niby tańczące dziecko i wypluł drugą kulę ognia. Wyrzucił ją wysoko w niebo, jakby chciał podpalić gwiazdy. Potem zapalił drugą pochodnię i przesunął płomieniem po obnażonym ramieniu. Był szczęśliwy jak dziecko bawiące się ze swoim ulubieńcem. Ogień lizał jego skórę niby żywa, pełzająca, płomienista istota, którą Smolipaluch uczynił swoim przyjacielem, która go pieściła, tańczyła dla niego i odpędzała noc. Podrzucił pochodnię wysoko w górę, w to miejsce, gdzie jeszcze przed chwilą wisiała kula ognia, chwycił ją, zapalił następną, żonglował trzema, czterema, pięcioma zapalonymi pochodniami. Ich płomienie wirowały wokół niego, tańczyły wraz z nim, nie czyniąc mu najmniejszej krzywdy: oto Smolipaluch Pogromca Płomieni, Wypluwacz Iskier, Przyjaciel Ognia. Nagle pochodnie znikły, jakby połknęła je noc, i Smolipaluch z uśmiechem skłonił się przed oniemiałą z wrażenia Meggie.
68
Jak zaczarowana siedziała na twardej ławce, nie mogąc się napatrzeć do syta, gdy Smolipaluch ponownie przytknął butlę do ust i ponownie plunął ogniem w czarną twarz nocy.
Później Meggie nigdy nie umiała powiedzieć, co odciągnęło jej wzrok od wirujących pochodni i strzelających iskier i skierowało go ku oknom domu. Może wyczuła na skórze obecność zła, jak nagłe uczucie gorąca lub zimna... a może po prostu kątem oka dostrzegła światło, które nagle poczęło się sączyć przez okiennice biblioteki, padając na rododendrony przytulające liście do drewnianych listew. Może.
Zdawało jej się, że słyszy głosy wybijające się ponad muzykę z magnetofonu, głosy mężczyzn, i zdjął ją potworny lęk, takie samo mroczne, niedobre uczucie jak tamtej nocy, gdy zobaczyła na podwórku Smolipalucha.
Kiedy gwałtownie zerwała się z ławki, Smolipaluch upuścił pochodnię, która upadła w trawę. Szybko zadeptał ją nogą, zanim trawa zdążyła się zająć, po czym i on spojrzał na dom, nie mówiąc ani słowa.
A Meggie biegła. Żwir chrzęścił pod jej stopami, gdy pędziła ku domowi. Drzwi wejściowe były uchylone, w holu nie paliło się światło, ale Meggie usłyszała donośne głosy dochodzące z biblioteki.
- Mo?! - krzyknęła i znów okropny strach chwycił ją za gardło, wbił szpony w jej serce.
Drzwi do biblioteki również były otwarte. Meggie już miała tam wbiec, gdy dwie silne ręce chwyciły ją za ramiona.
- Cicho! - syknęła jej do ucha Elinor, wciągając dziewczynkę do swojej sypialni.
Meggie widziała, jak drżą jej palce, gdy zamykała drzwi na klucz.
- Otwieraj! - Meggie szarpnęła Elinor za rękę. Próbowała z powrotem przekręcić klucz w zamku, chciała na
nią wrzasnąć, że musi pomóc ojcu, ale Elinor zatkała jej usta
69
dłonią i odciągnęła od drzwi, choć Meggie wierzgała nieprzytomnie. Elinor była silna, dużo silniejsza od Meggie.
-Jest ich zbyt wielu! - warknęła, gdy Meggie próbowała ugryźć ją w palec. - Czterech czy pięciu wielkich drabów, i do tego uzbrojonych! - Pociągnęła wierzgającą Meggie do ściany obok łóżka. - Już ze sto razy chciałam kupić sobie ten głupi rewolwer! - szepnęła, przyciskając ucho do ściany. - Z tysiąc razy!
- Oczywiście, że jest tutaj! - usłyszała Meggie.
Nie musiała nawet przykładać ucha do ściany. Głos był ochrypły jak skrzek kota.
- Czy mamy przyprowadzić z ogrodu twoją córeczkę, żeby nam pokazała, gdzie ona jest? Czy wolisz to zrobić sam?
Meggie próbowała oderwać rękę Elinor od swoich ust.
- Uspokój się wreszcie! - syknęła jej do ucha Elinor. - Sprowadzisz na niego nieszczęście. Posłuchaj!
- Moją córkę? Co wiecie o mojej córce? - To był głos Mo. Meggie zaszlochała. Natychmiast poczuła znów dłoń Elinor
na ustach.
- Próbowałam zadzwonić na policję - szepnęła ciotka - ale telefon jest głuchy.
- O, wiemy wszystko, co musimy wiedzieć. - To był tamten drugi głos. - No więc, gdzie jest ta książka?
- Dam ją wam - mówił Mo zmęczonym głosem. - Ale pojadę z wami, bo chcę odzyskać książkę, kiedy Capricorn nie będzie jej już potrzebował.
Pojadę z wami... O co mu chodzi? Przecież nie może tak po prostu odejść. Meggie znów zaczęła wyrywać się do drzwi, ale Elinor szybko ją złapała. Meggie chciała odepchnąć Elinor, lecz ona zamknęła ją w mocnym uścisku.
- Tym lepiej. I tak mieliśmy cię zabrać - odezwał się inny głos, rozwlekły i grubiański. - Nawet nie wiesz, jak Capricorn tęskni za tobą. Ma wielkie wyobrażenie o twoich zdolnościach.
70
- Tak, ten zastępca, którego Capricorn znalazł na twoje miejsce, to straszny partacz. - Znowu ten koci głos. - Popatrz na Cockerella. - Tu Meggie usłyszała szuranie nóg. - Kuleje, a twarz Płaskiego Nosa pamięta lepsze czasy. Chociaż nigdy nie był pięknością.
- Przestań gadać, nie mamy czasu, Basta. No jak, zabieramy od razu jego córkę? - To jeszcze inny głos, brzmiący tak, jakby ktoś zatkał nos mówiącemu.
- Nie! - krzyknął Mo. - Moja córka zostaje tutaj, inaczej nie dam wam książki!
Któryś z mężczyzn się roześmiał.
- Owszem, Czarodziejski Języku, zapewniam cię, że ją dasz - mówił koci głos. - Ale nie martw się, nie było mowy o tym, żeby przywozić dzieciaka. Byłby tylko zawadą w drodze, a Capricorn już dostatecznie długo na ciebie czeka. No więc, gdzie jest ta książka?
Meggie tak mocno przycisnęła ucho do ściany, że aż poczuła ból. Usłyszała kroki, a następnie szuranie, jakby ktoś odsuwał na bok jakiś przedmiot.
Elinor tuż obok niej wstrzymała oddech.
- Niezły schowek! - pochwalił ten o kocim głosie. - Cocke-rell, zapakuj to. I dobrze jej pilnuj. No, jazda, Czarodziejski Języku. Idziemy.
Odeszli. Meggie rozpaczliwie próbowała wyrwać się z objęć Elinor. Usłyszała trzask zamykanych drzwi biblioteki, oddalające się, milknące kroki, aż w końcu zapanowała cisza. Wtedy Elinor wreszcie ją puściła.
Meggie rzuciła się do drzwi, szlochając, przekręciła klucz w zamku, pobiegła do biblioteki.
Była pusta. Ani śladu Mo.
Książki stały na regałach w całkowitym porządku, tylko w jednym miejscu ziała szeroka i ciemna dziura. Meggie zdawało się, że dostrzega pomiędzy książkami otwartą klapę.
71
- Nie do wiary! - usłyszała za sobą głos Ełinor. - Chodziło im rzeczywiście tylko o tę jedną książkę.
Meggie odepchnęła ją i wybiegła na korytarz.
- Meggie! - krzyknęła za nią Ełinor. - Poczekaj!
Ale na co miała czekać? Żeby obcy odjechali razem z jej ojcem? Usłyszała, że Ełinor biegnie za nią. Ełinor miała może silniejsze ramiona, ale za to nogi Meggie były szybsze.
W holu panowała ciemnść. Drzwi były otwarte na oścież i chłodny wiatr wionął Meggie w twarz, gdy bez tchu wypadła w noc.
- Mo! - krzyczała.
Zdawało jej się, że widzi zapałające się światła samochodowe, za domem, tam gdzie droga ginęła wśród drzew. Po chwili usłyszała warkot włączanego silnika. Meggie pobiegła w tamtym kierunku. Pośliznęła się na wilgotnym od rosy żwirze i rozbiła sobie kolano, krew ciepłym strumykiem spływała po jej nodze, ale Meggie nie zwracała na to uwagi. Biegła dalej, kulejąc i szlochając, aż stanęła przed żelazną bramą.
Ale droga za bramą była pusta.
Mo zniknął.
Co kryje noc
Tysiąc wrogów poza domem jest lepsze od jednego w domu.
Przysłowie arabskie
Smolipałuch stał ukryty za kasztanowcem, gdy Meggie przebiegła obok niego. Widział, jak zatrzymuje się przy bramie i patrzy na drogę. Słyszał, jak cieniutkim głosikiem wykrzykuje imię ojca. Jej wołania, niewiele głośniejsze od cykania świerszczy, gubiły się w tej wielkiej, czarnej nocy. A potem zrobiło się nagle cicho i drobna postać Meggie zastygła, jakby już nigdy nie miała się poruszyć. Zdawało się, że wszystkie siły ją opuściły i lada podmuch wiatru może ją zabrać ze sobą.
Stała tam tak długo, że w pewnym momencie Smolipałuch zamknął oczy, by już nie musieć na nią patrzeć. Ale wtedy usłyszał jej płacz i zrobiło mu się gorąco ze wstydu, zupełnie jakby wiatr chciał go spalić ogniem, którym jeszcze tak niedawno się bawił. Starając się nie robić hałasu, przylgnął do pnia kasztanowca, czekając, aż Meggie wreszcie sobie pójdzie. Ale ona wciąż stała bez ruchu.
Wreszcie, gdy Smolipaluchowi zupełnie już ścierpły nogi, Meggie odwróciła się jak marionetka, której odcięto kilka nitek, i ruszyła ku domowi. Nie płakała już, gdy przechodziła
73
obok Smolipalucha, tylko ocierała oczy z łez. Przez jedną straszną chwilę Smolipaluch miał ochotę podbiec do niej, by ją pocieszyć i wyjaśnić, dlaczego powiedział o wszystkim Capricor-nowi. Jednak Meggie już go minęła. Przyspieszyła kroku, jakby wróciły jej siły. Biegła coraz szybciej, aż znikła między czarnymi jak smoła drzewami.
Smolipaluch wyszedł zza drzewa, zarzucił plecak na ramię, podniósł dwie torby ze swoim dobytkiem i szybko przeszedł przez otwartą bramę.
Skrył się w ciemnościach nocy niby lis rabuś.
/
- Jesteś pewien, że do końca życia chcesz być myszą, skarbeńku? -spytata wreszcie babcia.
- Najzupełniej. Dopóki ktoś nas kocha, nieważne, kim jesteśmy i jak wyglądamy...
Roald Dahl, Czarownice
Kiedy Meggie wróciła, Elinor stała w jasno oświetlonych drzwiach wejściowych. Zarzuciła płaszcz na nocną koszulę. Noc była ciepła, ale od jeziora wiał chłodny wiatr. Jakże zrozpaczona była dziewczynka, jak bardzo zagubiona! Elinor dobrze znała to uczucie. Wiedziała, jakie to straszne.
- Zabrali go! -wykrztusiła Meggie z bezsilną złością, spoglądając wrogo na Elinor. - Dlaczego mnie zatrzymałaś? Mogłyśmy mu pomóc! - Zacisnęła pięści, jakby chciała ją uderzyć.
To uczucie Elinor też dobrze znała. Czasem człowiek ma ochotę walić, w co popadnie, ale to nic nie pomaga, zupełnie nic. Dalej się cierpi.
- Nie gadaj bzdur! - powiedziała szorstko. - Co mogłyśmy zrobić? Zabraliby i ciebie. Myślisz, że twój ojciec byłby z tego zadowolony? Czy coś by mu to pomogło? Nie. Więc nie stój tak i wejdź do środka.
75
Jednak Meggie nie ruszyła się z miejsca.
- Zabrali go do Capricorna! - szepnęła tak cicho, że Elinor nie dosłyszała.
- Do kogo?
Meggie potrząsnęła tylko głową, ocierając rękawem zapłakaną twarz.
- Zaraz przyjedzie policja - powiedziała Elinor. - Zadzwoniłam z komórki twojego ojca. Nigdy nie chciałam mieć czegoś takiego, ale teraz zmieniłam zdanie. Po prostu przecięli mi kabel.
Meggie wciąż jeszcze stała jak wrośnięta w ziemię. Drżała na całym ciele.
- I tak już są daleko! - wykrzyknęła.
- Boże drogi, nic mu się nie stanie!
Elinor ciaśniej owinęła się płaszczem. Wiatr się wzmagał. Wyraźnie zbierało się na deszcz.
- Skąd możesz wiedzieć? - Głos Meggie drżał z wściekłości. "Wielkie nieba - pomyślała Elinor - gdyby wzrok mógł zabijać, byłabym już trupem".
- A stąd, że sam chciał z nimi jechać - odparła ze złością. -Chyba słyszałaś? A może nie?
Meggie spuściła głowę. Oczywiście, że słyszała.
- To prawda - szepnęła. - Bardziej martwił się o książkę niż o mnie.
Elinor nic nie odpowiedziała. Jej ojciec miał niewzruszone przekonanie, że o książki należy się troszczyć bardziej niż o dzieci. A kiedy umarł, ona i jej dwie siostry jeszcze przez wiele lat miały takie uczucie, jakby po prostu zaszył się w bibliotece i odkurzał książki. Ale ojciec Meggie był inny.
- Bzdura! - rzekła w końcu. - Oczywiście, że się o ciebie martwił. Nie znam drugiego ojca, który by chociaż w połowie był tak zapatrzony w swoją córeczkę. Zobaczysz, że niedługo wróci. A teraz wejdź wreszcie do domu. - Wyciągnęła rękę do
76
Meggie. - Zrobię ci gorącego mleka z miodem. Chyba to się daje dzieciom, kiedy są bardzo nieszczęśliwe?
Ale Meggie nie zwróciła uwagi na gest Elinor. Odwróciła się nagle i ruszyła biegiem, jakby sobie coś przypomniała.
- Ej, poczekaj!
Elinor, złorzecząc, wsunęła stopy w chodaki i pokuśtykała za Meggie. Głupia dziewczyna pobiegła za dom, tam gdzie Smoli-paluch uraczył ją przedstawieniem. Trawnik był oczywiście pusty. W trawie sterczały tylko wypalone pochodnie.
- No tak, wielki pożeracz zapałek też, zdaje się, zniknął -powiedziała. - W każdym razie w domu go nie ma.
- Może ich ściga! - Meggie podeszła do jednej z pochodni i przejechała ręką po zwęglonej głowni. - Właśnie! Zobaczył, co się stało, i pojechał za nimi! - Z nadzieją spojrzała na Elinor.
- Na pewno. Tak musiało być. - Elinor zadała sobie wiele trudu, by jej głos nie zabrzmiał ironicznie.
"Jak ty sobie to wyobrażasz - dodała w myślach - że ściga ich piechotą?". Ale nie powiedziała tego głośno, tylko łagodnie położyła rękę na ramieniu Meggie. Dziewczynka wciąż drżała.
- No, chodź! - powiedziała. - Zaraz tu będzie policja. Poza tym chwilowo nic nie możemy zrobić. Zobaczysz, że za kilka dni ojciec wróci, kto wie, może razem z twoim plującym ogniem przyjacielem. Do tego czasu musisz ze mną jakoś wytrzymać.
Meggie skinęła głową. Bez oporu pozwoliła się zaprowadzić do domu.
- Mam jedną prośbę - powiedziała Elinor w drzwiach. Meggie spojrzała na nią nieufnie.
- Czy mogłabyś przez ten czas, kiedy tu będziemy same, nie patrzeć na mnie takim wzrokiem, jakbyś miała ochotę mnie otruć? Dałoby się to zrobić?
Przez twarz Meggie przemknął blady uśmiech.
- Myślę, że tak - powiedziała.
77
Dwaj policjanci, którzy wreszcie się zjawili, zadawali wiele pytań, na które ani Elinor, ani Meggie nie umiały odpowiedzieć. Nie, Elinor nigdy jeszcze nie widziała tych mężczyzn. Nie, nie zabrali pieniędzy ani niczego wartościowego, tylko jedną książkę. Usłyszawszy to, policjanci wymienili rozbawione spojrzenia. Elinor zezłościła się i zrobiła im wykład na temat wartości rzadkich książek, ale to tylko pogorszyło sprawę. A kiedy Meggie w końcu powiedziała, że na pewno znajdą jej ojca, kiedy uda im się wytropić niejakiego Capricorna, tamci popatrzyli na siebie takim wzrokiem, jakby dziewczynka z całym przekonaniem twierdziła, że jej ojca porwał zły wilk. A potem odjechali.
Elinor odprowadziła Meggie do jej pokoju. A ta znowu miała łzy w oczach. Elinor kompletnie nie wiedziała, jak się pociesza dwunastoletnie dziewczynki, dlatego powiedziała:
- Twoja matka też spała w tym pokoju.
Były to akurat słowa, których nie należało mówić, dodała więc szybko:
- Poczytaj sobie coś, jeśli nie będziesz mogła usnąć. - Odchrząknęła dwa razy i poszła przez pusty, ciemny dom do swojej sypialni.
Dlaczego dom wydał jej się nagle taki ogromny i taki pusty? Przez całe lata, które spędziła tu sama, nie przeszkadzało jej, że za wszystkimi tymi drzwiami czekają na nią tylko książki. Jakże to było dawno, kiedy w tych pokojach bawiła się w chowanego z siostrami. I jak cichutko wtedy przekradały się pod drzwiami biblioteki...
Wiatr szarpał okiennicami.
- Pewnie nie zmrużę dzisiaj oka - stwierdziła Elinor.
A potem pomyślała o książce, która czekała na stoliku obok jej łóżka, i z mieszaniną radości i wyrzutów sumienia pospieszyła do sypialni.
Tatatna zamiana
Silna i gorzka choroba książkowa rozpanoszyła się w duszy. Jakież to haniebne być przywiązanym do tej bezwładnej masy papieru, druku i uczuć umarłych ludzi. Czy nie byłoby lepiej, szlachetniej i mężniej pozostawić cały ten śmietnik samemu sobie i wyruszyć w szeroki świat jako wolny, niczym nieskrępowany superman?
Solomon Eagle, Poruszyć bibliotekę
Tej nocy Meggie nie spała u siebie. Gdy tylko ucichły kroki Elinor, pobiegła do pokoju Mo.
Nie zdążył się jeszcze rozpakować, obok łóżka stała otwarta torba. Tylko na nocnym stoliku leżały książki i napoczęta tabliczka czekolady. Mo miał bzika na punkcie czekolady, nie uchował się przed nim nawet najbardziej mdły czekoladowy mi-kołaj. Meggie ułamała kawałek i włożyła do ust. Ale zamiast smaku czekolady poczuła smak smutku.
Schowała się pod zimną kołdrę. Poduszka też jeszcze nie pachniała Mo, tylko płynem zmiękczającym i proszkiem. Meggie wsunęła rękę pod poduszkę. Było na swoim miejscu: zdjęcie jej matki, które Mo zawsze trzymał pod poduszką. Kiedy była mała, sądziła, że Mo po prostu wymyślił jej matkę, przekonany, że chciałaby ją mieć. Opowiadał jej o niej cudowne historie.
79
- Czy mnie lubiła? - pytała za każdym razem Meggie.
- Bardzo.
- Gdzie ona jest?
- Musiała wyjechać, gdy miałaś trzy latka.
- Dlaczego?
- Po prostu musiała.
- Daleko?
- Bardzo daleko.
- Nie żyje?
- Ależ skąd, na pewno żyje.
Meggie była przyzwyczajona do tego, że Mo na niektóre pytania dawał dziwne odpowiedzi. A gdy miała dziesięć lat, przestała już wierzyć w wymyśloną matkę. Uznała, że jej matka odeszła. To się zdarza. Zresztą, dopóki miała Mo, nie brakowało jej zbytnio matki.
Ale teraz Mo zniknął.
Pozostała sama z Elinor i jej paciorkowatymi oczami.
Wyciągnęła z torby sweter Mo i wtuliła w niego twarz.
"To ta książka jest wszystkiemu winna - powtarzała w myślach. -Tylko ta książka! Dlaczego nie dał jej Smolipaluchowi?".
Czasem, gdy ze smutku nie wiemy, co ze sobą zrobić, dobrze jest się wściec. Ale potem znów łzy popłynęły jej z oczu i Meggie usnęła ze słonawym smakiem na wargach.
Gdy się obudziła z bijącym sercem i włosami zlepionymi od potu, od razu wszystko wróciło: ci mężczyźni, głos Mo, pusta droga.
"Pójdę go szukać - pomyślała. - Tak, tak właśnie zrobię".
Na dworze niebo pokrywało się purpurą. Niedługo wzejdzie słońce. Lepiej, żeby wyruszyła, zanim zrobi się całkiem jasno.
Kurtka Mo wisiała na oparciu krzesła pod oknem, jakby dopiero przed chwilą ją zdjął. Meggie wyjęła z niej portfel - pieniądze mogą się przydać. Potem cicho wróciła do swojego po-
80
koju, żeby zapakować najpotrzebniejsze rzeczy: coś z ubrania i zdjęcie jej i Mo, żeby mogła o niego pytać. Skrzyni z książkami oczywiście nie zabierze. Najpierw chciała ją ukryć pod łóżkiem, ale po namyśle postanowiła napisać list do Elinor.
Droga Elinor - pisała, chociaż miała wątpliwości, czy ten nagłówek do niej pasuje, po czym zadała sobie pytanie, czy dalej ma się zwracać do niej "pani", czy przejść na "ty". Ach, co tam, do ciotek zawsze mówi się "ty", a zresztą to prostsze. - Muszę iść szukać mojego ojca. Nie martw się - no, Elinor i tak nie będzie się martwić - i nie mów policji, że znikłam, bo na pewno by mnie przyprowadzili z powrotem. W tej skrzyni są moje ulubione książki. Niestety, nie mogę ich zabrać ze sobą. Proszę cię, przypilnuj ich, odbiorę je, jak tylko znajdę tatę. Dziękuję. Meggie
PS Wiem dokładnie, ile książek jest w skrzyni.
Po namyśle wykreśliła ostatnie zdanie, bo Elinor mogła wpaść w złość i kto wie, co by wtedy zrobiła z książkami. Może by je sprzedała. Ostatecznie Mo każdą z nich bardzo pięknie oprawił. Żadna nie miała skórzanej okładki, bo Meggie nie chciała sobie wyobrażać, że dla jej książek zdarto skórę z cielaka czy świnki. Na szczęście Mo rozumiał takie rzeczy. Kiedyś opowiedział jej, że przed wieloma stuleciami szczególnie cenne tomy oprawiano w skórę nienarodzonych cieląt: charta vir-ginea non nata - pięknie brzmiąca nazwa dla okropnej rzeczy. "A w tych książkach - mówił - było wiele pięknych słów o miłości i dobroci, i miłosierdziu".
Pakując torbę podręczną, Meggie starała się nad niczym nie zastanawiać, bo inaczej musiałaby sobie zadać pytanie, gdzie zamierza szukać Mo. Wciąż odsuwała tę myśl, ale w końcu jej ręce nie miały już nic do roboty, Meggie stała obok wypchanej torby i nie mogła dłużej udawać, że nie słyszy okropnego wewnętrznego głosu, który szeptał: "No, powiedz, gdzie chcesz go szukać, Meggie? Pójdziesz drogą w lewo czy w prawo? Nawet tego nie wiesz. Jak myślisz, jak daleko zajdziesz, zanim cię
81
zgarnie policja? Dwunastoletnia dziewczynka sama na drodze, z torbą podróżną, opowiadająca szalone historie o zaginionym ojcu i o braku matki, do której by ją można odwieźć?".
Meggie zakryła sobie uszy, ale czy to mogło stłumić ów natrętny głos? Stała tak przez kilka chwil. Wreszcie mocno potrząsnęła głową, aż głos w końcu ucichł, i wyniosła torbę na korytarz. Była ciężka, o wiele za ciężka. Meggie otworzyła ją i powrzucała wszystko z powrotem do pokoju. Zostawiła tylko sweter, książkę (chociaż jedną musiała mieć), zdjęcie i portfel Mo. Teraz może nieść torbę tak daleko, jak to będzie konieczne.
Cicho zeszła po schodach, w jednej ręce trzymając torbę, w drugiej kartkę do Elinor. Poranne słońce sączyło się przez szpary w okiennicach, ale w ogromnym domu było tak cicho, jakby usnęły nawet książki na regałach. Tylko od strony sypialni Elinor dochodziło lekkie chrapanie. Meggie chciała wsunąć kartkę pod drzwi, ale się nie dało. Po chwili wahania nacisnęła klamkę. W pokoju ciotki było jasno mimo zamkniętych okiennic. Obok łóżka paliła się lampa, widocznie Elinor zasnęła w trakcie czytania. Leżała na plecach, pochrapując przez wpół-otwarte usta do gipsowych aniołków wiszących pod sufitem nad jej głową. Przyciskała do piersi książkę. Meggie od razu ją poznała.
Kilkoma susami dopadła łóżka.
-Skąd to masz?! - krzyknęła, wyszarpując książkę z rąk śpiącej Elinor. - To należy do mojego ojca!
Elinor w jednej chwili obudziła się, jakby Meggie oblała jej twarz wrzątkiem.
- Ukradłaś ją! - Meggie nie posiadała się z wściekłości. -I sprowadziłaś tych facetów, to jasne. Ty i ten Capricorn trzymacie ze sobą! To ty napuściłaś ich na tatę i kto wie, co zrobiłaś z biednym Smolipaluchem! Od początku chciałaś mieć tę książkę! Widziałam, jak na nią patrzyłaś, jak na żywą istotę! Pewnie jest warta z milion albo dwa, albo trzy...
82
Elinor siedziała w łóżku, przyglądając się kwiatkom na swojej koszuli nocnej, i milczała. Dopiero gdy Meggie zabrakło tchu, podniosła głowę i powiedziała spokojnie:
- Skończyłaś? Czy zamierzasz wrzeszczeć, dopóki nie padniesz trupem?
Mówiła jak zwykle szorstkim głosem, ale tym razem z nutką wskazującą na nieczyste sumienie.
- Powiem to policji! - krzyknęła Meggie przez zduszone gardło. - Powiem im, że ukradłaś książkę i żeby cię zapytali, gdzie jest mój ojciec!
- Ja - ciebie - i tę książkę - u - ra - to - wa - łam! - Elinor spuściła nogi na podłogę, podeszła do okna i pchnęła okiennice.
- Ach tak?! A gdzie jest Mo? - Meggie coraz bardziej podnosiła głos. - Co się stanie, kiedy zauważą, że dał im fałszywą książkę? Ty będziesz winna, jeśli mu coś zrobią! Smolipaluch mi powiedział: Capricorn go zabije, jeśli nie da mu książki. Zabije go!
Elinor wystawiła głowę przez okno i głęboko odetchnęła świeżym powietrzem. Potem odwróciła się do Meggie.
- Pleciesz bzdury! - powiedziała ze złością. - Za dużą wagę przywiązujesz do tego, co ci opowiadał ten pożeracz zapałek. I naczytałaś się za dużo kiepskich książek przygodowych. Zabić twojego ojca! Boże, przecież on nie jest jakimś tajnym agentem, nikomu nie zagraża. On odnawia książki! W tym zawodzie ludzie nie narażają życia! A ja chciałam tylko spokojnie obejrzeć tę książkę. Jedynie dlatego ją podmieniłam. Jak mogłam przewidzieć, że nagle w nocy zjawią się te ciemne typy, żeby zabrać twojego ojca razem z książką? Powiedział mi, że jakiś zbzikowa-ny kolekcjoner zamęcza go o nią od lat. Skąd mogłam wiedzieć, że ten kolekcjoner nie cofa się przed włamaniem i porywaniem ludzi? Nawet ja bym się na to nie zdobyła. No, może dla jednej, dwóch książek na świecie...
- Ale Smolipaluch tak powiedział. Powiedział, że on go zabije!
83
Meggie ściskała książkę tak mocno, jakby się bała, że wypełznie z niej jeszcze więcej nieszczęścia. Nagle w uszach zabrzmiał jej znów glos Smolipalucha.
- "A krzyki i szamotanie się biednego stworzenia tylko by go radowały" - powtórzyła szeptem.
- Co? O kim ty znowu mówisz? - Elinor usiadła na brzegu łóżka i posadziła Meggie obok siebie. - A teraz opowiesz mi grzecznie wszystko, co wiesz o całej sprawie. No, proszę, słucham.
Meggie otworzyła książkę. Kartkowała ją tak długo, aż znalazła wielkie K, na którym siedziało zwierzątko łudząco podobne do Gwina.
- Meggie! Hej, rozmawiam z tobą! - Elinor gwałtownie potrząsnęła ją za ramiona. - O kim to mówiłaś przed chwilą?
- Capricorn - wyszeptała Meggie, jakby każda literka tego imienia kryła w sobie niebezpieczeństwo.
- Dobrze, Capricorn. I co dalej? To nazwisko słyszałam już parę razy. Ale kto to, u diabła, jest?
Meggie zamknęła książkę, pogładziła okładkę i obejrzała ją ze wszystkich stron.
- Na okładce nie ma tytułu - wymamrotała.
- Zgadza się - powiedziała Elinor, podchodząc do szafy ubraniowej. - Ale jest wiele takich książek. W końcu to dość nowoczesny zwyczaj, żeby umieszczać tytuł na okładce. Kiedy jeszcze w oprawach stosowano wklęsłe grzbiety, tytuł poznawało się najczęściej po otwarciu książki. Dopiero gdy introligatorzy nauczyli się robić okrągłe grzbiety, zaczęto na nich umieszczać tytuły.
- Tak, wiem! - wtrąciła niecierpliwie Meggie. - Ale to nie jest stara książka. Wiem, jak wyglądają stare książki.
Elinor obrzuciła ją drwiącym spojrzeniem.
- O, przepraszam! Zapomniałam, że jesteś prawdziwym ekspertem. Ale masz rację: ta książka nie jest stara. Ukazała się prawie dokładnie trzydzieści osiem lat temu. To śmieszny wiek
84
jak dla książki! - Elinor znikła za otwartymi drzwiami szafy. -Ale jednak ma tytuł: Atramentowe serce. Przypuszczam, że twój ojciec specjalnie tak ją oprawił, żeby po okładce nie można było poznać, o jaką książkę chodzi. Nawet w środku na pierwszej stronie nie ma tytułu. Jeśli się dokładnie przyjrzysz, to zobaczysz, że ojciec wyciął kartę tytułową.
Nocna koszula Elinor wylądowała na podłodze i Meggie zobaczyła gołe nogi ciotki, na które ta niespiesznie wciągała rajstopy.
- Musimy jeszcze raz iść na policję - powiedziała Meggie.
- Po co? - Elinor przewiesiła sweter przez drzwi szafy. - Co chcesz im powiedzieć? Pamiętasz, jak ci dwaj wczoraj na nas patrzyli? - Elinor zmieniła głos: - Aha, więc jak to było, pani Lo-redan? Ktoś włamał się do pani domu, a pani przedtem uprzejmie wyłączyła system alarmowy, tak? A potem ci - och, jakże sprytni - włamywacze ukradli tylko jedną książkę, chociaż ma pani pełen dom książek o wartości kilku milionów, i zabrali tatę tej dziewczynki, po tym, jak sam im zaproponował, że z nimi pojedzie? Ach tak, to bardzo interesujące. I ci ludzie pracowali dla człowieka nazwiskiem Capricorn, tak? Czy to nie znaczy czasem "koziorożec"? Ocknij się, dziewczyno!
Elinor wyszła zza drzwi szafy. Miała na sobie obrzydliwą spódnicę w kratkę i karmelkowy sweterek, który nadawał jej twarzy kolor surowego ciasta.
- Wszyscy ludzie znad jeziora, którzy mnie znają, uważają, że jestem sfiksowana. Jeśli jeszcze raz pójdę z tą historią na policję, to rozejdzie się pogłoska, że Elinor Loredan ostatecznie zwariowała. Co byłoby kolejnym dowodem na to, że namiętność do książek nikomu nie wychodzi na zdrowie.
- Ubierasz się, jakbyś była babcią. Elinor spojrzała po sobie.
- Dziękuję - powiedziała. - Ale nie życzę sobie komentarzy na temat mojego wyglądu. A poza tym mogłabym być twoją babką. Przy odrobinie zachodu.
85
- Czy miałaś kiedyś męża?
- A niby po co? Czy mogłabyś przestać mi zadawać osobiste pytania? Ojciec cię nie nauczył, że to niegrzecznie?
Meggie milczała. Sama nie wiedziała, dlaczego pyta Elinor o to wszystko.
- Jest bardzo wartościowa, tak? - spytała. -Atramentowe serce! - Elinor wyjęła Meggie egzemplarz
z ręki, przejechała dłonią po okładce i oddała książkę. - Tak, myślę, że tak. Chociaż nie znajdziesz na ten temat informacji w żadnym katalogu. Zdążyłam już dowiedzieć się paru rzeczy o tej książce. Niejeden bibliofil zaproponowałby twojemu tacie dużo, dużo pieniędzy, gdyby się rozniosła wieść, że ma w swoim posiadaniu być może jedyny istniejący egzemplarz. W końcu jest to nie tylko rzadka, ale podobno też dobra książka. Nie mogę się na ten temat wypowiedzieć, bo wczoraj wieczorem zmęczyłam zaledwie kilkanaście stron. Usnęłam, gdy zjawiła się pierwsza wróżka. Nigdy nie lubiłam opowieści o wróżkach, krasnoludkach i tym podobnych stworach. Chociaż nie miałabym nic przeciwko temu, żeby parę tych istot mieć u siebie w ogrodzie.
Elinor jeszcze raz weszła za otwarte drzwi szafy, widocznie po to, by przejrzeć się w lustrze. Najwyraźniej uwaga Meggie na temat jej ubioru mocno ją ubodła.
- Tak, myślę, że to bardzo wartościowa książka - powtórzyła w zadumie. - Chociaż teraz jest raczej zapomniana. Nikt już nie wie, o czym właściwie ona była, wygląda na to, że nikt jej nie czytał. Nawet w bibliotekach jej nie znajdziesz. Ale co jakiś czas powraca plotka, że nie ma już ani jednego egzemplarza, bo wszystkie zostały skradzione. Prawdopodobnie to brednia. Nie tylko zwierzęta i rośliny znikają, książki też. Niestety, zdarza się to nawet dość często. Można by pewnie sto takich domów napełnić aż po dach książkami, które przepadły bez wieści. - Elinor zatrzasnęła drzwi szafy i energicznymi ruchami rąk poczęła upinać włosy. - Autor jeszcze żyje, o ile wiem, ale widocznie ni-
86
gdy nie zrobił nic, żeby książka została ponownie wydana. Tego to akurat nie rozumiem, bo w końcu książki pisze się po to, żeby je ludzie czytali, prawda? No cóż, może jego własna opowieść przestała mu się podobać, a może książka tak źle się sprzedawała, że nie znalazło się wydawnictwo, które zechciałoby ją wznowić. Czy ja wiem?
- A ja i tak nie wierzę, że ukradli ją tylko dlatego, że jest wartościowa - mruknęła Meggie.
- Naprawdę? - Elinor się roześmiała. - Słowo daję, jesteś nieodrodną córeczką swojego tatusia. Mortimer też nigdy sobie nie wyobrażał, by ktoś mógł zrobić coś nagannego dla pieniędzy. Tylko dlatego, że on by tego nie zrobił. Czy ty masz pojęcie, ile może być warta książka?
Meggie popatrzyła na nią ze złością.
- Owszem. Ale i tak nie wierzę, że to było powodem.
- A ja wierzę. I Sherlock Holmes na pewno zgodziłby się ze mną. Widziałaś moje książki? Fantazja! Szczególnie w deszczowe dni.
Elinor wsunęła pantofle. Miała wyjątkowo małe stopy jak na swoją postawną figurę.
- Może w tej książce tkwi jakaś tajemnica - bąknęła Meggie, gładząc w zadumie zadrukowane strony.
- Masz na myśli coś takiego jak niewidzialne wiadomości napisane sokiem cytrynowym, a może mapa wskazująca drogę do skarbu, kryjąca się w którymś z obrazków?
Elinor mówiła tak drwiącym tonem, że Meggie miała ochotę skręcić jej ten krótki kark.
- Dlaczego nie? - Zamknęła książkę i wsadziła ją pod pachę. - Bo inaczej po co by zabierali Mo? Wystarczyłaby im książka.
Elinor wzruszyła ramionami.
"Oczywiście nie chce się przyznać, że jej to nie przyszło do głowy - pomyślała pogardliwie Meggie. - Po prostu zawsze musi mieć rację".
Elinor spojrzała tak, jakby czytała w jej myślach.
87
- Wiesz co? Po prostu przeczytaj ją - powiedziała. - Może znajdziesz coś, co twoim zdaniem nie pasuje do tej historii. Jakieś zbędne słowa, niepotrzebne litery... i już go masz, ten tajemniczy szyfr wskazujący drogę do skarbu. Spróbuj! Kto wie, kiedy wróci twój ojciec, więc jakoś musisz zabić ten czas.
Zanim Meggie zdążyła odpowiedzieć, Elinor schyliła się i podniosła kartkę leżącą na dywanie obok łóżka. Był to list pożegnalny Meggie, musiała go upuścić, gdy wyrywała książkę z rąk Elinor.
- A to co znowu? - spytała Elinor, kiedy marszcząc brwi, skończyła czytać kartkę. - Chciałaś pójść na poszukiwanie ojca? Gdzie, na miłość boską? Jesteś jednak bardziej szalona, niż myślałam!
Meggie przycisnęła do piersi Atramentowe serce.
- A kto ma go szukać? - powiedziała.
Wargi jej drżały i nic nie mogła na to poradzić.
- No, jeśli już, to poszukamy go razem! - warknęła Elinor. -Ale najpierw dajmy mu szansę, żeby mógł wrócić. A może myślisz, że byłby zachwycony, gdyby po powrocie stwierdził, że po-szłaś go szukać po szerokim świecie?
Meggie potrząsnęła głową. Dywan zamazał się w jej oczach, po policzku spłynęła łza.
- No, więc przynajmniej to sobie wyjaśniłyśmy - burknęła Elinor, podając jej chusteczkę. - Wytrzyj nos i pójdziemy zjeść śniadanie.
Nie wypuściła Meggie z domu, póki ta nie wmusiła w siebie kromki chleba i szklanki mleka.
- Śniadanie to najważniejszy posiłek dnia - oznajmiła Elinor, smarując sobie trzecią kromkę. - A poza tym nie chcę ryzykować, że po powrocie ojca opowiesz mu, że cię tu głodziłam. Wiesz, jak ta kozucha-kłamczucha.
Meggie połknęła odpowiedź, którą miała na końcu języka, wraz z ostatnim kęsem chleba, po czym chwyciła książkę i wybiegła na dwór.
10
Jaskinia Cwa
Posłuchajcie (dorośli mogą pominąć ten akapit). Nie chcę wcale powiedzieć, że ta historia kończy się tragicznie. Już w pierwszym zdaniu stwierdziłem, że jest to moja nąjulubieńsza książka na świecie. Ale czeka nas sporo niemiłych scen.
William Goldman, Narzeczona księcia
Meggie usiadła na ławce za domem, gdzie nadal tkwiły w ziemi wypalone pochodnie Smolipalucha. Nigdy jeszcze nie wahała się tak długo przed otwarciem książki. Bała się tego, co znajdzie w środku. Było to zupełnie nowe uczucie. Nigdy dotąd nie obawiała się tego, co jej opowie książka, przeciwnie, najczęściej pragnęła czym prędzej zanurzyć się w nieznanym, tajemniczym świecie, tak że zaczynała czytać w najmniej odpowiednich sytuacjach. Przy śniadaniu czasem oboje z Mo tak się zaczytali, że spóźniała się do szkoły. Czytywała w szkole pod ławką, na przystankach autobusowych, w czasie odwiedzin krewnych, późnym wieczorem pod kołdrą, dopóki któregoś razu Mo nie ściągnął z niej kołdry i nie zagroził, że wyrzuci z jej pokoju wszystkie książki, żeby się wreszcie zaczęła wysypiać. Oczywiście nie zrobiłby tego i wiedział, że ona o tym wie. Mimo to przez kilka następnych dni już o dziewiątej wsuwała książkę
89
pod poduszkę, pozwalając jej szeptać dalej przez sen, aby Mo miał poczucie, że jest naprawdę dobrym ojcem.
Ale tej książki za nic w świecie nie wsunęłaby pod poduszkę, z obawy przed tym, co mogłaby jej nocą szeptać do ucha. Meg-gie wydawało się, że wszystkie nieszczęścia, jakie wydarzyły się w ciągu ostatnich trzech dni, wypełzły spośród jej kart, a kto wie, co tam się w środku jeszcze czai.
A jednak musi do niej zajrzeć. Bo gdzie jak nie tutaj mogłaby szukać Mo? Elinor miała rację, nie było sensu pędzić nie wiadomo dokąd. Musi spróbować odnaleźć ślad Mo między literami Atramentowego serca.
Zaledwie jednak otworzyła książkę, usłyszała za sobą kroki.
- Dostaniesz udaru słonecznego, jeśli będziesz siedziała na takim ostrym słońcu - odezwał się znajomy głos.
Meggie odwróciła się gwałtownie.
Smolipaluch ukłonił się przed nią. Na jego twarzy błąkał się ten sam co zawsze uśmieszek.
- Ach, popatrz, popatrz, co za niespodzianka! - powiedział, zaglądając jej przez ramię do otwartej książki. - A więc ona tu jeszcze jest. Ty ją masz!
Meggie patrzyła w jego pooraną bliznami twarz. Była wstrząśnięta, jak mógł tak po prostu przyjść, udając, że nic się nie stało?
- Gdzie byłeś?! - zawołała z furią. - Ciebie nie zabrali? A gdzie jest Mo? Dokąd go wywieźli? - Ze zdenerwowania ledwie nadążała z wypowiadaniem cisnących się jej na usta wyrazów.
Ale Smolipaluch nie od razu odpowiedział. Przyglądał się otaczającej ich roślinności, jakby nigdy jeszcze czegoś takiego nie widział. Miał na sobie płaszcz, chociaż było tak gorąco, że na jego czole błyszczały drobne krople potu.
- Nie, nie zabrali mnie - odparł wreszcie, zwracając twarz ku Meggie. - Ale widziałem, jak odjeżdżali z twoim ojcem. Pobiegłem za nimi, na przełaj przez krzaki, parę razy myślałem, że skręcę kark na tym przeklętym zboczu, ale dotarłem na czas do
90
bramy i zdążyłem jeszcze zobaczyć, że pojechali na południe. Oczywiście od razu ich rozpoznałem. Capricorn wysłał swoich najlepszych ludzi. Nawet Basta był z nimi.
Meggie nie odrywała oczu od jego ust, jakby chciała sprawić, by słowa szybciej się z nich wydobywały.
- No i co? Wiesz, dokąd zabrali Mo? - Głos jej drżał z niecierpliwości.
- Do wioski Capricorna, jak przypuszczam. Ale musiałem mieć pewność, więc... - Smolipaluch zdjął płaszcz i przewiesił go przez oparcie ławki - ...więc pobiegłem za nimi. Wiem, że to brzmi śmiesznie: piechotą ścigać samochód - powiedział, widząc, że Meggie z niedowierzaniem marszczy czoło. - Ale byłem taki wściekły. Wszystko na darmo: to, że was ostrzegłem, że przyjechaliśmy tutaj... Wreszcie złapałem jakąś okazję do najbliższej miejscowości. Dowiedziałem się, że tam tankowali: czterej mężczyźni, ubrani na czarno i niezbyt mili. Pomyślałem, że nie mogli ujechać daleko, więc buchnąłem... to znaczy pożyczyłem jakiś skuter i pojechałem za nimi. Nie patrz tak na mnie, możesz być spokojna, potem oddałem ten skuter. Nie był za szybki, ale na szczęście szosa tutaj ma strasznie dużo zakrętów, więc w pewnym momencie zobaczyłem ich daleko w dolinie, kiedy ja jeszcze męczyłem się wysoko na serpentynach. Wtedy już miałem pewność, że zabierają twojego ojca do głównej kwatery Capricorna. Nie do którejś z kryjówek na północy, ale prosto do jaskini lwa.
- Jaskini lwa? - powtórzyła Meggie. - A gdzie to jest?
- Jakieś... trzysta kilometrów na południe stąd - rzekł Smolipaluch, siadając obok niej i spoglądając w słońce. - Niedaleko wybrzeża. - Znów spojrzał na książkę, leżącą teraz na kolanach Meggie. - Capricorn nie będzie zadowolony, że jego ludzie przywieźli mu niewłaściwą książkę - powiedział. - Mam nadzieję, że nie wyładuje złości na twoim ojcu.
- Ale przecież Mo nie wiedział, że to nie ta książka! Elinor cichaczem ją podmieniła!
91
Znów te przeklęte łzy. Meggie otarła oczy rękawem. Smolipaluch zmarszczył czoło, spoglądając na nią z taką miną, jakby nie był pewien, czy można jej wierzyć.
- Mówi, że chciała ją tylko obejrzeć! Miała ją w swojej sypialni. Mo znał skrytkę, w której Elinor schowała książkę, a ponieważ była owinięta w papier, nie zauważył, że to nie ta! A ludzie Capricorna też nie sprawdzili.
- Oczywiście, że nie, bo niby jak? - W głosie Smolipalucha brzmiała pogarda. - Żaden z nich nie umie czytać. Dla nich każda książka jest taka sama, po prostu zadrukowane kartki. A poza tym są przyzwyczajeni, że im się daje to, czego żądają.
- Musisz mnie zawieźć do tej wioski! - Głos Meggie stał się piskliwy ze strachu; patrzyła błagalnie na Smolipalucha. -Wszystko wyjaśnię Capricornowi. Dam mu książkę, a on wypuści Mo. Prawda, że to dobry pomysł?
- Oczywiście - powiedział, unikając wzroku Meggie. - To chyba jedyne wyjście...
Zanim zdążył coś dodać, od strony domu zabrzmiał głos Elinor:
- No, kogóż my tu mamy?! - krzyknęła, wychylając się przez otwarte okno; bladożółta zasłona rozdęła się na wietrze, jakby Elinor uwięziła w niej ducha. - Czy to przypadkiem nie nasz po-łykacz zapałek?
Meggie zerwała się i pobiegła ku niej przez trawnik.
- Elinor, on wie, gdzie jest Mo! - zawołała.
- Ach tak? - Elinor oparła się rękami o parapet i zmrużonymi oczami lustrowała Smolipalucha. - Niech pan odłoży książkę! - krzyknęła. - Meggie, zabierz mu książkę!
Meggie odwróciła się oszołomiona. Smolipaluch rzeczywiście trzymał w ręku Atramentowe serce, ale gdy spojrzała na niego, szybko odłożył książkę z powrotem na ławkę i skinął na Meggie, łypiąc z niechęcią na Elinor.
Meggie, ociągając się, podeszła do niego.
92
- Zgoda, zabiorę cię do twojego ojca, choć to będzie dla mnie niebezpieczne - szepnął do niej. - Ale ona - nieznacznym ruchem głowy wskazał na Elinor - zostanie tutaj, jasne?
Meggie niepewnie popatrzyła w kierunku domu.
- Mam zgadnąć, co tam szepczecie między sobą? - dobiegł ich głos Elinor.
Smolipaluch rzucił Meggie ostrzegawcze spojrzenie, ale ona, nie zważając na to, krzyknęła:
- On chce mnie zabrać do Mo!
- Proszę bardzo! - odkrzyknęła Elinor. - Ale ja pojadę z wami! Nawet jeżeli wolelibyście uniknąć mojego towarzystwa!
- Na pewno byśmy woleli - szepnął Smolipaluch, uśmiechając się niewinnie do Elinor. - Ale kto wie, może będziemy ją mogli wymienić na twojego tatę. Capricornowi przyda się jeszcze jedna służąca. Wprawdzie nie umie gotować, ale może nada się do prania. Chociaż tego nie można się nauczyć z książek.
Meggie nie mogła powstrzymać się od śmiechu, chociaż z twarzy Smolipalucha nie dało się wyczytać, czy żartuje, czy mówi poważnie.
1
11
Tchórz
Dom. Oto co znaczyły te pieściwe wezwania, tagodne podrhuchy unoszące się w powietrzu, te niewidzialne siły ciągnące Kreta w określonym kierunku.
Kenneth Grahame, O czym szumią wierzby
Smolipaluch wśliznął się do pokoju Meggie dopiero wtedy, gdy zyskał całkowitą pewność, że już twardo śpi. Meggie zamknęła drzwi na klucz. Bez wątpienia Elinor ją do tego namówiła, bo mu nie ufała, a Meggie nie chciała jej oddać Atramentowego serca. Smolipaluch uśmiechnął się z satysfakcją, wsuwając cienki drucik w dziurkę od klucza. Jaka ta kobieta jest jednak głupia, chociaż przeczytała tyle książek! Czy naprawdę wierzy, że taki zwykły zamek w drzwiach stanowi dla niego jakąkolwiek przeszkodę?
- Może dla twoich grubych paluchów, Elinor - szepnął, otwierając drzwi. - Ale moje palce potrafią igrać z ogniem i dzięki temu są szybkie i zwinne.
Większą przeszkodą była sympatia, jaką żywił dla córki Czarodziejskiego Języka, a i wyrzuty sumienia też mu nie ułatwiały sprawy. Tak, Smolipaluch miał nieczyste sumienie, wkradając się do pokoju Meggie, choć tym razem nie miał złych zamiarów. Nie
94

przyszedł po to, żeby ukraść książkę, chociaż Capricorn nadal chciał ją mieć. Książka i do tego córka Czarodziejskiego Języka: oto nowe zlecenie, które otrzymał. Ale z tym nie było pośpiechu. Dziś w nocy Smolipaluch zjawił się tu z innego powodu. Przygnało go do pokoju Meggie coś, co od lat nie dawało mu spokoju.
W zadumie stał przy łóżku, obserwując śpiącą dziewczynkę. Bez trudu przyszło mu zdradzić jej ojca, ale ona to co innego. Jej twarz przypominała mu inną twarz, chociaż na tej dziecinnej twarzyczce troski nie pozostawiły jeszcze mrocznych śladów. Dziwne, za każdym razem, kiedy Meggie na niego spojrzała, miał ochotę jej udowodnić, że nie zasługuje na nieufność malującą się w jej oczach. A cień nieufności pozostawał w nich zawsze, nawet wtedy, gdy się do niego śmiała. Na ojca patrzyła zupełnie inaczej: tak jakby mógł ją uchronić przed wszystkim, co złe i ciemne na świecie. Co za głupota! Nikt nie może jej przed tym uchronić.
Smolipaluch przejechał dłonią po bliznach na twarzy i zmarszczył czoło. Precz z niepotrzebnymi myślami, dostarczy Capricornowi to, czego ten żądał: książkę i dziewczynkę. Ale nie dziś w nocy.
Gwin poruszył się na jego ramieniu. Próbował zsunąć z szyi obróżkę. Nie cierpiał jej tak samo jak psiego łańcucha, który Smolipaluch przytwierdził do obróżki. Chciał udać się na polowanie, ale Smolipaluch go nie puszczał. Poprzedniej nocy kuna mu uciekła, kiedy rozmawiał z ludźmi Capricorna. Małe puszyste zwierzątko wciąż jeszcze bało się Basty. Smolipaluch doskonale to rozumiał.
Meggie spała snem twardym i głębokim, z twarzą ukrytą w szarym swetrze. Zapewne należał do jej ojca. Mruczała coś przez sen, ale Smolipaluch nie mógł zrozumieć co. Znów odezwały się w nim wyrzuty sumienia, ale szybko je odpędził. Z wyrzutów sumienia nic mu nie przyjdzie, ani teraz, ani później. Dziewczynka nic go nie obchodzi, a z jej ojcem jest kwita. Tak, kwita. Nie ma powodu, by czuł się jak nędzny, kłamliwy drań.
95
Rozejrzał się uważnie po pokoju. Gdzie ona mogła schować tę książkę? Obok łóżka Meggie stała czerwono lakierowana skrzynia. Smolipaluch otworzył wieko. Gdy się pochylił, łańcuch Gwina brzęknął cicho.
Skrzynia była pełna książek, przepięknych książek. Smolipaluch wyciągnął spod płaszcza latarkę i zaświecił.
- Popatrz, popatrz - mruczał. - Ależ z was pięknisie! Wyglądacie jak ustrojone damy na balu u księcia.
Widocznie Czarodziejski Język oprawił je na nowo, gdy dziecinne paluszki Meggie zniszczyły stare okładki. Oczywiście, to jego znak: głowa jednorożca. Każda książka miała ten znak wytłoczony na okładce, a każda okładka była w innym kolorze. Książki mieniły się wszystkimi kolorami tęczy.
Książka, której szukał Smolipaluch, leżała na samym spodzie. Wyglądała niepozornie ze swoją srebrzystozieloną okładką, niczym żebrak pośród wielkich państwa.
Smolipaluch wcale się nie zdziwił, że Czarodziejski Język sporządził dla tej książki takie skromne odzienie. Ojciec Meggie prawdopodobnie nienawidził jej równie mocno, jak Smolipaluch ją kochał. Ostrożnie wyciągnął książkę. Ostatni raz trzymał ją w ręku prawie dziewięć lat temu. Wtedy miała jeszcze tekturową okładkę z papierową obwolutą naderwaną u dołu.
Smolipaluch podniósł głowę. Meggie westchnęła i obróciła się tak, że widział jej uśpioną twarz. Jakże nieszczęśliwie wyglądała. Na pewno miała zły sen. Wargi jej drżały, palce zacisnęły się na swetrze, jakby chciała się przytrzymać czegoś... lub kogoś. Ale w złych snach człowiek jest zwykle sam, potwornie sam. Smolipaluch pamiętał wiele złych snów. Jeszcze chwila i wyciągnąłby rękę, by obudzić Meggie. Jakiż z niego sentymentalny głupiec!
Odwrócił się plecami do łóżka. Co z oczu, to z serca. A potem otworzył książkę - pospiesznie, żeby się nie rozmyślić. Oddychał z trudem. Zaczął czytać, powoli przewracając pierwsze strony, potem następne i następne. Ale jego palce stawały się
96
coraz bardziej oporne, aż wreszcie zamknął książkę. Przez szpary w okiennicach prześwitywało światło księżyca. Nie miał pojęcia, jak długo tu stał, błądząc oczami w labiryncie liter. Zawsze czytał bardzo wolno...
- Tchórz! - szepnął. - O tak, jesteś tchórzem, Smolipaluchu! - Zagryzł wargi, aż zabolało. - No, dalej! Może to ostatnia okazja, ty głupcze. Jak Capricorn ją dostanie, na pewno nie pozwoli ci do niej zajrzeć.
Ponownie otworzył książkę, przekartkował do połowy i znów ją zamknął, tak głośno, że Meggie we śnie poruszyła się, chowając głowę pod kołdrę. Smolipaluch znieruchomiał, poczekał, aż Meggie znów zaczęła równo i głęboko oddychać, po czym z głębokim westchnieniem włożył książkę do skrzyni.
Cicho zamknął wieko.
- Widziałeś? - szepnął do Gwina. - Po prostu nie mam odwagi. Może poszukasz sobie odważniejszego pana? Zastanów się.
Gwin miauknął mu coś do ucha, ale jeśli to była odpowiedź, Smolipaluch jej nie zrozumiał.
Jeszcze przez chwilę wsłuchiwał się w równy oddech Meggie, po czym ruszył ku drzwiom.
- No to co z tego? - mruknął, znalazłszy się z powrotem na korytarzu. - Kto by chciał znać koniec?
Potem wspiął się na poddasze, do mansardy, którą mu przydzieliła Elinor, i położył się na wąskim łóżku, wokół którego piętrzyły się kartony z książkami.
Ale nie zmrużył oka do rana.
12
Jeszcze datej na południe
A droga wiedzie w przód i w przód Choć się zaczęła tuż za progiem -I w dal przede mną mknie na wschód, A ja wciąż za nią - tak jak mogę... Skorymi stopy za nią w ślad -Aż w szerszą się rozpłynie drogę, Gdzie strumień licznych dróg już wpadł... A potem dokąd? - rzec nie mogę.
J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, tom 1
Nazajutrz po śniadaniu Elinor rozłożyła na kuchennym stole pogniecioną mapę samochodową.
- A więc trzysta kilometrów na południe stąd - powiedziała, rzucając Smolipaluchowi nieufne spojrzenie. - No, to niech pan pokaże, gdzie dokładnie mamy szukać ojca Meggie.
Meggie z bijącym sercem patrzyła na Smolipalucha. Miał mocno podkrążone oczy, jakby w nocy wyjątkowo źle spał. Podszedł wolno do stołu, pocierając dłonią nieogolony podbródek. Następnie pochylił się nad mapą, studiował ją przez parę chwil, które zdawały się wiecznością, wreszcie przytknął do niej palec.
98
- Tu - powiedział. - Dokładnie w tym miejscu leży wioska Capricorna.
Elinor zajrzała mu przez ramię.
- Liguria - powiedziała. - Aha. A jak się ta wioska nazywa, jeśli łaska? Capricornia? - Wpatrywała się w twarz Smolipalu-cha, jakby chciała dokładnie prześledzić każdą bliznę z osobna.
- Nie ma nazwy. - Smolipaluch odwzajemnił się jej spojrzeniem pełnym nieskrywanej niechęci. - Kiedyś pewnie miała, ale zapomniano ją, zanim Capricorn się tam sprowadził. Nie znajdzie jej pani ani na tej mapie, ani na żadnej innej. Dla reszty świata ta wieś to tylko kupka walących się domów, do której prowadzi droga niezasługująca na to miano.
- Hm. - Elinor pochyliła się niżej nad mapą. - Tej okolicy nigdy jeszcze nie odwiedzałam. Byłam raz w Genui. Tam u antykwariusza kupiłam przepiękny egzemplarz Alicji w krainie czarów, w bardzo dobrym stanie i za połowę jego wartości. - Spojrzała pytająco na Meggie. - Lubisz Alicję w krainie czarów?
- Nie za bardzo - odparła Meggie, wbijając wzrok w mapę. Elinor pokiwała głową nad jej dziecięcą głupotą i znów
zwróciła się do Smolipalucha.
- Czym ten Capricorn się zajmuje, jeśli akurat nie kradnie książek albo nie uprowadza ojców małych dziewczynek? - spytała. - Z tego, co mówi Meggie, wnoszę, że pan go dobrze zna.
Smolipaluch unikał jej wzroku, wodząc palcem wzdłuż niebieskiej nitki jakiejś rzeki wijącej się na mapie pośród zielonych i jasnobrązowych plam.
- Cóż, pochodzimy z tej samej miejscowości - odparł. - Ale poza tym niewiele nas łączy.
Elinor przyglądała mu się tak natarczywie, jakby usiłowała przewiercić go spojrzeniem.
- Jedno mnie dziwi - powiedziała. - Mortimer chciał przecież ukryć Atramentowe serce przed tym Capricornem. Więc
99
dlaczego przywiózł książkę właśnie do mnie? W ten sposób wpadł mu prosto w łapy!
- Może uznał pani bibliotekę za najbezpieczniejszy schowek - wzruszył ramionami Smolipaluch.
Meggie coś tknęło, przypomniała sobie, jak Smolipaluch, stojąc obok samochodu, mówił... Spojrzała na niego z przerażeniem.
- Powiedziałeś Mo, że Capricorn mieszka na północy! - zawołała. - Mo specjalnie cię o to spytał, a ty powiedziałeś, że jesteś tego całkowicie pewien.
Smolipaluch oglądał swoje paznokcie.
- No tak, to... właściwie prawda - wybąkał, nie patrząc ani na Meggie, ani na Elinor.
Wciąż oglądał swoje paznokcie. W końcu zaczął je wycierać o sweter, jakby chciał z nich usunąć brzydkie plamy.
- Nie wierzycie mi - rzekł ochrypłym głosem, nadal nie patrząc na nikogo. - Obie mi nie wierzycie. To... zrozumiale, ale ja nie skłamałem. Capricorn ma dwie kwatery główne i kilka innych melin na wypadek, gdyby mu się ziemia paliła pod nogami albo gdyby któryś z jego ludzi musiał na jakiś czas zniknąć. Najczęściej spędza ciepłe miesiące na północy i dopiero w październiku przenosi się na południe, ale w tym roku widocznie chce tam spędzić także lato. Skąd mogę wiedzieć? Może na północy miał kłopoty z policją? Może ma na południu jakąś sprawę, którą chce załatwić osobiście - mówił Smolipaluch obrażonym głosem, jak mały chłopiec, którego niesłusznie oskarżają. -Cokolwiek by to było, jego ludzie pojechali z ojcem Meggie na południe, widziałem to na własne oczy, a Capricorn załatwia ważne rzeczy zawsze na południu, w tej wiosce. Czuje się tam bezpiecznie, bezpieczniej niż gdziekolwiek indziej. Tam jeszcze nigdy nie miał kłopotów z policją, tam może się zachowywać jak król, jakby cały świat do niego należał. Sam ustanawia prawa, sam decyduje o wszystkim i może robić, co mu się podoba - o to
100
już zatroszczyli się jego ludzie. Wierzcie mi, co jak co, ale na tym się dobrze znają.
Smolipaluch uśmiechną! się nieznacznie. Był to uśmiech pełen goryczy.
"Gdybyście wiedziały!" - zdawał się mówić. - Ale nic nie wiecie. Nic nie rozumiecie".
Meggie znów poczuła, jak strach rozpościera czarne skrzydła. Bała się nie tego, co Smolipaluch powiedział, ale tego, co przemilczał.
Elinor miała chyba podobne odczucia.
- Wielkie nieba, niechże się pan przestanie wyrażać tak tajemniczo! - Jej szorstki głos podciął czarne skrzydła strachu. -Pytam raz jeszcze: czym się ten Capricorn zajmuje? Skąd bierze pieniądze?
Smolipaluch skrzyżował ramiona na piersi.
- Ode mnie niczego więcej się pani nie dowie. Niech pani go sama spyta. Już to, że panią zabieram do wioski Capricorna, może mnie kosztować życie, ani myślę opowiadać pani o jego interesach. - Potrząsnął gwałtownie głową. - Nie! Ostrzegłem ojca Meggie, poradziłem mu, żeby dobrowolnie oddał książkę Capricornowi, ale nie chciał mnie słuchać. Gdybym go nie ostrzegł, ludzie Capricorna znaleźliby go dużo wcześniej. Niech pani spyta Meggie! Ona była przy tym, jak go ostrzegałem! W porządku, nie powiedziałem mu wszystkiego, co wiem. No i co z tego? Staram się mówić o Capricornie jak najmniej, staram się nawet o nim nie myśleć. I niech mi pani wierzy, kiedy go pani pozna, będzie pani robić tak samo.
Elinor skrzywiła się, jakby to przypuszczenie było zbyt niedorzeczne, by warto je komentować.
- Przypuszczam, że nie może mi pan też wyjaśnić, dlaczego tak mu zależy na tej książce - burknęła, składając mapę. - Czy on jest jakimś kolekcjonerem?
Smolipaluch wodził palcem po kancie stołu.
101
- Mogę pani tylko jedno powiedzieć: on chce mieć tę książkę i dlatego powinna mu ją pani dać. Raz byłem świadkiem, jak jego ludzie przez cztery dni i cztery noce stali pod domem pewnego faceta, bo Capricornowi spodobał się jego pies.
- I co, dostał go? - spytała cicho Meggie.
- Oczywiście - odparł Smolipaluch, patrząc na nią w zadumie. - Wierz mi, nikt nie może spać, kiedy ludzie Capricorna wystają pod jego drzwiami i przez wiele nocy gapią się w jego okna. Zwykle najdalej po dwóch dniach dostaje to, czego chce.
- Ohyda! - powiedziała Elinor. - Mojego psa by nie dostał! Smolipaluch, wciąż się uśmiechając, znów zaczął lustrować
swoje paznokcie.
- Niech się pan tak nie uśmiecha! - ofuknęła go Elinor. -Zapakuj trochę rzeczy - zwróciła się do Meggie. - Wyruszamy za godzinę. Najwyższy czas, żebyś odzyskała ojca. Chociaż wcale mi się nie podoba, że musimy oddać książkę temu jak mu tam. Nienawidzę, gdy książki trafiają w niewłaściwe ręce.
Pojechali kombi Elinor, chociaż Smolipaluch upierał się przy busie Mo.
- Bzdura, jeszcze nigdy czegoś takiego nie prowadziłam -ucięła krótko Elinor, wciskając Smolipaluchowi karton z prowiantem. - Poza tym Mortimer zamknął wóz.
Meggie wydawało się, że Smolipaluch chciał coś odpowiedzieć, ale ugryzł się w język.
- A jeśli będziemy musieli zatrzymać się na trochę? - spytał tylko, niosąc prowiant do samochodu Elinor.
- Wielkie nieba, kto mówi o czymś takim? Mam zamiar wrócić najpóźniej jutro rano. Nie cierpię zostawiać książek bez opieki dłużej niż na jeden dzień.
Smolipaluch spojrzał w niebo, jakby tam można było znaleźć więcej rozumu niż w głowie Elinor. Zamierzał już usiąść na tylnym siedzeniu, ale Elinor go powstrzymała.
102
- Zaraz, zaraz, lepiej niech pan prowadzi! -zawołała, wciskając mu do ręki kluczyki. - Pan najlepiej wie, jak tam dojechać.
Ale Smolipaluch natychmiast je oddał.
- Nie umiem prowadzić - odparł. - Wystarczająco nieprzyjemnie jest siedzieć w czymś takim, a co dopiero prowadzić.
Elinor wzięła kluczyki i kręcąc głową, usiadła za kierownicą.
- Dziwny z pana typ! - powiedziała, gdy Meggie gramoliła się na siedzenie obok. - Mam nadzieję, że pan naprawdę wie, gdzie jest ojciec Meggie, bo w przeciwnym razie zobaczy pan, że nie tylko Capricorn może być straszny.
Gdy Elinor zapuszczała silnik, Meggie opuściła szybę i spojrzała na samochód Mo. Przykro było go tak zostawiać, bardziej jeszcze niż dom - ten czy jakikolwiek inny. Choćby byli w zupełnie obcym miejscu, ona i Mo w tym samochodzie zawsze czuli się jak u siebie. Teraz i to musiała porzucić i nie miała już nic bliskiego prócz rzeczy w torbie podróżnej. Zapakowała też trochę ubrań dla Mo i dwie książki.
- Ciekawy wybór! - stwierdziła Elinor, pożyczając jej staromodną skórzaną torbę na ramię. - A więc zabierasz Rycerzy Okrągłego Stołu i Froda wraz z jego ośmioma towarzyszami. Nieźli towarzysze podróży. Obie opowieści są bardzo długie, w sam raz na taką podróż. Czytałaś je już kiedyś?
- Wiele razy - kiwnęła głową Meggie.
Jeszcze raz pogładziła okładki, zanim włożyła książki do torby. Pamiętała dokładnie dzień, w którym Mo zrobił nową oprawę dla jednej z nich.
- Rozchmurz się wreszcie! - Elinor spojrzała na nią zatroskana. - Zobaczysz, że nasza wyprawa nie będzie nawet w połowie tak trudna jak wyprawa niziołków, a do tego o wiele krótsza.
Meggie nie miała takiej pewności.
Książka, która była powodem ich podróży, leżała w bagażniku, ukryta pod kołem zapasowym. Elinor włożyła ją do reklamówki.
103
- Nie mów Smolipaluchowi, gdzie ona jest! - rzekła stanowczo do Meggie, zanim wręczyła jej książkę. - Wciąż mu nie ufam.
Ale Meggie zdecydowała się zaufać Smolipaluchowi. Chciała mu ufać. Musiała mu ufać. Nikt inny nie mógł jej zaprowadzić do Mo.
13
Wioska Capricorna
Jednak na ostatnie pytanie odpowiedział:
- Pewnie poleciał gdzieś ponad Ciemne Rejony, gdzie ludzie nie bywają, bydło się nie zapuszcza, gdzie niebo jest z miedzi, ziemia z żelaza i gdzie złe moce mieszkają pod dachami przerażonych muchomorów i w tunelach opuszczonych przez krety.
Isaac Bashevis Singer, Naftali gawędziarz i jego koń Sus
[w:] Opowiadania
Słońce stało już wysoko na niebie, gdy wreszcie wyruszyli. Wkrótce w samochodzie zrobiło się tak gorąco, że koszulka przylgnęła Meggie do spoconego ciała. Elinor otworzyła szybę po swojej stronie i puściła w obieg butelkę wody. Miała na sobie dziany sweter zapięty po samą brodę i Meggie w którymś momencie zadała sobie pytanie, czy Elinor pod tym swetrem nie przeszła już dawno w stan ciekły. Poza tym jednak myślała bez przerwy o Mo lub o Capricornie.
Siedzący z tyłu Smolipaluch przez cały czas milczał, tak że można było zapomnieć o jego istnieniu. Trzymał Gwina na kolanach. Kuna spała, a ręce Smolipalucha niezmordowanie głaskały jej futerko. Co jakiś czas Meggie rzucała mu spojrzenie. Smolipaluch przeważnie wyglądał przez okno, jakby patrzył na coś
105
przez góry, drzewa, domy i zbocza przesuwające się za oknem. Jego wzrok był pusty, nieobecny, a raz Meggie zobaczyła na jego okrytej bliznami twarzy wyraz tak bezbrzeżnego smutku, że szybko odwróciła głowę.
W tej długiej, długiej podróży też by chciała trzymać na kolanach zwierzątko. Może przepłoszyłoby czarne myśli uparcie kłębiące się w jej głowie.
Otaczały ich coraz wyższe góry, czasami zaciskające swą obręcz, jakby chciały zmiażdżyć drogę pomiędzy szarymi głazami zboczy. Ale gorsze od gór były tunele. W tunelach czaiły się obrazy, których nawet bliskość ciepłego ciałka Gwina nie zdołałaby przepłoszyć. Zdawały się czyhać na Meggie ukryte w ciemnościach: obrazy Mo w jakimś mrocznym, lodowatym miejscu, w towarzystwie Capricorna... Meggie wiedziała, że to on, choć w każdym obrazie występował pod inną postacią.
Przez jakiś czas próbowała zająć się lekturą, ale wkrótce przekonała się, że nie pamięta nic z tego, co czyta, więc w końcu dała spokój i zaczęła wyglądać przez okno, tak jak Smolipa-luch. Elinor wybierała boczne, mało uczęszczane drogi. ("Inaczej ta cała jazda stanie się po prostu nudna" - stwierdziła). Meggie było wszystko jedno. Chciała po prostu znaleźć się na miejscu. Niecierpliwie patrzyła na góry i domy, które były domami innych ludzi. Czasem za szybą nadjeżdżającego z przeciwka samochodu mignęła jej obca twarz, która po chwili znikała, jak książka, otwarta i zaraz znów zamknięta. Gdy przejeżdżali przez jakąś małą miejscowość, zobaczyli na poboczu mężczyznę przyklejającego małej dziewczynce plaster na rozbite kolano. Głaskał ją pocieszająco po włosach i Meggie przypomniała sobie podobne zachowanie Mo. Pamiętała też, jak biegał po domu, złorzecząc, kiedy nie mógł znaleźć plastra, i na to wspomnienie łzy stanęły jej w oczach.
- Wielkie nieba! Tu jest ciszej niż w grobowcu faraona! -odezwała się w pewnej chwili Elinor. (Meggie uznała, że Elinor
106
za często mówi "Wielkie nieba"). - Może ktoś by czasem powiedział coś w rodzaju: o, jaki piękny widok! Albo: o, jaki wspaniały zamek! W takiej grobowej ciszy najdalej za pół godziny po prostu usnę za kierownicą.
Elinor dotąd nie odpięła ani jednego guzika u swetra.
- Nie widzę żadnego zamku - mruknęła Meggie. Ale Elinor niebawem wytropiła jakieś ruiny.
- Szesnasty wiek - oznajmiła, gdy gdzieś na zboczu zamajaczyły resztki murów. - Tragiczna historia. Zakazana miłość, pościg, śmierć, rozdarte serce.
Gdy jechali pomiędzy jakimiś zwyczajnymi skałami, Elinor wspomniała, że dokładnie tutaj sześćset lat temu rozegrała się straszliwa bitwa. ("Gdybyś pogrzebała między kamieniami, na pewno znalazłabyś kości i poobijane hełmy"). Zdawało się, że zna historię każdej mijanej wieży kościelnej. Niektóre z tych opowieści były tak nieprawdopodobne, że Meggie marszczyła czoło z niedowierzaniem. "Wierz mi, właśnie tak się to odbyło!" - zapewniała za każdym razem Elinor, nie odrywając wzroku od drogi. Im krwawsza historia, tym bardziej zdawała się ją ekscytować: nieszczęśliwi kochankowie, którzy zostali ścięci, książę zamurowany żywcem...
- Pewnie, teraz trudno to sobie wyobrazić - rzekła, gdy przy którejś z tych opowieści Meggie lekko zbladła. - Ale zapewniam cię, gdzieś tam zawsze kryje się jakaś mroczna historia. No cóż, kilkaset lat temu czasy były po prostu bardziej podniecające.
Meggie nie mogła zrozumieć, co mogło być podniecającego w czasach, gdy człowiek miał tylko wybór: umrzeć na dżumę albo zostać zamordowanym przez wałęsające się żołdactwo. Ale Elinor z wrażenia dostała wypieków na widok wypalonych ruin zamczyska, a jej zwykle chłodne paciorkowate oczy zasnuwały się romantyczną mgiełką, ilekroć opowiadała o wojowniczych książętach i chciwych biskupach, którzy niegdyś napełniali
107
trwogą i śmiercią owe góry, przez które teraz jechali gładką asfaltową drogą.
- Droga Elinor, zdaje się, że urodziła się pani w niewłaściwej opowieści - odezwał się w pewnej chwili Smolipaluch.
Byty to pierwsze słowa, jakie wymówił od początku podróży.
- W niewłaściwej opowieści? Chce pan powiedzieć: w niewłaściwych czasach. O tak, niekiedy i ja tak myślę.
- Wszystko jedno, jak to nazwiemy - odparł Smolipaluch. -W każdym razie doskonale by się pani rozumiała z Capricor-nem. On lubi te same opowieści co i pani.
- Czy to ma być obelga? - spytała Elinor z obrażoną miną. Musiała poczuć się mocno dotknięta tym porównaniem, bo
nie odzywała się przez prawie godzinę i Meggie ponownie opadły czarne myśli. Znów w każdym napotkanym tunelu czaiły się okropne obrazy.
Zaczynało się już ściemniać, gdy góry cofnęły się nagle i za zielonymi wzgórzami, bezkresne jak drugie niebo, ukazało się morze.
Chylące się ku zachodowi słońce rzucało blaski, które sprawiały, że woda wyglądała jak skóra pięknego węża. Meggie widziała już kiedyś morze, dawno temu. Było to zimne morze, w kolorze łupkowym, połyskujące blado i smagane wiatrem. Ale to przed nimi było inne, całkiem inne.
Meggie zrobiło się ciepło na sercu od samego patrzenia, szkoda tylko, że morze co chwila znikało za brzydkimi wysokimi domami. Pieniły się wszędzie wokoło, na wąskim skrawku lądu pomiędzy wodą a napierającymi wzgórzami. Czasem zbocza nie pozostawiały już miejsca domom, rozpychały się, schodziły aż nad samo morze, które lizało im zielone stopy. W blasku zachodzącego słońca wzgórza wyglądały jak fale, które wpełzły na ląd i już tam pozostały, zastygłe w bezruchu.
Gdy jechali drogą wijącą się wzdłuż wybrzeża, Elinor znów zaczęła opowiadać - coś o Rzymianach, którzy jakoby zbudo-
108
wali tę drogę, o ich lęku przed dzikimi mieszkańcami tego wąskiego skrawka lądu...
Meggie nie słuchała uważnie. Wzdłuż szosy rosły palmy o zakurzonych i najeżonych kolcami głowach. Pomiędzy nimi rozsiadły się jak pająki kwitnące agawy ze swymi mięsistymi liśćmi. Niebo barwiło się różowo i cytrynowo, w miarę jak słońce schodziło coraz niżej, a od góry spływał granat, niby rozlany atrament. Widok był tak piękny, że aż ściskał za serce.
Meggie zupełnie inaczej wyobrażała sobie miejsce, gdzie przebywał Capricorn. Piękno i strach nie pasują do siebie.
Przejeżdżali przez małą miejscowość, mijając domki tak kolorowe, jakby je namalowała ręka dziecka. Były pomarańczowe i różowe, czerwone i w przeróżnych odcieniach żółci: cytrynowe, brązowożółte, piaskowe, brudnożółte, a do tego zielone okiennice i czerwonobrązowe dachy. Nawet nadciągający zmierzch nie mógł im odebrać barw.
- Nie wygląda, by było tu zbyt niebezpiecznie - zauważyła Meggie, gdy znów minęli różowy domek.
- To dlatego, że patrzysz ciągle w lewo! - odezwał się Smoli-paluch za jej plecami. - Każda rzecz ma jasną i ciemną stronę. Spójrz w prawo!
Meggie poszła za jego radą. Najpierw również widziała tylko kolorowe domki ciągnące się tuż przy drodze, wsparte o siebie, jakby trzymały się w ramionach. Ale potem domki nagle znikły i brzeg drogi obramowały strome zbocza, gdzie w rozpadlinach skalnych gnieździła się już noc. Tak, Smolipaluch miał rację: po tej stronie widok przejmował grozą, a nieliczne domki zdawały się tonąć w nadciągającym mroku.
Mrok gęstniał, na południu noc zapada szybko i Meggie była zadowolona, że Elinor nadal trzyma się jasno oświetlonej nadmorskiej szosy. Ale w końcu Smolipaluch kazał jej zjechać w bok, na drogę oddalającą się od wybrzeża, od morza, od kolorowych domków, wiodącą prosto w ciemność.
109
Droga prowadziła zakolami coraz dalej między wzgórza, to wspinając się, to opadając, a zbocza po obu jej stronach stawały się coraz bardziej strome. Światło reflektorów padało na krzewy janowca i zdziczałą winorośl, na drzewa oliwkowe przypominające zgarbionych starców.
Tylko dwa razy nadjechał z przeciwka inny samochód. Co pewien czas z ciemności wyskakiwały światła jakiejś wioski, ale drogi, którymi Smolipaluch ich prowadził, uciekały od świateł i wpełzały coraz głębiej w noc. Kilka razy światła reflektorów wydobyły z ciemności ruiny domu, lecz Elinor o żadnym z nich nie miała nic do powiedzenia. W tych nędznych murach nie mieszkali książęta ani biskupi w czerwonych płaszczach, tylko chłopi i wyrobnicy rolni, których historii nikt nie spisał - znikły, zarosły dzikim tymiankiem i wilczomleczem.
- Czy na pewno nie pobłądziliśmy? - spytała w pewnej chwili Elinor przytłumionym głosem, tak jakby świat wokół był zbyt cichy, by głośno się odezwać. - Gdzież tu na tym pustkowiu zapomnianym przez Boga i ludzi może być wioska? Prawdopodobnie już ze dwa razy skręciliśmy w niewłaściwą drogę.
Ale Smolipaluch potrząsnął głową.
- Dobrze jedziemy - powiedział. - Za tym wzgórzem zobaczymy domy.
- No, mam nadzieję! - mruknęła Elinor. - Zupełnie nie widzę jezdni. Wielkie nieba, nie przypuszczałam, że gdzieś na świecie może być tak ciemno. Nie mógł mi pan powiedzieć, że to tak będzie? Przynajmniej jeszcze raz bym zatankowała. A tak nie wiem nawet, czy wystarczy nam benzyny, żeby wrócić na wybrzeże.
- Czyj to samochód? Mój? - odparował Smolipaluch rozdrażnionym głosem. - Mówiłem przecież, że nie znam się na tych rzeczach. A teraz niech pani patrzy przed siebie. Zaraz powinien być most.
- Most?
110
Elinor minęła zakręt i gwałtownie nacisnęła hamulec. Przez środek jezdni, oświetlona dwiema lampami drogowymi, ustawiona była barierka. Metal był przeżarty rdzą, jakby bramka stała tam już od lat.
- No proszę! - krzyknęła Elinor, uderzając rękami w kierownicę. - Zabłądziliśmy! Mówiłam!
- Żadne zabłądziliśmy!
Smolipaluch zdjął Gwina z ramienia i wysiadł. Nasłuchując
i rozglądając się wokoło, podszedł do barierki i odsunął ją na bok.
Meggie zachciało się śmiać na widok osłupiałej miny Elinor.
- Czy ten człowiek do reszty zwariował? - szepnęła Elinor. -Chyba nie myśli, że w tych ciemnościach pojadę drogą zamkniętą dla ruchu.
Mimo to włączyła silnik, gdy Smolipaluch niecierpliwym gestem nakazał jej jechać dalej. Kiedy go minęła, zaciągnął bramkę z powrotem na jezdnię.
- Czemu pani tak na mnie patrzy? - zapytał, wsiadając. - Ta blokada jest tu zawsze. Capricorn kazał ją ustawić dla zrażenia nieproszonych gości. Co prawda rzadko kto ma odwagę się tu pojawić. Większość ludzi odstraszają opowieści, jakie Capricorn każe rozgłaszać na temat tej wioski, ale...
- Jakie opowieści? - przerwała Meggie, chociaż wcale nie miała ochoty ich poznać.
- Opowieści mrożące krew w żyłach - odparł Smolipaluch. -Tutaj ludzie są przesądni, jak wszędzie zresztą. Najbardziej znana historia mówi, że sam diabeł mieszka za tym wzgórzem.
Meggie złościła się sama na siebie, ale nie mogła oderwać wzroku od ciemnej kopuły.
- Mo mówi, że diabła wymyślili ludzie - powiedziała.
- Możliwe. - Na ustach Smolipalucha znów błąkał się zagadkowy uśmieszek. - Ale chciałaś wiedzieć, co to za opowieści. Powiadają, że mężczyzn, którzy mieszkają w tej wiosce, nie imają się kule, że mogą przechodzić przez ściany, a o każdym
111
nowiu księżyca porywają dwóch chłopców, których Capricorn uczy podpalania i mordowania.
- Wielkie nieba, kto to wszystko wymyślił? Ci ludzie tutaj czy sam Capricorn? - spytała Elinor, pochylając się nisko nad kierownicą, bo droga była okropnie wyboista i musiała jechać bardzo wolno, by nie utknąć w jakiejś dziurze.
- Jedno i drugie. - Smolipaluch odchylił się na siedzeniu i podstawił Gwinowi rękę, a ten próbował ugryźć go w palec. -Capricorn wynagradza każdego, kto wymyśli nową straszną historię. Jedyny, który nie bierze udziału w tej zabawie, to Basta. Jest tak przesądny, że każdemu czarnemu kotu schodzi z drogi.
Basta. Meggie przypominała sobie to imię, ale zanim zdążyła o to zapytać, Smolipaluch mówił już dalej. Opowiadanie sprawiało mu wyraźną przyjemność.
-Aha! Byłbym zapomniał! Oczywiście wszyscy, którzy mieszkają w tej wiosce, nawet kobiety, mają złe spojrzenie.
- Złe spojrzenie? - Meggie podniosła pytający wzrok.
- A tak. Jedno spojrzenie i zapadasz na śmiertelną chorobę, a najdalej za trzy dni umierasz.
- Kto może uwierzyć w coś takiego? - mruknęła Meggie i znów wpatrzyła się w drogę.
- Głupcy! - Elinor nacisnęła na hamulec.
Samochód prześliznął się kilka metrów po tłuczniu. Przed nimi był most, o którym mówił Smolipaluch. Szare kamienie połyskiwały blado w świetle reflektorów, a przepaść po obu stronach mostu zdawała się nie mieć dna.
-Dalej, dalej! - popędzał ją niecierpliwie Smolipaluch. -Wytrzyma, chociaż na to nie wygląda.
- Wygląda, jakby zbudowali go starożytni Rzymianie -mruknęła Elinor. - I to dla osłów, nie dla samochodów.
Mimo to jechała dalej. Meggie zamknęła oczy i otworzyła je dopiero wtedy, kiedy ponownie usłyszała pod kołami chrzęst tłuczniowej nawierzchni.
112
w
- Capricorn bardzo sobie ceni ten most - powiedział cicho Smolipaluch. - Jeden dobrze uzbrojony człowiek wystarczy, by nikt się tędy nie przedostał. Na szczęście nie każdej nocy stoi tu strażnik.
- Słuchaj... - zwróciła się do niego Meggie, podczas gdy samochód mozolnie wspinał się na ostatni wierzchołek. - Co mamy powiedzieć, kiedy nas zapytają, jak znaleźliśmy ich wioskę? Na pewno nie byłoby dobrze, gdyby Capricorn się dowiedział, że ty nam pokazałeś drogę, co?
- Tak, masz rację - wymamrotał Smolipaluch, nie patrząc na nią. - Chociaż w końcu przywozimy mu książkę...
Złapał Gwina, który wspinał się po oparciu fotela, przytrzymał tak, żeby ten nie mógł go ugryźć, i kawałkiem chleba próbował zwabić do plecaka. Kuna stała się niespokojna, gdy tylko zrobiło się ciemno. Była to dla niej pora łowów.
Wreszcie osiągnęli szczyt wzgórza. Świat wokół nich znikł, pochłonięty przez noc, ale pod nimi w oddali odznaczało się w ciemności parę bladych prostokątów. Oświetlone okna.
- Oto ona - powiedział Smolipaluch. - Wioska Capricorna. Albo, jeśli wolicie, Wioska Diabła. - Roześmiał się cicho.
- Proszę wreszcie przestać! - krzyknęła Elinor ze złością. -Zdaje się, że te opowieści bardzo się panu podobają. Kto wie, może pan sam to wszystko wymyślił, a ten Capricorn jest tylko pokręconym bibliofilem.
Smolipaluch nic na to nie odrzekł. Wyglądał przez okno, z tym swoim uśmieszkiem, który Meggie miała czasem ochotę zedrzeć mu z twarzy. I tym razem jego uśmiech zdawał się wyrażać jedno: jakie wy jesteście bezdennie głupie!
Elinor wyłączyła silnik. Cisza aż dzwoniła w uszach, Meggie bała się nawet oddychać. Patrzyła w dół na oświetlone okna. Zwykle oświetlone okna mają w sobie coś kojącego, ale te tutaj były groźniejsze od ciemności.
113
- Czy w tej wsi są jacyś normalni mieszkańcy? - spytała Eli-nor. - Poczciwe babcie, dzieci, mężczyźni, którzy nie mają nic wspólnego z Capricornem...
- Nie. Mieszka tam tylko Capricorn i jego ludzie - szepnął Smolipaluch. - I kobiety, które dla nich gotują, sprzątają i co tam jeszcze potrzeba.
- I co tam jeszcze potrzeba... No, pięknie! - Elinor prychnę-ła z obrzydzenia. - Ten Capricorn robi się coraz sympatyczniejszy. No dobrze, im szybciej będziemy to mieć za sobą, tym lepiej. Chcę wracać do domu, stęskniłam się za moimi książkami, porządnym oświetleniem i filiżanką kawy.
- Naprawdę? A ja myślałem, że pani tęskni za odrobiną przygody.
"Gdyby Gwin mógł mówić - pomyślała Meggie - to miałby głos Smolipalucha".
- Ale wolę, żeby przy tym świeciło słońce - ucięła szorstko Elinor. - Wielkie nieba, jak ja nienawidzę tych ciemności. Ale jeśli będziemy tu sterczeć do rana, to moje książki pokryją się pleśnią, zanim Mortimer się nimi zajmie. Meggie, idź i wyjmij reklamówkę z bagażnika, no, wiesz...
Meggie skinęła głową i chciała właśnie otworzyć drzwi, gdy oślepiło ich światło. Ktoś stał przy drzwiczkach kierowcy, twarzy nie było widać, i świecił do środka latarką. Gwałtownie po-stukał nią w szybę.
Elinor podskoczyła przerażona, uderzając kolanem o kierownicę, ale szybko się opanowała. Złorzecząc i rozcierając kolano, opuściła szybę.
-Co to ma znaczyć?! - krzyknęła. - Chce pan, żebyśmy umarli ze strachu? Łatwo można przejechać kogoś, kto się wałęsa w ciemności.
W odpowiedzi mężczyzna wsunął do środka lufę strzelby.
- To jest teren prywatny - oświadczył, a Meggie zdawało się, że poznaje koci głos, który słyszała w bibliotece Elinor. -
114
I łatwo można zastrzelić kogoś, kto nocą jeździ po prywatnym terenie.
- Ja to wyjaśnię! - Smolipaluch przechylił się przez ramię Elinor.
- No, proszę, Smolipaluch! - Obcy cofnął lufę strzelby. -Musisz się tu zjawiać w środku nocy?
Elinor odwróciła się i obrzuciła Smolipalucha wymownym spojrzeniem.
- Nie wiedziałam, że pan jest w takiej komitywie z tymi rzekomymi diabłami! - syknęła.
Jednak Smolipalucha już nie było w samochodzie. Meggie również wydało się to dziwne, że obaj mężczyźni, nachyliwszy się do siebie, tak poufale rozmawiają. Pamiętała dokładnie, co Smolipaluch mówi! na temat ludzi Capricorna. Więc jak może tak po prostu rozmawiać z jednym z nich? Meggie wytężała słuch, ale nie mogła usłyszeć, o czym gadali. Jedyne, co do niej dotarło, to to, że Smolipaluch nazwał tamtego Basta.
- Nie podoba mi się to - szepnęła Elinor. - Popatrz na nich. Rozmawiają tak, jakby nasz przyjaciel, pożeracz zapałek, czuł się tu jak u siebie w domu!
- Pewnie wie, że mu nic nie zrobią, bo przywozimy książkę! - odparła bez przekonania Meggie.
Nie spuszczała z obu mężczyzn oka. Obcy miał ze sobą dwa psy, owczarki. Obwąchiwały dłonie Smolipalucha i merdając ogonami, trącały go pyskami.
- Widzisz to? - szepnęła Elinor. - Nawet te przeklęte psy traktują go jak starego przyjaciela. A jeżeli...
Ale nie dokończyła zdania, bo Basta otworzył drzwi kierowcy.
- Jazda, wysiadać! - rozkazał.
Elinor niechętnie wygramoliła się z wozu. Meggie również wysiadła i stanęła obok Elinor. Serce waliło jej jak młotem. Nigdy jeszcze nie widziała mężczyzny ze strzelbą. W telewizji tak, ale nie w rzeczywistości.
115
- Niech pan posłucha! Nie podoba mi się pański ton! - wyniośle odezwała się Elinor. - Mamy za sobą męczącą podróż samochodem, a przyjechaliśmy na to pustkowie tylko po to, żeby pańskiemu szefowi czy bossowi, czy jak go tam nazywacie, przywieźć coś, co od dawna chce mieć. Więc niech się pan zachowuje przyzwoicie z łaski swojej!
Basta rzucił jej tak lekceważące spojrzenie, że Elinor aż zatkało, a Meggie instynktownie ścisnęła ją za rękę.
- A ta skąd się tu wzięła? - zwrócił się do Smolipalucha, który miał obojętną minę, jakby to wszystko nic a nic go nie obchodziło.
- Należy do niej ten dom, no wiesz... - odparł przyciszonym głosem, ale Meggie i tak zrozumiała każde słowo. - Nie chciałem jej zabierać, ale jest uparta.
-Wyobrażam sobie! - Basta jeszcze raz spojrzał na Elinor, po czym przeniósł wzrok na Meggie. - A to jest wobec tego córunia Czarodziejskiego Języka? Nie za bardzo do niego podobna.
- Gdzie mój tata? - spytała Meggie. - Jak się czuje?
Były to pierwsze słowa, jakie przeszły jej przez gardło. Głos miała zachrypnięty, jakby go dawno nie używała.
- Och, czuje się dobrze - odparł Basta, rzucając spojrzenie Smolipaluchowi. - Chociaż teraz powinniśmy go nazywać Ołowianym Językiem, tak niewiele mówi.
Meggie przygryzła wargi.
- Chcemy go zabrać - powiedziała wysokim, cienkim głosem, choć starała się mówić jak dorosła. - Mamy tę książkę, ale Capricorn dostanie ją dopiero wtedy, kiedy puści mojego tatę.
Basta znów odwrócił się do Smolipalucha.
- A jednak w czymś przypomina ojca. Widzisz, jak zaciska wargi? I to spojrzenie. Tak, podobieństwo jest wyraźne.
Mówił żartobliwym tonem, ale gdy spojrzał na Meggie, jego twarz wyrażała zupełnie co innego. Była to wąska, ostro zaryso-
116
wana twarz; Basta lekko mrużył blisko osadzone oczy, jakby w ten sposób lepiej widział.
Nie był wysoki; ramiona miał wąskie jak u chłopca, a jednak Meggie wstrzymała oddech, gdy postąpił krok ku niej. Nigdy jeszcze żadnego człowieka tak się nie bała, i to wcale nie z powodu strzelby, którą ściskał w ręku. Było w nim coś takiego -gniewnego, jadowitego...
- Meggie, przynieś reklamówkę z bagażnika! - Elinor stanęła między nimi, gdy Basta chciał zatrzymać Meggie. - Nie ma tam nic niebezpiecznego! - powiedziała z gniewem. - Jedynie to, co jest powodem naszego przyjazdu.
W odpowiedzi Basta tylko usunął psy z drogi. Szarpnął je tak brutalnie, że aż zaskowyczały.
- Posłuchaj, Meggie! - szepnęła Elinor, gdy zostawiwszy samochód, szły za Basta wąską ścieżką wiodącą ku oświetlonym oknom. - Nie wypuszczaj z ręki książki, dopóki nie zobaczymy twojego ojca, rozumiesz?
Meggie skinęła głową, mocniej przyciskając reklamówkę do piersi. Czy Elinor uważa ją za taką głupią? A z drugiej strony, jak zdoła utrzymać książkę, jeśli Basta zechce ją odebrać? Wolała o tym nie myśleć...
Noc była parna. Ponad czarnymi wzgórzami rozpościerało się usiane gwiazdami niebo. Ścieżka, którą prowadził ich Basta, opadała stromo w dół, była kamienista i tak ciemna, że Meggie nie widziała własnych stóp, ale za każdym razem, gdy się potknęła, podtrzymywała ją czyjaś dłoń - Elinor idącej tuż obok, lub dłoń Smolipalucha, który szedł za nią tak cicho, jakby był jej cieniem. Gwin tkwił wciąż w jego plecaku, a psy Basty co chwila podnosiły pyski, węsząc, jak gdyby dolatywał je ostry zapach kuny.
Oświetlone okna były coraz bliżej. Wyłaniały się już zarysy starych domów z szarego, grubo ciosanego kamienia, a ponad
117
ich dachami majaczyła blado wieża kościelna. Wiele domów wydawało się niezamieszkanych, mijali je, idąc uliczkami tak wąskimi, że Meggie wręcz z trudem oddychała. Niektóre domy były bez dachów, z innych pozostały tylko walące się ściany. We wsi Capricorna było ciemno, paliły się tylko nieliczne latarnie zwisające z murowanych łuków. Wreszcie dotarli do niewielkiego placyku. Po jednej stronie wznosiła się wieża kościelna, którą widzieli z daleka, a nieopodal, przedzielony tylko wąską uliczką, stał duży dwupiętrowy dom, bez śladów zniszczeń. Plac oświetlony był lepiej niż reszta wioski - aż cztery latarnie rzucały na bruk złowrogie cienie.
Basta prowadził ich prosto do dużego domu. Trzy okna najwyższego piętra były oświetlone. Czy tam był Mo? Meggie wsłuchiwała się w siebie, jakby miała nadzieję usłyszeć tam odpowiedź, ale jej bijące mocno serce mówiło tylko o lęku. O lęku i trosce.

14
Wypełnione zCecenie
A więc albo sam Aslan jest już martwy, albo też nie jest po naszej stronie. A może być i tak, że jest coś silniejszego od niego, co nie pozwala mu przyjść. A jeśli nawet przybędzie, skąd mamy wiedzieć, że przybędzie jako nasz przyjaciel?
C.S. Lewis, Książę Kaspian
Od chwili gdy Smolipaluch opowiedział Meggie o Capricor-nie, setki razy wyobrażała sobie jego twarz: gdy jechali z Mo do Elinor, w ogromnym łożu w domu Elinor i wreszcie w drodze do wioski. Próbowała go sobie wyobrazić, przywołując w pamięci wszystkich łotrów, których spotkała w książkach: Jakuba Haka, chudego, z zakrzywionym nosem, Długiego Johna Silvera z fałszywym uśmieszkiem na ustach, Indianina Joe z jego nożem i tłustymi czarnymi włosami, którego spotykała w tylu złych snach...
Ale Capricorn wyglądał zupełnie inaczej.
Meggie szybko zrezygnowała z liczenia drzwi, które minęli, zanim Basta zatrzymał się przed jednymi z nich. Policzyła natomiast ubranych na czarno mężczyzn. Było ich czterech. Ze znudzonymi minami stali w korytarzach, a obok każdego z nich czekała oparta o białą ścianę strzelba. Wyglądali jak gawrony w swoich czarnych kurtkach. Tylko Basta miał białą koszulę -
119
śnieżnobiałą, tak jak to opowiadał Smolipaluch - a w klapę kurtki - niby jakiś tajemny znak - miał wetknięty czerwony kwiat.
Czerwonego koloru był także szlafrok Capricorna. Gdy Basta wprowadził trzech nocnych wędrowców, Capricorn siedział w fotelu, a przed nim klęczała kobieta, przycinając mu paznokcie u nóg. Fotel wydawał się dla niego za mały. Capricorn był wysoki i tak chudy, jakby zbyt mocno naciągnięto mu skórę na kościach. Cerę miał papierowo bladą, włosy krótko przystrzyżone, sterczące jak szczotka. Meggie nie umiała powiedzieć, czy są siwe, czy jasnoblond.
Uniósł głowę, gdy Basta otworzył drzwi. Jego oczy były również blade, bezbarwne i jasne jak srebrne monety. Kobieta klęcząca u jego stóp także zerknęła na nich, ale zaraz opuściła głowę, wracając do swojej pracy.
- Przepraszam, ale zjawili się oczekiwani goście - powiedział Basta. - Pomyślałem, że może będzie pan chciał od razu z nimi porozmawiać.
Capricorn odchylił się w fotelu, rzucając Baście krótkie spojrzenie. Potem jego oczy bez wyrazu powędrowały ku Meggie. Odruchowo przycisnęła do piersi książkę w reklamówce. Capricorn patrzył na reklamówkę, jakby się domyślał, co w niej jest. Dał znak kobiecie. Ta podniosła się niechętnie, wygładziła swoją czarną suknię i zmierzyła Elinor i Meggie nieprzyjaznym wzrokiem. Wyglądała jak stara sroka ze swymi gładko zaczesanymi, upiętymi z tyłu siwymi włosami i spiczastym nosem, zupełnie niepasującym do jej drobnej pomarszczonej twarzy. Skinąwszy głową Capricorn owi, opuściła pokój.
Było to duże, skąpo umeblowane pomieszczenie. Stał tu długi stół z ośmioma krzesłami, szafa i ciężki kredens. W całym pokoju nie było ani jednej lampy, tylko świece, dziesiątki świec w ciężkich srebrnych lichtarzach. Meggie wydawało się, że napełniają one przestrzeń cieniami zamiast światła.
120
- Gdzie ona jest? - spytał Capricorn; Meggie odruchowo cofnęła się o krok, gdy wstał, odsuwając fotel. - Tylko mi nie mów, że tym razem przywiozłeś samą dziewczynkę.
Jego głos miał więcej wyrazu niż twarz. Był niski i zduszony i Meggie znienawidziła go od pierwszej chwili.
- Ma ją ze sobą. Jest w tej reklamówce! - zawołał Smolipa-luch, zanim Meggie zdążyła się odezwać. Jego oczy wędrowały niespokojnie od jednej świecy do drugiej, jakby nie interesowało go nic prócz tańczących płomieni. - Jej ojciec rzeczywiście nie wiedział, że ma fałszywą książkę. Ta jego rzekoma przyjaciółka - Smolipaluch wskazał Elinor - cichaczem podmieniła książkę! Myślę, że ona się żywi literami. Jej dom jest cały wypełniony książkami. Najwidoczniej woli ich towarzystwo od towarzystwa ludzi. - Słowa płynęły wartkim potokiem, jakby Smolipaluch chciał się ich jak najszybciej pozbyć. - Od początku jej nie cierpiałem, ale zna pan naszego przyjaciela Czarodziejskiego Języka. On o wszystkich ludziach myśli dobrze. Samemu diabłu by uwierzył, gdyby ten miło się do niego uśmiechnął.
Meggie odwróciła się do Elinor, która jakby zaniemówiła. Miała wypisane na twarzy, że dręczą ją wyrzuty sumienia.
Capricorn niedbałym skinieniem głowy skwitował wyjaśnienia Smolipalucha. Zacisnął mocniej pasek szlafroka i z rękami założonymi do tyłu podszedł wolno do Meggie. Meggie zebrała wszystkie siły, by się nie cofnąć, by śmiało i bez mrugnięcia spojrzeć w te wodniste oczy, ale strach ściskał ją za gardło. Próbowała sobie przypomnieć jakiegoś bohatera z książek, w którego skórę mogłaby się wśliznąć, by poczuć się silniejsza, większa i nieustraszona. Ale dlaczego przychodziły jej na myśl tylko sceny strachu, kiedy ten Capricorn tak na nią patrzył? Tak łatwo zawsze przenosiła się w inne miejsca, wcielała w zwierzęta i ludzi, którzy istnieli tylko na papierze, dlaczego teraz jej się to nie udawało? Bała się. "Strach wszystko zabija - powiedział jej kiedyś Mo - rozum, serce, a zwłaszcza fantazję".
121
Mo... gdzie on teraz jest? Meggie przygryzła wargi, aby nie drżały, ale wiedziała, że strach maluje się w jej oczach i że Capricorn to widzi. Chciałaby mieć serce z lodu i roześmiane usta zamiast drżących warg dziecka, któremu zabrano ojca.
Capricorn zatrzymał się tuż przed nią i zaczął uważnie jej się przyglądać. Jeszcze nigdy nikt tak na nią nie patrzył. Czuła się jak mucha złapana na lep, czekająca już tylko na śmierć.
- Ile ma lat? - spytał Capricorn, odwracając się do Smolipa-lucha, jakby nie wierzył, że Meggie sama może znać odpowiedź.
- Dwanaście! - powiedziała głośno Meggie; jej drżące wargi z trudem formowały słowa. - Mam dwanaście lat. I chcę wiedzieć, gdzie jest mój ojciec.
Capricorn udał, że nie słyszy ostatniego zdania.
- Dwanaście? - powtórzył niskim głosem, który zdawał się przygniatać uszy Meggie. - Jeszcze dwa, trzy lata i będzie z niej przydatna, ładna sztuka. Tylko trzeba ją trochę odkarmić.
Ścisnął jej ramię swymi długimi palcami. Nosił złote pierścienie, miał ich co najmniej po trzy na każdej dłoni. Meggie próbowała się wyrwać, ale Capricorn trzymał ją mocno, przyglądając się swoimi bladymi oczami. Jak rybie. Biednej, trzepocącej się rybie.
- Niech pan puści dziewczynkę!
Meggie po raz pierwszy była zadowolona, że Elinor ma taki szorstki głos. Capricorn rzeczywiście ją puścił.
Elinor stanęła za nią i obronnym ruchem położyła jej ręce na ramionach.
- Nie wiem, co się tu dzieje! - natarła ostro na Capricorna. - Nie wiem, kim pan jest i co pan robi na tym odludziu razem z tymi ludźmi uzbrojonymi w strzelby, i wcale mnie to nie interesuje. Jestem tu po to, żeby ta dziewczynka odzyskała ojca. Dam panu książkę, na której panu tak bardzo zależy, chociaż zrobię to z ciężkim sercem. Dostanie ją pan, jak tylko ojciec Meggie znajdzie się w moim wozie. A jeśli z jakiegoś powodu
122
chciałby tu zostać dłużej, to wolałabym usłyszeć to z jego własnych ust.
Capricorn bez słowa odwrócił się do niej plecami.
- Dlaczego przywiozłeś tę kobietę? - zapytał Smolipalucha. - Powiedziałem: dziewczynka i książka. Po co mi ta kobieta?
Meggie popatrzyła na Smolipalucha.
Dziewczynka i książka. Słowa odbiły się echem w jej głowie. "Powiedziałem: dziewczynka i książka". Meggie próbowała spojrzeć Smolipaluchowi w oczy, ale ten unikał jej wzroku, jakby go parzył. Czuł się głupio. Tak strasznie, potwornie głupio.
Smolipaluch przysiadł na brzegu stołu i począł gasić palcami jedną ze świec - ostrożnie, powoli, jakby czekał na ból, na drobne ukąszenie płomienia.
- Już to mówiłem Baście - powiedział. - Kochana Elinor uparła się, że pojedzie z nami. Nie chciała puścić dziewczynki samej i książkę też oddała z oporami.
-No i co? Może nie miałam racji?! - zawołała Elinor tak głośno, że Meggie aż podskoczyła. - Posłuchaj tego kłamliwego pożeracza zapałek, Meggie! Powinnam wezwać policję, kiedy się znów zjawił. Wrócił tylko z powodu książki, tylko dlatego!
"I z mojego powodu - dodała Meggie w myślach. - Dziewczynka i książka".
Smolipaluch udawał, że jest pilnie zajęty usuwaniem nitki z rękawa swojego płaszcza. Ale jego zwykle tak zwinne dłonie drżały.
- A pan...! - zaczęła Elinor, stukając palcem w pierś Capri-corna.
Basta postąpił krok naprzód, ale Capricorn zatrzymał go ruchem ręki.
- Naprawdę widziałam już w życiu wiele, jeśli chodzi o książki - ciągnęła Elinor. - Mnie samej skradziono niejeden tom i nie twierdzę, że wszystkie książki trafiły do mojej biblioteki w legalny sposób. Wszyscy bibliofile to sępy, pewnie zna pan to
123
powiedzenie? Ale pan jest chyba najbardziej zwariowany z nich wszystkich. Dziwię się, że nigdy o panu nie słyszałam. Gdzie jest pańska kolekcja? - Rozejrzała się wokoło. - Nie widzę tu żadnych książek.
Capricorn wsunął ręce w kieszenie szlafroka i dał jakiś znak Baście.
Zanim Meggie zdążyła się zorientować, Basta wyrwał jej z ręki pakunek. Rozchylił reklamówkę, zajrzał nieufnie do środka, jakby spodziewał się znaleźć tam węża lub inną gadzinę, i wyjął książkę.
Capricorn wziął książkę do ręki. Meggie nie dostrzegła na jego twarzy ani odrobiny tej czułości, z jaką patrzyli na książki Mo czy Elinor. Nie, na twarzy Capricorna malowała się tylko odraza i ulga.
- One o niczym nie wiedzą?
Capricorn otworzył książkę, przewrócił kilka stron i zamknął ją z powrotem. "To ta" - mówiła jego mina. To była właśnie ta książka, której szukał.
- Nie, nie wiedzą. Dziewczynka też nie wie. - Smolipaluch patrzył w okno z taką uwagą, jakby można tam było zobaczyć coś oprócz czarnej jak smoła nocy. - Ojciec jej nic nie powiedział, więc dlaczego ja miałem to robić?
Capricorn skinął głową.
- Zabierz je! - rozkazał Baście, który stał obok niego, trzymając wciąż jeszcze pustą reklamówkę.
- Co to ma znaczyć? - zaczęła Elinor, ale Basta popchnął je obie do drzwi.
- To ma znaczyć, że zamknę was na noc w jednej z naszych klatek, moje słodkie ptaszyny - powiedział Basta, bez ceremonii stukając je w plecy lufą strzelby.
- Gdzie jest mój ojciec?! - krzyknęła Meggie, aż przeraził ją własny głos. - Ma pan już książkę. Czego pan jeszcze od niego chce?!
124
Capricorn podszedł do świecy, którą zgasił Smolipaluch, przejechał wskazującym palcem po zwęglonym knocie i przyjrzał się śladowi sadzy.
- Czego chcę od twojego ojca? - powiedział, odwrócony do Meggie plecami. - Chcę go tu zatrzymać, cóż by innego? Wygląda na to, że nie wiesz, jaki on ma nadzwyczajny talent. Do tej pory Czarodziejski Język nie chciał mi nim służyć, chociaż Basta bardzo starał się go przekonać. Ale teraz, kiedy Smolipaluch przywiózł ciebie, zrobi wszystko, czego od niego zażądam. Nie mam co do tego najmniejszych wątpliwości.
Meggie próbowała odepchnąć ręce Basty, ale ten złapał ją za kark jak kurczaka, któremu zamierza się ukręcić szyję. Elinor chciała jej pospieszyć z pomocą, ale Basta niedbałym ruchem przytknął jej wylot lufy do piersi i popchnął Meggie ku drzwiom.
Obejrzała się jeszcze raz za siebie: Smolipaluch wciąż siedział na brzegu wielkiego stołu. Spojrzał na nią, ale tym razem się nie uśmiechał. "Przebacz! - zdawały się mówić jego oczy. -Musiałem to zrobić. Mogę ci wszystko wyjaśnić!".
Jednak Meggie nie chciała żadnych wyjaśnień. A już na pewno nie zamierzała przebaczyć.
- Żebyś padł trupem! - krzyczała, gdy Basta wypychał ją z pokoju. - Żebyś spłonął! Żebyś się udławił swoimi płomieniami!
Basta zamknął drzwi.
- Widzicie tę małą kocicę! - Roześmiał się. - Chyba muszę na ciebie uważać.
15
Szczęście w nieszczęściu
Był środek nocy; Bingo nie mógł spać. Ziemia byta twarda, ale do tego był przyzwyczajony. Jego koc był brudny i potwornie cuchnął, ale do tego też już przywykł. Lecz po głowie tłukła mu się pieśń, nie mógł uwolnić od niej myśli. Była to triumfalna pieśń Wendelów.
Michael de Larrabeiti, Bombie 'owie, tom 2 -W labiryncie Wendelów
Klatki -jak je nazwał Basta - w których Capricorn przetrzymywał nieproszonych gości, położone były za kościołem, przy asfaltowym placyku, na którym obok zwałów gruzu stały beczki i kontenery na śmieci. W powietrzu unosił się lekki zapach benzyny, a robaczki świętojańskie, tańczące bez celu pośród nocy, zdawały się same nie wiedzieć, co przygnało je na to pustkowie. Za kontenerami i hałdami gruzu widać było rząd rozpadających się domów. W miejscu okien ziały wielkie dziury. Gdzieniegdzie zwisała jeszcze zmurszała okiennica sprawiająca wrażenie, jakby pierwszy lepszy podmuch wiatru mógł rzucić ją na ziemię. Tylko drzwi na parterze zostały, jak się wydawało, niedawno pomalowane na brudnobrązowy kolor, a na drzwiach widniały nieforemne, jakby ręką dziecka namalowane cyfry. Wszystkich drzwi - o ile Meggie mogła się zorientować w ciemnościach - było siedmioro.
126
Basta popychał Elinor i Meggie ku drzwiom z numerem cztery. Przez chwilę Meggie poczuła ulgę, że nie są to prawdziwe klatki, chociaż te wejścia w murze bez okien nie wróżyły niczego dobrego.
- To wszystko jest naprawdę śmieszne! - piekliła się Elinor, podczas gdy Basta otwierał kluczem drzwi, odryglowywał zasuwy.
Zabrał ze sobą posiłki - chudego chłopaka, który nosił już taki sam czarny uniform jak wszyscy dorośli mężczyźni we wsi Capricorna i który z wyraźną przyjemnością przystawiał Elinor lufę do piersi, gdy tylko otwierała usta. Ale i tak nie mógł jej zmusić do milczenia.
- W co wy się tu bawicie?! - mówiła podniesionym głosem, nie odrywając wzroku od wylotu lufy. - Słyszałam, że te góry zawsze były rajem dla zbójców, ale my żyjemy w dwudziestym pierwszym wieku, człowieku! W tych czasach nikt nie terroryzuje gości, grożąc strzelbą, w każdym razie nie taki chłopaczek jak ten...
- O ile wiem, teraz, w tym wspaniałym dwudziestym pierwszym wieku, robi się dokładnie to samo co dawniej - odparł Basta. - A ten chłopaczek ma dokładnie taki wiek, jak trzeba, żeby przystać do nas na naukę. Ja byłem jeszcze młodszy, gdy zaczynałem. - I otworzył drzwi, za którymi ciemność była czar-niejsza od nocy.
Basta wepchnął do środka najpierw Meggie, potem Elinor i zatrzasnął za nimi drzwi.
Meggie usłyszała, jak obraca się klucz w zamku, jak Basta coś mówi, a chłopiec się śmieje, jak ich kroki się oddalają. Wyciągnęła ręce i namacała mur. Jej oczy były zupełnie bezużyteczne, jak oczy niewidomej, nie mogła nawet rozpoznać, gdzie jest Elinor. Słyszała tylko jej złorzeczenia, gdzieś po lewej stronie.
- Czy w tym lochu nie ma nawet przeklętego kontaktu? Do diabła, czuję się, jakbym wylądowała w jednej z tych ohydnych, potwornie źle napisanych powieści przygodowych, gdzie łotry noszą opaski na jednym oku i rzucają nożami.
127
Elinor lubiła przeklinać, Meggie zdążyła to już zauważyć, a im bardziej była rozzłoszczona, tym bardziej przeklinała.
- Elinor? - usłyszały glos w ciemnościach.
Radość, przerażenie, zaskoczenie - wszystko to było zawarte w tym jednym słowie.
Meggie odwróciła się tak gwałtownie, że mało nie zaplątały jej się nogi.
-Mo?
- O nie! Meggie! Skąd ty się tu wzięłaś? -Mo!
Meggie rzuciła się w ciemność, tam skąd dochodził głos Mo. Poczuła chwytającą ją rękę, palce dotykające jej twarzy.
-No, nareszcie!
Pod sufitem zapaliła się goła żarówka, Elinor, zadowolona z siebie, zdjęła palec z zakurzonego kontaktu.
- Światło elektryczne to rzeczywiście wspaniały wynalazek! -stwierdziła. - Przynajmniej pod tym względem zrobiliśmy postęp w porównaniu z poprzednimi stuleciami, nie wydaje się wam?
- Elinor, co wy tu robicie? - spytał Mo, przytulając Meggie. - Jak mogłaś dopuścić, żeby ją tu przywieźli?
- Jak mogłam dopuścić?! - Elinor niemal zatkało. - Czy ja się prosiłam na opiekunkę twojej córki? Wiem, jak pilnować książek, ale z dziećmi to inna sprawa, do diabła! A poza tym martwiła się o ciebie. Chciała cię szukać. Więc co robi głupia Elinor, zamiast sobie wygodnie siedzieć w domku? No przecież nie puszczę dziewczyny samej, myślę sobie. No i teraz mam za swoje dobre serce! Musiałam wysłuchiwać impertynencji, znosić, że ktoś mi podstawia strzelbę pod nos, a teraz jeszcze ty ze swoimi wyrzutami...
- Dobrze już, dobrze! - Mo odsunął Meggie na długość ramienia, uważnie jej się przyglądając.
- Czuję się dobrze, Mo! - powiedziała Meggie lekko drżącym głosem. - Naprawdę.
128
Mo skinął głową i spojrzał na Elinor.
- Przywiozłyście Capricornowi książkę?
- Naturalnie. Przecież ty byś mu ją też dał, gdybym... - Elinor zarumieniła się i spuściła wzrok na swoje zakurzone buty.
- Gdybyś jej nie podmieniła - dokończyła za nią Meggie. Chwyciła dłoń Mo i ścisnęła ją mocno. Nie mogła uwierzyć,
że jest znowu przy niej, cały i zdrowy, nie licząc krwawego zadrapania na czole, widocznego spod jego czarnej czupryny.
- Bili cię? - Meggie z niepokojem przesunęła palcem po zaschniętej krwi.
Mo uśmiechnął się, choć wcale nie było mu do śmiechu.
- To nic. Czuję się dobrze. Nie martw się.
Meggie pomyślała, że to nie jest żadna odpowiedź, ale nie pytała dalej.
- Jak się tu znalazłyście? Capricorn posłał jeszcze raz swoich ludzi?
Elinor potrząsnęła głową.
- Nie musiał! - powiedziała gorzko. - Wszystko załatwił twój obleśny przyjaciel. Sprowadziłeś mi węża do domu. Najpierw cię zdradził, a potem jeszcze podał temu Capricornowi na tacy książkę i twoją córkę. "Dziewczynka i książka" - słyszałyśmy to przed chwilą z ust samego Capricorna, takie zlecenie otrzymał połykacz zapałek. I wypełnił je co do joty.
Meggie położyła sobie rękę Mo na ramieniu i ukryła twarz na jego piersi.
- Dziewczynka i książka? - Mo mocniej przytulił Meggie. -Oczywiście. Teraz Capricorn może być pewien, że zrobię wszystko, co zechce.
Uwolnił się z objęć Meggie i podszedł do kupki słomy leżącej w rogu. Z westchnieniem usiadł na niej, oparł się plecami o mur i na chwilę zamknął oczy.
- Tak, teraz jesteśmy kwita, Smolipaluch i ja - powiedział. -Chociaż zastanawiam się, jak Capricorn go wynagrodzi za tę
129
zdradę. Tego, czego szuka Smolipaluch, Capricorn dać mu nie może.
- Kwita? Co przez to rozumiesz? - Meggie usiadła obok ojca na słomie. - I co ty masz zrobić dla Capricorna? Czego on od ciebie chce, Mo?
Słoma była przegniła, niezbyt przyjemne miejsce do spania, ale zawsze lepsze to niż goła posadzka.
Mo milczał i Meggie wydawało się, że jego milczenie trwa całą wieczność. Przyglądał się po kolei nagim ścianom, zamkniętym drzwiom, brudnej posadzce.
- Myślę, że nadszedł czas, żebym ci o wszystkim opowiedział - rzekł wreszcie. - Chociaż wolałbym nie robić tego w tak żałosnym miejscu i poczekać, aż będziesz trochę starsza...
- Mam dwanaście lat, Mo!
Dlaczego dorośli uważają, że dzieci lepiej znoszą tajemnice niż prawdę? Czy nie zdają sobie sprawy, jakie mroczne historie dzieci wymyślają, aby wyjaśnić sobie tajemnice? Dopiero wiele lat później, kiedy Meggie już sama miała dzieci, zrozumiała, że istnieją takie prawdy, od których serce ścina się na lód i o których niechętnie się opowiada, zwłaszcza własnym dzieciom, chyba że ma się w zanadrzu coś, co jest odtrutką na rozpacz.
- Usiądź, Elinor - powiedział Mo, posuwając się, by zrobić jej miejsce. - To dłuższa historia.
Elinor westchnęła i poczęła sadowić się na wilgotnej słomie.
- To wszystko nieprawda! - mruczała. - To nie może być prawda.
- Powtarzam to sobie od dziewięciu lat, Elinor - rzekł Mo. I zaczął swoją opowieść.
16
(pamiętny dzień
- Czy są w tej książce jakieś sporty?
- Szermierka. Zapasy. Tortury. Trucizna. Prawdziwa miłość. Nienawiść. Zemsta. Olbrzymi. Myśliwi. Źli ludzie. Dobrzy ludzie. Najpiękniejsze damy. Węże. Pająki. Zwierz wszelkiego gatunku i pochodzenia. Ból. Śmierć. Śmiałkowie. Tchórze. Siłacze. Pościgi. Ucieczki. Kłamstwa. Prawda. Namiętność. Cuda.
- Brzmi nieźle - odparłem i lekko przymknąłem oczy (...).
William Goldman, Narzeczona księcia
- W tym dniu skończyłaś właśnie trzy latka, Meggie - zaczął Mo. - Pamiętam jak dziś, obchodziliśmy twoje urodziny. Podarowałem ci książkę z obrazkami. Tę o wężu morskim, którego rozbolały zęby i owinął się wokół latarni morskiej...
Meggie skinęła głową. Miała ją jeszcze w swej skrzyni; Mo już dwukrotnie zmieniał jej oprawę.
- My to znaczy kto? - spytała.
- Twoja mama i ja. - Mo usunął źdźbło słomy, które utkwiło w jego spodniach. - Już wtedy nie mogłem spokojnie przejść obok księgarni. Mieszkaliśmy w maleńkim domu - nazywaliśmy go pudełkiem po butach, mysią norką i podobnie - a ja tego dnia znów kupiłem w antykwariacie cały karton książek. Elinor
131
byłaby zachwycona niektórymi z nich. - Spojrzał na nią z uśmiechem. - Pośród nich była książka Capricorna.
- Należała do niego? - zdziwiła się Meggie, ale Mo potrząsnął głową.
- Nie, nie w tym sensie... ale wszystko po kolei. Twoja mama westchnęła, kiedy zobaczyła nowe książki, i spytała, gdzie się z nimi podziejemy, ale potem oczywiście razem zabraliśmy się do rozpakowywania. Wtedy co wieczór jej coś czytałem.
- Ty czytałeś...?
- Tak. Co wieczór. Mama to uwielbiała. Tego wieczora wybrała Atramentowe serce. Zawsze lubiła powieści przygodowe, historie pełne blasku i mroku. Potrafiła wymienić po kolei rycerzy Okrągłego Stołu, wiedziała wszystko o Beowulfie i Grende-lu, o starych bogach i nie tak starych bohaterach. Lubiła też opowieści o piratach, ale najbardziej jej się podobało, jeśli w książce występował przynajmniej jeden rycerz, jeden smok i jedna wróżka. Musisz wiedzieć, że zawsze była po stronie smoków. W Atramentowym sercu nie było wprawdzie smoków, ale za to dużo blasku i mroku, a także wróżki i skrzaty... Twoja mama lubiła również skrzaty i gnomy. Znała je wszystkie: Brownie, Bucca Boo, Fenodoree i Folletti o skrzydełkach motyla. Daliśmy ci więc stertę książek z obrazkami, usadowiliśmy się obok ciebie na dywanie i zacząłem czytać.
Meggie oparła głowę na ramieniu Mo i wbiła wzrok w gołą ścianę. Na brudnym białym tynku zobaczyła siebie taką, jaką znała ze starych zdjęć: malutką, z tłustymi nóżkami, jasnoblond włosami (później jej dopiero ściemniały), drobniutkimi paluszkami przekładającą kartki ilustrowanych książek. Zawsze tak się działo, kiedy Mo opowiadał: Meggie widziała barwne, żywe obrazy.
- Ta historia bardzo nam się podobała - ciągnął ojciec. -Trzymała w napięciu, była dobrze napisana i zaludniona najdziwniejszymi stworami. Twoja matka lubiła, kiedy książka
132
wciągała ją w nieznane, a Atramentowe serce szczególnie przypadło jej do gustu. Czasami działy się tam rzeczy okropne i za każdym razem, kiedy sytuacja stawała się zbyt napięta, twoja mama kładła palec na ustach, a ja ściszałem głos, chociaż dobrze wiedzieliśmy, że jesteś zanadto zajęta swoimi obrazkami, by przysłuchiwać się mrocznej opowieści, z której zresztą i tak byś nic nie zrozumiała. Na dworze było już zupełnie ciemno, pamiętam to jak dziś, była jesień, ciągnęło przez szpary w oknach. Napaliliśmy w piecu - pudełko po butach nie miało centralnego ogrzewania, tylko piec kaflowy w każdym pomieszczeniu - i zacząłem czytać rozdział siódmy. I wtedy to się stało... Mo umilkł. Patrzył przed siebie, pogrążony w bolesnych wspomnieniach.
- Co? - szepnęła Meggie. - Co się stało, Mo? Ojciec spojrzał na nią.
- Wyszli stamtąd - powiedział. - Po prostu nagle pojawili się w drzwiach, tak jakby przyszli z dworu. Kiedy się do nas odwrócili, rozległ się szelest, jak gdyby ktoś rozwijał kartkę papieru. Stało się to, zaledwie wymówiłem ich imiona: Basta, Smolipa-luch, Capricorn. Basta trzymał Smolipalucha za kołnierz i jakby potrząsał nim niczym psem, który coś zbroił. Capricorn już wtedy ubierał się na czerwono, ale był o dziewięć lat młodszy i nie taki chudy jak teraz. Miał miecz - po raz pierwszy w życiu zobaczyłem z bliska prawdziwy miecz. Basta też miał miecz u pasa, a poza tym jeszcze nóż. A Smolipaluch... - Mo pokręcił głową - nie miał oczywiście nic prócz kuny z różkami, której używał do swoich sztuczek, aby zarobić na życie. Nie sądzę, żeby któryś z nich połapał się, o co chodzi. Ja sam zrozumiałem to dopiero później. Po prostu mój głos sprawił, że wysunęli się ze swojej historii niby zakładka, którą ktoś zostawił w książce. Jak mogli to zrozumieć? Basta odepchnął Smolipalucha, tak że ten upadł, i wyciągnął miecz, ale jego ręce, białe jak papier, widać nie miały jeszcze dość siły. Miecz wysunął się z jego palców
133
i upadł na podłogę. Wydawało mi się, że zobaczyłem na klindze ślady zaschłej krwi, ale może to był tylko blask ognia. Capricorn nieprzytomnym wzrokiem patrzył wkoło. Wyglądał, jakby mu się kręciło w głowie, słaniał się na nogach jak tańczący niedźwiedź, który wykonał za dużo obrotów. Chyba to nas uratowało, tak przynajmniej twierdzi Smolipaluch. Po prostu jeszcze nie całkiem się odnaleźli w tym świecie, a ja porwałem ten ohydny miecz leżący na dywanie między książkami. Był ciężki, dużo cięższy, niż mogłem sobie wyobrazić. Musiałem wtedy wyglądać okropnie śmiesznie. Pewnie trzymałem miecz tak, jak się trzyma rurę odkurzacza albo laskę, ale Capricorn, który ruszył niezdarnie ku mnie, rzeczywiście znieruchomiał, gdy skierowałem ostrze w jego stronę. Jąkając się, próbowałem mu tłumaczyć, co się stało, choć sam tego dobrze nie rozumiałem, ale Capricorn tylko gapił się na mnie tymi swoimi wodnistymi oczami, a Basta sterczał obok niego z ręką na trzonku noża, jakby tylko czekał na rozkaz swego pana, by nam poderżnąć gardła.
- A pożeracz zapałek? - Elinor aż zachrypła z wrażenia.
- Siedział wciąż na dywanie, był jak ogłuszony i nic nie mówił. Nie myślałem o nim. Kiedy otworzysz koszyk i wypełzną z niego dwie żmije i jaszczurka, najpierw myślisz o żmijach, prawda?
- A moja mama? - Z gardła Meggie wydobył się zaledwie szept: nie przywykła do wymawiania tego słowa.
Mo popatrzył na nią.
- Nigdzie jej nie było! Ty wciąż klęczałaś wśród swoich książek i szeroko otwartymi oczami patrzyłaś na obcych mężczyzn, którzy tam stali, w wysokich butach z cholewami, uzbrojeni. Strasznie się o was bałem, ale na szczęście ani Basta, ani Capricorn nie zwracali na ciebie uwagi. "Koniec gadania!" - powiedział w końcu Capricorn, gdy ja wciąż jeszcze gubiłem się w wyjaśnieniach. "Nie interesuje mnie, jak się znalazłem w tym nędznym miejscu, natychmiast odeślij nas z powrotem, ty przeklęty czarowniku, albo Basta utnie ci twój gadatliwy język". Nie
134
brzmiało to zbyt zachęcająco, zwłaszcza że z pierwszych rozdziałów dowiedziałem się o nich obu dostatecznie dużo, by rozumieć, że Capricorn nie rzuca słów na wiatr. Myślałem gorączkowo, Jak by tu zakończyć ten koszmar, aż w końcu poczułem zawrót głowy. Podniosłem książkę - może gdybym ponownie przeczytał to miejsce... Spróbowałem, z trudem wypowiadając słowa. Capricorn nie spuszczał ze mnie wzroku, Basta wyciągnął nóż. Nic się nie wydarzyło. Ci dwaj byli tu nadal, w moim domu, i nie mieli najmniejszego zamiaru powrócić do swojej historii. I wtedy nagle przeniknęła mnie głęboka pewność, że oni nas zabiją. Upuściłem książkę, tę nieszczęsną książkę, i podniosłem miecz, który przedtem rzuciłem na podłogę. Basta chciał mnie uprzedzić, ale byłem szybszy. Musiałem ten przeklęty przedmiot trzymać obiema rękami, do dziś pamiętam chłodny dotyk rękojeści. Nie pytajcie mnie, jak to się stało, ale naprawdę udało mi się przegonić Bastę i Capricorna na korytarz. Posypały się drzazgi i skorupy, tak zawzięcie wymachiwałem mieczem. Zaczęłaś płakać, chciałem się do ciebie odwrócić, żeby ci powiedzieć, że to tylko senne widziadła, ale musiałem się bez przerwy opędzać od noża Basty i miecza Capricorna. "Spełniło się - kołatało mi w głowie - znalazłeś się w samym środku opowieści, tak jak o tym marzyłeś, i to jest straszne". Prawdziwy strach smakuje zupełnie inaczej niż wtedy, gdy się o nim tylko czyta, Meggie, a rola bohatera wcale nie była taka przyjemna, jak zawsze myślałem. Bez wątpienia by mnie zabili, gdyby nie to, że wciąż jeszcze niezbyt pewnie trzymali się na nogach. Capricorn ryczał na mnie, oczy wychodziły mu z orbit, Basta klął, wymachując nożem, udało mu się zadać mi brzydkie pchnięcie w ramię, lecz oto w końcu rozwarły się drzwi i dwaj złoczyńcy, zataczając się jak pijani, znikli w nocnym mroku. Z trudem zaryglowałem drzwi, tak bardzo drżały mi ręce. Nasłuchiwałem chwilę, ale było cicho, słyszałem tylko oszalałe bicie własnego serca. Wtedy dobiegł mnie z salonu twój płacz i przypomniałem
135
sobie, że był jeszcze ten trzeci. Potykając się i wciąż dzierżąc miecz w ręku, dotarłem do salonu. Smolipaluch stał na środku pokoju, nie miał żadnej broni, tylko tę kunę na ramieniu. Kiedy ruszyłem ku niemu, zaczął się cofać, blady jak ściana. Musiałem wyglądać strasznie, krew spływała mi po ramieniu, drżałem na całym ciele, może ze strachu, a może z wściekłości, nie wiem.
"Proszę! - szepnął. - Nie zabijaj mnie! Ja nie mam z nimi nic wspólnego. Jestem tylko kuglarzem, zwykłym połykaczem ognia". A ja na to: "Dobrze już, dobrze. Wiem, ty jesteś Smolipaluch!" - na co on z szacunkiem zgiął się przede mną wpół, przede mną - wszechwiedzącym czarownikiem, który ściągnął go z jego świata, jak zrywa się jabłko z drzewa. Kuna zsunęła się po jego ramieniu, zeskoczyła na dywan i podbiegła do ciebie. Przestałaś płakać i wyciągnęłaś do niej rękę. "Ostrożnie, ona gryzie!" - zawołał Smolipaluch i odpędził kunę. Nie zwracałem na niego uwagi. Nagle uświadomiłem sobie, że w pokoju panuje absolutna cisza. Na dywanie leżała książka, tak jak mi wypadła z ręki, i poduszka, na której siedziała twoja mama. Ale mamy nie było. Gdzie ona się podziała? Wołałem ją, bez końca wykrzykiwałem jej imię. Biegałem po wszystkich pomieszczeniach... Nie znalazłem jej, znikła bez śladu.
Elinor siedziała wyprostowana jak świeca, wlepiając w niego nieprzytomne spojrzenie.
- Co ty wygadujesz, na miłość boską?! - wykrztusiła przez zaciśnięte gardło. - Przecież mówiłeś, że odeszła, że się wybrała na jakąś głupią wyprawę i z niej nie powróciła!
Mo oparł głowę o ścianę.
- A co miałem powiedzieć, Elinor? - westchnął. - Przecież nie mogłem ci wyjawić prawdy.
Meggie pogłaskała go po ramieniu, w miejscu, gdzie pod koszulą ukrywała się długa blada blizna. S
- A mówiłeś, że przeciąłeś sobie ramię, kiedy wyskakiwałeś przez rozbite okno.
136

- Tak mówiłem. Prawda była zbyt zwariowana, musisz się zgodzić.
Meggie skinęła głową. Miał rację, na pewno uznałaby to za jego kolejną wymyśloną historię.
- Nigdy nie wróciła? - szepnęła, chociaż dobrze znała odpowiedź.
- Nie - odparł Mo. - Basta, Capricorn i Smolipaluch wyszli z książki, a ona do niej weszła razem z naszymi dwoma kotami, które jak zwykle siedziały na jej kolanach, kiedy czytałem. Prawdopodobnie za Gwina też ktoś zniknął, może jakiś pająk albo mucha, albo ptak, który akurat przelatywał nad naszym domem...
Umilkł.
Czasem, gdy Mo wymyślił tak dobrą historię, że Meggie przyjmowała ją za prawdę, nagle uśmiechał się i wykrzykiwał: "Nabrałaś się, Meggie!". Tak jak wtedy, w jej siódme urodziny, kiedy jej opowiedział, że za domem wśród krokusów znalazł dwie wróżki. Ale tym razem się nie uśmiechnął.
- Kiedy na próżno przeszukałem cały dom, by znaleźć twoją matkę, i wróciłem do salonu, Smolipalucha już tam nie było, znikł razem ze swym rogatym przyjacielem. Pozostał tylko miecz; był tak rzeczywisty, że doszedłem do wniosku, iż nie zwariowałem. Położyłem cię do łóżeczka, powiedziałem ci, o ile pamiętam, że mama już poszła spać, a potem zabrałem się znowu do czytania Atramentowego serca. Przeczytałem na głos całą tę przeklętą książkę, aż zachrypłem, słońce już wzeszło, ale nie pojawiło się nic więcej prócz nietoperza i jedwabnej zasłony, którą potem wyłożyłem twoją skrzynię na książki. Przez kilka następnych dni i nocy wciąż na nowo powtarzałem próby, oczy mnie piekły, litery tańczyły jak pijane. Nie jadłem, nie spałem, wymyślałem dla ciebie wciąż nowe historie na temat miejsca pobytu twojej mamy i pilnowałem, żebyś nigdy nie przebywała w pomieszczeniu, w którym czytałem, ze strachu, że i ty mogła-
137
byś zniknąć. O siebie się nie bałem, miałem takie dziwne poczucie, że jako czytający jestem bezpieczny, że nie grozi mi zniknięcie między stronicami. Do dzisiaj nie wiem, jak jest naprawdę.
- Spędził komara z dłoni. - Wciąż czytałem i czytałem, i nie mogłem już znieść swojego głosu - opowiadał dalej. - Ale twoja mama nie wróciła, Meggie. Za to piątego dnia zjawił się w salonie dziwaczny człowieczek, tak przezroczysty, jakby był zrobiony ze szkła, w zamian za to znikł listonosz, który właśnie wrzucał listy do naszej skrzynki. Znalazłem jego rower przed domem. Od tej pory wiedziałem już, że ani ściany, ani zamknięte drzwi nie mogą cię uchronić przed zniknięciem - ciebie ani nikogo innego. Wtedy postanowiłem, że nigdy już nie będę czytał na głos. Ani Atramentowego serca, ani żadnej innej książki.
- Co się stało ze szklanym człowiekiem? - spytała Meggie.
- Roztrzaskał się. - Mo westchnął. - Kilka dni później, kiedy obok naszego domu przejeżdżała ciężarówka. Widocznie tylko nieliczni mogą bezkarnie przenosić się do innego świata. Oboje wiemy, że to przyjemne wśliznąć się do jakiejś książki i przez chwilę tam pobyć, ale wypaść z jakiejś historii i nagle znaleźć się w naszym świecie to, zdaje się, nie jest specjalne szczęście. Smolipaluchowi złamało to serce.
- On ma serce? - spytała gorzko Elinor.
- Radziłby sobie dużo lepiej, gdyby nie miał - odparł Mo. -Otóż minął ponad tydzień, nim znów zjawił się pod moimi drzwiami. Była noc-jakżeby inaczej -jego ulubiona pora. Właśnie się pakowałem. Doszedłem do wniosku, że lepiej będzie wyjechać, żebym nie musiał Basty i Capricorna jeszcze raz wypędzać mieczem z domu. Smolipaluch potwierdził moje obawy. Kiedy się zjawił, było już po północy, ale i tak nie mogłem spać.
- Pogłaskał Meggie po włosach. - Ty też wtedy nie sypiałaś dobrze. Męczyły cię złe sny, chociaż starałem się je rozpraszać swoimi opowieściami. No, więc pakowałem właśnie narzędzia w pracowni, gdy usłyszałem pukanie do drzwi, cichutkie, jakby
138
ukradkowe. Smolipaluch wychynął z ciemności równie nagle jak cztery dni temu, kiedy to znowu pojawił się pod naszym domem. Czy to już naprawdę cztery dni...? Kiedy się wtedy pojawił, wyglądał, jakby od dawna nic nie jadł, był wychudzony jak bezpański kot, oczy miał mętne. "Odeślij mnie z powrotem! - bełkotał.
- Odeślij mnie z powrotem, proszę cię! Ten świat mnie zabije. Jest za szybki, za tłoczny i za głośny. Jeśli nie umrę z tęsknoty, to umrę z głodu. Nie wiem, skąd wziąć środki do życia, nie wiem nic. Jestem jak ryba bez wody". Nie wierzył, że nie potrafię tego zrobić. Chciał zobaczyć książkę, chciał spróbować sam, choć prawie nie umiał czytać, ale nie mogłem mu jej dać. To by było tak, jakbym oddał wszystko, co mi zostało z twojej mamy. Na szczęście dobrze ukryłem książkę. Pozwoliłem Smolipaluchowi przespać się na kanapie, a kiedy przyszedłem rano, on wciąż myszkował po regałach. W ciągu następnych dwóch lat pojawiał się regularnie, jechał za nami, gdziekolwiek się przeprowadziliśmy, aż w końcu miałem tego dość i wyniosłem się pod osłoną nocy. Od tego czasu przestał się pojawiać. Aż do teraz.
Meggie popatrzyła na ojca.
- Wciąż ci go żal - powiedziała. Mo milczał.
- Czasem tak - odrzekł wreszcie.
Elinor skwitowała to wyznanie pogardliwym prychnięciem.
- Jesteś dużo bardziej stuknięty, niż myślałam - powiedziała.
- To ten drań jest winien, że tkwimy w tym lochu, a jeśli nam poderżną gardła, to też będzie jego wina, a ty go jeszcze żałujesz?
Mo wzruszył ramionami i spojrzał w sufit, gdzie kilka ciem obijało się o żarówkę.
- Na pewno Capricorn mu obiecał, że go odeśle z powrotem
- powiedział. - W przeciwieństwie do mnie zrozumiał, że za taką obietnicę Smolipaluch zrobi wszystko. Wrócić w swoją historię - to jedyne, czego pragnie. Nie pyta nawet, czy ta historia dobrze się dla niego kończy!
139
- Ba, w prawdziwym życiu jest tak samo - stwierdziła Elinor z ponurą miną. - Nigdy nie wiadomo, czy coś się dobrze skończy. W naszym przypadku wszystko wskazuje na to, że raczej nie.
Meggie objęła ramionami podkurczone nogi, oparła głowę na kolanach i niewidzącym wzrokiem wpatrywała się w brudno-białą ścianę. Miała przed oczami literę K, to K, na którym siedziała kuna z różkami, i wydawało jej się, jakby zza tej wielkiej litery wyglądała jej matka - taka, jaką znała z wyblakłego zdjęcia, które Mo trzymał pod poduszką. A więc jednak ich nie porzuciła. Ciekawe, jak jej się żyje w tym innym świecie. Czy pamięta o swojej córce? Czy może Meggie i Mo są dla niej już tylko wyblakłymi zdjęciami? Czy ona też tęskni do swojego świata tak jak Smolipaluch?
A czy Capricorn tęskni? Czy tego właśnie chce od Mo? Żeby go odesłał z powrotem? A co będzie, jeśli Capricorn się zorientuje, że Mo nie wie, jak to zrobić? Meggie wzdrygnęła się.
- Podobno Capricorn ma jeszcze drugiego lektora - ciągnął Mo, jakby czytał w jej myślach. - Basta mi o nim opowiadał, pewnie po to, żeby dać mi do zrozumienia, że nie jestem wcale niezastąpiony. Podobno ten nowy wywabił już z książek niejedną postać, która się przydaje Capricornowi.
- Ach tak? Więc czego jeszcze chce od ciebie? - Elinor wstała i stękając, zaczęła sobie rozcierać pośladki. - Nic już z tego nie rozumiem. Mam nadzieję, że to tylko jeden z tych snów, z których budzimy się z zesztywniałym karkiem i nieprzyjemnym smakiem w ustach.
Meggie nie bardzo wierzyła, że Elinor rzeczywiście ma taką nadzieję. Mokra słoma była zanadto prawdziwa, podobnie jak zimna ściana za plecami. Znów oparła się o ramię Mo i zamknęła oczy. Żałowała, że nie zdążyła przeczytać nawet paru linijek Atramentowego serca. Nie wiedziała nic o historii, w której znikła jej matka. Znała tylko opowieści Mo, historie, które jej opowiadał w ciągu tych wszystkich lat, kiedy byli sami, o tym,
140
jej matkę zatrzymuje, o przygodach, które przeżywa w egzotycznych krajach, o straszliwych wrogach, którzy wciąż udaremniają jej powrót, i o skrzyni przeznaczonej tylko dla Meggie, do której w każdym z tych zakazanych miejsc wkłada coś nowego, coś absolutnie cudownego.
- Mo - spytała - myślisz, że jej się tam podoba? Ojciec długo zastanawiał się nad odpowiedzią.
- Wróżki na pewno jej się podobają - stwierdził wreszcie -chociaż są to bardzo kapryśne stworzenia, a skrzatom ustawia miseczki z mlekiem, jak ją znam. Tak, myślę, że to wszystko jej się podoba...
- A... co jej się nie podoba? - Meggie spojrzała na niego z niepokojem.
Mo zawahał się.
- Zło - rzekł wreszcie. - W tej książce dzieje się wiele złych rzeczy, a ona przecież nie wie, że ta historia ostatecznie przyjmie w miarę dobry obrót, w końcu nie zdążyłem przeczytać jej całej książki... To jej się nie podoba.
- Nie, to na pewno jej się nie podoba - zgodziła się Elinor. -Ale skąd wiesz, że ta historia się nie zmieniła? W końcu wyciągnąłeś z niej Capricorna i tego jego nożownika. Teraz my mamy ich na karku.
- Tak - powiedział Mo - ale może są też nadal w tej historii! Wierz mi, czytałem tę książkę wiele razy po tym, jak z niej wyszli. I ta historia wciąż opowiada o nich - o Smolipaluchu, Capricor-nie i Baście. To chyba znaczy, że wszystko zostało po staremu. Że Capricorn wciąż tam jest, a my tu walczymy z jego cieniem.
- Jak na cień jest dość przerażający - zauważyła Elinor.
- Tak, to prawda - westchnął Mo. - A może rzeczywiście wszystko się zmieniło. Może za tą drukowaną historią kryje się inna, dużo obszerniejsza historia, która zmienia się tak samo jak nasz świat? A litery zdradzają nam jedynie cząstkę, jakbyśmy patrzyli przez dziurkę od klucza? Może to tylko pokrywa
141
jej matkę zatrzymuje, o przygodach, które przeżywa w egzotycznych krajach, o straszliwych wrogach, którzy wciąż udaremniają jej powrót, i o skrzyni przeznaczonej tylko dla Meggie, do której w każdym z tych zakazanych miejsc wkłada coś nowego, coś absolutnie cudownego.
- Mo - spytała - myślisz, że jej się tam podoba? Ojciec długo zastanawiał się nad odpowiedzią.
- Wróżki na pewno jej się podobają - stwierdził wreszcie -chociaż są to bardzo kapryśne stworzenia, a skrzatom ustawia miseczki z mlekiem, jak ją znam. Tak, myślę, że to wszystko jej się podoba...
- A... co jej się nie podoba? - Meggie spojrzała na niego z niepokojem.
Mo zawahał się.
- Zło - rzekł wreszcie. - W tej książce dzieje się wiele złych rzeczy, a ona przecież nie wie, że ta historia ostatecznie przyjmie w miarę dobry obrót, w końcu nie zdążyłem przeczytać jej całej książki... To jej się nie podoba.
- Nie, to na pewno jej się nie podoba - zgodziła się Elinor. -Ale skąd wiesz, że ta historia się nie zmieniła? W końcu wyciągnąłeś z niej Capricorna i tego jego nożownika. Teraz my mamy ich na karku.
- Tak - powiedział Mo - ale może są też nadal w tej historii! Wierz mi, czytałem tę książkę wiele razy po tym, jak z niej wyszli. I ta historia wciąż opowiada o nich - o Smolipaluchu, Capricor-nie i Baście. To chyba znaczy, że wszystko zostało po staremu. Że Capricorn wciąż tam jest, a my tu walczymy z jego cieniem.
- Jak na cień jest dość przerażający - zauważyła Elinor.
- Tak, to prawda - westchnął Mo. - A może rzeczywiście wszystko się zmieniło. Może za tą drukowaną historią kryje się inna, dużo obszerniejsza historia, która zmienia się tak samo jak nasz świat? A litery zdradzają nam jedynie cząstkę, jakbyśmy patrzyli przez dziurkę od klucza? Może to tylko pokrywa
141
garnka, w którym mieści się o wiele więcej, niż jesteśmy w stanie wyczytać z samej książki?
- Wielkie nieba, Mortimer! - jęknęła Elinor. - Proszę cię, przestań, boli mnie od tego głowa.
- Zapewniam cię, że mnie też rozbolała, kiedy próbowałem to wszystko pojąć - odparł Mo.
Zamilkli na parę chwil, pogrążeni we własnych myślach. Wreszcie odezwała się Elinor. Wyglądało, jakby rozmawiała sama ze sobą.
- Wielkie nieba - mruczała, zzuwając buty - kiedy sobie pomyślę, ile to razy pragnęłam znaleźć się w jednej z moich ulubionych książek! A okazuje się, że w książkach najlepsze jest to, że można je w każdej chwili zamknąć.
Jęcząc, próbowała poruszyć palcami u nóg, potem zaczęła chodzić tam i z powrotem. Meggie stłumiła chichot. Elinor wyglądała prześmiesznie, kiedy tak z bolącymi stopami tłukła się od ściany do drzwi i od drzwi do ściany, w jedną i w drugą stronę jak nakręcana zabawka.
- Elinor, dostaję bzika od tego twojego chodzenia! Proszę cię, usiądź - powiedział Mo.
- Ani myślę! - wrzasnęła. - Dostanę bzika, jak usiądę. Mo zrobił minę i objął Meggie ramieniem.
- Dobrze, niech sobie chodzi - szepnął jej do ucha. - Jak zrobi dziesięć kilometrów, na pewno padnie. Ale ty powinnaś teraz spać. Odstępuję ci swoje posłanie. Wcale nie jest takie złe, na jakie wygląda. Jeśli mocno zamkniesz oczy, możesz sobie wyobrazić, że jesteś prosiakiem Wilburem drzemiącym w swoim chlewiku...
- ...albo chłopcem, który wędruje z dzikimi gęśmi. - Meggie ziewnęła.
Ileż razy się w to bawili: "Coś ci się jeszcze przypomina, o jakiejś książce zapomnieliśmy? Ach, to! Zupełnie wyleciało mi z głowy...!". Zmęczona Meggie, położyła się na kłującej słomie.
142
Mo ściągnął przez głowę sweter i ją przykrył.
- Potrzebujesz też kołdry - powiedział - nawet jeśli jesteś prosiakiem lub dziką gęsią.
- Ale ty zmarzniesz.
- Skądżcł
- A gdzie wy będziecie spać, ty i Elinor? - Meggie znowu ziewnęła; nawet nie wiedziała, że jest aż tak zmęczona.
Elinor nadal chodziła od ściany do ściany.
- A kto mówi o spaniu? - powiedziała. - My oczywiście będziemy trzymać wartę.
- Dobrze -wymamrotała Meggie, wciskając głowę w sweter Mo.
"Znów jesteśmy razem - myślała, kiedy sen sklejał jej powieki. - Wszystko inne jest mi obojętne. - Potem jeszcze pomyślała: Gdybym tylko mogła wreszcie przeczytać tę książkę".
Ale Atramentowe serce było u Capricorna, a o nim nie chciała teraz myśleć, bo sen nigdy nie przyjdzie...
Nie wiedziała, czy spała długo, czy krótko. I dlaczego się obudziła. Może dlatego, że zmarzły jej stopy, albo dlatego, że słoma kłuła ją w głowę. Na zegarku była czwarta. Pomieszczenie nie miało okien, więc trudno było poznać, czy jest noc, czy dzień. Meggie pomyślała, że pewnie jeszcze nie skończyła się noc. Mo i Elinor siedzieli przy drzwiach. Oboje bardzo zmęczeni i zatroskani, rozmawiali przytłumionymi głosami.
- Tak, oni mnie wciąż jeszcze uważają za czarownika - mówił właśnie Mo. - Nadali mi to śmieszne przezwisko: Czarodziejski Język. Capricorn jest przekonany, że mogę powtórzyć swój wyczyn w każdej chwili, z każdą dowolną książką.
-A... możesz? - spytała Elinor. - Chyba nie powiedziałeś nam jeszcze wszystkiego? Mo długo milczał.
- Może i nie - odezwał się wreszcie. - Ale nie chcę, żeby Meggie uważała mnie za jakiegoś czarodzieja.
143
- Czyli zdarzało się już wcześniej, że coś... wyczytałeś? Mo skinął głową.
- Zawsze chętnie czytałem na głos, już jako mały chłopiec, i kiedyś, gdy czytałem swojemu przyjacielowi Przygody Tomka Sawyera, na dywanie nagle pojawił się zdechły kot, sztywny jak deska. Dopiero później zorientowałem się, że w to miejsce zniknął któryś z moich pluszaków. O mało nie umarliśmy z przerażenia i złożyliśmy uroczystą przysięgę - przypieczętowaną krwią, tak jak zrobili to Tomek i Huck - że nigdy nikomu nie powiemy o tym kocie. Potem próbowałem jeszcze wiele razy, potajemnie, bez świadków, ale wyglądało na to, że nigdy się to nie dzieje wtedy, kiedy tego chcę. W ogóle nie było żadnej reguły, co najwyżej taka, że zdarzało się to wyłącznie przy historiach, które mi się podobały. Oczywiście zachowywałem wszystko, co się pojawiało, z wyjątkiem ogórka, który zwymiotował Dobry Olbrzym. Po prostu za bardzo cuchnął. Kiedy Meggie była jeszcze bardzo mała, wychodziły czasem różne rzeczy z jej książek z obrazkami - a to piórko, a to bucik... wkładaliśmy te rzeczy do jej skrzyni z książkami, nie zdradzając, skąd się wzięły. Bo może nie chciałaby już wziąć do ręki żadnej książki, bojąc się, że wypełznie z niej olbrzymi wąż, którego rozbolały zęby, lub jakiś inny groźny stwór! Ale nigdy, Elinor, przenigdy nie wyszło z książki nic żywego. Aż do tamtej nocy. - Mo obserwował swoje otwarte dłonie, jakby widział tam wszystkie rzeczy, które wyczarował z książek jego głos. - Dlaczego to nie mógł być ktoś miły, jeśli już musiało się to stać, na przykład ktoś taki jak... Bambi? Meggie na pewno byłaby zachwycona.
"O tak, na pewno byłabym zachwycona" - pomyślała Meggie. Pamiętała dobrze i bucik, i piórko. Było szmaragdowe, tak jak pióra Polinezji, papugi doktora Dolittle'a.
- No cóż, zapewniam cię, że mogło być gorzej.
To cała Elinor. Jakby nie było już dostatecznie źle siedzieć w zamknięciu, w walącym się domu, z dala od cywilizowanego
144
świata, w otoczeniu czarno ubranych mężczyzn z twarzami drapieżnych ptaków i nożami u pasów. Ale widocznie fantazja podsuwała Elinor dużo gorsze sceny.
- Wyobraź sobie, że w twoim salonie zjawia się nagle Długi John Silver i zamierza się na ciebie swoją drewnianą kulą -szepnęła. - To*j& już wolę tego Capricorna. Wiesz co? Kiedy wrócimy do domu - mam na myśli mój dom - dam ci jedną z tych sympatycznych książek - na przykład Kubusia Puchatka -posadzę cię w moim najlepszym fotelu, zrobię ci pyszną kawę i zaczniesz czytać, dobrze?
Mo roześmiał się cicho i na chwilę z jego twarzy znikł wyraz troski.
- Nie, Elinor, nie zrobię tego. Choć jest to kusząca propozycja. Ale przysiągłem sobie, że nigdy więcej nie będę głośno czytał. Nie wiadomo, kto by następnym razem zniknął, a poza tym może nawet w Kubusiu Puchatku jest jakiś łobuz, którego przeoczyliśmy. A co by się stało, gdybym wyczytał samego Puchatka? Co on by tu począł bez swoich przyjaciół i Stumilowego Lasu? Jego niemądre serce pękałoby z żalu tak jak serce Smolipalucha.
- E tam! - Elinor niecierpliwie machnęła ręką. - Ile razy mam ci powtarzać, że ten drań nie ma serca? Ale dobrze. Przejdźmy do następnego pytania, na które odpowiedź bardzo mnie interesuje. - Tu Elinor zniżyła głos i Meggie musiała dobrze nadstawić uszu, aby zrozumieć, co mówi. - Kim właściwie był Capricorn w tej opowieści? Złoczyńcą, zgoda, ale czy mogłabym się czegoś więcej o nim dowiedzieć?
Tak, Meggie też chciała wiedzieć więcej o Capricornie, ale Mo nagle nabrał wody w usta.
- Im mniej o nim wiecie, tym lepiej - uciął krótko.
Po czym zamilkł. Elinor próbowała przyprzeć go do muru, ale Mo zbywał milczeniem jej pytania. Widać było, że nie ma ochoty rozmawiać o Capricornie, myślami błądził gdzie indziej,
145
Meggie poznała to po jego twarzy. Wreszcie Elinor zapadła w drzemkę, zwinięta w kłębek na zimnej posadzce, jakby chciała ogrzać się od własnego ciała. A Mo siedział dalej oparty o ścianę.
Zasypiając, Meggie zabrała ze sobą jego twarz. Pojawiła się w jej snach niby ciemny księżyc. Mo otworzył usta i zaczęły z nich wyskakiwać postacie, grube i chude, duże i małe, i rozbiegały się na wszystkie strony. A na nosie księżyca, zwiewna jak cień, tańczyła postać kobiety i Mo nagle się uśmiechnął.
Zdradzony zdrajca
Była to szczególna przyjemność patrzeć, jak ogień coś trawi, jak to czernieje i staje się czym innym. [...] najchętniej przypiekłby sobie kiełbaskę w tym pożarze, podczas gdy przed domem ginęły w płomieniach książki, trzepocąc białymi skrzydłami jak gołębie, zamieniały się w snop iskier, unoszony przez czarny od spalenizny wiatr.
Ray Bradbury, 451� Fahrenheita
Na krótko przed świtem żarówka, która swym bladym światłem pomogła im przetrwać noc, poczęła migotać i wreszcie zgasła. Mo i Elinor spali tuż obok zamkniętych na klucz drzwi, ale Meggie leżała w ciemności z otwartymi oczami, czując, jak z zimnych murów zaczyna wypełzać strach. Nasłuchiwała oddechów Elinor i ojca i pragnęła tylko jednego: mieć tu świecę i książkę, która przepędza strach. A strach zdawał się czaić wszędzie - złośliwa, bezcielesna istota, która czekała tylko, aby żarówka zgasła, i teraz podpełzała do niej w ciemności, by ją wziąć w swoje zimne objęcia. Meggie usiadła, z trudem łapiąc oddech, i na czworakach podczołgała się do Mo. Zwinęła się w kłębek u jego boku, tak jak to robiła, gdy była mała, i czekała, kiedy przez szparę pod drzwiami zacznie się sączyć światło dnia.
147
Ale razem ze światłem przyszło dwóch ludzi Capricorna. Mo właśnie usiadł znużony, a Elinor, złorzecząc, rozcierała sobie zdrętwiały kręgosłup, gdy usłyszeli kroki.
Basty z nimi nie było. Jeden z mężczyzn, wielki niczym szafa, wyglądał, jakby jakiś olbrzym wgniótł mu kciukiem nos. Drugi - niski i chudy, z kozią bródką na cofniętym podbródku - bez przerwy bawił się strzelbą i patrzył na nich z taką wrogością, jak gdyby miał wielką ochotę wszystkich troje zaraz tu na miejscu zastrzelić.
- Pospieszcie się, wyłaźcie! - popędzał ich, gdy mrużąc oczy, niepewnie wychodzili z mroku w jasne światło dnia.
Meggie próbowała sobie przypomnieć, czy ten głos również słyszała w bibliotece Elinor, ale nie była pewna. Capricorn miał wielu ludzi.
Był piękny ciepły poranek. Niebo nad wioską Capricorna było błękitne i bezchmurne, a w zdziczałych krzakach róż rosnących pomiędzy starymi domami ćwierkało kilka zięb, jakby na świecie nie było innych niebezpieczeństw prócz paru głodnych kotów. Mo ujął ramię Meggie, gdy przestępowali próg. Elinor musiała najpierw włożyć buty, a kiedy ten z kozią bródką zaczął ją niecierpliwie szarpać, odepchnęła jego ręce, obrzucając go stekiem przekleństw. Obaj mężczyźni wybuchli śmiechem, na co Elinor zagryzła wargi i odtąd ograniczyła się do wrogich spojrzeń.
Ludzie Capricorna spieszyli się. Ruszyli tą samą drogą, którą Basta ich tu przyprowadził poprzedniej nocy. Ten z płaskim nosem szedł pierwszy, kozia bródka zaś z tyłu za nimi, trzymając broń gotową do strzału. Powłóczył jedną nogą, ale mimo to wciąż ich popędzał, jakby chciał udowodnić, że potrafi iść szybciej niż oni.
Wioska Capricorna nawet za dnia wydawała się opuszczona. Wrażenie to brało się nie tylko stąd, że wiele domów było pustych, bo za dnia wyglądały jeszcze smutniej. Na ulicach nie było
148
też widać ludzi, prócz paru Czarnych Kurtek, jak Meggie nazwała w myśli ludzi Capricorna, i wychudzonych chłopców biegających za nimi niczym pieski. Dwa razy przemknęła się chyłkiem kobieta. Meggie nie widziała dzieci - bawiących się czy trzymających maminej spódnicy, tylko koty - czarne, białe, rdzawoczer-wone, w ciapki, w paski - wylegujące się na ciepłych gzymsach, na progach domów, na okapach dachów. W całej wiosce Capricorna panowała cisza, jakby to, co się tu działo, rozgrywało się po kryjomu. Nie kryli się tylko mężczyźni ze strzelbami. Tkwili niedbale w bramach, wystawali na rogach domów, pochylali ku sobie głowy, opierali się z lubością na strzelbach. Przed domami nie było kwiatów, inaczej niż w miejscowościach, które mijali na wybrzeżu. Były za to domy z zapadniętymi dachami i kwitnące krzewy pieniące się bujnie w pustych otworach okiennych. Niektóre pachniały tak odurzająco, że Meggie kręciło się w głowie.
Gdy doszli do placu przed kościołem, Meggie pomyślała, że dwaj strażnicy zaprowadzą ich znów do domu Capricorna, ale zostawili dom po lewej stronie i skierowali się prosto ku głównemu wejściu do kościoła. Wygląd wieży kościelnej zdradzał, że wiatr i inne czynniki atmosferyczne niebezpiecznie długo już niszczyły jej mury. Pod spadzistym dachem wisiał zardzewiały dzwon, a zaledwie o metr niżej przyniesione wiatrem ziarno wydało z siebie karłowate drzewko, wczepiające się korzeniami w pękający piaskowiec.
Na drzwiach kościoła wymalowane były oczy, wąskie czerwone oczy, a po obu stronach wejścia stały brzydkie kamienne diabły wielkości człowieka, szczerzące zęby jak złe psy.
- Witamy w Domu Diabła! - powiedział ten z kozią bródką, kłaniając się z ironicznym uśmiechem, zanim otworzy! ciężkie drzwi.
- Przestań, Cockerell! - zdenerwował się jego towarzysz i splunął trzy razy pod nogi na zakurzone kamienne płyty. - To przynosi nieszczęście.
149
Tamten roześmiał się i poklepał jednego z kamiennych diabłów po tłustym brzuchu.
- Dajże spokój, Płaski Nosie. Niedługo dorównasz Baście. Jeszcze chwila i też sobie powiesisz na szyi śmierdzącą łapę królika.
- Jestem po prostu ostrożny - mruknął Piaski Nos. - Ludzie opowiadają sobie różne rzeczy.
- Tak? Ale kto te historie wymyślił? My sami, ty głupcze!
- Niektóre krążyły już wcześniej.
- Obojętne, co się wydarzy - szepnął Mo do Elinor i Meggie, kiedy tamci dwaj się kłócili - mówienie pozostawcie mnie. Wszelkie złośliwości mogą tylko sprowadzić na nas nieszczęście, wierzcie mi. Basta łatwo chwyta za nóż i lubi go używać.
- Nie tylko Basta ma tu nóż, Czarodziejski Języku! - powiedział Cockerell, usłyszawszy ostatnie zdanie, i popchnął Mo do środka. Meggie i Elinor pospieszyły za nim.
W kościele było chłodno i panował półmrok. Przez nieliczne okna wysoko w górze wpadał blask poranka, rzucając blade plamy na ściany i kolumny. Kiedyś musiały być szare, tak jak kamienne płyty posadzki, ale teraz w kościele Caprieorna wszystko było w jednym kolorze. Ściany, kolumny, nawet sklepienie pomalowane były na kolor czerwony, cynobrowy jak świeże mięso lub zaschnięta krew, i przez chwilę Meggie miała uczucie, że znajduje się w brzuchu jakiegoś potwora.
W kącie przy wejściu stal posąg anioła, jedno skrzydło miał oderwane, na drugim któryś z ludzi Caprieorna powiesił swoją czarną kurtkę. Na głowie anioła tkwiły diabelskie różki, jakie dzieci przyklejają sobie w czasie karnawału; pomiędzy różkami widniały resztki aureoli. Niegdyś anioł stal zapewne na kamiennym cokole, ale musiał ustąpić miejsca innej postaci. Chuda, wo-skowoblada twarz ze znudzeniem spoglądała na Meggie z góry. Twórca rzeźby nie za bardzo znał się na swoim rzemiośle, twarz była pomalowana niby u plastikowej lalki, miala-nienaturalnie
150
czerwone usta i niebieskie oczy, zupełnie niepodobne do przerażających bezbarwnych oczu, którymi prawdziwy Capricorn patrzył na świat. Ale za to posąg był co najmniej dwa razy większy od pierwowzoru, a każdy, kto przechodził obok, musiał mocno zadzierać głowę, by spojrzeć w jego twarz.
- Czy to tak wolno, Mo? - spytała cicho Meggie. - Ustawiać własny posąg w kościele?
- Och, to stary zwyczaj - wtrąciła szeptem Elinor. - Większość figur w kościołach wcale nie przedstawia świętych. W katedrze...
Cockerell uderzył ją tak mocno w plecy, że aż się potknęła.
- Dalej! - warknął. - A następnym razem macie się ukłonić, kiedy będziecie przechodzić obok niego, zrozumiano?
- Ukłonić się? - Elinor chciała się zatrzymać, ale Mo pociągnął ją za sobą. - Ale przecież nie można brać serio takiego tandetnego teatrzyku! - nie mogła się uspokoić Elinor.
- Jeśli się zaraz nie zamkniesz - szepnął Mo - przekonasz się na własnej skórze, jak bardzo to wszystko jest serio, rozumiesz?
Elinor zerknęła na ranę na jego czole i zamilkła.
W kościele Capricorna nie było ławek, tak jak w innych świątyniach. Po obu stronach nawy głównej stały tylko dwa długie stoły z ławami do siedzenia. Na stołach walały się brudne talerze, kubki po kawie, drewniane deseczki z resztkami sera i wędlin, noże, puste koszyki na chleb. Kilka kobiet było zajętych sprzątaniem ze stołów; na chwilę podniosły głowy, kiedy Cockerell wprowadził więźniów, ale zaraz wróciły do swojego zajęcia. Meggie pomyślała, że wyglądają jak ptaki chowające głowy w skrzydłach, aby im ich nie ucięto.
Oprócz ławek brakowało w tym kościele także ołtarza. Zostały jedynie ślady po nim. Na jego miejscu stało teraz krzesło, duże, solidne, z czerwonym obiciem i bogato zdobionymi nogami i oparciami. Prowadziły do niego cztery niskie schodki, Meggie nie wiedziała, dlaczego je policzyła. Schodki wyłożone były
151
czarnym chodnikiem. Na samym szczycie, nieopodal krzesła, przykucnął Smolipaluch. Rude włosy miał jak zwykle potargane; był zatopiony w myślach, oparł dłoń na posadzce, a Gwin wspinał się po jego ramieniu.
Kiedy Meggie, Mo i Elinor zbliżyli się, Smolipaluch na chwilę uniósł głowę. Gwin wspiął mu się na ramię, obnażając ząbki ostre jak odpryski szkła, tak jakby zauważył, z jaką odrazą Meggie spojrzała na jego pana. Teraz już wiedziała, dlaczego ta kuna ma różki, a jej bliźniaczka czai się na stronicy książki. Teraz wiedziała wszystko: dlaczego Smolipaluch uważa, że ten świat jest za szybki i za głośny, dlaczego nie zna się na samochodach i czasem patrzy tak, jakby przebywał zupełnie gdzie indziej. Ale nie potrafiła mu współczuć tak jak Mo. Widok jego pokrytej bliznami twarzy przypominał jej jedynie o tym, że ją okłamał, zwabił niczym ten szczurołap z bajki. Igrał z nią jak ze swoim ogniem, ze swoimi kolorowymi piłeczkami: chodź, Meggie, tędy, Meggie, zaufaj mi, Meggie. Miała ochotę wskoczyć na schody i uderzyć go w tę kłamliwą twarz.
Smolipaluch zdawał się czytać w jej myślach. Unikał jej spojrzenia, nie patrzył także na Mo ani na Elinor. Wsunął rękę do kieszeni spodni i wyjął pudełko zapałek. Nieobecny duchem, wyciągnął z pudełka zapałkę, zapalił ją, w zamyśleniu popatrzył na nikły płomyczek, po czym prawie pieszczotliwie przejechał po nim palcem, a płomyk z pewnością opalił mu opuszkę.
Meggie odwróciła wzrok. Nie chciała go widzieć, chciała zapomnieć, że on tam jest. Po lewej stronie, u stóp schodów, stały dwie żelazne kadzie pokryte brązową rdzą, w których poukładane były białe, świeżo porąbane polana. Meggie zastanawiała się właśnie, do czego mogą służyć, gdy w kościele znów rozległy się kroki. Nawą główną zbliżał się Basta, niosąc kanister z benzyną. Cockerell i Płaski Nos niechętnie usunęli się z drogi.
- Aha, smoluch znowu bawi się ze swoim najlepszym przyjacielem? - rzucił zjadliwie Basta, wchodząc po schodkach.
152
Smołipaluch opuścił dłoń, w której trzymał zapałkę, i wyprostował się.
- Masz tu jeszcze coś do zabawy - powiedział Basta, stawiając obok niego kanister. - Rozpal ogień. Przecież to twoje ulubione zajęcie.
Smołipaluch odrzucił wypalone drewienko i zapalił nową zapałkę.
- A ty? - spytał cicho, podsuwając płomyk pod nos Basty. -Ty wciąż boisz się ognia, co?
Basta wytrącił mu z ręki zapałkę.
- O, nie powinieneś robić takich rzeczy! - skarcił go Smołipaluch. - To przynosi nieszczęście. Wiesz, jak szybko ogień się obraża.
Przez chwilę Meggie myślała, że Basta go uderzy. Nie tylko ona tak myślała, wszyscy zebrani utkwili w nich wzrok. Ale jakaś siła zdawała się chronić Smolipalucha przed Basta. Może to rzeczywiście był ogień.
- Masz szczęście, że przed chwilą wyczyściłem swój nóż! -syknął Basta. - Ale następnym razem wytnę parę nowych wzorów na twojej gębie. A z twojej kuny zrobię sobie kołnierz.
Gwin wydał cichy, groźny skrzek i przytulił się do karku Smolipalucha. Ten schylił się, podniósł wypalone zapałki i schował je do pudełka.
- Tak, to by ci sprawiło przyjemność - powiedział, nie patrząc na Bastę. - Po co ten ogień?
- Po co? Po prostu rozpal. Potem będziemy się martwić po co. Tylko postaraj się, żeby to był duży i groźny ogień, nie taki potulny jak ten, którym się zwykle bawisz.
Smołipaluch podniósł kanister i wolno zszedł po schodkach. Gdy znalazł się przy zardzewiałych kadziach, drzwi kościoła znów się otwarły.
Słysząc skrzyp ciężkich drewnianych drzwi, Meggie odwróciła się i zobaczyła Capricorna między czerwonymi kolumnami
153
portalu. Przechodząc, rzucił przelotne spojrzenie na swój posąg i szybkim krokiem ruszył nawą główną. Miał na sobie czerwony garnitur, tak czerwony jak ściany kościoła, pod nim czarną koszulę, a w klapie marynarki tkwiło czarne piórko. Szło za nim co najmniej pięciu jego ludzi, jak wrony za papugą. Echo ich kroków odbijało się od sklepienia. Meggie chwyciła Mo za rękę.
- A, nasi goście też już są - powiedział Capricorn, zatrzymując się przy nich. - Dobrze spałeś, Czarodziejski Języku?
Capricorn miał dziwnie miękkie, prawie kobiece usta, a kiedy mówił, przesuwał po nich od czasu do czasu małym palcem, jakby chciał je naciągnąć. Były równie blade jak cała jego twarz.
- Czy to nie miło z mojej strony, że już wczoraj wieczorem posłałem po twoją małą? Zamierzałem dopiero dzisiaj zrobić ci niespodziankę, ale potem sobie pomyślałem: Capricorn, właściwie jesteś coś winien dziewczynce, skoro dobrowolnie przywiozła ci to, czego tak długo szukałeś.
Podniósł rękę, w której trzymał Atramentowe serce. Meggie zauważyła, że Mo utkwił wzrok w książce. Capricorn był wysoki, ale Mo przerastał go o kilka centymetrów. Capricorn czuł się z tego powodu nieswojo i prężył się, jakby w ten sposób chciał wyrównać różnicę wzrostu między nimi.
- Pozwól mojej córce wrócić z Elinor do domu - powiedział Mo. - Pozwól im jechać, a wówczas przeczytam ci wszystko, co chcesz, tylko najpierw je puść.
Co on mówi? Meggie patrzyła na ojca, nic nie rozumiejąc.
- Nie! - wykrzyknęła. - Nie, Mo, ja nie chcę jechać! Ale nikt nie zwracał na nią uwagi.
- Puścić je? - Capricorn spojrzał na swoją świtę. - Słyszeliście? Dlaczego miałbym zrobić coś tak głupiego, kiedy one już się tu znalazły? - Mężczyźni roześmiali się, a Capricorn zwrócił się znów do Mo. - Wiesz równie dobrze jak ja, że od tej chwili zrobisz wszystko, co ci każę - powiedział. - Teraz, kiedy ona tu
154
jest, z pewnością nie będziesz już tak hardy i zademonstrujesz nam swój kunszt.
Mo ścisnął rękę Meggie aż do bólu.
- A jeśli chodzi o tę książkę - Capricorn przyglądał się egzemplarzowi Atramentowego serca z taką dezaprobatą, jakby go ugryzł w jego blade palce - tę wściekle denerwującą, niedorzeczną i potwornie gadatliwą książkę, to mogę cię zapewnić, że nie mam najmniejszego zamiaru kiedykolwiek tam wrócić. Wszędzie pełno niepotrzebnych stworów, fruwających wróżek z ich świergoleniem, wszędzie coś skrobało, pełzało, śmierdziało skórami i nawozem, na rynku człowiek potykał się co krok
0 krzywonogie skrzaty, a w czasie polowania olbrzymy swoimi niezdarnymi łapskami płoszyły zwierzynę. Szepczące drzewa, gadające stawy... czy w ogóle było tam coś, co nie mówiło? I te niekończące się błotniste drogi do najbliższego miasta, o ile można je było nazwać miastem... jaśnie oświecona, wytwornie ubrana hołota na zamkach i śmierdzący chłopi w lepiankach, tak biedni, że nic nie dało się im zabrać, włóczędzy i żebracy oblepieni robactwem... o, jakże miałem tego wszystkiego serdecznie dosyć!
Capricorn skinął ręką i jeden z jego ludzi podszedł, dźwigając wielki karton. Po sposobie, w jaki go niósł, widać było, że musi być bardzo ciężki. Z westchnieniem ulgi postawił go na posadzce przed Capricornem. Capricorn podał stojącemu obok Cockerellowi książkę, którą Mo tak długo przed nim ukrywał,
1 otworzył karton. Karton był po brzegi wypełniony książkami.
- Kosztowało nas naprawdę wiele trudu, żeby je wszystkie odnaleźć - wyjaśnił Capricorn, wyciągając z kartonu dwie książki. - Wyglądają różnie, ale treść jest ta sama. To, że ta historia jest zapisana w wielu językach, nie ułatwiło nam poszukiwań... Zupełnie niepotrzebny zwyczaj w tym świecie, te wszystkie języki. W naszym świecie było o wiele prościej, prawda, Smolipaluchu?
155
Smolipaluch nie odpowiedział. Stal z kanistrem w ręce, wlepiając oczy w karton. Capricorn zbliżył się i wrzucił obie książki do jednej z kadzi.
- Co wy robicie? - Smolipaluch pochylił się nad kadzią, ale Basta go odepchnął.
- Zostaną tam, gdzie są! - krzyknął.
Smolipaluch cofnął się, chowając kanister za plecami, ale Basta wyrwał mu go z rąk.
- Wygląda na to, że nasz wypluwacz ognia woli, aby dzisiaj inni rozniecili ogień. - Zaśmiał się szyderczo.
Smolipaluch rzucił mu spojrzenie pełne nienawiści. Z nieruchomą twarzą przyglądał się, jak ludzie Capricorna jedną po drugiej wrzucają książki do kadzi. W końcu ponad dwadzieścia egzemplarzy Atramentowego serca leżało na stercie polan, kartki były pogniecione, okładki sterczały jak połamane skrzydła ptaków.
- Wiesz, Smolipaluchu, co jeszcze mnie za każdym razem doprowadzało do szału w naszym starym świecie? - odezwał się Capricorn, biorąc od Basty kanister. - Jak ciężko było rozpalić ogień. Oczywiście nie dla ciebie, ty potrafiłeś nawet z nim rozmawiać, prawdopodobnie nauczył cię tego jeden z tych pokwi-kujących gnomów, ale dla kogoś takiego jak ja to była mozolna sprawa. A to drzewo zamokło, a to wiatr hulat w kominie. Wiem, że umierasz z tęsknoty za dobrymi starymi czasami, brakuje ci twoich świergoczących, fruwających przyjaciółek, ale ja nie uronię ani jednej łzy. Ten świat jest o wiele lepiej urządzony niż tamten, którym musieliśmy się zadowalać przez tyle lat.
Smolipaluch zdawał się nie słyszeć nic z tego, co do niego mówił Capricorn. Wzrok miał utkwiony w benzynie, która rozlewała się po książkach cuchnącą mazią. Stronice wchłaniały ją tak chciwie, jakby tęskniły za własnym końcem.
- Skąd one wszystkie się wzięły? - wyjąkał. - Zawsze mi mówiłeś, że jest tylko jeden egzemplarz, ten, który ma Czarodziejski Język!
156
- Tak, tak, mówiłem ci różne rzeczy. - Capricorn wsunął rękę do kieszeni spodni. - Jesteś taki łatwowierny, Smolipaluchu. Aż przyjemnie cię okłamywać. Twoja naiwność zawsze mnie zdumiewała, szczególnie że sam potrafisz doskonale kłamać. Ale ty po prostu wierzysz w to, w co chcesz wierzyć, oto cały problem. Ale tym razem możesz mi uwierzyć: to - stuknął palcem w nasączoną benzyną stertę książek - są naprawdę ostatnie egzemplarze naszej czarnej jak atrament ojczyzny. Basta i cała reszta potrzebowali kilku lat, żeby je wszystkie wytropić nawet w najnędzniejszych bibliotekach i antykwariatach.
Smolipaluch wpatrywał się w książki jak ginący z pragnienia w ostatnią szklankę wody.
- Nie możesz ich spalić! - bełkotał. - Obiecałeś mi, że mnie odeślesz z powrotem, jeśli zdobędę książkę Czarodziejskiego Języka. Dlatego powiedziałem ci, gdzie on jest, dlatego przywiozłem ci jego córkę...
W odpowiedzi Capricorn wzruszył tylko ramionami i wyjął książkę z rąk Cockerella - książkę w bladozielonej okładce, którą Meggie i Elinor tak skwapliwie mu przywiozły, z powodu której ściągnął tu Mo i dla której Smolipaluch ich wszystkich zdradził.
- Obiecałbym ci gwiazdkę z nieba, gdyby mi to było na rękę - powiedział Capricorn i ze znudzoną miną dorzucił trzymane w ręku Atramentowe serce do pozostałych egzemplarzy. - Chętnie obiecuję, zwłaszcza jeśli nie mogę dotrzymać obietnicy.
To mówiąc, wyjął z kieszeni zapalniczkę. Smolipaluch chciał skoczyć do niego, wyrwać mu ją, ale Capricorn dał znak Płaskiemu Nosowi.
Płaski Nos był tak wysoki i postawny, że Smolipaluch wyglądał przy nim prawie jak dziecko. I tak właśnie go złapał - jak niegrzeczne dziecko. Gwin ze zjeżoną sierścią zeskoczył z ramienia Smolipalucha. Jeden z ludzi Capricorna chciał kopnąć kunę, kiedy przemykała między jego nogami, ale wywinęła się i znikła za jedną z kolumn. Reszta śmiała się z rozpaczliwych
157
prób Smolipalucha, by uwolnić się z uchwytu Płaskiego Nosa. A ten z lubością trzymał Smolipalucha tak blisko nasiąkniętych benzyną książek, że mógł ich dotknąć koniuszkami palców.
Meggie zrobiło się niedobrze na widok takiego okrucieństwa, a Mo dał krok naprzód, jakby chciał przyjść z pomocą Smolipaluchowi, ale Basta zastąpił mu drogę. Nagle w jego ręce błysnął nóż. Był wąski i gładki i wydal się Meggie przerażająco ostry, gdy Basta przyłożył go Mo do gardła.
Elinor krzyknęła i obrzuciła Bastę stekiem przekleństw, jakich Meggie nigdy jeszcze nie słyszała. Ona sama nie mogła się ruszyć z miejsca. Zastygła w bezruchu ze wzrokiem utkwionym w ostrzu noża przytkniętym do gardła Mo.
- Daj mi jedną, Capricornie, tylko jedną! - wykrztusił Mo i Meggie zrozumiała, że wcale nie chciał pomóc Smolipaluchowi, że chodziło mu tylko o książkę. - Obiecuję ci, że nigdy nie przeczytam żadnego zdania, w którym występuje twoje nazwisko.
- Tobie? Czyś ty oszalał? Jesteś ostatnim człowiekiem, któremu bym dał egzemplarz - odparł Capricorn. - Pewnego dnia mógłbyś nie zapanować nad twoim językiem i znów wylądowałbym w tej śmiesznej historii! Dziękuję bardzo.
- Bzdura! - krzyknął Mo. - Nie mógłbym cię odesłać z powrotem, nawet gdybym chciał, ile razy mam to jeszcze powtórzyć? Spytaj Smolipalucha, tysiąc razy już mu to wyjaśniałem. Sam nie rozumiem, kiedy i jak to działa, uwierzcie mi w końcu!
Capricorn tylko uśmiechnął się chłodno.
- Przykro mi, Czarodziejski Języku, ale ja z zasady nikomu nie wierzę, chyba zdążyłeś już zauważyć. Wszyscy kłamiemy, jeśli jest nam to na rękę.
To mówiąc, zapalił zapalniczkę i przytknął płomyk do pierwszej z brzegu książki. Nasiąknięte benzyną kartki były prawie przezroczyste jak pergamin, i natychmiast zajęły się ogniem. Nawet twarda płócienna okładka od razu stanęła w płomieniach. Języki ognia lizały szybko czerniejący materiał.
158
Kiedy zapłonęła trzecia książka, Smolipałuch kopnął Płaskiego Nosa w kolano tak mocno, że ten puścił go, jęcząc z bólu. Ze zwinnością kuny Smolipałuch wyśliznął się z jego potężnych ramion i skoczył ku kadziom. Bez wahania sięgnął ręką w ogień, ale książka, którą wyszarpnął, płonęła jak pochodnia. Smolipałuch rzucił ją na posadzkę i sięgnął po następną, tym razem drugą ręką, ale oto Płaski Nos już znowu złapał go za kołnierz, potrząsając nim tak brutalnie, że Smolipałuch z trudem łapał powietrze.
- Popatrzcie na tego wariata! - szydził Basta, podczas gdy Smolipałuch z twarzą ściągniętą bólem oglądał poparzone ręce. - Czy ktoś mi wyjaśni, za czym on tak tęskni? Może za tymi obrzydliwymi mszankami, które go uwielbiały, kiedy na jarmarku podrzucał swoje piłeczki? Albo za ohydnymi norami, w których gnieździł się razem z innym tatałajstwem? Do diabła, cuchnęło w nich bardziej niż w jego plecaku, w którym nosi tę śmierdzącą kunę.
Ludzie Capricorna śmiali się, a książki z wolna zamieniały się w popiół. W pustym kościele unosił się gryzący zapach benzyny, aż Meggie zaczęła kasłać. Mo otoczył ją opiekuńczo ramieniem, jakby przed chwilą to jej, a nie jemu groził nożem Basta. A kto jego obroni?
Elinor z niepokojem przyglądała się szyi Mo, jak gdyby się obawiała, że nóż Basty pozostawił tam jednak krwawe ślady.
- Ci ludzie kompletnie powariowali - szepnęła. - Znasz powiedzenie, że tam, gdzie płoną książki, będą wkrótce płonąć ludzie. A jeśli następnym razem to my wylądujemy na stercie bierwion?
Basta usłyszał chyba jej słowa, bo rzucił jej ironiczne spojrzenie i ze złośliwym uśmieszkiem pocałował ostrze noża. Elinor umilkła przestraszona.
Capricorn wyjął z kieszonki śnieżnobiałą chusteczkę i zaczął starannie wycierać sobie ręce, jakby chciał usunąć z palców wszelki ślad po Atramentowym sercu.
- Dobrze, a więc ta sprawa jest załatwiona - stwierdził.
159
Rzuciwszy ostatnie spojrzenie na kupę dymiącego popiołu, zadowolony z siebie wspiął się po schodkach i z westchnieniem ulgi usiadł na czerwonym krześle.
- Smolipaluchu, idź do kuchni, niech ci Mortola opatrzy ręce! - polecił znudzonym głosem. - Bez rąk nie będziesz się już w ogóle do niczego nadawał.
Smolipaluch spojrzał przeciągle na Mo, zanim wykonał polecenie. Niepewnym krokiem, ze zwieszoną głową, mijał ludzi Capricorna. Droga do drzwi wejściowych wydawała się nie mieć końca. Gdy Smolipaluch wreszcie je otworzył, do wnętrza kościoła wpadła oślepiająca smuga światła. Po chwili drzwi się zamknęły i Meggie, Mo i Elinor zostali sami z Capricornem i jego świtą oraz zapachem benzyny i spalonego papieru.
- Przejdźmy teraz do ciebie, Czarodziejski Języku! - rzekł Capricorn, wyciągając przed siebie nogi w czarnych butach. Usunął z końca buta przyklejony kawałek zwęglonego papieru, z lubością przyglądając się wypolerowanej skórze. - Jak do tej pory ja i Basta oraz ten nieszczęsny Smolipaluch jesteśmy jedynymi dowodami na to, że potrafisz wyczarować z tych czarnych znaczków zaiste przedziwne rzeczy. Ty sam nie ufasz swoim zdolnościom, jeśli wierzyć twoim słowom, ale, jak powiedziałem, ja im nie wierzę. Przeciwnie, wierzę, że jesteś mistrzem w swoim zawodzie, i nie mogę się już doczekać, kiedy wreszcie dasz nam kilka próbek swych umiejętności. Cockerell! - zawołał rozdrażnionym głosem. - Gdzie jest lektor? Czy nie kazałem ci go przyprowadzić?
Cockerell pogładził nerwowo kozią bródkę.
- Jeszcze nie skończył wyszukiwać książek - wyjąkał. - Ale zaraz go przyprowadzę!
Pospiesznie złożył ukłon i pokuśtykał do wyjścia. Capricorn zaczął bębnić palcami w oparcie krzesła.
- Z pewnością słyszałeś, że musiałem skorzystać z usług innego lektora w tym czasie, kiedy ty tak dobrze się przede mną
160
ukrywałeś - zwrócił się znów do Mo. - Znalazłem go pięć lat temu, ale to straszny partacz. Wystarczy spojrzeć na twarz Płaskiego Nosa. - Olbrzym ze wstydem spuścił głowę, kiedy oczy wszystkich na niego się skierowały. - Utykanie Cockerella to też jego dzieło. A gdybyś zobaczył te dziewczyny, które wydobył mi z różnych książek! Sam ich widok przyprawia człowieka o nocne koszmary. W końcu pozwalałem mu czytać tylko wtedy, gdy miałem ochotę pośmiać się z jego pokrak, a ludzi zacząłem dobierać sobie w tym świecie. Brałem ich, kiedy byli jeszcze młodzi. W każdej wsi znajdzie się samotny chłopak, co chętnie igra z ogniem. - Z uśmiechem oglądał swoje paznokcie jak zadowolony kocur pazury. - Kazałem mu wybrać dla ciebie odpowiednie książki. Co jak co, ale na książkach ten biedny dureń rzeczywiście się zna, mieszka w nich jak te białe robaczki, które się żywią papierem.
-Ach, tak? I co mam ci wyczytać z tych jego książek? -W głosie Mo zabrzmiała gorycz. - Kilka potworów, ludzkich bestii, które by pasowały - wskazał głową Bastę - do tych tam?
- Na miłość boską, nie podsuwaj mu pomysłów - szepnęła Elinor, zerkając trwożliwie na Capricorna.
Ale ten tylko strzepnął odrobinę popiołu ze spodni i chytrze się uśmiechnął.
- Nie, dziękuję, Czarodziejski Języku - powiedział. - Ludzi mam dosyć, a co do potworów, to może wrócimy do tego później. Na razie radzimy sobie przy pomocy psów, które Basta wytresował, i węży, których pełno w tej okolicy. Nadają się idealnie na śmiertelne gościńce. Nie, Czarodziejski Języku, wszystko, czego dzisiaj od ciebie oczekuję tytułem próby, to złoto. Jestem okropnie chciwy na pieniądze. Moi ludzie robią, co mogą, żeby wycisnąć z tych terenów, ile się da. - Słysząc słowa Capricorna, Basta czule pogłaskał swój nóż. - Ale to za mało na te wszystkie cudowne rzeczy, które można kupić na tym nieskończonym świecie. On ma tyle różnych stron, Czarodziejski
161
Języku, tak nieskończenie wiele stron, a ja chciałbym na każdej z nich zapisać swoje imię.
- A jakimi literami chcesz je zapisać? - spytał Mo. - Basta wyryje je nożem na papierze?
- Och, Basta nie umie pisać - odparł spokojnie Capricorn. -Żaden z moich ludzi nie umie czytać ani pisać, zabroniłem im się uczyć. Tylko ja nauczyłem się czytać, od jednej z moich dziewek. Tak, wierz mi, mam wszelkie dane, żeby odcisnąć własne piętno na tym świecie. A jeśli trzeba będzie coś napisać, zrobi to lektor.
W tym momencie drzwi otworzyły się gwałtownie, jak gdyby Cockerell czekał tylko na znak. Człowiek, którego przyprowadził, szedł, wciskając głowę w ramiona i nie patrząc na boki. Był niski, chudy i chyba nie starszy od Mo, ale garbił się jak staruszek, a jego ciało poruszało się tak, jak gdyby każda jego część chciała iść w inną stronę. Na nosie miał okulary, które bez przerwy nerwowo poprawiał, sklejone pośrodku plastrem, bo najwidoczniej już niejeden raz się rozleciały. Lewą ręką przyciskał do piersi naręcze książek tak mocno, jakby mogły go ochronić przed padającymi na niego zewsząd spojrzeniami i tym niesamowitym miejscem, do którego został przyprowadzony.
Kiedy wreszcie dotarli do stóp schodków, Cockerell pchnął go łokciem w bok, na co ten ukłonił się z taką skwapliwością, że wypadły mu dwie książki. Podniósł je spiesznie i jeszcze raz złożył ukłon przed Capricornem.
- Czekaliśmy na ciebie, Dariuszu! - powiedział Capricorn. -Mam nadzieję, że znalazłeś to, co ci kazałem.
- O tak, tak - bąkał Dariusz, patrząc z nabożeństwem na Mo. - Czy to on?
- Tak. Pokaż mu książki, które wybrałeś.
Dariusz skinął głową i znów się ukłonił - tym razem zwracając się do Mo:
- Mam tu opowieści, w których pełno jest wielkich skarbów - wyjąkał. - Trudniej je było znaleźć, niż przypuszczałem, bo
162
w końcu - w jego glosie zabrzmiał wyrzut - w tej wiosce nie ma zbyt wielu książek. Wciąż proszę o to, ale nie przynoszą mi nowych, a jeśli już, to do niczego się nie nadają. Tak czy owak... oto one. Myślę, że mimo wszystko będziesz zadowolony z mojego wyboru.
Ukląkł i zaczął układać książki na posadzce, jedną obok drugiej, aby Mo mógł przeczytać tytuły.
Na widok pierwszej z tych książek Meggie poczuła ukłucie w sercu. Wyspa skarbów. Z niepokojem spojrzała na ojca.
"Nie, Mo! - błagała w myślach. - Tylko nie to!".
Mo wziął do ręki inną książkę: Baśnie z tysiąca i jednej nocy.
- Myślę, że to będzie odpowiednie - rzekł. - Tu na pewno jest dużo pieniędzy. Ale powtarzam ci raz jeszcze: nie wiem, co się wydarzy. To się nie dzieje nigdy, kiedy ja tego chcę. Wiem, że wy wszyscy uważacie mnie za czarodzieja, ale ja nim nie jestem. Czary są w książkach, a ja mam równie małe pojęcie o tym, jak one działają, co każdy z twoich ludzi.
Capricorn opadł na oparcie krzesła i przyglądał się Mo z obojętną miną.
- Ile razy mi jeszcze opowiesz tę bajeczkę, Czarodziejski Języku? - powiedział znudzony. - Możesz mi to powtarzać, ile ci się podoba, a ja i tak nie uwierzę. W świecie, do którego drzwi ostatecznie dziś zatrzasnęliśmy, miałem czasem do czynienia z czarodziejami i czarownicami i musiałem walczyć z ich uporem. Basta opowiedział ci już ze szczegółami, w jaki sposób łamiemy opornych. Ale w twoim przypadku takie bolesne metody nie będą chyba potrzebne, skoro twoja córka jest tutaj. - Tu dał Baście znak oczami.
Mo chciał przytrzymać Meggie, ale Basta był szybszy. Przyciągnął ją do siebie i stając za nią, zacisnął jej rękę na szyi.
- Od dzisiaj, Czarodziejski Języku - powiedział Capricorn wciąż tym samym obojętnym tonem, jakby mówił o pogodzie -Basta będzie osobistym cieniem twojej córki. To ją niezawodnie
163
uchroni od węży i złych psów, ale, rzecz jasna, nie od Basty, który będzie dla niej tylko miły tak długo, jak ja mu każę. A to z kolei zależy od tego, czy będę zadowolony z twoich usług. Czy wyraziłem się zrozumiale?
Mo spojrzał najpierw na niego, potem na Meggie. Starała się z całej siły patrzeć nieustraszonym wzrokiem, aby przekonać Mo, że nie musi się o nią martwić, w końcu zawsze potrafiła kłamać lepiej od niego. Ale tym razem Mo nie dał się nabrać. Wiedział, że jej lęk jest tak samo wielki jak ten, który ona widzi w jego oczach.
"Może to jest tylko taka opowieść! - myślała rozpaczliwie Meggie. - I zaraz ktoś zatrzaśnie książkę, bo to wszystko jest zbyt okropne i wstrętne, i Mo i ja będziemy znowu siedzieć sobie w domku, i zrobię mu kawę".
Zacisnęła mocno oczy, jakby w ten sposób jej myśli mogły stać się rzeczywistością, ale gdy uchyliła lekko powieki, przez rzęsy zobaczyła ten sam widok: Basta był wciąż obok niej, a Płaski Nos pocierał zniekształconą twarz, patrząc na Capri-corna wzrokiem wiernego psa.
- Dobrze - rozległ się w ciszy zmęczony głos Mo. - Będę czytał. Ale Meggie i Elinor nie zostaną tutaj.
Meggie doskonale wiedziała, o czym myślał. Myślał o jej matce i o tym, kto znów może zniknąć.
- Bzdura. Oczywiście, że tu zostaną. - Capricorn był już zniecierpliwiony. - A ty zaczynaj wreszcie czytać, zanim książka, którą trzymasz w ręce, rozsypie się w proch.
Mo na chwilę zamknął oczy.
- Dobrze, ale Basta nie będzie wyciągał noża - powiedział ochrypłym głosem. - Jeśli zrobi choćby najmniejszą krzywdę Meggie albo Elinor, to przysięgam ci, że ściągnę dżumę na ciebie i twoich ludzi.
Cockerell spojrzał przerażony na Mo, nawet po twarzy Basty przemknął cień, ale Capricorn tylko się roześmiał.
164

- Chciałbym ci przypomnieć, że mówisz o zaraźliwej chorobie, Czarodziejski Języku - powiedział beznamiętnie. - Chorobie, która nie oszczędza małych dziewczynek. Skończ więc z pustymi pogróżkami i zacznij czytać. Teraz. W tej chwili! Ale najpierw chciałbym usłyszeć coś z tamtej książki!
I wskazał na tom, który Mo odłożył na bok.
Wyspa skarbów.
18
Czarodziejski
Kilka osób, między innymi pan Trelawney i doktor Livesey, zwracało się do mnie z prośbą, żebym spisał od początku do końca wszystkie szczegóły i zdarzenia odnoszące się do Wyspy Skarbów, nie pomijając niczego oprócz położenia samej wyspy, a to dlatego, że znajduje się tam skarb dotychczas jeszcze niewydobyty. A więc dziś, roku Pańskiego 17..., biorę pióro do ręki i cofam się do czasów, gdy mój ojciec prowadził gospodę Pod Admirałem Benbow i gdy pod naszym dachem zagościł stary, ogorzały marynarz z blizną od szabli.
Robert Louis Stevenson, Wyspa skarbów
W ten oto sposób, w tym niesamowitym otoczeniu, po raz pierwszy od dziewięciu lat Meggie usłyszała, jak ojciec czyta, i jeszcze wiele lat później, gdy tylko otworzyła jedną z książek, które czyta! tamtego ranka, czuła zapach spalonego papieru.
W pomieszczeniu panował chłód - to także Meggie przypominała sobie dokładnie po latach - choć na dworze słońce pewnie dawno już stało wysoko na niebie. Mo usiadł tam, gdzie stał na posadzce, ze skrzyżowanymi nogami, na kolanach położył Wyspę skarbów, reszta książek leżała obok na podłodze. Meggie uklękła obok niego, zanim Basta zdążył ją powstrzymać.
166
- Jazda, wszyscy na schody! - rozkazał Capricorn swoim ludziom. - Płaski Nosie, daj tu kobietę. Tylko Basta zostaje na miejscu.
Elinor opierała się, ale Płaski Nos po prostu złapał ją za włosy i pociągnął na schodki. Ludzie Capricorna przycupnęli jeden obok drugiego na stopniach u stóp swego pana. Elinor siedziała pomiędzy nimi jak nastroszony gołąb wśród stada wron.
Podobnie zagubiony był jeszcze tylko chudy lektor Dariusz, który zajął miejsce na skraju czarnych rzędów, co chwila poprawiając nerwowo okulary.
Mo otworzył książkę, którą miał na kolanach, i marszcząc czoło, zaczął przerzucać strony, jakby szukał między kartkami złota, które miał sprowadzić Capricornowi.
- Cockerell, utniesz język każdemu, kto piśnie choćby słówko, kiedy Czarodziejski Język będzie czytał! - powiedział Capricorn, a Cockerell wyciągnął nóż, rozglądając się po rzędach czarno ubranych mężczyzn, jakby szukał pierwszej ofiary.
W wymalowanym na czerwono kościele zapadła śmiertelna cisza. Było tak cicho, że Meggie wydawało się, iż słyszy oddech Basty za swoimi plecami, ale to pewnie lęk tak wszystko wyolbrzymiał.
Sądząc po minach, ludzie Capricorna czuli się równie nieswojo. Mierzyli Mo wzrokiem, w którym mieszała się wrogość z lękiem. Meggie rozumiała ich aż za dobrze. Może już wkrótce jeden z nich zniknie w książce, którą Mo przeglądał niezdecydowany. Czy Capricorn im powiedział, że coś takiego może nastąpić? Czy on sam zdawał sobie z tego sprawę? A co będzie, jeśli zdarzy się to, czego Mo się obawia: że to ona zniknie? Albo Elinor?
- Meggie - szepnął jej do ucha Mo, jakby czytał w jej myślach. - Złap się mnie jakoś, dobrze?
Meggie skinęła głową i wczepiła się jedną ręką w sweter Mo. Dużo to pomoże!
167
- Chyba znalazłem właściwe miejsce - dal się słyszeć w ciszy głos Mo.
Obrzuci! jeszcze spojrzeniem Capricorna, musnął wzrokiem Elinor, odchrząknął i zaczął czytać.
I nagle wszystko wokół znikło: czerwone ściany kościoła, twarze ludzi Capricorna i sam Capricorn na swoim krześle. Pozostał tylko głos Mo i obrazy tkane z liter, niby dywan na krosnach tkackich. Gdyby Meggie mogła jeszcze bardziej znienawidzić Capricorna, zrobiłaby to teraz. W końcu to on był winien, że Mo przez te wszystkie lata ani razu jej nie czytał. Ileż to rzeczy wyczarowałby w jej pokoju swoim głosem, który każdemu słowu nadawał inny smak, a każdemu zdaniu - własną melodię! Nawet Cockerell zapomniał o nożu i językach, które miał obcinać, i przysłuchiwał się z nieobecnym wzrokiem. Płaski Nos z błogim wyrazem twarzy wpatrywał się w sufit, jakby przez jedno z okien wpływał właśnie piracki okręt z wydętymi żaglami. Wszyscy milczeli.
Nie słychać było żadnego dźwięku prócz głosu Mo, który budził do życia litery i słowa.
Tylko jedna osoba zdawała się odporna na cały ten czar. Z kamienną twarzą, z bladymi oczami utkwionymi w Mo - Capricorn siedział i czekał na brzęk monet, który przerwie harmonijne brzmienie wyrazów, na skrzynie z omszałego drewna, ciężkie od srebra i złota.
A Mo nie kazał mu długo czekać. Zaczął czytać o tym, co Jim Hawkins - chłopiec, który był niewiele starszy od Meggie, kiedy przeżywał swoje straszliwe przygody - zobaczył w ciemnej jaskini - i właśnie wtedy to się stało:
Złote monety z głową Jerzego albo któregoś z Ludwików, du-błony, podwójne gwinee, moidory i cekiny, monety z wybitymi głowami wszystkich europejskich królów z ostatnich stu lat, osobliwe orientalne sztuki złota, gdzie napisy wyglądały jak splątane nitki
168
albo pajęczyna, monety okrągłe, czworokątne, z otworem pośrodku, tak jakby ktoś nosił je na szyi - nie było chyba takiego rodzaju bitych sztuk złota, których przedstawiciele nie znaleźliby się w tych zbiorach; leżało ich tam tyle co opadłych liści jesienią, aż plecy rozbolały mnie od schylania się i palce od zbierania monet.
Służące usuwały właśnie ostatnie okruszyny ze stołów, gdy po gładkich drewnianych blatach potoczyły się monety. Kobiety odskoczyły od stołów, wypuściły z rąk ścierki, w przerażeniu przyciskając dłonie do ust, a monety sypały im się pod stopy, złote, srebrne, miedziane, z brzękiem toczyły się po posadzce, gromadziły się w stosy pod ławkami, i było ich coraz więcej i więcej. Kilka monet potoczyło się aż do stóp schodów. Ludzie Capricorna nagle się ocknęli, schylali się po błyszczące krążki uderzające o ich buty -i cofali ręce. Żaden z nich nie odważył się dotknąć zaczarowanych pieniędzy. Bo cóż to mogło być innego? To złoto stworzone z papieru i farby drukarskiej, i dźwięku ludzkiego głosu.
Kiedy złoty deszcz skończył się nagle - w tej samej chwili, w której Mo zamknął książkę - Meggie dostrzegła pośród błyszczących monet trochę piasku. Granatowo połyskujące żuki chyżo umykały na boki, a z kupki drobniutkich monet wysunęła głowę szmaragdowozielona jaszczurka. Kręciła łebkiem z nieruchomymi oczami, języczek wysunięty z kwadratowego pyszczka poruszał się błyskawicznie na wszystkie strony. Basta rzucił w nią nożem, jakby wraz z jaszczurką chciał przyszpilić strach, który ich wszystkich paraliżował, ale Meggie wydała ostrzegawczy krzyk, jaszczurka umknęła, a nóż Basty uderzył ostrzem w posadzkę. Basta skoczył, podniósł nóż i skierował go groźnie ku Meggie.
Tymczasem Capricorn podniósł się z krzesła, z twarzą wciąż pozbawioną wyrazu, jakby nie zaszło nic godnego uwagi, i protekcjonalnie zaklaskał w upierścienione dłonie.
- Nieźle jak na początek, Czarodziejski Języku! - powiedział. - Przyjrzyj się, Dariuszu! Tak wygląda złoto, nie tak jak ten zardzewiały, pogięty złom, który ty wydobyłeś. Ale teraz już
169
albo pajęczyna, monety okrągłe, czworokątne, z otworem pośrodku, tak jakby ktoś nosił je na szyi - nie było chyba takiego rodzaju bitych sztuk złota, których przedstawiciele nie znaleźliby się w tych zbiorach; leżało ich tam tyle co opadłych liści jesienią, aż plecy rozbolały mnie od schylania się i palce od zbierania monet.
Służące usuwały właśnie ostatnie okruszyny ze stołów, gdy po gładkich drewnianych blatach potoczyły się monety. Kobiety odskoczyły od stołów, wypuściły z rąk ścierki, w przerażeniu przyciskając dłonie do ust, a monety sypały im się pod stopy, złote, srebrne, miedziane, z brzękiem toczyły się po posadzce, gromadziły się w stosy pod ławkami, i było ich coraz więcej i więcej. Kilka monet potoczyło się aż do stóp schodów. Ludzie Capricorna nagle się ocknęli, schylali się po błyszczące krążki uderzające o ich buty -i cofali ręce. Żaden z nich nie odważył się dotknąć zaczarowanych pieniędzy. Bo cóż to mogło być innego? To złoto stworzone z papieru i farby drukarskiej, i dźwięku ludzkiego głosu.
Kiedy złoty deszcz skończył się nagle - w tej samej chwili, w której Mo zamknął książkę - Meggie dostrzegła pośród błyszczących monet trochę piasku. Granatowo połyskujące żuki chyżo umykały na boki, a z kupki drobniutkich monet wysunęła głowę szmaragdowozielona jaszczurka. Kręciła łebkiem z nieruchomymi oczami, języczek wysunięty z kwadratowego pyszczka poruszał się błyskawicznie na wszystkie strony. Basta rzucił w nią nożem, jakby wraz z jaszczurką chciał przyszpilić strach, który ich wszystkich paraliżował, ale Meggie wydała ostrzegawczy krzyk, jaszczurka umknęła, a nóż Basty uderzył ostrzem w posadzkę. Basta skoczył, podniósł nóż i skierował go groźnie ku Meggie.
Tymczasem Capricorn podniósł się z krzesła, z twarzą wciąż pozbawioną wyrazu, jakby nie zaszło nic godnego uwagi, i protekcjonalnie zaklaskał w upierścienione dłonie.
- Nieźle jak na początek, Czarodziejski Języku! - powiedział. - Przyjrzyj się, Dariuszu! Tak wygląda złoto, nie tak jak ten zardzewiały, pogięty złom, który ty wydobyłeś. Ale teraz już
169
słyszałeś, jak się to robi, i mam nadzieję, że czegoś się nauczyłeś, na wypadek, gdybym cię jednak kiedyś jeszcze potrzebował.
Dariusz milczał. Wpatrywał się w Mo z takim podziwem, że Meggie nie byłaby zaskoczona, gdyby rzucił się jej ojcu do stóp. Gdy Mo podniósł się z posadzki, Dariusz nieśmiało do niego podszedł.
Ludzie Capricorna stali nieruchomo, gapiąc się na złoto, jakby nie wiedzieli, co z tym zrobić.
- Co tak stoicie i gapicie się jak cielę na malowane wrota?! - wykrzyknął Capricorn. - Pozbierać mi to!
- To było wspaniałe - szepnął Dariusz do Mo, podczas gdy ludzie Capricorna zaczęli ostrożnie zgarniać monety do worów i skrzyń. Jego oczy za okularami błyszczały jak u dziecka, które wreszcie otrzymało upragniony podarek. - Już wiele razy czytałem tę książkę - ciągnął niepewnie - ale nigdy jeszcze nie widziałem wszystkiego tak wyraźnie jak dzisiaj. I nie tylko widziałem... ale także czułem - słony zapach morza, woń smoły i odór stęchlizny unoszący się nad tą przeklętą wyspą...
- Wyspa skarbowi Wielkie nieba, to było niesamowite! - Eli-nor, o której widocznie Płaski Nos zapomniał w tym całym zamęcie, bezceremonialnie odepchnęła Dariusza. - Zaraz się tu zjawi - myślałam w kółko - zaraz się zjawi stary Silver i zacznie nas okładać swoją kulą.
Mo bez słowa skinął głową, ale Meggie dostrzegła wyraz ulgi na jego twarzy.
- Proszę, niech pan weźmie! - powiedział do Dariusza, wciskając mu książkę do ręki. - Mam nadzieję, że nigdy więcej nie będę musiał jej czytać. Nie trzeba kusić losu.
- Za każdym razem lekko zniekształcałeś jego nazwisko -szepnęła Meggie.
Mo pieszczotliwie pogłaskał ją po nosie.
- Ach, więc zauważyłaś - odparł też szeptem. - No tak, pomyślałem sobie, że może to coś da. Że dzięki temu ten okrutny
170
pirat nie połapie się, że chodzi o niego, i zostanie tam, gdzie jego miejsce. Dlaczego tak na mnie patrzysz?
- A jak myślisz? - Elinor odpowiedziała za Meggie. - Dlaczego z takim podziwem patrzy na ojca? Bo nigdy jeszcze nikt tak nie czytał i nie chodzi nawet o te monety. Widziałam wszystko, morze, wyspę, po prostu wszystko, wydawało mi się, że mogę tego dotknąć. A twoja córka na pewno czuła to samo.
Mo uśmiechnął się mimo woli. Odsunął końcem buta kilka monet leżących obok na posadzce. Jeden z ludzi Capricorna schylił się i ukradkiem schował je do kieszeni, łypiąc niespokojnie na Mo, jakby się obawiał, że ten jednym ruchem języka obróci go w ropuchę albo jednego z tych żuków, które wciąż jeszcze pełzały pośród monet.
- Boją się ciebie, Mo - szepnęła Meggie.
Nawet na twarzy Basty malował się strach, choć z całych sił próbował to ukryć, udając znudzonego.
Tylko Capricorn zdawał się wciąż obojętny na wszystko, co się wydarzyło. Stał z rękoma skrzyżowanymi na piersiach i przyglądał się, jak jego ludzie zgarniają ostatnie monety.
- Długo to jeszcze będzie trwało?! - wykrzyknął w końcu. -Zostawcie drobnicę i usiądźcie z powrotem. A ty, Czarodziejski Języku, wybierz następną książkę!
- Następną? - Elinor załamał się głos z oburzenia. - Co to ma znaczyć? Złoto, które pana ludzie zgarniają szuflami, wystarczy co najmniej na dwa życia. Wracamy do domu!
Chciała się odwrócić, ale Płaski Nos przypomniał sobie o jej istnieniu. Brutalnie chwycił Elinor za ramię.
Basta ze złowróżbnym uśmiechem położył Meggie rękę na ramieniu.
- No, ruszaj się, Czarodziejski Języku! - powiedział. - Chyba słyszałeś? Książek jest dosyć.
Mo długo patrzył na Meggie, wreszcie schylił się i chwycił książkę, którą już raz miał w ręku: Baśnie z tysiąca i jednej nocy.
171
ZLl
ais
�pSO>[ I IAU3J Z J[3IA\O{ZD 'BJOJSI BA\Az - Oż3UUI SOO
jjb>[ pojsods uiszbj uiAx "opAAupod af Aq zi 'śis o{BMBpAM bujooijcIb3 uioizp -rq az 'ui3pjSBjq uii^ej Anusj 'ojaj urasojS 9uoiA iiuBioufe^ ipAuezpBsA/w 'pjad 'iuiBqjB5[s sz uAzj>js
qoAj AjIUJOMTT 9IU BMOJS -{EMOJBZOZOJ oS O]/\[ UI3ZBJ
ŚzoAqopz AzjpiA\z Apai>j 'ssid n>[o>[s op
-91 9Z '{BTMBids JnjlUJBS XuOAU9Z3 "OJAJ ZJBMJ M 9IS AjBfldM 9IA\pqO 'BZ9M AZOO >[Bf 9UIOqorU9I|\J 'AUBMOUAOSBJBZ JS9f UO T 9Z 'A
Azoo oSgf o>[jAx "HI^M3 imo^ojti 9is {Bppod 9iu Xjoj>
UJO0UdB3 MOUZ I -BIU9ZBJM Z I|9IU9iraB>[S Aq>[Bf 'O]/\[ SO{ż A\
qD9ppo i|buiAzjisa\ BiuooudB3 gizpnj mouz
-Bid B>{U9JBIZ pf AjBJSOZOd qOBp>[AlDJ BU 'B{JB}9Zid 9J" Apż B 'A 09]d A{9Z0BZ 9tSż9JAJ 'O3BJOż 9IS O}iqOJZ 9ppSO2[ M '3B^feo }BZ3
-bz oj/\[ XpQ Tiuim i fgi^sjoui ijos nq3BdBZ o\Aą 9iu ui9zbj ui^L
ŚUlAlUBS 9iqOS O J3MBU '39IUUIodBZ UIT5JJS/(zSA\ O BUZOU1
9izpS 'osbiui op 'pfejs o>[9jBp q3T jsojuti mcuz so}ż oSgf Aq '9iu
-9}UżBjd 9UZOUI9Zjd 9IUS9Z0OUp9f B 'BpAz Op OBJOMOd 9ZOUI
oo 'uiAj pgzad qoBJjs iBpnzon 9uz39zjds BA\p 9is fefn|BUi izpnj qDBZJBA\; bu uiszbj uiĄ gz '9is
B>[Bf ^BduiB[ fefOMS 9Z uApB|V I MOiflUfoqZOJ njS9IZpJ9JZ3 Oż9f T
nj jsgf Azo '9avb>{9T3 'psojBo uigi^upAM uiXuqojp o^jjĄ oui 'zsnuBQ {somAzjd Xjoj>[ 'zaBiduiazSg '>I9zbis>i npiM z
3IA\pSB{A\ 9IS BpEJJJS B>JZBIS>[ 9Z 'UlAj BZOd &OOU foupdf I VOblS
-i(j z iusvg JBUI9J bu BjBizpgiM 3j9iAV9iu giSSgjAJ 'Biu bz znj {Bubjs 9{b 'fgf {BzpB>(zs9Zjd 9tu BjSBg q3BjA}d qDAuu9iuiB>j qoXuuiiz
BU Oż9IU >|OqO MOUZ 9TS OBTMOpBS 'BMOjS B}p9J3lod 9Iżż9]Ą[
-IU f9f 9ZOUI 3IU 1>[IU ZI 'BZpJ9IA\J 9T
'{BU>[nJUI - B>[ZBTSJf 91S
'SBJBIZp
Oto pomiędzy dymiącymi wciąż jeszcze kadziami, w których Ca-pricorn kazał spalić książki, stanął chłopiec. Zauważyła go jedynie Meggie, bo wszyscy inni zbyt byli zasłuchani w opowieść. Nawet Mo go nie widział, majaczył mu gdzieś daleko, wśród piasku pędzonego wiatrem, kiedy jego oczy przebijały się przez gąszcz liter.
Chłopiec był ze trzy albo cztery lata starszy od Meggie. Na głowie miał brudny turban, oczy w brunatnej twarzy pociemniały mu od lęku. Przesunął ręką po oczach, jakby chciał to wszystko zetrzeć - ten fałszywy widok, fałszywe miejsce. Rozglądał się po pustym kościele, jak gdyby nigdy jeszcze nie widział takiej budowli. Bo i skąd? W jego historii z pewnością nie było kościołów o ostrych wieżach i zielonych wzgórz, które oczekiwały go na zewnątrz. Strój, który miał na sobie, spływał mu aż do brunatnych kostek i połyskiwał błękitem jak kawałek nieba, ściągnięty w półmrok kościoła.
"Co będzie, jeśli go zobaczą?" - pomyślała Meggie.
Capricorn nie tego sobie życzył.
Ale on już go dojrzał.
- Stój! - krzyknął tak ostro, że Mo przerwał w pół słowa czytanie i podniósł głowę.
Wyrwani z pięknego snu ludzie Capricorna niechętnie wracali do rzeczywistości. Pierwszy skoczył na równe nogi Cockerell.
- Hola, a ten skąd się tu wziął?! - zawołał.
Chłopiec skulił się, rozejrzał dookoła z twarzą stężałą ze strachu i pomknął przed siebie jak królik, uderzając piętami o pośladki. Ale nie uciekł daleko. Trzej ludzie Capricorna rzucili się za nim i pochwycili go u stóp posągu swojego szefa.
Mo odłożył książkę na posadzkę i ukrył twarz w dłoniach.
- Hej! Fulvio znikł! - wykrzyknął jeden z ludzi Capricorna. -Po prostu rozwiał się w powietrzu.
Wszystkie oczy utkwione były w Mo. Znów na twarzach ludzi Capricorna pojawił się strach, ale tym razem zmieszany nie z podziwem, lecz z wściekłością.
173
- Odeślij chłopaka z powrotem, Czarodziejski Języku! -rzekł gniewnie Capricorn. - Takich jak on mam już pod dostatkiem. I zwróć mi Fuhtia.
Mo odjął ręce od twarzy i wstał.
- Po razy tysięczny powtarzam: nikogo nie mogę przywołać z powrotem! - wybuchnął. - To, że mi nie wierzysz, nie znaczy, że kłamię. Nie potrafię tego zrobić. Nie ode mnie zależy, co albo kto wychodzi z książki, i kto do niej trafia.
Meggie chwyciła go za rękę. Kilku ludzi Capricorna podeszło bliżej, dwóch trzymało chłopca. Ciągnęli go za ramiona, jakby go chcieli rozerwać. Oczami rozszerzonymi ze strachu wpatrywał się w obce mu twarze.
- Wracajcie na swoje miejsca! - krzyknął Capricorn do wzburzonych mężczyzn, kiedy kilku z nich podeszło niebezpiecznie blisko do Mo. - Co was tak zdenerwowało? Zapomnieliście, jak głupio Fulvio się zachował podczas ostatniej akcji? O mało co nie ściągnął nam policji na głowę. Więc trafiło na właściwą osobę. Kto wie, może w tym chłopaku jest materiał na dobrego podpalacza. Ale teraz chciałbym wreszcie zobaczyć perły, złoto, klejnoty - zwrócił się do Mo. - W końcu ta cała historia obraca się tylko wokół tego, więc dawaj je tutaj!
Mężczyźni pomrukiwali groźnie, lecz wrócili na schody i usiedli na wytartych stopniach. Tylko trzech stało nadal przed Mo, obrzucając go wrogimi spojrzeniami. Jednym z nich był Basta.
- No dobrze! Bez Fulvia możemy się obejść! - krzyknął Basta, nie spuszczając Mo z oczu. - Ale kogo następnym razem rozpuści w powietrzu ten przeklęty czarownik? Nie chcę skończyć w jakiejś zakazanej pustynnej dziurze i chodzić w turbanie na głowie!
Jego dwaj towarzysze skinęli z aprobatą głowami, wpatrując się w Mo tak ponurym wzrokiem, że Meggie wstrzymała oddech.
- Basta, nie powtórzę tego po raz drugi. - Głos Capricorna zabrzmiał niebezpiecznie spokojnie. - Pozwólcie mu czytać da-
174
lej! A komu zęby szczękają ze strachu, niech się wyniesie i pomoże kobietom przy praniu.
Kilku mężczyzn rzuciło tęskne spojrzenie na drzwi kościoła, ale żaden nie odważył się wyjść. Wreszcie i ci dwaj, którzy stali obok Basty, odwrócili się bez słowa i dołączyli do pozostałych.
- Jeszcze mi zapłacisz za Fulvia! - syknął Basta, ustawiając się z powrotem za plecami Meggie.
Jaka szkoda, że to nie on znikł!
Obcy chłopiec wciąż jeszcze nie wydał z siebie głosu.
- Zamknijcie go, później zobaczymy, czy się do czegoś nadaje! - rozkazał Capricorn.
Chłopiec nawet się nie opierał, gdy Płaski Nos pociągnął go za sobą. Szedł za nim jak ogłuszony, jakby ciągle czekał, że się obudzi. Kiedy wreszcie zrozumie, że ten sen nigdy się nie skończy?
Gdy drzwi za nimi się zamknęły, Capricorn wrócił na swoje krzesło.
- Czytaj dalej, Czarodziejski Języku - powiedział. - Dzień jest jeszcze długi.
Ale Mo popatrzył na książki leżące u jego stóp i pokręcił głową.
- Nie! - odparł. - Widziałeś, że to się znowu wydarzyło. Jestem zmęczony. Spróbuj się zadowolić tym, co ci ściągnąłem z Wyspy skarbów. Te monety są warte majątek. Chcę wrócić do domu i nigdy już nie oglądać twojej twarzy. - Głos miał ochrypły, jakby przebił się przez zbyt wiele wyrazów.
Capricorn przez chwilę przyglądał mu się lekceważąco. Potem zmierzył spojrzeniem wory i skrzynie, które jego ludzie napełnili monetami, zdając się w myśli rachować, jak długo ich zawartość będzie w stanie osładzać mu życie.
- Masz rację - rzekł w końcu. - Jutro będziemy kontynuować. Inaczej gotów zjawić się tu śmierdzący wielbłąd albo jeszcze jeden na wpół zagłodzony wyrostek.
175
- Jutro? - Mo zrobił krok w jego kierunku. - Co to ma znaczyć? Nie możesz na tym poprzestać? Jeden z twoich ludzi już znikł. Chcesz być następny?
- Zaryzykuję - odparł Capricorn nieporuszony.
Gdy podniósł się z krzesła i zszedł po schodkach, jego ludzie zerwali się z miejsc. Stali jak uczniacy, choć kilku z nich przewyższało Capricorna wzrostem, i spletli ręce z tylu, jakby się obawiali, że za chwilę sprawdzi czystość ich paznokci. Meggie przypomniało się to, co powiedział Basta: że był bardzo młody, gdy przystał do Capricorna. Zastanawiała się, czy to lęk, czy podziw kazał im spuszczać głowy, gdy Capricorn przechodził obok.
Capricorn zatrzymał się przed jednym z wypełnionych po brzegi worów.
- Wierz mi, Czarodziejski Języku, mam jeszcze wielkie plany co do ciebie - rzekł, zanurzając rękę w worku i przesypując monety między palcami. - Dzisiaj to był tylko test. W końcu musiałem się najpierw na własne oczy i uszy przekonać o twoich zdolnościach, prawda? Złoto rzeczywiście bardzo mi się przyda, ale jutro wyczytasz mi coś innego.
Podszedł do kartonów mieszczących uprzednio książki, z których teraz nie pozostało nic prócz popiołu i paru strzępów zwęglonego papieru, i sięgnął do jednego z nich.
- Niespodzianka! - oznajmił z uśmiechem i podniósł do góry książkę.
Wyglądała zupełnie inaczej niż ta, którą przywiozły mu Meggie i Elinor. Była w kolorowej papierowej obwolucie z obrazkiem, którego Meggie z daleka dokładnie nie widziała.
- Tak, mam jeszcze jeden egzemplarz! - Capricorn spojrzał z uśmiechem po zdumionych twarzach. - To mój osobisty egzemplarz, można powiedzieć, z którego mi jutro będziesz czytał, Czarodziejski Języku. Jak już mówiłem, ten świat nad wyraz mi się podoba, ale brak mi tu pewnego przyjaciela z dawnych lat. Twojemu zastępcy nie pozwoliłem go wywołać, za bardzo
176
L
się bałem, że mi go tu sprowadzi bez głowy albo z jedną tylko nogą. No, ale teraz jesteś tutaj ty - prawdziwy mistrz w swoim zawodzie.
Mo wciąż wpatrywał się z niedowierzaniem w książkę, którą trzymał Capricorn, jakby oczekując, że za chwilę rozpłynie się ona w powietrzu.
- Odpocznij, Czarodziejski Języku - powiedział Capricorn. -Oszczędzaj swój cenny glos. Czasu masz dosyć, gdyż muszę wyjechać i wrócę dopiero jutro w południe. Odprowadźcie tych troje na kwatery! - rozkazał swoim ludziom. - Dajcie im się dobrze najeść i dostarczcie kilka koców na noc. Aha, i niech Mortola przyniesie mu herbaty, podobno jest doskonała na chrypę i zmęczony głos. Ty się zawsze domagałeś herbaty z miodem, czyż nie tak, Dariuszu? - zwrócił się do swojego starego lektora.
Tamten skinął głową, patrząc ze współczuciem na Mo.
- Na kwatery? Ma pan może na myśli ten loch, do którego nas wczoraj wepchnął pański nożownik? - Elinor aż dostała wypieków, Meggie nie była pewna, czy ze strachu, czy z oburzenia. - To, co się tutaj dzieje, jest pogwałceniem wolności! Co ja mówię, to kidnaperstwo! Tak, kidnaperstwo. Wie pan, ile lat więzienia grozi panu za coś takiego?
- Kidnaperstwo! - Basta delektował się tym słowem. -Brzmi nieźle. Naprawdę.
Capricorn uśmiechnął się do niego, po czym przyjrzał się Elinor, jakby ją widział po raz pierwszy w życiu.
- Basta - rzekł - czy ta dama jest nam do czegoś potrzebna?
- Nie sądzę - odrzekł Basta, uśmiechając się jak dziecko, któremu pozwolono zniszczyć zabawkę.
Elinor zbladła i chciała się cofnąć, ale Cockerell zastąpił jej drogę i przytrzymał mocno.
- Co robimy zwykle z niepotrzebnymi rzeczami, Basta? -spytał półgłosem Capricorn.
Basta wciąż się uśmiechał.
177
- Przestań! - krzyknął Mo do Capricorna. - Natychmiast przestań ją straszyć albo nie przeczytam już ani słowa.
Capricorn ze znudzoną miną odwrócił się do niego plecami. Basta nadal się uśmiechał.
Meggie zobaczyła, że Elinor przyciska dłoń do drżących warg. Szybko podeszła do niej i ściskając ją za rękę, powiedziała:
- Ona nie jest niepotrzebna. Ona się zna na książkach lepiej niż ktokolwiek inny.
Capricorn odwrócił się i spojrzał na Elinor. Meggie wzdrygnęła się, jakby ktoś lodowatymi palcami przejechał jej po plecach. Rzęsy Capricorna były białe jak pajęczyna.
- Elinor zna więcej historii o skarbach niż twój chudy lektor! - wyjąkała Meggie. - Z całą pewnością.
Elinor ścisnęła dłoń dziewczynki tak mocno, że aż zabolało. Jej palce były mokre od potu.
- Tak, to prawda! - wykrztusiła zmienionym głosem. - Na pewno przypomnę sobie jeszcze inne opowieści.
- Ach, tak - mruknął Capricorn, ściągając swoje blade wargi. - No, zobaczymy.
Dał znak swym ludziom, a ci popchnęli Elinor, Meggie i Mo w kierunku wyjścia. Minęli stoły, posąg Capricorna i czerwone kolumny i opuścili kościół przez ciężkie drzwi, które otwarły się z głuchym jękiem.
Mury kościoła rzucały cień na okolony domami plac. Pachniało latem, a słońce świeciło z błękitnego bezchmurnego nieba, jak gdyby nic się nie stało.
19
Niepewna przyszłość
Pyton złożył lekko na chwilę teb swój na ramieniu chłopca i odezwał się:
- Dzielne masz serce i wytworny język; dzięki temu zyskasz szeroki rozgłos w dżungli, mój człowieczku. Ale teraz odejdź stąd czym prędzej razem ze swoimi przyjaciółmi. Idź i prześpij się, bo księżyc już zachodzi, a nie jest rzeczą pożądaną, byś miał obaczyć to, co teraz nastąpi.
Rudyard Kipling, Księga dżungli
I rzeczywiście, dali im się dobrze najeść. Około południa jedna z kobiet przyniosła chleb i oliwki, a na kolację było spaghetti pachnące świeżym rozmarynem. Nie mogło to jednak skrócić nieznośnie wlokących się godzin, a pełny żołądek nie zdołał zagłuszyć lęku przed jutrzejszym dniem. Na to nie pomogłaby może nawet książka, ale nie było sensu się nad tym zastanawiać. Nie było tu książek, tylko ściany bez okien i zamknięte drzwi. Ale przynajmniej paliła się nowa żarówka i nie musieli przez cały czas siedzieć w ciemności. Meggie co chwila spoglądała na szparę pod drzwiami, by się przekonać, czy już się ściemnia. Wyobrażała sobie, jak na dworze jaszczurki wygrzewają się w słońcu. Widziała ich kilka na placu przed kościołem. Ciekawe, czy tej szmaragdowozielonej, która wygrzebała się spośród monet, uda-
179
ło się wydostać na zewnątrz? A co z chłopcem? Za każdym razem, kiedy Meggie zamknęła oczy, widziała jego osłupiałą twarz.
Zastanawiała się, czy Mo myśli o tym samym. Nie odezwał się ani jednym słowem od chwili, gdy ich tu ponownie zamknięto. Rzucił się na słomiane legowisko i odwrócił twarzą do ściany.
Elinor nie była rozmowniejsza.
- Cóż za wspaniałomyślność! - mruknęła tylko, gdy Cocke-rell zaryglował za nimi drzwi. - Nasz gospodarz podarował nam kolejne dwie wiązki zgniłej słomy.
Po czym usiadła w kącie, wyciągnąwszy nogi, i zajęła się oglądaniem najpierw swoich kolan, a potem brudnych ścian.
- Mo? - odezwała się Meggie, gdy nie mogła już znieść ciszy panującej w lochu. - Jak myślisz, co oni zrobią z tym chłopcem? I co to za przyjaciel, którego masz sprowadzić Capricornowi z tej książki?
- Nie wiem, Meggie - odparł krótko Mo, nie odwracając się.
A więc zostawiła go w spokoju, zrobiła sobie posłanie ze słomy obok jego posłania i poczęła krążyć wzdłuż nagich ścian. Może za jedną z nich siedzi obcy chłopiec? Przyłożyła ucho do muru, ale nie dotarł do niej żaden dźwięk. W tynku ktoś wyrył swoje nazwisko: Ricardo Bentone, 19.05.96. Meggie przesunęła palcami po literach. Nieco dalej jeszcze jedno nazwisko. Meggie zastanawiała się, co się z nimi wszystkimi stało: Ricardo, Ugo, Bernardo...
"Może ja też powinnam wyryć moje imię - pomyślała - na wypadek, gdyby...". Przezornie nie dokończyła w myślach.
Za jej plecami Elinor z westchnieniem wyciągnęła się na słomie. Uśmiechnęła się, gdy Meggie na nią spojrzała.
- Ile bym teraz dała za grzebień! - powiedziała, odgarniając włosy z czoła. - Nigdy bym nie pomyślała, że w takiej sytuacji będzie mi brakowało akurat grzebienia, ale tak jest. Boże, nie mam nawet szpilki do włosów. Muszę wyglądać jak czarownica albo jak szczotka do zmywania pamiętająca lepsze czasy.
180
- Właściwie wyglądasz zupełnie dobrze. A szpilki i tak ci bez przerwy wypadały - stwierdziła Meggie. - Tak wyglądasz nawet młodziej.
- Młodziej? Hm. No, skoro tak mówisz!
Elinor spojrzała na siebie. Jej mysi sweterek był brudny, a w rajstopach poleciały trzy oczka.
- Kiedy mi pomogłaś wtedy w kościele - powiedziała, zakrywając spódnicą kolana - to było bardzo miłe. Nogi miałam jak z waty, tak się bałam. Nie wiem, co się ze mną dzieje, czuję się, jakbym była kimś innym, jakby stara poczciwa Elinor pojechała do domu i zostawiła mnie samą.
Wargi jej drżały i Meggie pomyślała, że za chwilę się rozpłacze, ale dawna Elinor widocznie jeszcze nie znikła.
- Tak, tak to bywa - powiedziała. - Dopiero w trudnych sytuacjach okazuje się, z jakiej gliny człowiek jest ulepiony. Zawsze myślałam, że jestem z żelaza, a okazuje się, że jestem miękka jak wosk. Wystarczy, że taki łobuz błyśnie mi ostrzem noża przed nosem, i już się rozklejam.
Łzy ukazały się w jej oczach, choć bardzo starała się je powstrzymać. Ze złością otarła oczy rękawem.
- Uważam, że trzymasz się świetnie, Elinor. - Mo wciąż jeszcze leżał twarzą do ściany. - Obie trzymacie się świetnie. I mam ochotę własnoręcznie skręcić sobie kark, że was na to wszystko naraziłem.
- Bzdura, jeśli ktoś zasługuje na to, by mu skręcić kark, to ten Capricorn - rzekła Elinor. -1 Basta. O Boże, nigdy bym nie pomyślała, że z taką rozkoszą będę sobie wyobrażać, iż pozbawiam kogoś życia. Ale jestem pewna, że gdybym tylko mogła tego Bastę chwycić za gardło...
Widząc zdziwiony wzrok Meggie, umilkła z poczuciem winy, ale Meggie tylko wzruszyła ramionami.
- Czuję to samo - mruknęła i kluczykiem od roweru zaczęła wydrapywać w ścianie literę M.
181
Jak na ironię wciąż miała ten kluczyk w kieszeni. Wspomnienie lepszych czasów.
Elinor przesunęła palcem po spuszczonym oczku w rajstopach. Mo odwrócił się na plecy i wpatrywał się w sufit.
- Tak strasznie mi przykro, Meggie - powiedział nagle. - Tak strasznie mi przykro, że pozwoliłem sobie odebrać książkę.
Meggie wydrapywała właśnie duże E.
- Ach, to i tak nie ma znaczenia - powiedziała, odstępując krok od ściany. Litery G wyglądały jak nadgryzione O. - Prawdopodobnie i tak nie mógłbyś wydostać stamtąd mamy -dodała.
- Prawdopodobnie nie - mruknął Mo i znów zapatrzył się w sufit.
- To nie twoja wina, Mo - powiedziała Meggie.
"Grunt, że ty jesteś ze mną! - chciała dodać. - Grunt, że Basta nie przystawi ci już noża do szyi. I tak jej prawie nie pamiętam, znam ją tylko ze zdjęć".
Ale nic nie powiedziała, bo czuła, że dla Mo nie byłaby to żadna pociecha, przeciwnie, jeszcze bardziej by go to zasmuciło. Meggie po raz pierwszy uświadomiła sobie, jak bardzo tęsknił za jej matką, i przez ułamek sekundy poczuła ukłucie zazdrości.
Wydrapała w tynku I - to było łatwe - i opuściła rękę.
Na zewnątrz dały się słyszeć kroki.
Elinor przycisnęła dłoń do ust, gdy kroki zatrzymały się pod ich drzwiami. Drzwi się otwarły i ukazał się w nich Basta. Za nim stała kobieta; Meggie rozpoznała starą, którą widziała w domu Capricorna. Kobieta ze skwaszoną miną przecisnęła się obok Basty i postawiła na podłodze kubek i termos.
- Jakbym nie miała dość roboty! - mruknęła, wychodząc. -Teraz jeszcze trzeba nakarmić łaskawych państwa. Każcie im chociaż pracować, jeśli musicie ich tu trzymać.
- Powiedz to Capricornowi - rzucił za nią Basta.
182
Po czym wyjął nóż i uśmiechając się do Elinor, począł wycierać go o kurtkę. Na dworze było już ciemno i jego śnieżnobiała koszula jaśniała na tle mroku.
- Napij się herbaty, Czarodziejski Języku - powiedział, rozkoszując się widokiem wystraszonej twarzy Elinor. - Mortola dodała tyle miodu, że pierwszy łyk pewnie cię zupełnie zaklei, ale za to jutro twoje gardło będzie jak nowe.
- Co zrobiliście z chłopakiem? - spytał Mo.
- Och, chyba siedzi w sąsiedniej celi. Cockerell podda go jutro malej próbie ognia, przekonamy się, ile jest wart.
Mo usiadł.
- Próbie ognia? - W jego głosie gorycz mieszała się z szyderstwem. - Ty pewnie przez nią nie przeszedłeś. Boisz się nawet zapałek Smolipalucha.
- Uważaj, co mówisz! - syknął Basta. - Jeszcze słowo i obetnę ci język, choćby nie wiem, jak był cenny.
- Nie zrobisz tego - powiedział Mo, wstając, i bez pośpiechu nalał herbaty do kubka.
- Może i nie. - Basta zniżył głos, jakby się bał, że go ktoś podsłucha. - Ale twoja córunia też ma język, a on nie jest tak cenny jak twój.
Mo rzucił w niego kubkiem z herbatą, ale Basta tak szybko zatrzasnął drzwi, że kubek rozprysnął się, o nie uderzając.
- Życzę miłych snów! - krzyknął Basta zza drzwi, zasuwając rygle. - Przyślę ci nowy kubek. A jutro znów się zobaczymy.
Żadne z nich nie wyrzekło słowa. Milczenie trwało bardzo długo.
- Mo, opowiedz mi coś! - szepnęła po jakimś czasie Meggie.
- Co mam ci opowiedzieć? - spytał Mo, obejmując ramieniem córkę.
- Opowiedz mi o tym, jak jesteśmy w Egipcie - poprosiła cicho - jak szukamy skarbów, walczymy z burzami piaskowymi,
183
skorpionami i okropnymi duchami, które wstają z grobów, aby bronić swoich skarbów.
- Ach, o tę historię ci chodzi - odrzekł Mo. - Zdaje się, że wymyśliłem ją na twoje ósme urodziny. Jest dość ponura, o ile dobrze pamiętam.
- Tak, bardzo ponura! - przyznała Meggie. - Ale wszystko kończy się dobrze i wracamy do domu obładowani skarbami.
- Ja też chcę ją usłyszeć - powiedziała Elinor drżącym głosem; pewnie wciąż myślała o nożu Basty.
I Mo zaczął opowiadać. Tym razem nie było szelestu przekładanych stron i niekończących się labiryntów liter.
- Mo, podczas opowiadania nigdy jeszcze nic się nie zdarzyło, prawda? - spytała w pewnej chwili Meggie z niepokojem w głosie.
- Nie - odparł. - Widocznie potrzebna jest do tego farba drukarska i ktoś drugi, kto tę historię wymyślił.
I opowiadał dalej, a Meggie i Elinor słuchały, aż jego głos zabrał je daleko stąd. Wreszcie usnęły.
Obudziły ich dziwne odgłosy. Ktoś majstrował przy zamku w drzwiach. Meggie zdawało się, że słyszy stłumione przekleństwa.
- O nie - wyszeptała Elinor, która pierwsza zerwała się z posłania. - Przyszli po mnie! Stara ich przekonała! Po co nas mają żywić? Może z tobą jest inaczej - spojrzała dzikim wzrokiem na Mo - ale na co im ja?
- Stań pod ścianą, Elinor - powiedział Mo, zasłaniając sobą Meggie. - Odsuńcie się od drzwi.
Zamek odskoczył z głuchym szczękiem i ktoś uchylił drzwi na tyle, żeby móc się wsunąć do środka. Smolipaluch. Jeszcze raz wyjrzał niespokojnie na dwór, po czym zamknął drzwi i oparł się o nie plecami.
- Słyszałem, że znowu to zrobiłeś, Czarodziejski Języku -rzekł przytłumionym głosem. - Mówią, że ten biedny chłopak
184
nie odezwał się do tej pory ani słowem. Wcale mu się nie dziwię. Wierz mi, to paskudne uczucie, kiedy człowiek nagle wyląduje w innej historii.
- Czego pan tu szuka?! - krzyknęła Elinor, na jego widok momentalnie zapominając o strachu.
- Zostaw go, Elinor! - Mo odsunął ją i podszedł do Smoli-palucha. - Jak tam twoje ręce? - spytał.
Smolipaluch wzruszył ramionami.
- Posmarowali mi je jakąś maścią, ale skóra nadal jest taka czerwona jak płomienie, które ją poparzyły.
- Spytaj go, czego tu chce! - syknęła Elinor. - A jeśli przyszedł nam tylko powiedzieć, że nic nie może poradzić na to bagno, w którym tkwimy, to skręć mu łaskawie kark.
Zamiast odpowiedzi Smolipaluch rzucił jej pęk kluczy.
-Jak pani myśli, po co tu jestem?! - krzyknął, wyłączając światło. - Nie było łatwo wykraść Baście kluczyki samochodowe i ktoś mógłby mi chociaż podziękować, ale to może poczekać. Teraz znikajmy lepiej, zamiast stać po próżnicy. - Ostrożnie otworzył drzwi, nasłuchując. - Na wieży kościelnej jest strażnik - szepnął - ale obserwuje wzgórza, a nie wioskę. Psy są zamknięte, a nawet gdybyśmy mieli z nimi do czynienia, to na szczęście bardziej lubią mnie niż Bastę.
- Dlaczego mamy mu nagle ufać? - nie dawała za wygraną Elinor. - Może za tym znowu się kryje jakieś szataństwo.
- Chcę, żebyście mnie wzięli ze sobą! To wszystko, co się za tym kryje! - odparował Smolipaluch. - Nie mam tu już czego szukać! Capricorn mnie zawiódł. Puścił z dymem tę odrobinę nadziei, jaką jeszcze miałem! Myśli, że ze mną może sobie pozwolić na wszystko, Smolipaluch to pies, którego można kopać, bo i tak nie ugryzie, ale tu się myli. On spalił książkę, a za to ja zabieram z powrotem lektora, którego mu przywiozłem. A jeśli chodzi o panią - stuknął Elinor w pierś poparzonym palcem - to biorę panią tylko dlatego, że pani ma samochód. Z tej wioski nie można uciec
185
na piechotę - ani przed ludźmi Capricorna, ani przed wężami, od których roi się w górach. A ja nie umiem prowadzić, więc...
- No proszę, wiedziałam! - Elinor z wrażenia zapomniała ściszyć głos. - Chce tylko ratować własną skórę. Dlatego nam pomaga! Nawet nie ma wyrzutów sumienia, nie, skąd!
- Jest mi obojętne, dlaczego nam pomaga - przerwał jej niecierpliwie Mo. - Najważniejsze, żeby się stąd wydostać. Ale weźmiemy jeszcze kogoś.
- Jeszcze kogoś? Kogo? - Smolipaluch spojrzał na niego niespokojnie.
- Chłopca. Chłopca, któremu zgotowałem ten sam los co tobie - odparł Mo i minąwszy go w drzwiach, wyszedł na zewnątrz. - Basta powiedział, że siedzi w sąsiedniej celi, a dla twoich zręcznych palców zamek nie jest przeszkodą.
- Dzisiaj rano poparzyłem sobie te zręczne palce! - syknął ze złością Smolipaluch. - Ale jak chcesz. Twoje miękkie serce może nas drogo kosztować.
Za drzwiami opatrzonymi numerem piątym coś zaszeleściło, gdy Smolipaluch zapukał.
- Wygląda na to, że jednak chcą go pozostawić przy życiu! -szepnął, zabierając się do otwarcia zamka. - Skazańców zamykają w krypcie pod kościołem. Basta za każdym razem blednie jak papier, kiedy Capricorn go tam posyła, odkąd pozwoliłem sobie na żart i powiedziałem mu, że wśród sarkofagów straszy Biała Dama.
Na to wspomnienie zachichotał jak uczniak, któremu udała się psota.
Meggie patrzyła na wieżę kościelną.
- Często kogoś zabijają? - spytała cicho.
- Nie tak często jak dawniej. - Smolipaluch wzruszył ramionami. - Ale zdarza się...
- Przestań opowiadać jej takie bajki - skarcił go szeptem Mo.
186
Również on i Elinor nie spuszczali oczu z wieży kościelnej. Wysoko, na murku, tuż obok dzwonu, przycupnął wartownik. Meggie zakręciło się w głowie od spoglądania w górę.
- To nie są bajki, Czarodziejski Języku, to szczera prawda! Czyżbyś nie był w stanie rozpoznać prawdy? Nie jest to zbyt nadobna dama, nikt nie lubi patrzeć jej w twarz. - Smolipaluch odsunął się od drzwi i złożył ukłon. - Proszę bardzo. Otwarte. Możecie go wyprowadzić.
- Wejdź ty! - szepnął Mo do Meggie. - Ciebie najmniej się przestraszy.
Za drzwiami było ciemno, choć oko wykol, ale Meggie znów usłyszała szelest, jakby jakieś zwierzę poruszyło się na słomie. Smolipaluch wcisnął jej do ręki latarkę. Kiedy Meggie ją włączyła, snop światła padł prosto na ciemną twarz chłopca. Słoma, którą mu rzucili, była jeszcze bardziej zapleśniała od tej, na której spała Meggie, ale wyglądało na to, że chłopiec i tak nie myślał o spaniu, odkąd Płaski Nos go tu zamknął. Siedział z podkurczonymi nogami i obejmował je ramionami, jakby to była ostatnia rzecz, na której mógł się oprzeć.
Może wciąż jeszcze czekał, kiedy skończy się ten zły sen.
- Chodź - szepnęła Meggie, wyciągając do niego rękę. -Chcemy ci pomóc! Zabierzemy cię stąd!
Chłopiec nawet się nie poruszył. Patrzył na nią nieufnie, zwężonymi oczami.
- Meggie, pospiesz się! - szepnął Mo, wsadzając głowę przez drzwi.
Na jego widok chłopiec błyskawicznie cofnął się rakiem, aż oparł się plecami o ścianę.
- Proszę - szepnęła Meggie. - Musisz z nami pójść. Inaczej oni ci tutaj zrobią krzywdę!
Wciąż na nią patrzył. Wreszcie podniósł się z ociąganiem, nie spuszczając z Meggie oka. Był wyższy od niej prawie o pół głowy.
187
I nagle rzucił się ku otwartym drzwiom, potrącając Meggie, tak że upadła. Ale Mo zatrzymał go w drzwiach.
- Hej, hej - strofował go szeptem. - Spokojnie, dobrze? Naprawdę chcemy ci pomóc, ale musisz robić to, co mówimy, zrozumiałeś?
Chłopiec mierzył go wrogim spojrzeniem.
- Wszyscy jesteście diabłami - szepnął zjadliwie. - Diabłami albo demonami!
A więc rozumiał ich mowę. Właściwie dlaczego nie? Jego historię opowiada się we wszystkich językach świata.
Meggie wstała, obmacując stłuczone kolano. Musiała rozbić je sobie do krwi na twardej posadzce.
- Jeśli chcesz zobaczyć paru diabłów, to wystarczy, żebyś tu został! - syknęła, przechodząc obok niego.
Odsunął się od niej, jakby była czarownicą.
Mo pociągnął go i wskazując ręką na wieżę, powiedział szeptem:
- Widzisz tego strażnika tam w górze? Jeśli nas zobaczy, wszystkich nas zabiją.
Chłopak spojrzał na wieżę.
- Chodźcie wreszcie! - syknął Smolipaluch, podchodząc do nich. - Jeśli nie chce iść, to go zostawcie. I ściągnijcie buty - dodał, spoglądając na gołe stopy chłopca. - Inaczej narobicie tyle hałasu co stado kóz.
Elinor mruknęła coś niezadowolona, ale posłuchała. Chłopiec, acz niechętnie, ruszył za nimi. Smolipaluch biegł przodem, jakby chciał zgubić własny cień. Meggie wciąż się połykała na stromej uliczce, którą prowadził ich w dół. Elinor za każdym razem klęła cicho, gdy bosymi palcami zawadzała o nierówny bruk. W wąskiej uliczce, między stłoczonymi domami, było bardzo ciemno. Obie strony ulicy łączyły kamienne łuki, jakby po to, by domy nie powpadały na siebie. Zardzewiałe latarnie rzucały widmowe cienie. Co chwila spod jakichś drzwi wypadał kot i Meggie wciąż wzdrygała się ze strachu.
188
Ale wieś Capricorna spała. Tylko raz natknęli się na wartownika, który, paląc papierosa, stał w bocznym zaułku. Gdzieś na pobliskim dachu biły się dwa kocury i wartownik odwrócił się i schylił po kamień, by w nie rzucić. Ten moment wykorzystał Smolipaluch. Meggie cieszyła się, że kazał im zdjąć buty. Bez najmniejszego szmeru prześliznęli się obok strażnika. Wciąż odwrócony był do nich plecami, ale Meggie zaczęła normalnie oddychać dopiero, gdy skręcili za najbliższym rogiem. Znów rzuciły jej się w oczy liczne opuszczone domy, martwe okna i zmurszałe drzwi. Co zniszczyło te domy? Po prostu upływ czasu? Czy mieszkańcy uciekli przed Capricornem, czy też wioska została opuszczona, zanim on i jego ludzie tu się wprowadzili? Zdaje się, że Smolipaluch coś takiego mówił.
A on właśnie się zatrzymał. Podniósł ostrzegawczo rękę i położył palec na wargach. Znajdowali się na skraju wioski. Przed nimi był już tylko parking. Dwie latarnie oświetlały popękany asfalt. Z lewej strony parking odgrodzony byl wysoką siatką.
- Za tą siatką jest miejsce zabaw i uroczystości Capricorna - szepnął. - Dawniej pewnie dzieci grywały tam w piłkę, ale teraz odbywają się sabaty Capricorna: ogniska, wódka, strzelanie w powietrze, fajerwerki, uczernione sadzą twarze - kuglarskie sztuczki dla odstraszenia ludzi.
Zanim ruszyli za Smolipaluchem na parking, włożyli buty. Meggie ciągle zerkała na płot z siatki. Sabaty. Wydawało jej się, że widzi płonące ogniska, czarne twarze...
- No, chodźże, Meggie! - niecierpliwił się Mo, ciągnąc ją za sobą.
Gdzieś w ciemności słychać było szum wody i Meggie przypomniała sobie o moście, przez który się tu dostali. A jeśli tym razem będzie tam wartownik?
Na parkingu stało kilka samochodów, wóz Elinor zaparkowany był nieco z boku. Z tyłu, za ich plecami, ponad dachami domów sterczała wieża kościelna. Teraz nic już nie zasłaniało
189
ich przed wzrokiem strażnika na wieży. Meggie nie mogła go dojrzeć z tej odległości, ale na pewno tam był. W jego oczach musieli wyglądać jak czarne żuki pełzające po blacie stołu. Ciekawe, czy strażnik miał lornetkę?
- Pospiesz się - szepnął Mo do Elinor, która otwierała drzwi samochodu.
- Tak, tak! - warknęła. - Tylko że ja nie mam tak zręcznych rąk jak nasz przyjaciel ognia.
Mo otoczył Meggie ramieniem, rozglądając się z niepokojem, ale wokoło nic się nie ruszało prócz bezpańskich kotów -ani na parkingu, ani w uliczkach. Uspokojony popchnął Meggie na tylne siedzenie wozu.
Chłopiec zawahał się, mierząc wzrokiem samochód niby dziwaczne zwierzę, co do którego nie ma jeszcze pewności, czy jest łagodne, czy też go pożre, ale w końcu i on wsiadł.
Meggie obrzuciła go niechętnym spojrzeniem i odsunęła się najdalej, jak mogła. Stłuczone kolano wciąż ją bolało.
- Gdzie się podział ten przeklęty pożeracz zapałek? - szepnęła Elinor. - Do diabla, tylko mi nie mówcie, że ten facet znowu znikł.
Meggie pierwsza zauważyła Smolipalucha. Kręcił się wokół innych samochodów.
Elinor ściskała kierownicę, jakby z trudem opierała się pokusie, by odjechać bez niego.
- Co ten człowiek znowu kombinuje? - denerwowała się. Nikt nie potrafił na to odpowiedzieć. Smolipalucha nie było
bardzo długo, a kiedy wreszcie wrócił, Elinor zobaczyła, że składa nóż.
- A to co?! - wrzasnęła, gdy Smolipaluch wcisnął się na siedzenie obok chłopca. - Czy nie mówił pan, że się spieszymy? I co pan robił tym nożem? Chyba nie poderżnął pan nikomu gardła?
- Czy ja jestem Basta? - odparł z rozdrażnieniem Smolipaluch, wyciągając nogi pod fotelem kierowcy. - Przedziurawiłem
190
im opony, to wszystko. Na wszelki wypadek. - Wciąż jeszcze trzymał w ręku złożony nóż.
Meggie z niepokojem przyglądała się nożowi.
- To nóż Basty - zauważyła.
Smolipaluch uśmiechnął się, chowając nóż do kieszeni.
- Teraz już nie. Miałem ochotę ukraść mu jeszcze ten jego głupi amulet, ale on nawet w nocy nosi go na szyi, więc byłoby to zbyt niebezpieczne.
Gdzieś zaszczekał pies. Mo opuścił szybę i zaniepokojony wyjrzał przez okno.
- Możesz mi wierzyć albo nie, ale to żaby robią taki piekielny hałas - powiedziała Elinor.
Jednak odgłosy, które rozdarły ciszę nocną, nie były skrzeczeniem żab. Kiedy Meggie spojrzała przez tylną szybę, zobaczyła, że z jednego z zaparkowanych samochodów, brudnej białej furgonetki, wysiada mężczyzna. Był to jeden z ludzi Capricorna, Meggie widziała go już w kościele. Z zaspaną twarzą rozglądał się dookoła.
Kiedy Elinor włączyła silnik, mężczyzna zerwał z pleców strzelbę i ruszył w ich kierunku. Przez chwilę Meggie prawie go żałowała - był tak zdumiony i zaspany. Co Capricorn zrobi ze strażnikiem, który spał, zamiast trzymać straż? Ale oto strażnik poderwał broń do ramienia i wystrzelił. Meggie schowała głowę za oparcie fotela, a Elinor dodała gazu.
- Do diabła! - krzyknęła do Smolipalucha. - Nie widział pan tego faceta, kiedy pan krążył między samochodami?
- Nie, nie widziałem! - wrzasnął Smolipaluch. - A teraz niech pani szybciej jedzie. Nie tędy! Tamta droga przed nami prowadzi do szosy.
Elinor obróciła kierownicę. Chłopiec skurczył się ze strachu. Przy każdym wystrzale zatykał sobie uszy. Czy w jego historii były strzelby? Pewnie nie, tak samo jak nie było samochodów. Chłopiec i Meggie zderzyli się głowami, bo samochód okropnie
191
podskakiwał, zjeżdżając w dół po kamienistej drodze. Nie lepiej było, kiedy wreszcie znaleźli się na szosie.
- To nie jest ta droga, którą przyjechaliśmy! - krzyknęła Elinor.
Wioska Capricorna wciąż wisiała nad ich głowami jak wielkie zamczysko. Domy zdawały się wcale nie zmniejszać.
- Nie, to ta sama droga! Tylko wtedy Basta zatrzymał nas wcześniej!
Smolipaluch chwycił się jedną ręką oparcia, a drugą przytrzymywał plecak. Ze środka dochodziło wściekłe warczenie, ściągając przerażony wzrok chłopca.
Meggie wydało się, że poznaje miejsce, gdzie spotkali Bastę, wzgórze, z którego po raz pierwszy ujrzeli wioskę Capricorna. A potem nagle domy znikły, połknęła je noc, jak gdyby wieś Capricorna nigdy nie istniała.
Na moście nie było strażnika, nikt też nie pilnował zardzewiałej barierki blokującej drogę do wioski. Meggie wpatrywała się w ciemność, gdzie zniknęła wioska.
"Już po wszystkim - myślała. - Już naprawdę po wszystkim".
Noc była pogodna. Meggie jeszcze nigdy nie widziała tylu gwiazd naraz. Niebo rozciągało się ponad czarnymi wzgórzami niby przetykana drobniutkimi perełkami płachta. Wokoło nie było nic, tylko wzgórza - niczym naprężony koci grzbiet przed obliczem nocy - żadnych ludzi, żadnych domów. I żadnego lęku.
Mo odwrócił się i odgarnął Meggie włosy z czoła.
- Wszystko w porządku? - spytał.
Meggie bez słowa skinęła głową i zamknęła oczy. Chciała już tylko spać - o ile pozwoli jej na to tłukące się w piersi serce.
- To jest sen! - usłyszała monotonne zaklinania. - To tylko sen. Nic innego.
Spojrzała na chłopca, ale on nie patrzył na nią.
192
- To musi być sen! - powtarzał, kiwając przy tym gwałtownie głową, jakby sam siebie chciał przekonać. - Wszystko jest inne, nieprawdziwe, zwariowane, tak jak w snach, a teraz - ruchem głowy wskazał na zewnątrz - teraz jeszcze lecimy. A może to noc przelatuje obok nas. Albo już sam nie wiem co.
Meggie powstrzymała uśmiech. To nie jest sen - chciała powiedzieć, ale była po prostu za bardzo zmęczona, aby wyjaśniać całą tę skomplikowaną historię. Spojrzała na Smolipalucha. Gładził materiał plecaka, próbując zapewne uspokoić rozzłoszczoną kunę.
- Co tak na mnie patrzysz? - ofuknął ją. - Ja mu tego na pewno nie powiem. Niech to zrobi twój ojciec. W końcu to on jest odpowiedzialny za jego zły sen.
Mo odwrócił się do chłopca, na twarzy miał wypisane poczucie winy.
- Jak ci na imię? - spytał. - Twojego imienia nie było w... -urwał.
Chłopiec spojrzał na niego nieufnie, po czym spuścił głowę.
- Farid - powiedział bezdźwięcznym głosem. - Na imię mi Farid, ale zdaje się, że to przynosi nieszczęście, kiedy się rozmawia w snach. Wtedy nie można wrócić do rzeczywistości.
Zacisnął wargi, spoglądając prosto przed siebie, jakby po to, by nie patrzeć na innych, i zamilkł. Czy w swojej historii miał rodziców? Meggie nie pamiętała. Była tam tylko mowa o bezimiennym chłopcu, który usługiwał bandzie rozbójników.
- To jest sen - szepnął po chwili. - Nic, tylko sen. Kiedy wzejdzie słońce, wszystko to zniknie. Tak.
Mo przyglądał mu się nieszczęśliwy i bezradny, jak ktoś, kto chwycił ptasie pisklę, które teraz nie może wrócić do swego gniazda.
"Biedny Mo - pomyślała Meggie. - Biedny Farid".
I pomyślała coś jeszcze, czego sama się zawstydziła. Ta myśl była w niej od chwili, gdy w kościele Capricorna spośród złotych
monet wypełzła jaszczurka. "Ja też bym tak chciała" - coś w niej szeptało cichutko. To pragnienie zagnieździło się w jej sercu i rosło, potężniało, choć bardzo starała się je odepchnąć od siebie. "Ja też bym tak chciała - szeptało w niej. - Chciałabym umieć przywoływać je z książek, dotykać ich, tych wszystkich postaci, tych cudownych postaci, chcę, żeby wyskakiwały spośród kartek i siadały obok mnie, chcę, żeby się do mnie uśmiechały, chcę, chcę, chcę...".
Na dworze było wciąż tak ciemno, jakby nigdy nie miał nadejść świt.
- Będę jechała bez przerwy - powiedziała Elinor. - Nie zatrzymam się, dopóki nie dojedziemy do mojego domu.
Wtem daleko za nimi ukazały się światła reflektorów - dwa palce obmacujące noc.
20
Węże i ciernie
Borrible'owie odwrócili się i w oddali, na samym początku mostu, ujrzeli jaskrawy krąg białego światła rozrywającego dolną krawędź czarnego nieba. Były to światła samochodu zajmującego pozycję na północnym krańcu mostu, tym samym, który uciekinierzy opuścili przed kilkoma minutami.
Michael de Larrabeiti, Borrible'owie, tom 2 - W labiryncie Wendelów
Choć Elinor z całej siły naciskała pedał gazu, światła zbliżały się nieubłaganie.
- Może to po prostu jakiś zwykły samochód - powiedziała Meggie.
Ale sama nie wierzyła w to, co mówi. Przy tej wyboistej, pełnej dziur szosie, którą jechali od godziny, leżała tylko jedna miejscowość - wioska Capricorna. Tylko stamtąd mogli przybyć ci, którzy za nimi jechali.
- I co teraz?! - wykrzyknęła Elinor. Była tak wzburzona, że nie mogła prowadzić samochodu w linii prostej. - Nie dam się jeszcze raz zamknąć w tym lochu. Nie! Nie! Nie! - Przy każdym "nie!" uderzała dłonią w kierownicę. - Czy mi się tylko zdawało, czy twierdził pan, że przedziurawił im opony?! - syknęła ze złością do Smolipalucha.
195
- Owszem! - odparł wściekły. - Ale widocznie zabezpieczyli się na taką okoliczność. Nigdy pani nie słyszała o zapasowych kołach? Niech pani doda gazu! Zaraz musi być jakaś miejscowość. To już chyba niedaleko. Jeśli zdążymy tam dojechać...
- Jeśli, jeśli! - piekliła się Elinor, pukając palcem we wskaźnik paliwa. - Benzyny wystarczy jeszcze tylko na dziesięć, może dwadzieścia kilometrów.
Ale nie ujechali nawet tak daleko. Na którymś z ostrych zakrętów złapali gumę w jednym z przednich kół. Elinor zdążyła jeszcze szarpnąć kierownicą w prawo, zanim wóz wpadł w poślizg. Meggie krzyknęła i zasłoniła sobie oczy rękami. Przez jedną okropną chwilę myślała, że stoczą się po stromym zboczu gubiącym się w ciemności po lewej stronie drogi, ale kombi w poślizgu zjechało na prawo, zarysowując błotnikiem półmetrowej wysokości kamienny murek okalający pobrzeże. Silnik wydał ostatnie westchnienie i samochód zatrzymał się pod zwisającymi konarami kasztanowca, który pochylał się nad szosą, jakby chciał dotknąć jej gałązkami.
- O cholera, cholera jasna! - klęła Elinor, odpinając pas. -Nikomu nic się nie stało?
- Już wiem, dlaczego nigdy nie ufałem samochodom - mruknął Smołipaluch, otwierając drzwi.
Meggie siedziała bez ruchu, trzęsąc się jak galareta. Mo wyciągnął ją z samochodu i z troską na nią spojrzał.
- Wszystko w porządku? Meggie skinęła głową.
Farid wygramolił się z samochodu przez drzwi, którymi wysiadł Smołipaluch. Czy wciąż jeszcze wierzył, że to tylko sen?
Smołipaluch stal na szosie z plecakiem zarzuconym na ramię i nasłuchiwał. W ciszy nocnej dobiegł ich z oddali słaby warkot silnika.
- Trzeba usunąć samochód z jezdni! - powiedział.
- Co? - Elinor osłupiała.
196
- Musimy go zepchnąć w dół.
- Mój samochód? - Elinor z trudem powstrzymała się od krzyku.
- On ma rację, Elinor - powiedział Mo. - Może w ten sposób ich zgubimy. Zsuniemy wóz z lewej strony jezdni. Może wtedy nie zobaczą go w ciemności. A jeśli nawet, pomyślą, że oddaliliśmy się od szosy, a my tymczasem wdrapiemy się na to wzgórze po prawej stronie i ukryjemy wśród drzew.
Elinor z powątpiewaniem spojrzała w górę.
- Tu jest chyba zbyt stromo! A co z wężami?
- Basta na pewno ma już drugi nóż - zauważył Smolipaluch. Elinor popatrzyła na niego ponuro, po czym bez słowa podeszła do bagażnika i zajrzała do środka.
- Gdzie są nasze bagaże? - spytała. Smolipaluch spojrzał na nią rozbawiony.
- Pewnie Basta rozdał dziewczynom Capricorna. Lubi im się przypochlebiać.
Elinor zmierzyła go takim wzrokiem, jakby nie ufała ani jednemu jego słowu. Po czym zatrzasnęła bagażnik i oparła ręce o tył wozu, usiłując go popchnąć.
Wszyscy jej pomagali, ale ich wysiłki nie dały nadzwyczajnych rezultatów.
Udało im się wprawdzie przesunąć samochód i zepchnąć go z szosy na zarośnięte zbocze, ale wóz zsunął się może metr, po czym utknął blaszanym dziobem w krzakach i ani drgnął. Warkot silnika, tak obco brzmiący na tym bezludnym pustkowiu, stawał się coraz głośniejszy. Spoceni jak myszy, wygramolili się na szosę (Smolipaluch na odchodnym ze złością kopnął uparty samochód), przeleźli po drugiej stronie przez kamienny murek, który wyglądał, jakby każdy kamień w nim miał co najmniej tysiąc lat, i zaczęli się wspinać po zboczu. Byle dalej od szosy. Mo ciągnął za sobą Meggie, a Smolipaluch pomagał Faridowi. Całe zbocze poprzecinane było kamiennymi murkami świadczącymi
197
o żałosnych próbach wydarcia tej jałowej ziemi namiastek poletek i ogrodów, by posadzić parę drzew oliwnych, krzewów winnych czy co tam mogło przynieść owoce na tej marnej ziemi. Ale drzewa już dawno zdziczały, a ziemia usiana była zwiędłymi owocami, których nikt nie zbierał, bo ludzie dawno się stąd wyprowadzili w poszukiwaniu mniej trudnych warunków do życia.
- Schylić głowy! - wysapał Smolipaluch, chowając się wraz z Faridem za kamiennym murkiem. - Nadjeżdżają!
Mo pociągnął Meggie za najbliższe drzewo. Kolczaste krzewy wyrastające spomiędzy guzowatych korzeni były na tyle wysokie, by ich dobrze zasłonić.
- A węże? - szepnęła Elinor, idąc za ich przykładem.
- Teraz jest dla nich za zimno! - syknął szeptem Smolipaluch. - Niczego się pani nie nauczyła ze swoich mądrych książek?
Elinor miała na końcu języka ciętą odpowiedź, ale Mo zatkał jej usta ręką. Na szosie pod nimi pojawił się samochód. Była to furgonetka, z której przedtem wysiadł zaspany wartownik. Nie zmniejszając prędkości, samochód minął miejsce, gdzie zepchnęli z szosy kombi Elinor, i znikł za zakrętem. Meggie ulżyło. Chciała się wychylić zza ciernistego krzewu, lecz Mo ją powstrzymał.
- Jeszcze nie - szepnął, nasłuchując.
Panowała kompletna cisza. Wydawało się, że można by usłyszeć, jak wszystko oddycha - drzewa, trawa i sama noc.
Zobaczyli światła furgonetki na zboczu innego wzgórza w oddali - dwa świetlne palce obmacujące niewidoczną szosę. Nagle światła znieruchomiały.
- Zawracają - szepnęła Elinor. - Mój Boże, co teraz? Zamierzała wstać, ale Mo ją przytrzymał.
- Zwariowałaś? Już za późno, żeby się wspinać dalej. Zobaczyliby nas.
Miał rację. Furgonetka wróciła bardzo szybko. Meggie zobaczyła, że zatrzymała się zaledwie kilka metrów od miejsca,

198

gdzie zepchnęli samochód. Usłyszała otwieranie drzwi i z furgonetki wysiadło dwóch ludzi. Stali plecami do nich, ale gdy jeden z nich się odwrócił, Meggie wydało się, że poznaje twarz Basty, choć była to zaledwie jasna plama na tle nocy.
- Tu jest ich samochód! - krzyknął drugi.
Sądząc po wzroście i posturze, musiał to być Płaski Nos.
- Zobacz, czy są w środku!
Tak, to na pewno Basta. Meggie poznałaby jego głos pośród tysiąca innych.
Płaski Nos zsunął się po zboczu niezdarnie jak niedźwiedź. Meggie słyszała, jak przeklina ciernie, ciemność i wstrętną hołotę, przez którą po nocy musi się tłuc po krzakach. Basta wciąż stał na szosie. Jego twarz nabrała ostrzejszych konturów, gdy przypalał zapalniczką papierosa. Dym uniósł się w ich kierunku, Meggie zdawało się, że go czuje.
- Nie ma ich! - krzyknął Płaski Nos. - Pewnie dalej poszli piechotą. Cholera, myślisz, że musimy iść za nimi?
Basta zbliżył się do skraju szosy i spojrzał w dół. Potem odwrócił się i przyjrzał się zboczu, gdzie Meggie z walącym sercem skuliła się obok Mo.
- Nie mogli zajść daleko - powiedział. - Ale w ciemności trudno będzie znaleźć ślady.
- Właśnie! - Płaski Nos zasapany wygramolił się z powrotem na szosę. - W końcu nie jesteśmy jakimiś przeklętymi Indianami, no nie?
Basta nie odpowiedział. Stał bez ruchu, nasłuchując i paląc papierosa. Wreszcie nachylił się do towarzysza i coś mu szepnął. Meggie wstrzymała oddech.
Płaski Nos rozejrzał się niespokojnie.
- Nie, lepiej wróćmy po psy! - Meggie usłyszała jego głos. -Nawet jeśli się tu gdzieś ukryli, skąd możemy wiedzieć, czy poszli w dół, czy w górę?
199
Basta popatrzył na drzewa, potem na szosę i rozgniótł papierosa obcasem. Wreszcie podszedł do furgonetki i wrócił z dwiema strzelbami.
- Spróbujmy najpierw poszukać na dole - rzekł, rzucając jedną ze strzelb Płaskiemu Nosowi. - Gruba na pewno woli schodzić w dół, niż się wspinać.
I zniknął w ciemności.
Płaski Nos rzucił tęskne spojrzenie na furgonetkę - i mrucząc pod nosem, niechętnie powlókł się za Basta.
Zaledwie tamci dwaj znikli w mroku, Smolipaluch podniósł się bezszelestnie jak cień i wskazał na wierzchołek wzgórza. Serce waliło Meggie jak młotem, gdy podążali za nim. Przemykali się od drzewa do drzewa, od krzaka do krzaka, wciąż oglądając się do tyłu. Każdy trzask gałązki pod ich butami wprawiał Meggie w przerażenie. Na szczęście Basta i Płaski Nos też robili hałas, schodząc pośród gąszczu w dół.
Po jakimś czasie stracili z oczu szosę. Ale nie opuszczały ich lęk i obawa, że Basta mógł już zawrócić i teraz ich ściga. Co chwila się zatrzymywali, nasłuchując, ale słyszeli tylko własne oddechy.
- Wkrótce się zorientują, że poszli w złym kierunku - szepnął Smolipaluch. - I wtedy sprowadzą psy. Mamy szczęście, że ich od razu nie wzięli. Basta nie ma o nich wysokiego mniemania. I słusznie, bo karmiłem je żółtym serem, co stępia węch. Ale wreszcie i tak po nie wrócą, bo nawet Basta nie lubi przynosić Capricornowi złych wieści.
- Więc musimy iść jeszcze szybciej! - powiedział Mo.
- Ale dokąd? - Elinor z trudem łapała oddech. Smolipaluch rozejrzał się. Ciekawe, po co? - zastanawiała
się Meggie. Ona sama niewiele widziała w ciemności.
- Musimy iść na południe - zdecydował Smolipaluch -w kierunku wybrzeża. Musimy dotrzeć do ludzi, tylko to nas
200
może uratować. Tam w dole noce są jasne i ludzie nie wierzą w diabły.
Farid stał obok Meggie. Wpatrywał się w mrok tak uporczywie, jakby spodziewał się wypatrzyć ranek albo ludzi, o których mówił Smolipaluch, ale w ciemnościach nie widać było żadnych świateł prócz mrowia gwiazd błyszczących zimno na niebie. Meggie wydały się one zdradzieckimi oczami szepczącymi: "Popatrz, Basta, są tam w dole. Rusz się, złap ich!".
Brnęli dalej, trzymając się blisko siebie, aby się nie zgubić. Smolipaluch wyjął Gwina z plecaka, ale zanim postawił go na ziemi, przypiął mu łańcuch. Kuna nie była z tego zadowolona. Co chwila Smolipaluch musiał wyciągać ją z krzaków, odciągać od wspaniałych zapachów, których nie chwytał ludzki zmysł powonienia. Fukała i skrzeczała z dezaprobatą, gryzła i szarpała łańcuch.
- Diabli nadali, w końcu się potknę o to bydlę! - złorzeczyła Elinor. - Mogłaby mieć trochę względów dla moich zmęczonych nóg. Jedno jest pewne: jak tylko znajdziemy się z powrotem wśród ludzi, pójdę do najlepszego hotelu, jaki można mieć za pieniądze, i ułożę moje biedne stopy na wielkiej, miękkiej poduszce.
- Masz jeszcze pieniądze? - zdziwił się Mo. - Mnie od razu wszystko zabrali.
- Och, moją portmonetkę Basta też zaraz capnął - rzekła Elinor. - Ale ja jestem ostrożną kobietą. Kartę kredytową ukryłam w bezpiecznym miejscu.
- Czy można coś ukryć przed Basta? - Smolipaluch ściągnął Gwina z drzewa.
- Owszem - odparła Elinor. - Żaden mężczyzna nie pali się do rewidowania grubych starych kobiet. To się przydaje. Zawdzięczam temu parę moich najcenniejszych książek... - urwała, chrząkając i spoglądając na Meggie.
Jednak Meggie zrobiła minę, jakby nie słyszała ostatniego zdania Elinor albo przynajmniej go nie zrozumiała.
201
- Wcale nie jesteś taka gruba! - rzekła. - A z tą starością to też przesada. - Ach, jak Meggie bolały nogi.
- O, dziękuję, skarbie! - wykrzyknęła Elinor. - Chyba cię odkupię od twojego ojca, żebyś mi trzy razy dziennie mówiła takie miłe rzeczy. Ile chcesz za nią, Mo?
- Niech się zastanowię - odparł Mo. - Trzy tabliczki czekolady dziennie?
Tak sobie rozmawiali, prawie szeptem, przedzierając się przez kolczaste gąszcze.
Temat był nieważny, bo wszystkie te szeptane słowa służyły tylko jednemu celowi: przepędzić strach i zmęczenie paraliżujące wszystkie członki. Szli wciąż dalej i dalej, mając nadzieję, że Smolipaluch wie, dokąd ich prowadzi. Meggie przez cały czas trzymała się blisko Mo. Jego plecy przynajmniej trochę osłaniały dziewczynkę przed kolczastymi gałęziami, które co chwila wplątywały się jej w ubranie i rozdrapywały twarz niby dzikie zwierzęta czyhające w mroku ze swymi ostrymi jak igły pazurami.
Wreszcie natrafili na ścieżkę. Walały się na niej łuski po nabojach, ślad działalności myśliwych siejących śmierć pośród ciszy dzikiej przyrody. Tu łatwiej było się poruszać, choć Meggie ze zmęczenia ledwie powłóczyła nogami. Gdy po raz drugi, niemal usypiając na stojąco, nadepnęła Mo na pięty, ten wziął ją na plecy i zaczął nieść jak dawniej, gdy jeszcze nie mogła dotrzymać mu kroku. Nazywał ją wtedy Pchłą, Piórkiem lub Dzwoneczkiem - od imienia wróżki z Piotrusia Pana. Czasem i teraz ją tak nazywał.
Położyła głowę na jego plecach i próbowała myśleć o Piotrusiu Panu zamiast o wężach i mężczyznach ze strzelbami. Ale tym razem jej własna historia przeważyła, nie dała się przepłoszyć zmyślonej opowieści.
Farid od dawna już przestał się odzywać. Przeważnie szedł krok w krok za Smolipaluchem. Gwin musiał mu przypaść do gustu, bo za każdym razem, gdy kuna zaczepiła o coś łańcuchem, podbiegał
L
202
i uwalniał ją, choć syczała i kłapała na niego zębami. Raz nawet wbiła mu kły tak mocno w kciuk, że mały zaczął krwawić.
-1 co, nadal wierzysz, że to tylko sen? - zadrwił Smolipa-luch, gdy Farid ocierał krew z palca.
Chłopiec nie od razu odpowiedział. Przyjrzał się skaleczeniu, po czym wyssał i wypluł krew.
- A co innego? - mruknął.
Smolipaluch popatrzył na Mo, ale ten byl tak zatopiony w myślach, że nie zauważył jego wzroku.
- No, na przykład nowa historia - zasugerował Smolipaluch.
- Nowa historia? - zaśmiał się Farid. - To mi się podoba. Zawsze lubiłem opowieści.
- Ach, tak! I co, ta ci się podoba?
- Trochę za dużo kolców i mogłoby się wreszcie rozwidnić. Ale jak do tej pory nie musiałem pracować. To już coś.
Meggie uśmiechnęła się.
W oddali rozległ się krzyk ptaka. Gwin znieruchomiał i zaczął węszyć, unosząc pyszczek. Noc należy do drapieżników. Zawsze do nich należała. W domu, gdzie człowieka chroni światło i grube mury, zbyt łatwo się o tym zapomina. Noc chroni myśliwych, umożliwia im podkradanie się i oślepia ich ofiary. Meggie przypomniała sobie słowa z jednej ze swych ulubionych książek: ...godziny nocy to godziny przemocy - kłów, pazurów i łap.
Wciąż przyciskała twarz do pleców Mo.
"Może powinnam teraz pójść trochę o własnych siłach - pomyślała. - Mo niesie mnie już tak długo".
Po chwili jednak zasnęła na jego plecach.

21
(Basta
Przychodziło mi na myśl, że te zarośla, które teraz byty tak spokojne, musiały wówczas rozbrzmiewać krzykiem, a sama ta myśl wywoływała we mnie wrażenie, że słyszę jeszcze ową wrzawę.
Robert Louis Stevenson, Wyspa skarbów
Meggie obudziła się, gdy Mo nagle stanął. Ścieżka doprowadziła ich prawie na sam szczyt wzgórza. Wciąż jeszcze było ciemno, ale noc zaczynała blednąc, podnosząc w oddali rąbek szaty, spod której wychylał się nowy poranek.
- Musimy odpocząć, Smolipaluchu - usłyszała Meggie głos Mo. - Chłopiec słania się ze zmęczenia, stopy Elinor zasłużyły sobie na odrobinę spokoju, a moim zdaniem to miejsce nie jest najgorsze.
- Jakie stopy? - jęknęła Elinor, opadając na ziemię. - Masz na myśli te bolące kloce na końcu moich nóg?
- Nic innego - odrzekł Mo, podnosząc ją. - I te kloce muszą zrobić jeszcze kilka kroków. Odpoczniemy tam, widzisz?
W odległości jakichś pięćdziesięciu metrów na lewo od nich, na samym szczycie wzgórza, pośród oliwkowych drzewek, przycupnął domek, jeśli w ogóle można to było nazwać domem. Meggie zsunęła się z pleców Mo, zanim ruszyli dalej. Ściany do-
204
mu wyglądały tak, jakby ktoś w pośpiechu poukładał trochę kamieni jeden na drugim, dach się zawalił, a tam, gdzie kiedyś byty drzwi, ziała czarna dziura.
Mo zgiął się wpół, wchodząc do środka. Podłoga usiana była potłuczonymi dachówkami, w kącie leżał pusty worek, walały się skorupy glinianych talerzy albo misek i parę dokładnie ogryzionych kości.
- Niezbyt tu przytulnie, Meggie. - Mo westchnął. - Spróbuj sobie po prostu wyobrazić, że jesteś w kryjówce na bezludnej wyspie albo...
- ...w beczce Hucka - dokończyła Meggie, rozglądając się. -Chyba jednak wolę spać na dworze.
Weszła Elinor. Jej również kwatera niezbyt się spodobała.
- Wierz mi, tutaj jest bezpieczniej! - rzekł Mo, całując Meggie i kierując się ku wyjściu.
- Dokąd idziesz? - Meggie spojrzała na niego z niepokojem. - Ty też musisz odpocząć.
- Nie, skąd, nie jestem zmęczony. - Ale jego twarz mówiła co innego. - Prześpij się teraz, dobrze? - I wyszedł.
Elinor odsunęła nogą potłuczone dachówki.
- Chodź! - powiedziała, zdejmując kurtkę i rozciągając ją na podłodze. - Spróbujemy jakoś się tu położyć. Twój ojciec ma rację, po prostu wyobraźmy sobie, że jesteśmy zupełnie gdzie indziej. Ciekawe, że przygody podczas lektury są dużo przyjemniejsze - mruknęła, wyciągając się na ziemi.
Meggie z wahaniem położyła się obok niej.
- Przynajmniej nie pada - dodała Elinor, patrząc na dziurawy dach. - I możemy widzieć gwiazdy, choć nieco już zbladły. Może powinnam sobie w domu też zafundować parę dziur w dachu. - Niecierpliwym ruchem głowy wskazała Meggie, by położyła głowę na jej ramieniu. - Żeby ci pająki nie powchodziły do uszu podczas snu - powiedziała, zamykając oczy. - Boże - zdążyła jeszcze wymamrotać - zdaje się, że
205
muszę sobie kupić nowe stopy, te są już zupełnie do niczego. -1 usnęła.
Meggie leżała z szeroko otwartymi oczami, nasłuchując, co się dzieje na dworze. Słyszała, jak Mo po cichu rozmawia ze Smolipaluchem, ale nie mogła się zorientować, o czym mówią. Raz zdawało jej się, że padło imię Basty. Chłopiec też został na dworze. Ten Farid. Ale on się nie odzywał.
Po kilku minutach Elinor zaczęła chrapać. Meggie bardzo starała się zasnąć, ale nie mogła, w końcu więc wstała po cichu i wyśliznęła się na dwór. Mo nie spał. Siedział oparty plecami o drzewo i patrzył, jak ponad pobliskimi wzgórzami ranek przepędza noc. Kilka kroków dalej siedział Smolipaluch. Podniósł na chwilę głowę, gdy Meggie ukazała się na zewnątrz. Pewnie rozmyślał o wróżkach i skrzatach. Farid leżał obok niego zwinięty w kłębek, a u stóp Farida Gwin coś łapczywie pożerał. Meggie szybko odwróciła głowę.
Świt wstawał ponad wzgórzami, zdobywając jeden po drugim ciemne kopce. W oddali Meggie dostrzegła domy rozrzucone jak zabawki po zielonych zboczach. Gdzieś tam, za tymi wzgórzami, musiało być morze. Położyła głowę na kolanach Mo i patrząc mu w twarz, spytała:
- Tutaj nas nie znajdą, prawda?
- Nie, na pewno nie! - odparł, lecz wyraz twarzy miał o wiele mniej beztroski niż głos. - Dlaczego nie śpisz z Elinor?
- Ona chrapie - mruknęła Meggie.
Mo uśmiechnął się. Potem, marszcząc czoło, spojrzał w dół zbocza, tam gdzie zasłonięta kępami posłonka, krzakami janow-ca i wysoką trawą leżała droga, która ich tu przyprowadziła.
Smolipaluch również nie spuszczał oczu z drogi. Widok obu czuwających mężczyzn uspokoił Meggie i wkrótce usnęła równie głęboko jak Farid, tak jakby ziemia zamiast cierni usłana była puchowym pierzem. I przez chwilę wydało jej się, że to tylko zły sen, gdy nagle Mo potrząsnął nią, zatykając usta dłonią.
206
Położył ostrzegawczo palec na wargach. Meggie usłyszała szelest trawy i ujadanie psa. Mo pociągnął ją do góry i wepchnął ją i Farida w bezpieczny półmrok wnętrza chaty. Elinor wciąż chrapała. W świetle, które nadciągający ranek rzucał jej na twarz, wyglądała jak mała dziewczynka, ale kiedy tylko Mo ją zbudził, natychmiast znów powróciły zmęczenie, troska i strach.
Mo i Smolipaluch ustawili się po obu stronach wejścia, przywierając plecami do ściany. W porannej ciszy dobiegły ich męskie głosy. Meggie zdawało się, że słyszy prychanie węszących psów, i miała ochotę rozpłynąć się, stać się bezwonnym, niewidzialnym powietrzem. Farid stał obok niej, oczy miał szeroko otwarte z przerażenia. Meggie po raz pierwszy zauważyła, jak bardzo są czarne. Nigdy jeszcze nie widziała tak czarnych oczu; okalały je długie rzęsy.
Elinor opierała się o przeciwległą ścianę, gryząc wargi ze strachu. Smolipaluch dał znak Mo i zanim Meggie zdążyła się zorientować, co zamierzają, obaj mężczyźni wysunęli się na zewnątrz. Drzewka oliwkowe, za którymi się ukryli, były bardzo niskie, splątanymi gałęziami dotykały ziemi, jakby nie mogły udźwignąć ciężaru liści. Dziecko może by się za nimi ukryło, ale dorosły mężczyzna?
Meggie ostrożnie wyjrzała przez otwór drzwiowy. Z trudem łapała oddech, tak mocno waliło jej serce. Słońce wznosiło się coraz wyżej. W każdą dolinę, pod każde drzewo wdzierało się światło dnia i Meggie nagle zapragnęła powrotu nocy. Mo ukląkł, żeby nie było widać jego głowy ponad plątaniną gałęzi. Smolipaluch przylgnął do krętego, przysadzistego pnia. Nagle tuż-tuż, przerażająco blisko, najwyżej ze dwadzieścia kroków od nich pojawił się Basta. Wspinał się po zboczu, przedzierał się przez osty i wysoką do kolan trawę.
-Na pewno są już dawno w dolinie! - usłyszała Meggie mrukliwy głos i po chwili obok Basty ujrzała sylwetkę Płaskiego Nosa.
207
Basta prowadził dwa groźnie wyglądające psy. Meggie widziała ich potężne łby, gdy węszyły pośród traw.
- Z dwójką dzieciaków i tą grubą? - Basta potrząsnął głową i rozejrzał się.
Farid wysunął głowę obok Meggie i na widok obu mężczyzn cofnął się, jakby go coś ukąsiło.
- Basta? - wargi Elinor bezgłośnie wypowiedziały imię prześladowcy.
Meggie skinęła głową, a Elinor zbladła jeszcze bardziej.
- Do licha, Basta, jak długo chcesz tu jeszcze łazić? - Głos Płaskiego Nosa rozchodził się daleko w porannej ciszy spowijającej wzgórza. - Węże zaraz się obudzą, a ja jestem głodny. Po prostu powiemy, że samochód runął w przepaść. Zepchniemy to pudło jeszcze trochę i nikt nie pozna się na tym drobnym kłamstwie. Prawdopodobnie węże i tak ich załatwią. A jeśli nie, to zabłądzą, dostaną udaru słonecznego albo ja wiem co? W każdym razie więcej ich nie zobaczymy.
- Karmił je serem! - Basta z wściekłością szarpnął psy. - Ten przeklęty pożeracz ognia karmił je serem, żeby stępić ich węch. Ale nikt mnie nie słuchał. Nic dziwnego, że skamlą z radości na widok jego ohydnej gęby.
- Za często je bijesz - mruknął Płaski Nos. - Dlatego wcale się nie starają. Psy nie lubią, gdy się je bije.
- Bzdura! Trzeba je bić, inaczej zaczną cię gryźć! Dlatego lubią tego połykacza ognia, bo jest taki sam jak one - skamlący, podstępny i kąsający.
Jeden z psów położył się w trawie i zaczął lizać łapy. Basta rozwścieczony kopnął go w bok i poderwał smyczą do góry.
- Możesz wracać do wioski, jak chcesz! - wrzasnął na Płaskiego Nosa. - Ale ja dopadnę tego drania i poobcinam mu jego zręczne paluszki, jeden po drugim. Zobaczymy, jak sobie wtedy poradzi ze swoimi piłeczkami. Zawsze mówiłem, że nie można mu ufać, ale szef przepadał za jego numerami z ogniem.
208
- Już dobrze, każdy wie, że nigdy go nie cierpiałeś - odparł Płaski Nos ze znudzeniem. - Ale może on nie ma nic wspólnego ze zniknięciem tamtych. Wiesz, że zawsze przychodził i odchodził, kiedy chciał, może jutro znów się pojawi i powie, że
0 niczym nie wiedział.
- Tak, to by było do niego podobne! - warknął Basta. Ruszył dalej. Każdy krok zbliżał go do drzew, za którymi ukryli się Mo
1 Smolipaluch. - A kluczyki od samochodu grubej to pewnie Czarodziejski Język wyciągnął mi spod poduszki, co? O nie, tym razem nie pomogą mu żadne wymówki, bo zabrał jeszcze coś... co należy do mnie.
Smolipaluch odruchowo pomacał się po kieszeni, jakby nóż Basty mógł wezwać swojego pana. Jeden z psów podniósł łeb i pociągnął Bastę w kierunku oliwek.
- Coś zwęszył! - gorączkowo wychrypiał Basta. - To głupie zwierzę naprawdę coś zwęszyło!
Jeszcze dziesięć, może mniej kroków i znajdą ich pod drzewami. Co robić? Co robić?
Płaski Nos z nieufną miną poczłapał za Basta.
- Pewnie zwietrzył dzika - usłyszała Meggie jego głos. -Trzeba się wystrzegać tych bydlaków, bo mogą człowieka stratować jak nic. O psiakrew, zdaje się, że to wąż. Jeden z tych czarnych. Chyba masz w samochodzie szczepionkę?
Zdrętwiał i nie ruszał się z miejsca, patrząc cały czas pod stopy. Basta nie zwracał na niego uwagi. Pozwalał się ciągnąć węszącym psom. Jeszcze chwila i Mo będzie mógł go dotknąć ręką. Basta zerwał strzelbę z ramienia i zatrzymał się, nasłuchując. Psy szarpnęły się w lewo i doskoczyły do pnia jednej z oliwek.
Między gałęziami siedział Gwin.
-A nie mówiłem?! - wykrzyknął Płaski Nos. - Zwietrzyły kunę! Te bestie tak śmierdzą, że nawet ja bym je wyczuł.
- To nie jest zwykła kuna! - syknął Basta. - Nie poznajesz jej?
209
Teraz dopiero zauważył walący się dom. Stał, nie odrywając od niego wzroku.
Mo wykorzystał tę chwilę jego nieuwagi, wyskoczył zza drzewa i rzucił się na Bastę, próbując mu wyrwać strzelbę.
- Brać go! Brać go, przeklęte bydlaki! - wrzeszczał Basta. Tym razem psy rzeczywiście go posłuchały. Przyskoczyły do
Mo, obnażając żółte kły.
Meggie chciała biec mu na pomoc, ale Elinor ją przytrzymała, tak jak wtedy w domu, na nic się zdało szarpanie.
Ktoś inny jednak pospieszył Mo z pomocą. Zanim psy zdążyły go zaatakować, zjawił się Smolipaluch. Meggie sądziła, że go rozszarpią, kiedy chwyciwszy za obroże, zaczął je odciągać, ale psy lizały go po rękach, skakały jak na dobrego przyjaciela, o mało go nie wywracając, podczas gdy Mo przyciskał Baście ręką usta, by nie mógł na nie wołać.
Ale pozostał jeszcze Płaski Nos. Na szczęście był z natury powolny i to ich uratowało - wystarczył ten moment, kiedy Płaski Nos tylko stał i patrzył na Bastę szamoczącego się w uścisku Mo.
Smolipaluch zaciągnął psy do najbliższego drzewa i próbował zawiązać smycze wokół popękanego pnia, gdy akurat Płaski Nos się ocknął.
- Zostaw go! - ryknął, celując do Mo.
Smolipaluch zaklął cicho i puścił psy, ale szybszy od niego był kamień rzucony przez Farida. Trafił Płaskiego Nosa prosto w czoło. Był to zwykły mały kamyk, ale olbrzym runął w trawę jak podcięte drzewo, tuż pod stopy Smolipalucha.
- Zabierz psy! - wrzeszczał Mo.
Szarpał się z Basta, próbując wyrwać mu strzelbę. Jeden z psów uwiesił się u rękawa Mo.
"Oby to tylko rękaw" - pomyślała Meggie.
Zanim Elinor zdołała ją powstrzymać, Meggie podbiegła do rozwścieczonego psa i złapała za ostrą, metalową obrożę. Szar-
210
pała z całej siły, ale pies nie puszczał, rękaw Mo był zakrwawiony, lufa strzelby waliła ją po głowie.
Smolipaluch próbował przywołać psy. Posłuchały go i puściły Mo, ale równocześnie Basta zdołał się uwolnić.
- Bierz go! - wrzasnął.
Psy warczały, nie mogąc się zdecydować, czy mają słuchać Basty czy Smolipalucha.
- Przeklęte kundle! - ryknął Basta, przystawiając Mo lufę do piersi.
Ale w tej samej chwili Ełinor przyłożyła mu do głowy lufę strzelby Płaskiego Nosa. Ręce jej się trzęsły, na twarzy miała wypieki jak zawsze, gdy się denerwowała, ale wydawała się zdecydowana użyć broni.
- Opuść strzelbę - powiedziała drżącym głosem - i biada ci, jeśli powiesz choć słówko do psów! Może nigdy jeszcze nie miałam strzelby w ręku, ale na pewno potrafię nacisnąć spust.
- Waruj! - rozkazał psom Smolipaluch.
Psy spojrzały na Bastę, ale gdy ten milczał, położyły się posłusznie w trawie i pozwoliły przywiązać się do drzewa.
Z rękawa Mo kapała krew. Meggie zrobiło się niedobrze na sam widok.
Smolipaluch przewiązał ranę czerwoną jedwabną chustką, która wchłonęła i zatamowała krew.
- Rana nie jest taka groźna, na jaką wygląda - rzekł do Meggie, która podeszła bliżej.
- Masz w plecaku coś, czym można by związać tamtego? -spytał Mo, wskazując głową na wciąż nieprzytomnego Płaskiego Nosa.
- Tego nożownika też trzeba zapakować! - powiedziała Eli-nor. Basta patrzył na nią wzrokiem pełnym nienawiści. - Co się tak na mnie gapisz? - Uderzyła go lufą w pierś. - Taka strzelba potrafi wyrządzić nie mniej szkody niż nóż, zapewniam cię, a mnie przychodzą do głowy różne głupie myśli.
211
Basta skrzywił się pogardliwie, ale nie spuszczał oka ze wskazującego palca Elinor, który wciąż trzymała na spuście strzelby.
Smolipaluch znalazł w plecaku sznurek, niespecjalnie gruby, ale mocny.
- Dla obu nie starczy - stwierdził.
- Po co chcecie ich wiązać? - zdziwił się Farid. - Dlaczego ich nie zabijecie? Przecież oni też chcieli nas zabić!
Meggie spojrzała na niego zaskoczona, ale Basta się roześmiał.
- No coś takiego! - zadrwił. - Ten chłopak by nam się nadał! Ale kto mówi, że chcieliśmy was zabić? Capricorn chce was żywych. Martwi nie mogą czytać.
- Ach, tak? A kto chciał mi poobcinać palce? - rzucił Smolipaluch, krępując nogi Płaskiego Nosa.
- Od kiedy to się umiera od takich rzeczy? - Basta wzruszył ramionami.
Elinor rozzłoszczona pchnęła go tak mocno lufą w żebra, że aż się zatoczył.
- Słyszeliście? Myślę, że chłopak ma rację, powinniśmy zastrzelić tych drani - powiedziała.
Ale oczywiście tego nie zrobili.
Znaleźli jeszcze jedną linę w plecaku Płaskiego Nosa i Smolipaluch z wyraźną przyjemnością zabrał się do wiązania Basty. Farid mu pomagał, widać było, że się na tym zna.
Przenieśli więźniów do opuszczonego domu.
- Prawda, że to ładnie z naszej strony? - mówił Smolipaluch, gdy wnosili Bastę przez wąskie wejście. - Tutaj węże na razie zostawią was w spokoju. Koło południa i tu zrobi się gorąco, ale może do tego czasu ktoś was znajdzie. Wypuścimy psy. Gdyby były mądre, nie wróciłyby do wioski, ale psy raczej nie są mądre, więc najpóźniej po południu trafi tu wasza banda.
Płaski Nos ocknął się dopiero wtedy, gdy już leżał obok Basty. Przewracał dziko oczami i zrobił się purpurowy na twarzy,
212
ale żaden z nich nie wymówił ani słowa, gdyż Farid ich zakneblował. Na tym też się znał.
- Poczekajcie chwilę - powiedział Smolipaluch, zanim zostawili obu pojmanych ich własnemu losowi. - Mam jeszcze do załatwienia pewną sprawę, coś, na co od dawna miałem ochotę.
Ku przerażeniu Meggie wyciągnął zza pasa nóż Basty i podszedł do leżących więźniów.
- Co to ma znaczyć?! - zawołał Mo, zastępując mu drogę. Widocznie pomyślał to samo co Meggie. Ale Smolipaluch
tylko się roześmiał.
- Bez obawy, nie wypiszę mu na twarzy takiego samego wzoru, jakim on upiększył moją - powiedział. - Chcę go tylko trochę nastraszyć.
I pochyliwszy się, jednym ruchem przeciął rzemyk, na którym Basta nosił na szyi mały woreczek zawiązany czerwoną wstążką. Smolipaluch uniósł woreczek i przez chwilę kołysał nim nad twarzą Basty.
- Zabieram twoje szczęście, Basta! - powiedział cicho, prostując się. - Teraz nic już cię nie chroni przed złymi spojrzeniami, duchami i demonami, przed zaklęciami, czarnymi kotami i czego tam jeszcze się boisz.
Basta próbował go kopnąć związanymi nogami, ale Smolipaluch z łatwością się uchylił.
- Do zobaczenia na świętego nigdy, Basta! - powiedział. -A gdyby jednak kiedyś nasze drogi się skrzyżowały, teraz mam to - ciągnął, zawiązując sobie woreczek Basty na szyi. - W środku jest na pewno kosmyk twoich włosów. Nie? Może jednak powinienem go mieć. Prawda, że to powoduje okropne skutki, kiedy się spali włos drugiego człowieka?
- Dość tego! - wykrzyknął Mo, pociągając go za sobą. - Lepiej zabierajmy się stąd. Kto wie, kiedy Capricorn zauważy ich nieobecność. Aha, czy mówiłem ci już, że Capricorn nie spalił
213
wszystkich książek, że ma jeszcze jeden egzemplarz Atramentowego serca!
Smolipaluch zatrzymał się tak gwałtownie, jakby go wąż ukąsił.
- Pomyślałem, że powinienem ci o tym powiedzieć. - Mo przyglądał mu się w zadumie. - Choćby ci z tego powodu miały przyjść głupie pomysły do głowy.
Smolipaluch tylko skinął głową. Potem bez słowa ruszył dalej.
- Może weźmiemy ich furgonetkę - zaproponowała Elinor, gdy wrócili na ścieżkę, która ich tu przywiodła. - Na pewno zostawili ją na szosie.
- Zbyt niebezpieczne - odparł Smolipaluch. - Nie wiadomo, kto może na nas czekać na szosie. A poza tym powrót zająłby nam więcej czasu niż dojście do najbliższej miejscowości. Zresztą samochód można łatwo wytropić. Chyba nie chce nam pani ściągnąć na głowę Capricorna?
- Tak mi tylko przyszło na myśl. - Elinor westchnęła, rozcierając obolałe kostki.
Trzymali się ścieżki, bo w wysokiej trawie rzeczywiście zaczynały się ruszać węże. W pewnej chwili zobaczyli przed sobą małego czarnego węża pełzającego po żółtej ziemi. Smolipaluch podsunął koniec kija pod jego łuskowaty tułów i odrzuci! go w krzaki, skąd przed chwilą wypełzł. Meggie wyobrażała sobie, że węże są większe, ale Elinor zapewniła ją, że te najmniejsze są najbardziej niebezpieczne. Ełinor utykała, ale robiła, co mogła, by nie wstrzymywać marszu. Mo również szedł wolniej niż zwykle. Nie przyznawał się do tego, ale rana od ugryzienia psa mocno mu dokuczała.
Meggie szła obok ojca, od czasu do czasu zerkając niespokojnie na czerwoną chustkę, którą Smolipaluch przewiązał mu ranę. Po jakimś czasie natrafili na utwardzoną drogę. Z naprzeciwka nadjeżdżała ciężarówka wioząca zardzewiałe butle z ga-
214
zem. Byli zbyt zmęczeni, by się ukryć, a ponadto samochód nie jechał od strony wioski Capricorna. Meggie zauważyła zdziwione spojrzenie kierowcy, kiedy ich mijał. Musieli wyglądać podejrzanie w brudnych ubraniach, porozrywanych przez kolczasty gąszcz, którym się przedzierali.
Niebawem dotarli do pierwszych domostw rozrzuconych po zboczach, było ich coraz więcej, aż wreszcie znaleźli się na przedmieściach jakiejś większej miejscowości. Meggie ujrzała wielopiętrowe domy, palmy o zakurzonych pióropuszach, a w oddali srebrzyście połyskujące w słońcu morze.
- Mam nadzieję, że wpuszczą nas do jakiegoś banku - powiedziała Elinor. - Wyglądamy, jakbyśmy wpadli w ręce zbójców.
- A nie wpadliśmy? - spytał Mo.
(Bezpieczni
Dni płynęły wolno, a każdy z nich zabierał ze sobą nieco brzemienia, jakie przygniatało Tomka.
Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera
Mimo podartych rajstop Elinor została wpuszczona do banku. Ale najpierw udała się do damskiej toalety w pierwszej napotkanej kafejce. Meggie nigdy nie dowiedziała się, gdzie dokładnie Elinor chowała wartościowe rzeczy. W każdym razie, gdy wróciła, miała umytą twarz, a jej włosy nie były już tak potargane. Triumfalnym gestem pokazała złotą kartę kredytową. A potem zamówiła dla wszystkich śniadanie.
Było to dziwne uczucie znaleźć się nagle w kawiarni, jeść śniadanie, a na zewnątrz widzieć zwykłych ludzi spieszących się do pracy, robiących zakupy lub po prostu rozmawiających na ulicy. Meggie nie mogła uwierzyć, że spędzili w wiosce Capricorna tylko dwie noce i jeden dzień i że to wszystko - ta codzienna uliczna krzątanina - wcale w tym czasie nie przestało istnieć.
A jednak coś się zmieniło. Od tamtej chwili, gdy Meggie zobaczyła, jak Basta przyciska nóż do gardła Mo, wydawało jej się, że świat ma plamę - brzydką czarnobrunatną wypaloną dziurę, powiększającą się szybko w trzasku ognia i zapachu dymu.
216
Nawet najzwyklejsze rzeczy miały w sobie skazę. Jakaś kobieta uśmiechnęła się do Meggie, a potem zatrzymała się przed oknem wystawowym sklepu mięsnego. Jakiś mężczyzna tak niecierpliwie ciągnął za sobą dziecko, że upadło i z płaczem jęło rozcierać stłuczone kolano. A ten tam, dlaczego kurtka tak mu odstaje - czyżby miał nóż za pasem?
Ten spokój wydawał się nierzeczywisty. Nocna ucieczka i strach, jaki przeżyła przy rozpadającym się domu na wzgórzu, wydawały się Meggie prawdziwsze od lemoniady, którą jej podsunęła Elinor.
Farid nie wypił swojego napoju. Obwąchał żółty płyn, upił łyczek, a potem już tylko wyglądał przez okno. Jego oczy nie mogły się zdecydować, na kogo lub na co najpierw patrzeć. Zwracał głowę to w jedną, to w drugą stronę, jakby śledził niewidzialną grę, rozpaczliwie starając się zrozumieć jej reguły.
Po śniadaniu Elinor spytała przy kontuarze o najlepszy hotel w mieście. Podczas gdy ona regulowała kartą rachunek, Meggie i Mo przyglądali się smakołykom za szybą, a gdy się odwrócili, Smolipalucha i Farida już nie było. Elinor bardzo to zaniepokoiło, ale Mo ją uspokoił.
- Łóżkiem hotelowym nie zaimponujesz Smolipaluchowi -powiedział. - Woli spać pod gołym niebem. Poza tym zawsze chodzi własnymi drogami. Może chce odejść, a może stanie na rogu najbliższej ulicy i urządzi przedstawienie dla turystów. Wierz mi, na pewno nie wróci do Capricorna.
- A Farid? - Meggie nie wierzyła, żeby tak po prostu znikł razem ze Smolipaluchem.
- Przecież przez cały czas nie odstępował go na krok. - Mo wzruszył ramionami. - Choć nie wiem, czy to z powodu Smolipalucha, czy Gwina.
Hotel, który polecono Elinor w kawiarni, położony był na placu niedaleko głównej ulicy wysadzonej palmami i pełnej
217
sklepów, ciągnącej się przez całe miasto. Elinor wynajęła dwa pokoje na ostatnim piętrze; z balkonu roztaczał się widok na morze. Był to duży hotel. Witający ich przy wejściu portier w ozdobnym uniformie był zaskoczony brakiem bagażu gości, ale brudne łachmany, które mieli na sobie, skwitował wyrozumiałym uśmiechem. Pościel była tak mięciutka i śnieżnobiała, że Meggie od razu wtuliła głowę w pachnącą świeżością poduszkę. Ale uczucie nierzeczywistości nadal jej nie opuszczało. Jakaś jej cząstka znajdowała się wciąż w wiosce Capricorna, brnęła przez cierniste gąszcze, drżąc, opierała się o ścianę w rozwalającym się domu, podczas gdy Basta podchodził coraz bliżej. Mo zdawał się czuć to samo. Ilekroć na niego spojrzała, miał nieobecną twarz, a zamiast ulgi, której należałoby się spodziewać po tym wszystkim, co przeżyli, malował się na niej smutek. Mo o czymś intensywnie myślał; Meggie napawało to lękiem.
- Chyba nie chcesz tam wrócić? - spytała, gdy po raz kolejny uderzył ją dziwny wyraz jego twarzy. Za dobrze go znała.
- Nie, nie martw się - odparł i pogładził ją po włosach. Ale córka mu nie uwierzyła.
Elinor żywiła chyba te same obawy co Meggie, bo kilka razy tłumaczyła coś Mo z poważną miną - na korytarzu pod drzwiami swojego pokoju, przy śniadaniu, przy obiedzie, i milkła nagle, gdy Meggie do nich się zbliżała. Elinor sprowadziła też lekarza, który opatrzył ranę Mo, choć ten uważał, że to niepotrzebne, i kupiła im wszystkim nowe ubrania, biorąc ze sobą do sklepu Meggie, bo, jak powiedziała: "Jeśli sama ci coś kupię, to i tak tego nie włożysz". Poza tym wciąż telefonowała. Telefonowała i jeździła po wszystkich księgarniach w mieście. Wreszcie trzeciego dnia przy śniadaniu oświadczyła nagle, że chce wracać do domu.
- Stopy przestały mnie boleć, tęsknota za książkami zabija mnie i jeśli zobaczę jeszcze jednego turystę w kąpielówkach, to
218
zacznę krzyczeć - wyjaśniła. - Pożyczyłam już wóz. Ale przed odjazdem chciałam ci jeszcze to dać!
Położyła przed Mo karteczkę, na której dużymi, zamaszystymi literami wypisane było nazwisko i adres.
- Dobrze cię znam, Mortimer! - powiedziała. - Wiem, że nie możesz sobie wybić z głowy Atramentowego serca. Dlatego wystarałam się o adres Fenoglia. Wierz mi, kosztowało mnie to dużo zachodu, ale w końcu jest duża szansa, że on ma jeszcze parę egzemplarzy. Obiecaj mi, że go odwiedzisz - mieszka nie tak daleko stąd - i na zawsze wybijesz sobie z głowy książkę, która została w tej przeklętej wiosce.
Mo przez chwilę wpatrywał się w kartkę, jakby chciał nauczyć się jej treści na pamięć, po czym włożył ją do nowego portfela.
- Masz rację, warto spróbować! - Uśmiechnął się. - Bardzo ci dziękuję, Elinor! - Był wyraźnie rozradowany.
Meggie nic z tego nie rozumiała. Wiedziała tylko jedno: miała rację. Mo wciąż myślał o Atramentowym sercu, nie mógł się pogodzić ze stratą książki.
- Fenoglio? Kto to jest? - spytała niepewnie. - Czy to jakiś właściciel księgarni?
Wydawało jej się, że zna to nazwisko, ale nie mogła sobie przypomnieć skąd.
Mo jednak milczał. Zastygł bez ruchu ze wzrokiem utkwionym w szybę.
-Wracajmy razem z Elinor, Mo! - powiedziała Meggie. -Proszę!
Lubiła chodzić rano nad morze, patrzeć na kolorowe domki, ale mimo to chciała wyjechać. Za każdym razem, gdy spoglądała na wzgórza rozciągające się poza miastem, serce zaczynało jej szybciej bić w piersi. I wciąż miała wrażenie, że w tłumie dostrzega twarz Basty albo Płaskiego Nosa. Chciała wracać do domu lub przynajmniej do Elinor. Chciała się przyglądać, jak Mo
219
oprawia na nowo książki Elinor, jak tłoczy w skórze złocone napisy, wybiera papier na wyklejki, miesza klej, nastawia prasę. Chciała, żeby wszystko było znowu tak jak przed tą nocą, gdy zjawił się Smolipaluch.
Ale Mo potrząsnął głową.
- Muszę najpierw załatwić tę wizytę, Meggie - powiedział. -A potem pojedziemy do Elinor. Najpóźniej pojutrze.
Meggie patrzyła w talerz. Co za niesamowite rzeczy można dostać na śniadanie w drogim hotelu... ale ona nie miała już ochoty na świeże wafle z truskawkami.
- Dobrze, a więc zobaczymy się za dwa dni. Daj mi słowo honoru, Mortimer! - W głosie Elinor brzmiała nuta niepokoju. -Przyjedziesz, nawet jeśli z Fenogliem nic nie wyjdzie. Obiecaj mi to!
Mo uśmiechnął się.
- Daję ci uroczyste słowo honoru, Elinor - powiedział. Elinor wydała z siebie głębokie westchnienie ulgi i ugryzła
croissanta, który czekał na jej talerzyku.
- Nie pytaj mnie, w jaki sposób zdobyłam jego adres! - powiedziała z pełnymi ustami. - Ten człowiek mieszka naprawdę niedaleko. Samochodem będzie może niecała godzina drogi. To dziwne, że on i Capricorn mieszkają tak blisko siebie, nie uważasz?
-Tak, to dziwne - mruknął Mo, nie przestając wyglądać przez okno.
Wiatr przyginał pióropusze palm w hotelowym ogrodzie.
- Wszystkie jego opowieści rozgrywają się w tych okolicach - ciągnęła Elinor - ale, o ile mi wiadomo, mieszkał długo za granicą i dopiero niedawno wrócił w rodzinne strony.
Skinęła na kelnerkę, aby dolała jej kawy. Meggie potrząsnęła głową, gdy kelnerka spytała, czy ma jeszcze na coś ochotę.
- Mo, nie chcę tu dłużej zostać - powiedziała cicho. - I nie chcę nikogo odwiedzać. Chcę do domu. Albo przynajmniej do Elinor.
220
Mo sięgnął po filiżankę z kawą. Wciąż jeszcze krzywił się z bólu, gdy poruszał zranioną ręką.
- Pojedziemy tam zaraz jutro, Meggie - powiedział. - Słyszałaś, że to niedaleko stąd. A najpóźniej pojutrze wieczorem znowu położysz się spać w ogromnym łożu Elinor, w którym mogłaby się pomieścić cała klasa.
Chciał rozśmieszyć Meggie, ale jej nie było do śmiechu. Patrzyła na truskawki na swoim talerzyku. Jakież one były czerwone.
- Będę musiał też wynająć samochód, Elinor - odezwał się Mo. - Pożyczysz mi pieniędzy? Oddam ci, jak tylko wrócimy.
Elinor skinęła głową i spojrzała przeciągle na Meggie.
- Wiesz co, Mortimer - powiedziała - wydaje mi się, że twoja córka chwilowo nie cierpi książek. Znam to uczucie. Za każdym razem, gdy ojciec tak mocno pogrążał się w lekturze, że przestawał nas dostrzegać, miałam ochotę pociąć jego książkę nożyczkami. A teraz jestem tak samo zwariowana jak on. Czy to nie dziwne? No dobrze! - zakończyła, składając serwetkę i odsuwając krzesło. - Pójdę się spakować, a ty tymczasem opowiesz swojej córce, kto to jest Fenoglio.
I wyszła, zostawiając ich samych przy stoliku. Mo zamówił jeszcze jedną kawę, choć zwykle pijał tylko jedną.
- Co z twoimi truskawkami? Nie chcesz ich? Meggie potrząsnęła głową.
Mo westchnął i wziął jedną truskawkę z jej talerzyka.
- Fenoglio to człowiek, który napisał Atramentowe serce -wyjaśnił. - Możliwe, że ma jeszcze kilka egzemplarzy. To jest nawet bardziej niż prawdopodobne.
- Nie sądzę! - Meggie parsknęła pogardliwie. - Capricorn na pewno już mu je dawno ukradł! Widziałeś, że pościągał wszystkie, jakie były.
- O Fenogliu na pewno nie pomyślał - potrząsnął głową Mo. - Wiesz, z pisarzami to jest taka dziwna sprawa. Większość ludzi nie potrafi sobie wyobrazić, że książki piszą ludzie tacy sami
221
jak oni. O pisarzu myślimy jako o człowieku, który już dawno nie żyje albo jest bardzo stary, a nie jak o kimś, kogo możemy spotkać na ulicy czy na zakupach. Znamy książki pisarzy, ale nie znamy ich nazwisk, nie mówiąc już o twarzach. I większość autorów jest z tego zadowolona. Słyszałaś, co mówiła Elinor, ile trudu kosztowało ją zdobycie adresu Fenoglia. Jest więcej niż prawdopodobne, że Capricorn nie ma pojęcia, iż twórca tej historii mieszka o dwie godziny drogi od niego.
Meggie nie była tego pewna. W zamyśleniu to składała w harmonijkę róg obrusa, to prostowała bladożółty materiał.
- Mimo to wolałabym wrócić do Elinor - powiedziała. - Ta książka... - urwała, ale po chwili dokończyła odważnie: - Nie rozumiem, dlaczego tak strasznie chcesz ją mieć. Przecież to i tak nic nie da.
"Ona odeszła - dokończyła w myślach - próbowałeś ją sprowadzić z powrotem, ale nic z tego nie wyszło. Wracajmy do domu". Mo wziął z talerzyka jeszcze jedną truskawkę - tę najmniejszą.
- Najmniejsze są najsłodsze - zauważył, wsuwając truskawkę do ust. - Twoja mama bardzo lubiła truskawki. Zawsze jej było mało i strasznie się złościła, kiedy na wiosnę padał deszcz i truskawki jej gniły na grządkach.
Po jego twarzy przemknął uśmiech, gdy znów spojrzał w okno.
- Tylko jeszcze ta jedna próba, Meggie - powiedział. - Tylko ta jedna. A pojutrze wrócimy do Elinor. Obiecuję ci.

23
Noc pełna stów
Któreż dziecko, nie mogąc spać w upalną noc, nie pragnęto ujrzeć na niebie żaglowca Piotrusia Pana? Nauczę cię, jak zobaczyć ten statek.
Roberto Cotroneo, Gdy w letni poranek jakieś dziecko
Meggie została w hotelu, gdy Mo udał się do firmy, żeby odebrać zamówiony samochód. Siedziała na balkonie, patrzyła ponad biało lakierowaną bałustradką na morze połyskujące niby niebieskie szkło pomiędzy domami i próbowała o niczym nie myśleć. Dochodzący z dołu hałas samochodów prawie zagłuszył pukanie Elinor.
Elinor już wracała korytarzem do siebie, gdy Meggie wreszcie otworzyła drzwi.
- Aha, jednak jesteś - powiedziała Elinor z zakłopotaną miną, chowając coś za plecami.
- Tak, Mo poszedł po samochód.
- Mam tu coś dla ciebie na pożegnanie. - Elinor wyciągnęła płaską paczuszkę. - Nie było łatwo znaleźć książkę bez czarnych charakterów, ale chciałam koniecznie przynieść ci taką, którą twój ojciec mógłby bezpiecznie czytać na głos. Myślę, że przy tej nic się nie może wydarzyć.
223
Meggie odwinęła książkę z kolorowego papieru. Na okładce był obrazek z dwójką dzieci i psem. Dzieci klęczały na wąskiej skale czy kamieniu, z niepokojem spoglądając w ziejącą pod nimi przepaść.
- To są wiersze - wyjaśniła Elinor. - Nie wiem, czy lubisz takie rzeczy, ale pomyślałam sobie, że kiedy twój ojciec będzie ci je czytał na głos, na pewno będą brzmiały cudownie.
Meggie od razu otworzyła książkę. Wzrok jej padł na słowa: ...Nigdy nie zmazę swego cienia, choć mam go już tak długo... Słowa popłynęły ku niej niby melodia. Ostrożnie zamknęła książkę.
- Dziękuję, Elinor - powiedziała. - Ale ja... nie mam nic dla ciebie.
- Hm, za to ja mam coś jeszcze! - skwitowała Elinor, wyciągając z niedawno kupionej torebki drugą paczuszkę. - Co to jest jedna książka dla takiego mola książkowego jak ty! - zauważyła. - Tylko tę przeczytaj lepiej sama. Roi się w niej od łotrów. Ale myślę, że ci się spodoba. W końcu na obczyźnie nie ma nic lepszego od paru pocieszających stroniczek książki, prawda?
Meggie skinęła głową.
- Mo obiecał mi, że wyjedziemy stąd już pojutrze - powiedziała. - Chyba się z nim pożegnasz przed odjazdem?
Położyła pierwszy prezent na komodzie przy drzwiach i rozpakowała drugi. Książka była gruba, to dobrze.
- E, co tam! Sama go pożegnaj ode mnie. - Elinor machnęła ręką. - Nie lubię pożegnań. Poza tym wkrótce się zobaczymy, a już mu wcześniej przykazałam, by na ciebie uważał. Nigdy nie zostawiaj otwartych książek - powiedziała, odwracając się do wyjścia - od tego łamią im się grzbiety. Ale ojciec na pewno powtarzał ci to tysiąc razy.
- Dość często - mruknęła Meggie, ale Elinor już nie było w pokoju.
224
Niedługo potem Meggie usłyszała, jak ktoś ciągnie po korytarzu walizkę do windy, ale nie wyjrzała, żeby sprawdzić, czy to Elinor. Ona też nie lubiła pożegnań.
Przez resztę dnia Mo był bardzo milczący. Późnym popołudniem zabrał Meggie na obiad do małej restauracyjki kilka ulic dalej. Zmierzchało już, gdy opuścili lokal, w ciemniejących uliczkach panował tłok. Na pobliskim placu natknęli się na prawdziwe zbiegowisko, a gdy podeszli bliżej, ujrzeli, że ludzie tłoczą się wokół połykacza ognia.
W zupełnej ciszy Smolipaluch przesuwał płonącą pochodnią po obnażonych ramionach. Gdy się ukłonił i rozległy się oklaski, Fa-rid zaczął zbierać pieniądze do małej srebrnej miseczki. Miseczka była jedyną rzeczą niepasującą do tego miejsca. Bo Farid niczym się teraz nie różnił od chłopców, którzy wałęsali się po plaży i trącali łokciami na widok przechodzących dziewczyn. Jego skóra była może nieco ciemniejsza, włosy odrobinę czarniejsze, ale z pewnością nikt nie powiedziałby, że przybył on z innej historii, gdzie dywany latają, góry się otwierają, a lampy spełniają życzenia. Zamiast błękitnej, długiej szaty miał na sobie spodnie i T-shirt. Wydawał się starszy w tym stroju. Musiał mu go kupić Smolipaluch, podobnie jak buty, w których poruszał się tak ostrożnie, jakby jego stopy jeszcze się do nich nie przyzwyczaiły. Spostrzegłszy w tłumie Meggie, skinął jej głową i szybko przeszedł dalej.
Smolipaluch po raz ostatni wydmuchał w powietrze kulę ognia - tak wielką, że nawet najodważniejsi cofnęli się przestraszeni, po czym odłożył pochodnie i wyciągnął piłeczki. Podrzucał je tak wysoko, że ludzie musieli zadzierać głowy, chwytał je i na powrót wybijał w powietrze kolanem. Toczyły się w górę po jego wyciągniętych ramionach jakby wciągane przez niewidzialne nitki, wyskakiwały zza jego pleców, jakby je wyczarował z powietrza, odbijały się od czoła, podbródka, tańczyły lekko, bezcieleśnie... wszystko zdawało się tracić wagę, sprawiało
225
wrażenie czystej igraszki... gdyby nie twarz Smolipalucha: tak poważna, jakby nie miała nic wspólnego z tańczącymi rękami, ich zwinną, beztroską lekkością. Meggie zastanawiała się, czy bolą go jeszcze palce. Wciąż byty zaczerwienione, a może to tylko odblask ognia?
Gdy Smolipaluch, skłoniwszy się, wrzucił do plecaka piłeczki, widzowie, z ociąganiem, zaczęli się rozchodzić, aż w końcu na placu pozostali tylko Mo i Meggie. Farid przykucnął i liczył zebrane pieniądze. Wyglądał na zadowolonego - tak jakby nigdy nic innego nie robił.
- A więc jeszcze tu jesteś - rzekł Mo.
- Dlaczego nie?
Smolipaluch zbierał swoje rzeczy: dwie butle, te same, których używał w ogrodzie Elinor, wypalone pochodnie, pojemnik na wypluwaną ciecz, którego zawartość obojętnym ruchem wylał na jezdnię. Kupił sobie nową torbę, stara została pewnie w wiosce Capricorna. Meggie podeszła do plecaka, ale Gwina w niej nie było.
- Miałem nadzieję, że jesteś już za górami, za lasami, gdzie Basta cię nie dosięgnie.
- Najpierw muszę zarobić trochę pieniędzy. - Smolipaluch wzruszył ramionami. - Poza tym podoba mi się tutejszy klimat i ludzie chętniej się zatrzymują. Są też hojniejsi. Prawda, Fari-dzie? Ile dzisiaj zebraliśmy?
Chłopiec wzdrygnął się, gdy Smolipaluch do niego się zwrócił. Odstawił na bok miseczkę z pieniędzmi i właśnie zamierzał włożyć do ust płonącą zapałkę. Szybko zgasił ją palcami.
- Chce się koniecznie nauczyć tych sztuczek z ogniem -rzekł Smolipaluch, uśmiechając się pod nosem. - Pokazywałem mu, jak zrobić małe pochodnie, żeby mógł ćwiczyć, ale on jest zbyt niecierpliwy. Bez przerwy ma poparzone wargi.
Meggie zerknęła z ukosa na Farida. Udawał, że nie zwraca na nich uwagi, pakując rzeczy Smolipalucha, ale Meggie byta
226
pewna, że słyszy każde słowo. Dwukrotnie pochwyciła spojrzenie jego ciemnych oczu, za drugim razem odwrócił się tak gwałtownie, że o mało nie zbił jednej z butli Smolipalucha.
- Ej, ej, uważaj trochę, dobrze?! - fuknął z irytacją Smolipaluch.
- Mam nadzieję, że to, iż wciąż tu jesteś, nie ma żadnego innego podtekstu? - odezwał się po chwili Mo.
- Co masz na myśli? - Smolipaluch unikał jego wzroku. -Ach, o to ci chodzi. Myślisz, że chciałbym tam wrócić z powodu książki. Przeceniasz mnie. Jestem tchórzem.
- Bzdura - powiedział Mo rozdrażniony. - Elinor wraca dzisiaj do domu - dodał.
- Powodzenia. - Smolipaluch z nieprzeniknioną miną popatrzył na Mo. - A ty? Nie jedziesz z nią?
Mo potrząsnął głową, błądząc wzrokiem po okolicznych domach.
- Muszę jeszcze kogoś odwiedzić - powiedział.
- Tutaj? Kogo? - zdziwił się Smolipaluch, wciągając koszulę z krótkim rękawem w duże kolorowe kwiaty, zupełnie niepasu-jącą do jego pokiereszowanej twarzy.
- Jest tu ktoś, kto może mieć jeszcze jakiś egzemplarz. No wiesz...
Twarz Smolipalucha pozostała nieporuszona, ale zdradziły go palce, które nagle nie mogły sobie poradzić z zapinaniem guzików koszuli.
-To niemożliwe! - powiedział ochrypłym głosem. - Capri-corn na pewno żadnej nie przegapił.
- Być może. - Mo wzruszył ramionami. - Mimo to chcę spróbować. Człowiek, o którym mówię, to nie księgarz ani an-tykwariusz. Pewnie Capricorn w ogóle nie wie o jego istnieniu.
Smolipaluch rozejrzał się. W jednym z pobliskich domów ktoś zamknął okiennice, a po przeciwnej stronie ulicy, pomiędzy krzesłami restauracji, bawiły się dzieci, dopóki kelner ich
227
nie przepłoszył. Pachniało ciepłym jedzeniem i ogniowymi pokazami Smolipalucha, ale nigdzie nie było widać czarno ubranych mężczyzn prócz kelnera, który ze znudzoną miną poprawiał krzesła.
- No, to kim jest ten tajemniczy ktoś? - Smolipaluch zniżył głos do ledwo słyszalnego szeptu.
- Człowiekiem, który napisał Atramentowe serce. Mieszka niedaleko stąd.
Podszedł do nich Farid, trzymając w ręku srebrną miseczkę z monetami.
- Gwina wciąż nie ma - powiedział do Smolipalucha. -1 nie mamy już nic, żeby go zwabić. Może kupić kilka jajek?
- Nie, on sam o siebie zadba. - Smolipaluch przejechał palcem po jednej z blizn. - Włóż pieniądze, któreśmy zebrali, do skórzanego woreczka, no wiesz, do tego w plecaku! - rzucił niecierpliwie.
Meggie spojrzałaby na Mo z wyrzutem, gdyby odezwał się do niej takim tonem, ale Faridowi to najwidoczniej nie przeszkadzało. Bez ociągania skoczył wypełnić polecenie.
- Naprawdę myślałem, że to koniec, nie ma powrotu, nigdy więcej...
Smolipaluch urwał i spojrzał w niebo. Wysoko na tle pociemniałego nieba widać było lecący samolot, migotanie kolorowych światełek. Farid również zadarł głowę. Zdążył już schować pieniądze i stał obok plecaka, czekając na dalsze polecenia. W tej chwili coś puszystego przemknęło przez plac, podbiegło do niego, uczepiło się pazurkami spodni i zwinnie wspięło mu się na ramię. Farid ze śmiechem sięgnął do kieszeni i podał Gwinowi kawałek chleba.
- A co będzie, jeśli naprawdę znajdzie się ta książka? - Smolipaluch odgarnął długie włosy z czoła. - Dasz mi jeszcze jedną szansę? Spróbujesz mnie tam odesłać? Po raz ostatni? - mówił głosem tak pełnym tęsknoty, że serce Meggie ścisnęło się z żalu.
228
Ale na twarzy Mo malowała się niechęć.
- Nie możesz wrócić, w każdym razie nie do tej książki! - powiedział. - Wiem, nie chcesz o tym słyszeć, ale to prawda. Musisz się z tym wreszcie pogodzić. Może kiedyś będę ci mógł pomóc, mam pewien pomysł, dość zwariowany, ale... - przerwał i kręcąc głową, kopnął puste pudełko po zapałkach leżące na chodniku.
Meggie spojrzała na niego zdziwiona. O jakim pomyśle on mówi? Naprawdę ma jakiś pomysł czy tylko chciał pocieszyć Smolipalucha? Jeśli tak, to nie osiągnął celu. Smolipaluch patrzył na niego z taką samą wrogością jak dawniej.
- Pojadę z tobą - powiedział. Jego palce zostawiły trochę sadzy na twarzy, kiedy przejechał nimi po bliznach. - Pojadę z tobą do tego człowieka, a potem zobaczymy.
Za ich plecami rozległ się śmiech. Smolipaluch odwrócił się. Gwin próbował wejść Faridowi na głowę, a chłopak śmiał się na całe gardło, jakby nie było nic wspanialszego od ostrych pazurków kuny wpijających się w gołą skórę.
- On w ogóle nie tęskni! - mruknął Smolipaluch. - Pytałem go. Ani trochę! To wszystko - zatoczył ręką koło - bardzo mu się podoba. Nawet hałas i smród samochodów. Cieszy się, że tu jest. Jemu wyświadczyłeś przysługę.
Przy tych słowach spojrzał z takim wyrzutem na Mo, że Meggie odruchowo chwyciła ojca za rękę.
Gwin zeskoczył z ramienia Farida i z zaciekawieniem obwąchiwał chodnik. Jedno z dzieci, które przedtem szalały pomiędzy krzesłami restauracji, pochyliło się, przyglądając się z niedowierzaniem jego rożkom. Dziecko wyciągnęło rączkę, ale zanim zdążyło dotknąć kuny, Farid szybko chwycił Gwina i posadził go sobie z powrotem na ramieniu.
- No więc, gdzie mieszka ten...? - Smolipaluch nie dokończył zdania.
- Jakąś godzinę drogi stąd.
229
Smolipaluch milczał. Na niebie zamigotały światła kolejnego samolotu.
- Czasem, gdy wczesnym rankiem szedłem do źródła, żeby się umyć - mruczał jakby do siebie - nad wodą furkotały te małe wróżki, nie większe od waszych ważek, niebieściutkie jak fiołki. Wkręcały się człowiekowi we włosy, czasem pluły w twarz. Nie były zbyt miłe, ale za to nocą świeciły jak błędne ogniki. Czasami łapałem jedną taką i wsadzałem do słoika. A jak ją wypuściłem przed pójściem spać, to miałem naprawdę piękne sny.
- Capricorn mówił, że były też tam skrzaty i olbrzymy - powiedziała cicho Meggie.
- Owszem, były - przytaknął Smolipaluch, patrząc na nią w zadumie. - Skrzaty, mszanki, szklani ludzie... Capricorn nie cierpiał ich co do jednego. Najchętniej byłby ich wszystkich pozabijał. Urządzał polowania, polował na wszystko, co się ruszało.
- To musi być niebezpieczny świat.
Meggie próbowała sobie wyobrazić te wszystkie olbrzymy, skrzaty i wróżki. Mo podarował jej kiedyś książkę o wróżkach.
- Tak, jest niebezpieczny, no to co? - Smolipaluch wzruszył ramionami. - A ten wasz może jest bezpieczny?
Odwrócił się raptownie, chwycił plecak i zarzucił go sobie na ramię. Skinął na chłopca. Farid podniósł torbę z przyborami kuglarskimi i za nim pospieszył. Smolipaluch podszedł jeszcze do Mo.
- A spróbuj tylko opowiedzieć temu człowiekowi o mnie! -rzekł groźnie. - Nie chcę go widzieć. Będę czekał w samochodzie. Chcę się tylko dowiedzieć, czy ma tę książkę, rozumiesz? Bo o tej, która jest u Capricorna, nie mam co marzyć.
- Jak chcesz... - Mo wzruszył ramionami. Smolipaluch przez chwilę obserwował zaczerwienione palce
i gładził napiętą skórę.
- Gotów mi jeszcze opowiedzieć, jak się kończy moja historia - mruknął.
230
- Nie wiesz tego? - Meggie spojrzała na niego z niedowierzaniem.
Smolipaluch uśmiechnął się. Meggie wciąż nie lubiła tego uśmiechu. Wydawało jej się, że to tylko maska.
- A co w tym dziwnego, księżniczko? - spytał cicho. - Ty wiesz, jak się skończy twoja historia?
Meggie nie znalazła na to odpowiedzi. Smolipaluch mrugnął do niej i się odwrócił.
- Czekam jutro przed hotelem - rzucił.
I odszedł, nie oglądając się za siebie. Farid ruszył za nim, dźwigając ciężką torbę, szczęśliwy jak pies, który wreszcie znalazł pana.
Tej nocy księżyc w pełni wisiał na niebie jak dojrzała pomarańcza. Zanim położyli się spać, Mo rozsunął zasłony, aby go mogli widzieć: kolorowy lampion na tle mrowia gwiazd.
Oboje nie mogli zasnąć. Mo kupił kilka kieszonkowych wydań tak obszarpanych, jakby przeszły przez wiele rąk. Meggie czytała książkę o łotrach, którą podarowała jej Elinor. Podobała jej się, ale w końcu zmęczenie skleiło jej oczy. Usnęła u boku Mo, który czytał i czytał, a na dalekim, obcym niebie wciąż wisiał pomarańczowy księżyc.
Gdy się obudziła z jakiegoś okropnego snu, Mo wciąż jeszcze czytał. Księżyc tymczasem powędrował dalej i za oknem nie było widać nic prócz czarnej nocy.
- Nie możesz spać? - spytała Meggie, siadając.
- Ach, ten głupi pies ugryzł mnie w lewą rękę, a wiesz, że najłatwiej usypiam na lewym boku. Poza tym myśli kłębią mi się w głowie.
- Mnie też myśli kłębią się w głowie.
Meggie wzięła z nocnego stolika książkę z wierszami od Elinor. Głaskała okładkę, przesuwała dłonią po półokrągłym grzbiecie, wodziła palcem po literach tytułu.
231
- Wiesz co, Mo? - odezwała się z wahaniem. - Myślę, że też bym tak chciała.
-Co?
Meggie znów pogładziła okładkę książki. Miała wrażenie, że słyszy jej szept. Zupełnie cichutki.
- Tak czytać - powiedziała. - Tak czytać jak ty. Tak, żeby wszystko ożywało.
Mo popatrzył na nią.
- Zwariowałaś! - obruszył się. - Wszystkie nasze kłopoty biorą się właśnie z tego.
- Wiem.
Mo zamknął książkę, założywszy palcem miejsce, gdzie przestał czytać.
- Przeczytaj mi coś, Mo! - powiedziała cicho Meggie. -Proszę. Tylko raz. - Podsunęła mu książkę z wierszami. - Eli-nor mi ją podarowała. Mówi, że przy niej nic się nie może wydarzyć.
- Aha. Tak mówi? - Mo otworzył książkę. - A jeśli jednak? - Przewracał gładkie kartki.
Meggie przysunęła do niego swoją poduszkę.
- Naprawdę masz pomysł, jak odesłać Smolipalucha do jego opowieści, czy go okłamałeś?
- Bzdura. Wiesz dobrze, że nie umiem kłamać.
- To prawda. - Meggie uśmiechnęła się. - Co to za pomysł?
- Powiem ci, jak będę miał pewność, że to działa.
Mo nadal kartkował książkę Elinor. Marszcząc czoło, przeczytał jedną stronę, przewrócił kilka kartek, przeczytał w innym
miejscu.
- Proszę, Mo! - Meggie przysunęła się jeszcze bliżej. - Tylko jeden wiersz. Jeden jedyny. Taki maciupki. Proszę. Dla mnie.
Mo westchnął.
- Jeden?
Meggie skinęła głową.
232
Na dworze ustał hałas aut. Świat był tak cichy, jakby owinął się kokonem, jak motyl, by rano wysunąć się z niego, odmłodzony, pełen nowych sił.
- Proszę, Mo, czytaj! - powiedziała Meggie.
I Mo począł wypełniać ciszę słowami. Wywabiał je ze stron, jakby tylko czekały na jego głos - długie i krótkie, szorstkie i miękkie, mruczące, gruchające słowa. Tańczyły po pokoju, malowały obrazy z kolorowego szkła, łaskotały skórę. Meggie słyszała je jeszcze we śnie, chociaż Mo dawno już zamknął książkę. Słowa, które wyjaśniały świat, jego ciemne i jasne strony, i wznosiły mur przeciwko złym snom. Żaden nie pojawił się tej nocy.
Następnego ranka na łóżku Meggie trzepotał się ptak, pomarańczowy jak księżyc ostatniej nocy. Próbowała go złapać, ale ptak pofrunął do okna, za którym czekało na niego błękitne niebo. Uderzył w niewidoczną szybę i tłukł w nią maleńkim łebkiem, aż Mo otworzył okno i go wypuścił.
- No i co, nadal chcesz to umieć? - spytał Mo, podczas gdy Meggie obserwowała ptaka, dopóki nie rozpłynął się w błękicie nieba.
- Był cudowny! - powiedziała.
- Tak, ale czy mu się tu spodoba? - pytał Mo. -1 kto jest teraz za niego tam, skąd on przybył?
Meggie siedziała nadal na łóżku przy oknie, podczas gdy Mo poszedł zapłacić rachunek. Pamiętała dokładnie, który wiersz Mo czytał jej w nocy. Wzięła książkę ze stolika, zawahała się i ją otworzyła.
Jest takie miejsce, gdzie się kończy chodnik,
gdzie nie ma ulicy jeszcze,
i rośnie tam trawa, miękka i biała,
i praży tam słońce, purpurowe całe,
233
i śpi ptak księżycowy po podróży wspaniałej, w chłodnym miętowym wietrze.
Meggie czytała szeptem słowa Shela Silversteina, ale żaden księżycowy ptak nie sfrunął z lampy. A zapach mięty pewnie sobie tylko wmawiała.
24
TenogCio
Nie znacie mnie, chyba że czytaliście książkę pod tytułem Przygody Tomka Sawyera. Ale mniejsza o to. Tę książkę napisał pan Mark Twain i przeważnie powiedział w niej prawdę. Niektóre rzeczy zmyślił, ale na ogół przedstawił wszystko prawdziwie. Zresztą to nieważne, że zmyślił. Nie widziałem w życiu człowieka - prócz jednej chyba ciotki Polly i wdowy, no i może jeszcze Mary - który by nie skłamał przy jakiejś okazji.
Mark Twain, Przygody Hucka
Gdy wyszli z hotelu, Smolipaluch czekał już z Faridem na parkingu. Ponad pobliskimi wzgórzami wisiały chmury deszczowe, które upalny, wilgotny wiatr wolno pędził ku morzu. Tego dnia wszystko było szare, nawet kolorowe tynki domów i kwitnące krzewy na obrzeżach ulic. Mo skierował się na drogę biegnącą wzdłuż wybrzeża, o której Elinor powiedziała, że zbudowali ją starożytni Rzymianie. Jechali na zachód.
Przez cały czas mieli morze po lewej stronie, szmat wody aż po horyzont, co chwila zasłaniały je domy lub drzewa, ale tego dnia morze nie było nawet w połowie tak nęcące jak wtedy, gdy Meggie jechała z Elinor i Smolipaluchem. Szarość nieba odbijała się martwo w falach, a piana przypominała pomyje. Meggie
235
złapała się na tym, że jej wzrok coraz częściej wędruje w prawo, ku wzgórzom, pomiędzy którymi gdzieś tam musiała być wioska Capricorna. Raz nawet wydawało jej się, że widzi w ciemnej rozpadlinie bladoszarą wieżę kościelną, i serce podeszło jej do gardła, chociaż wiedziała, że to nie mógł być kościół Capricorna. W końcu jej nogi pamiętały jeszcze dobrze, jak daleka droga tam prowadziła.
Mo jechał szybciej niż zwykle, dużo szybciej, tak jakby nie mógł się doczekać, kiedy wreszcie dotrą do celu. Po dobrej godzinie jazdy skręcili z szosy nadmorskiej w wąziutką dróżkę wijącą się w dolinie usianej szarymi domami. Na wzgórzach roiło się od szklarni, których szyby pobielone były wapnem dla ochrony przed słońcem, dziś kryjącym się za chmurami. Dopiero gdy droga poczęła wspinać się pod górę, otoczenie znów się zazieleniło. Dzikie malownicze łąki zajęły miejsce murów, na poboczach garbiły się drzewa oliwkowe. Kilka razy trafiali na rozwidlenie dróg i Mo musiał pomagać sobie mapą, którą kupił przed wyjazdem, ale w końcu pojawiła się tablica z nazwą miejscowości, której szukali.
Była to mała osada składająca się z placu, kilkudziesięciu domów i kościoła podobnego do tego we wsi Capricorna. Gdy Meggie wysiadła z samochodu, ujrzała poniżej morze. Było dziś tak niespokojnie, że nawet z tej odległości widziała białą pianę na grzbietach fal. Mo zaparkował na placu, tuż obok pomnika ku czci poległych w obu wojnach światowych. Lista nazwisk była długa jak na tak małą miejscowość i Meggie zdawało się, że nazwisk jest prawie tyle ile domów we wsi.
- Możesz nie zamykać samochodu, popilnuję go - powiedział Smolipaluch, gdy Mo sięgnął po kluczyk.
Smolipaluch zarzucił sobie plecak na ramię, wziął na łańcuch zaspanego Gwina i usiadł na schodkach pomnika. Farid bez słowa przycupnął obok niego. Meggie poszła za Mo.
- Pamiętaj, obiecałeś, że mu o mnie nie powiesz! - krzyknął Smolipaluch w ślad za nimi.
236
- Dobrze, dobrze! - uspokoił go Mo.
Farid zaczął się bawić zapałkami, Meggie złapała go na tym, kiedy się jeszcze raz odwróciła. Potrafił już całkiem dobrze gasić w ustach płonącą zapałkę, ale Smolipaluch zabrał mu zapałki i Farid z nieszczęśliwą miną przyglądał się swoim pustym rękom.
W związku z zawodem ojca Meggie często miała styczność z ludźmi, którzy kochali, sprzedawali, zbierali, drukowali książki lub tak jak jej ojciec zabezpieczali je przed rozpadnięciem się w proch, ale nigdy jeszcze nie spotkała kogoś, kto napisał zdania wypełniające zadrukowane strony. Nie znała nawet nazwisk autorów wszystkich swoich ulubionych książek, a tym bardziej nie wiedziała, jak wyglądają. Zawsze miała przed oczami tylko postacie, które wychodziły jej naprzeciw spośród wyrazów, nigdy zaś tego, który stał za nimi, który je wymyślił. Było tak, jak powiedział Mo: pisarzy wyobrażamy sobie zawsze jako już nieżyjących lub bardzo, bardzo starych. Mężczyzna, który otworzył drzwi, gdy Mo dwa razy zadzwonił, na pewno nie należał ani do jednej, ani do drugiej kategorii. To znaczy, owszem, był stary, dość stary, w każdym razie w oczach Meggie, mógł mieć sześćdziesiąt albo i więcej lat. Twarz miał pomarszczoną niczym żółw, ale jego włosy były czarne, bez śladu siwizny (później się dowiedziała, że je farbuje), i nie był ani trochę zniedołężniały. Przeciwnie, gdy stanął w otwartych drzwiach, wyglądał tak imponująco, że Meggie odebrało mowę.
Na szczęście Mo się odezwał.
- Pan Fenoglio? - spytał. -Tak?
Pisarz zrobił jeszcze bardziej nieprzyjazną minę. Każda zmarszczka w jego twarzy wyrażała niechęć. Mo się tym jednak nie przejął.
- Mortimer Folchart - przedstawił się - a to moja córka Meggie. Sprowadza mnie tu jedna z pańskich książek.
237
W drzwiach obok Fenoglia pojawił się mały chłopczyk, może pięcioletni, a z drugiej strony wcisnęła się dziewczynka. Spojrzała ciekawie najpierw na Mo, potem na Meggie.
- Pippo wydłubał czekoladę z placka - usłyszała Meggie jej głos i spojrzała z niepokojem na Mo.
Mo mrugnął do dziewczynki, a ta, chichocząc, schowała się za plecami Fenoglia, którego twarz ani trochę się nie rozjaśniła.
- Całą czekoladę? - odezwał się basem. - Zaraz przyjdę. Powiedz Pippowi, że zrobię mu straszną awanturę.
Dziewczynka skinęła głową i pędem wróciła do mieszkania -widocznie lubiła przynosić hiobowe wieści. Chłopiec objął rączkami nogę Fenoglia.
- Chodzi o konkretną książkę - ciągnął Mo. - O Atramentowe serce. Napisał pan ją dawno temu i niestety, nigdzie nie można jej dostać.
Meggie nie mogła wyjść z podziwu, że Mo słowa przechodzą przez gardło, bo tak ponuro spoglądał na niego gospodarz.
- Ach, ta. No i? - Fenoglio skrzyżował ramiona na piersiach. W drzwiach obok niego znów pojawiła się dziewczynka.
- Pippo się schował - szepnęła.
- To mu nic nie pomoże - powiedział Fenoglio. - I tak go znajdę.
Dziewczynka pomknęła z powrotem. Meggie słyszała, jak we wnętrzu domu głośno nawołuje złodzieja czekolady. Fenoglio zwrócił się do Mo.
- Czego pan chce? Jeśli zamierza mi pan postawić parę sprytnych pytań, to niech pan o tym zapomni. Nie mam czasu na takie bzdury. A poza tym, jak pan sam powiedział, napisałem tę książkę przed wiekami.
- Nie, nie mam żadnych pytań prócz jednego. Chętnie bym się dowiedział, czy ma pan jeszcze jakieś egzemplarze tej książki i czy mógłbym jeden od pana kupić.
Stary człowiek spojrzał przyjaźniej na Mo.
238
'
- No, proszę. Książka musiała zrobić na panu wrażenie. Czuję się mile połechtany. Chociaż... - Twarz mu się znów zasępiła. - Mam nadzieję, że nie jest pan jednym z tych wariatów, którzy zbierają rzadkie książki tylko dlatego, że są rzadkie.
- Nie! - Mo się uśmiechnął. - Chciałbym ją przeczytać. Po prostu przeczytać.
Fenoglio oparł się ręką o framugę, spoglądając na dom naprzeciwko, jakby się obawiał, że za chwilę się zawali. Uliczka, przy której mieszkał, była tak wąziutka, że Mo, rozłożywszy ręce, mógłby pewnie dosięgnąć domów po obu stronach. Wiele z nich zbudowanych było z szarego piaskowca, tak jak domy w wiosce Capricorna, ale tu w skrzynkach pod oknami i na schodach kwitło pełno kwiatów, a wiele okiennic było świeżo pomalowanych. Przed jednym z domów stał wózek dziecięcy, o ścianę innego oparty byl skuter, przez otwarte okna dobiegały głosy. Kiedyś -myślała Meggie - wioska Capricorna musiała wyglądać tak samo.
Ulicą szła stara kobieta. Mijając drzwi Fenoglia, nieufnie przyjrzała się obcym. Fenoglio skinął jej głową, mamrocząc pozdrowienie, i po chwili kobieta zniknęła w świeżo pomalowanych zieloną farbą drzwiach jednego z domów.
-Atramentowe serce - podjął Fenoglio. - Tak, to rzeczywiście dawne dzieje. Dziwne, że pan właśnie o nią pyta.
Dziewczynka wróciła po raz trzeci. Szarpiąc Fenoglia za rękaw, szeptała mu coś do ucha. Żółwia twarz Fenoglia rozciągnęła się w uśmiechu. Teraz bardziej się Meggie podobał.
- Tak, zawsze się tam chowa, Paulinko - rzekł cicho do dziewczynki. - Może poradzisz mu, żeby sobie znalazł lepszą kryjówkę.
Paulinka znów pobiegła z wiadomością, rzuciwszy przedtem Meggie zaciekawione spojrzenie.
- No dobrze, proszę wejść - powiedział Fenoglio. Gestem zaprosił Mo i Meggie do środka. Poszedł przodem
przez wąski ciemny korytarz, kulejąc, gdyż chłopczyk wciąż
239

przywierał do jego nogi jak mała małpka, po czym otworzył drzwi do kuchni, gdzie na stole stała ruina placka. Brązowa polewa była podziurawiona jak okładka książki, którą od lat drążą mole.
- Pippo?! - ryknął Fenoglio, aż Meggie podskoczyła ze strachu, choć niczego nie miała na sumieniu. - Wiem, że mnie słyszysz. I mówię ci, za każdą dziurę w placku zawiążę ci supeł na nosie. Zrozumiano?
Meggie usłyszała chichot. Zdawał się dochodzić z wnętrza szafy obok lodówki. Fenoglio odłamał kawałek placka.
- Paulinko, poczęstuj dziewczynkę, jeśli nie brzydzą jej te wydłubane dziury - powiedział.
Paulinka wyszła spod stołu i spojrzała pytająco na Meggie.
- Wcale mnie nie brzydzą - zapewniła Meggie, na co Paulinka potężnym nożem ukroiła równie potężny kawałek placka i położyła go przed Meggie na serwetce.
- Pippo, podaj jeden z talerzyków w róże - rzeki Fenoglio.
Z szafki wysunęła się rączka trzymająca talerzyk w powalanych czekoladą paluszkach. Meggie szybko złapała talerzyk, zanim zdążył upaść na ziemię, i położyła na nim ciasto.
- Pan też chce? - zwrócił się Fenoglio do Mo.
- Wolałbym książkę - odparł Mo. Był bardzo blady.
Fenoglio odczepił małego od swojej nogi i usiadł.
- Poszukaj sobie innego drzewa, Rico - powiedział, po czym w zamyśleniu spojrzał na Mo. - Nie mogę jej panu dać - rzekł po chwili. - Nie mam już ani jednego egzemplarza. Skradziono mi je, wszystkie. Posłałem je na wystawę starych książek dla dzieci w Genui. Było wśród nich bogato ilustrowane wydanie specjalne, jeden egzemplarz z ozdobną dedykacją ilustratora, dwie książki należące do moich dzieci, z ich uwagami na marginesach - zawsze je prosiłem o zaznaczanie miejsc, które im się najbardziej spodobały - i wreszcie mój osobisty egzemplarz. Wszystkie zostały skradzione dwa dni po otwarciu wystawy.
240
Mo przejechał ręką po twarzy, jakby chciał zmyć z niej rozczarowanie.
- Skradzione! -wykrztusił. - Oczywiście!
- Oczywiście? - podchwycił Fenoglio, z zaciekawieniem obserwując Mo spod półprzymkniętych powiek. - Musi mi pan to wyjaśnić. Nie wypuszczę pana stąd, dopóki się nie dowiem, dlaczego pyta pan akurat o tę książkę. Poszczuję pana dziećmi, a to średnia przyjemność.
Mo próbował się uśmiechnąć, ale nie bardzo mu to wyszło.
- Mój egzemplarz też został skradziony - powiedział w końcu. - I to też był bardzo szczególny egzemplarz.
- Zdumiewające. - Fenoglio uniósł brwi sterczące mu nad oczami jak dwie kosmate gąsienice. - Proszę opowiadać.
Na jego twarzy nie było już ani cienia wrogości. Królowała na niej ciekawość. W jego oczach Meggie dostrzegła ten sam gorączkowy głód opowieści, jaki i ją zawsze ogarniał na widok każdej nowej książki.
- Niewiele mam do powiedzenia. - Meggie poznała po głosie Mo, że nie zamierza wyjawić prawdy. - Odnawiam książki. Żyję z tego. Pańską książkę znalazłem przed laty w antykwariacie, chciałem ją oprawić na nowo, a potem sprzedać, ale tak mi się spodobała, że ją zatrzymałem dla siebie. A teraz mi ją skradziono i na próżno usiłuję kupić nową. Przyjaciółka, która świetnie zna się na wyszukiwaniu rzadkich książek, poradziła mi w końcu, abym spróbował szczęścia u autora. To ona wystarała się o pana adres. Dlatego jestem tutaj.
Fenoglio strącił kilka okruchów ze stołu.
- Pięknie - powiedział. - Ale to jeszcze nie jest cała historia.
- Jak pan to rozumie?
Stary człowiek wpatrywał się w twarz Mo, aż ten odwrócił głowę, spoglądając w wąziutkie okno kuchenne.
- Rozumiem to tak, że na odległość potrafię wyczuć dobrą historię. Więc niech pan nie próbuje ukrywać jej przede mną.
1
241
Proszę mówić. Dostanie pan za to kawałek tego wspaniałego placka z dziurami.
Paulinka usadowiła się Fenoglio na kolanach, z głową pod jego podbródkiem, i przyglądała się Mo równie zaciekawiona.
Mo potrząsnął głową.
- Nie, może lepiej nie. I tak by mi pan nie uwierzył.
- O, ja wierzę w najbardziej zwariowane rzeczy - zapewnił go Fenoglio, podając kawałek ciasta. - Wierzę w każdą historię, jeśli jest tylko dobrze opowiedziana.
Drzwi szafki uchyliły się i Meggie zobaczyła wysuwającą się z nich głowę chłopczyka.
- A co z moją karą? - spytał.
Sądząc po uwalanych czekoladą palcach, musiał to być Pippo.
- Później - odparł Fenoglio. - Teraz mam coś innego do roboty.
Najwyraźniej rozczarowany Pippo wygramolił się z szafy.
- Powiedziałeś, że mi zawiążesz supły na nosie.
- Zawiążę ci węzły podwójne, marynarskie, motyle, jakie tylko chcesz, ale najpierw muszę wysłuchać tej historii. Tymczasem zrób jeszcze parę głupstw, zanim będę miał czas.
Pippo, nadąsany, wysunął dolną wargę i wybiegł na korytarz. Drugi malec szybko popędził za nim.
Mo wciąż milczał, strącał okruszyny ciasta, rysował palcem jakieś wzory na drewnianym blacie o wyszczerbionych brzegach.
- W tej historii występuje ktoś, komu obiecałem, że nic panu nie powiem.
- Zła obietnica nie staje się lepsza przez to, że się jej dotrzymuje - rzekł Fenoglio. - Tak przynajmniej jest napisane w jednej z moich ulubionych książek.
- Nie wiem, czy to była zła obietnica. - Mo spojrzał w sufit, jakby tam spodziewał się znaleźć odpowiedź. - No dobrze -zdecydował się w końcu. - Opowiem ją panu, ale Smolipaluch mnie zabije, gdy się o tym dowie.
242
- Smolipaluch? Nazwałem tak kiedyś jedną z moich postaci. Oczywiście to ten kuglarz z Atramentowego serca. Uśmierciłem go w przedostatnim rozdziale, płacząc przy tym jak bóbr.
Meggie o mało się nie udławiła kawałkiem ciasta, który właśnie włożyła do ust. Ale Fenoglio ciągnął spokojnie:
- Niewiele moich postaci umiera, ale czasem po prostu nie da się inaczej. Sceny umierania pisze się trudno, zwykle wychodzą nam zbyt łzawe, ale ta ze Smolipaluchem rzeczywiście mi się udała.
Meggie z przerażeniem spojrzała na Mo.
- On umrze? Ale... wiedziałeś o tym?
- Jasne. Przeczytałem książkę do końca, Meggie.
- Dlaczego mu nie powiedziałeś?
- Nie chciał znać prawdy.
Fenoglio przysłuchiwał się tej wymianie zdań zdezorientowany i zaciekawiony.
- Kto go zabije? - spytała Meggie. - Basta?
- Ach, Basta! - Fenoglio uśmiechnął się pod nosem, a każda zmarszczka na jego twarzy wyrażała samozadowolenie. - Jeden z najlepszych łotrów, jakich kiedykolwiek wymyśliłem. Wściekły pies, ale nawet w połowie nie tak zły jak inny mój czarny charakter: Capricorn. Basta dałby się dla niego pokrajać, ale Capri-cornowi obce jest pojęcie lojalności. On w ogóle nic nie czuje, absolutnie nic, nawet własne okrucieństwo nie sprawia mu przyjemności. Tak, w Atramentowym sercu udało mi się kilka mrocznych postaci, a do tego jeszcze ten Cień, pies Capricorna, jak go zawsze nazywałem. Ale to oczywiście zbyt łagodne określenie dla takiego potwora.
- Cień? - Z gardła Meggie wydobył się zaledwie zduszony szept. - To on zabije Smolipalucha?
- Nie, nie. Przepraszam cię, zapomniałem o twoim pytaniu. Kiedy zacznę mówić o moich postaciach, nie mogę się już zatrzymać. Nie, Smolipalucha zabija jeden z ludzi Capricorna. Ta
243
scena naprawdę mi się udała. Smolipaluch ma oswojoną kunę, ten człowiek Capricorna chce ją zabić, bo sprawia mu przyjemność zabijanie małych zwierzątek, Smolipaluch chce ratować swojego puszystego przyjaciela i za niego umiera.
Meggie milczała.
"Biedny Smolipaluch" - myślała.
Nie mogła się uspokoić.
- Który z ludzi Capricorna to zrobi? - spytała. - Płaski Nos? Czy może Cockerell?
Fenoglio patrzył na nią z podziwem.
- No, coś takiego. Pamiętasz ich nazwiska? Ja zapominam je zaraz, jak je tylko wymyślę.
- Żaden z tych dwu, Meggie - odezwał się Mo. - W książce nawet nie pada imię mordercy. Cała zgraja ludzi Capricorna ściga Gwina i w końcu jeden z nich przebija nożem Smolipalu-cha. Ten, który wciąż na niego czeka.
- Czeka? - Fenoglio spojrzał na Mo zbity z tropu.
- To obrzydliwe - szepnęła Meggie. - Cieszę się, że nie czytałam dalej.
- A to co ma znaczyć? Mówisz może o mojej książce? -W głosie Fenoglia brzmiała uraza.
-Tak - powiedziała Meggie. - Właśnie o niej. - Spojrzała pytająco na Mo. - A Capricorn? Kto jego zabije?
- Nikt.
- Nikt?
Meggie spojrzała z takim wyrzutem na Fenoglia, że ten w zakłopotaniu potarł swój pokaźny nos.
- Czemu tak na mnie patrzysz?! -wykrzyknął zaczepnym tonem. - Owszem. Pozwalam mu ujść z życiem. To jeden z moich najlepszych łotrów. Dlaczego miałbym go uśmiercać? W życiu jest tak samo: wielcy mordercy uchodzą z życiem i żyją szczęśliwie aż po kres swoich dni, a dobrzy umierają, czasem nawet ci najlepsi. Dlaczego w książkach musi być zawsze inaczej?
244
- A co z Basta? Czy on też przeżyje? - Meggie przypomniała sobie okrzyk Farida: "Dlaczego ich nie zabijecie? Przecież oni też chcieli nas zabić!".
- Basta też przeżyje - odparł Fenoglio. - Przez jakiś czas nosiłem się z zamiarem napisania dalszego ciągu Atramentowego serca i dlatego nie chciałem się ich pozbywać. Byłem z nich dumny! No, dobrze, Cień też mi nieźle wyszedł, to prawda, ale najbardziej jestem przywiązany do tych dwóch. Wiesz, gdybyś mnie spytała, z którego byłem bardziej dumny - z Basty czy Ca-pricorna - to nie umiałbym ci odpowiedzieć!
Mo patrzył w okno. Po chwili spojrzał na Fenoglia.
- Chciałby pan ich spotkać? - spytał.
- Kogo? - nie zrozumiał Fenoglio.
- Capricorna i Bastę.
- Do licha, nie! - Fenoglio wybuchnął tak głośnym śmiechem, że Paulinka, przerażona, zatkała mu dłonią usta.
- A my ich spotkaliśmy - powiedział Mo zmęczonym głosem. - Ja i Meggie... i Smolipaluch.

\
25
Zk zakończenie
Opowiadanie, powieść, bajka - przypominają żywe istoty, a może nawet nimi są. Mają głowę, nogi, układ krwionośny, a nawet ubranie,
tak jak prawdziwi ludzie.
Erich Kastner, Emil i detektywi
Fenoglio długo milczał, kiedy Mo skończył swoją opowieść. Paulinka dawno już pobiegła szukać Pippa i Rica. Baraszkowali na górze, Meggie słyszała tupot bosych stóp na drewnianych balach poddasza, skoki, szurania, chichoty i krzyki. Ale w kuchni Fenoglia zaległa taka cisza, że słychać było tykanie zegara wiszącego na ścianie koło okna.
- Ma te blizny na twarzy, wie pan...? - Fenoglio podniósł pytający wzrok na Mo.
Mo skinął głową.
Fenoglio strząsnął kilka okruchów ze spodni.
- Te blizny to dzieło Basty - powiedział. - Podobała im się ta sama dziewczyna.
- Wiem - skinął głową Mo. Fenoglio spojrzał w okno.
- Wróżki opatrzyły mu rany - powiedział. - Dlatego pozostały tylko delikatne blizny, tylko trzy blade krechy na
246
twarzy, czy tak? - Stary człowiek znów popatrzył pytająco na Mo.
Mo skinął głową. Przez otwarte okno w domu naprzeciwko słychać było, jak w środku matka robi awanturę dziecku. Feno-glio zwrócił wzrok w tamtą stronę.
- Właściwie powinienem być teraz bardzo, bardzo dumny -mruknął. - Każdy pisarz chciałby stworzyć postacie pełne życia, a moje wręcz wyszły żywe z książki!
- Bo mój ojciec je wyczytał - powiedziała Meggie. - On to potrafi zrobić także z innymi książkami.
- Ach, oczywiście. - Fenogłio skinął głową. - Dobrze, że mi o tym przypominasz. Inaczej mógłbym się uważać za jakiegoś boga, prawda? Ale z powodu twojej matki jest mi naprawdę przykro. Chociaż z drugiej strony to właściwie nie moja wina.
- Mój ojciec bardziej to przeżywa - wtrąciła Meggie. - Ja jej właściwie nie pamiętam.
Mo spojrzał na nią zdziwiony.
- Oczywiście. Byłaś wtedy mniejsza od moich wnuków! -stwierdził Fenogłio w zadumie, podchodząc do okna. - Naprawdę chętnie bym go zobaczył - powiedział. - Mam na myśli Smo-lipalucha. Teraz jest mi przykro, że zgotowałem mu taki koniec. Ale to jakoś do niego pasowało. Jak to pięknie wyraził Szekspir: Każdy gra jakąś rolę, a moja rola jest smutna.
Wyglądał na ulicę. Na górze coś się stłukło, ale Fenogłio nie zwracał na to uwagi.
- Czy to pana dzieci? - spytała Meggie, wskazując palcem w górę.
- Uchowaj Boże, nie. To moje wnuki. Jedna z moich córek też tutaj mieszka. Przychodzą do mnie ciągle, a ja opowiadam im różne historie. Połowa wsi słucha moich historii, ale nie mam już siły przelewać ich na papier. Gdzie on teraz jest? - Fenogłio odwrócił się i spojrzał pytająco na Mo.
247
- Smolipaluch? Nie wolno mi tego mówić. On nie chce pana widzieć.
- Bardzo się przestraszył, gdy tata opowiedział mu o panu -dodała Meggie.
"Ale Smolipaluch musi się dowiedzieć, co się z nim stanie -myślała gorączkowo - musi. Może wtedy zrozumie, że nie powinien wracać. I wiecznie tęsknić" - z goryczą dodała w myślach.
- Muszę go zobaczyć! Tylko jeden raz. Nie rozumie pan? -W oczach Fenoglia malowała się niema prośba. - Mógłbym niepostrzeżenie pójść za wami. Przecież nie może mnie rozpoznać. Chcę się tylko upewnić, czy wygląda tak, jak go sobie wyobrażałem.
Ale Mo potrząsnął głową.
- Myślę, że będzie lepiej, jeśli go pan zostawi w spokoju.
- Bzdura! Mogę go oglądać, kiedy chcę. W końcu to ja go wymyśliłem!
- I zabiłem - dorzuciła Meggie.
- No tak. - Fenoglio podniósł bezradnie ręce. - Chciałem, żeby książka była ciekawa. Nie lubisz ciekawych historii?
- Tylko wtedy, gdy się dobrze kończą.
- Dobrze kończą! - prychnął pogardliwie Fenoglio, nadstawiając uszu.
Coś lub ktoś upadł ciężko na drewnianą podłogę i rozległ się płacz. Fenoglio skoczył do drzwi.
- Proszę zaczekać! Zaraz wracam! - krzyknął i znikł za drzwiami.
- Mo - szepnęła Meggie. - Musisz powiedzieć Smolipalu-chowi! Musisz mu powiedzieć, że nie może wrócić.
- On nie chce słuchać, wierz mi. - Mo potrząsnął głową. -Próbowałem już z dziesięć razy. Może to wcale nie jest zły pomysł, żeby się spotkał z Fenogliem. Swojemu twórcy uwierzy prędzej niż mnie. - Westchnął, strącając ze stołu okruszyny. -W Atramentowym sercu była taka ilustracja - mówił cicho, prze-
248
suwając otwartą dłonią po blacie, jakby w ten sposób chciał ją wyczarować. - Grupa kobiet stoi w bramie, są odświętnie ubrane, jakby udawały się na jakąś uroczystość. Jedna z nich ma takie same jasne włosy jak twoja matka. Na obrazku nie widać jej twarzy, bo jest odwrócona plecami do widza, ale zawsze sobie wyobrażałem, że to ona. Obłęd, co?
- Mo, obiecaj mi, że nie wrócisz do tej wioski - odezwała się Meggie, kładąc dłoń na jego dłoni. - Proszę! Obiecaj mi, że nie będziesz próbował odzyskać książki.
Sekundnik na kuchennym zegarze Fenoglia rozcinał czas na boleśnie cienkie plasterki. Wreszcie Mo odpowiedział:
- Obiecuję.
- Spójrz mi w oczy! Mo usłuchał.
- Obiecuję! - powtórzył. - Jest tylko jeszcze jedna sprawa, którą chcę omówić z Fenogliem, a potem wracamy do domu i zapomnimy o książce. Zadowolona?
Meggie skinęła głową. Zastanawiała się tylko, co tu jest jeszcze do omawiania.
Fenoglio wrócił z zapłakanym Pippem na plecach. Pozostałych dwoje szło za dziadkiem ze skruszonymi minami.
- Dziury w placku, a teraz jeszcze dziura w głowie. Chyba powinienem was odesłać do domu! - złorzeczył Fenoglio, sadzając Pippa na krześle.
Potem przetrząsnął wielką szafę, znalazł plaster i niezbyt delikatnie zakleił wnukowi rozbite czoło. Mo odsunął krzesło i wstał.
- Zastanowiłem się - powiedział. - Zaprowadzę pana do Smolipalucha.
Fenoglio odwrócił się do niego zaskoczony.
- Może panu uda mu się wytłumaczyć, że nie może wrócić - ciągnął Mo. - Inaczej, kto wie, co jeszcze może zrobić.
249
Obawiam się, że to się może źle dla niego skończyć... Poza tym mam pewien pomysł, zupełnie zwariowany, ale chętnie bym go z panem omówił.
- Bardziej zwariowane od tego, co dotąd usłyszałem? To chyba niemożliwe?
Wnuki Fenoglia zniknęły w szafie ubraniowej i chichocząc, zamknęły za sobą drzwi.
- Wysłucham pańskiego pomysłu - powiedział Fenoglio. -Ale najpierw chcę zobaczyć Smolipalucha!
Mo spojrzał na Meggie. Rzadko zdarzało mu się złamać przyrzeczenie i czuł się nie w porządku. Meggie rozumiała to aż za dobrze.
- Czeka na placu - rzekł Mo z wahaniem. - Ale najpierw sam z nim porozmawiam.
- Na placu? - Oczy Fenoglia rozszerzyły się z przejęcia. - To cudownie!
Jednym skokiem znalazł się przed małym lustrem, które wisiało obok kuchennych drzwi. Przeczesał palcami swoje ciemne włosy, jakby się obawiał, że Smolipaluch może się rozczarować widokiem swego twórcy.
- Będę udawał, że go nie widzę! - mówił podniecony. - Tak, tak to zrobimy.
W szafie rozległ się hałas i wypadł z niej Pippo, w kurtce sięgającej mu do pięt. Na głowie miał kapelusz, tak wielki, że opadał mu na oczy.
- Naturalnie! - Fenoglio ściągnął mu kapelusz i nałożył go sobie na głowę. - O to chodzi. Wezmę ze sobą dzieci! Dziadek z trzema wnukami - to chyba nie jest niepokojący widok?
Mo skinął głową i popchnął Meggie na korytarz.
Gdy ruszyli uliczką w kierunku placu, gdzie zostawili samochód, Fenoglio szedł za nimi w odległości kilku metrów. Wokół niego skakały wnuki jak trzy młode psiaki.
/
26
Ciarki i przeczucie
W tym momencie Edith zamknęła książkę. Spojrzała na mnie i oznajmiła:
-Życie nie jest sprawiedliwe, Billy. Choć mówimy tak naszym dzieciom, to jedna z najgorszych rzeczy, jaką możemy zrobić. To kłamstwo, i w dodatku okrutne. Życie nie jest sprawiedliwe, nigdy nie było i nigdy nie będzie.
William Goldman, Narzeczona księcia
Smolipaluch siedział na chłodnych kamiennych schodkach i czekał. Było mu niedobrze ze strachu, sam nie wiedział przed czym. Może ten pomnik za plecami za bardzo mu przypominał
0 śmierci? Zawsze bał się śmierci, wyobrażał ją sobie jako coś lodowatego, jak noc bez ognia. Chociaż ostatnio bardziej od śmierci bał się czego innego - smutku. Od kiedy Czarodziejski Język ściągnął go do tego świata, smutek towarzyszył mu jak drugi cień. Smutek paraliżujący członki i zasnuwający niebo szarością.
Obok niego Farid skakał w górę i w dół po schodach, w górę
1 w dół, niezmordowanie, lekko i z zadowoloną miną, jak gdyby Czarodziejski Język sprowadził go do raju. Co sprawiało, że był taki szczęśliwy? Smolipaluch rozejrzał się dookoła: wąskie domy, bladożółte, różowe i brzoskwiniowe, ciemnozielone okien-
251
nice i rdzawoczerwone dachy, kwitnący oleander pod murem, wyglądający tak, jakby jego gałęzie stanęły w płomieniach, koty ocierające się o rozgrzane mury. Farid podpełzł do jednego z nich, chwycił go za szare futerko i posadził sobie na kolanach, chociaż kot wbił mu pazury w udo.
- Wiesz, co robią tutejsi ludzie, żeby koty się za bardzo nie rozmnożyły? - Smolipaluch wyciągnął nogi i mrużąc oczy, patrzył w słońce. - Z nadejściem zimy zabierają swoje koty do domu, a dla bezpańskich wystawiają miski z zatrutym jedzeniem.
Farid pogłaskał burego kota po spiczastych uszach. Twarz mu stężała, nie pozostał na niej nawet ślad beztroskiego szczęścia, które jeszcze przed chwilą łagodziło jej rysy. Smolipaluch szybko odwrócił wzrok. Dlaczego mu to powiedział? Czy drażnił go wyraz szczęścia na twarzy chłopca?
Farid puścił kota i wdrapał sią na sam szczyt schodków.
Siedział na murku okalającym pomnik, z podciągniętymi nogami, gdy Mo i Meggie wrócili. Czarodziejski Język nie miał ze sobą książki, jego twarz była spięta, malowały się na niej wyrzuty sumienia.
"Dlaczego? - zastanawiał się Smolipaluch. - Dlaczego Czarodziejski Język ma wyrzuty sumienia?".
Smolipaluch rozejrzał się nieufnie, sam nie wiedząc, czego szuka. Czarodziejski Język ma zawsze wypisane na twarzy to, co czuje, jest jak otwarta księga, w której każdy może czytać. Jego córka jest inna. Trudniej poznać, co się dzieje w jej duszy. Ale gdy teraz zbliżała się do niego, Smolipaluch wyczytał troskę w jej oczach, może nawet współczucie. Czy to jemu współczuła? Co ten pisarczyk jej opowiedział, że ona tak na niego patrzy?
Podniósł się, otrząsając spodnie z kurzu.
- Nie miał już książki, tak? - powiedział, gdy tych dwoje stanęło przed nim.
- Zgadza się. Wszystkie zostały skradzione - odparł Czarodziejski Język. - Już kilka lat temu.
252
Jego córka nie spuszczała oczu ze Smolipalucha.
- Co się tak gapisz, księżniczko? - ofuknął ją. - Może wiesz coś, o czym ja nie wiem?
Strzał w dziesiątkę. Zupełnie mimo woli. Nie chciał w nic trafiać, zwłaszcza w prawdę. Dziewczynka przygryzła wargi i wciąż patrzyła na niego z tą mieszaniną troski i współczucia.
Smolipaluch przejechał ręką po twarzy, wyczuwając palcami blizny przyklejone do twarzy niczym pocztówka: "Najlepsze życzenia od Basty". Ani na chwilę nie mógł zapomnieć tego wściekłego psa Capricorna. "Żebyś się w przyszłości jeszcze bardziej podobał dziewczynom!" - syknął mu do ucha Basta, zanim otarł nóż z jego krwi.
- O, do diabla, po stokroć do diabła! - Smolipaluch z wściekłością kopnął kamienne schodki, potłuczona stopa jeszcze długo miała mu o tym przypominać. - Opowiedziałeś temu pisarczykowi o mnie! - wrzasnął na Mo. - I teraz nawet twoja córka wie o mnie więcej niż ja sam! W porządku, gadajcie. Teraz ja też chcę wiedzieć. Mów wszystko. Zawsze chciałeś mi to powiedzieć. Basta mnie powiesi, o to chodzi? Wyciągnie mi szyję, aż stracę oddech i zesztywnieję jak kij, czy tak? Ale co mi to może przeszkadzać? Basta jest teraz tutaj. Historia się zmieniła, musiała się zmienić! Basta nic mi nie może zrobić, jeśli mnie odeślesz z powrotem tam, gdzie jest moje miejsce!
Smolipaluch postąpił krok w kierunku Czarodziejskiego Języka, chciał go chwycić, potrząsnąć nim, okładać pięściami za to wszystko, co mu wyrządził, ale dziewczynka stanęła między nimi.
- Przestań! To nie Basta! - krzyknęła, odpychając go. - To któryś z ludzi Capricorna, nie wiadomo który, ale on już na ciebie czeka. Chcą zabić Gwina, a ty usiłujesz mu pomóc i za to cię zabijają! Zupełnie nic się nie zmieniło! To się stanie, nic na to nie poradzisz. Rozumiesz to? Dlatego musisz tu zostać, nie możesz wrócić, nigdy!

253
Smolipaluch wlepił w nią wzrok, jakby w ten sposób mógł zmusić ją do milczenia, ale ona wytrzymała jego spojrzenie. Próbowała go nawet wziąć za rękę.
- Ciesz się, że tu jesteś! - wyjąkała, podczas gdy on cofnął się o krok. - Tu możesz się od nich uwolnić. Możesz odejść daleko stąd i... - Głos jej uwiązł w gardle.
Może dostrzegła łzy w oczach Smolipalucha. Ze złością otarł je rękawem. Obejrzał się jak zwierzę w potrzasku szukające wyjścia. Ale nie było wyjścia. Nie mógł ani iść naprzód, ani - co było jeszcze gorsze - cofnąć się.
Na przystanku autobusowym stały trzy kobiety, patrzyły zaciekawione w ich kierunku. Smolipaluch często ściągał na siebie spojrzenia ciekawskich, wszyscy czuli, że nie należy do tego świata. Pozostanie tu obcy, na zawsze.
Po drugiej stronie placyku trójka dzieci grała z dziadkiem w piłkę nożną puszką po coca-coli. Farid im się przyglądał. Przez ramię miał przewieszony plecak Smolipalucha, na spodniach kłaczki szarej sierści. Pogrążony był w głębokiej zadumie, bosymi palcami wczepił się w szparę między płytami chodnika. Bez przerwy zdejmował adidasy, które mu kupił Smolipaluch, biegał boso nawet po gorącym asfalcie, z butami przywiązanymi do plecaka, jakby to był jakiś łup.
Czarodziejski Język również patrzył na dzieci bawiące się z dziadkiem. Czy to możliwe, żeby dał znak staremu? Ten bowiem zostawił dzieci i podszedł do nich. Smolipaluch cofnął się o krok. Ciarki przeszły mu po grzbiecie.
- Moje wnuki przez cały czas podziwiają kunę, którą chłopiec prowadzi na smyczy - powiedział stary, podchodząc bliżej.
Smolipaluch cofnął się jeszcze o krok. Dlaczego ten człowiek tak mu się przygląda? Patrzy na niego zupełnie inaczej niż kobiety na przystanku.
- Dzieci twierdzą, że kuna pokazuje sztuczki. I że chłopiec połyka ogień. Może moglibyśmy przyjrzeć się temu z bliska?
254
Smolipaluch drżał na całym ciele, choć słońce paliło mu skórę. Jak ten stary na niego patrzy - jak na psa, który mu dawno temu uciekł, a teraz powrócił, z podwiniętym ogonem i zawszoną sierścią, ale to na pewno jego pies.
- Bzdura, tu nie ma żadnych sztuczek! - wykrzyknął. - Tu nie ma nic do oglądania!
Znów zrobił krok do tyłu, ale stary się zbliżał, jak gdyby łączyła ich niewidzialna więź.
- Przykro mi! - powiedział, podnosząc rękę, jakby chciał dotknąć blizn na jego twarzy.
Smolipaluch oparł się plecami o jakiś samochód. Stary był tuż-tuż. Jak on się na niego gapi...
- Zjeżdżaj pan! - Smolipaluch odepchnął go brutalnie. - Fa-ridzie, przynieś moje rzeczy!
Chłopiec podskoczył do niego. Smolipaluch wyrwał mu plecak z ręki, złapał kunę i zaczął pakować ją do środka, nie zważając na jej ostre, gryzące zęby. Stary gapił się na różki na głowie Gwina. Smolipaluch gwałtownym ruchem zarzucił plecak na ramię i próbował go wyminąć.
- Proszę, chcę tylko z tobą porozmawiać. - Stary zastąpił mu drogę i chwycił go za ramię.
-Aleja nie chcę!
Smolipaluch próbował uwolnić się z uścisku. Kościste palce były wyjątkowo silne, ale on miał przecież jeszcze nóż Basty. Wyciągną! go z kieszeni, nacisnął sprężynę, klinga odskoczyła, podsunął staremu ostrze pod brodę. Ręka mu drżała, nigdy jeszcze nie groził nikomu nożem, ale stary go puścił.
Smolipaluch pognał przed siebie.
Nie zważał na wołania Czarodziejskiego Języka. Pędził na przełaj, jak robił to tyle razy przedtem. Zawsze mógł liczyć na swoje nogi, choćby nie wiedział, dokąd go zaniosą. Zostawił za sobą wioskę i drogę, przemykał się pod drzewami, biegł przez wysoką, dziką trawę, znikał w krzakach janowca o musztardowym kolorze,
255
chował się pod srebrnoszarym listowiem oliwek... byle dalej od domów, asfaltowych dróg. Na odludziu był zawsze bezpieczny.
Dopiero gdy każdy oddech zaczął sprawiać mu nieznośny ból, rzucił się w trawę, tuż obok porzuconej na pustkowiu cysterny, w której kumkały żaby i w której parowała w słońcu deszczówka. Leżał na plecach, ciężko dysząc, słysząc bicie własnego serca, i patrzył w niebo.
- Kim był ten stary?
Aż podskoczył z wrażenia. Przed nim stał chłopiec. A więc pobiegł za nim.
- Zjeżdżaj stąd! -wrzasnął Smolipaluch.
Chłopiec usiadł pośród polnych kwiatów. Było ich wszędzie pełno - niebieskie, żółte, czerwone. Łąka wyglądała jak spryskana farbą.
- Nie jesteś mi potrzebny! - warknął Smolipaluch. Chłopiec w milczeniu zerwał kwiat obuwika i przyglądał mu się
zaciekawiony, bo wyglądał jak trzmiel, który usiadł na łodydze.
- Jaki dziwny kwiat - mruknął pod nosem. - Nigdy jeszcze takiego nie widziałem.
Smolipaluch usiadł, opierając się plecami o cysternę.
- Jeszcze będziesz żałował, jeśli za mną pójdziesz - powiedział. - Ja wracam. Wiesz dokąd.
Kiedy to mówił, zrozumiał, że się zdecydował. Już dawno. Wróci tam. Tchórz Smolipaluch wróci do jaskini lwa. Obojętne, co mówi Czarodziejski Język, obojętne, co mówi jego córka... Chciał tylko jednego. Zawsze chciał tylko jednego. A jeśli nie może mieć tego od razu, wystarczy mu chociaż nadzieja, że kiedyś spełni się jego pragnienie.
Chłopiec nie ruszał się z miejsca.
- No, idź już. Wracaj do Czarodziejskiego Języka! On się tobą zajmie.
Farid nadal siedział bez ruchu, obejmując rękoma kolana.
256

- Wracasz do wioski? - spytał.
- Tak! Tam gdzie mieszkają diabły i demony. Wierz mi, takiego chłopca jak ty zabiją i zjedzą na śniadanie. Kawa będzie im potem dwa razy lepiej smakowała.
Farid gładził policzek kwiatem obuwika. Skrzywił się od jego łaskotania.
- Gwin chce wyjść - powiedział.
Miał rację. Kuna przegryzła plecak i wysunęła pyszczek. Smolipaluch rozwiązał rzemienie i ją wypuścił.
Gwin, mrużąc oczy, wystawił pyszczek do słońca, prychnął rozzłoszczony, pewnie nie spodobała mu się pora dnia, i smyr-gnął do chłopca.
Farid posadził go sobie na ramieniu i spojrzał poważnie na Smolipalucha.
- Nigdy jeszcze nie widziałem takich kwiatów - powtórzył. -Ani takich zielonych wzgórz, ani takiej kuny. Ale takich mężczyzn jak ci, o których mówisz, znam dobrze. Wszędzie są tacy sami.
- Ci są wyjątkowo źli. - Smolipaluch potrząsnął głową.
- Wcale nie.
Upór w głosie chłopca rozśmieszył Smolipalucha, chociaż sam nie wiedział dlaczego.
- Moglibyśmy pójść gdzie indziej - powiedział chłopiec.
- Nie moglibyśmy.
- Dlaczego? Czego chcesz w tej wiosce?
- Coś ukraść - odparł Smolipaluch.
Chłopiec skinął głową, jakby kradzież była najzwyklejszą w świecie rzeczą, i wsunął kwiat obuwika do kieszeni.
- Nauczysz mnie przedtem jeszcze więcej o ogniu?
- Przedtem?
Smolipaluch uśmiechnął się. Sprytny chłopak, wie, że nie będzie żadnego potem.
- Jasne - odparł. - Nauczę cię wszystkiego, co umiem. Przedtem.
257
27
(pomysf
- To wszystko możliwe - powiedział Strach na Wróble. - Ale obietnica jest obietnicą, obietnic trzeba dotrzymywać.
L. Frank Baum, Czarnoksiężnik z krainy Oz
A jednak po zniknięciu Smolipalucha nie pojechali do Elinor.
- Meggie, wiem, obiecałem ci, że zaraz wrócimy do Elinor -powiedział Mo, gdy stali skonsternowani na placu przed pomnikiem. - Ale wolałbym wyruszyć dopiero jutro. Mówiłem ci, że muszę omówić pewną rzecz z Fenogliem.
Stary wciąż stał w tym samym miejscu, gdzie przed chwilą rozmawiał ze Smolipaluchem, i patrzył w głąb ulicy, którą uciekł sztukmistrz. Wnuki szarpały go i coś mówiły, ale on zdawał się ich nie widzieć.
- Co chcesz z nim omówić?
Mo usiadł na stopniach pomnika i przyciągnął Meggie do
siebie.
- Widzisz te nazwiska? - Wskazał w górę, gdzie wyryte w kamieniu litery mówiły o ludziach, których już nie było na świecie. - Za każdym z tych nazwisk kryje się jakaś rodzina - matka, ojciec, rodzeństwo, żona. Gdyby ktoś z nich dowiedział się, że można te litery ożywić, że to, co teraz jest tylko nazwiskiem, mo-
258
że stać się na powrót człowiekiem z krwi i kości - czy nie sądzisz, że uczyniłby wszystko - naprawdę wszystko - aby to się ziściło? Meggie przyglądała się długim kolumnom nazwisk. Na samej górze z prawej strony ktoś wymalował serce, a na kamieniach ułożonych wokół pomnika leżały zwiędłe kwiaty.
- Nikt nie może przywrócić do życia umarłych - ciągnął Mo. - Może to prawda, że wraz ze śmiercią zaczyna się tylko nowa historia, ale nikt jeszcze nie czytał księgi, w której te historie są zapisane, a ten, kto je napisał, na pewno nie mieszka w małej dziurze na wybrzeżu i nie gra z wnukami w piłkę. Ale imię twojej matki nie jest wyryte w kamieniu, jak te tutaj - ono tkwi w książce, a ja mam pewien pomysł, jak by można zmienić to, co się wydarzyło dziewięć lat temu.
- Chcesz tam wrócić!
- Nie, nie chcę tam wrócić. Przecież dałem ci słowo. Czy kiedykolwiek złamałem dane słowo?
Meggie potrząsnęła głową.
"Złamałeś słowo dane Smolipaluchowi" - pomyślała, ale nie powiedziała tego głośno.
- No, widzisz - ciągnął Mo. - Muszę porozmawiać z Feno-gliem, tylko dlatego chcę jeszcze zostać.
Meggie patrzyła na morze. Słońce przebiło się przez chmury i woda nagle zalśniła kolorami, jakby ktoś wlał do morza farbę.
- Jest niedaleko stąd - mruknęła. -Co?
- Wioska Capricorna. Mo spojrzał na wschód.
- Tak, to dziwne, że w końcu wrócił tutaj, prawda? Jakby szukał miejsca podobnego do tego, które opisuje jego opowieść.
- A jeśli nas znajdzie?
- Bzdura. Wiesz, ile jest miejscowości na tym wybrzeżu? Meggie wzruszyła ramionami.
- Już raz cię znalazł, chociaż byłeś bardzo daleko stąd.
259
- Tylko dzięki pomocy Smolipalucha, ale on mu już na pewno więcej nie pomoże. - Mo podniósł się i postawił Meggie na ziemi. - Chodź, spytamy Fenoglia, gdzie tu można przenocować. Zresztą wydaje się, że ktoś powinien dotrzymać mu towarzystwa.
Fenoglio nie zdradził im, czy Smolipaluch wygląda tak, jak go sobie wyobrażał. W ogóle mało się odzywał, kiedy wracali wszyscy do jego domu. Ale twarz mu się rozjaśniła, kiedy Mo powiedział, że on i Meggie chętnie by zostali jeszcze jeden dzień. Zaproponował im nawet skorzystanie z drugiego mieszkania, które czasem wynajmował turystom. Mo z wdzięcznością przyjął propozycję.
On i stary człowiek rozmawiali aż do wieczora, podczas gdy wnuki Fenoglia ścigały Meggie po starym, pełnym zakamarków domu. Mężczyźni zamknęli się w gabinecie Fenoglia. Przylegał on do kuchni i Meggie co chwila przykładała ucho do drzwi, ale Pippo i Rico dopadali jej za każdym razem i ciągnęli brudnymi rączkami do najbliższych schodów, zanim zdążyła uchwycić choćby parę słów.
W końcu dała za wygraną. Poszła z Paulinką obejrzeć kotkę i jej młode baraszkujące w małym ogródku za domem, a potem z całą trójką dzieci udała się do domu ich rodziców. Ale nie zabawili tam długo, tylko tyle, ile było trzeba dla przekonania matki, aby im pozwoliła zostać u dziadka na kolacji.
Jedli makaron z szałwią. Pippo i Rico z odrazą zgarniali z nitek cierpką zieleninę, ale Meggie i Paulince bardzo smakowały chrupiące listki. Po kolacji Mo z Fenogliem wypili całą butelkę czerwonego wina. Gdy wreszcie stary pisarz odprowadził ich do drzwi, powiedział na pożegnanie:
- No, to umowa stoi, Mortimerze. Ty zajmiesz się moimi książkami, a ja od jutra zabieram się do pracy.
- O jaką pracę chodzi, Mo? - spytała Meggie, gdy szli słabo oświetlonymi uliczkami.
260
Noc nie przyniosła ochłodzenia, wiał jakiś dziwny wiatr, gorący, suchy i piaszczysty, jakby niósł pustynię ku morzu.
- Wolałbym, żebyś już o tym nie myślała - powiedział Mo. -Po prostu zachowujmy się przez kilka dni tak, jakbyśmy byli na wakacjach. Wszystko tu pachnie wakacjami, nie uważasz?
Meggie skinęła tylko głową. Tak, Mo znał ją bardzo dobrze -często czytał jej myśli, zanim je wypowiedziała - ale czasem zapominał, że córka nie ma już pięciu lat i że nie wystarczy kilka miłych słów, aby zapomniała o rzeczach, którymi się martwiła.
"W porządku! - myślała, idąc za ojcem przez pogrążone we śnie ulice. - Skoro on nie chce mi powiedzieć, co Fenoglio ma dla niego załatwić, to zapytam żółwią twarz. A jeśli i on mi nie zdradzi, o co chodzi, wybada to któreś z jego wnuków!".
Meggie już od dawna nie mogła się schować pod stołem, żeby jej nie zauważono, ale Paulinka miała dokładnie taki wzrost, jak potrzeba.
28
Widząc, jak książki kochałem, uprzejmie
Dorzucił tomy z mej biblioteki,
Co mi są droższe nad stracone królestwo!
William Szekspir, Burza
Była już prawie północ, gdy Elinor wreszcie dostrzegła na poboczu bramę swej posiadłości. Po drugiej stronie szosy, w dole, nad brzegiem jeziora, światła domostw układały się w długi sznur błędnych ogników. Ich odbicia drżały na czarnej tafli wody. Jak cudownie być znowu w domu. Nawet wiatr, który uderzył ją w twarz, gdy wysiadła z samochodu, aby otworzyć bramę, wydał jej się swojski. Wszystko było tak dobrze znane: zapach żywopłotu i ziemi, i powietrza, które tutaj było o wiele chłodniejsze i wil-gotniejsze niż na południu. Nie miało też słonego posmaku.
"Możliwe, że będzie mi jeszcze kiedyś tego brakowało" - pomyślała.
Morze zawsze budziło w niej nieokreśloną tęsknotę. Żelazna brama cicho zaskrzypiała, jakby na powitanie. Żaden inny głos nie odezwie się, aby ją powitać.
- Co za bzdurna myśl, Elinor! - mruczała, wsiadając do samochodu. - Powitają cię twoje książki. To chyba wystarczy?
262
Już jadąc tutaj, doznawała dziwnych uczuć. Nie spieszyła się, wracając do domu; jechała bocznymi drogami, przenocowała w górach w jakiejś małej miejscowości, której nazwy nie zapamiętała. Rozkoszowała się samotnością - w końcu przywykła do niej - lecz w którymś momencie cisza panująca w samochodzie zaczęła jej przeszkadzać do tego stopnia, że zatrzymała się w jakiejś mieścinie, gdzie nie było nawet porządnej kawiarni, i weszła do lokalu tylko po to, aby usłyszeć głosy ludzkie. Nie zabawiła tam długo - tyle tylko, żeby wypić filiżankę kawy. Była zła na siebie.
- Co się z tobą dzieje, Elinor? - mruczała niezadowolona, gdy znalazła się znów w samochodzie. - Od kiedy to tęsknisz za towarzystwem ludzi? Najwyższy czas, żebyś wróciła do domu, zanim do reszty zbzikujesz.
Gdy jechała alejką, dom - ciemny i opuszczony - wydał jej się dziwnie obcy. Znajomy zapach ogrodu poprawił jej nieco samopoczucie, kiedy wchodziła na ganek. Lampa nad drzwiami wejściowymi, która zwykle się paliła, była wyłączona i Elinor potrzebowała śmiesznie dużo czasu, żeby trafić kluczem do własnych drzwi. Wchodząc do ciemnego holu, przeklinała człowieka, który zwykle doglądał domu i ogrodu podczas jej nieobecności. Trzy razy próbowała się do niego dodzwonić przed wyjazdem, ale widocznie znowu wybrał się do córki. Dlaczego nikt nie rozumie, jakie skarby kryją się w tym domu? Gdyby były ze złota, to tak, ale to były papierowe skarby, tylko farba drukarska i papier.
Było cicho, bardzo cicho, i przez chwilkę Elinor wydawało się, że słyszy głos Mortimera, który napełnił życiem czerwone wnętrze kościoła. Sto lat mogłaby go słuchać! Dwieście lat, a nawet dłużej.
- Musi mi poczytać, kiedy wróci - mamrotała, zrzucając pantofle z obolałych stóp. - Na pewno znajdzie się jakaś książka, którą może bezpiecznie wziąć do ręki.
263
Dlaczego nigdy dotąd nie uderzyło jej, jak cicho może być w tym domu? Teraz panowała tu śmiertelna cisza i Elinor z trudem odnajdywała radość, której spodziewała się doznać, kiedy znajdzie się znów wśród swoich czterech ścian.
- Dzień dobry, wróciłam! - krzyknęła w mroczną ciszę, próbując namacać kontakt. - Zaraz was poodkurzam i ustawię równiutko, moje skarby!
Zapaliło się światło pod sufitem i Elinor cofnęła się przerażona. Upadła, potknąwszy się o torbę, którą postawiła na podłodze.
- Boże - szepnęła, wstając. - Boże drogi! Nie!
Regały na ścianach - wykonane na zamówienie - były puste, a książki, przedtem ustawione równiutko na półkach - grzbiet przy grzbiecie - leżały teraz bezładnie na podłodze, pogięte, zabrudzone, podeptane, jakby ktoś odtańczył na nich dziki taniec w ciężkich podkutych butach. Elinor zaczęła drżeć na całym ciele. Ostrożnie stawiając stopy pośród swoich zbezczeszczonych skarbów, jakby kroczyła po bagnach, odsuwając je na bok, podnosząc tę lub ową i znów wypuszczając ją z ręki, szła przez długi korytarz prowadzący do drzwi biblioteki.
Korytarz nie wyglądał lepiej. Książki zwalone były w stosy tak wysokie, że Elinor z trudem torowała sobie wśród nich drogę. Wreszcie stanęła pod drzwiami biblioteki. Nie były zamknięte na klamkę, lecz jedynie dotykały framugi, i Elinor na drżących nogach stała tam całą wieczność, nim odważyła się je pchnąć.
Pomieszczenie było puste.
Ani jednej książki - ani na regałach, ani w gablotach, których szkło zostało rozbite. Ani na podłodze. Wszystkie zniknę-ły. A z sufitu zwisał martwy czerwony kogut.
Na ten widok Elinor przycisnęła dłoń do ust. Kogut wisiał łebkiem w dół, grzebień zakrywał martwe oko. Jego pióra wciąż błyszczały, jakby życie, które z niego uszło, uciekło w jego deli-
264
katne rdzawe pióra na piersi, w skrzydła w ciemne plamy i długie pióra ogona, ciemnozielone, jedwabiście połyskujące.
Jedno z okien było otwarte. Na biało lakierowanym parapecie ktoś narysował sadzą strzałkę. Wskazywała na zewnątrz. Eli-nor, mdlejąc ze strachu, na uginających się nogach, podeszła do okna. Noc była na tyle jasna, że mogła wyraźnie zobaczyć to, co leżało w dole na trawniku: bezkształtna kupa popiołu, białawo-szara w świetle księżyca, szara jak skrzydła ćmy, szara jak spalony papier.
Oto one. Jej bezcenne książki. A raczej to, co z nich zostało.
Elinor uklękła na deskach podłogi, na którą tak starannie wybierała drewno. Przez otwarte okno ponad jej głową wpadał powiew wiatru, dobrze znany powiew niosący swąd taki sam jak ten, który wisiał w powietrzu w kościele Capricorna. Elinor chciała krzyczeć, przeklinać, szaleć, ale z jej ust nie wydobył się żaden dźwięk. Mogła tylko płakać.
29
(Do6re miejsce na poóyt
- Nie mam mamy. - Nie tylko nie miał mamy, ale nie miał najmniejszego pragnienia, by mieć mamę. Uważał matki za bardzo przereklamowane osoby.
James M. Barrie, Piotruś Pan
Mieszkanie, które wynajmował turystom Fenoglio, znajdowało się zaledwie kilka uliczek od jego domu. Składało się z maleńkiej łazienki, kuchni i dwóch pokoi. Położone na parterze było nieco ciemne, a łóżka okropnie skrzypiały, ale Meggie mimo to dobrze spała, w każdym razie lepiej niż na spleśniałej słomie u Capricorna albo w rozwalającej się chacie na wzgórzu.
Mo nie mógł spać. Pierwszej nocy Meggie trzykrotnie się budziła, bo w sąsiedztwie wrzeszczały walczące ze sobą koty, i za każdym razem widziała, że Mo leży z otwartymi oczami, rękoma skrzyżowanymi pod głową i wzrokiem utkwionym w ciemnym oknie.
Nazajutrz wstał bardzo wcześnie i w małym sklepiku na końcu uliczki kupił wszystko na śniadanie. Bułeczki były jeszcze ciepłe, a kiedy ojciec zabrał ją do najbliższego miasteczka, by kupić niezbędne narzędzia i materiały - pędzle, noże, płótno, tekturę, Meggie naprawdę odnosiła wrażenie, że jest na waka-
266
A
cjach, zwłaszcza po zjedzeniu ogromnych lodów w kawiarence nad morzem. Wciąż jeszcze miała ich smak w ustach, gdy pukali do drzwi Fenoglia. On i Mo wypili jeszcze po filiżance kawy w pomalowanej na zielono kuchni, a następnie pisarz zaprowadził ich na poddasze, gdzie przechowywał książki.
- Nie, to chyba żart! - rozzłościł się Mo, gdy zatrzymali się przed regałami. - Powinno ci się je wszystkie natychmiast odebrać! Kiedy ostatni raz tu zaglądałeś? Kurz można z nich zbierać szpachlą.
- Musiałem je tu przenieść - bronił się Fenoglio, a wśród zmarszczek na jego twarzy odmalowało się poczucie winy. - Na dole zrobiło się za ciasno, a poza tym moje wnuki ciągle ich dotykały.
- Na pewno nie wyrządziłyby im większej szkody niż wilgoć i kurz - odparował Mo z taką złością, że Fenoglio bez słowa uciekł na dół.
- Biedne dziecko, czy twój ojciec zawsze jest taki surowy? -spytał Meggie schodzącą za nim po stromych schodach.
- Tylko jeśli chodzi o książki - odparła.
Fenoglio zniknął w swoim gabinecie, zanim zdążyła go o cokolwiek zapytać.
Paula była w szkole, a malcy w przedszkolu, Meggie wyciągnęła więc książki, które jej podarowała Elinor, i usiadła na schodach prowadzących do ogródka. Dzikie róże rosły w nim tak gęsto, że wystarczyło zrobić krok, a oplatały nogi kolczastymi pędami. Za to z samego szczytu schodów widać było morze - bardzo daleko, a jednocześnie całkiem blisko.
Meggie znów otworzyła książkę z wierszami. Musiała zmrużyć oczy, gdyż oślepiająco jasne słońce świeciło jej prosto w twarz. Zanim zaczęła czytać, obejrzała się, czy Mo przypadkiem nie schodzi na dół. Nie chciała, żeby ją przyłapał na tym, co miała zamiar zrobić. Wstydziła się sama przed sobą, ale pokusa była zbyt silna.
267
Kiedy się upewniła, że nikt nie nadchodzi, nabrała powietrza w płuca, odchrząknęła i zaczęła. Dokładnie formowała wargami każde słowo, tak jak to widziała u Mo, pieszczotliwie, jakby każda litera była nutką i wymówiona bez odpowiedniego uczucia powodowała dysonans w całej melodii. Wkrótce jednak zauważyła, że kiedy skupiała się tylko na poszczególnych słowach, gubiła melodię zdania, a obrazy znikały, gdy zwracała uwagę na brzmienie zamiast na sens. Jakie to było trudne! A słońce działało tak usypiająco, że w końcu zamknęła książkę i uniosła twarz ku jego ciepłym promieniom. Przecież to i tak jest głupie, strasznie głupie...
Późnym popołudniem wrócili Pippo, Paulinka i Rico i Meg-gie wałęsała się z nimi po okolicy. Zrobili zakupy w sklepiku, gdzie Mo był rano po bułeczki, siedzieli na murku na skraju wioski, obserwowali mrówki wlokące po spękanych kamieniach igły pinii i ziarna owoców i liczyli statki daleko na morzu.
Jeszcze jeden dzień minął jej w ten sposób. Co jakiś czas zastanawiała się, co też może porabiać Smolipaluch i czy Farid wciąż jeszcze jest z nim, co słychać u Elinor i czy dziwi się, dlaczego nie przyjeżdżają.
Na żadne z tych pytań nie było odpowiedzi. Meggie nie dowiedziała się również, co robi Fenoglio, zamykając się w swoim gabinecie.
- Gryzie długopis - raportowała Paulinka, gdy w końcu udało jej się ukryć pod biurkiem. - Gryzie długopis i chodzi w kółko po pokoju.
- Mo, kiedy pojedziemy do Elinor? - spytała Meggie następnej nocy, kiedy zobaczyła, że Mo znowu nie może spać.
Usiadła na krawędzi łóżka. Jego łóżko skrzypiało tak samo jak jej.
- Wkrótce - odparł. - Ale teraz już śpij, dobrze?
- Tęsknisz za nią... za moją mamą?
268
Meggie sama nie wiedziała, skąd nagle przyszło jej do głowy to pytanie. Po prostu w pewnym momencie poczuła je na języku i musiała wypowiedzieć.
Mo milczał parę chwil.
- Czasem - rzekł wreszcie. - Rano, w południe, wieczorem, w nocy. Prawie zawsze.
Meggie poczuła, jak zazdrość wpija w jej serce swoje drobne pazurki. Znała to uczucie, przeżywała je za każdym razem, gdy widziała Mo z obcą kobietą. Ale zazdrość o własną matkę?
- Opowiedz mi o niej - poprosiła cicho. - Ale nie zmyślaj, tak jak to dawniej robiłeś.
Dawniej szukała czasem w książkach odpowiedniej dla siebie matki, ale w jej ulubionych opowieściach matki prawie nie występowały. Tomek Sawyer? Nie miał matki. Huck? Oczywiście nie. Piotruś Pan? Nigdzie ani śladu matki. A w bajkach były tylko złe macochy, zazdrosne, nieczułe macochy... i tak w nieskończoność. Stanowiło to dla niej jakieś pocieszenie: brak matki był najwidoczniej czymś normalnym, przynajmniej w jej ulubionych książkach.
- Co mam ci opowiedzieć?
Mo patrzył w okno. Na dworze znowu walczyły ze sobą koty. Ich wrzaski brzmiały jak płacz dziecka.
- Jesteś bardziej podobna do niej niż do mnie. Na szczęście. Ona śmieje się tak jak ty i tak samo przygryza kosmyk włosów, kiedy czyta. Jest krótkowidzem, ale jest zbyt próżna, żeby nosić okulary...
- Doskonale to rozumiem.
Meggie przysunęła się do ojca. Ręka już go prawie nie bolała, rana po ukąszeniu psa Basty niemal się zagoiła. Ale na pewno zostanie blizna, blady znak, jak ten po ranie od noża Basty, sprzed dziewięciu lat.
- Jak to - rozumiesz? Ja lubię okulary - powiedział Mo. -Ja nie. I co dalej...?
269
- Lubi kamienie, płaskie, gładkie kamienie, które przyjemnie jest brać do ręki. Zawsze nosiła ich kilka w kieszeni. Poza tym miała zwyczaj kłaść je na książkach, zwłaszcza wydanych broszurowo, bo nie znosi odstających okładek. A ty zawsze zabierałaś te kamienie i turlałaś je po podłodze.
- Złościła się?
- Skąd! Łaskotała cię w tłusty karczek, aż w końcu wypuszczałaś kamienie z rąk. - Spojrzał na Meggie. - Naprawdę nie tęsknisz za nią?
- Nie wiem. Może czasem, wtedy gdy jestem na ciebie wściekła.
- Czyli mniej więcej dziesięć razy dziennie?
- No, wiesz! - Meggie dała mu sójkę w bok. Wsłuchiwali się w odgłosy nocy. Okno było lekko uchylone,
ale na dworze panowała cisza. Koty zamilkły, może lizały rany. Przed sklepem siedział zawsze taki jeden pręgowany kocur z rozerwanym uchem. Meggie zdawało się, że słyszy daleki szum fal, ale może były to tylko odgłosy pobliskiej autostrady.
- Jak myślisz, gdzie jest Smolipaluch? - spytała. Ciemność otulała ich jak miękki szal.
"Tego ciepła będzie mi brakowało" - pomyślała Meggie.
- Nie wiem - odparł Mo. - Mam nadzieję, że jest daleko stąd, ale nie jestem tego pewien.
Nie, Meggie też nie była tego pewna.
- Myślisz, że ten chłopak nadal jest z nim? Farid. Lubiła jego imię.
- Myślę, że tak. Biegał za nim jak piesek.
- Po prostu go lubi. Sądzisz, że Smolipaluch też go trochę lubi?
- Nie wiem, kogo albo co lubi Smolipaluch. - Mo wzruszył ramionami.
Meggie oparła głowę na jego piersiach, tak jak robiła to w domu, kiedy jej coś opowiadał.
270
- Ciągle chce zdobyć tę książkę, prawda? - szepnęła. - Basta pokroi go na plasterki, jak go dopadnie. Na pewno ma już nowy nóż.
Na dworze rozległy się kroki. Ktoś nadchodził wąską uliczką. Otworzył drzwi i zamknął je z hałasem. Gdzieś zaszczekał pies.
- Gdyby nie ty - rzekł Mo - ja też bym po nią wrócił.
*
30
Caddt&wy (Pippo
- Zostaliście źle poinformowani - powiedział Buttercup. - W promieniu wielu mil nie ma tu nikogo.
- A zatem nikt nie usłyszy, jak krzyczysz - stwierdził Sycylijczyk i z przerażającą zwinnością rzucił się ku jej twarzy.
William Goldman, Narzeczona księcia
Nazajutrz, gdzieś koło dziesiątej, zadzwoniła Elinor. Meggie siedziała na górze, przyglądając się, jak Mo zdejmuje z książki zapleśniałą okładkę. Trzymał książkę tak ostrożnie, jakby uwalniał ptaka z sideł.
- Mortimer! - krzyknął z dołu Fenoglio. - Dzwoni jakaś roz-histeryzowana baba i bredzi coś od rzeczy. Twierdzi, że cię zna.
Mo odłożył książkę uwolnioną z okładki i zszedł na dół. Fenoglio z ponurą miną podał mu słuchawkę. Głos Elinor, w którym brzmiała wściekłość i rozpacz, zburzył spokój przytulnego gabinetu. Mo próbował uchwycić sens słów, które Elinor wy-wrzaskiwała do słuchawki.
- Ale skąd wiedział... no tak, oczywiście... - usłyszała Meggie jego głos. - Spalone? Wszystkie? - Mo przejechał dłonią po twarzy i spojrzał na Meggie, ale odniosła wrażenie, że jej zupełnie nie widzi. - W porządku - powiedział. - Tak, oczywiście,
272
choć przypuszczam, że i tym razem ci nie uwierzą. Poza tym tutejsza policja nie odpowiada za to, co się stało z twoimi książkami... tak, dobrze. Oczywiście... Przyjadę po ciebie. Tak.
I odłożył słuchawkę.
Fenoglio nie posiadał się z ciekawości. Zwietrzył nową niesamowitą historię.
- Co to znowu było? - zawołał niecierpliwie.
Mo stał bez ruchu ze wzrokiem wbitym w telefon. Była sobota. Rico uczepił się pleców Fenoglia jak mała małpka, pozostała dwójka była nieobecna.
- Mortimerze, co jest? Zaczniesz wreszcie mówić? Spójrz na swego ojca, Meggie! Stoi jak wypchana kukła.
- To była Elinor - wykrztusił Mo. - Ciotka matki Meggie. Opowiadałem ci o niej. Ludzie Capricorna włamali się do jej domu. We wszystkich pomieszczeniach powyrzucali książki z regałów i potraktowali je jak wycieraczki. A te, które stały w bibliotece - zawiesił na chwilę głos - te najcenniejsze wyrzucili do ogrodu i spalili. Wszystko, co znalazła w bibliotece - to martwy czerwony kogut.
Fenoglio zdjął wnuka z pleców.
- Rico, idź się pobawić z kotkami! - powiedział. - Nie powinieneś tego słuchać. - Rico protestował, ale dziadek wypchnął go na korytarz i zamknął drzwi. - Czemu jesteś pewien, że zrobił to Capricorn? - zwrócił się do Mo.
- A któż by inny? Poza tym, o ile pamiętam, czerwony kogut to jego godło. Zapomniałeś własną opowieść?
Fenoglio milczał przygnębiony.
- Nie, nie, pamiętam - mruknął.
- A co z Elinor? - Meggie z bijącym sercem czekała na odpowiedź Mo.
- Na szczęście nie zdążyła wrócić, nie spieszyła się w drodze powrotnej. Bogu dzięki. Ale możesz sobie wyobrazić, jak się teraz czuje. Jej najpiękniejsze książki, mój Boże...
273
Fenoglio drżącymi rękami zbierał żołnierzyki z dywanu.
- Tak, Capricorn lubi ogień - mówił zażenowany. - Jeśli to był on, wasza przyjaciółka powinna być zadowolona, że nie spalił także jej.
- Powiem jej to. - Mo chwycił z biurka pudełko zapałek, wysunął je i znów schował.
- A co z moimi książkami? - odważyła się spytać Meggie. -Moja skrzynka - była pod łóżkiem.
Mo odłożył zapałki na biurko.
- To jedyna dobra wiadomość - powiedział. - Twojej skrzyni nic się nie stało. Elinor sprawdzała.
Meggie odetchnęła z ulgą. Ciekawe, czy to Basta podpalił książki. Nie, Basta boi się ognia. Pamiętała, jak Smolipaluch drwił z niego. Ale w końcu to obojętne, który z nich to zrobił. Skarby Elinor zniknęły i nawet Mo nie przywróci ich do życia.
- Elinor przylatuje tu samolotem, mam ją odebrać - powiedział Mo. - Uparła się, że ściągnie Capricornowi tutejszą policję na głowę. Mówiłem jej, że to bez sensu. Gdyby nawet potrafiła dowieść, że to jego ludzie się do niej włamali, jak udowodni, że to on wydał rozkaz? Ale znasz Elinor.
Meggie ponuro skinęła głową. Tak, znała Elinor i rozumiała ją aż za dobrze.
- Policja! - Fenoglio wybuchnął śmiechem. - Na kogoś takiego jak Capricorn nie wystarczy policja. On tworzy własne reguły gry, własne prawa...
- Przestań! - ofuknął go Mo. - Nie piszesz książki! Pewnie przyjemnie jest wymyślić kogoś takiego jak Capricorn, ale wierz mi - spotkać go w życiu to średnia przyjemność. Jadę na lotnisko, Meggie zostaje tutaj. Pilnuj jej dobrze.
Zanim Meggie zdążyła zaprotestować, już go nie było. Pobiegła za nim, ale na ulicy nadziała się na Paulinkę i Pippa. Zatrzymali ją i pociągnęli za sobą. Chcieli, żeby udawała czarnego luda, czarownicę, sześciorękiego potwora - postaci z książek
274

dziadka, którymi zaludniali swój świat zabaw. Kiedy Meggie udało się wreszcie wyrwać małym natrętnym dłoniom, Mo już dawno odjechał. Miejsce, gdzie parkował wypożyczony wóz, było puste. Meggie stała sama na placu. Oprócz niej był tylko pomnik i kilku starców, którzy z rękami w kieszeniach spoglądali na morze.
Nie wiedząc, co ze sobą począć, usiadła na stopniach pomnika. Nie miała najmniejszej ochoty ścigać się z wnukami Feno-glia po zakamarkach domu lub bawić się z nimi w chowanego. Chciała po prostu tak siedzieć i czekać na Mo. Gorący wiatr, który wiał w nocy, naniósł drobnych ziarenek piasku na parapety okien. Powietrze było chłodniejsze niż w ostatnich dniach. Niebo nad morzem było jeszcze pogodne, ale od strony wzgórz nadciągały szare chmury, a ilekroć słońce schowało się za nimi i na dachach kładł się cień, Meggie dostawała gęsiej skórki.
Jakiś kot skradał się do niej na sztywnych łapach, z ogonem wyprężonym do góry. Było to drobne, chude stworzenie o szarym futerku. Miało pełno pcheł, a wystające żebra odznaczały się wyraźnymi pręgami pod delikatną sierścią. Meggie cichutko wołała kota, aż podszedł, wsunął jej łebek pod ramię i mrucząc, zaczął dopominać się o pieszczoty. Kotek musiał być bezpański, bo nie miał obróżki i ani grama tłuszczu świadczącego o troskliwej opiece. Meggie drapała go za uszami, pod brodą, po grzbiecie, wciąż obserwując ulicę, która ostrym zakrętem znikała za ostatnim domem.
Jak daleko było do najbliższego lotniska? Meggie ukryła twarz w dłoniach. Chmury nad jej głową wyglądały coraz groźniej. I wciąż nadciągały nowe, szare i brzemienne deszczem.
Kot ocierał się grzbietem o jej kolana, jej palce gładziły brudne futerko - i nagle uderzyła ją nowa myśl. A jeśli Smoli-paluch opowiedział Capricornowi nie tylko o domu Elinor? Jeśli zdradził mu też, gdzie mieszkają ona i Mo? Czy i na ich podwórku pojawi się kupa popiołu? Nie, nie chciała o tym myśleć.
275
- On tego nie wie! - szeptała. - Nic nie wie. Smolipaluch mu nie powiedział. - Szeptała w kółko te słowa, niczym zaklęcie.
Wreszcie poczuła na ręce pierwszą kroplę deszczu, potem drugą. Spojrzała w niebo. Nie było już na nim ani skrawka błękitu. Jak szybko nad morzem zmieniała się pogoda!
"No dobrze, więc poczekam w domu - pomyślała. - Może zostało trochę mleka dla tego kota".
Biedne zwierzę było lekkie jak piórko. Meggie bata się, że mu coś połamie, kiedy je podnosiła.
W mieszkaniu było ciemno, gdyż Mo zamknął rano okiennice, żeby powietrze nie nagrzało się zbytnio od słońca. Meggie, zmoczona deszczem, trzęsła się z zimna, wchodząc do chłodnej sypialni. Posadziła kota na swoim niepościelonym łóżku, wciągnęła o wiele za duży sweter Mo i pobiegła do kuchni. Mleka w kartonie pozostało niewiele, ale po rozcieńczeniu ciepłą wodą wystarczyło na małą miseczkę.
Kot potykał się prawie o własne łapy, biegnąc do miski, którą Meggie postawiła mu obok łóżka. Na dworze padało coraz mocniej. Meggie słyszała, jak deszcz bębni o bruk. Otworzyła okiennice. Niebo było tak ciemne, jakby słońce już zaszło. Kot wciąż wylizywał miskę, mały różowy języczek chciwie omiatał porcelanowe szkliwo, szukając ostatnich drogocennych kropel. Meggie usłyszała kroki na ulicy, a następnie pukanie do drzwi. Kto to był? Mo nie mógł już wrócić. A może czegoś zapomniał? Kot zniknął, pewnie schował się pod łóżkiem.
- Kto tam? - krzyknęła Meggie.
- Meggie! - usłyszała dziecięcy głosik.
Oczywiście to Paulinka albo Pippo. Tak, to musi być Pippo. Pewnie chcieli mimo deszczu nadal przyglądać się mrówkom. Spod łóżka wysunęła się szara łapka, szarpiąc sznurowadło buta. Meggie wyszła na wąziutki korytarz.
- Nie mam czasu się z wami bawić! - krzyknęła przez zamknięte drzwi.
276
- Proszę cię, Meggie! - błagał Pippo.
Meggie, wzdychając, otworzyła drzwi i ujrzała Bastę.
- Kogo my tu mamy? - wyrzekł Basta niebezpiecznie cichym głosem, trzymając Pippa za drobniutki kark. - Co ty na to, Płaski Nosie? Ona nie ma czasu na zabawę.
Brutalnie odepchnął Meggie na bok i wciąż trzymając Pippa, wszedł do środka. A za nim oczywiście Płaski Nos, który ledwie się przecisnął przez drzwi.
- Puść go! - krzyknęła Meggie drżącym głosem. - Robisz mu krzywdę.
- Naprawdę? - Basta z góry spojrzał w bladą twarz chłopca. - To niezbyt uprzejmie z naszej strony po tym, jak nam pokazał, gdzie mieszkasz. - Jeszcze mocniej ścisnął szyję Pippa. - Wiesz, jak długo leżeliśmy w tej obrzydliwej ruderze? - syknął.
Meggie cofnęła się o krok.
- Baaardzo długo! - Basta przeciągnął wyraz, przysuwając swą lisią twarz tak blisko do twarzy Meggie, że ujrzała swoje odbicie w jego oczach. - Prawda, Płaski Nosie?
- Przeklęte szczury o mało nie odgryzły mi palców u nóg! -warknął olbrzym. - Chętnie bym za to przekręcił tej małej czarownicy nos, tak żeby sterczał jej odwrotnie.
- Może później. - Basta wepchnął Meggie do ciemnej sypialni. - Gdzie jest twój ojciec? - spytał. - Ten mały - puścił szyję Pippa i pchnął go brutalnie w kierunku Meggie - mówi, że wyjechał. Dokąd?
- Na zakupy. - Meggie ze strachu zabrakło tchu. - Jak nas znalazłeś? - szepnęła.
Ale sama sobie odpowiedziała na to pytanie. Smolipaluch. Oczywiście. Któż by inny? Ciekawe, dlaczego ich zdradził tym razem?
- Smolipaluch - powiedział Basta, jakby czytał w jej myślach. - Niewielu jest wariatów, którzy wałęsają się po świecie, plują ogniem i mają oswojoną kunę, nie mówiąc już o kunie
277
z rogami. Wystarczyło trochę powęszyć, by trafić na ślad Smoli-palucha, a tym samym na ślad twojego ojca. Już wcześniej byśmy wam złożyli wizytę, gdyby ten dureń - tu uderzył Płaskiego Nosa tak mocno łokciem w żołądek, że z jego gardła wydarł się chrapliwy jęk - nie stracił was z oczu, kiedy jechaliśmy za wami. Przeszukaliśmy z dziesięć wiosek, strzępiąc sobie języki i zdzierając zelówki, aż wreszcie jeden z tych staruchów, co to przez cały dzień gapią się na morze, przypomniał sobie pokiereszowaną gębę Smolipalucha. Gdzie on jest? Też pojechał... na zakupy? - skrzywił się drwiąco Basta. Meggie potrząsnęła głową.
- Odszedł - powiedziała bezbarwnym głosem. - Już dawno. A więc Smolipaluch ich nie zdradził. Tym razem. I wymknął
się Baście. Meggie stłumiła uśmiech.
- Spaliliście książki Elinor! - krzyknęła, przyciskając do siebie oniemiałego ze strachu Pippa. - Jeszcze tego pożałujecie.
- Naprawdę? - zarechotał Basta. - Niby dlaczego? Cocke-rell świetnie się przy tym bawił. Ale teraz już dość, nie mamy czasu na gadanie. Ten smarkacz - Pippo cofnął się przed wskazującym palcem Basty, jakby to był nóż - opowiadał nam ciekawe rzeczy o dziadku, który pisze książki, i o książce, którą twój ojczulek był szczególnie zainteresowany.
Meggie przełknęła ślinę. Głupi Pippo. Głupi, gadatliwy Pippo.
- Niemowa jesteś?! - warknął Basta. - Mam jeszcze raz małemu ścisnąć tę jego chudą szyjkę?
Pippo zaczął płakać, wciskając twarz w sweter Mo, który Meggie wciąż miała na sobie. Pogłaskała go pocieszająco po kędzierzawej czuprynie.
- Jego dziadek nie ma już książki, o której mówisz! - zawołała. - Już dawno ją ukradliście.
Głos miała ochrypły z nienawiści, niedobrze jej się robiło od jej własnych myśli. Miała ochotę kopać, bić Bastę, rozpruć mu
278
brzuch jego własnym nożem - nowiutkim nożem, który miał za pasem.
- Ukradliście, no coś takiego! - Basta uśmiechnął się krzywo do Płaskiego Nosa. - Lepiej sami się o tym przekonamy, nie?
Płaski Nos skinął głową, nasłuchując i rozglądając się.
- Cicho, słyszysz to?
Spod łóżka dochodziło skrobanie. Płaski Nos ukląkł, odsuną! zwisające prześcieradło i jął dźgać lufą strzelby pod łóżkiem. Bury kot, prychając, wystrzelił stamtąd i rozorał Płaskiemu Nosowi jego szpetną twarz, gdy ten usiłował go złapać. Z okrzykiem bólu Płaski Nos poderwał się na nogi.
- Ukręcę mu łeb! - wrzasnął. - Skręcę mu kark!
Meggie chciała mu zastąpić drogę, gdy rzucił się w pogoń za kotem, ale Basta ją uprzedził.
- Właśnie, że nic nie zrobisz! - prychnął wściekły, podczas gdy kot umknął pod szafę. - Zabicie kota przynosi nieszczęście. Ile razy mam ci to powtarzać?
- To kretyństwo! Kretyński przesąd! Już niejednemu takiemu zwierzakowi ukręciłem łeb - złorzeczył Płaski Nos, przyciskając dłoń do krwawiącego policzka. - I co, czy spadło na mnie więcej nieszczęść niż na ciebie? Czasem możesz doprowadzić człowieka do szalu tym swoim bredzeniem. Nie wchodź do cienia, bo to przynosi nieszczęście... Ej, założyłeś najpierw lewy but - nieszczęście...! Ziewnąłeś...! Do diabła, jutro padnę martwy!
- Zamknij się! - wrzasnął Basta. - Jeśli ktoś tu bredzi, to tylko ty. Wyprowadź dzieciaki.
Pippo uczepił się Meggie. Płaski Nos wypchnął ich na korytarz.
- Czemu ryczysz?! - warknął do chłopca. - Teraz odwiedzimy twojego dziadka.
Gdy szli po schodach za Płaskim Nosem, Pippo ani na chwilę nie puścił ręki Meggie. Ściskał ją tak mocno, że jego krótkie paznokcie wpiły się dziewczynce w skórę.
279
"Dlaczego Mo mnie nie posłuchał? - myślała Meggie. - Powinniśmy jechać do domu".
Na dworze lało jak z cebra. Strugi deszczu spływały Meggie po twarzy, po karku, czuła strumyki wody na plecach. Basta szedł tuż za nią, słyszała, jak złorzeczył deszczowi. Uliczki były puste, nie było nikogo, kto mógłby im pomóc. Gdy dotarli do domu Fenoglia, Meggie miała przemoczone nogi, włosy Pippa pozlepiały się w kosmyki.
"Może go nie ma w domu" - pomyślała z nadzieją Meggie.
Zastanawiała się, co wówczas Basta by zrobił, kiedy otworzyły się pomalowane na czerwono drzwi i stanął w nich Fenoglio.
- Czy wam rozum odebrało, żeby w taki deszcz biegać po ulicy?! - zawołał. - Już miałem was szukać. Wchodźcie szybko.
- My też możemy wejść?
Basta i Płaski Nos przywarli plecami do ściany po obu stronach drzwi, żeby Fenoglio nie zauważył ich od razu, ale teraz Basta stanął za Meggie, kładąc jej ręce na ramionach. Gdy Fenoglio patrzył na niego zdumiony, Płaski Nos wysunął się do przodu i wsadził nogę w otwarte drzwi. Pippo zwinnie jak łasica śmignął obok niego i zniknął w domu.
- Kim są ci panowie? - Fenoglio patrzył z wyrzutem na Meggie, tak jakby sama sprowadziła tu obcych. - Czy to może przyjaciele twojego ojca?
Meggie otarła twarz z deszczu, odwzajemniając się spojrzeniem równie pełnym wyrzutów.
- Właściwie powinien pan ich znać lepiej ode mnie - rzekła.
- Powinienem ich znać?
Fenoglio patrzył na Meggie ogłupiałym wzrokiem. Potem jeszcze raz przyjrzał się Baście i twarz mu stężała.
- Dobry Boże! - wymamrotał. - Nie, to niemożliwe! Pokręcił z niedowierzaniem głową. Zza jego pleców wychyliła się Paulinka.
- Pippo płacze - zameldowała. - Schował się w szafie.
280
- Idź do niego! - rozkazał Fenoglio, nie spuszczając oczu z Bas ty. - Zaraz przyjdę.
- Jak długo będziemy tu jeszcze stać, Basta? - odezwał się Płaski Nos. - Aż się rozpłyniemy?
- Basta! - powtórzył Fenoglio, nie ruszając się z miejsca.
- Tak, tak się nazywam, stary! - Oczy Basty jak zawsze zwęziły się w uśmiechu. - Przyszliśmy, bo masz coś, co nas bardzo interesuje - książkę...
No oczywiście! Meggie o mało się nie roześmiała. On nic nie rozumiał! Basta nie wiedział, kim jest Fenoglio. Bo niby skąd? Skąd mógł wiedzieć, że ten stary człowiek go wymyślił, stworzył go z atramentu i papieru - jego twarz, jego nóż i jego podłość.
- Dosyć tego gadania! - warknął Płaski Nos. - Cały się rozpływam.
Odsunął na bok Fenoglia, tak jak się odpędza dokuczliwą muchę, i wkroczył do środka. Za nim wszedł Basta, ciągnąc ze sobą Meggie. W kuchni Pippo wciąż siedział w kredensie i szlochał. Paulinka stała obok, przemawiając do niego pocieszająco przez zamknięte drzwi. Gdy Fenoglio wszedł za intruzami do kuchni, Paulinka odwróciła się i z niepokojem spojrzała w twarz Płaskiego Nosa. A twarz ta była jak zawsze ponura, niestworzona do uśmiechów.
Fenoglio usiadł przy stole, bez słowa skinął na Paulinkę i przygarnął ją do siebie.
- No więc, gdzie ona jest? - Basta rozejrzał się wokoło. Ale Fenoglio milczał, pogrążony w kontemplacji tworów
swojej wyobraźni. Wlepił oczy w Bastę, jakby nie mógł uwierzyć w to, co widzi.
- Przecież mówiłam, nie ma tu już ani jednego egzemplarza - odpowiedziała za niego Meggie.
Basta udał, że nie słyszy, niecierpliwie dając znak Płaskiemu Nosowi.
- Poszukaj jej!
281
Płaski Nos, mrucząc niechętnie, wykonał polecenie. Meggie słyszała, jak wchodzi na górę po wąskich drewnianych schodach.
- No, gadaj, mała jędzo! Jak znaleźliście starego? - Dał jej kuksańca w plecy. - Skąd wiedzieliście, że ma jeszcze jeden egzemplarz?
Meggie rzuciła Fenogliowi ostrzegawcze spojrzenie, ale, niestety, pisarz był taką samą paplą jak Pippo.
- Jak mnie znaleźli? To ja napisałem tę książkę! - oznajmił z dumą.
Zapewne spodziewał się, że Basta z wrażenia padnie przed nim na kolana, ale ten skrzywił wargi w uśmiechu pełnym politowania.
- Oczywiście! - powiedział, wyciągając nóż zza pasa.
- On ją naprawdę napisał! - nie wytrzymała Meggie. Pragnęła dostrzec na twarzy Basty ten sam lęk, który sprawił,
że Smolipaluch zbladł, gdy dowiedział się o Fenogłiu, ale Basta znów się roześmiał i zaczął wycinać wzory w blacie stołu.
- Kto to wymyślił? - spytał. - Twój ojciec? Czy ja wyglądam na tak głupiego, co? Każdy wie, że drukowane opowieści są bardzo stare i że napisali je ludzie, którzy już dawno umarli i zostali pogrzebani.
Wbił nóż w blat stołu, wyciągnął ostrze i ponownie wbił je w drewno. Nad ich głowami hałasował Płaski Nos.
- Umarli i zostali pogrzebani, ciekawe... - Fenoglio posadził sobie wnuczkę na kolanach. - Słyszałaś, Paulinko? Ten młody człowiek jest zdania, że wszystkie książki zostały napisane w zamierzchłych czasach przez zmarłych już dawno ludzi, którzy nie wiadomo skąd zdobyli te historie. Może po prostu wzięli je z powietrza?
Paulinka zachichotała. W kredensie było cicho, widocznie Pippo, wstrzymując oddech, nasłuchiwał, co się dzieje w kuchni.
- Co w tym jest śmiesznego? - Basta wyprostował się jak wąż, któremu nadepnięto na ogon.
282
Ale Fenoglio nie zwracał na niego uwagi. Uśmiechając się, patrzył na swoje dłonie, jakby przypominał sobie dzień, w którym rozpoczął spisywanie historii Basty. Wreszcie przeniósł wzrok na Bastę.
- Ty... nosisz zawsze koszule z długim rękawem, prawda? -rzekł. - Mam ci powiedzieć dlaczego?
Mrużąc oczy, Basta spojrzał w sufit.
- Do diabła, dlaczego ten idiota potrzebuje tyle czasu, żeby znaleźć książkę?!
Fenoglio przypatrywał mu się spokojnie.
- To proste: nie umie czytać - powiedział cicho. - Ty przecież też nie umiesz czytać, a może już zdążyłeś się nauczyć? Żaden z ludzi Capricorna nie potrafi czytać. Podobnie jak sam Capricorn.
Basta wbił nóż tak głęboko, że nie mógł go wyciągnąć.
- Oczywiście, że on potrafi czytać, co ty za bzdury wygadujesz? - Groźnie nachylił się przez stół do Fenoglia. - Twoje gadanie mi się nie podoba, stary. Co byś powiedział, gdybym ci wyciął jeszcze parę zmarszczek?
Fenoglio uśmiechnął się. Może uważał, że Basta mu nic nie zrobi, bo go wymyślił. Meggie nie była tego tak pewna.
- Nosisz koszule z długim rękawem - mówił wolno Fenoglio, jakby chciał dać Baście czas, by zrozumiał każde słowo - bo twój pan chętnie bawi się ogniem. Poparzyłeś sobie obie ręce aż do ramion, kiedy podpalałeś dom człowieka, który odważył się odmówić swej córki Capricornowi. Od tego czasu inni podkładają ogień, a ty zabawiasz się nożem.
Basta jednym skokiem znalazł się przy Fenogliu. Przestraszona Paulinka zsunęła się z kolan dziadka i szybko schowała pod stołem.
- Lubisz się wymądrzać, co?! - warknął, podsuwając mu nóż pod gardło. - Ale wszystko to po prostu wyczytałeś w tej przeklętej książce. I co ty na to?
283
Fenoglio spojrzał mu w oczy. Nie przejmował się nożem nawet w połowie tak jak Meggie.
- Wiem o tobie wszystko, Basta - powiedział. - Wiem, że w każdej chwili mógłbyś oddać życie za Capricorna i że codziennie łakniesz jego pochwał. Wiem, że byłeś młodszy od Meggie, gdy jego ludzie cię znaleźli, i że uważasz go za kogoś w rodzaju swojego ojca. Ale coś ci powiem. Capricorn uważa, że jesteś głupi, i gardzi tobą. Gardzi wami wszystkimi, swymi oddanymi synami, choć sam zadbał o to, żebyście pozostali głupi. I każdego z was bez wahania wydałby policji, gdyby mu to było na rękę. Czy to jest dla ciebie jasne?
- Zamknij swoją brudną jadaczkę, stary! - Ostrze noża znalazło się niebezpiecznie blisko twarzy Fenoglia, przez chwilę Meggie myślała, że Basta rozpłata mu nos. - Nic nie wiesz o Ca-pricornie. Wiesz tylko to, co przeczytałeś w tej głupiej książce. Chyba powinienem ci poderżnąć gardło!
- Poczekaj! - zawołała Meggie. Basta odwrócił się do niej.
- Nie mieszaj się do tego! Zajmę się tobą później, jaszczurko!
Fenoglio przyciskał dłonie do gardła, patrząc na Bastę z wyrazem najwyższego zdumienia na twarzy. Wreszcie do niego dotarło, że nie jest wcale bezpieczny, że Basta w każdej chwili może użyć noża.
- Nie możesz go zabić! Naprawdę! - krzyknęła Meggie. - Jeśli to zrobisz...
Basta delikatnie przesunął kciukiem po ostrzu.
- To co?
Meggie rozpaczliwie zastanawiała się, co ma odpowiedzieć. Co?
- To... Capricorn też umrze! -wyrzuciła z siebie. - Tak! Właśnie o to chodzi. Wszyscy umrzecie, ty i Płaski Nos, i Capricorn... Jeśli zabijesz tego starego człowieka, to wszyscy umrzecie, bo on was wymyślił!
284
Fenoglio spojrzał mu w oczy. Nie przejmował się nożem nawet w połowie tak jak Meggie.
- Wiem o tobie wszystko, Basta - powiedział. - Wiem, że w każdej chwili mógłbyś oddać życie za Capricorna i że codziennie łakniesz jego pochwał. Wiem, że byłeś młodszy od Meggie, gdy jego ludzie cię znaleźli, i że uważasz go za kogoś w rodzaju swojego ojca. Ale coś ci powiem. Capricorn uważa, że jesteś głupi, i gardzi tobą. Gardzi wami wszystkimi, swymi oddanymi synami, choć sam zadbał o to, żebyście pozostali głupi. I każdego z was bez wahania wydałby policji, gdyby mu to było na rękę. Czy to jest dla ciebie jasne?
- Zamknij swoją brudną jadaczkę, stary! - Ostrze noża znalazło się niebezpiecznie blisko twarzy Fenoglia, przez chwilę Meggie myślała, że Basta rozpłata mu nos. - Nic nie wiesz o Ca-pricornie. Wiesz tylko to, co przeczytałeś w tej głupiej książce. Chyba powinienem ci poderżnąć gardło!
- Poczekaj! - zawołała Meggie. Basta odwrócił się do niej.
- Nie mieszaj się do tego! Zajmę się tobą później, jaszczurko!
Fenoglio przyciskał dłonie do gardła, patrząc na Bastę z wyrazem najwyższego zdumienia na twarzy. Wreszcie do niego dotarło, że nie jest wcale bezpieczny, że Basta w każdej chwili może użyć noża.
- Nie możesz go zabić! Naprawdę! - krzyknęła Meggie. - Jeśli to zrobisz...
Basta delikatnie przesunął kciukiem po ostrzu.
- To co?
Meggie rozpaczliwie zastanawiała się, co ma odpowiedzieć. Co?
- To... Capricorn też umrze! - wyrzuciła z siebie. - Tak! Właśnie o to chodzi. Wszyscy umrzecie, ty i Płaski Nos, i Capricorn... Jeśli zabijesz tego starego człowieka, to wszyscy umrzecie, bo on was wymyślił!
284
Basta uśmiechnął się drwiąco, ale opuścił nóż. Przez chwilę Meggie zdawało się nawet, że dostrzega w jego oczach coś jakby strach.
Fenoglio spojrzał na nią z ulgą.
Cofnąwszy się o krok, Basta przyglądał się ostrzu noża, jakby zobaczył plamkę, po czym wytarł je połą czarnej kurtki.
- Nie wierzę wam ani trochę, żeby było jasne! - powiedział. - Ale jest to tak zwariowana historia, że może Capricorn chciałby jej osobiście posłuchać. I dlatego - po raz ostatni spojrzał na ostrze, po czym złożył nóż i wsadził go za pas - zabierzemy nie tylko książkę i dziewczynkę, ale także ciebie, stary.
Meggie usłyszała, jak Fenoglio ze świstem wciąga powietrze. Ona sama była tak wstrząśnięta, że nie miała pewności, czy jej serce jeszcze bije. Basta ją zabierze.
"Nie! - myślała - nie!".
- Zabierzecie? Dokąd? - wykrztusił Fenoglio.
- Zapytaj małą! - Basta drwiąco wskazał głową Meggie. -Ona i jej ojciec już raz mieli zaszczyt być naszymi gośćmi. Nocleg, wyżywienie - wszystko gratis.
- Ależ to nonsens! - wykrzyknął Fenoglio. - Myślałem, że chodzi o książkę!
- No, to się pomyliłeś. Nawet nie wiedzieliśmy, że jest jeszcze jakiś egzemplarz. Mieliśmy tylko przywieźć z powrotem Czarodziejskiego Języka. Capricorn nie lubi, gdy goście wyjeżdżają bez pożegnania, a Czarodziejski Język to gość szczególny, prawda, skarbie? - Basta mrugnął do Meggie. - Ale nie ma go tu, a ja nie mam czasu na niego czekać. Dlatego zabiorę jego córkę, a wtedy on sam pofatyguje się do nas. - Podszedł do Meggie i odgarnął jej włosy nad uchem. - Prawda, że ładna z niej przynęta? Wierz mi, stary: kto ma małą, ten ma jej ojca, niczym niedźwiedzia tańczącego na łańcuchu.
Meggie odtrąciła jego rękę. Ze złości drżała na całym ciele.
- Nie rób tego więcej - szepnął jej Basta do ucha.
285
Meggie była zadowolona, że w tym momencie Płaski Nos zszedł z hałasem ze schodów. Ukazał się w drzwiach, ciężko dysząc i dźwigając pod pachą stertę książek.
- Proszę! - Rzucił książki za stół. - Wszystkie zaczynają się taką drabinką, a potem jest ten krzyż z ułamanym końcem. Dokładnie tak, jak narysowałeś.
Położył obok książek pogniecioną karteczkę z nagryzmolonym A i T. Litery wyglądały tak, jakby ręka, która je pisała, miała z tym dużo kłopotu.
Basta porozsuwał książki na blacie, popychając je nożem.
- To nie te. - Zepchnął dwie z nich ze stołu, tak że upadły na podłogę. - Te też nie. - Kolejne książki wylądowały na posadzce. - Jesteś pewien, że nie ma już innych? - spytał Płaskiego Nosa.
-Tak.
- Biada ci, jeśli się mylisz. Wierz mi, że to nie ja będę miał
kłopoty, tylko ty!
Płaski Nos spojrzał niespokojnie na książki leżące na podłodze.
- Aha, jeszcze jedna zmiana: tego też zabieramy. - Basta wskazał nożem Fenoglia. - Żeby opowiedział szefowi te swoje historyjki. Mówię ci, wymyślił sobie niesamowitą bajeczkę. No i na wypadek, gdyby jednak gdzieś ukrył książkę. Jak wrócimy, będziemy mieć dość czasu, żeby go o to wypytać. Miej oko na starego, a ja się zajmę małą.
Płaski Nos skinął głową i postawił Fenoglia na nogi. Basta chwycił Meggie za ramię. Z powrotem do Capricorna! Zagryzła wargi, aby nie wybuchnąć płaczem. Basta pociągnął ją do drzwi. O nie! Nie ujrzy jej płaczącej, nie zrobi mu tej przyjemności.
"Ale przynajmniej nie złapali Mo!" - pocieszyła się.
I wtedy opanowała ją jedna myśl: a jeśli go spotkają, zanim opuszczą wioskę? Jeśli Mortimer i Elinor natkną się na nich po
drodze?
Nagle zaczęło jej się spieszyć, ale Płaski Nos zatrzymał się
w drzwiach.
286
- A co z małą i tą beksą w kredensie? - spytał.
Pippo przestał płakać, a twarz Fenoglia stała się bielsza od koszuli Basty.
- No, stary, jak myślisz, co zrobię z tą dwójką? - rzucił drwiąco Basta. - Przecież wiesz o mnie wszystko!
Fenoglio nie zdołał wykrztusić słowa, pewnie przebiegły mu przez głowę wszystkie okrucieństwa, w jakie wyposażył swojego bohatera. Basta przez chwilę rozkoszował się wyrazem przerażenia na twarzy pisarza. Wreszcie zwrócił się do Płaskiego Nosa:
- Dzieciaki zostają. Jeden bachor wystarczy. Fenoglio wreszcie odzyskał głos.
- Idźcie do domu, Paulinko! - krzyknął, zanim Płaski Nos wypchnął go za drzwi. - Słyszycie? Idźcie zaraz do domu. Powiedzcie mamie, że wyjechałem na kilka dni! Zrozumieliście?
- Zajdziemy jeszcze raz do twojego mieszkania - powiedział Basta, gdy znaleźli się na ulicy. - Na śmierć zapomniałem zostawić twojemu ojcu wiadomość. Powinien wiedzieć, gdzie jesteś.
"Ciekawe, jak mu zostawisz wiadomość, skoro nie potrafisz nawet napisać porządnie dwóch liter" - pomyślała Meggie, ale oczywiście nie powiedziała tego głośno.
Przez całą drogę bała się, że spotkają Mo. Ale kiedy zatrzymali się przed drzwiami domu, zobaczyli tylko starą kobietę nadchodzącą z przeciwka.
-Jedno słowo, a wrócę i pourywam dzieciakom głowy! -szepnął Basta do Fenoglia, gdy kobieta zwolniła kroku.
- Dzień dobry, Rozalio - powiedział Fenoglio zmienionym głosem. - Znowu wynajmuję mieszkanie. I co ty na to?
Z twarzy starej znikł wyraz nieufności i po chwili zniknęła za rogiem. Meggie otworzyła drzwi i Basta z Płaskim Nosem po raz drugi weszli do mieszkania, w którym czuła się tak bezpieczna z Mo.
W korytarzu przypomniała sobie o kocie. Zaniepokojona rozejrzała się wokoło, ale kota nigdzie nie było.
287
- Trzeba wypuścić kota - powiedziała, gdy znaleźli się w sypialni. - Inaczej zdechnie z głodu.
Basta otworzył okno.
- Teraz będzie mógł wyjść - powiedział.
Płaski Nos prychnął pogardliwie, ale tym razem nic nie powiedział na temat przesądów Basty.
- Czy mogę zabrać coś do ubrania? - spytała Meggie. Płaski Nos wydał nieartykułowany dźwięk.
- Mnie też by się coś przydało - powiedział Fenoglio, spoglądając po sobie z nieszczęśliwym wyrazem twarzy, ale nikt nie zwracał na niego uwagi.
Basta zajęty był zostawianiem wiadomości. Przygryzając język, mozolnie wycinał nożem w drzwiach szafy swoje imię: BASTA. Mo aż za dobrze zrozumie tę wiadomość.
Meggie szybko wrzuciła do plecaka trochę ubrań. Została w swetrze Mo. Kiedy chciała włożyć między rzeczy książki, które dostała od Elinor, Basta wytrącił jej oba tomiki z ręki.
- Zostaną tutaj! - warknął.
Mo nie spotkali, choć droga do samochodu Basty była bardzo długa.
31
i wśród wzgórz
- Daj mu spokój - poradził Merlyn. - Może on nie chce się z tobą przyjaźnić, dopóki się nie przekona, co z ciebie za jeden. Z sową niełatwo wejść w komitywę.
T.H. White, Był sobie raz na zawsze król, tom 1
Smolipaluch spoglądał w stronę wioski Capricorna. Wydawało się, że jest całkiem blisko, na wyciągnięcie ręki. W kilku oknach odbijał się błękit nieba, a na jednym z dachów któryś z Czarnych Kurtek wymieniał dachówki. Smolipaluch widział, jak ociera pot z czoła. Ci głupcy nawet w upał nie ściągają kurtek, jakby się bali, że się rozpadną bez czarnego ubrania. No cóż, wrony też nie zdejmują piór w słońcu, a ci ludzie nie są niczym innym jak stadem wron, zbójami, padlinożercami, chętnie zatapiającymi ostre dzioby w ciele martwej ofiary.
Chłopiec w pierwszej chwili zaniepokoił się, że kryjówka, którą wybrał Smolipaluch, leży tak blisko wioski. Ale magik wytłumaczył mu, dlaczego na okolicznych wzgórzach nie ma lepszego miejsca na obserwację. Wypalone mury trudno było dostrzec pośród wilczomlecza, janowca i dzikiego tymianu, które wczepiały się pazurami w osmalone kamienie, zakrywając zielonymi gałązkami ślady bólu i nieszczęścia. Dom podpalili ludzie
289
Capricorna, jak tylko zawładnęli wioską. Mieszkająca w nim stara kobieta nie chciała się wyprowadzić, ale Capricorn nie życzył sobie ciekawskich oczu tak blisko swojej kwatery. A więc wypuścił ich, swoje wrony, swoich czarnych wojów, aby podłożyli ogień pod sklecony własnoręcznie przez kobietę kurnik i domek, w którym była tylko jedna izba. Stratowali wypielęgnowane z trudem grządki i zastrzelili osła, prawie równie starego jak jego właścicielka. Przyszli pod osłoną ciemności, jak zawsze. Tej nocy księżyc świecił bardzo jasno, jak opowiadała Smolipalu-chowi jedna ze służących Capricorna. Stara kobieta wybiegła z domu, płakała i krzyczała.
A potem ich wszystkich przeklęła - ale patrzyła przy tym tylko na Bastę, który stał nieco z boku, gdyż bał się ognia - jego biała koszula błyszczała w księżycowej poświacie. Może doszukiwała się w nim niewinności lub dobrego serca. Na rozkaz Basty Płaski Nos zakrył jej usta dłonią, a pozostali przyglądali się ze śmiechem. I nagle kobieta padła na ziemię martwa. Leżała bez życia pośród stratowanych grządek. Od tego czasu Basta najbardziej na świecie bał się tego miejsca na wzgórzach, gdzie wypalone mury sterczały pośród wilczomlecza. Tak, nie było bezpieczniejszego miejsca, skąd można by obserwować wioskę Capricorna.
Zwykle Smolipaluch wspinał się na jeden z dębów, które wcześniej dawały cień starej kobiecie, kiedy siadała przed domem. Gęstwina gałęzi chroniła go przed wzrokiem wszelkich ciekawskich oczu. Całymi godzinami siedział w koronie dębu, obserwując przez lornetkę parking i budynki. Teraz kazał Fari-dowi schować się za domem w niewielkim zagłębieniu. Chłopiec posłuchał go niechętnie. Przylgnął do Smolipalucha jak kleszcz. Ale wypalony dom napełniał go lękiem.
- Na pewno jest tu jeszcze jej duch - powtarzał bez przerwy. - Duch starej kobiety. A może była czarownicą?
Smolipaluch wyśmiał go. W tym świecie nie było duchów. W każdym razie nie pokazywały się. Niecka za domem była tak
290

dobrze ukryta, że poprzedniej nocy Smolipaluch odważył się nawet rozpalić ogień. Chłopiec złapał dzikiego królika - był lepszy od Smolipalucha w zakładaniu sideł i bardziej bezwzględny. Kiedy Smolipaluch złapał w sidła królika, czekał, aż ten przestanie się szarpać. Farid nie litował się nad zdobyczą. Może zbyt często bywał głodny.
A z jakim podziwem przyglądał się za każdym razem, gdy Smolipaluch za pomocą paru gałązek rozpala ogień! Chłopak miał już poparzone wszystkie palce od zabawy z ogniem, podobnie jak i nos, mimo to Smolipaluch wciąż przyłapywał go na tym, jak próbuje robić pochodnie z waty i cienkich gałązek lub bawi się zapałkami. Pewnego razu zajęła się sucha trawa. Smolipaluch chwycił go za kołnierz i potrząsał jak nieposłusznym psem, aż chłopcu łzy napłynęły do oczu.
- Słuchaj, powtarzam ci po raz ostatni! Ogień to niebezpieczna istota! - krzyczał. - Nie jest twoim przyjacielem. Jeśli będziesz się z nim niewłaściwie obchodził, zabije cię albo dym zdradzi wrogom twoją obecność!
- A twoim przyjacielem jest! - wyjąkał chłopiec, a w jego głosie brzmiał upór.
- Bzdura! Ja po prostu nie jestem tak lekkomyślny. Uważam na wiatr! Sto razy ci już powtarzałem: nie rozpalaj ognia, kiedy jest duży wiatr. A teraz zabieraj się stąd i poszukaj Gwina.
- A właśnie, że jest twoim przyjacielem! - mruknął chłopiec, odchodząc. - W każdym razie słucha cię bardziej niż kuna.
Miał rację. Chociaż to niewiele znaczyło, bo kuna słuchała tylko siebie, a ogień w tym świecie nie słuchał Smolipalucha nawet w połowie tak jak w tamtym. Tam płomienie układały się w kwiaty, kiedy im rozkazał. Na jego życzenie rozgałęziały się jak drzewa nad jego głową i sypały iskrami. Potrafiły krzyczeć i szeptać szeleszczącymi głosikami, i tańczyć z nim. Tutaj płomienie były potulne, a zarazem przewrotne i uparte, jak dzikie zwierzęta, które od czasu do czasu gryzą dłoń, która je karmi.
291
Tylko czasem, w chłodne noce, gdy ogień był jedyną rzeczą zdolną odpędzić samotność, zdawało mu się, że słyszy jego szept, ale nie rozumiał, co mówi.
Mimo to chłopiec miał zapewne rację. Ogień był przyjacielem Smolipalucha, ale też był winien tego, że Capricorn kazał swoim ludziom przyprowadzić go do siebie, wtedy, w tym innym życiu.
- Pokaż mi, jak się obchodzić z ogniem! - powiedział, kiedy postawiono Smolipalucha przed jego obliczem.
I Smolipaluch posłuchał. Do dziś żałował, że go tak dużo nauczył, bo Capricorn lubił popuszczać cugli ogniowi i powściągać go dopiero wówczas, gdy się nasycił - stajniami, domami i wszystkim, co nie potrafiło uciekać dostatecznie szybko.
- Jeszcze nie wrócił?
Farid stał oparty o chropawy pień drzewa. Chłopiec poruszał się bezszelestnie jak wąż. Smolipaluch wzdrygał się za każdym razem, gdy pojawiał się tak nagle.
- Nie! - odparł. - Szczęście nam sprzyja.
W dniu ich przybycia wóz Capricorna stał jeszcze na parkingu, ale po południu dwaj chłopcy zaczęli polerować srebrzysty lakier, aż mogli się w nim przejrzeć, a kiedy zrobiło się ciemno, Capricorn wsiadł i odjechał. Często kazał się wozić po okolicy, do miasteczek na wybrzeżu albo do jednego ze swych przyczółków, jak je nazywał, choć czasem była to zwykła szopa w lesie z jednym lub dwoma znudzonymi mężczyznami w środku.
On sam nie umiał prowadzić samochodu, podobnie jak Smolipaluch, ale kilku jego ludzi posiadło tę sztukę, chociaż żaden z nich nie miał prawa jazdy, bo do tego trzeba by umieć czytać.
- Tak, dzisiaj w nocy znowu się tam zakradnę - powiedział Smolipaluch. - Jego nieobecność nie potrwa długo, a i Basta pewnie wróci niebawem.
Samochodu Basty nie było na parkingu, od kiedy się tu zjawili. Czyżby on i Płaski Nos wciąż jeszcze leżeli związani w tamtej ruderze?
292
- Świetnie! Kiedy wyruszamy? - Głos Farida zdradzał, że najchętniej wyruszyłby natychmiast. - Jak tylko zajdzie słońce? Wtedy wszyscy są w kościele na kolacji.
Smolipaluch odpędził muchę, która usiadła na soczewce jego lornetki.
- Pójdę sam. Ty zostaniesz i popilnujesz naszych rzeczy. -Nie!
- Owszem, tak. Bo to niebezpieczne. Chcę kogoś odwiedzić i dlatego muszę się zakraść na podwórko domu Capricorna.
Chłopiec spojrzał na niego zdumiony. Jego oczy miały czasem taki wyraz, jakby już wiele w życiu widziały.
- Dziwisz się, co? - Smolipaluch uśmiechnął się pod nosem.
- Nie przypuszczałeś, że mam przyjaciół w domu Capricorna.
Mały wzruszył ramionami i spojrzał ku wiosce. Na parking wjechała zakurzona ciężarówka. W otwartej przyczepie stały dwie kozy.
- Znowu jakiś chłop pozbył się kóz! - mruknął Smolipaluch.
- To mądre z jego strony, że oddał je dobrowolnie, inaczej jeszcze przed wieczorem zawisłaby kartka na drzwiach jego obory.
Far id spojrzał na niego pytająco.
- Na kartce byłoby napisane: Jutro zapieje czerwony kur. To jedyne zdanie, które potrafią napisać ludzie Capricorna. Czasem wieszają po prostu na drzwiach martwego koguta. Każdy wie, co to oznacza.
- Czerwony kur? - Chłopiec pokręcił głową. - To jakaś klątwa czy co?
- Nie! Do licha, znowu się zachowujesz jak Basta. - Smolipaluch roześmiał się cicho.
Ludzie Capricorna wysiedli z szoferki. Niższy dźwigał dwie mocno wypchane reklamówki, drugi zaczął ściągać kozy z ciężarówki.
- Czerwony kur oznacza ogień. Ogień, który podkładają chłopom pod obory lub drzewa oliwkowe. Czasem kur pieje
293
pod dachem, a jeśli ktoś jest bardzo uparty, to i w pokoju dziecięcym. Prawie każdy człowiek ma coś, co kocha.
Mężczyźni poprowadzili kozy do wioski. Jednym z nich był Cockerell, Smolipaluch poznał go po utykaniu. Już nieraz się zastanawiał, czy Capricorn wie o tych wszystkich drobnych transakcjach, czy też jego ludzie załatwiają czasem coś na boku.
Farid złapał konika polnego i trzymając go w stulonych dłoniach, obserwował przez szpary między palcami.
- I tak pójdę z tobą - powiedział. -Nie.
- Nie boję się.
- Tym gorzej dla ciebie.
Po ucieczce więźniów Capricorn zamontował reflektory -przed kościołem, na dachu swojego domu i na parkingu. Nie ułatwiało to ukrywania się. Smolipaluch zaraz pierwszej nocy zakradł się do wioski, posmarowawszy twarz sadzą, by nie można go było rozpoznać.
Capricorn wzmocnił też straże, prawdopodobnie z powodu skarbów, których mu przysporzył Czarodziejski Język. Oczywiście całe to bogactwo dawno już leżało w piwnicach jego domu bezpiecznie zamknięte w ciężkich sejfach, które Capricorn kazał tam ustawić. Niechętnie wydawał swoje złoto. Strzegł go tak jak smoki w bajkach. Czasem wkładał na palec drogocenny pierścień, czasem zakładał kolię na szyję dziewczyny, która mu się w danej chwili podobała. Albo wysyłał Bastę po nową strzelbę myśliwską.
- Z kim chcesz się spotkać?
- Nie twoja sprawa.
Chłopiec wypuścił konika polnego. Owad uciekł jak szalony na swoich szczudłowatych oliwkowozielonych nóżkach.
-To kobieta - powiedział w końcu Smolipaluch. - Jedna z dziewek Capricorna. Już kilka razy mi pomogła.
- Czy to ta, której zdjęcie masz w plecaku?
294
Smolipaluch opuścił lornetkę.
- Skąd wiesz, co ja mam w plecaku?
Chłopiec schował głowę w ramiona, jak ktoś przyzwyczajony, że za każde nieopatrzne słowo dostaje baty.
- Szukałem zapałek.
- Jeśli cię jeszcze raz złapię, jak grzebiesz w moim plecaku, powiem Gwinowi, żeby ci poodgryzał palce.
- Gwin nigdy mnie nie gryzie. - Chłopiec wyszczerzył zęby. Była to prawda. Kuna miała bzika na punkcie Farida.
- Gdzie się to niewierne bydlę podziewa? - Smolipaluch wyjrzał poprzez gałęzie. - Od wczoraj go nie widziałem.
- Zdaje się, że spotkał samiczkę.
Farid grzebał patykiem w zeschłych liściach. Leżało ich pełno pod drzewami. Nocą zdradzą każdego, kto by chciał się do nich podkraść.
- Jeśli mnie nie zabierzesz - powiedział chłopiec, nie patrząc na Smolipalucha - po prostu pójdę za tobą.
- Jeśli za mną pójdziesz, stłukę cię na kwaśne jabłko.
Farid spuścił głowę i z nieodgadnionym wyrazem twarzy patrzył na swoje bose stopy. Potem spojrzał na resztki murów, przy których rozłożyli się obozem.
- Tylko nie zaczynaj znowu z tym duchem starej kobiety! -powiedział ze złością Smolipaluch. - Ile razy mam ci to powtarzać? Wszystko co niebezpieczne jest w tamtych domach. Rozpal ognisko w zagłębieniu, jeśli się boisz ciemności.
- Duchów nie odstraszy ogień - wyszeptał chłopiec. Smolipaluch z westchnieniem zsunął się ze swego stanowiska
obserwacyjnego. Chłopiec był prawie tak samo beznadziejny jak Basta. Wprawdzie nie bał się klątw, drabin i czarnych kotów, ale za to wszędzie widział duchy. Nie tylko ducha starej kobiety, która była tu gdzieś pogrzebana. Nie, Farid widział także inne duchy, całe ich gromady: złe, prawie wszechmocne twory, które wyrywają śmiertelnym chłopcom serca z piersi i je zjadają. Nie
295
chciał wierzyć Smołipałuchowi, że nie przyszły za nim, że zostawił je w książce wraz z rozbójnikami, którzy go bili i kopali. Może umrzeć ze strachu, jeśli zostanie sam dzisiejszej nocy.
- Dobrze, w takim razie pójdziesz ze mną - zdecydował Smolipaluch. - Ale pamiętaj - ani mru-mru. Bo ci tam w dole to nie są duchy, tylko prawdziwi ludzie z nożami i strzelbami.
Farid z wdzięcznością zarzucił mu ramiona na szyję.
- Dobrze już, dobrze! - powiedział szorstko Smolipaluch, odsuwając go. - Jazda, pokaż, czy potrafisz już stać na jednej ręce.
Chłopiec tylko na to czekał. Z twarzą nabiegłą krwią balansował najpierw na prawej, potem na lewej ręce, machając w powietrzu gołymi nogami. Po kilku sekundach upadł na ostre liście posłonka, ale natychmiast się podniósł i ponowił ćwiczenie.
Smolipaluch usiadł pod drzewem.
Najwyższy czas pozbyć się małego. Tylko jak to zrobić? Psa można odpędzić, rzucając w niego kamieniem, ale chłopca... Dlaczego nie został z Czarodziejskim Językiem? On się zna lepiej na pilnowaniu dzieci. A poza tym to on go tu sprowadził. Ale nie, chłopak przykleił się właśnie do niego.
- Pójdę poszukać Gwina - powiedział Smolipaluch, wstając. Farid bez słowa poczłapał za nim.
32
Znowu w niewoti
Zwróciła się do króla w nadziei, że zabroni synowi eskapady, ale ten powiedział:
- Cóż, moja droga! Przygody wychodzą ludziom na dobre... nawet w bardzo młodym wieku. Pociąg do przygód wejdzie mu w krew, chociaż nie będzie pamiętał samej wycieczki.
Eva Ibbotson, Tajemnica Peronu 13
Tego deszczowego dnia wieś Capricorna nie wydała się Meggie tak groźna jak za pierwszym razem. Brzydkie, odrapane budynki odcinały się od zieleni wzgórz. Ani jeden promień słońca nie rozświetlał walących się ruder i Meggie nie mogła uwierzyć, że to te same domy, które tak ją przerażały tamtej nocy.
- Ciekawe - szepnął Fenoglio, gdy wjeżdżali na parking. -Wiesz, że to miejsce do złudzenia przypomina jedno z tych, które wymyśliłem jako miejsce akcji Atramentowego serca! Nie ma tu wprawdzie zamku, ale krajobraz jest mniej więcej taki sam, podobnie wiek wioski. A wiesz, że akcja Atramentowego serca rozgrywa się w świecie przypominającym nasze średniowiecze? Zgoda, pewne rzeczy dodałem, na przykład wróżki i olbrzymów, inne pominąłem, ale...
297
Meggie przestała go słuchać. Myślała o tej nocy, kiedy uciekli z klatki, w której ich zamknął Capricorn. Wtedy miała nadzieję, że już nigdy więcej nie ujrzy tego parkingu, kościoła i tych wzgórz.
- Jazda, ruszać się! - warknął Płaski Nos, otwierając drzwi samochodu. - Chyba nie zapomniałaś, którędy droga?
O tak, Meggie pamiętała to aż za dobrze, choć teraz wszystko wyglądało nieco inaczej. Fenoglio rozglądał się po uliczkach jak turysta.
- Znam tę wieś - powiedział szeptem do Meggie. - To znaczy słyszałem o niej. Krążą na jej temat różne smutne opowieści. W poprzednim stuleciu było tu straszne trzęsienie ziemi, a w czasie ostatniej wojny...
- Oszczędzaj język na później, pisarczyku! - przerwał mu Basta. - Nie lubię szeptania za moimi plecami.
Fenoglio spojrzał na niego ze złością i umilkł. Nie powiedział już ani słowa, kiedy szli w kierunku placu. Wreszcie stanęli przed drzwiami kościoła.
-Jazda, otwierać drzwi. Na co czekacie?! - warknął Płaski Nos.
Meggie i Fenoglio otwarli ciężkie drewniane odrzwia w portalu. Uderzyło ją w nozdrza stęchłe powietrze tak samo jak tamtej nocy, gdy po raz pierwszy weszła do kościoła wraz z Mo i Eli-nor. Deszczowy dzień sprawiał, że czerwone ściany wydawały się jeszcze groźniejsze, a lalkowata twarz posągu Capricorna -bardziej zła. Nawet kadzie, w których spalono książki, stały wciąż w tym samym miejscu. Tylko krzesła-tronu nie było na szczycie schodów. Dwaj ludzie Capricorna wnosili właśnie na górę nowy fotel, a stara kobieta wyglądająca jak sroka, którą Meggie przypomniała sobie z niechęcią, stała obok i niecierpliwym głosem wydawała polecenia.
Basta odepchnął dwie kobiety zmywające na klęczkach posadzkę i wyprostowany ruszył ku stopniom ołtarza.
298
- Gdzie jest Capricorn, Mortola?! - krzyknął z daleka do starej. - Mam dla niego wiadomości. Ważne wiadomości.
Stara nawet nie odwróciła głowy.
- Bardziej na prawo, durnie! - wymyślała dwóm mężczyznom z trudem taszczącym ciężki mebel. - No proszę, okazuje się, że można! - Po czym ze znudzoną miną zwróciła się do Ba-sty: - Spodziewaliśmy się ciebie wcześniej.
- Co to ma znaczyć?! - Basta podniósł głos, ale Meggie wyczuła w jego głosie niepewność, tak jakby się bał starej. - Wiesz, ile miejscowości jest na tym przeklętym wybrzeżu? A my nawet nie byliśmy pewni, czy Czarodziejski Język pozostał w tej okolicy. Ale ja mam nosa - wskazał głową w kierunku Meggie - i wypełniłem polecenie.
- Ach, tak? - Sroka podążyła wzrokiem we wskazanym kierunku, tam gdzie stała Meggie z Fenogliem. - Widzę tylko dziewczynkę i starego człowieka. A gdzie jej ojciec?
- Nie było go w domu! Ale na pewno tu przyjedzie. Mała jest najlepszą przynętą.
- A skąd będzie wiedział, że ona jest tutaj?
- Zostawiłem mu wiadomość!
- Od kiedy to umiesz pisać? Basta ze złością zacisnął pięści.
- Napisałem mu swoje imię. Więcej słów nie potrzeba, żeby zrozumiał, gdzie się podziewa jego ukochana córeczka. Powiedz Capricornowi, że zamknę ich w jednej z naszych klatek.
Z tymi słowy odwrócił się na pięcie i dumnym krokiem ruszył w kierunku Meggie i Fenoglia.
- Capricorna nie ma i nie wiem, kiedy wróci! - krzyknęła Mortola w ślad za nim. - Ale do jego powrotu ja tu rozkazuję. I jestem zdania, że ostatnimi czasy wypełniasz polecenia nie tak, jak się tego od ciebie oczekuje.
Basta odwrócił się gwałtownie, jakby go coś ugryzło w kark, ale Mortola ciągnęła niewzruszonym głosem:
- Najpierw Smolipaluch kradnie ci klucze, potem gubisz psy i musimy cię szukać w górach, a teraz to. Oddaj mi klucze. -Wyciągnęła rękę.
- Co? - Basta pobladł, jak chłopiec, który ma otrzymać karę na oczach całej klasy.
- Dobrze mnie zrozumiałeś. Zabieram klucze od klatek, grobowca i składu benzyny. Przynieś mi je.
Basta nie ruszył się z miejsca.
- Nie masz prawa! - syknął. - Capricorn mi je dał i tylko on może mi je odebrać! - I odwrócił się.
- Bądź pewien, że ci je odbierze! - krzyknęła za nim Morto-la. -1 masz mu złożyć raport, jak tylko wróci. Może on zrozumie lepiej niż ja, dlaczego nie przywiozłeś Czarodziejskiego Języka.
Basta nie odpowiedział. Chwycił Meggie i Fenoglia za ramiona i pociągnął ich ku wyjściu. Sroka coś jeszcze krzyczała za nim, ale Meggie nie mogła zrozumieć co. A Basta nie odwrócił się już ani razu.
Zamknął ją i Fenoglia w klatce numer pięć, tam gdzie przedtem siedział Farid.
- Tak, tu możecie zaczekać, aż zjawi się twój ojciec! - powiedział, wpychając Meggie do środka.
Meggie czuła się jak w złym śnie, który śni po raz drugi. Ale tym razem nie było nawet zgniłej słomy, na której można by usiąść, a żarówka pod sufitem była przepalona. Ale za to przez dziurę w murze wpadało do środka nieco dziennego światła.
- Cudownie! - stwierdził Fenoglio, siadając na zimnej podłodze. - Obora. Cóż za brak fantazji. Capricorn powinien nam przynajmniej zafundować prawdziwe więzienie.
- Obora? - zdumiała się Meggie.
Oparła się plecami o ścianę. Deszcz bębnił w zamknięte drzwi.
- Tak. A ty myślałaś, że co to jest? Dawniej zawsze tak budowano domy - na dole mieszkało bydło, a na piętrze ludzie.
300
W niektórych wsiach w górach chłopi nadal trzymają tak kozy i osły. Kiedy rankiem wypędzano bydło na pastwisko, na ulicy pojawiały się dymiące placki, w które się wdeptywało, niosąc świeże bułeczki ze sklepu.
Fenoglio wyrwał sobie włos z nosa i patrzył na niego tak, jakby nie mógł uwierzyć, że coś tak kolącego mogło mu tam wyrosnąć, po czym strząsnął włos na podłogę.
- To jest naprawdę niesamowite - mruczał - dokładnie tak wyobrażałem sobie jego matkę: nos, blisko osadzone oczy, nawet sposób, w jaki krzyżuje ramiona na piersiach i wysuwa podbródek.
- Matka Capricorna? - zdziwiła się Meggie. - Sroka?
- Sroka? Tak ją nazywasz? - Fenoglio roześmiał się cicho. -Taki właśnie przydomek nosi w mojej opowieści. Naprawdę zdumiewające. Strzeż się jej. Nie ma zbyt przyjemnego charakteru.
- Myślałam, że to jego gospodyni.
- Hm, właśnie o to chodzi, żebyś tak myślała. Chwilowo zachowaj dla siebie tę małą tajemnicę, rozumiesz?
Meggie skinęła głową, choć nic nie rozumiała. Zresztą było jej obojętne, kim jest ta stara. Wszystko było jej obojętne. Tym razem nie ma tu Smolipalucha, który mógłby w nocy otworzyć drzwi. Wszystko na darmo -jakby nigdy stąd nie uciekli. Podeszła do drzwi i wparła się w nie rękoma.
- Mo przyjedzie! - szepnęła. -1 wtedy już nigdy nas stąd nie wypuszczą.
- No, no!
Fenoglio wstał i podszedł do Meggie. Objął ją ramionami, a ona przycisnęła twarz do jego kurtki. Gruby materiał pachniał tytoniem.
- Coś wymyślę - szepnął. - W końcu to ja stworzyłem tych łotrów. Byłoby śmieszne, gdybym nie potrafił się ich pozbyć. Twój ojciec ma pewien pomysł, ale...
Meggie podniosła załzawioną twarz i spojrzała na niego pełna nadziei. Ale stary pisarz potrząsnął głową.
301
- Później. Najpierw mi wyjaśnij, czego Capricorn chce od twojego taty. Chodzi o jego kunszt lektorski?
Meggie skinęła głową, ocierając łzy.
- Chce, żeby Mo sprowadził mu kogoś, starego przyjaciela... Fenoglio podał jej chustkę. Wypadło z niej kilka okruchów
tytoniu, kiedy wycierała nos.
- Przyjaciela? Capricorn nie ma przyjaciół... - Fenoglio zmarszczył czoło.
I nagle głęboko wciągnął powietrze.
- Kto to taki? - spytała Meggie niespokojnie, ale Fenoglio zamiast odpowiedzi otarł jej łzę z policzka.
- Ktoś, kogo, mam nadzieję, spotkasz tylko na kartkach książki - odparł po chwili wymijająco. I zaczął chodzić po celi. -Capricorn wkrótce wróci. Muszę się zastanowić, jak mam z nim rozmawiać.
Ale Capricorn nie wrócił. Na dworze zrobiło się ciemno, ale nikt po nich nie przyszedł. Nie dostali nawet nic do jedzenia. Zrobiło się zimno, gdy chłodne nocne powietrze zaczęło wpeł-zać przez otwór w ścianie. Usiedli na twardej podłodze, ramię przy ramieniu, aby się wzajemnie ogrzać.
- Czy Basta nadal jest tak zabobonny? - spytał w pewnej chwili Fenoglio.
- Tak, bardzo - odrzekła Meggie. - Smolipaluch często go wyśmiewa z tego powodu.
- To dobrze - mruknął Fenoglio. Ale nic więcej nie powiedział.
33
Służąca Capńcorna
Ponieważ nigdy nie widziałem ojca ani matki, ani żadnej ich podobizny (w owych czasach nie wiedziano jeszcze nic o fotografii), moje pierwsze wyobrażenie o rodzicach i o ich wyglądzie wiązało się, nie wiadomo czemu, z ich nagrobkami. Kształt liter na kamieniu nagrobnym mego ojca nasunął mi dziwaczną myśl, że był to krępy, kwadratowy mężczyzna o ciemnych wijących się włosach. Z rodzaju i charakteru liter napisu: "A także Georgiana, małżonka powyższego" wyciągnąłem dziecinny wniosek, że moja matka musiała być piegowata i słabowita.
Charles Dickens, Wielkie nadzieje
Smolipaluch wyruszy! w drogę, gdy noc nie chciała już stać się bardziej czarna. Niebo wciąż zasnuwały chmury, nie było widać ani jednej gwiazdy, tylko od czasu do czasu zza chmur wyłaniał się blady przezroczysty księżyc, niczym plasterek cytryny w atramentowym morzu.
Smolipaluch był zadowolony z tych ciemności, ale chłopiec wzdrygał się za każdym razem, gdy gałązka smagnęła go po twarzy.
- Do diabła, powinienem zostawić cię z kuną! - zdenerwował się Smolipaluch. - Gotów jesteś nas zdradzić, tak głośno
303
szczękasz zębami. Popatrz przed siebie. Tam jest to, czego powinieneś się bać! Nie duchów, tylko strzelb.
Przed nimi, na wyciągnięcie ręki, leżała wieś Capricorna. Nowo zainstalowane reflektory zalewały szare domy światłem tak jasnym jak światło dnia.
- No i niech mi ktoś teraz powie, że ta elektryczność to błogosławieństwo - szepnął Smolipaluch, gdy skradali się ostrożnie wzdłuż ogrodzenia parkingu. Między zaparkowanymi samochodami przechadzał się strażnik. Ziewając, oparł się o ciężarówkę, którą Cockerell przywiózł po południu kozy, i założył słuchawki na uszy.
- Bardzo dobrze! Teraz mogłaby nadejść cała armia, a on nic nie usłyszy - szepnął Smolipaluch. - Basta by go za to zamknął na trzy dni w jednej z obórek, bez okruszyny chleba.
- A może przejdziemy po dachach? - Cały lęk Farida ulotnił się w jednej chwili.
Bardziej się bał wyimaginowanych duchów niż strażnika ze strzelbą. Smolipaluch nie mógł się nadziwić jego głupocie. Ale ten pomysł z dachami nie był zły. Jeden z domów przylegających do parkingu porastała winorośl. Od lat nie była przycinana i gałęzie sięgały aż po dach. Gdy tylko strażnik, kołysząc się w rytm muzyki, która mu wypełniała uszy, odszedł na drugi koniec parkingu, Smolipaluch podciągnął się na zdrewniałych łodygach. Chłopak wspinał się lepiej od niego. Z dumą wyciągnął do niego rękę, znalazłszy się na dachu. Popełzli dalej, jak bezpańskie koty, omijając kominy, anteny i reflektory, których światło skierowane było na ziemię, a pozostawiało w głębokim cieniu wszystko, co znajdowało się za nimi. W pewnej chwili Smolipaluch potrącił obluzowaną dachówkę, lecz zdążył ją złapać, nim spadła i rozprysła się na kawałki.
Gdy dotarli do placu, przy którym stał kościół i dom Capricorna, spuścili się po rynnie w dół. Smolipaluch przykucnął za stertą skrzynek po owocach i rozejrzał się ostrożnie za strażni-
304
kami. Nie tylko na placu, ale także w wąskiej uliczce obok domu Capricorna było jasno jak w dzień. Pod studnią przed kościołem siedział czarny kot. Basta umarłby ze strachu na jego widok, ale dla Smolipalucha większym zmartwieniem byli strażnicy przed domem Capricorna. Było ich dwóch. Jeden z nich, przysadzisty facet, cztery lata temu znalazł Smolipalucha na północy, w jakimś miasteczku, gdzie miał właśnie dać swój ostatni występ. Wraz z dwoma innymi przywiózł go tu, do Capricorna, który wypytał go o Czarodziejskiego Języka i o książkę - na swój specjalny sposób.
Mężczyźni kłócili się. Byli tak zajęci sobą, że Smolipaluch, przezwyciężywszy lęk, kilkoma skokami znalazł się w bocznej uliczce. Farid pomknął za nim cicho jak cień. Dom Capricorna był to duży nieforemny budynek, który mógł kiedyś pełnić funkcje ratusza, klasztoru czy szkoły. Wszystkie okna były ciemne, a w uliczce nie było strażnika. Ale Smolipaluch zachowywał ostrożność. Wiedział, że strażnicy lubili kryć się we wnękach drzwi, niewidoczni w swych czarnych kurtkach jak kruki w nocy. Tak, Smolipaluch wiedział prawie wszystko o wiosce Capricorna. Ileż to razy błądził po tych uliczkach, kiedy Capricorn kazał go sprowadzić, żeby znalazł Czarodziejskiego Języka i książkę. Za każdym razem, gdy tęsknota za domem przyprawiała go niemal o utratę zmysłów, wracał tu, do swoich dawnych wrogów, gdzie czuł się odrobinę mniej samotnie. Nawet strach przed nożem Basty nie mógł go powstrzymać od odwiedzania wioski.
Smolipaluch podniósł płaski kamyk, skinął na Farida, żeby stanął obok niego, i rzucił kamyk na jezdnię. Nic się nie poruszyło. Strażnik robił obchód - taką Smolipaluch miał nadzieję. Magik szybko podbiegł pod wysoki mur, za którym leżał ogród Capricorna: grządki warzywne, drzewa owocowe, uprawy ziół -mur ochraniał je przed ostrymi wiatrami, które tu czasem wiały od pobliskich gór. Smolipaluch często zabawiał swoimi sztuczkami dziewczęta pielące ogródek. W ogrodzie nie było żadnego
305

reflektora ani strażnika (kto chciałby kraść warzywa?), a do domu od strony podwórka prowadziły okratowane drzwi, które na noc zamykano. Poza tym tuż pod murem stała psia buda, ale gdy Smolipaluch przelazł przez mur, okazało się, że jest pusta. Psy nie wróciły ze wzgórz. Były mądrzejsze, niż myślał Smolipaluch, a Basta nie sprowadził jeszcze nowych. Głupio z jego strony. Głupi Basta.
Smolipaluch skinął na chłopca, żeby szedł za nim, po czym pobiegł między grządkami, aż zatrzymał się przed okratowany-mi drzwiami. Na widok krat chłopiec spojrzał na niego pytająco, lecz Smolipaluch położył palec na ustach i zadarł głowę, patrząc w okna na drugim piętrze. Okiennice - czarne w nocnym mroku - były otwarte. Smolipaluch wydał z siebie tak autentyczne miauknięcie, że odezwało się kilka kotów, ale za oknem nic się nie poruszyło. Smolipaluch zaklął cicho, przez chwilę nasłuchiwał, wreszcie wyrzucił z siebie przeraźliwy krzyk drapieżnego ptaka. Farid wzdrygnął się i przylgnął do kraty. Tym razem w środku coś się poruszyło. Z okna wychyliła się kobieta. Smolipaluch pomachał jej ręką, kobieta odwzajemniła gest i znikła. - Co się tak gapisz? - szepnął Smolipaluch, widząc zaniepokojony wzrok Farida. - Możemy jej wierzyć. Wiele z tych kobiet nie lubi Capricorna i jego ludzi, niektóre z nich nie znalazły się tu z własnej woli. Ale wszystkie się go boją: boją się, że stracą pracę, boją się, że podpali domy ich rodzinom, jeśli powiedzą o tym, co się tu dzieje, albo że pośle Bastę z nożem... Resa nie ma takich trosk, nie ma rodziny. "Już nie" - dodał w myślach.
Otwarły się drzwi za kratą i pojawiła się kobieta z okna - Resa. Ciemnoblond włosy okalały jej bladą, zatroskaną twarz.
- Jak się masz? - Smolipaluch podszedł do niej i wyciągnął rękę przez kratę.
Resa z uśmiechem uścisnęła jego dłoń i patrząc pytająco, wskazała głową chłopca.
306
- To jest Farid - Smolipaluch zniżył głos. - Można powiedzieć, że się przybłąkał. Ale możesz mu ufać. Nie cierpi Capri-corna tak samo jak my.
Resa skinęła głową, patrząc na niego z wyrzutem.
- Tak, wiem, to nie jest mądre, że wróciłem. Słyszałaś, co się stało? - w głosie Smolipalucha zabrzmiała duma. - Myśleli, że mogą robić ze mną wszystko, ale się pomylili. Jest jeszcze jedna książka i ja ją zdobędę! Nie patrz tak na mnie! Wiesz, gdzie Ca-pricorn ją trzyma?
Resa potrząsnęła głową. Za ich plecami rozległ się szelest. Smolipaluch odwrócił się gwałtownie, ale to tylko mysz przebiegła przez wymarłe podwórko. Resa wyciągnęła z kieszeni szlafroka długopis i kartkę. Pisała wolno, starannie, wiedziała bowiem, że Smolipaluchowi łatwiej czytać duże litery. To ona nauczyła go pisać i czytać, żeby mogli się ze sobą porozumiewać.
Jak zwykle trochę to trwało, zanim litery ułożyły się Smolipaluchowi w sensowną całość. Za każdym razem rozpierała go duma, gdy pająkowate znaczki składały się w wyrazy, którym on wydarł ich tajemnicę.
-Rozejrzę się - przeczytał szeptem. - Dobrze. Ale bądź ostrożna. Nie chcę, żebyś narażała swoją ładną główkę. - Znów pochylił się nad kartką. - Co to znaczy Sroka ma teraz kluczek
Oddał jej kartkę. Kiedy Resa pisała, Farid przyglądał się jej, jakby patrzył na kogoś, kto czaruje.
- Jego też chyba musisz nauczyć - szepnął Smolipaluch. -Widzisz, jaki jest zainteresowany?
Resa podniosła głowę i uśmiechnęła się do Farida. Chłopiec, zakłopotany, umknął wzrokiem. Resa pogłaskała się palcem po twarzy.
- Uważasz, że jest ładnym chłopcem? - Smolipaluch drwiąco wykrzywił usta, a Farid ze wstydu nie wiedział, gdzie oczy podziać. - A co ze mną? Jestem piękny jak księżyc? Hm, czy to
307
miał być komplement? Chodzi ci o to, że mam prawie tyle samo blizn?
Resa zakryła sobie dłonią usta. Łatwo ją było rozśmieszyć, a śmiała się jak mała dziewczynka. Tylko wtedy można było usłyszeć jej głos.
Nocną ciszę rozdarły dźwięki wystrzałów. Resa chwyciła się siatki, a Farid kucnął przerażony.
- To nic takiego - szepnął Smolipaluch, podnosząc chłopca. - To strażnicy znów strzelają do kotów. Zawsze to robią, kiedy się nudzą.
Chłopiec popatrzył na niego z niedowierzaniem, ale Resa pisała dalej.
- Zabrała mu je - czytał Smolipaluch. - Za karę. No, to nie pójdzie w smak Baście. Te klucze były jego chlubą, czuł się tak, jakby strzegł samego Capricorna.
Resa udała, że wyciąga nóż zza pasa, robiąc przy tam tak ponurą minę, że Smolipaluch roześmiał się prawie na głos. Popatrzył szybko dookoła, ale na podwórku osłoniętym wysokim murem było cicho jak w grobie.
- O tak, mogę sobie wyobrazić wściekłość Basty - szepnął. -Robi wszystko, żeby się przypodobać Capricornowi, podcina gardła, kaleczy twarze - aż tu nagle coś takiego.
Resa ponownie pochyliła się nad kartką. I znów minęły cale minuty, nim Smolipaluch żmudnie złożył litery w wyrazy i zdania.
- Aha, słyszałaś o Czarodziejskim Języku. Chcesz wiedzieć, kto to jest? No, cóż, nadal by siedział w klatce Capricorna, gdyby nie ja. Co jeszcze? Zapytaj Farida. Czarodziejski Język ściągną! go z jego opowieści niby jabłko z drzewa. Na szczęście nie sprowadził żadnego z tych duchów żywiących się ludzkim mięsem, o których chłopak ciągle bredzi. Tak, jest bardzo dobrym lektorem, o wiele lepszym od Dariusza. Jak widzisz, Farid nie kuleje, jego twarz zapewne zawsze tak wyglądała i nie stracił głosu - chociaż w tej chwili tak się wydaje.
308
Farid rzucił mu gniewne spojrzenie.
- Jak wygląda Czarodziejski Język? Basta jeszcze mu nie upiększył twarzy, tyle mogę ci zdradzić.
Nad ich głowami rozległ się skrzyp otwieranych okiennic. Smolipaluch przywarł do kraty.
"To wiatr - pomyślał w pierwszej chwili. - Cóż by innego".
Farid patrzył na niego oczami szeroko otwartymi z przerażenia. Prawdopodobnie sądził, że to demon, ale z okna wychyliła się istota z krwi i kości: Mortola, inaczej Sroka, jak ją za plecami nazywano. Podlegały jej wszystkie służące, a przed jej oczami i uszami nic nie mogło się ukryć, nawet tajemnice, które dziewczęta szeptały sobie na ucho w sypialniach. Nawet sejfy Capricorna miały lepiej od służących, które mieszkały w jego domu, sypiając po cztery w jednej izbie, z wyjątkiem tych, które zadały się z tym czy owym z jego ludzi i przeniosły się z nimi do opuszczonych domów.
Sroka, oparta o gzyms, wdychała chłodne powietrze nocy. Trwało to bardzo długo, tak długo, że Smolipaluch z rozkoszą ukręciłby jej tę chudą szyję. Ale w końcu każdy por jej ciała musiał się wypełnić świeżym powietrzem, bo z trzaskiem zamknęła okno.
- Muszę iść, ale jutro wieczorem tu wrócę. Może do tego czasu dowiesz się czegoś na temat książki.
Smolipaluch jeszcze raz ścisnął rękę Resy. Jej dłonie były szorstkie od prania i szorowania.
- Wiem, że już to mówiłem, ale jeszcze raz powtórzę: bądź ostrożna i trzymaj się z daleka od Basty.
Resa wzruszyła ramionami. Co innego mogła zrobić w odpowiedzi na tak bezużyteczną radę? Prawie wszystkie kobiety trzymały się z daleka od Basty, ale on nie trzymał się z daleka od nich.
Smolipaluch zaczekał przy kracie, dopóki Resa nie wróciła do swojego pokoju. Dała mu świecą znak z okna.
Strażnik na parkingu wciąż jeszcze miał słuchawki na uszach. Nie zwracając na nic uwagi, tańczył między samochoda-
309
mi, trzymając flintę tak, jakby to była dziewczyna. W pewnej chwili spojrzał w ich kierunku, ale skryła ich już czarna noc.
W drodze do kryjówki spotkali tylko lisa o wygłodniałym spojrzeniu. W murach wypalonego domu siedział Gwin i pożerał ptaka. Pióra jaśniały w ciemności.
- Czy ona zawsze była niemową? - spytał chłopiec, gdy magik wyciągnął się do snu pod drzewami.
- Od kiedy ją znam - odparł tamten, odwracając się plecami. Farid ułożył się obok. Od początku tak robił i nawet jeśli
Smolipaluch się odsuwał, to kiedy się budził, chłopiec znów leża! tuż obok niego.
- Zdjęcie schowane w twoim plecaku - powiedział Farid - to jej zdjęcie.
- No to co? Chłopiec milczał.
- Jeśli ci wpadła w oko - zakpił Smolipaluch - zapomnij o tym. To jedna z ulubionych służących Capricorna. Ma prawo nawet przynosić mu śniadanie i pomagać przy ubieraniu.
- Jak długo już jest u niego?
- Pięć lat - odparł Smolipaluch. - I w ciągu tego całego czasu Capricorn ani razu nie pozwolił jej opuścić wioski. Nawet z domu rzadko wolno jej wychodzić. Dwa razy próbowała uciec, ale daleko nie zaszła. Raz ugryzł ją wąż. Nie opowiadała mi, jak Capricorn ją ukarał, ale od tego czasu nie próbuje już uciekać.
Za nimi rozległ się szelest, Farid zerwał się na równe nogi, ale to był tylko Gwin. Kuna, oblizując się, wskoczyła Faridowi na brzuch. Chłopak ze śmiechem wyjął jej pióro zaplątane w futerku. Gwin jak zwariowany obwąchiwał jego podbródek, nos, tak jakby się za nim stęsknił. Po chwili znów zniknął w mroku.
- To naprawdę miła kuna - szepnął Farid.
- Wcale nie - zaprzeczył Smolipaluch, podciągając pod brodę cienki koc. - Chociaż ciebie rzeczywiście lubi.
Farid długo milczał.
310
- Ta kobieta jest podobna do niej - powiedział, gdy Smołipaluch prawie już usypiał. - Do córki Czarodziejskiego Języka. Ma takie same usta i oczy i tak samo się śmieje.
- Bzdura! - burknął Smołipaluch. - Nie ma ani odrobiny podobieństwa. Obie mają niebieskie oczy, to wszystko. To tutaj rzecz zwyczajna. A teraz śpij wreszcie.
Chłopiec posłuchał. Otulił się swetrem, który dal mu Smołipaluch, i odwrócił się do niego plecami. Po chwili oddychał spokojnie jak niemowlę. Ale Smołipaluch przez całą noc nie zmruży! oka, gapiąc się w ciemność.
34
'Tajemnice
Gdyby to mnie pasowano na rycerza - rozmarzył się Wart, patrząc w ogień - czuwałbym nocą w kaplicy zupełnie sam, jak Hiob przy swoich jastrzębiach, i modliłbym się do Boga, żeby dał mi się zmierzyć z całym złem tego świata, bo gdybym zwalczył zło, to pozostałoby tylko dobro, gdybym zaś ze złem przegrał - ja jeden padłbym jego ofiarą.
- To dowód wielkiej pychy - rzekł Merlyn. - Przegrałbyś z pewnością i padłbyś ofiarą zła.
T.H. White, Był sobie raz na zawsze król, tom 1
Capricorn przyjął Meggie i Fenoglia w kościele. Towarzyszyło mu kilkunastu jego ludzi. Siedział w nowym, czarnym jak sadza skórzanym fotelu, który jego ludzie ustawiali pod okiem Mortoli. Tym razem garnitur Capricorna miał kolor nie czerwony, lecz bladożółty jak wpadające przez okno światło poranka. Wezwał ich bardzo wcześnie. Wzgórza zasnute były jeszcze mgłą, w której słońce kąpało się niby piłka w mętnej wodzie.
- Na wszystkie litery alfabetu - szepnął Fenoglio, idąc obok Meggie środkową nawą i mając Bastę tuż za plecami. - Wygląda dokładnie tak, jak go sobie wyobrażałem. "Bezbarwny jak szklanka mleka" - zdaje się, że tak go określiłem.
312
Począł iść szybciej, jakby nie mógł się doczekać, kiedy wreszcie zobaczy z bliska twór swojej wyobraźni. Meggie nie mogła za nim nadążyć, a Basta szarpnął go do tyłu, zanim doszedł do pierwszego stopnia schodków.
- Ej, co to ma znaczyć?! - syknął mu do ucha. - Nie tak szybko i ukłoń się z łaski swojej!
Fenoglio spojrzał na niego z pogardą i dalej stał wyprostowany jak świeca. Basta się zamierzył, ale Capricorn ledwie dostrzegalnie potrząsnął głową i Basta opuści! rękę jak skarcony dzieciak. Obok fotela Capricorna, założywszy ręce do tyłu niczym skrzydła, stała Mortola.
- Naprawdę, Basta, ciągle nie rozumiem, co ty sobie wyobrażasz, że nie przywiozłeś jej ojca! - rzekł Capricorn, przenosząc wzrok z Meggie na żółwią twarz Fenoglia.
- Nie było go, przecież już panu mówiłem - odparł Basta obrażonym tonem. - Miałem tam siedzieć jak żaba nad stawem i na niego czekać? Wkrótce przyjedzie tu z własnej woli! Wszyscy widzieliśmy, że jest zwariowany na punkcie tego bachora. Stawiam mój nóż na to, że zjawi się tu jeszcze dzisiaj, a najpóźniej jutro.
- Twój nóż? Niedawno ci go zabrali. - Kpina w głosie Mor-toli sprawiła, że Basta zagryzł wargi.
- Opuszczasz się, Basta! - stwierdził cierpko Capricorn. -Emocje zaćmiewają ci rozum. Ale przejdźmy do naszego drugiego gościa.
Fenoglio ani na chwilę nie spuścił z niego wzroku. Obserwował Capricorna jak artysta, który po wielu latach ogląda namalowany przez siebie obraz. Wyraz jego twarzy zdradzał, że jest zadowolony z tego, co widzi. W jego spojrzeniu nie było ani śladu lęku, tylko pomieszana z niedowierzaniem ciekawość i satysfakcja. Capricornowi nie podobał się jego wzrok. Nie był przyzwyczajony do tego, żeby ktoś patrzył na niego bez lęku, tak jak ten stary człowiek.
313
- Basta opowiadał mi o tobie dziwne rzeczy... zapomniałem, jak się nazywasz, panie...
- Fenoglio!
Meggie obserwowała twarz Capricorna. Czy kiedykolwiek przeczytał nazwisko autora na okładce Atramentowego serca?
- Nawet jego głos brzmi tak, jak sobie wyobrażałem - szepnął do niej Fenoglio.
Wyglądał jak oczarowane dziecko przed klatką lwa, tylko że Capricorn nie był zamknięty w klatce. Jedno jego spojrzenie wystarczyło, by Basta tak mocno uderzy! starego człowieka w plecy, że aż mu dech zaparło.
- Nie lubię, kiedy ktoś szepcze w mojej obecności -wyjaśnił Capricorn, kiedy Fenoglio wciąż nie mógł złapać tchu. - Jak już mówiłem, Basta opowiedział mi niesamowitą historię. Podobno twierdzisz, że to ty napisałeś pewną książkę... jak ona się nazywała?
-Atramentowe serce - powiedział Fenoglio, rozcierając kręgosłup. - Ta książka nosi tytuł Atramentowe serce, bo opowiada o kimś, kto ma czarne serce.
Capricorn uniósł brwi i uśmiechnął się.
- O, jak mam to rozumieć? Czy to jest komplement? Bo to w końcu moja historia.
- Nie, nie twoja. To moja historia. Ty tylko w niej występujesz.
Meggie spostrzegła pytający wzrok Basty, ale Capricorn nieznacznie potrząsnął głowę i plecy Fenoglia pozostały chwilowo bezpieczne.
- No, no, ciekawe. A więc upierasz się przy swoich kłamstwach? - Capricorn rozplótł nogi i podniósł się z fotela.
Wolno zszedł po schodach.
Fenoglio porozumiewawczo uśmiechnął się do Meggie.
- Dlaczego się uśmiechasz? - spytał Capricorn, podchodząc do Fenoglia; jego głos był teraz ostry jak nóż Basty.
- Ach, przypomniałem sobie, że próżność jest jedną z tych wad, w które cię wyposażyłem, próżność i - Fenoglio zrobił
314
efektowną pauzę - parę innych słabości, o których jednak lepiej nie mówić przy twoich ludziach, prawda?
Capricorn patrzył na niego w milczeniu, trwało to całą wieczność, po czym się uśmiechnął. Był to nikły, blady uśmiech, zaledwie lekkie uniesienie kącików ust, podczas gdy jego spojrzenie błądziło po kościele, jakby zupełnie zapomniał o Fenogliu.
- Jesteś zuchwałym starym człowiekiem - rzekł wreszcie. -A do tego kłamcą. Ale jeśli ci się wydaje, że twoja zuchwałość i twoje bezczelne kłamstwa zrobią na mnie takie samo wrażenie jak na Baście, to się mylisz. Twoje zmyślenia są śmieszne, jak i ty sam. To była więcej niż głupota ze strony Basty, że cię tu przywiózł, bo teraz będziemy musieli w jakiś sposób się ciebie pozbyć.
Basta zbladł. Wciągając głowę w ramiona, podszedł spiesznie do Capricorna.
- A jeśli on jednak nie kłamie? - szepnął. - Tych dwoje twierdzi, że wszyscy umrzemy, jeśli tkniemy starego.
Capricorn spojrzał na niego z taką pogardą, aż Basta odskoczył, jakby tamten go uderzył.
A Fenoglio zdawał się tym wszystkim świetnie bawić. Meggie miała wrażenie, że traktuje to jak sztukę teatralną graną specjalnie dla niego.
- Biedny Basta! - powiedział do Capricorna. - Znowu jesteś dla niego niesprawiedliwy, bo on ma rację. Co będzie, jeśli jednak nie kłamię? Jeśli rzeczywiście was stworzyłem, ciebie i Ba-stę? Czy rozpłyniecie się w powietrzu, jeśli mi zrobicie coś złego? Wszystko na to wskazuje.
Capricorn roześmiał się, ale Meggie czuła, że gorączkowo zastanawia się nad słowami Fenoglia, że jest zaniepokojony, chociaż stara się ukryć to pod maską obojętności.
- Mogę ci udowodnić, że jestem tym, za kogo się podaję! -powiedział Fenoglio tak cicho, że prócz Capricorna i Basty tylko Meggie usłyszała jego słowa. - Czy mam to zrobić tutaj,
315
wobec wszystkich twoich ludzi i kobiet? Mam ci opowiedzieć o twoich rodzicach?
W kościele zrobiło się cicho jak makiem zasiał. Nikt się nie poruszył, ani Basta, ani ludzie Capricorna zgromadzeni pod schodami. Nawet kobiety zajęte myciem posadzki pod stołami, podniosły się z klęczek i spoglądały ku Capricornowi i obcemu staremu mężczyźnie. Mortola wciąż jeszcze stała na górze obok fotela, wysuwając podbródek, jakby w ten sposób mogła lepiej usłyszeć, o czym szeptano na dole.
Capricorn w milczeniu przyglądał się spinkom od mankietów. Wyglądały jak krople krwi na tle śnieżnobiałych rękawów. W końcu podniósł swoje bezbarwne oczy na Fenoglia.
- Mów, co masz do powiedzenia, stary! Ale jeśli ci życie miłe, mów tak, żebym tylko ja to słyszał.
Capricorn mówił bardzo cicho, ale Meggie wyczuła w jego głosie z trudem hamowaną wściekłość. Nigdy jeszcze nie bała się go tak bardzo.
Capricorn dał znak Baście, który niechętnie odszedł kilka kroków do tyłu.
- Ta mała chyba może to słyszeć? - Fenoglio położył Meggie rękę na ramieniu. - Czy może jej też się boisz?
Capricorn nawet nie spojrzał na Meggie. Nie spuszczał wzroku ze starego człowieka, który go wymyślił.
- A więc mów, nawet jeśli nie masz nic do powiedzenia! Nie jesteś pierwszym, który w tym kościele próbuje ratować skórę kłamstwami, ale jeśli dalej będziesz opowiadał swoje koszałki--opałki, dam znak Baście, żeby ci przystawił do gardła śliczną małą żmiję. Mam ich zawsze parę w domu na takie okoliczności jak ta.
Ale i ta groźba nie zrobiła wrażenia na Fenogliu.
- W porządku! - rzekł, rozglądając się wokoło, jakby żałował, że ma tak skromne audytorium. - Od czego mam zacząć? Najpierw sprawa zasadnicza. Pisarz nigdy nie pisze w swoich
316
książkach wszystkiego, co wie o swych postaciach. Niektóre rzeczy zachowuje w tajemnicy - wie o nich tylko on i jego postacie. Na przykład co do niego - wskazał na Bastę - zawsze wiedziałem, że był nieszczęśliwym chłopcem, zanim go wziąłeś do siebie. Niech sobie przypomnę sentencję z jednej przepięknej książki: Przerażająco łatwo jest wzbudzić w dzieciach przekonanie, że są ohydne. Basta miał to przekonanie. I wcale nie wyprowadziłeś go z błędu. Skądże. Po co? Ale nagle miał kogoś, do kogo mógł się przywiązać, kto mu mówił, co ma robić... Znalazł boga, Capricornie, i jeśli go nawet źle traktowałeś, to kto mówi, że wszyscy bogowie są dobrzy? Większość z nich jest surowa i okrutna, prawda? Nie napisałem tego wszystkiego w książce. Wiedziałem o tym, to wystarczyło. Ale zostawmy Bastę. Przejdźmy do ciebie.
Capricorn nie spuszczał wzroku z Fenoglia, jego twarz była tak nieruchoma, jakby się zamieniła w kawał drewna.
- Capricorn...
Fenoglio wymówił to imię prawie pieszczotliwie. Spoglądał ponad ramieniem Capricorna, jakby zapomniał, że ten, o którym mówi, stoi przed nim, a nie tkwi w całkiem innym świecie zamkniętym między okładkami książki.
- Oczywiście ma jeszcze inne imię, ale nawet go sobie nie przypomina. Przybrał imię Capricorna od znaku, pod którym się urodził. Capricorn Niedostępny, Capricorn Niezgłębiony, Capricorn Nienasycony, chętnie grający rolę boga lub diabła, zależy, jak na to spojrzeć. Ale czy diabeł ma matkę? - Tu Fenoglio po raz pierwszy spojrzał Capricornowi prosto w oczy. - Ty masz matkę.
Meggie spojrzała na Srokę. Stara kobieta stanęła na samej krawędzi górnego schodka, pochylając się do przodu i zaciskając kościste pięści. Ale Fenoglio mówił za cicho.
- Lubisz rozgłaszać, że twoja matka pochodziła ze szlachetnego rodu - ciągnął. - Ba, czasem wręcz twierdzisz, że była
317
królewską córką. A twój ojciec - powiadasz - był płatnerzem na dworze jej ojca. Wzruszająca historyjka. Mam ci opowiedzieć moją wersję?
Po raz pierwszy Meggie dostrzegła cień lęku na twarzy Ca-pricorna - lęku bez imienia, bez początku i końca, a za tym lękiem, jak wielki czarny cień, podnosiła głowę nienawiść. Meggie była pewna, że Capricorn pragnął w tej chwili zabić Fenoglia, ale lęk nałożył nienawiści wędzidło, czyniąc ją tylko tym większą.
Czy Fenoglio też to dostrzegał?
- No, proszę, opowiedz swoją wersję. Dlaczego nie? - Oczy Capricorna znieruchomiały jak oczy węża.
Fenoglio uśmiechnął się łobuzersko, zupełnie jak Pippo czy Rico.
- W porządku, kontynuujmy więc. Ta historia z płatnerzem to oczywiście kłamstwo.
Meggie wciąż miała wrażenie, że stary pisarz świetnie się bawi. Zachowywał się tak, jakby się droczył z kotkiem. Czy naprawdę tak mało wiedział o własnym tworze?
- Ojciec Capricorna był zwykłym kowalem podkuwającym konie - ciągnął Fenoglio, nic sobie nie robiąc z chłodnej wściekłości malującej się w oczach tamtego. - Kazał swojemu synowi brać w ręce gorące węgle, a czasem tłukł go tak mocno, jakby walił w rozpalone żelazo na kowadle. Za okazanie litości chłopiec otrzymywał baty, podobnie jak za łzy i za każde "nie potrafię". "Liczy się tylko siła! - powtarzał ojciec. - Silniejszy ustala reguły gry, dlatego staraj się być silniejszy". Matka Capricorna również uważała to za jedyną, niepodważalną prawdę. Codziennie opowiadała synowi, że kiedyś będzie najsilniejszy ze wszystkich. Nie była księżniczką, była służącą, miała chropawe dłonie i chropawe kolana, i chodziła za swoim synem jak cień, nawet wtedy, gdy on zaczął się wstydzić rodziców i wymyślił sobie nową matkę i nowego ojca. Podziwiała go za jego okrucieństwo,
318
uwielbiała patrzeć, jak wokoło sieje postrach. I kochała jego serce czarne jak atrament. Tak, twoje serce jest kamieniem, Ca-pricornie, czarnym kamieniem, równie współczującym jak kawałek węgla, a ty jesteś z tego bardzo, bardzo dumny.
Capricorn znów bawił się mankietami, kręcił spinką, wpatrując się w nią z takim namysłem, jakby całą jego uwagę zaprzątał ten mały czerwony kawałek metalu, a nie słowa Fenoglia. Kiedy stary pisarz umilkł, Capricorn starannie obciągnął rękawy marynarki i usunął strzępiącą się nitkę. Zdawało się, że tak samo usunął złość, nienawiść, strach - z jego bladego spojrzenia nie dało się niczego wyczytać.
- To rzeczywiście niezwykła historia, stary człowieku - rzekł cicho. - Podoba mi się. Jesteś świetnym kłamcą i dlatego zatrzymam cię tutaj. Na razie. Dopóki nie znudzą mi się twoje opowieści.
- Zatrzymasz mnie? - Fenoglio wyprostował się dumnie. -Nie zamierzam tu zostać! Co...
Ale Capricorn zamknął mu usta ręką.
- Ani słowa więcej - szepnął. - Basta poinformował mnie, że masz troje wnucząt. Jeśli mi narobisz kłopotów albo zaczniesz opowiadać swoje kłamstwa nie mnie, tylko moim ludziom, poproszę Bastę, żeby zapakował kilka młodych żmij i położył ten prezent twoim wnuczkom pod drzwiami. Czy wyraziłem się jasno, stary człowieku?
Głowa Fenoglia opadła, jakby Capricorn przetrącił mu kark - czym? Tymi paroma słowami. Kiedy znów ją podniósł, w każdej zmarszczce na jego twarzy czaił się lęk.
Capricorn z uśmiechem zadowolenia włożył ręce do kieszeni.
- Tak, tak, wy wszyscy, ludzie o jakże wrażliwych sercach, przywiązujecie się do czegoś - rzekł. - Dzieci, wnuki, rodzeństwo, rodzice, psy, koty, kanarki... Wszyscy są tacy sami: chłopi, właściciele ziemscy, nawet policjanci mają rodzinę albo przynajmniej psa. Weźmy na przykład jej ojca! - Meggie podskoczyła,
319
kiedy Capricorn nagle wycelował w nią palcem. - Przyjedzie tu, chociaż wie, że go już nie wypuszczę, ani jego, ani jego córki. A mimo to przyjedzie. Czy ten świat nie jest dziwnie urządzony?
- Tak - mruknął Fenoglio. - Dziwnie.
I po raz pierwszy spojrzał na swój twór nie z podziwem, lecz z odrazą. Capricornowi bardziej się to podobało.
- Basta! - zawołał, wzywając go gestem. Basta podszedł wolno, wciąż jeszcze wyglądał na obrażonego. - Zaprowadź starego do pokoju, gdzie przedtem zamykaliśmy Dariusza! - rozkazał. -1 postaw straż pod drzwiami.
- Chcesz, żebym go zaprowadził do twojego domu?
- A dlaczego nie? W końcu on twierdzi, że jest kimś w rodzaju mojego ojca. Poza tym jego opowieści mnie bawią.
Basta wzruszył ramionami i chwycił Fenoglia za ramię. Meg-gie z przerażeniem spojrzała na starego człowieka. Zaraz zostanie sama, sama w murach bez okien, za zamkniętymi drzwiami, w obórce Capricorna. Ale Fenoglio wziął ją za rękę, zanim Basta zdążył go odciągnąć.
- Zostaw dziewczynkę ze mną - rzekł do Capricorna. - Chyba nie zamierzasz jej znowu zamknąć w tym lochu samej jak palec?
Capricorn odwrócił się z obojętną miną.
- Jak chcesz - powiedział przez ramię. - Jej ojciec i tak wkrótce tu będzie.
Tak, Mo przyjedzie. Meggie nie potrafiła już myśleć o niczym innym. Fenoglio otoczył ją ramieniem, jakby mógł ją obronić przed Capricornem i Basta, i wszystkimi innymi. Ale nie mógł. Czy Mo to potrafi? Oczywiście, że nie.
"Proszę! - myślała. - Może nie będzie umiał trafić tu z powrotem. Nie może tutaj przyjechać".
A jednak niczego bardziej nie pragnęła. Niczego na świecie.
jl ^ r __
(Ęóżne ceCe
Faber wetknął nos w książkę.
- Czy pan wie, że książki pachną gałką muszkatołową albo innymi egzotycznymi przyprawami? Jako chłopiec lubiłem je obwąchiwać.
Ray Bradbury, 451� Fahrenheita
To Farid zauważył samochód.
Kiedy nadjechał, Smolipaluch leżał pod drzewem, próbując się zastanowić nad sytuacją, ale od kiedy wrócił Capricorn, zupełnie nie mógł zebrać myśli. Tamten wrócił, a on wciąż nie wiedział, gdzie szukać książki. Twarz miał upstrzoną cieniami liści, słońce kłuło gorącymi igłami poprzez gałęzie, czoło go paliło. Basta i Płaski Nos też się już znaleźli, a co on sobie myślał? Że zniknęli na zawsze?
- Co cię tak denerwuje, Smolipaluchu? - szepnął do wiszących nad nim zielonych liści. - Przecież nie musiałeś tu wracać. Wiedziałeś, że to będzie niebezpieczne.
W tej chwili usłyszał pospieszne kroki.
- Szary samochód! - Farid dyszał ciężko po szybkim biegu, gdy ukląkł obok niego w trawie. - To chyba Czarodziejski Język!
Magik zerwał się na równe nogi. Chłopak wiedział, o czym mówi. Potrafił doskonale rozróżniać te śmierdzące blaszane żuki. On, Smolipaluch, tego nie umiał.
321
Szybko podążył za Faridem aż do miejsca, skąd widać było most. Za nim szosa wiła się leniwie jak wąż, prowadząc do wioski Capricorna. Nie mieli dużo czasu, jeśli chcieli Czarodziejskiemu Językowi przeciąć drogę. Jak szaleni zbiegli po zboczu, Farid pierwszy wyskoczył na asfaltową jezdnię. Smolipaluch zawsze szczycił się swoją zwinnością, ale chłopiec na swoich długich szczupłych nogach był lepszy od niego, szybki jak sarna. Nauczył się już także bawić z ogniem jak z młodym psiakiem, i robił to z takim zapamiętaniem, że Smolipaluch musiał mu od czasu do czasu przypominać płonącą zapałką, jakie ten psiak
ma ostre zęby.
Czarodziejski Język zahamował gwałtownie na widok Smoli-palucha i Farida stojących pośrodku jezdni. Twarz miał zmęczoną, jakby nie spał kilka nocy. Obok siedziała Elinor. Skąd ona się tu wzięła? Przecież pojechała do domu, z powrotem do swojego książkowego grobowca. A gdzie Meggie?
Czarodziejski Język spochmurniał na widok Smolipalucha. Wysiadł z wozu i ruszył w jego kierunku.
- Oczywiście! - wykrzyknął, podchodząc. - To ty im powiedziałeś, gdzie jesteśmy. Któż by inny? Co ci Capricorn obiecał
tym razem?
- Niby co i komu miałem powiedzieć? - Smolipaluch cofnął się o krok. - Nikomu niczego nie mówiłem! Spytaj chłopaka!
Czarodziejski Język nawet nie spojrzał na Farida. Amatorka książek też wysiadła. Stała obok samochodu z ponurą twarzą.
- Jedyną osobą, która coś komuś mówiła, byłeś ty! - zawołał Smolipaluch. - Powiedziałeś o mnie staremu, chociaż obiecałeś, że tego nie zrobisz.
Czarodziejski Język znieruchomiał. Jak łatwo było obudzić w nim wyrzuty sumienia.
- Lepiej ukryjcie samochód tam, pod drzewami. - Smolipaluch wskazał na pobocze. - W każdej chwili może tędy przejeżdżać któryś z ludzi Capricorna, a oni nie lubią tu obcych pojazdów.
322
Czarodziejski Język odwrócił się i spojrzał na szosę.
- Chyba nie masz zamiaru mu wierzyć?! - wykrzyknęła Eli-nor. - Oczywiście, że to on cię zdradził, któż by inny? Ten człowiek kłamie za każdym razem, kiedy tylko otworzy usta.
- Basta zabrał Meggie - powiedział Czarodziejski Język głosem tak bezbarwnym, jakby wraz z córką stracił jego cudowne brzmienie. - Zabrali też Fenoglia, wczoraj rano, kiedy pojechałem na lotnisko po Elinor. Od tego czasu szukamy tej przeklętej wioski. Nie miałem pojęcia, że na tych wzgórzach jest tyle opuszczonych osad. Dopiero kiedy natknęliśmy się na tę zaporę, wiedziałem, że jesteśmy na właściwej drodze.
Smolipaluch w milczeniu patrzył w niebo. Na południe ciągnął klucz ptaków, czarnych jak ludzie Capricorna. Nie zauważył, kiedy przywieźli Meggie, ale w końcu nie gapi się przez cały dzień na parking.
- Basta wyjechał kilka dni temu, tak sobie myślałem, że was szuka - rzekł wreszcie. - Masz szczęście, że ciebie nie dorwał.
- Szczęście? - Elinor wciąż stała obok samochodu. - Powiedz mu, żeby zszedł z drogi! Inaczej rozjadę go na miejscu! Od początku był w zmowie z tą bandą nędznych podpalaczy!
Czarodziejski Język wciąż przyglądał się Smolipaluchowi, jakby nie mógł się zdecydować, czy mu uwierzyć.
- Ludzie Capricorna włamali się do domu Elinor - rzekł wreszcie. - Spalili w ogrodzie wszystkie książki z biblioteki.
Smolipaluch musiał przyznać, że przez chwilę poczuł satysfakcję. A co ta wariatka sobie myślała? Że Capricorn po prostu o niej zapomni? Wzruszył ramionami, przyglądając się Elinor z obojętnym wyrazem twarzy.
- To było do przewidzenia - powiedział.
- To było do przewidzenia?! - Głos Elinor się załamał.
Jak rozwścieczony bulterier ruszyła w kierunku magika. Fa-rid chciał ją zatrzymać, ale odepchnęła go tak gwałtownie, że upadł na rozpalony asfalt.
323
- Tego chłopca możesz mamić swoimi sztuczkami z ogniem i kolorowymi piłeczkami, ale na mnie to nie działa! - krzyknęła. - Moje książki zamieniły się w popiół! Policja była pod wrażeniem umiejętności podpalaczy. Powiedzieli nawet: "Ostatecznie nie podpalili domu, pani Loredan! Nawet ogród nie doznał uszczerbku, pomijając wypalone kółko na trawniku". Ale co mnie obchodzi dom? Co mnie obchodzi ten przeklęty trawnik? Spłonęły moje najcenniejsze książki!
Smolipaluch dostrzegł łzy w jej oczach, chociaż szybko odwróciła twarz. Mimo niechęci poczuł jednak odrobinę litości. Może jest bardziej podobna do niego, niż myślał: jej matecznik też składał się z papieru i farby drukarskiej. Pewnie czuje się w prawdziwym świecie równie zagubiona jak on. Ale nie dał nic po sobie poznać, skrył swoją litość za kpiną i obojętnością, tak jak ona kryła rozpacz za wściekłością.
- A co pani sobie myślała? Capricorn wiedział, gdzie pani mieszka. Można było łatwo przewidzieć, że wyśle swoich ludzi, kiedy mu pani zwiała. Zawsze był pamiętliwy.
- Ach, tak, a od kogo wiedział, gdzie mieszkam? Od ciebie! - Elinor uniosła zaciśniętą pięść, ale Farid przytrzymał jej rękę.
- On niczego nie zdradził! - zawołał. - Niczego. Jest tu tylko dlatego, że chce coś ukraść.
Elinor opuściła rękę.
- A więc jednak! - Czarodziejski Język podszedł do nich. -Przyjechałeś tu, żeby ukraść książkę. Jesteś szalony!
- No to co? A ty co zamierzasz? - Smolipaluch spojrzał na niego pogardliwie. - Po prostu pójdziesz do Capricorna i poprosisz go, żeby oddał ci córkę, tak?
Czarodziejski Język milczał.
- Nie odda ci jej i dobrze o tym wiesz! - ciągnął Smolipaluch. - Ona jest tylko przynętą. A kiedy połkniesz przynętę, oboje będziecie więźniami Capricorna - prawdopodobnie do końca życia.
324

- Ja chciałam wezwać policję! - wtrąciła Elinor. - Ale Mor-timer był przeciw.
- Miał rację! Capricorn wywiózłby Meggie w góry i nigdy więcej byście jej nie zobaczyli.
Czarodziejski Język spojrzał na góry, których ciemne sylwety rysowały się za wzgórzami na tle nieba.
- Poczekaj, aż przyniosę książkę! - powiedział Smolipaluch. - Dzisiaj w nocy znów zakradnę się do wioski! Nie dam rady uwolnić twojej córki, tak jak ostatnim razem, bo Capricorn po-troił straże, a cały teren oświetlony jest lepiej od witryny jubilera. Ale może uda mi się dowiedzieć, gdzie ją trzymają. Zrobisz z tą informacją, co będziesz chciał. A za fatygę spróbujesz jeszcze raz odesłać mnie do mojego świata. Co ty na to?
Smolipaluch uważał, że to uczciwa propozycja, ale Czarodziejski Język zastanowił się przez chwilę, po czym potrząsnął głową.
- Nie! - rzekł. - Przykro mi, ale nie mogę czekać. Meggie na pewno zastanawia się, gdzie ja się tak długo podziewam. Potrzebuje mnie.
Z tymi słowy odwrócił się i ruszył w kierunku samochodu. Ale zanim zdążył wsiąść, Smolipaluch zastąpił mu drogę.
- Mnie też jest przykro - powiedział, otwierając nóż Basty. -Wiesz, że nie lubię tych Yzzczy, ale czasem trzeba ludzi bronić przed ich własną głupotą. Nie dopuszczę do tego, żebyś włado-wał się tam jak królik w pułapkę tylko po to, żeby Capricorn zamknął ciebie i twój cudowny głos. To nie pomoże twojej córce, a już na pewno nie mnie.
Na znak magika Farid również wyciągnął nóż. Smolipaluch kupił mu go w którejś z nadmorskich miejscowości, a był to śmieszny mały kozik. Ale kiedy Farid przyłożył ostrze do boku Elinor, ta wykrzywiła twarz i wrzasnęła:
- Wielkie nieba, chcesz mnie wypatroszyć, ty mały bękarcie?! Chłopiec odskoczył, ale nie opuścił noża.
325
- Zjedź z szosy, Czarodziejski Języku! - rozkazał Smolipaluch. -1 nie próbuj żadnych sztuczek. Chłopak popilnuje twojej przyjaciółki, dopóki nie wrócisz.
Czarodziejski Język posłuchał. Czy miał inne wyjście? Przywiązali ich oboje do drzew rosnących z tyłu za wypalonym domem, o kilka kroków od prowizorycznego obozowiska. Elinor jazgotała głośniej od Gwina wyciąganego za ogon z plecaka.
- Niech pani przestanie! - ofuknął ją Smolipaluch. - Nikomu z nas nic z tego nie przyjdzie, jeśli znajdą nas tu ludzie Ca-pricorna.
To pomogło. Elinor natychmiast umilkła. Czarodziejski Język oparł głowę o pień drzewa i zamknął oczy.
Farid starannie sprawdził pęta. Smolipaluch skinął na niego.
- Będziesz ich pilnował dzisiaj w nocy, kiedy ja zakradnę się do wioski - szepnął do niego. -1 nie zaczynaj znowu z duchami. W końcu tym razem nie będziesz sam.
Chłopak spojrzał na niego z takim rozżaleniem, jakby tamten włożył mu rękę w ogień.
- Ale oni są związani! - zaprotestował. - Po co ich pilnować? Z moich pęt nikt się jeszcze nigdy nie uwolnił, słowo honoru! Proszę! Chcę z tobą pójść! Mogę stać na straży albo odwrócić uwagę wartowników. Mogę się nawet zakraść do domu Capri-corna! Poruszam się ciszej od Gwina!
Ale Smolipaluch potrząsnął głową.
- Nie! - rzucił szorstko. - Dzisiaj pójdę sam. A jeśli będę chciał, żeby ktoś za mną łaził krok w krok, kupię sobie psa.
I odwrócił się od chłopca. v - ;'
Był upalny dzień i niebo nie miało ani jednej chmurki. Minie jeszcze wiele godzin, zanim się ściemni.


:
36
Czasami śnito mi się, że wchodzę do jakichś ciemnych, zupełnie obcych domów. Nieznane ciemne okropne domy. Były tam czarne pokoje, które się za mną zamykały, tak że nie mogłem oddychać...
Astrid Lindgren, Mio, mój Mio
Dwa wąskie metalowe łóżka, jedno nad drugim, przy pobielonej ścianie, szafa, stół pod oknem, krzesło, na ścianie pusta półka, na której leżała tylko świeca. Meggie miała nadzieję, że przez okno będzie widać szosę albo przynajmniej parking, ale wychodziło na podwórko. Kilka kobiet pochylonych nad grządkami zajmowało się pieleniem, w odgrodzonym siatką rogu kury dziobały w trawie. Mur otaczający podwórko był wysoki niby mur więzienny.
Fenoglio siedział na dolnym łóżku, patrząc ponuro na zakurzoną podłogę. Deski trzeszczały pod stopami. Za drzwiami awanturował się Płaski Nos:
- Co mam robić?! Nie, poszukaj sobie kogoś innego, do diabła! Wolę zakraść się do wioski, podłożyć komuś szmatę z benzyną pod drzwiami albo powiesić martwego koguta na oknie. Mogę nawet skakać w diabelskiej masce, jak to robił Cockerell miesiąc temu. Ale nie mam zamiaru wrosnąć w ziemię, pilnując
327
starego człowieka i małej dziewczynki! Zawołaj któregoś z chłopców, oni są szczęśliwi, kiedy czasem mogą zrobić coś innego zamiast pucowania samochodów. Ale Basta był nieustępliwy.
- Po kolacji ktoś cię zmieni! - rzekł mu tylko na odchodnym.
Meggie słyszała oddalające się długim korytarzem kroki Ba-sty. Do schodów trzeba było minąć pięcioro drzwi, a potem, na dole, skręcić w lewo do drzwi wyjściowych... Meggie dobrze sobie zapamiętała drogę. Ale jak przekraść się obok Płaskiego Nosa? Jeszcze raz wyjrzała przez okno. Już od samego patrzenia zakręciło jej się w głowie. Nie, tędy na pewno nie zejdzie, złamałaby kark.
- Zostaw okno otwarte! - zawołał Fenoglio za jej plecami. -Tu jest tak gorąco, że można się rozpuścić.
Meggie usiadła obok niego na łóżku.
- Ucieknę stąd - szepnęła. - Jak tylko się ściemni.
Stary człowiek spojrzał na nią z niedowierzaniem, po czym energicznie potrząsnął głową.
- Zwariowałaś? To zbyt niebezpieczne! Za drzwiami Płaski Nos wciąż złorzeczył.
- Powiem, że muszę wyjść do toalety. - Meggie przycisnęła plecak do piersi. - I wtedy pobiegnę...
Fenoglio złapał ją za ramiona.
- Nie - szepnął raz jeszcze z naciskiem. - Nie, nie zrobisz tego! Coś wymyślimy! W końcu wymyślanie to mój zawód, zapomniałaś o tym?
- Dobrze, dobrze! - mruknęła Meggie, zaciskając wargi, i podeszła z powrotem do okna.
Na dworze zaczynało się ściemniać.
"A ja i tak spróbuję - myślała, podczas gdy za jej plecami Fenoglio z westchnieniem ulgi wyciągnął się na łóżku. - Nie myślę odgrywać roli przynęty! Ucieknę, zanim złapią Mo".
328
Czekając na ciemność, po raz setny odsunęła od siebie powracające jak bumerang pytanie. Gdzie jest Mo? Dlaczego jeszcze nie przyjechał?

37
LefijipmyśCność
- Sądzisz zatem, że to pułapka? - wtrącił hrabia.
- Zawsze przypuszczam, że wszystko jest pułapką, póki nie znajdę dowodów, które by temu przeczyły, Humperdinck. - Dlatego jeszcze
żyję-
William Goldman, Narzeczona księcia
Upał nie zelżał po zachodzie słońca. Gdy Smolipaluch znów zakradł się do wioski, w ciemnościach nie czuć było ani tchnienia wiatru, a nad spaloną słońcem trawą krążyły błędne ogniki.
Tej nocy na parkingu kręciło się aż dwóch strażników i żaden z nich nie miał słuchawek na uszach, dlatego Smolipaluch postanowił dostać się inną drogą do wioski. Na drugim jej końcu ciągnęły się uliczki tak gruntownie zniszczone przez szalejące ponad sto lat temu trzęsienie ziemi, że Capricorn nie kazał ich odbudowywać. Zawalone były gruzem zburzonych domów i poruszanie się po nich nie było całkiem bezpieczne -jeszcze po tylu latach mogła czasem spaść cegła czy dachówka. Ludzie Ca-pricorna unikali tej części wioski, gdzie za zmurszałymi drzwiami na stołach wciąż stały brudne naczynia nieżyjących od dawna mieszkańców. Tutaj nie było reflektorów i nawet strażnicy rzadko tu zaglądali.
330
Na ulicy, którą ruszył Smolipaluch, na wysokość kolan piętrzyły się potłuczone dachówki obsuwające się pod stopami, a kiedy za którymś razem znieruchomiał, nasłuchując, czy czyniony przez niego hałas kogoś nie zwabił, ujrzał strażnika wyłaniającego się z cienia zrujnowanych domów. Przerażony ukrył się za zwaloną na wpół ścianą, czując suchość w ustach. Do muru, jedno obok drugiego, przyklejone były jaskółcze gniazda. Strażnik wolno się zbliżał, nucąc pod nosem. Smolipaluch znał go, był już długo u Capricorna. Basta zwerbował go w innej miejscowości, w innym kraju. Capricorn nie zawsze gnieździł się pośród tych wzgórz. Wcześniej były inne miejsca - położone na uboczu wioski, jak ta tutaj, stare domy, nieodmiennie opuszczone zagrody, raz nawet zamek. Ale zawsze nadchodził dzień, gdy zręcznie tkana przez Capricorna sieć strachu pękała i policja wpadała na ich trop. Tak będzie i tym razem.
Strażnik zatrzymał się, by zapalić papierosa. Dym połaskotał Smolipaluchowi nozdrza. Odwrócił głowę i zobaczył kota - chude białe stworzenie, zastygłe w bezruchu pośród gruzów. Zwierzę wpatrywało się w niego wielkimi zielonymi oczami. Smolipaluch miał ochotę szepnąć do niego: "Pst! Czy ja wyglądam niebezpiecznie? Wcale nie, ale popatrz na tego tam, zastrzeli najpierw ciebie, a potem przyjdzie kolej na mnie". Zielone oczy kota wciąż były w niego utkwione. Biały ogon nerwowo uderzał na boki. Smolipaluch spojrzał na swoje zakurzone buty, na kawałek żelaza tkwiący pośród kamieni, byle nie patrzeć na kota. Zwierzęta nie lubią, kiedy im się patrzy prosto w oczy. Gwin za każdym razem obnażał wtedy swoje ostre kły.
Strażnik znów zaczął nucić, trzymając papierosa w ustach. Wreszcie, gdy Smolipaluchowi wydawało się, że już do końca życia będzie tkwił za tym rozwalonym murem, tamten odwrócił się i odszedł. Smolipaluch nie miał odwagi się poruszyć, póki echo kroków strażnika całkowicie nie przebrzmiało. Gdy się wreszcie podniósł na zdrętwiałych nogach, kot umknął, prychając,
331
a on stał bez ruchu, czekając, aż serce przestanie mu walić jak oszalałe.
Nie spotkał już w dalszej drodze żadnego strażnika i bezpiecznie przelazł przez mur okalający dom Capricorna. Poczuł zapach macierzanki, tak silny, jak zdarza się to tylko w upalne dni. Wszystko zdawało się wydawać woń w tę gorącą noc, nawet pomidory i główki sałaty. Na grządce tuż przed domem rosły trujące rośliny. Sroka hodowała je osobiście. Niejeden przypadek śmierci w wiosce pachniał oleandrem lub szalejem.
Okno pokoju, w którym spała Resa, było otwarte jak zwykle. Gdy Smolipaluch wydał odgłos naśladujący gniewny skrzek Gwina, jakaś dłoń pomachała mu i zaraz znikła. Oparł się o kratę i czekał. Niebo usiane było gwiazdami, zdawało się, że nie ma miejsca dla nocy.
"Na pewno czegoś się już dowiedziała - myślał Smolipaluch - ale co będzie, jak mi powie, że Capricorn ukrył książkę w jednym z sejfów?".
Drzwi za kratą otwarły się. Za każdym razem skrzypiały tak, jakby się skarżyły, że ktoś je fatyguje po nocy. Smolipaluch odwrócił się i ujrzał obcą twarz. Była to młoda dziewczyna, piętna-sto- może szesnastoletnia. Miała pucołowate policzki dziecka.
- Gdzie jest Resa? - Smolipaluch zacisnął dłonie na prętach kraty. - Co z nią?
Dziewczyna wydawała się zdrętwiała ze strachu. Gapiła się na jego blizny, jakby nigdy jeszcze nie widziała pokiereszowanej twarzy.
- Czy to ona cię przysłała? - Smolipaluch miał ochotę wyciągnąć ręce przez kraty i potrząsnąć tą małą głupią gęsią. - No, powiedz wreszcie! Nie będę tak stał całą noc.
Przyszło mu do głowy, że nie powinien prosić Resy o pomoc. Powinien sam się rozejrzeć. Jak mógł ją narażać na tak wielkie niebezpieczeństwo?
- Zamknęli ją? Zacznij wreszcie mówić! - gorączkował się.
332
Dziewczyna spojrzała ponad jego ramieniem i cofnęła się o krok. Smolipaluch odwrócił się, by zobaczyć, co ona tam widzi - i stanął twarzą w twarz z Basta.
Gdzie on miał uszy? Basta był znany z tego, że potrafi poruszać się bezszelestnie, ale obok niego stał Płaski Nos, który nie był mistrzem w sztuce podchodów. A Basta przyprowadził jeszcze jedną osobę - Mortolę. To znaczy, że wczoraj w nocy nie wyglądała z okna tylko po to, by zaczerpnąć świeżego powietrza. A może Resa go zdradziła? Ta myśl go zabolała.
- Naprawdę nie sądziłem, że odważysz się jeszcze raz tu przyjść. - Basta mruczał jak kot, wpychając go dłonią na kraty.
Smolipaluch poczuł, jak jej pręty wrzynają mu się w plecy.
Płaski Nos uśmiechał się rozanielony jak dziecko, któremu Święty Mikołaj wręcza prezent. Zawsze się tak uśmiechał, gdy udało mu się napędzić komuś stracha.
- Co masz wspólnego z naszą piękną Resą? - Basta otworzył nóż, a Płaski Nos wyszczerzył się jeszcze radośniej, gdy spostrzegł, że Smolipaluch poci się ze strachu. - Zawsze mówiłem -ciągnął Basta, wolno prowadząc ostrze noża przez pierś ku szyi Smolipalucha - że nasz połykacz ognia jest zakochany w Resie, pożera ją oczami, ale oczywiście nikt mi nie wierzył. Mimo wszystko dziwię się, że odważyłeś się na to, taki tchórz jak ty.
- Jest po prostu zakochany - zarechotał Płaski Nos. Basta potrząsnął głową.
- Nie, z miłości brudny paluch by tu nie przyszedł, to w gruncie rzeczy zimna ryba. Jesteś tu z powodu książki, zgadza się? Nadal tęsknisz za fruwającymi wróżkami i śmierdzącymi kobol-dami? - Basta prawie z czułością wodził ostrzem noża po szyi Smolipalucha.
Smolipaluch przestał oddychać, po prostu nagle zapomniał, jak się to robi.
- Idź do swojego pokoju! - ofuknęła dziewczynę stojąca za plecami Basty Mortola. - Czego tu jeszcze szukasz?
333
Smolipaluch usłyszał szelest sukni i drzwi za jego plecami się zatrzasnęły.
Ostrze noża wciąż tkwiło pod jego podbródkiem, ale kiedy Basta chciał je przesunąć jeszcze wyżej, Sroka chwyciła go za rękę.
- Wystarczy! - powiedziała szorstko. - Dość tych sztuczek, Basta! ; ;
- Tak, szef kazał go dostarczyć żywcem! - Ton głosu Płaskiego Nosa mówił wyraźnie, co sądzi o tym rozkazie.
Basta na pożegnanie zjechał ostrzem noża w dół po szyi Smolipalucha - i złożył go błyskawicznym ruchem.
- Wielka szkoda! - westchnął.
Smolipaluch poczuł oddech Basty na twarzy, oddech silnie pachnący świeżą miętą. Podobno kiedyś jakaś dziewczyna, którą chciał pocałować, powiedziała mu, że ma brzydki oddech. Dziewczynie nie wyszło to na dobre, ale od tego czasu Basta dzień i noc żuł świeże liście mięty.
- Z tobą zawsze miło się zabawić - powiedział Basta, cofając się i wciąż trzymając w ręce złożony nóż.
- Zaprowadźcie go do kościoła! - rozkazała Mortola. - Zawiadomię Capricorna.
- Wiesz, że szef jest wściekły na twoją przyjaciółkę niemowę? - szepnął Płaski Nos, gdy wraz z Basta brali go między siebie. - Była jego ulubienicą.
Przez jedną chwilę Smolipaluchowi zrobiło się ciepło na sercu.
A więc Resa go nie zdradziła. .
Ale nie powinien był jej prosić o pomoc. Nigdy.
38
Ciche słowa
Łzy Piotrusia sprawiały jej taką przyjemność, że wysunęła swój śliczny paluszek i pozwoliła, aby spływały po nim.
Głos jej był tak cichy, że w pierwszej chwili nie mógł zrozumieć tego, co mówiła. Potem zrozumiał, mówiła, że może znów byłaby zdrowa, gdyby dzieci wierzyły we wróżki.
James M. Barrie, Piotruś Pan
I Meggie rzeczywiście spróbowała zrealizować swój plan.
Gdy tylko zrobiło się ciemno, zaczęła walić pięściami w drzwi. Hałas wyrwał Fenoglia ze snu, ale zanim zdążył ją powstrzymać, Meggie zawołała, że musi wyjść do toalety. Strażnik, który zwolnił Płaskiego Nosa, był krótkonogim człowieczkiem, który z nudów zabijał złożoną gazetą ćmy, jakie dostały się do środka. Co najmniej dziesięć martwych owadów przylepionych było do białej ściany.
- Ja też muszę! - zawołał Fenoglio.
Może chciał tylko w ten sposób odwieść Meggie od jej zamiaru, ale strażnik zatrzasnął mu drzwi przed nosem.
- Po kolei! - warknął. - A jeśli nie możesz wytrzymać, to siusiaj przez okno.
335
Prowadząc Meggie do toalety, strażnik wziął ze sobą gazetę. Po drodze zdążył jeszcze ukatrupić trzy ćmy i motyla obijającego się bezradnie o gołe ściany. Wreszcie otworzył ostatnie drzwi przed schodami prowadzącymi na dół.
"To tylko kilka kroków! - pomyślała Meggie. - W każdym razie schody pokonam szybciej od strażnika".
- Proszę cię, Meggie, zapomnij o ucieczce! - przekonywał ją wcześniej Fenoglio. - Zabłądzisz. Na zewnątrz całymi kilometrami ciągną się pustkowia! Twój ojciec przełożyłby cię przez kolano, gdyby wiedział, co zamierzasz.
"Wcale by tego nie zrobił" - myślała Meggie.
Ale kiedy znalazła się w niewielkim pomieszczeniu, w którym był tylko sedes i wiadro, odwaga ją opuściła. Na dworze było tak ciemno, tak strasznie ciemno. A do wyjścia tak daleko.
- Muszę spróbować! - szepnęła, zanim otworzyła drzwi. -Muszę!
Strażnik dopadł ją już na piątym schodku. Zaniósł ją z powrotem na górę jak worek.
- Następnym razem zaprowadzę cię do szefa! - zagroził, wpychając ją do pokoju. - Na pewno wymyśli dla ciebie piękną karę.
Szlochała rozpaczliwie prawie przez pół godziny. Fenoglio siedział obok niej z nieszczęśliwym wyrazem twarzy.
- No, dobrze, już dobrze! - powtarzał w kółko. Ale nic nie było dobrze.
- Nie mamy nawet lampy! - szlochała. - I zabrali mi moje książki.
Wtedy Fenoglio sięgnął pod poduszkę i położył jej latarkę na kolanach.
- Znalazłem ją pod materacem - szepnął. - Razem z paroma książkami. Wygląda na to, że ktoś je tam ukrył.
Musiał to zrobić Dariusz, lektor. Meggie pamiętała doskonale, jak ten drobny chudy człowieczek spieszył przez kościół,
336
przyciskając do piersi stertę książek. Latarka na pewno też należała do niego. Ciekawe, jak długo Capricorn więził go w tym małym pomieszczeniu o nagich ścianach.
- W szafie był wełniany koc, położyłem ci go na górnym łóżku - dodał Fenoglio. - Ja tam nie wlezę. Próbowałem, ale łóżko chwiało się jak okręt na pełnym morzu.
- I tak wolę spać na górze. - Meggie otarła łzy rękawem. Nie będzie już płakała. To i tak na nic się nie zda. Fenoglio
wraz z kocem położył jej na górnym łóżku kilka książek Dariusza. Meggie pieczołowicie ułożyła je obok siebie. Były tam prawie wyłącznie książki dla dorosłych: zaczytany kryminał, jakaś książka o wężach, inna - o Aleksandrze Wielkim i Odyseja. Jedyne książki dla dzieci, to zbiór baśni i Piotruś Pan, którego czytała już z pięć razy.
Na zewnątrz strażnik wciąż tłukł ćmy swoją gazetą, a na dole Fenoglio przewracał się niespokojnie na wąskim łóżku. Meggie wiedziała, że nie zaśnie. Nawet nie próbowała. Jeszcze raz przyjrzała się nieznanym książkom. Same zamknięte drzwi. Przez które ma wejść? Za którymi z nich zapomni o wszystkim, o Baście i Capricornie, o Atramentowym sercu, o sobie samej, po prostu o wszystkim? Odłożyła na bok kryminał i książkę o Aleksandrze Wielkim, zawahała się - i sięgnęła po Odyseję. Był to bardzo zniszczony egzemplarz - Dariusz musiał ją bardzo lubić. Podkreślił nawet niektóre linijki, i to tak mocno, że długopis prawie przeciął kartki. Na przykład: Me uratował przyjaciół, choć bardzo się o to starał. Meggie, niezdecydowana, przewracała zniszczone kartki, wreszcie zamknęła książkę i odłożyła ją na bok. Nie. Znała dobrze tę historię i uświadomiła sobie, że boi się tych bohaterów prawie tak samo jak ludzi Capricorna. Otarła z policzka zabłąkaną Izę i sięgnęła po ostatnie książki. Baśnie. Nie bardzo lubiła baśnie, ale tom wyglądał bardzo ładnie. Kartki cienkie jak kalka techniczna, pokryte drobniutkimi literkami, trzaskały cicho, gdy je przewracała. Były tam wspaniałe
337
ilustracje przedstawiające karzełki i wróżki, a historie opowiadały o olbrzymach obdarzonych nadludzką mocą, ale wszystkie istoty były podstępne: olbrzymy zjadały ludzi, karzełki pożądały złota, a wróżki były złośliwe i mściwe. Nie. Meggie skierowała światło latarki na Piotrusia Pana.
Występująca tam wróżka też nie była zbyt miła, ale Meggie znała dobrze świat, który tam na nią czekał. Może to była akurat odpowiednia lektura w taką ciemną noc. Na dworze rozległ się głos puszczyka, poza tym w wiosce Capricorna panowała cisza. Fenoglio mruczał coś przez sen, a potem zaczął chrapać. Meggie okryła się wystrzępionym kocem, wyciągnęła z plecaka sweter Mo i włożyła go sobie pod głowę.
- Proszę - szepnęła, otwierając książkę - zabierz mnie, na godzinę lub dwie, ale proszę, zabierz mnie daleko, daleko.
Za drzwiami strażnik mruczał coś do siebie. Pewnie się nudził. Drewniana podłoga skrzypiała pod jego stopami, kiedy chodził tam i z powrotem, wciąż tam i z powrotem pod zamkniętymi drzwiami.
- Zabierz mnie stąd, proszę - szeptała Meggie.
Przesuwała palcem wskazującym wzdłuż linijek, po chropawym jak piasek papierze, podczas gdy jej oczy pobiegły za literami w inne, chłodniejsze miejsce, w inny czas, do domu, w którym nie było zaryglowanych drzwi i czarno odzianych mężczyzn.
- W chwilę po wejściu wróżki małe gwiazdki dmuchnęły w okno, które otworzyło się i do pokoju sfrunął Piotruś - szeptała Meggie; usłyszała wyraźnie skrzyp okiennicy. - Przez część drogi niósł Blaszany Dzwoneczek i dłoń miał jeszcze pokrytą pyłkiem z jej skrzydełek.
"Wróżki - myślała Meggie. - Wcale się nie dziwię, że Smoli-paluchowi brakuje wróżek". .
Ale nie wolno jej o tym myśleć. Nie chciała myśleć o Smoli-paluchu, tylko o Dzwoneczku i o Piotrusiu Panu, i o Wendy, która leżała w łóżku i nic nie wiedziała o dziwnym chłopczyku, który przyfrunął do pokoju ubrany w strój z liści i pajęczyny.
338

- Och, wyjdź już stamtąd i powiedz mi, czy wiesz, gdzie schowali mój cień?
Odpowiedziało mu najpiękniejsze dzwonienie, pochodzące jak gdyby od złotych dzwoneczków. Jest to mowa wróżek. Wy, zwykłe dzieci, nie usłyszycie jej nigdy, ale gdybyście ją usłyszały, wiedziałybyście, że słyszałyście ją przedtem.
- Dzwoneczku - Meggie dwukrotnie wymówiła szeptem to imię.
Zawsze lubiła je wymawiać, rozkoszowała się tym delikatnym uderzeniem czubka języka o zęby i tym końcowym "u", które wyglądało jak pocałunek.
- Chodź tu szybko i powiedz mi, czy wiesz, gdzie położyli mój cień. - Odpowiedziały mu przemiłe dźwięki, jak delikatne dzwonienie złotych dzwoneczków. To język wróżek. Wy, zwykłe dzieci, nie słyszycie go, ale gdybyście go usłyszały, wiedziałybyście, że od dawna go znacie.
"Gdybym mogła latać, tak jak Dzwoneczek - pomyślała Meggie - mogłabym wspiąć się na parapet i po prostu wyfrunąć. Nie bałabym się węży i znalazłabym Mo, zanim się tu zjawi. Musiał zabłądzić, tak, na pewno. A jeśli mu się coś stało...?".
Meggie potrząsnęła głową, chcąc odpędzić tę myśl, ale ona wciąż powracała.
- Blaszany Dzwoneczek powiedziała, że cień jest w dużym pudle - szeptała Meggie.
Mówiąc to, miała na myśli komodę. Piotruś doskoczył do szuflad i zaczął obu rękami rozrzucać ich zawartość po...
Meggie przerwała czytanie. W pokoju zjawiło się coś jasnego. Wyłączyła latarkę, ale światło nie zniknęło... tysiąc razy jaśniejsze niż nocne lampki.
(...) W rzeczywistości nie było to...
Meggie nie wypowiedziała tego słowa. Wodziła oczami za światełkiem, które krążyło niespokojnie po pokoju, szybciej od błędnego ognika i dużo od niego większe.
339

- Fenoglio!
Strażnika za drzwiami nie było słychać, może zasnął. Meggie wychyliła się z łóżka i dotknęła palcami ramienia Fenoglia.
- Fenoglio! - Szarpała go za ramię, aż otworzył oczy.
A jeśli ona wyfrunie na dwór? Meggie ześliznęła się na podłogę i tak gwałtownie zatrzasnęła okno, że o mały włos nie przycięła jednego z turkoczących skrzydełek. Wróżka, przerażona, odfrunęła od okna. Meggie wydawało się, że słyszy coś jakby ćwierkające złorzeczenia.
Fenoglio zaspanymi oczami gapił się na fruwającą istotkę.
- Co to jest? - spytał ochrypłym głosem. - Zmutowany błędny ognik?
Meggie wróciła na łóżko, nie spuszczając wróżki z oka. A ona krążyła coraz szybciej po ciasnym pomieszczeniu, niby zagubiony motyl - wzlatywała pod sufit, podfruwała do drzwi, wracała do okna. Wciąż wracała do okna. Meggie położyła Fe-nogliowi książkę na kolanach.
-Piotruś'Pan - odczytał tytuł, spoglądając to na książkę, to na fruwającą wróżkę.
- Nie chciałam tego - szepnęła Meggie. - Naprawdę. Wróżka znów podfrunęła do okna.
- Nie! - Meggie podbiegła do niej. - Nie wolno ci wychodzić! Nie rozumiesz tego?!
(...) to wróżka nie większa niż twoja dłoń. Była to dziewczynka o imieniu Blaszany Dzwoneczek, ubrana w śliczną sukienkę zrobioną z listków tak równo przyciętych, że jej sylwetka wyglądała przy tym bardzo korzystnie. Miała trochę skłonności do strojenia się.
- Ktoś idzie! - Fenoglio wyprostował się gwałtownie.
Miał rację. Na zewnątrz zbliżały się kroki, szybkie, energiczne. Meggie cofnęła się odruchowo. Co to może znaczyć? Był środek nocy.
"Mo przyjechał!" - pomyślała i serce podskoczyło jej z radości, chociaż nie chciała się cieszyć.
340
- Ukryj ją! - szepnął Fenoglio. - Szybko, ukryj ją! Meggie spojrzała na niego oszołomiona. Ach tak, wróżka.
Nie mogą jej tu znaleźć. Meggie próbowała ją pochwycić, ale wróżka prześliznęła jej się między palcami i usiadła na suficie. Wyglądała jak światełko sączące się z niewidzialnego szkła. Kroki były już zupełnie blisko.
- To ma być trzymanie straży?! - rozległ się głos Basty. Meggie usłyszała głuchy jęk, widocznie Basta obudził strażnika kopniakiem.
- Otwieraj, no, szybciej, nie będę tu stał wiecznie. Ktoś włożył klucz do dziurki.
- To nie ten klucz, ty zaspany idioto! Capricorn czeka na dziewczynkę. Powiem mu, dlaczego musiał tak długo czekać.
Meggie wdrapała się na łóżko. Kiedy się wyprostowała, łóżko zachwiało się niebezpiecznie.
- Dzwoneczku - szepnęła. - Proszę cię, chodź tutaj! Wyciągnęła ostrożnie rękę, ale wróżka umknęła jej i podfru-
nęła do okna.
W tej chwili zjawił się Basta.
- Hej, a ta skąd się tu wzięła? - spytał, zatrzymując się w otwartych drzwiach. - Od wielu lat nie widziałem takiej fur-kotki.
Meggie i Fenoglio milczeli.
- Niech wam się nie wydaje, że unikniecie odpowiedzi - powiedział Basta, ściągając kurtkę i ostrożnie podchodząc do okna. - Stań w drzwiach na wypadek, gdyby mi się wymknęła! -rozkazał strażnikowi. - Jeśli ją wypuścisz, poobcinam ci uszy.
- Zostaw ją! - Meggie błyskawicznie zsunęła się z łóżka, ale Basta był szybszy.
Rzucił kurtkę i światełko Dzwoneczka znikło jak zgaszona świeca. Kurtka upadła na podłogę, pod nią podrygiwał blady ognik. Basta ostrożnie podniósł ubranie, zwinął je na kształt worka i trzymając je w ręku, podszedł do Meggie.
341
- No, skarbie! - rzekł, a za jego spokojem kryła się groźba. -Skąd się tu wzięła wróżka?
- Nie wiem! - wykrztusiła Meggie, nie patrząc na niego. - Po prostu... nagle się zjawiła.
Basta obejrzał się na strażnika.
- Widziałeś kiedy w tej okolicy wróżki? - spytał.
Strażnik podniósł rulon gazety, do której wciąż jeszcze przylepione były martwe ćmy, i uśmiechając się szeroko, uderzył gazetą w futrynę.
- Nie, ale gdybym je zobaczył, wiedziałbym, co z nimi zrobić! - powiedział.
Ś - Tak, te małe bestie są uciążliwe niczym komary. Ale podobno przynoszą szczęście. - Basta zwrócił się znów do Meggie. - No więc, gadaj wreszcie! Skąd się tu wzięła? Nie powtórzę pytania. Oczy Meggie mimo woli powędrowały ku książce, którą Fe-noglio upuścił na podłogę. Basta poszedł za jej wzrokiem.
- No, coś takiego - mruknął, podnosząc książkę i przyglądając się rysunkowi Dzwoneczka na okładce.
Ilustrator dobrze oddał podobieństwo. Wróżka była w rzeczywistości nieco bledsza niż na obrazku i odrobinę mniejsza, ale Basta bez trudu ją rozpoznał. Gwizdnął przez zęby i podsunął Meggie książkę pod nos.
- Tylko mi nie mów, że to stary ją wyczarował! - warknął. -To na pewno ty. Założę się o mój nóż. Ojciec cię tego nauczył czy po nim to odziedziczyłaś? No, wszystko jedno. - Wsunął książkę za pas i chwycił Meggie za ramię. - Chodź, opowiemy o wszystkim Capricornowi. Właściwie kazał cię przyprowadzić, żebyś się zobaczyła ze starym znajomym, ale na pewno nie będzie miał nic przeciwko tak interesującym wiadomościom.
- Czy mój tata przyjechał? - Meggie pozwoliła się poprowadzić ku drzwiom.
Basta potrząsnął głową i spojrzał na nią z drwiącym uśmiechem.
342
- Nie, jeszcze się nie zjawił! - rzekł. - Widocznie ceni własną skórę bardziej niż twoją. Na twoim miejscu miałbym mu to za złe.
Meggie poczuła rozczarowanie - niby ostry cierń w sercu -i jednocześnie ulgę.
- Muszę przyznać, że też jestem zawiedziony - ciągnął Basta. - W końcu zaręczyłem własną głową, że się tu zjawi. No, ale teraz już go nie potrzebujemy, prawda? - Potrząsnął zawiniątkiem, skąd dobiegło słabe dzwonienie.
- Zamknij starego! - rozkazał strażnikowi. - I biada ci, jeśli znowu będziesz chrapał, gdy wrócę.
- Nie, jeszcze się nie zjawił! - rzekł. - Widocznie ceni własną skórę bardziej niż twoją. Na twoim miejscu miałbym mu to za złe.
Meggie poczuła rozczarowanie - niby ostry cierń w sercu -i jednocześnie ulgę.
- Muszę przyznać, że też jestem zawiedziony - ciągnął Basta. - W końcu zaręczyłem własną głową, że się tu zjawi. No, ale teraz już go nie potrzebujemy, prawda? - Potrząsnął zawiniątkiem, skąd dobiegło słabe dzwonienie.
- Zamknij starego! - rozkazał strażnikowi. - I biada ci, jeśli znowu będziesz chrapał, gdy wrócę.
39
%ara dla zdrajców
- A ty - pytał dalej Łobosz. - Czy ty wcale się nie boisz?
- Bardziej, niż przypuszczasz - odpowiedział Krabat. - Boję się i nie tylko o siebie.
Otfried Preussler, Krabat
Kiedy Basta prowadził Meggie przez placyk do kościoła, jej cień podążał za nią jak zły duch. W jaskrawym świetle reflektorów księżyc wyglądał jak wysłużony lampion.
W kościele nie było nawet w połowie tak jasno. Posąg Capri-corna ledwie majaczył blado w półmroku, a pomiędzy kolumnami było tak ciemno, jakby noc schroniła się tu przed światłem reflektorów. Tylko nad fotelem Capricorna paliła się samotna lampa. On sam siedział niedbale, w jedwabnym szlafroku połyskującym jak pióra pawia. I tym razem Sroka stała za fotelem, w skąpym świetle lampy widać było tylko jej bladą twarz ponad czernią ubrania. W jednej z kadzi u stóp schodków palił się ogień. Dym gryzł Meggie w oczy, a na ścianach i kolumnach tańczyły drgające języki, jakby cały kościół stanął w płomieniach.
- Połóżcie szmatę pod oknami jego dzieci jako ostatnie ostrzeżenie! - słowa Capricorna dobiegły wyraźnie do uszu Meggie, choć nie mówił głośno. - Nasączcie ją porządnie ben-

344
zyną, żeby aż wyciekała - pouczał Cockerella stojącego wraz z dwoma innymi u stóp schodów. - Kiedy ten dureń poczuje rano zapach benzyny, może wreszcie zrozumie, że moja cierpliwość się skończyła.
Cockerell krótkim skinieniem głowy potwierdził przyjęcie polecenia i odwracając się na pięcie, dał znak pozostałym dwóm, by szli za nim. Wszyscy mieli twarze uczernione sadzą, a w butonierkach czerwone pióra kogucie.
- O, córka Czarodziejskiego Języka! - zawołał drwiąco Cockerell, gdy utykając, mijał Meggie. - No, proszę, ojciec wciąż cię jeszcze nie zabrał? Nie wygląda, żeby tak bardzo za tobą tęsknił.
Dwaj jego towarzysze roześmiali się, a Meggie poczuła, że się rumieni.
-No, nareszcie! - zawołał Capricorn, gdy Basta zatrzymał się u stóp schodów. - Dlaczego to tak długo trwało?
Po twarzy Sroki przemknął uśmieszek. Wysunęła lekko dolną wargę, co nadało jej chudej twarzy wyraz zadowolenia, który bardziej zaniepokoił Meggie niż ponura mina, z jaką zwykle obnosiła się matka Capricorna.
- Strażnik nie mógł znaleźć klucza! - odparł Basta ze złością. - A potem musiałem jeszcze złapać to. - Uniósł zwiniętą kurtkę.
Wróżka znów próbowała się uwolnić, materiał wybrzuszał się od jej rozpaczliwych wysiłków.
- Co to ma być? - W głosie Capricorna słychać było zniecierpliwienie. - Zacząłeś łapać nietoperze?
Basta zacisnął wargi, ale powstrzymał się od odpowiedzi. Bez słowa wsadził rękę pod kurtkę i z cichym przekleństwem wyciągnął wróżkę.
- Do diabła z tymi błyskotkami! - złościł się. - Zupełnie zapomniałem, że potrafią mocno ugryźć!
Dzwoneczek rozpaczliwie trzepotał jednym skrzydełkiem, bo drugie tkwiło między palcami Basty. Meggie nie mogła
345
znieść tego widoku. Było jej wstyd, że wywabiła z książki to drobne, kruche stworzenie. Bardzo wstyd.
Capricorn przyglądał się wróżce z wyrazem obrzydzenia na twarzy.
- Skąd ona się tu wzięła? Co to za gatunek? Nigdy jeszcze nie widziałem wróżki z takimi skrzydłami.
Basta wyciągnął zza pasa Piotrusia Pana i położył książkę na stopniach.
- Chyba wyszła z tego. - Wskazał na książkę. - Spójrz na obrazek na okładce. W środku jest ich więcej. A teraz zgadnij, kto ją sprowadził.
Ścisnął Dzwoneczka tak mocno, że wróżka nie mogła złapać tchu, a drugą rękę położył na ramieniu Meggie. Dziewczynka próbowała strząsnąć jego dłoń, ale Basta wpił się palcami w jej ramię.
- Mała? - zdumiał się Capricorn.
- Owszem. I wygląda na to, że potrafi to robić tak samo dobrze jak jej ojciec. Proszę popatrzeć na tę wróżkę! - Basta podniósł Dzwoneczka do góry, trzymając za chude nóżki. - Wygląda w porządku, co? Potrafi fruwać, złorzeczyć i dzwonić -wszystko, co te głupie stworzenia zwykle robią.
- Ciekawe. Naprawdę ciekawe.
Capricorn wstał z fotela, zacisnął mocniej pasek szlafroka i zszedł po schodkach. Zatrzymał się obok książki, którą Basta położył na stopniach.
- A więc to rodzinne - rzeki, podnosząc książkę, i ze zmarszczonym czołem przyjrzał się okładce. -PiotruśPan - przeczytał. - To przecież jedna z tych książek, które tak sobie cenił mój dawny lektor. Tak, przypominam sobie, że kiedyś mi ją czytał. Miał mi sprowadzić jednego z tych piratów, ale nic z tego nie wyszło. Zamiast pirata ściągnął mi do sypialni śmierdzące ryby i zardzewiały hak abordażowy. Zdaje się, że kazaliśmy mu za karę zjeść te ryby.
346
Basta się roześmiał.
- To prawda, ale bardziej rozpaczał z tego powodu, że kazałeś mu odebrać wszystkie książki. Musiał ją ukryć przed nami.
- Zapewne.
Capricorn w zadumie podszedł do Meggie.
Meggie miała ochotę ugryźć go w palec, gdy ujął jej podbródek i uniósł twarz tak, że musiała spojrzeć prosto w jego wodniste oczy.
- Zobacz, Basta, jak ona na mnie patrzy! - rzucił drwiąco. -Z takim samym uporem jak jej ojciec. Zachowaj lepiej to spojrzenie dla niego, mała. Na pewno jesteś wściekła na ojca, co? No, od dzisiaj jest mi obojętne, gdzie on się podziewa. Od dzisiaj mam ciebie jako moją nową, cudownie uzdolnioną lektor-kę. Ale ty... chyba musisz go nienawidzić za to, że cię zostawił na lodzie, co? Nie wstydź się. Nienawiść uskrzydla. Ja też nie cierpiałem swojego ojca.
Meggie odwróciła głowę, gdy Capricorn wreszcie puścił jej podbródek. Twarz paliła ją ze wstydu i wściekłości, wciąż czuła dotyk jego palców, jakby wypaliły jej ślady na skórze.
- Czy Basta powiedział ci, po co cię wezwałem tak późno w nocy?
- Mam się tu z kimś spotkać. - Meggie starała się, by głos jej nie drżał, ale nie bardzo jej się to udawało; szloch dławił ją w gardle, z którego wydobył się zaledwie szept.
- Słusznie!
Capricorn dał znak Sroce. Ta, skinąwszy głową, zeszła ze schodów i zniknęła w ciemności między kolumnami. Po chwili Meggie usłyszała skrzypienie nad głową, a gdy przerażona uniosła wzrok w górę, ujrzała, że coś się opuszcza z sufitu. Była to sieć, nie, dwie sieci, takie, jakich używają rybacy. Sieci zawisły jakieś pięć metrów nad posadzką, dokładnie nad nią. Dopiero wtedy zobaczyła, że tkwili w nich ludzie niczym ptaki zaplątane w siatce ochraniającej drzewa owocowe. Meggie na sam widok
347
zakręciło się w głowie, a jak musiał się czuć człowiek bujający tam w górze, wciśnięty w grube oka siatki?
- No co, poznajesz swojego starego przyjaciela? - spytał Ca-pricorn, wkładając ręce do kieszeni szlafroka.
Dzwoneczek wciąż tkwił między palcami Basty niby połamana plastikowa lalka. W ciszy słychać było delikatne dzwonienie.
- Tak! - W głosie Capricorna brzmiało zadowolenie. - Taki właśnie los czeka brudnych zdrajców, którzy kradną klucze i wypuszczają więźniów.
Meggie nie zaszczyciła go spojrzeniem. Widziała tylko Smo-lipalucha. Tak, oczywiście, to był Smolipaluch.
- Cześć, Meggie! - krzyknął do niej z góry. - Jesteś bardzo blada! - Starał się, żeby jego głos brzmiał beztrosko, ale Meggie wyczuła w nim strach; co jak co, ale na głosach dobrze się znała. - Mam ci przekazać pozdrowienia od ojca! Kazał ci powiedzieć, że wkrótce cię stąd zabierze. I nie będzie sam.
- Jak tak dalej pójdzie, też zostaniesz pisarzem, połykaczu ognia! - krzyknął Basta. - Ale w tę historię nie uwierzy ci nawet ta mała. Musisz wymyślić coś lepszego.
Meggie patrzyła tylko na Smolipalucha. Bardzo chciała mu wierzyć.
- Hej, Basta! - odkrzyknął staremu wrogowi Smolipaluch. -Zostaw wreszcie w spokoju tę wróżkę! Lepiej przyślij mi ją tu na górę, całe wieki nie widziałem wróżki!
- Chciałbyś! Ale ona należy do mnie! - Basta pstryknął palcami w mały nosek Dzwoneczka. - Słyszałem, że wróżki odwracają nieszczęście od człowieka, kiedy się je umieści w pokoju. Może wsadzę ją do jednej z tych wielkich butli po winie. Byłeś zawsze wielkim przyjacielem wróżek - co one jedzą? Mam ją karmić muchami?
Wróżka zaparła się rączkami o jego palce, rozpaczliwie próbując uwolnić drugie skrzydełko. W końcu jej się to udało, ale Basta nadal trzymał ją za nóżki. Żadne szarpanie nie pomogło
348
i w końcu z cichym dzwonieniem dała za wygraną. Świeciła teraz tak blado jak gasnąca świeca.
- Wiesz, dlaczego kazałem przyprowadzić dziewczynkę, Smolipaluchu?! - krzyknął Capricorn do swojego więźnia. -Miała cię przekonać, żebyś zdradził miejsce pobytu jej ojca, jeśli w ogóle wiesz, gdzie on jest, w co zaczynam wątpić. Ale teraz ta informacja nie jest mi już potrzebna. Córka zajmie miejsce ojca - i to w samą porę! Postanowiłem bowiem, że wymyślimy coś ekstra, żeby cię ukarać. Coś popisowego, niezapomnianego! W końcu to się należy zdrajcy, prawda? Domyślasz się już, do czego zmierzam? Nie? Pomogę ci. Moja nowa lektorka przeczyta na twoją cześć fragment Atramentowego serca. W końcu to twoja ulubiona książka, chociaż nie można powiedzieć, żebyś specjalnie lubił istotę, którą każę jej tu ściągnąć. Jej ojciec dawno by to zrobił, gdybyś mu nie pomógł w ucieczce. Teraz załatwi to jego córka. Sprowadzi mojego druha. Wiesz, o jakim druhu myślę?
Smolipaluch oparł o siatkę pokryty bliznami policzek.
- O tak, wiem. Nigdy go nie zapomnę - powiedział tak cicho, że Meggie z trudem pochwyciła jego słowa.
- A dlaczego mówicie w kółko tylko o ukaraniu połykacza ognia? - wmieszała się Sroka, ukazując się między kolumnami. - Zapomnieliście o naszej gołąbeczce niemowie? Jej zdrada była co najmniej tak samo okropna jak jego. - Spojrzała z pogardą na drugą sieć zwisającą nad głową Meggie.
-Tak, tak, oczywiście! - W głosie Capricorna dało się wyczuć cień żalu. - Doprawdy, wielka szkoda! Ale nic na to nie poradzimy.
Meggie nie mogła rozpoznać rysów twarzy kobiety uwięzionej w drugiej sieci, za Smolipaluchem. Widziała tylko ciemno-blond włosy, niebieską sukienkę i szczupłe dłonie wciśnięte w oka siatki.
Capricorn wydal z siebie głębokie westchnienie.
349
- Ach, to naprawdę wielka szkoda - powtórzył i zwrócił się znów do Smolipalucha: - Musiałeś wybrać akurat ją? Nie mogłeś sobie wyszukać innej, żeby dla ciebie szpiegowała? Naprawdę miałem do niej słabość, od kiedy ten partacz Dariusz mi ją sprowadził. Nigdy mi nie przeszkadzało, że postradała przy tym głos. Naprawdę. W dodatku byłem tak głupi, że wyobrażałem sobie, że właśnie z tego powodu mogę jej szczególnie ufać. Wiedziałeś, że jej włosy były przedtem jakby zrobione ze szczerego złota?
- Tak, przypominam sobie - odparł Smolipaluch ochrypłym głosem. - Ale w twojej obecności złoto ściemniało.
- Bzdura! - Capricorn ze złością zmarszczył czoło. - Może powinniśmy użyć pyłku wróżki? Podobno mosiądz posypany pyłkiem wróżek wygląda jak złoto, może tak samo jest z kobiecymi włosami?
- Skórka za wyprawkę - rzuciła drwiąco Sroka. - Chyba że chcesz, żeby w dniu stracenia wyglądała szczególnie pięknie -dodała.
- Daj spokój! - Capricorn odwrócił się na pięcie i poszedł w kierunku schodów.
Meggie nie zważała na niego. Patrzyła w górę na obcą kobietę. Słowa Capricorna płonęły ogniem w jej sercu. Włosy jakby zrobione ze szczerego złota... partacz lektor... Nie, to niemożliwe. Zadzierała głowę, mrużąc oczy, by lepiej widzieć rysy kobiety w siatce, ale osłaniał ją zbyt głęboki cień.
- Dobrze - powiedział Capricorn, siadając z powrotem w fotelu. - Ile czasu potrzebujemy na przygotowania? W końcu trzeba temu wydarzeniu nadać odpowiednią oprawę.
- Dwa dni. - Sroka również weszła po schodach i stanęła jak zwykle za fotelem. - Jeśli chcesz ściągnąć ludzi z pozostałych placówek.
- Czemu nie? - rzekł Capricorn, marszcząc czoło. - Najwyższy czas ukarać kogoś dla przykładu. W ostatnim czasie dyscyplina po-
350
zostawiała wiele do życzenia. - Spojrzał na Bastę, a ten zwiesił głowę, jakby przewinienia ostatnich dni położyły się ołowianym ciężarem na jego karku. - A więc pojutrze - ciągnął Capricorn. - Jak tylko się ściemni. Niech Dariusz przedtem przetestuje dziewczynkę. Chcę mieć pewność, że z tą wróżką to nie był przypadek.
Basta z powrotem wsadził Dzwoneczka do kurtki. Meggie miała ochotę zatkać sobie uszy, aby nie słyszeć rozpaczliwego dzwonienia wróżki. Zacisnęła wargi, aby powstrzymać ich drżenie, i odważnie popatrzyła na Capricorna.
- Nie będę dla ciebie czytać! - powiedziała, a jej głos zabrzmiał w pustym kościele jak głos kogoś obcego. - Ani jednego wyrazu! Nie sprowadzę ci złota, a już na pewno nie jakiegoś... kata! -wypluła to słowo prosto w twarz Capricorna.
Ale on znudzony bawił się paskiem szlafroka.
- Odprowadź ją! - rzekł do Basty. - Jest późno. Dziewczynka musi iść spać.
Basta popchnął Meggie.
- Słyszałaś. Jazda, rusz się!
Meggie po raz ostatni spojrzała w górę na Smolipalucha, po czym, ociągając się, ruszyła nawą do wyjścia. Za nią szedł Basta. Kiedy znaleźli się pod drugą siecią, Meggie jeszcze raz spojrzała w górę. Twarz obcej kobiety skryta była wciąż w cieniu, ale Meggie wydało się, że poznaje oczy, wąski nos... a gdyby sobie jeszcze wyobraziła jaśniejsze włosy...
- Jazda, ruszaj dalej! - wrzasnął Basta.
Meggie posłuchała, nie przestawała jednak oglądać się za siebie.
- Nie zrobię tego! - zawołała, gdy byli już przy samym wyjściu. - Obiecuję! Nikogo mu nie sprowadzę! Nikogo!
- Nie obiecuj tego, czego nie potrafisz dotrzymać! - szepnął Basta, otwierając drzwi.
Po chwili znaleźli się z powrotem na jasno oświetlonym placu.
40
Czarny ruma^nocy
WyjąJ Zosię z kieszeni kamizelki i postawił na ziemi. Stata tam w swojej nocnej koszulce, z bosymi stopami, drżąc i rozglądając się, a wkoło niej kłębiły się mgły i widmowe opary.
- Gdzie my jesteśmy? - szepnęła.
- W krainie snów - odparł Gu. - W miejscu, skąd przychodzą do nas sny.
Roald Dahl, Zosia i Olbrzym
Kiedy Basta wepchnął Meggie do pokoju, Fenoglio leżał na łóżku.
- Co z nią zrobiliście?! - krzyknął na Bastę, zrywając się na nogi. - Jest blada jak ściana!
Jednak Basta zdążył już zniknąć, zatrzaskując za sobą drzwi. Meggie usłyszała jeszcze, jak woła do strażnika: "Za dwie godziny przyjdzie zmiana!" - po czym odszedł.
Fenoglio położył jej ręce na ramionach i spojrzał w twarz.
- No? Mów! Czego chcieli od ciebie? Czy twój ojciec się zjawił? Meggie potrząsnęła głową.
- Złapali Smolipalucha - odparła. - I jakąś kobietę.
- Jaką kobietę? Boże, jesteś zupełnie roztrzęsiona! - Pociągnął ją w kierunku łóżka i posadził obok siebie.
352
- Wydaje mi się, że to moja matka - szepnęła Meggie.
- Twoja matka? - Oczy Fenoglia rozwarły się ze zdumienia; były nabiegłe krwią z niewyspania.
Meggie machinalnie wygładzała sukienkę. Materiał był całkiem pognieciony. Nic dziwnego, spała w niej od kilku dni.
- Ma ciemniejsze włosy - wyjąkała. - A jej zdjęcie, które widziałam u Mo, jest sprzed dziewięciu lat... Capricorn wsadził ją do sieci tak jak Smolipalucha. Za dwa dni chce ich oboje stracić, a ja mam mu sprowadzić kogoś z Atramentowego serca - jego druha, jak mówi... wspominałam ci o tym! Mo miał go sprowadzić, wtedy nie chciałeś mi powiedzieć, kto to taki, ale teraz musisz! - Spojrzała błagalnie na Fenoglia.
Stary pisarz zamknął oczy.
- Dobry Boże - wyszeptał.
Na dworze wciąż panowały ciemności. Księżyc wisiał dokładnie naprzeciw okna. Przez jego tarczę przesunęła się chmura niby poszarpana sukienka.
- Wyjaśnię ci to jutro - rzekł Fenoglio. - Obiecuję.
- Nie! Opowiedz mi wszystko teraz! Pisarz patrzył na nią w zadumie.
- To nie jest odpowiednia historia na noc. Będziesz miała złe sny.
- Opowiedz mi! - powtórzyła Meggie.
- Och! - westchnął Fenoglio. - Jak ja znam to spojrzenie od moich wnuków! No, dobrze.
Pomógł jej wgramolić się na górne łóżko, podłożył jej pod głowę sweter Mo i naciągnął koc pod samą brodę.
- Opowiem ci to tak, jak jest zapisane w Atramentowym sercu - powiedział cicho. - Znam ten fragment prawie na pamięć, byłem z niego bardzo dumny... - Odchrząknął, po czym w ciemną noc popłynęły słowa: -Ale byt ktoś, kogo ludzie bali się jeszcze bardziej niż podwładnych Capricorna. Nazywano go Cieniem. Pojawiał się tylko na wezwanie samego Capricorna. Raz był
353
czerwony jak ogień, innym razem szary jak popiół, w który ogień obraca wszystko, co strawi. Jak płomień strzela z polana, tak on wytry-skiwal z ziemi. Niósł śmierć jego dotyk, a nawet jego oddech. Wyrastał pod stopami swojego pana, bezszelestny i bez twarzy, węsząc jak pies, który chwycił trop, i czekał, aby pan wskazał mu ofiarę.
Fenoglio potarł czoło i spojrzał w okno. Milczał długo, zanim znów zaczął mówić, jakby z trudem przypominał sobie słowa napisane tak dawno temu.
- Mówiono - podjął wreszcie -że Capricorn kazał go stworzyć z popiołów swoich ofiar. Zaprzągł do tego dzieła jakieś gnomy czy skrzaty, bo one doskonale znają się na wszystkim, co pochodzi z płomienia i dymu. Ale nikt nie był niczego pewny, bo powiadano, że Capricorn kazał zgładzić tych, którzy go powołali do życia. Wszyscy wiedzieli tylko jedno: Cień był nieśmiertelny i niezniszczalny i nie znał litości tak jak jego pan.
Fenoglio umilkł.
A Meggie z bijącym sercem spoglądała w noc.
- Tak, Meggie - rzekł cicho Fenoglio. - Myślę, że masz Ca-pricornowi sprowadzić Cień. I niech nas Bóg ma w swojej opiece, jeśli ci się to uda. Jest wiele potworów na tym świecie, ale większość z nich ma ludzką postać i wszystkie są śmiertelne. Nie chciałbym być winien tego, by w przyszłości lęk i przerażenie siał na tym świecie potwór nieśmiertelny. Twój ojciec miał pewien pomysł, z którym przyszedł do mnie, opowiadałem ci o tym, być może to nasza ostatnia szansa, ale jeszcze nie wiem, czy i jak to zadziała. Muszę się nad tym zastanowić, nie mamy zbyt wiele czasu, a ty powinnaś się teraz przespać. Co mówiłaś? Że to wszystko ma się odbyć już pojutrze?
Meggie skinęła głową.
- Jak tylko się ściemni! - szepnęła.
Fenoglio zmęczonym ruchem przejechał dłonią po twarzy.
- Nie powinnaś się martwić z powodu tej kobiety - powiedział. - Może nie jest ci to w smak, ale myślę, że to chyba nie

354
jest twoja matka, choć pewnie byś tego chciała. Skąd by się tu miała wziąć?
- Dariusz! - Meggie ukryła twarz w swetrze Mo. - Ten kiepski lektor. Capricorn powiedział, że to on ją sprowadził i że straciła przy tym głos. Ona wróciła, jestem tego całkowicie pewna. A Mo nic o tym nie wie! Wciąż myśli, że ona tkwi w tej książce...
- Jeśli masz rację, to wolałbym, żeby wciąż tam tkwiła - westchnął Fenoglio. - Nadal jestem zdania, że się mylisz, ale myśl sobie, co chcesz! Tylko teraz już śpij.
Ale Meggie nie mogła spać. Leżała odwrócona twarzą do ściany wydana na pastwę własnych myśli. W jej sercu mieszała się troska i radość, jak dwa zlewające się kolory. Kiedy tylko zamykała oczy, widziała sieci, a w nich twarze dwojga ludzi - Smo-lipalucha i tę drugą, nieostrą jak wyblakła fotografia. Z całych sił starała się zobaczyć ją wyraźnie, ale twarz nieustannie się rozpływała.
Świtało, gdy wreszcie udało jej się usnąć, ale noc nie zabiera ze sobą najgorszych snów. W szarej porze między nocą a dniem wyrastają one przerażająco szybko, rozciągając sekundy w wieczność. W sny Meggie zakradły się jednookie olbrzymy i wielkie pająki, piekielne psy, czarownice pożerające dzieci -wszystkie okropne postacie, z jakimi kiedykolwiek zetknęła się w królestwie liter. Wypełzały ze skrzyni, którą jej zrobił Mo, wyłaniały się ze stronic jej ulubionych książek. Potwory wypływały nawet z książek z obrazkami, które przynosił jej ojciec, kiedy jeszcze nie potrafiła wydobywać sensu z liter. Jaskrawo ubarwione i kosmate, tańczyły w snach Meggie, uśmiechały się zbyt wielkimi ustami, szczerzyły małe ostre ząbki. Tu kot, którego zawsze się bała, tam dzicy ludzie, których Mo tak lubił, że powiesił sobie w pracowni przedstawiające ich ilustracje. Mieli przerażająco wielkie zęby. Smolipalucha schrupaliby w mig. Ale właśnie w chwili gdy jeden z nich - ten z oczami wielkimi jak talerze - wyciągał pazury, z szarej nicości wypełzła nowa postać
355
sycząca jak płomień, popielatoszara i bez twarzy, chwyciła dzikiego człowieka i rozerwała go na drobne strzępki papieru.
- Meggie!
Potwory się rozpłynęły, słońce świeciło jej w twarz. Obok łóżka stał Fenoglio.
- Miałaś zły sen!
Meggie usiadła na łóżku. Twarz starego człowieka wyglądała tak, jakby przez całą noc nie zmrużył oka i przez to przybyło mu jeszcze kilka zmarszczek.
- Gdzie jest mój tata, Fenoglio? - spytała. - Dlaczego ciągle nie przyjeżdża?
r
Łotrzykowie ci bowiem zwykli byli napadać na szerokich traktach, plądrować wsie i miasteczka i znęcać się nad ich mieszkańcami, aby z nich ostatni grosz wydusić. Każdorazowo zaś, kiedy obrabowali karawanę czy splądrowali wieś, wieźli swój lup w to odległe i dobrze ukryte miejsce, niedostępne dla oczu innych ludzi.
Ali Baba i czterdziestu rozbójników [w:] Baśnie z 1001 nocy
Farida aż rozbolały oczy od wpatrywania się w ciemność, ale Smolipaluch nie wracał. Czasem chłopcu wydawało się, że dostrzega między gałęziami jego pokrytą bliznami twarz. Czasem znów miał wrażenie, że słyszy na suchym listowiu jego ciche kroki, ale za każdym razem było to tylko złudzenie. Farid był przyzwyczajony do wsłuchiwania się w nocną ciszę. Nie zdołałby policzyć nocy, które przepędził w taki sposób, ucząc się bardziej ufać swoim uszom niż oczom. Wtedy, w tym innym życiu, kiedy świat wokół niego nie był zielony, lecz żółto-brązowy, oczy często go zawodziły, ale na swoje uszy mógł liczyć zawsze.
Ale tej nocy - najdłuższej, jaką kiedykolwiek przeżył - Farid nasłuchiwał na darmo. Smolipaluch nie wrócił. Kiedy ponad wzgórzami zaczęło świtać, Farid poszedł do więźniów, żeby im dać wody, trochę suchego chleba i parę oliwek.
357

- Chodź, Faridzie, rozwiąż nas! - powiedział Czarodziejski Język, kiedy chłopiec wsunął mu do ust kawałek chleba. - Smolipa-luch już dawno powinien być z powrotem, wiesz o tym dobrze.
Farid milczał. Jego uszy lubiły głos Czarodziejskiego Języka. Ten głos zwabił go tu z innego, nędznego życia. Ale Farid jeszcze bardziej lubił Smolipalucha, sam nie wiedział dlaczego. A Smolipaluch wyraźnie mu przykazał, że ma pilnować więźniów, nie było mowy o żadnym rozwiązywaniu.
- Posłuchaj, jesteś przecież mądrym chłopcem - odezwała się kobieta. - A więc spróbuj ruszyć głową. Czy chcesz tu siedzieć, aż nas znajdą ludzie Capricorna? To byłby dopiero widok: chłopiec pilnujący dwójki spętanych dorosłych, którzy nie mogą nawet ruszyć ręką, żeby mu pomóc. Mieliby niezły ubaw.
Zaraz, jak ona się nazywa? Eli-nor. Farid nie mógł zapamiętać tego imienia. Ciążyło na języku jak kamień. Brzmiało jak imię czarodziejki z odległego świata. Kobieta napawała go lękiem, patrzyła na niego jak mężczyzna, bez cienia strachu, a jej głos potrafił brzmieć donośnie i gniewnie jak głos lwa...
- Musimy udać się do wsi, Faridzie - rzekł Czarodziejski Język. - I dowiedzieć się, co się stało ze Smolipaluchem i gdzie jest moja córka.
Ach tak, ta dziewczyna... dziewczyna z jasnymi oczami, okru-chami nieba, które spadły z góry i zaplątały się pomiędzy czarne rzęsy. Farid grzebał patykiem w ziemi. Obok jego bosej stopy mrówka dźwigała okruch chleba o wiele większy od niej samej.
- Może on nie rozumie! - odezwała się Elinor. Farid podniósł głowę i spojrzał na nią ze złością.
- Wszystko rozumiem!
Od początku wszystko rozumiał, jakby nigdy w życiu nie słyszał innego języka. Przypomniał sobie czerwony kościół. To Smolipaluch powiedział mu, że to jest kościół, Farid nigdy przedtem nie widział takiej budowli. Przypomniał sobie też
358
mężczyznę z nożem. W jego dawnym życiu było wielu takich mężczyzn. Kochali swoje noże i wyczyniali nimi straszne rzeczy.
- Uciekniesz, kiedy cię rozwiążę? - Farid spojrzał niepewnie na Czarodziejskiego Języka.
- Nie ucieknę. Czy myślisz, że zostawię moją córkę tam na dole? Z Basta i Capricornem?
Basta i Capricorn. Tak, tak właśnie brzmiały ich imiona. Człowiek z nożem i człowiek z oczami jak woda. Rozbójnik, morderca... Farid wiedział o nim wszystko. Smolipaluch wiele mu opowiadał, kiedy wieczorami siadali przy ognisku. Nawzajem opowiadali sobie ponure historie, chociaż obaj pragnęli szczęśliwych zakończeń.
A tymczasem ich obecna historia stawała się z dnia na dzień coraz mroczniejsza.
- Lepiej będzie, jak pójdę sam. - Farid wbił patyk w ziemię tak mocno, że pękł mu w rękach. - Mam wprawę w zakradaniu się do obcych wiosek, obcych pałaców, domów... to było moje zadanie, wtedy, wiesz...
Czarodziejski Język skinął głową.
- Zawsze wysyłali mnie - ciągnął Farid. - Kto by się bał takiego małego chudzielca? Mogłem wszędzie spokojnie węszyć, nie wzbudzając podejrzeń. Kiedy się zmieniają straże? Jaka jest najlepsza droga ucieczki? W którym domu mieszka najbogatszy w całej miejscowości człowiek... Jak im się poszczęściło, dawali mi się porządnie najeść, a jak coś nie wyszło, dostawałem baty.
- Od kogo? - nie rozumiała Elinor.
- Od rozbójników.
Dwoje dorosłych zamilkło. A Smolipalucha wciąż nie było. Farid spoglądał w stronę wioski, gdzie na dachy kładły się już pierwsze promienie słońca.
- Dobrze, może masz rację - odezwał się Czarodziejski Język. - Pójdziesz sam i dowiesz się wszystkiego, co powinniśmy wiedzieć, ale najpierw nas rozwiążesz. Inaczej nie będziemy ci
359
mogli pomóc, gdyby jednak cię złapali. A poza tym nie chciałbym tu siedzieć związany, kiedy węże zaczną się budzić.
Kobieta rozejrzała się przerażona, jakby już słyszała węże pełzające wśród zeschłych liści. Farid w zamyśleniu przyglądał się twarzy Czarodziejskiego Języka. Chciał się przekonać, czy jego oczy też mogą mu ufać, bo uszy ufały mu już od dawna. Wreszcie wstał bez słowa, wyjął zza pasa nóż - podarek od Smo-lipalucha - i rozciął im obojgu pęta.
- Ach, mój Boże, nigdy więcej nie dam się tak zasznurować! - wykrzyknęła Elinor, rozcierając ramiona i nogi. - Zupełnie zdrętwiałam, jakbym się zamieniła w szmacianą lalkę. A ty, Mortimerze? Czujesz jeszcze swoje stopy?
Farid przyglądał jej się zaciekawiony.
- Ty... nie wyglądasz jak jego żona. Jesteś jego matką? - spytał, wskazując głową na Mo.
Twarz Elinor stała się bardziej nakrapiana niż muchomor.
-Wielkie nieba! Skąd ci to przyszło do głowy?! Czy wyglądam tak staro? - Spojrzała po sobie. - No tak, pewnie tak. Mimo wszystko nie jestem jego matką. Nie jestem też matką Meg-gie, gdybyś chciał o to zapytać. Wszystkie moje dzieci były z papieru i atramentu, a ten człowiek - wskazała na dachy wioski Capricorna widoczne w oddali między drzewami - wiele z nich kazał zamordować. Ale wierz mi, że będzie tego żałował.
Farid spojrzał na nią z powątpiewaniem. Trudno mu było wyobrazić sobie, by Capricorn uląkł się kobiety, która dostaje za-dyszki po paru krokach pod górę i obawia się węży. Nie, jeśli ten człowiek o bladych oczach czegokolwiek się boi, to tylko tego, czego boi się większość ludzi - śmierci. A Elinor nie wyglądała na kogoś, kto się zna na zabijaniu. Podobnie jak Czarodziejski Język.
- Dziewczyna... - Farid zawahał się. - Gdzie jest jej matka? Czarodziejski Język podszedł go wygasłego ogniska i wziął
kawałek chleba leżący na osmalonych kamieniach.
360
- Zniknęła dawno temu - odparł. - Meggie miała wtedy trzy lata. A co z twoją matką?
Farid wzruszył ramionami, patrząc w niebo tak błękitne, jakby nigdy nie było nocy.
- Lepiej już pójdę - powiedział, wsadzając nóż za pas i podnosząc plecak Smolipalucha.
Gwin spał nieopodal zwinięty w kłębek między korzeniami drzewa. Farid podniósł go i wsadził do plecaka. Zaspana kuna słabo protestowała. Chłopiec podrapał ją za uszami i zaciągnął rzemienie.
- Dlaczego zabierasz tego zwierzaka? - zdziwiła się Elinor. - Śmierdzi tak, że już samo to może cię zdradzić.
- A nuż się przyda - odparł Farid, wpychając do plecaka puszystą kitę Gwina. - Jest mądry, mądrzejszy od psa, nie mówiąc o wielbłądzie. Rozumie, co się do niego mówi, i może znajdzie Smolipalucha.
- Posłuchaj, Faridzie. - Czarodziejski Język obmacał kieszenie i wyciągnął świstek papieru i ogryzek ołówka. - Nie wiem, czy uda ci się dowiedzieć, gdzie trzymają Meggie - mówił, gry-zmoląc ołówkiem na kartce - ale gdyby ci się udało, spróbuj jej jakoś przekazać tę kartkę, dobrze?
Farid wziął kartkę i przyjrzał się jej.
- Co tu jest napisane? - spytał. Elinor wyjęła mu ją z ręki.
- Do diabła, Mortimerze, co to ma być? - zdumiała się. Czarodziejski Język się uśmiechnął.
-Tym pismem zawsze przesyłaliśmy sobie z Meggie tajne wiadomości, ona zna szyfr lepiej ode mnie. Nie poznajesz? To z jednej książki. Napisałem tutaj: Jesteśmy w pobliżu. Nie martw się. Wkrótce cię stamtąd zabierzemy. Mo, Elinor i Farid. Tylko Meggie rozszyfruje tę wiadomość, nikt poza nią.
- Aha! - mruknęła Elinor, oddając kartkę Faridowi. - To dobrze. Na wypadek, gdyby któryś z tych podpalaczy jednak umiał czytać.
361
Farid złożył karteczkę tak, że była nie większa od monety, i wsunął ją do kieszeni spodni.
- Wrócę, nim słońce znajdzie się nad tamtym wzgórzem. Jeśli nie...
- ...to pójdę cię szukać - dokończył Czarodziejski Język.
- Oczywiście ja też - dodała Elinor.
Faridowi nie wydało się to dobrym pomysłem, ale nic nie powiedział.
Poszedł tą samą drogą, którą poprzedniej nocy wybrał Smo-lipaluch i na której zniknął, jakby pożarły go duchy czyhające w ciemności.
42
(Puszysty stwór na gzymsie
Tylko język chroni nas przed okropnościami nienazwanych rzeczy. Toni Morrison, Przemówienie z okazji otrzymania
Nagrody Nobla
Tego ranka Płaski Nos przyniósł Meggie i Fenogliowi śniadanie składające się nie tylko z chleba i paru oliwek. Prócz tego postawił na stole kosz owoców i talerz pełen małych słodkich ciasteczek. Ale Meggie nie spodobał się uśmiech, jakim okrasił tę usługę.
- To wszystko dla ciebie, księżniczko! - zagruchał i uszczypnął ją swoimi wielkimi paluchami w policzek. - Żeby twój głosik się jeszcze wzmocnił. Wszyscy są bardzo podnieceni, od kiedy Basta opowiedział o tej egzekucji. Ale ja zawsze mówiłem: w życiu musi być coś fajniejszego od wieszania martwych kogutów i strzelania do kotów.
Fenoglio patrzył na niego z taką odrazą, jakby nie mógł uwierzyć, że takie indywiduum mogło spłynąć z jego pióra.
- Naprawdę. Diabelnie długo nie mieliśmy porządnej egzekucji! - ciągnął Płaski Nos, idąc ku drzwiom. - "To za bardzo zwraca uwagę" - mówiło się. A kiedy trzeba się było kogoś pozbyć, zaraz uprzedzano: "Zróbcie to tak, żeby wyglądało na
363
wypadek". Co to za przyjemność? To nie tak, jak dawniej bywało - przy jedzeniu, piciu, tańcach i muzyce, jak się należy. Tym razem będzie jak za dawnych dobrych czasów.
Fenoglio zakrztusił się kawą, którą przyniósł Płaski Nos.
- Co? Nie w smak ci to, stary? - Płaski Nos zmierzył go drwiącym spojrzeniem. - Wierz mi, egzekucje Capricorna to coś naprawdę ekstra!
- Mnie tego nie musisz mówić. - Fenoglio westchnął z nieszczęśliwą miną.
W tej chwili usłyszeli pukanie. Płaski Nos lekko uchylił drzwi i ukazała się głowa lektora Dariusza.
- Przepraszam - szepnął, patrząc na Płaskiego Nosa takim wzrokiem jak wróbel, który musi się zbliżyć do kota. - Ja... mm... mam zrobić z dziewczynką próbę czytania. Polecenie Capricorna.
- Ach, tak? No, miejmy nadzieję, że tym razem wyczaruje coś pożytecznego. Basta pokazywał mi wróżkę. Nie ma nawet pyłku, choćbyś, nie wiem jak, nią potrząsał.
W spojrzeniu, jakim Płaski Nos obdarzył Meggie, mieszała się niechęć z szacunkiem. Może uważał ją za małą czarownicę.
- Zapukaj, jak będziesz chciał wyjść! - warknął, opuszczając pokój.
Dariusz skinął głową i przez chwilę stał nieruchomo przy drzwiach. W końcu z zakłopotaną twarzą usiadł przy stoliku obok Meggie i Fenoglia. Pożerał oczami owoce. Fenoglio podsunął mu koszyk. Dariusz z wahaniem wziął morelę i włożył ją do ust z takim nabożeństwem, jakby sądził, że nigdy więcej już nie skosztuje czegoś równie wspaniałego.
- Wielkie nieba, to tylko morela! - Fenoglio zaśmiał się. -W tych okolicach to pospolity owoc.
Dariusz z zakłopotaniem wypluł pestkę w złożoną dłoń.
- Zawsze, gdy mnie zamykali w tym pokoju - wyjaśnił bojaź-liwie - dostawałem tylko suchy chleb. Zabierali mi też książki,
364
ale kilka z nich udało mi się ukryć, i kiedy głód stawał się nie do wytrzymania, oglądałem obrazki. Najpiękniejszy z nich był obrazek z morelami, całymi godzinami patrzyłem na te namalowane owoce i ciekła mi ślinka. Od tego czasu nie mogę się powstrzymać na widok morel.
Meggie wzięła jeszcze jedną morelę i wcisnęła ją Dariuszowi do ręki.
- Często cię zamykali?
Chudy człowieczek wzruszył ramionami.
- Za każdym razem, kiedy moje czytanie nie dawało zadowalających efektów - odparł wymijająco. - To znaczy właściwie bez przerwy. W końcu dali sobie z tym spokój, bo się przekonali, że wcale nie czytam lepiej, kiedy mnie tak straszą. Przeciwnie... Na przykład Płaskiego Nosa - zniżył głos, oglądając się nerwowo na drzwi - sprowadziłem, mając nóż Basty przy gardle. Więc cóż... - z ubolewaniem uniósł chude ramiona.
Meggie popatrzyła na Dariusza z litością. Potem spytała z wahaniem:
- Czy kobiety też sprowadzałeś? Fenoglio spojrzał na nią zaniepokojony.
- Oczywiście - odparł Dariusz. - Sprowadziłem Mortolę! Ona twierdzi, że ją postarzyłem i że jest jak rozklekotane krzesło, ale mnie się wydaje, że akurat w jej przypadku niczego specjalnie nie zepsułem. Na szczęście Capricorn był tego samego zdania.
- A młodsze? - spytała Meggie, nie patrząc ani na Dariusza, ani na Fenoglia. - Czy sprowadzałeś też młodsze kobiety?
- Och, nie pamiętam! - Dariusz westchnął. - Było to tego samego dnia, kiedy sprowadziłem Mortolę. Capricorn siedział wtedy na północy, w opuszczonej zagrodzie w górach, a w okolicy było mało dziewcząt. Ja mieszkałem niedaleko, w domu mojej siostry. Byłem nauczycielem, ale po pracy chętnie zabawiałem się w lektora - czytałem publicznie w bibliotekach,
365
szkołach, w czasie dziecięcych przyjęć, a czasem, w ciepłe słoneczne wieczory, nawet na placu w kawiarni. Uwielbiałem czytanie... - Jego spojrzenie powędrowało za okno, jakby miał nadzieję uchwycić cień minionych szczęśliwych dni. - Basta zwrócił na mnie uwagę, kiedy podczas święta wiejskiego czytałem - o ile się nie mylę - Doktora Dolittle, i nagle zjawił się niby ptak. Gdy wracałem do domu, Basta pochwycił mnie jak bezpańskiego psa i zaprowadził do Capricorna. Capricorn najpierw kazał mi sprowadzać złoto tak jak twojemu ojcu - uśmiechnął się smutno do Meggie - potem musiałem mu sprowadzić Mor-tolę, a na końcu zażądał dziewcząt na służące. Było to okropne
- Dariusz poprawił spadające na nos okulary - tak strasznie się bałem. Jak można dobrze czytać w takich warunkach?! Musiałem to powtarzać trzy razy. Ach, jak mi ich było żal, nie chcę nawet o tym myśleć...
Ukrył twarz w dłoniach, palce miał kościste jak u starca. Meggie wydawało się, że szlocha, i przez chwilę wahała się, czy zadać kolejne pytanie, ale w końcu to zrobiła.
- A ta służąca, którą nazywają Resą - spytała, a serce waliło jej jak młotem - czy ona też była wśród nich?
Dariusz odjął ręce od twarzy.
- Tak, chociaż zjawiła się przypadkiem, w tej książce nie było wcale jej imienia - odparł głuchym głosem. - Właściwie Capricorn zażądał innej dziewczyny, a nagle pojawiła się właśnie ona. Już myślałem, że tym razem nie popełniłem żadnego błędu. Była tak piękna ze swymi złotymi włosami i smutnym wzrokiem. Ale potem spostrzegliśmy, że ona nie mówi. Capricorno-wi to zresztą nie przeszkadzało, a nawet chyba mu się podobało.
- Ślamazarnym ruchem sięgnął do kieszeni i wyciągnął pomiętą chustkę do nosa. - Kiedyś naprawdę lepiej czytałem! - Wydmuchał nos. - Ale ten wieczny strach... Mogę?
Uśmiechając się smutno, wziął morelę i zatopił w niej zęby. Potem otarł rękawem usta ociekające sokiem, odchrząknął
366
i spojrzał na Meggie. Jego oczy wydawały się nienaturalnie wielkie za szkłami okularów.
- Na tej... hm... uroczystości, którą planuje Capricorn - powiedział, z zakłopotaniem spuszczając wzrok i wodząc palcem po krawędzi stołu - masz czytać -jak zapewne wiesz -Atramentowe serce. Do tego czasu książka jest przechowywana w tajnym schowku. Tylko Capricorn wie, gdzie ona jest. Zobaczysz ją dopiero podczas tej... hm... imprezy. Dlatego musimy wziąć inną książkę na tę ostatnią próbę twojego talentu, której domaga się Capricorn. Na szczęście w tej wiosce zostało jeszcze parę książek, niewiele, ale jednak, no, w każdym razie kazano mi wybrać dla ciebie najodpowiedniejszą. - Podniósł głowę i znów nieśmiało uśmiechnął się do Meggie. - Tym razem nie musiałem się rozglądać za zlotem czy czymś takim. Capricorn chce tylko mieć dowód, że potrafisz to robić, i dlatego - podsunął jej niewielką książeczkę - wybrałem to.
Meggie spojrzała na okładkę.
- Baśnie Hansa Christiana Andersena - przeczytała i przeniosła wzrok na Dariusza. - Są bardzo piękne.
- Tak - wyszeptał Dariusz - smutne, ale bardzo, bardzo piękne.
Wyciągnął rękę i otworzył książkę w miejscu, gdzie pożółkłe stronice założone były kilkoma źdźbłami trawy.
- Najpierw myślałem o mojej ulubionej baśni, tej o słowiku, może ją znasz?
Meggie skinęła głową.
- No tak, ale wróżce, którą wczoraj wyczarowałaś, kiepsko się powodzi w dzbanku, do którego wsadził ją Basta - ciągnął Dariusz. -1 dlatego stwierdziłem, że byłoby może lepiej, gdybyś spróbowała z ołowianym żołnierzykiem.
Ołowiany żołnierzyk. Meggie milczała. Dzielny ołowiany żołnierzyk w papierowej łódce... Wyobraziła sobie, jak zjawia się obok koszyka z owocami.
367
-Nie! - zawołała. - Nie. Już mówiłam Capricornowi. Nic mu nie sprowadzę, nawet na próbę. Powiedz mu, że już tego nie potrafię. Po prostu powiedz, że próbowałam, ale nic z tego nie wyszło!
Dariusz patrzył na nią ze współczuciem.
- Chętnie bym to zrobił - powiedział cicho. - Naprawdę. Ale Sroka... - przycisnął dłoń do ust - przepraszam, gospodyni, pani Mortola... to jej masz czytać. Ja tylko wybrałem książkę.
Sroka. Meggie ujrzała ją oczyma duszy jak żywą, z tymi jej ptasimi oczami. A może by przygryzła sobie język? Kilka razy już jej się to zdarzyło, przez nieuwagę. Raz język był tak opuchnięty, że przez dwa dni porozumiewała się z Mo na migi. Zwróciła pytający wzrok na Fenoglia.
- Zrób to! - rzeki pisarz ku jej zaskoczeniu. - Poczytaj starej, ale postaw warunek: że będziesz mogła zachować ołowianego żołnierzyka. Powiedz, że chcesz się nim bawić, że inaczej zanudzisz się na śmierć. I zażądaj jeszcze paru kartek papieru i długopisu, powiedz, że chcesz porysować. Zrozumiałaś? Jeśli się na to zgodzi, będziemy się zastanawiać dalej.
Meggie nie rozumiała ani słowa, ale zanim zdążyła zapytać, co Fenoglio zamierza, otwarły się drzwi i do pokoju wkroczyła Sroka.
Na jej widok Dariusz zerwał się z krzesła tak gwałtownie, że strącił talerzyk Meggie.
- Och, przepraszam cię, przepraszam! - wyjąkał, schylając się i sękatymi palcami zbierając skorupki.
Ostatnią z nich skaleczył się tak mocno w kciuk, że krew zaczęła kapać na podłogę.
- Wstawaj, durniu! - wrzasnęła na niego Mortola. - Pokazałeś jej książkę, z której ma czytać?
Dariusz skinął głową, z nieszczęśliwą miną oglądając krwawiący palec.
- Dobrze, w takim razie wynoś się. Możesz pomóc kobietom w kuchni. Trzeba oskubać kurczaki.
368
Dariusz skrzywił się z odrazą, ale ukłonił się Sroce i zniknął za drzwiami, rzucając Meggie spojrzenie pełne współczucia.
- Dobrze! - rzekła Sroka i skinęła niecierpliwie głową. - Zaczynaj czytać. I radzę ci się postarać.
Meggie wyczarowała ołowianego żołnierzyka. Wyglądało to tak, jakby po prostu spadł z sufitu.
Żołnierz spadł głową na dół z trzeciego piętra. Była to straszłiwa jazda! Żołnierz podniósł w górę nogę i stanął na czapce, a bagnet jego utkwił pomiędzy brukowanymi kamieniami.
Sroka chwyciła go, zanim Meggie zdążyła to zrobić. Oglądała go jak kawałek pomalowanego drewna, podczas gdy on patrzył na Mortolę oczami szeroko otwartymi z przerażenia. Chwyciła go i wsunęła do kieszeni kaftanika z grubej wełny robionego na drutach.
- Bardzo proszę, czy mogę go zatrzymać? - wyjąkała Meggie, gdy Sroka była już w drzwiach.
Fenoglio stanął za nią, jakby chciał jej bronić, ale Sroka tylko zlustrowała Meggie ostrym ptasim wzrokiem.
- Pani... pani on się na nic nie przyda - brnęła dalej Meggie - a ja się nudzę. Proszę panią!
Sroka patrzyła na nią z nieporuszoną twarzą.
- Kiedy Capricorn go obejrzy, dostaniesz go z powrotem! -powiedziała i znikła za drzwiami.
- Papier! - zawołał Fenoglio. - Zapomniałaś o papierze i długopisie!
- Przykro mi! - wymamrotała Meggie.
Wcale nie zapomniała, tylko po prostu nie miała odwagi prosić Sroki o nic więcej. I tak serce podchodziło jej do gardła.
- No dobrze, więc muszę to zdobyć w inny sposób - mruknął Fenoglio. - Ciekawe tylko jak?
Meggie podeszła do okna, oparła czoło o szybę i spojrzała w dół na ogród, gdzie służące Capricorna podwiązywały pomi-
369
dory. Ciekawe, jak by zareagował Mo, gdyby się dowiedział, że ona też to potrafi. "Kogo wyczarowałaś, Meggie? Biednego Dzwoneczka i ołowianego żołnierzyka?" - tak by zapytał.
- Tak - szepnęła, rysując palcem na szybie niewidzialne M. Biedna wróżka, biedny ołowiany żołnierzyk, biedny Smoli-
paluch i... znów stanęła jej przed oczami kobieta z ciemnymi włosami.
- Resa - szepnęła.
Teresa. Tak miała na imię jej matka.
Meggie właśnie zamierzała się odwrócić od okna, gdy kątem oka dostrzegła ponad gzymsem... mały włochaty pyszczek. Odskoczyła przerażona. Czyżby szczury mogły się wspinać po murach domów? Widocznie tak. Ale to nie byl szczur, miał zbyt tępy pyszczek. Meggie przylgnęła twarzą do szyby.
Gwin.
Kuna przycupnęła na wąskim kamiennym występie i zaglądała do środka zaspanymi oczami.
- Basta - mruczał Fenoglio za jej plecami. - Tak, Basta wystara mi się o papier. To jest dopiero pomysł.
Meggie otworzyła okno, bardzo ostrożnie, tak by zwierzak się nie przestraszył i nie spadł z gzymsu. Nawet kuna połamałaby sobie kości, gdyby zleciała na bruk z tak wysoka. Meggie powoli wyciągnęła rękę za okno. Palce jej drżały, gdy głaskała futerko Gwi-na. Po chwili chwyciła go zręcznie, zanim zdążył kłapnąć drobnymi ostrymi ząbkami, i wciągnęła do pokoju. Z niepokojem wyjrzała na dwór, ale żadna z dziewcząt zajętych pracą w ogródku nie zwróciła uwagi na to, co się wydarzyło. Pochylały się nad grządkami, a przepocone od skwaru suknie lepiły im się do grzbietów.
Pod obróżką Gwina, przymocowana kawałkiem sznurka, tkwiła kartka, brudna, złożona w malutką kosteczkę.
- Dlaczego otwierasz okno?! - zawołał Fenoglio. - Na zewnątrz powietrze jest jeszcze bardziej gorące niż w pokoju. Musimy...
370

Przerwał, wpatrując się osłupiały w zwierzątko na ręku Meg-gie. Meggie położyła ostrzegawczo palec na ustach. Po czym przyciskając do piersi wyrywającego się Gwina, odwiązała karteczkę przytwierdzoną do obróżki. Kuna fuknęła groźnie, znów usiłując chwycić ją za palec. Nie lubiła, gdy ktoś ją zbyt długo trzymał, nawet Smolipalucha gryzła, kiedy tego próbował.
- Co ty tam masz, szczura? - spytał Fenogłio, podchodząc. Meggie puściła kunę, a ta natychmiast wskoczyła na parapet.
- Kuna! - wykrzyknął zdumiony Fenogłio. - Skąd ona się tu wzięła?
Meggie z przerażeniem obejrzała się na drzwi, ale strażnik najwidoczniej niczego nie usłyszał. Fenogłio przycisnął dłoń do ust i przyglądał się Gwinowi z takim zdziwieniem, że Meggie zachciało się śmiać.
- Ona ma rogi - szepnął.
- Oczywiście. Przecież taką ją wymyśliłeś - odszepnęła. Gwin wciąż tkwił na parapecie, mrużąc oczy w słońcu. Nie
przepadał za światłem słonecznym, zwykle przesypiał dzień. Jak on się tu dostał?
Meggie wyjrzała przez szybę, ale na podwórku nie było nikogo oprócz dziewcząt służebnych. Odeszła od okna i szybko rozwinęła karteczkę.
- Wiadomość? - Fenogłio pochylił się nad jej ramieniem. -Od twojego ojca?
Meggie skinęła głową. Od razu rozpoznała pismo, choć tym razem nie było tak wyraźne jak zwykle. Serce podskoczyło jej z radości. Wodziła wzrokiem po literach z takim utęsknieniem, jakby to była droga, na której końcu miał czekać na nią Mo.
- Co tu jest napisane, do diabła? Nie rozumiem ani słowa! -denerwował się Fenogłio.
- To pismo elfów. - Meggie się uśmiechnęła. - Używamy go z Mo jako tajnego alfabetu, od kiedy przeczytałam Władcę Pierścieni. Ale Mo, zdaje się, wyszedł z wprawy, zrobił sporo błędów.
371
- Rozumiem, ale co pisze? Meggie przeczytała wiadomość.
- Farid? Kto to taki?
- Chłopiec. Mo wyczarował go z Baśni z tysiąca i jednej nocy, ale to całkiem inna historia. Widziałeś go, był razem ze Smoli-paluchem, kiedy ten przed tobą uciekł.
Meggie złożyła karteczkę i ponownie wyjrzała przez okno. Jedna ze służących wyprostowała się, otarła palce z ziemi i spoglądała na wysoki mur, jakby marzyła o tym, by mieć skrzydła i odfrunąć w dal. Kto przyprowadził Gwina? Mo? A może kuna sama znalazła drogę? To raczej mało prawdopodobne. Na pewno nie zawędrowałaby tak daleko w biały dzień, gdyby jej ktoś nie pomógł.
Meggie wsunęła złożoną karteczkę do rękawa sukienki. Gwin wciąż siedział na parapecie. Leniwym ruchem wyciągnął szyję i obwąchiwał zewnętrzny gzyms. Może zwęszył gołębie, które czasem tu siadały.
- Daj mu chleba, żeby nie uciekł - szepnęła Meggie do Fe-noglia.
Podbiegła do łóżka i chwyciła plecak. Coś do pisania! Miała tu gdzieś ołówek. O, jest. Raczej ogryzek ołówka. Ale skąd wziąć papier? Wyciągnęła spod materaca jedną z książek Dariusza i ostrożnie oderwała wyklejkę. Jeszcze nigdy nie wyrwała kartki z książki, ale tym razem było to konieczne.
Uklękła na podłodze i zaczęła pisać tym samym pełnym zawijasów alfabetem, w którym Mo przesłał swoją wiadomość. Znała go na pamięć. Mamy się dobrze i ja też to potrafię, Mo! Wyczarowałam Dzwoneczka i ołowianego żołnierzyka, a jutro mam sprowadzić Capricomowi Cień z Atramentowego serca, żeby zabił Smolipalucha. O Resie nie napisała. Ani słowa o swoich podejrzeniach, że to jest jej matka, i o tym, że ona też -jeśli Capricorn nie zmieni zdania - nie przeżyje nawet dwóch dni. Taka wiadomość jakoś nie pasowała do kartki papieru, obojętnie jak dużej.
372

Gwin chciwie skubał chleb, który mu podsuwał Fenoglio. Meggie złożyła list i przytwierdziła go do obróżki kuny.
- Uważaj na siebie - szepnęła i rzuciła resztę chleba na podwórko.
Kuna smyrgnęła w dół po ścianie, jakby nie było nic łatwiejszego pod słońcem. Jedna ze służących krzyknęła przerażona, kiedy Gwin przemknął jej pod nogami. Zawołała coś do towarzyszek, widocznie bała się, że kuna zaatakuje kury, ale Gwin już zniknął za murem.
- To dobrze, bardzo dobrze, że twój ojciec tu jest - szepnął Fenoglio do Meggie, stając w oknie obok niej. - Gdzieś niedaleko. Bardzo dobrze. I dostaniesz z powrotem ołowianego żołnierzyka. Wszystko toczy się zgodnie z planem. - Potarł czubek nosa, mrużąc oczy w oślepiającym słońcu. - Teraz - mruknął -wykorzystamy zabobonność Basty! Jak dobrze, że wyposażyłem go w tę małą słabość! Mądre posunięcie!
Meggie nie rozumiała, o czym mówi Fenoglio, ale było jej to obojętne. Myślała tylko o jednym: Mo jest tutaj.
43
Mroczne miejsce
- Kuba, stary druhu - rzekł w końcu powoli Łukasz ochrypłym głosem do małego przyjaciela, nie zważając na pisarzy i bonzów - to była krótka podróż. Przykro mi, że musisz dzielić mój los.
Kuba przełknął ślinę.
-Jesteśmy przecież przyjaciółmi - odpowiedział cicho, zagryzając dolną wargę, żeby tak bardzo nie drżała.
Michael Ende, Kuba Guzik i maszynista Łukasz
Smolipaluch przypuszczał, że Capricorn będzie trzymał jego i Resę w tych przeklętych sieciach aż do chwili egzekucji, tymczasem spędzili w nich tylko jedną długą noc. Wczesnym rankiem, zaledwie słońce rozświetliło czerwone ściany kościoła, Basta kazał ściągnąć ich na dół. Przez kilka strasznych sekund Smolipaluch myślał, że Capricorn postanowił ich jednak zgładzić jak zwykle, bez rozgłosu. Kiedy więc dotknął posadzki, nie wiedział, czy kolana ma miękkie bardziej ze strachu, czy z powodu nocy spędzonej w sieci. W każdym razie ledwo się trzymał na nogach.
Obawy Smolipalucha rozwiał sam Basta, choć z pewnością nie było to jego zamiarem.
- Osobiście nie miałbym nic przeciwko temu, żebyś dalej dyndał tam w górze - rzekł, gdy jego ludzie wyplątywali magika
374

z sieci - ale Capricorn z jakiegoś powodu postanowił, żeby na resztę waszego nędznego życia zamknąć was w grobowcu.
Smolipaluch z całych sił starał się nie okazać ulgi, jaką odczuł. A więc śmierć oddaliła się jeszcze o kilka kroków.
- Pewnie Capricorn nie chce, żebyśmy słuchali, jak omawia z wami swoje brudne plany - powiedział. - A może chodzi mu tylko o to, żebyśmy na własnych nogach szli na stracenie.
Jeszcze jedna noc w sieci i Smolipaluch zapomniałby, że w ogóle ma nogi. Już po tej nocy kości bolały go tak, że poruszał się jak starzec, gdy Basta sprowadzał ich po schodach do podziemi. Resa potknęła się kilka razy, najwidoczniej była w jeszcze gorszym stanie, ale kiedy Basta chwycił ją za ramię, gdy się pośliznęła na schodku, wyrwała się i obrzuciła go tak lodowatym spojrzeniem, że pozwolił jej iść samej.
W krypcie pod kościołem panowała wilgoć i chłód, nawet w takim dniu jak dziś, kiedy na dworze słońce niemal roztapiało dachówki. W trzewiach starego kościoła unosił się zapach pleśni i odchodów myszy, i czegoś, o czym Smolipaluch wolał nawet nie myśleć. Capricorn zaraz na początku kazał zakratować wąskie kwatery, gdzie w sarkofagach leżeli dawno zmarli księża. "Czy może być coś odpowiedniejszego niż to, że skazańcy śpią na sarkofagach?" - spytał wtedy ze śmiechem.
Miał oryginalne poczucie humoru.
Na ostatnich schodkach Basta niecierpliwie przynaglał ich, chcąc jak najszybciej wrócić na światło dzienne, z dala od zmarłych i ich duchów. Ręka mu drżała, gdy wieszał latarnię na gwoździu i otwierał kratę pierwszej z brzegu celi. Tu na dole nie było światła elektrycznego ani ogrzewania, ani żadnych innych zdobyczy cywilizacyjnych, tylko milczące sarkofagi i myszy śmigające po spękanych płytach posadzki.
- Nie chciałbyś nam jeszcze przez chwilę dotrzymać towarzystwa? - odezwał się Smolipaluch, gdy Basta wepchnął ich do celi.
375
Musieli schylić głowy, strop byl tu bardzo niski i nie można się było swobodnie wyprostować.
- Moglibyśmy sobie poopowiadać historie o duchach - ciągnął Smolipaluch. - Znam kilka nowych.
- Dla ciebie nie będziemy potrzebowali sarkofagu, Brudny Paluchu! - warknął Basta, zamykając kratę na klucz.
- Słusznie! Wystarczy urna albo słoik po dżemie zamiast trumny. - Smolipaluch odsunął się od kraty, by być poza zasięgiem noża Basty stojącego po drugiej stronie. - Widzę, że masz nowy amulet! - wykrzyknął, kiedy Basta był już prawie na schodach. - Pewnie znowu króliczą łapkę, co? Nie mówiłem ci, że takie rzeczy przyciągają Białe Damy? W naszym starym świecie można je było widzieć, a tutaj nie, co jest bardzo niepraktyczne, ale one jednak tu są, ze swymi szeptami i lodowatym dotykiem.
Basta znieruchomiał na schodach, wciąż odwrócony plecami, i zacisnął pięści. Smolipaluch za każdym razem dziwił się, jak łatwo go nastraszyć kilkoma słowami.
- Przypominasz sobie może, w jaki sposób one zabierają swoje ofiary? - ciągnął cicho. - Szepczą twoje imię: Baaastaaa! Zaczynasz marznąć, a potem...
- Niedługo będą szeptać twoje imię, Śmierdzący Paluchu! -przerwał mu Basta drżącym głosem. - Tylko twoje.
I popędził w górę po schodach, jakby Białe Damy już go ścigały.
Echo jego kroków przebrzmiało i Smolipaluch z Resą zostali sami. Sam na sam z ciszą, ze śmiercią. Wszystko wskazywało na to, że byli jedynymi więźniami. Czasem Capricorn zamykał tu jakiegoś biedaka tylko po to, żeby mu napędzić stracha, ale większość z tych, którzy się przewinęli przez te cele i wyryli swoje imiona na sarkofagach, znikała bez śladu ciemną nocą.
Ich własne pożegnanie ze światem będzie o wiele bardziej widowiskowe.
376
"Można powiedzieć, że dam swój ostatni występ - pomyślał Smolipaluch. - A może to będzie tak, że wtedy przekonam się, iż to wszystko tutaj było tylko złym snem, i musiałem umrzeć, żeby wrócić do domu?".
Przyjemna wizja. Gdyby tylko zdołał w nią uwierzyć.
Resa usiadła na sarkofagu. Była to prosta kamienna trumna. Pokrywa tak popękała, że nie można było odczytać nazwiska zmarłego. Bliskość śmierci nie wywoływała w niej lęku.
Inaczej było ze Smolipaluchem. Nie bał się duchów ani Białych Dam tak jak Basta. Gdyby jedna z nich tu się zjawiła, po prostu pozdrowiłby ją uprzejmie. Nie, on się bał śmierci. Wydawało mu się, że słyszy tu na dole jej oddech, tak głęboki, że dla niego brakuje już powietrza. Czuł się tak, jakby na jego piersi siedziało jakieś wielkie, obrzydliwe zwierzę. Może lepiej już było kołysać się w sieci pod sufitem kościoła. Tam przynajmniej miał czym oddychać.
Poczuł, że Resa mu się przygląda. Skinęła na niego i poklepała dłonią sarkofag. Ociągając się, usiadł obok niej. Wyjęła z kieszeni sukienki świecę i podsunęła mu ją pod nos. Smolipaluch uśmiechnął się. Oczywiście, że miał zapałki. Co za problem ukryć tak małą rzecz przed Basta i resztą tych półgłówków.
Resa nakapała kilka kropel wosku na wieko sarkofagu i przy-kleiła świecę. Uwielbiała świece, płonące świece i kamienie. Zawsze miała jedno i drugie w kieszeni, nie licząc innych rzeczy. Może dzisiaj zapaliła świecę tylko dla niego, gdyż wiedziała, jak bardzo kocha ogień.
- Tak mi przykro - powiedział, przesuwając palce przez płomień świecy - powinienem sam poszukać tej książki. Wybacz mi, proszę.
Resa zasłoniła mu usta dłonią. Pewnie znaczyło to, że nie ma mu nic do wybaczenia. Jakie miłe kłamstwo bez słów. Resa cofnęła rękę. Smolipaluch chrząknął zakłopotany.
- Pewnie... jej nie znalazłaś?
377
Teraz i tak już nie miało to znaczenia, ale po prostu musiał wiedzieć.
Resa potrząsnęła głową.
- Tak myślałem - westchnął.
Cisza była straszna, straszniejsza od tysiąca dźwięków.
- Opowiedz mi coś, Reso! - poprosił cicho, przysuwając się do niej.
"Proszę cię - dodał w myślach - uwolnij mnie od lęku, który zapiera mi dech w piersiach. Przenieś nas w inne, lepsze miejsce".
Resa to potrafiła. Znała niezliczone opowieści, nie zdradziła mu skąd, ale Smolipaluch i tak wiedział. Wiedział dokładnie, kto jej czyta! te historie. Rozpoznał ją od razu, kiedy tylko zobaczył ją w domu Capricorna. Czarodziejski Język często pokazywał mu jej zdjęcie.
Resa wyciągnęła kawałek papieru ze swych przepastnych kieszeni. Kryły się tam nie tylko świece i kamyki. Podobnie jak Smolipaluch, który nosił zawsze przy sobie coś do rozniecenia ognia, tak Resa miała zawsze pod ręką papier i ołówek - jej drewniany język, jak żartowała. Ułamek świecy, ołówek i pomięte świstki papieru - widocznie żadnemu z ludzi Capricorna te rzeczy nie wydały się na tyle niebezpieczne, by je skonfiskować.
Kiedy snuła którąś ze swoich opowieści, czasem pisała tylko pół zdania, a Smolipaluch musiał dopowiadać je do końca. Tak było szybciej, a historia przybierała często nieoczekiwany obrót. Ale tym razem Resa nie miała ochoty opowiadać mu żadnej historii, choć nigdy bardziej tego nie potrzebował.
Kim jest ta dziewczynka? - napisała Resa.
Oczywiście, chodzi jej o Meggie. Czy miał skłamać? Dlaczego nie? Ale nie zrobił tego, sam nie wiedział dlaczego.
- To córka Czarodziejskiego Języka. Ile ma lat?
- Zdaje się, że dwanaście.
378
Zgadzało się. Poznał to po jej oczach. To były oczy Meggie. Może troszkę bardziej znużone.
-Jak wygląda Czarodziejski Język? Zdaje się, że już raz mnie o to pytałaś. Nie ma blizn tak jak ja.
Zaryzykował uśmiech, ale Resa pozostała poważna. Światło świecy rzucało na jej twarz tańczące cienie.
"Znasz jego twarz lepiej niż moją - myślał Smolipaluch - ale nie powiem ci tego. On mi zabrał cały świat, czyja nie mam prawa zabrać mu żony?".
Resa wstała, wskazując ręką kilka centymetrów nad głową.
- Tak. Jest wysoki. Wyższy ode mnie i od ciebie. - Dlaczego jej nie okłamie? - Tak, ma ciemne włosy, ale nie chcę już o tym rozmawiać! - Zdawał sobie sprawę, że w jego głosie czuć gniew. - Proszę - chwycił ją za rękę i posadził obok siebie - opowiedz mi lepiej jakąś historię. Świeca zaraz zgaśnie, a to światło, które nam zostawił Basta, pozwala widzieć tylko te przeklęte trumny, nie da się przy nim rozróżnić liter.
Patrzyła na niego zadumana, jakby próbowała czytać w jego myślach, znaleźć słowa, których nie wypowiedział. Ale Smolipaluch potrafił się lepiej maskować niż Czarodziejski Język, o wiele lepiej. Potrafił sprawić, że jego twarz stawała się nieprzenikniona: to była tarcza osłaniająca jego serce. Co komu do jego serca?
Resa pochyliła się nad kartką i zaczęła pisać:
Nadstaw ucha i słuchaj uważnie. Bo to się wydarzyło. Miało miejsce wtedy, gdy zwierzęta domowe byty jeszcze dzikie. Pies był dziki i koń był dziki, i krowa była dzika, i owca była dzika, i świnia była dzika - tak dzika, jak to tytko można sobie wyobrazić -i wszystkie one wędrowały na swój dziki sposób przez bezkresne dzikie lasy. Ale najdzikszy ze wszystkich dzikich zwierząt byl kot. Trzymał się na osobności i nie przywiązywał się do żadnego miejsca.
Resa zawsze wiedziała, jaka historia jest mu najbardziej potrzebna. Była obca w tym świecie tak jak on. To po prostu niemożliwe, żeby należała do Czarodziejskiego Języka.
379
44
Opowieść Tarida
- A więc dobrze - powiedział Zoff. - Posłuchajcie, co wam powiem: kto uważa, że ma lepszy plan, będzie mógł potem o nim opowiedzieć. Michael de Larrabeiti, Bombie 'owie, tom 2 -W labiryncie Wendelów
Kiedy Farid wrócił, Czarodziejski Język już na niego czekał. Elinor spała pod drzewami, z twarzą zaczerwienioną od słońca, ale Czarodziejski Język stał wciąż tam, gdzie go Farid zostawił. Na jego twarzy pojawił się wyraz ulgi, gdy zobaczył, jak chłopiec wspina się po zboczu.
- Słyszeliśmy strzały! - zawołał, gdy Farid był jeszcze daleko. - Myślałem, że cię już nigdy nie zobaczymy.
- Strzelają do kotów - odparł Farid, padając na trawę. Troska Czarodziejskiego Języka wprawiła go w zakłopotanie.
"Dlaczego to tyle trwało? Gdzie się znowu wałęsałeś?" - oto do jakich powitań był przyzwyczajony. Nawet twarz Smolipalucha była zawsze zamknięta, odstręczająca niby zaryglowane drzwi. A Czarodziejski Język miał wszystko wypisane na czole: troskę, radość, złość, ból, miłość - choćby nawet próbował ukryć swoje uczucia, tak jak teraz, kiedy starał się powstrzymać przed zadaniem pytania, które przez cały czas miał na końcu języka.
380
- Twoja córką ma się dobrze - powiedział Farid. - Dostała wiadomość, choć siedzi zamknięta na ostatnim piętrze w domu Capricorna. Ale Gwin potrafi się świetnie wspinać, lepiej od Smolipalucha, a to już coś znaczy.
Usłyszał westchnienie ulgi, jakie wyrwało się z piersi Czarodziejskiego Języka -jakby zdjął z niego cały ciężar świata.
- Dostałem nawet odpowiedź.
Farid wyciągnął Gwina z plecaka i trzymając go za ogon, odwiązał karteczkę od obróżki.
Czarodziejski Język rozwinął kartkę tak ostrożnie, jakby się bał, że zetrze z niej litery.
- Wyklejka - mruknął - musiała ją wyrwać z książki.
- Co pisze?
- Próbowałeś to przeczytać?
Farid potrząsnął głową i wyjął z kieszeni kawałek chleba. Gwin zasłużył sobie na nagrodę. Ale kuna zniknęła. Pewnie nadrabiała zaległości w spaniu.
- Nie znasz liter, prawda? -Nie.
- Ten zapis i tak mało kto potrafi odczytać. To jest ten sam szyfr, którego ja użyłem. Jak widziałeś, nawet Elinor nie mogła go odcyfrować.
Czarodziejski Język rozprostował kartkę - była matowożół-ta, w kolorze pustynnego piasku - zaczął czytać i nagle uniósł głowę.
- O Boże... - wymamrotał. - Tylko tego brakowało!
- O co chodzi?
Farid ugryzł kawałek chleba, który zachował dla kuny. Był twardy - najwyższy czas znowu coś ukraść.
- Meggie też to potrafi! - Czarodziejski Język z niedowierzaniem kręcił głową, jak urzeczony wpatrując się w kartkę, którą trzymał w ręku.
Farid położył się na trawie wsparty na łokciu.
381
- Wiem o tym, wszyscy już o tym mówią... podsłuchałem ich. Mówią, że ona potrafi czarować tak jak ty i że Capricorn nie musi już na ciebie czekać. Już cię nie potrzebuje.
Czarodziejski Język spojrzał na niego takim wzrokiem, jakby wcześniej nie przyszło mu to na myśl.
- Racja - mruknął. - Teraz nigdy jej już nie wypuszczą. W każdym razie po dobroci.
Przyglądał się literom skreślonym ręką córki. Dla Farida wyglądały one jak ślad węża na pustyni.
- Co jeszcze pisze?
- Że złapali Smolipalucha i że Meggie ma sprowadzić kogoś, kto go zabije. Jutro wieczorem.
Opuścił rękę z kartką, drugą przeczesał włosy.
- Możesz mi spokojnie powiedzieć! Chodzi o kata, tak? Takiego kogoś, kto się zna na obcinaniu głów? - pytał Farid.
Czarodziejski Język milczał, jakby go wcale nie słyszał.
- Widziałem już coś takiego - rzekł Farid. - Więc możesz mi spokojnie powiedzieć. Jeśli kat dobrze włada mieczem, to szybko jest po wszystkim.
Czarodziejski Język spojrzał na niego osłupiały, po czym pokręcił głową.
- Nie, to nie jest kat - odparł. - W każdym razie nie taki z mieczem. To w ogóle nie jest człowiek.
- Nie człowiek? - Farid zbladł.
Czarodziejski Język w milczeniu zaprzeczył. Trwało dobrą chwilę, zanim mógł znów mówić.
- Nazywają go Cieniem - wyjaśnił bezbarwnym głosem. -Nie odtworzę już dokładnie słów, jakimi został opisany w książce Fenoglia, pamiętam tylko, że wyobrażałem go sobie zawsze jako postać z rozżarzonego popiołu, szarą i gorącą, bez twarzy.
Farid wytrzeszczył na niego oczy. Przez chwilę żałował, że o to zapytał.
382
- Oni wszyscy... cieszą się na egzekucję - powiedział rwącym się głosem. - Czarne Kurtki są w wyśmienitych humorach. Kobietę też mają zabić, tę, z którą spotykał się Smolipaluch. Bo próbowała znaleźć dla niego książkę.
Rył w ziemi palcami stóp. Smolipaluch próbował go przyzwyczaić do noszenia butów, z powodu węży, ale Farid na każdym kroku miał wrażenie, że ktoś trzyma go za palce, więc w końcu wrzucił buty w ogień.
- Co za kobietę? Jedną ze służących Capricorna? - Czarodziejski Język patrzył na niego pytająco.
Farid skinął głową. Ocierał ubłocone palce stóp.
- Ona nie potrafi mówić, jest niema jak ryba. Smolipaluch ma jej zdjęcie w plecaku. Często mu pomagała. Poza tym chyba jest w niej zakochany.
Rozejrzenie się po wiosce przyszło Faridowi łatwo. Było tam wielu chłopców w jego wieku. Myli samochody dla Czarnych Kurtek, czyścili im buty, broń, nosili listy miłosne... On też musiał nosić liściki miłosne, wtedy, w tamtym życiu. Butów nie czyścił, ale broń - tak. Musiał też usuwać odchody wielbłądów. Pucowanie samochodów było na pewno przyjemniejsze.
Farid spoglądał w niebo. Wysoko w górze sunęły delikatne chmurki niby pióra czapli, rozczapierzone jak kwiaty akacji. Po tym niebie często płynęły chmury. Faridowi bardzo się to podobało. Niebo ponad światem, z którego przybył, było zawsze gładkie i czyste.
- Już jutro - mruczał Czarodziejski Język. - Co tu robić? Jak mam ją uwolnić z domu Capricorna? Może bym się tam jakoś zakradł nocą, ale potrzebne by mi było takie czarne ubranie...
- Przyniosłem ci. - Farid wyjął z plecaka najpierw czarną kurtkę, a potem spodnie. - Ukradłem je ze sznura, gdzie się suszyły. Dla Elinor mam suknię!
Czarodziejski Język patrzył na niego z tak nieskrywanym podziwem, że Farid zarumienił się z zakłopotania.
383
- Prawdziwy z ciebie diablik! A może powinienem ciebie zapytać, jak mam wyciągnąć Meggie z tej wioski?
Farid uśmiechnął się nieśmiało, wbijając wzrok w stopy. Jego zapytać? Jeszcze nikt nigdy nie pytał go o zdanie. Zawsze był tylko szpiclem, tropicielem. Plany układali inni - plany wypraw zbójeckich, napadów, akcji odwetowych. Psa nie pyta się o zdanie. Psa się bije, kiedy okazuje nieposłuszeństwo.
- Jest nas tylko dwóch, a tam w dole jest ich co najmniej dwudziestu. To nie będzie łatwe...
Czarodziejski Język spojrzał w kierunku obozowiska, gdzie spała Elinor.
- Zapomniałeś o Elinor. Ona jest bardziej wojownicza ode mnie, a do tego bardzo, bardzo wściekła.
Farid uśmiechnął się z pobłażaniem.
- No dobrze, to troje! - powiedział. - Troje przeciwko dwudziestu.
- Wiem, to nie brzmi zachęcająco. - Czarodziejski Język, wstając, westchnął. - Chodź, opowiemy Elinor, czego się dowiedziałeś.
Farid jednak nie ruszył się z miejsca. Siedząc na trawie, chwyci! jedną z suchych gałązek, których pełno leżało wokoło. Pierwszorzędny materiał opałowy. Były go tu nieprzebrane ilości. W jego dawnym świecie trzeba było daleko chodzić po opał. Za takie drewno jak tutaj płacono by złotem. Farid przygląda! się gałęzi, przesuwając palcem po chropowatej korze, po czym popatrzył w kierunku wioski Capricorna.
- Moglibyśmy poprosić ogień o pomoc - rzekł. Czarodziejski Język spojrzą! na niego zaskoczony.
- Co masz na myśli?
Farid podniósł kolejną gałąź i jeszcze jedną. Układa! je w stos, suche gałęzie i konary, które pozrzucały drzewa, jakby ich miały za dużo.
- Smolipaluch pokazał mi, jak poskramiać ogień. To jest tak jak z Gwinem. Jeśli nie umiesz się z nim obchodzić, ukąsi cię,
384
i,
ale jeśli wiesz, jak z nim postępować, zrobisz z nim, co zechcesz. Smolipaluch mnie tego nauczył. Jeśli skorzystamy z pomocy ognia we właściwym czasie i we właściwym miejscu...
Czarodziejski Język schylił się, podniósł jeden z konarów i przesunął po nim dłonią.
- A jak chcesz go powściągnąć, kiedy już raz go uwolnisz? Od dawna nie padało. Zanim się spostrzeżesz, ogień przeniesie się na wzgórza.
- Tylko jeśli będzie niesprzyjający wiatr - wzruszył ramionami Farid.
Ale Czarodziejski Język potrząsnął głową.
- Nie! - rzekł stanowczo. - Pośród tych wzgórz mogę się bawić ogniem dopiero wtedy, gdy nie znajdę już innego wyjścia. Dzisiaj w nocy zakradniemy się do wioski. Może uda nam się ominąć straże. Może znają się nawzajem na tyle słabo, że wezmą mnie za jednego ze swoich. W końcu już raz nam się udało wyśliznąć z ich łap. Może uda się jeszcze raz.
- Za dużo tych "może" - zauważył Farid.
- Wiem - odparł Czarodziejski Język. - Wiem.
45
%Jamstwa na użytekJBasty
- Spójrz na mnie! - wykrzyknęła. - Oto pluję tutaj na ziemię i wzywam czartowskie moce! Oby czarna była jego zagłada! Jeśli zobaczysz dziedzica, powtórz mu, co słyszysz. Powiesz, że Jennet Clouston po raz tysiąc dwieście dziewiętnasty rzuciła zły urok i przekleństwo na niego, nas, jego dom, oborę i stajnię, na sługę gościa i pana, na żonę, córkę i dziecię... czarna, czarna niech będzie jego zagłada!
Robert Louis Stevenson, Porwany za miodu
Fenoglio zaledwie w kilku zdaniach przekonał strażnika za drzwiami, że musi natychmiast rozmawiać z Basta. Stary pisarz był urodzonym kłamcą. Potrafił z niczego wysnuć całą opowieść, szybciej niż pająk snuje pajęczynę.
- Czego chcesz, stary? - spytał Basta, stając w drzwiach. W ręku trzymał ołowianego żołnierzyka. - Masz, mała czarownico! - powiedział, podając Meggie żołnierzyka. - Ja bym go wrzucił w ogień, ale z moim zdaniem nikt się już tu nie liczy.
Ołowiany żołnierzyk wzdrygnął się na wzmiankę o ogniu, nastroszył wąsiki, a jego oczy spoglądały z taką rozpaczą, że Meggie ścisnęło się serce z żalu. Gdy opiekuńczo osłoniła go dłońmi, wydało jej się, że czuje bicie jego serduszka. Przypomniała sobie zakończenie jego historii: A żołnierz roztopił się na bez-
386
kształtną masę i kiedy nazajutrz służąca wygarniała popiół, znalazła go w postaci maleńkiego serduszka.
- Tak, nikt się już nie liczy z twoim zdaniem, też tak uważam! - Fenoglio przyglądał się Baście ze współczuciem, niby zatroskany ojciec, którym w pewnym sensie był. - Właśnie z tego powodu chciałem z tobą pomówić. - Tu Fenoglio konspiracyjnie zniżył głos. - Proponuję ci układ.
- Układ? - We wzroku Basty malowały się strach i duma.
- Tak, układ - powtórzył cicho Fenoglio. - Widzisz, chodzi
0 to, że się nudzę! Jestem pisarczykiem, jak słusznie mnie nazwałeś, i potrzebuję do życia papieru, tak jak inni potrzebują chleba i wina czy czegoś tam. Przynieś mi papier, Basta, a ja pomogę ci odzyskać klucze. Wiesz, te, które zabrała ci Sroka.
Basta wyciągnął nóż. Kiedy go rozłożył, ołowiany żołnierzyk zaczął się tak mocno trząść ze strachu, że bagnet wypadł mu z maleńkich dłoni.
- Jak masz zamiar tego dokonać? - spytał Basta, zabierając się do czyszczenia paznokci końcem noża.
Fenoglio pochylił się ku niemu.
- Napiszę ci małe zaklęcie. Takie, które Mortolę na kilka tygodni zatrzyma w łóżku, a ty zyskasz czas, by udowodnić Ca-pricornowi, że to ty jesteś prawdziwym panem kluczy. Oczywiście takie zaklęcie nie działa od razu, trzeba trochę poczekać, ale kiedy już zacznie działać... - Fenoglio znacząco uniósł brwi.
Basta prychnął pogardliwie.
- Próbowałem już pająków, pietruszki i soli. Ale starej nic nie zmoże.
- Pietruszka i pająki! - Fenoglio zaśmiał się cicho. - Jesteś głupcem, Basta. Nie mówię o takich dziecinadach. Mówię o literach. Wierz mi, nie ma nic potężniejszego od liter - dla dobra
1 dla zła. - I dokończył przenikliwym szeptem: - Ciebie też zrobiłem z liter, Basta! Ciebie i Capricorna.
387

Basta cofnął się o krok. Lęk i nienawiść są braćmi - i oba te uczucia Meggie dostrzegła w twarzy Basty. I jeszcze coś: zobaczyła, że Basta wierzy pisarzowi. Wierzy w każde jego słowo.
- Jesteś czarownikiem! - zawołał zduszonym głosem. - Ty i ta dziewczyna! Powinno się was spalić tak jak te przeklęte książki i jej ojca przy okazji! - Tu trzy razy splunął pod nogi Fenoglia.
- Oho, spluwanie! Przed czym to ma chronić? Przed złym spojrzeniem? - drwi! pisarz. - Z tym spaleniem to nic nowego, Basta, ale ty nigdy nie byłeś zwolennikiem nowych idei. No to jak, robimy interes?
Basta wpatrywał się w ołowianego żołnierzyka, aż Meggie ukryła go za plecami.
- No, dobrze! - warknął. - Ale będę codziennie sprawdzał, co nabazgraleś, jasne?
"Ciekawe, jak to zrobisz? - spytała w myślach Meggie. -Przecież nie umiesz czytać".
Basta spojrzał na nią, jakby usłyszał jej myśli.
- Znam jedną ze służących - powiedział - która mi będzie czytać, więc nie próbuj żadnych sztuczek, zrozumiano?
- Jasne! - Fenoglio energicznie skinął głową. - Aha, i przydałby się długopis. Czarny, jeśli to możliwe.
Basta przyniósł długopis i ryzę białego papieru. Fenoglio usiadł przy stole, z uroczystą miną wziął jeden arkusz, poskładał i starannie rozerwał na dziewięć kawałków, po czym na każdym napisał pięć liter, opatrzonych takimi zawijasami, że były prawie nieczytelne. Wręczył karteczki Baście, wyjaśniając, gdzie ma je podłożyć Mortoli.
- Po trzy tam, gdzie śpi, gdzie je i gdzie pracuje. Tylko w ten sposób po trzech dniach i trzech nocach nastąpi pożądany skutek. Jeśli jednak znajdzie choć jedną z tych karteczek, to wówczas zaklęcie obróci się przeciwko tobie.
388
- Co to ma znaczyć?! - zawołał Basta, przyglądając się karteczkom z taką miną, jakby za chwilę miały go porazić dżumą.
- Nieważne, po prostu schowaj je tak, żeby ich nie znalazła! - odparł Fenoglio, wypychając go z izby.
- Jeśli to nie zadziała, stary - warknął Basta, zanim zamknął za sobą drzwi - ozdobię ci twarz, tak jak to zrobiłem ze Smoli-paluchem!
Po jego wyjściu Fenoglio oparł się o drzwi, uśmiechając się z zadowoleniem.
- Ale przecież to nie zadziała - szepnęła Meggie.
- No to co? Trzy dni to dużo czasu - odparł Fenoglio, siadając z powrotem przy stole. - Ale mam nadzieję, że nie będą nam potrzebne. W końcu już jutro wieczorem mamy zapobiec egzekucji, czyż nie tak?
Przez resztę dnia na zmianę patrzył w sufit lub pisał jak opętany. Coraz to nowe białe karty zapełniały się jego dużym, niecierpliwie rzucanym na papier pismem.
Meggie mu nie przeszkadzała. Usiadła przy oknie z ołowianym żołnierzykiem, spoglądając na wzgórza i zastanawiając się, gdzie w tym gąszczu listowia i gałęzi ukrywa się Mo. Ołowiany żołnierzyk siedział obok niej, z jedną nogą sztywno wysuniętą do przodu, i przerażonymi oczami przypatrywał się temu obcemu światu. Może myślał o papierowej tancerce, w której był zakochany, a może nie myślał o niczym. W każdym razie nie powiedział ani słowa.
Nocna
Codziennie w południe słudzy znosili też kwiaty. Naręcza kwiatów dębu i janowca, i wiązówki, najpiękniejsze i najdelikatniejsze, jakie można było znaleźć w lesie i na polu.
Evangeline Walton, Die vier Zweige des Mabinogi
Zapadł wieczór, a Fenogłio wciąż pisał i pisał. Pod stołem leżały zmięte lub podarte kartki. Było ich o wiele więcej od tych, które odkładał na bok z taką ostrożnością, jakby litery mogły się zsunąć z papieru. Kiedy jedna ze służących, drobna, chuda dziewczyna, przyniosła im kolację, Fenogłio ukrył zapisane kartki pod kocem na swoim łóżku. Tego wieczoru Basta więcej się nie pojawił. Może byl zajęty podkładaniem magicznych karteczek.
Meggie położyła się spać dopiero, kiedy na dworze zrobiło się tak czarno, że niebo zlało się ze wzgórzami. Okno zostawiła otwarte.
- Dobranoc! - szepnęła w ciemność, jakby Mo był w stanie ją usłyszeć.
Potem wzięła ołowianego żołnierzyka i wdrapała się na swoje łóżko. Posadziła żołnierzyka obok poduszki.
- Uwierz mi, ty lepiej trafiłeś niż Dzwoneczek - szepnęła do niego. - Ona jest u Basty, który myśli, że wróżki przynoszą
390
/Jł
szczęście. I wiesz co? Jeśli kiedykolwiek się stąd wydostaniemy, zrobię ci tancerkę taką samą jak w twojej historii.
I tym razem żołnierzyk się nie odezwał. Spojrzał tylko na nią swoimi smutnymi oczyma, ledwo dostrzegalnie kiwając głową.
"Czyżby on też stracił głos - pomyślała Meggie - czy też nigdy nie umiał mówić? - Jego usta rzeczywiście wyglądały tak, jakby nigdy dotąd ich nie otworzył. - Gdybym miała książkę, mogłabym to sprawdzić albo sprowadziłabym mu tancerkę".
Ale baśnie były u Sroki. Stara zabrała jej wszystkie książki.
Ołowiany żołnierzyk oparł się o ścianę i zamknął oczy.
"Nie, tancerka złamałaby mu serce!" - pomyślała Meggie, zanim zapadła w sen.
Zasypiając, słyszała jeszcze, jak Fenoglio sunie długopisem po papierze, od litery do litery, szybko niczym czółenko tkackie układające z czarnych nitek skomplikowany wzór...
Tej nocy Meggie nie śniły się potwory. Nawet pająki nie straszyły jej w snach. Była w domu - wiedziała o tym, choć jej pokój wyglądał jak ten w domu Elinor. Był tam też Mo oraz jej matka. Wyglądała jak Elinor, ale Meggie wiedziała, że to jest ta kobieta, którą zobaczyła w sieci obok Smolipalucha w kościele Ca-pricorna. W snach wiemy bardzo wiele, a zwłaszcza to, że nie można ufać własnym oczom. Po prostu wiemy. Właśnie chciała usiąść obok matki na starej kanapie stojącej między regałami w pokoju Mo, gdy ktoś począł szeptać jej imię: "Meggie!". Powtarzał je bez końca. "Meggie!". Nie chciała tego słuchać, pragnęła, żeby ten sen trwał wiecznie, ale głos nawoływał ją nieubłaganie. Znała ten głos. Niechętnie otworzyła oczy.
Przy łóżku stał Fenoglio, jego palce były powalane tuszem, czarne jak noc za otwartym oknem.
- O co chodzi? Chcę spać. - Meggie odwróciła się plecami.
Chciała wrócić do swojego snu. Może jeszcze tam jest, kryje się gdzieś pod zamkniętymi powiekami. Może jakaś resztka szczęścia zawisła na rzęsach niby złoty pył. Czy sny w bajkach
391
nie zostawiają takich śladów? Ołowiany żołnierzyk też jeszcze spał, głowa opadła mu na piersi.
- Ale ja skończyłem - Fenoglio powiedział to szeptem, choć przez drzwi dochodziło donośne chrapanie strażnika. Na stoliku, w migotliwym świetle świecy, leżał cienki plik zapisanych kartek.
Meggie, ziewając, usiadła na łóżku.
- Dziś w nocy musimy coś wypróbować! - szeptał Fenoglio.
- Sprawdzimy, czy można zmienić opowieść za pomocą twojego głosu i moich wyrazów. Spróbujemy odesłać z powrotem naszego ołowianego żołnierzyka.
Nerwowo zgarnął ze stołu kartki i położył je na kolanach Meggie.
- Źle się składa, że musimy zaczynać od historii, którą nie ja napisałem, ale trudno. Co mamy do stracenia?
- Odesłać z powrotem? Ale ja nie chcę go nigdzie odsyłać!
- Meggie była oszołomiona. - On umrze. Chłopiec wrzuci go do pieca kaflowego i żołnierzyk się stopi. A tancerka spłonie. Z tancerki zaś pozostały jedynie cekinki, a i te poczerniały na węgiel.
- Nie, nie! - Fenoglio niecierpliwie stukał w kartki leżące na jej kolanach. - Napisałem mu nową historię, ze szczęśliwym zakończeniem. Na tym właśnie polegał pomysł twojego ojca: zmieniać historie! Chodziło mu tylko o to, by sprowadzić z powrotem twoją matkę, tak zmienić Atramentowe serce, żeby ją oddało. Ale jeśli ten pomysł naprawdę wypali, Meggie, jeśli uda się zmieniać drukowane historie, podkładając inne słowa, to wówczas możemy przerabiać w nich wszystko: kto z nich wychodzi, kto wchodzi, jak się kończą, kogo uszczęśliwiają, a kogo unieszczęśliwiają. To tylko próba, Meggie! Jeśli ołowiany żołnierzyk zniknie, to znaczy, że możemy także zmienić Atramentowe sercel W jaki sposób - nad tym muszę się jeszcze zastanowić, ale teraz czytaj. Proszę!
392
1
Fenoglio wyjął spod poduszki latarkę i wcisnął ją Meggie do ręki.
Dziewczynka z wahaniem włączyła ją i skierowała światło na pierwszą stronę rękopisu. W ustach jej zaschło.
- Naprawdę dobrze się kończy?
Oblizując spieczone wargi, spojrzała na śpiącego ołowianego żołnierzyka. Zdawało jej się, że słyszy delikatne chrapanie.
- Tak, tak, dopisałem absolutnie ckliwe zakończenie - niecierpliwie skinął głową Fenoglio. - Ołowiany żołnierzyk wprowadza się ze swoją tancerką do zamku i żyją długo i szczęśliwie... Nie ma stopionych serc, spalonego papieru, nic tylko szczęście i bezgraniczna miłość.
- Twoje pismo jest bardzo nieczytelne.
- Jak to? Starałem się pisać najwyraźniej, jak potrafię!
- Niezbyt ci to wyszło. Fenoglio westchnął.
- A więc dobrze - rzekła wreszcie Meggie. - Spróbuję. "Każda literka jest bardzo ważna! - myślała. - Niech dźwię-
czą i bębnią, szepczą i szeleszczą, i toczą się przed siebie".
Zaczęła czytać.
Przy trzecim zdaniu ołowiany żołnierzyk usiadł wyprostowany jak świeca. Meggie zauważyła to kątem oka. Na chwilę straciła wątek, zająknęła się na jakimś słowie, musiała je powtórzyć. Odtąd nie miała już odwagi patrzeć na żołnierzyka. Aż w pewnej chwili Fenoglio położył jej rękę na ramieniu.
- Zniknął - wyszeptał. - Meggie, ołowiany żołnierzyk zniknął! I rzeczywiście - łóżko było puste.
-Jesteś naprawdę małą czarodziejką - szepnął Fenoglio, ściskając jej ramię aż do bólu. - Ale ja też byłem niezły, co? Jasne, że byłem niezły.
Z dumą przyglądał się swoim powalanym tuszem palcom. Potem zaklaskał w dłonie i odtańczył po pokoju niedźwiedzi taniec. Bez tchu zatrzymał się przy łóżku Meggie.
393
- We dwoje zgotujemy Capricornowi paskudną niespodziankę - szeptał, a uśmiech wypełniał wszystkie jego zmarszczki. -Zaraz zabieram się do roboty! O tak! Dostanie to, czego chce: sprowadzisz mu jego Cień. Ale jego stary druh będzie bardzo odmieniony, już ja się o to zatroszczę! Ja, Fenoglio, władca słów, atramentowy szaman, zaklinacz ksiąg. To ja powołałem Capricorna do życia i ja go usunę, jakby nigdy nie istniał, co -przyznaję - byłoby o wiele lepsze! Biedny Capricorn! Spotka go taki sam los jak tego czarodzieja, który stworzył dla swojego siostrzeńca kwiatową kobietę. Znasz chyba tę historię?
Meggie utkwiła wzrok w tym miejscu, gdzie przedtem siedział ołowiany żołnierzyk. Brakowało jej małego bohatera.
- Nie! - mruknęła. - Co za kwiatowa kobieta?
- To bardzo stara historia. Opowiem ci skróconą wersję. Dłuższa jest piękniejsza, ale wkrótce zacznie świtać. No więc, był sobie raz czarodziej o imieniu Gwydion. Miał siostrzeńca, którego kochał ponad wszystko w świecie, ale jego matka rzuciła klątwę na chłopca.
- Dlaczego?
- Za długo by o tym opowiadać. W każdym razie rzuciła na niego klątwę, że jeśli dotknie kobiety, to umrze. Czarodziejowi serce pękało z żalu. Jak to, jego ukochany siostrzeniec ma być skazany na beznadziejną samotność? Nie. Od czegóż on jest czarodziejem? Zamknął się tedy na trzy dni i trzy noce w magicznej komnacie pracowni i stworzył kobietę z kwiatów - a dokładniej mówiąc: z wiązówki, janowca i kwiatu dębu. Nigdy nie było piękniejszej kobiety i siostrzeniec Gwydiona z miejsca się w niej zakochał. Ale Blodeuwedd - bo takie było jej imię - stała się przyczyną jego zguby. Pokochała innego i wspólnie zabili siostrzeńca czarodzieja.
- Blodeuwedd... - Meggie smakowała to imię niby egzotyczny owoc. - To smutna historia. Czy czarodziej za karę ją zabił?
- Nie. Gwydion zamienił ją w sowę i dlatego po dziś dzień głos wszystkich sów brzmi jak płacz kobiety.
394
- To piękne! Smutne i piękne. - Meggie westchnęła. Dlaczego smutne historie są takie piękne? W prawdziwym
życiu jest inaczej.
- No, dobrze, teraz znam już historię kwiatowej kobiety -rzekła. - Ale co to ma wspólnego z Capricornem?
- Chodzi o to, że Blodeuwedd nie zrobiła tego, czego od niej oczekiwano. I my właśnie o to zadbamy: twój głos i moje słowa - piękne nowiusieńkie słowa prosto spod igły - sprawią, że Cień nie zrobi tego, czego Capricorn od niego oczekuje!
Fenoglio był tak zadowolony jak żółw, który znalazł liść sałaty, i to w miejscu, gdzie się go zupełnie nie spodziewał.
- A co zrobi w zamian?
Fenoglio zmarszczył czoło. Z jego twarzy zniknął wyraz zadowolenia.
- Nad tym jeszcze pracuję - powiedział rozdrażniony i puknął się palcem w czoło. - Dokładnie tutaj. To wymaga czasu.
Na dworze dały się słyszeć głosy mężczyzn. Dochodziły zza muru. Meggie szybko zsunęła się z krzesła i podskoczyła do otwartego okna. Ktoś biegł, potykając się, potem padły strzały. Wychyliła się z okna tak bardzo, że o mało nie wypadła, ale w ciemności niczego nie zobaczyła.
- Hej, hej, ostrożnie - szepnął Fenoglio, przytrzymując ją za ramiona.
Znów padły strzały. Ludzie Capricorna coś krzyczeli do siebie. W ich głosach brzmiało podniecenie i wściekłość. Dlaczego nie może wychwycić ani jednego słowa z tego, co krzyczą? Przerażona spojrzała na Fenogłia, może on coś zrozumiał, jakiś wyraz, imię...
- Wiem, o czym myślisz, ale to z pewnością nie był twój ojciec! - uspokajał ją Fenoglio. - Nie byłby tak szalony, żeby nocą zakradać się do wioski Capricorna!
Łagodnie odciągnął ją od okna. Głosy przebrzmiały. Noc była znów tak cicha, jakby nic się nie stało.
395
Z bijącym sercem Meggie z pomocą Fenoglia wdrapała się na swoje łóżko.
- Każ mu zabić Capricorna - szepnęła. Przeraziła się własnych słów. Ale ich nie cofnęła.
- Chyba nie mam wyboru, prawda? - mruknął Fenoglio, pocierając czoło.
Meggie przycisnęła do siebie sweter Mo. Gdzieś na dole trzasnęły drzwi, usłyszeli kroki. Potem znów zapadła cisza.
"Martwa cisza" - pomyślała Meggie i to określenie nie chciało jej już wyjść z głowy.
- A co się stanie, jeśli Cień wcale cię nie posłucha? - spytała. - Tak jak kobieta z kwiatów nie posłuchała czarodzieja?
- O tym - odparł wolno Fenoglio - lepiej teraz nie myśleć.
- Po cóż, ach, po cóż opuściłem moją własną norkę?! - rzekł biedny pan Baggins, podrygując na grzbiecie biegnącego Bomburą.
J.R.R. Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem
Usłyszawszy strzały, Elinor tak szybko zerwała się z posłania, że w ciemności zaplątała się w koc i runęła jak długa w szczeci-niastą trawę. Pokaleczyła sobie dłonie, kiedy podpierając się, próbowała się podnieść.
- O mój Boże, o mój Boże, dopadli ich! - jęczała, obracając się wkoło i szukając w ciemności tej głupiej szaty, którą ukradł dla niej chłopak.
Było tak ciemno, że nie widziała własnych stóp.
- No, i mają za swoje - szepnęła. - Nie chcieli mnie zabrać ze sobą, przeklęci głupcy, a mogłam stać na straży, już ja bym na wszystko uważała.
Kiedy wreszcie znalazła suknię i wciągnęła ją przez głowę, znieruchomiała, tknięta nagłą myślą.
W wiosce zapadła cisza. Śmiertelna cisza.
"Zastrzelili ich! - szeptał w niej jakiś głos. - Dlatego jest tak cicho. Są martwi. Zimne trupy. Leżą zakrwawieni na placu,
397
przed domem Capricorna, obaj, o Boże. I co teraz? - Zaczęła szlochać. - Nie, Elinor, żadnych łez! Co to znaczy? Poszukaj ich. No, dalej!".
Ruszyła przed siebie po omacku. Czy to właściwy kierunek?
- Nie możesz iść z nami, Elinor!
Tak powiedział Mortimer. Był zupełnie niepodobny do siebie w tym czarnym stroju, który zwędził dla niego Farid, wyglądał jak jeden z ludzi Capricorna, ale w końcu taki był sens tej całej maskarady. Chłopak postarał się nawet o strzelbę.
- Dlaczego nie? - spytała wtedy. - Mogę nawet założyć tę głupią suknię!
- Kobieta zwróciłaby na siebie uwagę, Elinor! - odparł Mortimer. - Sama widziałaś, że nocą nie spotyka się tam kobiet. Tylko straże. Spytaj chłopaka.
- Nie mam zamiaru o nic go pytać! Dlaczego nie ukradł dla mnie spodni i kurtki? Wtedy wyglądałabym jak mężczyzna.
Na to żaden z nich nie znalazł odpowiedzi.
- Elinor, proszę cię, potrzebujemy kogoś, kto popilnuje naszych rzeczy!
- Naszych rzeczy? Masz na myśli ten szmatławy plecak Smo-lipalucha? - Kopnęła go ze złością.
Myśleli, że są strasznie przebiegli! Ale na nic się nie zdało przebranie. Ciekawe, kto ich rozpoznał. Basta, Płaski Nos, Kulawy? "O świcie będziemy z powrotem, Elinor. Razem z Meg-gie". Kłamca! Poznała po jego głosie, że sam nie wierzy w to, co mówi. Potknęła się o korzeń i oparła dłońmi o jakieś kolące krzaki. Szlochając, osunęła się na kolana. Mordercy! Mordercy i podpalacze! Co ona ma wspólnego z tą hołotą? Powinna to przewidzieć, kiedy tylko Mortimer stanął wtedy w drzwiach jej domu i poprosił o przechowanie książki. Dlaczego natychmiast nie odmówiła? Od razu zobaczyła, że ten pożeracz zapałek ma wypisane na czole czerwoną farbą słowo "kłopoty". Ale ta książka, ta książka. Po prostu nie mogła się oprzeć...
398
"Zabrali ze sobą tę śmierdzącą kunę! - pomyślała, podnosząc się z ziemi. - A mnie nie. A teraz nie żyją!".
"Chodźmy na policję!" - ileż razy to powtarzała! Ale Morti-mer za każdym razem odpowiadał tak samo: "Nie, Elinor, Ca-pricorn sprzątnąłby Meggie, zanim pierwszy policjant postawiłby stopę w wiosce. A nóż Basty jest szybszy od policji całego świata, wierz mi". Kiedy to mówił, u nasady nosa pojawiała mu się ta pionowa bruzda. Znała go dostatecznie dobrze, by wiedzieć, co to oznacza.
Co ma teraz zrobić? Całkiem sama.
"Przestań błaznować, Elinor! - ofuknęła sama siebie. - Zawsze byłaś sama, zapomniałaś o tym? Wytęż mózgownicę. Musisz pomóc dziewczynie niezależnie od tego, co się stało z jej ojcem. Musisz ją wydostać z tej po trzykroć przeklętej wioski. Prócz ciebie nie ma już nikogo, kto mógłby to zrobić, chyba że chcesz, żeby się zamieniła w jedną z tych zahukanych służących, które nawet głowy boją się podnieść i żyją tylko po to, by sprzątać i gotować dla swego pana. Może jeszcze czasem poczyta Ca-pricornowi, jeśli będzie miał na to ochotę, a gdy podrośnie... to ładna dziewczyna...".
Elinor zrobiło się słabo od tych myśli.
- Potrzebna mi jest strzelba - mruczała - albo nóż, wielki ostry nóż, a wtedy zakradnę się do domu Capricorna. Nikt mnie nie rozpozna w tej cudacznej sukni.
Mortimer zawsze powtarzał, że ona radzi sobie tylko w świecie zamkniętym między okładkami książki. No, to już ona mu pokaże!
"Ale jak?! Przecież Mortimera już nie ma. Zniknął tak jak twoje książki, Elinor!".
Znowu się rozszlochała, tak głośno, że przestraszona zatkała sobie usta ręką. Pod jej butem trzasnęła gałązka, a w jednym z okien w wiosce zgasło światło. Miała rację. Świat jest straszny, okrutny, bezlitosny, mroczny jak zły sen. To nie jest miejsce do
399
życia. Książki to jedyne miejsce, gdzie istnieje współczucie, pociecha, szczęście... i miłość. Książki kochają każdego, kto je otwiera, dając mu poczucie bezpieczeństwa i przyjaźń, niczego w zamian nie żądając. Książki nigdy nie odchodzą, nawet wtedy, gdy się je źle traktuje. Miłość, prawda, piękno, mądrość i pocieszenie w obliczu śmierci. Kto to powiedział? Jakiś inny wielbiciel książek, nie pamiętała jego imienia, tylko te słowa. Słowa są nieśmiertelne... chyba że ktoś je spali. Ale nawet wtedy...
Brnęła dalej. Wioska Capricorna roztaczała wokoło bladą poświatę, wsączała się w noc jak rozcieńczone wodą mleko. Na parkingu, pomiędzy samochodami, stało trzech z tych morderców, pochylając ku sobie głowy.
- Tak, mamroczcie między sobą - szepnęła zjadliwie Elinor. - Chlubcie się swoimi skrwawionymi paluchami i czarnymi sercami, jeszcze będziecie żałować, że ich zabiliście!
Jak będzie lepiej? Zakraść się tam teraz czy dopiero rano? I jedno, i drugie jest szaleństwem, nie zdąży ujść nawet paru kroków... Jeden z mężczyzn rozejrzał się i Elinor przez chwilę myślała, że ją zobaczył. Cofnęła się, pośliznęła i w ostatniej chwili chwyciła się gałęzi, zanim jej stopy straciły oparcie. Za jej plecami rozległ się szelest i nim zdążyła się obejrzeć, ktoś zatkał jej ręką usta. Chciała krzyczeć, ale żaden dźwięk nie wydobył się z jej ust, tak mocno zaciskały się na nich obce palce.
- A więc tu jesteś! Wiesz, jak długo cię już szukam?
Nie, to niemożliwe. Była pewna, że nigdy już nie usłyszy tego głosu.
- Przepraszam cię, ale bałem się, że zaczniesz krzyczeć! Chodź!
Mortimer cofnął rękę i skinął na Elinor. Nie wiedziała, czego bardziej pragnie: rzucić mu się na szyję czy trzepnąć go tak, żeby zabolało.
Mortimer zatrzymał się dopiero wtedy, gdy drzewa całkowicie zasłoniły wioskę Capricorna.
400
- Dlaczego nie zostałaś w obozie? Łazisz tu po ciemku... Czy zdajesz sobie sprawę, jakie to niebezpieczne?
Tego było już za wiele. Z trudem łapiąc oddech po szybkim biegu, Elinor wykrzyknęła:
- Niebezpieczne?! - Trudno było mówić cicho, kiedy rozsadzała ją złość. - Kto tu mówi o niebezpieczeństwie? Słyszałam strzały, krzyki! Myślałam, że was podziurawili, zastrzelili...
Mortimer przesunął dłonią po twarzy.
- Głupstwo, oni nie potrafią celować. Na szczęście. Elinor miała ochotę rozszarpać go za ten udawany spokój.
- Ach tak? A co z chłopakiem?
- Jemu też nic się nie stało oprócz draśnięcia w czoło. Kiedy padły strzały, uciekła mu kuna, on pobiegł za nią i dostał rykoszetem. Zostawiłem go w obozie.
- Kuna, ten śmierdzący, złośliwy gryzoń? Czy to wasze jedyne zmartwienie? Ta noc kosztowała mnie dziesięć lat życia! - Elinor znowu podniosła głos, ale szybko się opamiętała. - Włożyłam to okropne ubranie! - syknęła. - Oczyma duszy widziałam was zakrwawionych... Nie patrz na mnie jak na wariatkę! - wrzasnęła. -To cud, że żyjecie. Nie powinnam cię słuchać. Trzeba było pójść na policję... tym razem na pewno nam uwierzą, trzeba...
- Mieliśmy pecha, Elinor! - przerwał jej Mortimer. - Naprawdę. Akurat straż przed domem trzymał ten Cockerell. Inni by mnie nie rozpoznali.
- A co będzie jutro? Jutro będzie trzymał straż Basta albo Płaski Nos! Dużo to pomoże twojej córce, jeśli będziesz martwy.
- Ale na razie żyję - rzekł Mortimer, odwracając się do niej plecami. - I wydostanę Meggie stamtąd, zanim odegra główną rolę przy egzekucji.
Gdy doszli do obozu, zastali Farida śpiącego. Bandaż, którym Mortimer owinął mu ranę, choć teraz zakrwawiony, wyglądał jak turban, który chłopiec miał na głowie, kiedy się pojawił między kolumnami kościoła.
401
- To tylko tak groźnie wygląda - szepnął Mortimer. - Ale wierz mi, że gdybym go nie powstrzymał, pognałby za tą kuną przez pół wsi. A gdyby nas nie przyłapali, na pewno zakradłby się do kościoła, gdzie trzymają Smolipalucha.
Elinor skinęła głową, owijając się w koc. Noc była łagodna i w innych szerokościach geograficznych uznano by ją za ciepłą.
- W jaki sposób udało wam się uciec? - spytała.
Mortimer usiadł koło chłopca. Elinor dopiero teraz zauważyła, że ma przy sobie strzelbę, którą ukradł dla niego Farid. Zdjął ją z ramienia i położył obok na trawie.
- Nie ścigali nas długo - odparł. - Po co? Wiedzą, że wrócimy. Wystarczy poczekać.
"Tym razem będę przy tym" - poprzysięgła sobie w duchu Elinor. Nigdy więcej nie chcę się czuć tak jak tej nocy, opuszczona przez wszystko i wszystkich.
- Co teraz zamierzacie? - spytała.
- Farid proponuje podłożyć ogień. Do tej pory byłem zdania, że to zbyt niebezpieczne, ale nie mamy już wiele czasu.
- Ogień?
Elinor wzdrygnęła się, jakby już samo słowo parzyło ją w język. Od kiedy zobaczyła w ogrodzie popiół ze swoich książek, na widok zapałki wpadała w panikę.
- Smolipaluch nauczył Farida, jak się z tym obchodzić, zresztą każdy głupiec potrafi podłożyć ogień. Jeśli podpalimy dom Capricorna...
- Zwariowałeś? A jeśli ogień przerzuci się na wzgórza? Mortimer spuścił głowę i przesunął ręką po lufie strzelby.
- Wiem - odparł. - Ale nie widzę innego wyjścia. Pożar spowoduje zamieszanie, ludzie Capricorna zajmą się gaszeniem, a ja w tym rozgardiaszu spróbuję odnaleźć Meggie. Farid zajmie się Smolipaluchem.
- Przecież to szaleństwo! - Tym razem Elinor nie udało się mówić cicho.
402
Farid mruknął coś przez sen, nieprzytomnym ruchem dotknął opatrunku na głowie i odwrócił się na drugi bok. Mo poprawił mu koc i znów oparł się o pień drzewa.
- A jednak zrobimy to, Elinor - rzekł. - Wierz mi, łamałem sobie nad tym głowę, aż myślałem, że zwariuję. Nie ma innego wyjścia. A jeśli i to nie pomoże, podłożę ogień pod ten jego przeklęty kościół. Niech mu się stopi to całe złoto, niech cała ta przeklęta wioska obróci się w perzynę.
Na to Elinor już nic nie odpowiedziała. Położyła się, udając, że śpi, ale ani na chwilę nie zmrużyła oka. O świcie zdołała namówić Mortimera, żeby jednak trochę się przespał, podczas gdy ona będzie trzymała straż. Mortimer zasnął prawie natychmiast. Kiedy tylko Elinor usłyszała jego spokojny, równy oddech, ściągnęła z siebie tę ohydną suknię, włożyła własne ubranie, przyczesała zmierzwione włosy i napisała karteczkę: Sprowadzę pomoc. Koło południa będę z powrotem. Do tego czasu nic nie rób. Elinor.
Wsunęła mu karteczkę do na wpół zaciśniętej dłoni, aby zauważył ją zaraz, jak się obudzi. Kiedy ostrożnie przekradała się obok chłopca, spostrzegła, że kuna wróciła. Zwinęła się w kłębek obok Farida, liżąc łapy i wlepiając w nią czarne ślepia, gdy Elinor pochyliła się nad chłopcem, by poprawić mu opatrunek. Okropny czarny stwór, nigdy nie polubi tego zwierzaka, ale chłopiec kochał go jak własnego psa.
- Pilnuj ich, rozumiesz? - szepnęła Elinor i ruszyła w drogę.
Samochód wciąż stał tam, gdzie go ukryła. Był to dobry schowek, parę razy sama nie zauważyła auta, przechodząc obok, tak dobrze zasłaniały go zwisające gałęzie. Silnik od razu zaskoczył. Przez chwilę Elinor nasłuchiwała zatrwożona, ale w bladym świetle poranka słychać było tylko ptaki, witające nowy dzień tak wylewnie, jakby miał być ich ostatnim.
Najbliższa wioska, przez którą przejeżdżali z Mortimerem, leżała najwyżej pół godziny drogi stąd. Musi tam być jakiś posterunek policji.
403
Ale oni zbudzili go słowami - swą ostrą, błyszczącą bronią.
T.H. White, Księga Merlina
Wczesnym rankiem Meggie usłyszała na korytarzu głos Basty. Nie tknęła śniadania, które przyniosła jedna ze służących. Spytała ją, co się wydarzyło ostatniej nocy, co oznaczały te strzały, ale dziewczyna spojrzała tylko na nią przerażonym wzrokiem, potrząsając głową, i czym prędzej uciekła. Pewnie uważa ją za czarownicę.
Fenoglio też nie jadł śniadania. Pisał. Pisał bez przerwy, zapełniał stronę po stronie, darł to, co napisał, zaczynał od początku, odkładał na bok kartkę, zaczynał następną, marszczył czoło, darł ją - i tak w kółko. Trwało to już kilka godzin i tylko trzech kartek dotąd nie podarł. Tylko trzech. Gdy za drzwiami dał się słyszeć głos Basty, szybko ukrył te trzy arkusiki pod materacem, a strzępki leżące na podłodze zaczął wciskać nogą pod łóżko.
- Meggie, szybko! Pomóż mi - wyszeptał. - On nie może znaleźć ani jednego skrawka!
Meggie pomogła mu ukryć porozrzucane papierki, ale myślała tylko o jednym: po co przyszedł Basta? Czy chce jej coś po-
404
wiedzieć? Chce zobaczyć jej twarz, gdy oznajmi, że już nie musi czekać na Mo?
Fenoglio usiadł przy stole, kładąc przed sobą czystą kartkę papieru. Zaledwie zdążył nagryzmolić parę wyrazów, drzwi się otwarły.
Meggie wstrzymała oddech, jakby mogła w ten sposób powstrzymać słowa, które za chwilę padną z ust Basty i rozedrą jej serce.
Fenoglio odłożył długopis i stanął obok niej.
- O co chodzi? - spytał.
- Mam ją przyprowadzić - odparł Basta. - Mortola chce ją widzieć. - Mówił gniewnie, jakby wykonywanie tak błahych poleceń było poniżej jego godności.
Mortola? Sroka? Meggie spojrzała na Fenoglia, ale on tylko bezradnie uniósł ramiona.
- Gołąbeczka ma zobaczyć, co będzie dziś wieczorem czytała - wyjaśnił Basta. - Żeby się nie jąkała tak jak Dariusz, i wszystkiego nie popsuła. - Niecierpliwie skinął na Meggie. -No, chodź już.
Meggie zrobiła krok w jego stronę, ale nagle się zatrzymała.
- Najpierw chcę wiedzieć, co się zdarzyło dziś w nocy - powiedziała. - Słyszałam strzały.
- Ach, to! - Basta uśmiechnął się, ukazując zęby prawie tak samo białe jak jego koszula. - Zdaje się, że twój ojciec chciał cię odwiedzić, ale Cockerell go nie wpuścił.
Meggie nie ruszała się z miejsca. Basta chwycił ją za ramię i pociągnął brutalnie w stronę drzwi. Fenoglio chciał iść za nimi, ale Basta zatrzasnął mu drzwi przed nosem. Fenoglio coś do niej wołał, ale Meggie nic nie rozumiała. W uszach jej huczało, jakby słyszała własną krew w żyłach, pędzącą o wiele za szybko.
- Udało mu się uciec, jeśli cię to pocieszy - powiedział Basta, ciągnąc ją ku schodom. - Co oczywiście nic nie znaczy, gdy
405
się nad tym zastanowić. Koty też uciekają, kiedy Cockerell je postrzeli, ale w końcu znajdujemy je martwe w jakimś kącie.
Meggie z całej siły kopnęła go w piszczel i rzuciła się schodami w dół, ale Basta szybko ją doścignął. Z twarzą wykrzywioną bólem chwycił ją za włosy i przyciągnął do siebie.
- Nie próbuj tego więcej, skarbie! - syknął. - Masz szczęście, że jesteś główną atrakcją naszej uroczystości, inaczej natychmiast skręciłbym ci twoją chudą szyjkę!
Meggie nie próbowała więcej. Nawet gdyby chciała, nie miała po temu okazji. Basta już nie puścił jej włosów. Ciągnął ją za sobą jak nieposłusznego psa. Z bólu łzy napłynęły jej do oczu, ale odwracała twarz tak, by Basta tego nie zauważył.
Sprowadził ją do piwnicy. Tej części domu Capricorna dotąd nie widziała. Sufit był tu jeszcze niższy niż w klatce, w której zamknięto ją, Mo i Elinor za pierwszym razem. Ściany były pobielone, tak samo jak w wyższych partiach domu, i podobnie jak tam było tu wiele drzwi. Większość z nich wyglądała, jakby od dawna nikt ich nie otwierał. Na niektórych wisiały ciężkie kłódki. Meggie pomyślała o sejfach, o których opowiadał Smolipaluch, i o złocie, które Mo wyczarował Capricornowi w kościele.
"Nie trafili go! - myślała. - Na pewno go nie trafili. Kulawy nie umie celować".
Zatrzymali się przed drzwiami zrobionymi z innego drewna niż pozostałe. Słoje były piękne jak skóra tygrysa, drzwi połyskiwały czerwonawo w świetle gołej żarówki wiszącej pod sufitem.
- Wierz mi - szepnął Basta do Meggie, zanim otworzył drzwi - jeśli z Mortolą pozwolisz sobie na taką bezczelność jak ze mną, będziesz wisiała w sieci tak długo, aż z głodu zaczniesz gryźć sznury. W porównaniu z jej sercem moje jest miękkie jak szmaciana kukiełka, którą wkłada się do łóżeczka małym dziewczynkom, kiedy nie mogą zasnąć.
Meggie poczuła na twarzy jego miętowy oddech. Nigdy w życiu nie zje już niczego, co ma zapach mięty.
406
Pokój Sroki był tak wielki, że można by w nim tańczyć. Ściany były czerwone jak ściany kościoła, ale prawie w całości pokrywały je zdjęcia w złotych ramach - zdjęcia domów i ludzi. Cisnęły się na ścianach jak tłum na zbyt małym placyku. Pośrodku - również w złotej ramie, tylko znacznie większy - wisiał portret Capricorna. Ktokolwiek go malował, był równie marnym artystą jak ten, który stworzył posąg stojący w kościele. Na obrazie twarz Capricorna była bardziej okrągła i pulchna niż w rzeczywistości, a jego dziwnie kobiece usta tkwiły niby egzotyczny owoc pod zbyt krótkim i szerokim nosem. Tylko oczy malarz oddał trafnie. Patrzyły na Meggie wzrokiem równie beznamiętnym jak oczy prawdziwego Capricorna, oczy człowieka obserwującego żabę, której zamierza rozciąć brzuch, aby zobaczyć, co ma w środku. Żadna twarz - tego nauczyła się w wiosce Capricorna - nie napawa bardziej lękiem niż taka, która nie potrafi wyrażać współczucia.
Sroka siedziała dziwnie sztywno w fotelu z wysokim oparciem stojącym pod portretem jej syna - jakby nie nawykła do siedzenia, jak kobieta, która zawsze jest zajęta i którą chwile bezczynności napawają nieprzyjemnym uczuciem. Ale może jej ciało zmuszało ją czasem do zagłębienia się w ten monstrualny fotel, który wydawał się dla niej o wiele za duży. Meggie zauważyła, że nogi starej były obrzmiałe powyżej kostek. Rozdymały się bezkształtnie, kontrastując z kościstymi kolanami. Gdy Sroka zauważyła wzrok Meggie, szybko obciągnęła spódnicę, zakrywając kolana.
- Powiedziałeś jej, po co tu przyszła? - spytała, wstając.
Meggie zauważyła, z jakim trudem Sroka podniosła się z fotela, opierając się dłonią o stojący obok stolik i zagryzając wargi. Basta zdawał się napawać jej słabością, na ustach wykwitł mu uśmieszek, który zniknął natychmiast zdmuchnięty jej lodowatym spojrzeniem. Stara niecierpliwie skinęła na Meggie. Basta popchnął ją, gdy Meggie nie od razu ruszyła się z miejsca.
407
- Chodź, coś ci pokażę - powiedziała Sroka, podchodząc wolnym, lecz pewnym krokiem do komody, jakby zbyt ciężkiej na swoich delikatnie rzeźbionych nogach.
Na komodzie, między dwiema bladożółtymi lampami, stała drewniana szkatuła. Ozdobiona była ażurowym wzorem.
Kiedy Sroka otworzyła wieczko, Meggie odskoczyła przerażona. W pudełku leżały dwa węże, cienkie jak jaszczurki i niewiele dłuższe od przedramienia Meggie.
- Pilnuję, żeby w moim pokoju było cieplutko, bo inaczej za bardzo by się rozespały! - wyjaśniła Sroka, wysuwając górną szufladę komody i wyjmując rękawicę.
Rękawica zrobiona była z twardej skóry, tak sztywnej, że Sroka miała trudności z wciśnięciem do środka swojej sękatej dłoni.
- Twój przyjaciel Smolipaluch splatał figla biednej Resie, kiedy jej kazał szukać książki - ciągnęła, przytrzymując szkatułkę i dłonią w rękawicy chwytając jednego z węży tuż przy jego płaskiej głowie.
- No, chodźże! - przywołała Bastę, podając mu wijącego się węża.
Meggie widziała po twarzy Basty, że wszystko się w nim burzy, ale podszedł posłusznie i ujął węża, trzymając z daleka od siebie pokryty łuską, skręcający się korpus.
- Widzisz, Basta nie lubi moich węży! - stwierdziła z uśmiechem Sroka. - Nigdy ich nie lubił. Ale to niewiele znaczy, bo Basta - o ile wiem - nie lubi niczego prócz swojego noża. A poza tym uważa, że węże przynoszą nieszczęście, co jest oczywiście kompletną bzdurą.
Mortola podała Baście drugiego węża. Gad otworzył pyszczek, ukazując drobne zęby jadowe. Meggie przez chwilę zrobiło się prawie żal Basty.
- No, i co ty na to? Czy to nie jest świetny schowek? - spytała Mortola, po raz trzeci sięgając do szkatuły.

408
Tym razem wydobyła z niej książkę. Meggie nie musiała patrzeć na kolorową obwolutę, by wiedzieć, o jaką książkę chodzi.
- Nieraz już przechowywałam cenne rzeczy w tej szkatule -ciągnęła Sroka. - Nikt nie wie o niej i jej zawartości z wyjątkiem Basty i Capricorna. Biedna Resa szukała książki w wielu pokojach - to odważna dziewczyna - ale na moją szkatułkę nie wpadła. A przy tym ona lubi węże, nie znam nikogo, kto by się ich mniej obawiał, mimo że już raz ją ukąsiły. Zgadza się, Basta? -Zdejmując rękawicę, rzuciła mu drwiące spojrzenie. - Basta straszy wężami dziewczyny, które go odtrącają. Ale Resa nie dała się nastraszyć. Jak to było, Basta? Zdaje się, że położyła ci tego węża pod drzwiami, co?
Basta milczał. Węże wiły się w jego dłoniach. Jeden z nich owinął się wokół jego przedramienia.
- Włóż je z powrotem! - rozkazała Sroka. - Tylko ostrożnie. - I wróciła z książką na fotel. - Usiądź! - poleciła Meggie, wskazując stojący obok podnóżek.
Meggie usiadła posłusznie, rozglądając się ukradkiem. Pokój Mortoli przypominał wypełniony po brzegi baśniowy skarbiec. Wszystkiego było tu za dużo - złotych lichtarzy, lamp, dywanów, obrazków, waz, porcelanowych figurek, jedwabnych sztucznych kwiatów, pozłacanych dzwoneczków.
Sroka obserwowała ją z drwiącym uśmieszkiem. W swojej czarnej niepozornej sukni wyglądała jak kukułka, która rozsiadła się w cudzym gnieździe.
- Wspaniały pokój jak na służącą, prawda? - stwierdziła z zadowoleniem. - Capricorn potrafi mnie docenić.
- Trzyma cię w piwnicy! - odparła Meggie. - Chociaż jesteś jego matką.
Dlaczego słów nie można połknąć, pochwycić ich językiem, nim wydobędą się z ust, i wepchnąć ich z powrotem? Sroka patrzyła na nią z taką nienawiścią, że Meggie niemal czuła jej
409
kościste palce na swoim gardle. Ale Mortola siedziała nieruchomo, patrząc na nią zimnym ptasim wzrokiem.
- Kto ci o tym powiedział? Ten stary czarownik?
Meggie zacisnęła usta i spojrzała na Baste. Pewnie nic nie słyszał, zajęty wkładaniem węży do szkatuły. Czy zna tę małą tajemnicę Capricorna? Mortola przerwała te rozmyślania, kładąc jej książkę na kolanach.
- Jeśli piśniesz słówko komukolwiek tutaj lub gdziekolwiek indziej - syknęła - osobiście przygotuję dla ciebie posiłek. Trochę wyciągu z tojadu, kilka igieł cisu i może parę ziarenek szczwołu dodane do sosu, no, jak by ci to smakowało? Wierz mi, to jedzenie nie wyszłoby ci na zdrowie. A teraz zacznij czytać.
Meggie patrzyła na książkę leżącą na jej kolanach.
Kiedy Capricorn pokazywał ją wtedy w kościele, nie widziała dokładnie obrazka na obwolucie. Teraz mogła mu się przyjrzeć z bliska. Na pierwszym planie, na tle pejzażu przypominającego wzgórza otaczające wioskę Capricorna, widniało serce -czarne serce okolone czerwonymi płomieniami.
- Otwórz ją wreszcie! - warknęła Sroka.
Meggie posłusznie otworzyła książkę na stronie zaczynającej się od dużej litery K, na której siedziała rogata kuna. Ile czasu upłynęło, od kiedy po raz pierwszy widziała ten obrazek w bibliotece Elinor? Wieczność? Życie ludzkie?
- To nie ta strona. Szukaj dalej - nakazała Sroka. - Tam, gdzie jest zagięty róg.
Meggie znów posłuchała bez słowa. Ani na wskazanej stronie, ani na sąsiedniej nie było żadnego obrazka. Machinalnie rozprostowała róg. Mo nienawidził zaginania rogów w książkach.
- Co ty robisz? Chcesz, żebym nie znalazła później tego miejsca? - syknęła Sroka. - Zacznij od drugiego akapitu, tylko uważaj, żebyś nie czytała na głos! Nie uśmiecha mi się, żeby nagle w moim pokoju zjawił się Cień.
- Ale dokąd? Dokąd mam czytać wieczorem?
410
- A skąd ja wiem? - Sroka pochyliła się, rozcierając lewą nogę. - Ile czasu potrzebujesz zwykle, żeby je wywabić, te twoje wróżki i ołowiane żołnierzyki?
Meggie spuściła głowę. Biedny Dzwoneczek.
- Trudno powiedzieć - wymamrotała. - To jest różnie. Czasem idzie szybko, a czasem zdarza się dopiero po przeczytaniu wielu stron. Albo w ogóle nie wychodzi.
- No, to przeleć cały rozdział, chyba powinno wystarczyć. I nie chcę słyszeć o żadnym "nie wychodzi"!
Sroka pomasowała drugą nogę. Obie miała owinięte bandażami, widać to było wyraźnie przez grube pończochy.
- Czego się gapisz? - ofuknęła Meggie. - Możesz mi coś na to wyczarować, ty mała czarownico? Może znasz jakąś historię, w której jest recepta na starość i śmierć?
- Nie - wyszeptała Meggie.
- No, to nie wytrzeszczaj ślepi, patrz w książkę. Obejrzyj sobie dokładnie każdy wyraz. Dzisiejszego wieczora nie chcę słyszeć najmniejszego zająknięcia, najmniejszej pomyłki, zrozumiano? Tym razem Capricorn ma dostać dokładnie to, czego żąda. Już ja tego dopilnuję.
Meggie poczęła błądzić oczami po literach. Nie rozumiała ani słowa, myślała tylko o Mo i o nocnych strzałach. Udawała, że czyta, odwracając kolejne strony, podczas gdy Mortola nie spuszczała z niej oka. Wreszcie Meggie podniosła głowę i zamknęła książkę.
- Skończyłam - oznajmiła.
- Tak szybko? - zdziwiła się Sroka.
Meggie milczała. Spojrzała na Bastę, który ze znudzoną miną opierał się o fotel Mortoli.
- Nie będę czytała dziś wieczorem - oświadczyła. - Dziś w nocy zastrzeliliście mojego ojca. Basta mi o tym powiedział. Nie przeczytam ani jednego słowa.
Sroka odwróciła się do Basty.
411
- Co to ma znaczyć? - spytała gniewnie. - Myślisz, że będzie lepiej czytała, jak jej złamiesz to głupie serce? Powiedz jej, żeście go nie trafili, no już!
Basta spuścił wzrok jak chłopczyk, którego matka przyłapała na gorącym uczynku.
- Przecież jej mówiłem - burknął. - Cockerell nie umie strzelać. Nawet nie drasnął jej ojca.
Meggie zamknęła oczy pod wpływem nagłej ulgi. Zrobiło jej się ciepło na sercu, czuła się cudownie. Wszystko było dobrze, a co nie było dobrze, to będzie.
Szczęście dodało jej odwagi.
- Jest jeszcze coś! - zawołała zuchwale.
Czego ma się obawiać? Potrzebują jej. Tylko ona może sprowadzić tego Cienia. Nikt inny - oprócz Mo, ale jego jak dotąd nie złapali. I nigdy nie złapią.
- Co takiego? - Sroka delikatnie przygładziła zaczesane do tyłu włosy.
Ciekawe, jak jej włosy wyglądały dawniej, gdy była w wieku Meggie. I czy już wtedy miała takie wąskie wargi?
- Będę czytała tylko pod warunkiem, że zobaczę Smolipalu-cha, zanim go... - Nie dokończyła zdania.
- Po co?
"Bo chcę mu powiedzieć, że spróbujemy go uratować - pomyślała Meggie - i ponieważ myślę, że jest z nim moja matka". Ale oczywiście nie wymówiła tych słów na głos.
- Chcę mu powiedzieć, że jest mi przykro - odparła. -W końcu on nam wtedy pomógł.
- Wzruszające! - Mortola ściągnęła drwiąco usta.
"Chcę ją zobaczyć z bliska - myślała Meggie. - Może to jednak nie ona. Może...".
- A jeśli odmówię? - Sroka przyglądała jej się jak kot bawiący się młodą niedoświadczoną myszką.
Ale Meggie była przygotowana na to pytanie.
412
- To sobie przygryzę język! - zawołała. - Przygryzę tak mocno, że język mi spuchnie i nie będę mogła czytać.
Sroka ze śmiechem odchyliła się na oparcie fotela.
- Słyszałeś, Basta? Ta mała nie jest głupia. Basta w milczeniu skinął głową.
Tymczasem Mortola przyglądała się Meggie niemal z życzliwością.
- Coś ci powiem: spełnię tę twoją niemądrą małą prośbę. A jeśli chodzi o czytanie dzisiaj wieczorem, to popatrz na te zdjęcia.
Meggie rozejrzała się po pokoju.
- Przypatrz się dokładnie. Widzisz te twarze? Wszyscy ci ludzie narazili się Capricornowi i od tej pory słuch o nich zaginął. Domów, które widzisz na zdjęciach, też już nie ma, co do jednego pochłonął je ogień. Pamiętaj o tych zdjęciach, kiedy będziesz czytała dziś wieczorem, mała czarownico. Gdybyś się zaczęła jąkać albo wpadła na idiotyczny pomysł, by w ogóle nie otworzyć ust, wkrótce twoja twarz też będzie spoglądać ze złotych ramek. Ale jeśli dobrze wykonasz zadanie, wrócisz do ojca. Dlaczego nie? Czytaj jak anioł dziś wieczorem, a znów go zobaczysz! Opowiadano mi, że jego głos zamienia każde słowo w aksamit i jedwab, w żywą istotę. Tak właśnie masz czytać, a nie drżąc i jąkając się, jak ten głupiec Dariusz. Zrozumiałaś mnie?
Meggie spojrzała na nią.
- Zrozumiałam - odparła cicho, choć wiedziała, że Sroka kłamie.
Nigdy nie wypuszczą jej do Mo. Będzie musiał sam ją stąd zabrać.
49
(Duma (Basty i prze6iegfość StnoRpaCuclia
- ...mimo wszystko ciekaw jestem, czy będą kiedyś o nas opowiadali legendy albo śpiewali pieśni. Oczywiście, że uczestniczymy w niezwykłej historii, ale nie wiadomo, czy z tego powstanie opowieść, powtarzana przy kominku albo zapisana czarnymi literami w grubej księdze i odczytana po wielu, wielu latach. Może kiedyś hobbici będą mówili: "Opowiedz historię Froda i Pierścienia", a jakiś malec zawoła: "Tak, tak, to moja ulubiona historia".
J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, tom 2
Basta nie przestawał złorzeczyć, prowadząc Meggie do kościoła.
- Przygryźć sobie język! Od kiedy to stara łapie się na takie tanie chwyty? A kto ma zaszczyt odprowadzić bezczelnego bachora do grobowca? Oczywiście Basta! Za kogo ja tu właściwie robię? Za jedyną męską służącą?
- Do grobowca? - przeraziła się Meggie.
Myślała, że więźniowie wciąż wiszą w sieciach, ale kiedy weszli do kościoła, po sieciach nie było śladu. Basta niecierpliwie popchnął ją między kolumny.
414
- Tak, do grobowca! - wrzasnął. - To miejsce pobytu zmarłych i tych, którzy wkrótce do nich dołączą. Tędy. No, jazda, mam coś lepszego do roboty niż niańczenie panny Czarodziejski Język.
Schody, które wskazał jej Basta, były bardzo strome i ginęły w ciemności. Stopnie były tak wyślizgane i nierówne, że co krok się potykała. Na dole panował taki mrok, że nawet nie zauważyła, kiedy schody się skończyły. Próbowała wymacać stopą nieistniejący stopień, ale Basta popchnął ją do przodu.
- A to co znowu?! - usłyszała jego wściekły głos. - Dlaczego ta przeklęta latarnia znowu się nie pali?!
Błysnął płomyk zapałki i twarz Basty wychynęła z ciemności.
-Masz gości, Smolipaluchu! - oznajmił drwiąco, zapalając latarnię. - Córeczka Czarodziejskiego Języka chce się z tobą pożegnać. Jej ojciec sprowadził cię na ten świat, a ona postara się o to, żebyś go dziś wieczorem z powrotem opuścił. Ja bym nie pozwolił jej tu przyjść, ale Sroka robi się litościwa na stare lata. Zdaje się, że mała cię naprawdę lubi. Ale chyba nie z powodu twojej pięknej twarzy, co? - Obraźliwy śmiech Basty odbił się echem od wilgotnych ścian.
Meggie podeszła do kraty, za którą stał Smolipaluch. Spojrzała na niego przelotnie, patrząc ponad jego ramieniem tam, gdzie służąca Capricorna siedziała na kamiennym sarkofagu. Latarnia, którą zapalił Basta, dawała skąpe światło, ale wystarczyło, by Meggie zobaczyła twarz Resy. Była to twarz ze zdjęcia Mo. Jedynie okalające ją włosy były ciemniejsze, nie było też na niej śladu uśmiechu.
Kiedy Meggie się zbliżyła, jej matka uniosła głowę, wpatrując się w nią tak, jakby nic innego nie istniało na świecie.
- Mortola pozwoliła jej tu przyjść? - zdziwił się Smolipaluch. - Nie do wiary.
- Mała zagroziła, że przygryzie sobie język. - Basta wciąż jeszcze stał na schodach, bawiąc się króliczą łapką, która jego zdaniem przynosiła szczęście...
415
- Chciałam cię przeprosić - powiedziała Meggie do Smoli-palucha, ale patrzyła przy tym na matkę, która wciąż jeszcze siedziała na sarkofagu.
- Za co? - Smolipaluch uśmiechnął się dziwnie.
- Za dzisiejszy wieczór. Że jednak będę czytała.
Jak ma im obojgu powiedzieć o planie Fenoglia? Jak?
- W porządku, już go przeprosiłaś! - odezwał się niecierpliwie Basta. - Od tego powietrza możesz dostać chrypki.
Ale Meggie nie ruszyła się z miejsca. Zacisnęła palce na kratach, najmocniej jak potrafiła.
- Nie - powiedziała - chcę jeszcze zostać. - Może przyjdzie jej coś do głowy, jakieś niewinnie brzmiące zdanie... - Jeszcze coś wyczytałam - zwróciła się do Smolipalucha. - Ołowianego żołnierzyka.
- Aha! - Smolipaluch znów się uśmiechnął. Dziwne, że tym razem jego uśmiech nie wydał jej się ani tajemniczy, ani zarozumiały. - No, to dziś wieczorem wszystko pójdzie jak z płatka, co?
Spoglądał na nią w zadumie i Meggie próbowała powiedzieć mu to oczami: "Uratujemy was. Wszystko będzie inaczej, niż zaplanował Capricorn! Uwierz mi!".
Smolipaluch wciąż na nią patrzył. Próbował zrozumieć. Uniósł pytająco brwi. Potem spojrzał na Bastę.
- Hej, Basta, jak się ma wróżka?! - zawołał. - Żyje jeszcze czy twoja obecność ją zabiła?
Meggie zobaczyła, że matka podchodzi do niej - stąpała wolno, jakby kroczyła po tłuczonym szkle.
- Żyje! - odparł Basta mrukliwie. - Wydzwania bez przerwy, tak że oka nie można zmrużyć. Jeśli nie przestanie, powiem Płaskiemu Nosowi, żeby jej ukręcił łebek, tak jak to robi z gołębiami, kiedy mu zapaskudzą samochód.
Meggie zobaczyła, że matka wyciąga z kieszeni kawałek papieru i niepostrzeżenie wciska go Smolipaluchowi do ręki.
416
- To by was obu kosztowało dziesięć lat nieszczęścia - powiedział Smolipaluch. - Możesz mi wierzyć, dobrze wiesz, że ja się znam na wróżkach. Hej, uważaj, tam coś jest, za tobą...
Basta odwrócił się raptownie, jakby go coś ugryzło. Smolipaluch błyskawicznie wysunął rękę przez kraty, wciskając Meggie kartkę do ręki.
- Do diabła! - zaklął Basta. - Nie próbuj jeszcze raz tej sztuczki!
Odwrócił się w chwili, gdy palce Meggie pochwyciły kartkę.
- Kartka! Proszę, proszę!
Meggie na próżno zaciskała pięść. Basta bez trudu odgiął jej palce, jeden po drugim. Zaczął się przyglądać drobnym literom, które wyszły spod ręki jej matki.
- Czytaj! - warknął, podsuwając jej kartkę pod oczy. Meggie potrząsnęła głową.
- Czytaj! - groźnie zniżył głos Basta. - Czy może wolisz, żebym ci wyciął na twarzy taki wzór jak twojemu przyjacielowi?
- Przeczytaj, Meggie - odezwał się Smolipaluch. - Ten drań i tak wie, że mam bzika na punkcie dobrego kielicha.
- Wino? - Basta się roześmiał. - Chcesz, żeby ta mała dostarczyła ci wina? Ciekawe, jak ma to zrobić?
Meggie patrzyła na kartkę. Uczyła się na pamięć każdego słowa. Dziewięć lat to dużo czasu. Co roku obchodziłam twoje urodziny. Jesteś jeszcze piękniejsza, niż sobie wyobrażałam.
Usłyszała rechot Basty.
- Tak, to do ciebie podobne, Smolipaluchu - rzekł. - Myślisz, że utopisz swój strach w winie. Ale na to nie wystarczyłoby całej beczki.
Smolipaluch wzruszył ramionami.
- Warto było spróbować.
Może miał zbyt zadowoloną minę, kiedy to mówił, bo Basta zmarszczył czoło, w zamyśleniu obserwując pooraną bliznami twarz Smolipalucha.
417
- Z drugiej strony - powiedział wolno - zawsze byłeś cwany. A jak na butelkę wina, trochę tu za dużo liter. Co o tym sądzisz, skarbie? - Ponownie podsunął Meggie kartkę pod nos. - Przeczytasz mi to wreszcie czy mam pokazać kartkę Sroce?
Meggie tak szybko złapała kartkę, że zdążyła ją schować za sobą, gdy Basta jeszcze patrzył na swoje puste ręce.
- Oddaj to, ty mała bestio! - syknął. - Dawaj kartkę albo wytnę ci ją nożem z ręki.
Ale Meggie cofała się, aż dotknęła plecami kraty.
- Nie! - zawołała, chwytając się jedną ręką sztaby, a drugą wsuwając kartkę przez kraty. Smolipaluch od razu się zorientował, o co chodzi. Meggie poczuła, jak wyciąga jej papier z ręki.
Basta wymierzył jej tak silny policzek, że uderzyła głową o kratę. Poczuła czyjąś dłoń na włosach, a gdy oszołomiona odwróciła się, ujrzała twarz matki.
"On zaraz to zauważy - myślała - zaraz się wszystkiego domyśli".
Basta patrzył tylko na Smolipalucha, który stojąc za kratą, machał kartką niby robakiem przed dziobem głodnego ptaka.
- No, to jak? - spytał Smolipaluch, cofając się o krok. -Masz odwagę tu wejść czy będziesz dalej bił małe dziewczynki?
Basta znieruchomiał jak dziecko, które ktoś znienacka uderzył w twarz. Potem chwycił Meggie za ramię i przyciągnął ją do siebie. Poczuła coś zimnego na szyi. Nie musiała patrzeć, by wiedzieć, co to jest.
Jej matka krzyknęła i poczęła szarpać Smolipalucha za rękę, ale ten trzymał kartkę wysoko.
- Wiedziałem! - wykrzyknął. - Jesteś tchórzem, Basta! Wolisz przytknąć dziecku nóż do gardła, niż przyjść do mnie. O, gdyby był z tobą Płaski Nos, z szerokimi barami i mięsistymi łapami, to tak. No, ale jego tu nie ma. No, chodź, przecież masz nóż! Ja mam tylko gołe ręce, a wiesz, jak niechętnie używam ich do bójki.
418
Meggie poczuła, że Basta puszcza jej ramię. Ostrze nie dotykało już skóry. Przełknęła ślinę i chwyciła się za gardło. Nie zdziwiłaby się, gdyby po palcach zaczęła jej ściekać krew, ale nic nie poczuła. Basta odepchnął ją tak gwałtownie, że poślizgnęła się i upadła na zimną, mokrą posadzkę. Sięgnąwszy do kieszeni, wyjął pęk kluczy. Z wściekłości dyszał ciężko jak człowiek, który biegł zbyt długo i zbyt szybko. Drżącymi palcami wetknął klucz do zamka.
Smolipaluch obserwował go z kamienną twarzą. Gestem kazał matce Meggie odsunąć się od kraty, a sam wycofał się w kąt celi, lekko jak baletmistrz. Jego twarz nie zdradzała, czy się boi. Tylko blizny na niej pociemniały.
- Co to znaczy? - powiedział, gdy Basta wszedł do celi i skierował ku niemu nóż. - Schowaj to żelastwo. Jeśli mnie zabijesz, popsujesz Capricornowi całą zabawę. Nigdy by ci tego nie wybaczył.
Tak, bał się. Meggie poznała to po jego głosie, słowa odrobinę za szybko spływały z jego warg.
- Kto mówi o zabijaniu? - mówił słodziutkim głosem Basta, zamykając za sobą kratę.
Smolipaluch stał obok sarkofagu.
- Aha, chcesz mi jeszcze bardziej ozdobić twarz? - Teraz Smolipaluch prawie szeptał, a w jego głosie pojawiły się nowe nuty - nienawiści, odrazy, wściekłości. - Nie myśl sobie, że tym razem pójdzie ci tak łatwo - powiedział cicho. - Od tamtego czasu nauczyłem się paru pożytecznych sztuczek.
- Naprawdę? - Basta był już tylko krok od niego. - Czego mianowicie? Twojego przyjaciela ognia nie ma tutaj. Nie masz nawet swojej śmierdzącej kuny.
- Myślałem raczej o słowach! - Smolipaluch położył rękę na kamiennym wieku sarkofagu. - Nie opowiadałem ci jeszcze o tym? Wróżki nauczyły mnie, jak rzucić na kogoś klątwę. Współczuły mi z powodu mojej pokiereszowanej twarzy,
419
a wiedziały, że nie umiem się bić. Przeklinam cię, Basto, na kości zmarłego, który spoczywa w tej trumnie. Założę się, że od dawna nie leży tu żaden ksiądz, tylko jeden z tych ludzi, których sprzątnęliście. Mam rację?
Basta nie odpowiedział, ale jego milczenie było dostatecznie wymowne.
- No, oczywiście. Taka stara trumna to świetny schowek. Smolipaluch przejechał palcami po spękanej płycie, jakby
chciał obudzić zmarłego do życia ciepłem swoich rąk.
-Jego duch niechaj cię nawiedzi, Basto! - mówił podniosłym tonem. - Niechaj ci szepcze do ucha moje imię, gdziekolwiek się ruszysz...
Meggie widziała, jak ręka Basty wędruje do króliczej łapki.
- To ci nic nie pomoże! - Smolipaluch wciąż dotykał dłonią sarkofagu. - Biedny Basto! Robi ci się gorąco? Zaczynasz drżeć na całym ciele?
Basta zamierzył się nożem, ale Smolipaluch zrobił sprytny unik.
- Ogień jest szybszy niż ty - szepnął. - O wiele szybszy.
- Oddaj mi kartkę, którą jej dałeś! - krzyknął Basta.
W odpowiedzi Smolipaluch schował kartkę do kieszeni spodni. Meggie stała nieruchomo jak manekin. Kątem oka spostrzegła, jak jej matka wkłada rękę do kieszeni sukienki i wyjmuje kamyk - szary, nie większy od gołębiego jaja.
Smolipaluch przesunął dłońmi po płycie sarkofagu i wyciągnął dłonie do Basty.
- Mam cię nimi dotknąć? - spytał. - Co się stanie z człowiekiem, kiedy dotknie trumny, w której leży zamordowany? Powiedz, przecież znasz się na tych rzeczach.
Znów zrobi! lekkie pas jak tancerz okrążający partnerkę.
- Poobcinam ci te śmierdzące paluchy jeden po drugim! -ryczał Basta. Twarz nabiegła mu krwią. - Utnę ci język!
Znów zadał cios nożem, klinga błysnęła w powietrzu, ale Smolipaluch zrobi! kolejny zwód. Coraz szybciej skakał wokół
420
Basty, przysiadał, odskakiwał w tył, to znów ruszał do przodu. Aż wreszcie sam zapędził się w kozi róg tym zuchwałym tańcem: oto dotknął plecami ściany, a z prawej strony miał kratę. Basta szedł prosto na niego.
W tej chwili matka Meggie podniosła rękę. Kamień trafił Bastę w głowę. Odwrócił się oszołomiony, spojrzał na nią tak, jakby próbował sobie przypomnieć, kim ona jest. Przycisnął dłoń do krwawiącej rany. Meggie nie umiałaby powiedzieć, jak Smolipaluch tego dokonał, ale po chwili trzymał w ręku nóż Basty. Basta patrzył w osłupieniu na dobrze znane ostrze, jakby nie mógł pojąć, że mogło mu się sprzeniewierzyć na tyle, by celować w jego własny brzuch.
- No, jakie to uczucie? - Smolipaluch wolno zbliżał ostrze do jego brzucha. - Czujesz, jak miękkie jest twoje ciało? Ciało ludzkie to delikatna rzecz, a nowego sobie nie sprawisz. Poczekaj, jak wy to robicie z kotami i wiewiórkami? Płaski Nos chętnie o tym opowiada...
- Nie poluję na wiewiórki - wyrzekł Basta ochrypłym głosem, próbując nie patrzeć na ostrze noża, oddalone zaledwie o pięść od jego śnieżnobiałej koszuli.
- Słusznie. Już sobie przypominam. Te rzeczy nie sprawiają ci takiej przyjemności jak pozostałym.
Twarz Basty, jeszcze przed chwilą wściekła, nabiegła krwią, teraz była kredowobiała. Strach nie ma koloru czerwieni. Strach jest blady, tak jak twarz zmarłego.
- Co masz zamiar zrobić? - wykrztusił, oddychając ciężko, jakby się dusił. - Myślisz, że uda wam się wyjść cało z wioski? Zastrzelą was, zanim dojdziecie do placu.
- Wolę to niż spotkanie z Cieniem - odparł Smolipaluch. -A poza tym żaden z was nie potrafi porządnie celować.
Matka Meggie podeszła do niego, poruszając palcem w powietrzu, jakby pisała. Smolipaluch sięgnął do kieszeni, podał jej kartkę. Basta wodził za nią oczami, jakby miał nadzieję ściągnąć
421
ją samym spojrzeniem. Resa napisała coś na karteczce i oddała ją Smolipaluchowi. Ten, marszcząc czoło, przeczytał wiadomość.
- Poczekać, aż się ściemni? Nie chcę czekać. Ale może dziewczynka powinna raczej tu zostać? - Spojrzał na Meggie. -Capricorn nic jej nie zrobi, w końcu to jego nowy Czarodziejski Język, a kiedyś ojciec na pewno ją stąd wyciągnie. - Schował kartkę do kieszeni i zaczął wodzić nożem po guzikach koszuli Basty, które wydawały suchy trzask pod dotknięciem metalu. -Idź do schodów, Reso - rzeki. - Załatwię tę sprawę, a potem przejdziemy przez plac niby dwoje zakochanych.
Resa z wahaniem otworzyła kratę. Wyszła z celi i wzięła Meggie za rękę. Jej palce były zimne i nieco chropawe jak palce obcej osoby, ale twarz była znajoma, choć na zdjęciu wydawała się młodsza i mniej zatroskana.
- Reso, nie możemy jej zabrać! - Smolipaluch chwycił Bastę za ramię i popchnął go na ścianę. - Jej ojciec mnie zabije, jak ją zastrzelą podczas ucieczki. A teraz odwróć się i zakryj jej oczy, jeśli nie chcesz, żeby patrzyła...
Nóż drżał w jego dłoni. Resa spoglądała na niego przerażona, potrząsając gwałtownie głową, ale Smolipaluch udawał, że tego nie widzi.
- Musisz mocno pchnąć, Brudny Paluchu! - syknął Basta, opierając się rękoma o ścianę za plecami. - Zabijanie nie jest łatwe. Trzeba mieć wprawę, żeby to dobrze zrobić.
- Bzdura! - Smolipaluch chwycił go za poły kurtki, podsuwając mu ostrze noża pod brodę, tak jak on zrobił to z Czarodziejskim Językiem, wtedy w kościele. - Każdy głupiec potrafi zabić. To jest całkiem łatwe, tak łatwe jak wrzucanie książek do ognia, wywalanie drzwi albo straszenie dziecka.
Meggie zaczęła drżeć, sama nie wiedząc dlaczego. Jej matka zrobiła krok w kierunku kraty, ale ujrzawszy kamienne oblicze Smolipalucha, zatrzymała się. Odwróciła się, przyciągnęła do piersi twarz Meggie i objęła córkę ramionami. Jej zapach wydał
422
się Meggie znajomy, był jak coś dawno zapomnianego. Zamknęła oczy i próbowała nie myśleć o niczym, nie myśleć o Smolipaluchu, o nożu i śmiertelnie bladej twarzy Basty. A potem, przez jedną przerażającą chwilę, miała tylko jedno życzenie - zobaczyć martwego Bastę na posadzce, leżącego nieruchomo jak wyrzucona lalka, brzydka, głupia rzecz, która zawsze napawała lękiem... Ostrze było już o włos od białej koszuli Basty, lecz nagle Smolipaluch sięgnął do jego kieszeni, wyszarpnął z niej pęk kluczy i dał krok do tyłu.
- Ach, co tam, masz rację, nie znam się na zabijaniu - rzekł, cofając się ku wyjściu. - Nie zamierzam się tego uczyć specjalnie dla ciebie.
Na twarzy Basty pojawił się szyderczy uśmiech, ale Smolipaluch nie zważał na to. Zamknął kratę na klucz i chwycił Resę za rękę, ciągnąc ją ku schodom.
- Puść ją! - zawołał, widząc, że Resa wciąż trzyma Meggie. -Wierz mi, nic jej się nie stanie, a my nie możemy jej zabrać!
Ale Resa potrząsnęła głową, obejmując Meggie ramieniem.
- Ej, Smolipaluchu! - krzyknął Basta. - Wiedziałem, że mnie nie pchniesz! Oddaj mi nóż. I tak nie potrafisz się z nim obchodzić.
Smolipaluch nie zwracał na niego uwagi.
- Zabiją cię, jeśli zostaniesz! - powiedział do Resy, puszczając jej rękę.
- Hej, tam na górze! - ryknął Basta. - Do mnie! Alarm! Więźniowie uciekają!
Meggie spojrzała przerażona na Smolipalucha.
- Dlaczego go nie zakneblowałeś?
- A niby czym, księżniczko? - prychnął.
Resa przyciągnęła Meggie do siebie i gładziła ją po włosach.
- Zastrzelą was, zastrzelą was, zastrzelą! - wrzeszczał Basta załamującym się głosem. - Heeej! Alaaarm! - ryknął znowu, szarpiąc kraty.
423
Na górze dały się słyszeć kroki.
Smolipaluch rzucił Resie ostatnie spojrzenie, zaklął cicho, obrócił się na pięcie i skoczył w górę po schodach.
Meggie nie słyszała, czy otworzył drzwi wyjściowe. Jej uszy wypełniał wrzask Basty. Podbiegła do kraty, chciała go uderzyć, prosto w tę rozwartą krzykiem twarz. Znów usłyszała stłumione odgłosy kroków... Co robić? Ktoś staczał się po schodach. Czy to Smolipaluch wraca? Nie, to nie on. Z ciemności wychynęła sylwetka Płaskiego Nosa. Za nim ukazał się jeszcze jeden człowiek Capricorna. Wyglądał bardzo młodo, miał okrągłą twarz bez zarostu, ale natychmiast wycelował strzelbę w Meggie i jej matkę.
- Hej, Basta! Co ty tu robisz za kratami? - zdumiał się Płaski Nos.
- Otwórz, ty przeklęty półgłówku! - wrzasnął na niego Basta. - Smolipaluch uciekł!
- Smolipaluch? - Płaski Nos otarł twarz rękawem. - To jednak chłopak miał rację. Przed chwilą powiedział mi, że widział wypluwacza ognia obok kolumny.
- Nie pobiegłeś za nim? Czy ty naprawdę jesteś taki głupi, na jakiego wyglądasz? - Basta przycisnął twarz do prętów kraty, jakby chciał się między nimi przecisnąć.
- Ej, ej, uważaj, co mówisz, dobrze? - Płaski Nos podszedł do kraty, lustrując Bastę z wyraźnym zadowoleniem. - Więc Brudny Paluch znowu cię zrobił w konia? Capricornowi wcale się to nie spodoba.
- Wyślij za nim pościg! - wrzeszczał Basta. - Albo powiem Capricornowi, że pozwoliłeś mu uciec!
Płaski Nos wyciągnął chustkę z kieszeni i z hałasem wytarł nos.
- Ach tak? A kto tkwi za kratkami, ja czy ty? Daleko nie ucieknie. Na parkingu jest dwóch ludzi, na placu trzech, a jego gębę łatwo rozpoznać, w końcu sam się o to zatroszczyłeś. - Jego śmiech zabrzmiał jak szczekanie psa. - Wiesz co? Mógłbym
424
się przyzwyczaić do tego widoku! Twoja twarz wygląda bardzo dobrze za kratami. Przynajmniej nie możesz nikomu wywijać nożem przed oczami.
- Otwórz wreszcie te przeklęte drzwi! - krzyknął Basta. - Albo obetnę ci ten twój ohydny nochal!
Płaski Nos skrzyżował ręce na piersi.
- Nie mogę otworzyć - stwierdził znudzonym głosem. -Smolipaluch zabrał klucze. A może ty je gdzieś widzisz? -Zwrócił się do chłopaka, który wciąż trzymał strzelbę przy ramieniu, a gdy ten potrząsnął głową, na zniekształconej twarzy Płaskiego Nosa rozlał się szeroki uśmiech. - Nie, on też nie widzi kluczy. Hm, w takim razie chyba pójdę do Mortoli. Może ona ma zapasowy klucz.
- Przestań się uśmiechać! - Basta nie posiadał się z wściekłości. - Bo ci zetrę ten uśmieszek z twarzy!
- Co ty powiesz! Nie widzę twojego nożyka. Czyżby Smolipaluch znów ci go zabrał? Jak tak dalej pójdzie, otworzy sklep z nożami. - Odwrócił się plecami do Basty i wskazał na sąsiednią celę. - Zamknij w niej kobietę, dopóki nie wrócę z kluczami - powiedział do chłopaka. - Odprowadzę najpierw tę małą czarownicę.
Meggie broniła się, ale Płaski Nos po prostu zarzucił ją sobie na plecy.
- Co ona tu właściwie robi? - spytał. - Czy Capricorn wie o tym?
- Spytaj Srokę! - warknął Basta.
- Ani mi się śni! - mruknął Płaski Nos i niosąc Meggie, ruszył po schodach na górę.
Zdążyła jeszcze zobaczyć, jak chłopak wpycha jej matkę lufą strzelby do celi, a potem były już tylko schody, kościół i zakurzony plac, przez który Płaski Nos niósł ją jak worek kartofli.
- No, mam nadzieję, że twój głosik nie jest równie cienki jak ty! - burknął, stawiając ją na nogi przed drzwiami pokoju,
425
w którym była więziona wraz z Fenogłiem. - W przeciwnym razie raczej cherlawy będzie ten Cień, który pojawi się przed nami dziś wieczorem.
Meggie nie odpowiedziała.
Kiedy Płaski Nos otworzył drzwi, bez słowa przeszła obok Fenoglia, wdrapała się na łóżko i wcisnęła twarz w sweter Mo.
50
(Efinor ma pecha
Następnie Charley opisał mu dokładne położenie posterunku policji, dodając wskazówki, że ma wejść prosto przez bramę, a potem z podwórka na prawo po schodach, i że ma zdjąć kapelusz, kiedy wejdzie do biura. Potem kazał mu iść dalej samemu, obiecując czekać na niego tam, gdzie się pożegnali.
Charles Dickens, Oliver Twist
Dopiero po godzinie jazdy Elinor natrafiła na miejscowość z posterunkiem policji. Do morza było jeszcze daleko, ale zbocza były tu dużo łagodniejsze, pokryte winnicami zamiast dzikiego gąszczu, jaki rósł na wzgórzach wokół wioski Capricorna. Zapowiadał się potwornie gorący dzień, jeszcze skwarniejszy od wczorajszego, już teraz się to czuło. Kiedy Elinor wysiadła z samochodu, usłyszała odległy grzmot. Niebo nad domami było wciąż błękitne, ale był to ciemny błękit, tak ciemny jak głębiny wodne, zwiastujący nieszczęście...
"Nie bądź głupia, Elinor! - myślała, idąc w kierunku blado-żółtego budynku, w którym mieścił się posterunek. - Po prostu będzie burza, to wszystko. Chyba nie zamierzasz być przesądna, tak jak ten cały Basta?".
427
W niewielkim pomieszczeniu siedziało dwóch funkcjonariuszy. Kurtki od mundurów przewiesili przez oparcia krzeseł. Powietrze było tak ciężkie mimo wielkiego wentylatora obracającego się pod sufitem, że można by siekierę powiesić.
Młodszy z policjantów, barczysty, z tępym nosem mopsa, wyśmiał Elinor, zanim jeszcze skończyła opowiadać. Spytał, czy dlatego może ma taką czerwoną twarz, że smakuje jej wino z tych okolic. Elinor zwaliłaby go z krzesła, gdyby jego kolega jej nie przytrzymał. Był to wysoki chudy mężczyzna o melancholijnym spojrzeniu i ciemnych włosach, które zaczynały się już przerzedzać nad czołem.
- Przestań! - skarcił kolegę. - Pozwól jej chociaż dokończyć. Sam słuchał z nieporuszoną twarzą, gdy Elinor mówiła
0 wiosce Capricorna i jego czarno odzianych ludziach, zmarszczył czoło, gdy wspomniała o podpaleniach i wieszaniu martwych kogutów, uniósł brwi, gdy opowiedziała o Meggie i planowanej egzekucji. Oczywiście Elinor ani się zająknęła o książce
1 o tym, w jaki sposób ma się odbyć egzekucja. W końcu jeszcze dwa tygodnie temu sama by w to nie uwierzyła.
Kiedy skończyła swoją opowieść, wysoki policjant milczał przez chwilę. Uporządkował ołówki na biurku, wyrównał stosik papierów, wreszcie spojrzał na nią w zadumie.
- Słyszałem już o tej wiosce - rzekł.
- Jasne, wszyscy o niej słyszeli! - zadrwi! ten drugi. - To Wioska Diabła, przeklęta wioska, której nawet węże unikają. Ściany kościoła pomalowane są krwią, a po ulicach krążą czarni mężczyźni, którzy w rzeczywistości są duchami zmarłych i noszą w kieszeniach rozżarzone węgle. Wystarczy znaleźć się w ich pobliżu i człowiek rozpływa się w powietrzu. Puf! - Wyrzucił w górę ręce i klasnął nimi nad głową.
Elinor spojrzała na niego lodowatym wzrokiem. Jego kolega uśmiechnął się z przymusem, po czym, wzdychając, wstał, włożył i starannie zapiął mundur i skinął na Elinor.
428
- Obejrzę sobie tę wioskę! - rzucił przez ramię.
- Jeśli nie masz nic lepszego do roboty! - krzyknął tamten, wybuchając głośnym śmiechem.
Elinor miała ochotę zawrócić i jednak zwalić go z krzesła.
Chwilę później siedziała w służbowym wozie obok wysokiego policjanta, który prowadził. Przed nimi wiła się wśród wzgórz ta sama pełna ostrych zakrętów droga, którą tu przyjechała.
"Wielkie nieba, dlaczego wcześniej tego nie zrobiłam?" -powtarzała Elinor w myślach.
Teraz wszystko będzie dobrze, wszystko. Nikogo nie zastrzelą, nie będzie żadnej egzekucji, Meggie odzyska ojca, a Morti-mer córkę. Tak, wszystko będzie dobrze! Dzięki Elinor! Miała ochotę śpiewać, tańczyć (co jej zresztą kiepsko wychodziło). Jeszcze nigdy w życiu nie była z siebie tak zadowolona. Niech teraz ktoś spróbuje powiedzieć, że Elinor nie radzi sobie w prawdziwym świecie.
Policjant siedzący obok nie wyrzekł ani słowa. Patrzył przed siebie na szosę, brał kolejne zakręty w takim tempie, że Elinor co chwila serce podchodziło do gardła. Wydawał się znać trasę. Ani razu się nie zawahał, kiedy droga się rozwidlała, ani razu nie pobłądził. Elinor przypomniała sobie, ile czasu trwało, nim ona i Mo znaleźli tę wioskę, i nagle zaczęła być niespokojna.
- Sporo ich tam jest! - powiedziała niepewnie, kiedy chudy policjant tak ostro wszedł w zakręt, że wprost otarli się o przepaść po lewej stronie drogi. - Ten Capricorn ma dużo ludzi. Są uzbrojeni, chociaż kiepsko celują. Może powinien pan wezwać posiłki?
Tak było zawsze na filmach, tych śmiesznych filmach, w których wszystko kręciło się wokół przestępców i policjantów. Tam zawsze wzywano posiłki.
Policjant przejechał ręką po przerzedzonych włosach, kiwając głową, jakby sam też o tym pomyślał.
-Jasne, jasne! - powiedział z nieprzytomną miną, sięgając po krótkofalówkę. - Posiłki raczej nie zaszkodzą, ale powinni
429
się trzymać z daleka. W końcu na razie chodzi tylko o postawienie kilku pytań.
Zażądał pięciu ludzi wsparcia. Elinor uznała, że to niewiele przeciwko Czarnym Kurtkom, ale zawsze coś. W każdym razie lepsze to niż zdesperowany ojciec, arabski chłopak i bibliofilka przy tuszy.
- To tu! - zawołała, gdy w oddali ukazała się wioska Capri-corna, szara i niepozorna w morzu zieleni.
- Tak myślałem! - odparł policjant i znów zamilkł.
Kiedy na parkingu krótko skinął głową strażnikowi, Elinor stłumiła w sobie złe przeczucia. Dopiero gdy w czerwono otynkowanym kościele oddal ją Capricornowi, tak jak się oddaje znalezioną rzecz prawowitemu właścicielowi, zrozumiała, że nic nie będzie dobrze. Że wszystko stracone i że była głupia, strasznie głupia.
- Opowiada o was nieprzyjemne rzeczy - mówił policjant, nie patrząc na Elinor. - Wspomniała coś o porwaniu dziecka. To by była poważniejsza sprawa niż podpalenie...
- Ależ to brednie! - odpowiedział znudzonym głosem Capri-corn na ukryte pytanie. - Kocham dzieci - o ile mi się nie naprzykrzają. Bo wtedy przeszkadzają w interesach.
Policjant skinął głową i z nieszczęśliwą miną opuścił wzrok na swoje ręce.
- Wspomniała też o jakiejś egzekucji...
- Naprawdę? - Capricorn spojrzał na Elinor takim wzrokiem, jakby nie mógł wyjść ze zdumienia, że ktoś może mieć tak bujną fantazję. - Sam wiesz, że nie uciekam się do czegoś takiego. Moi ludzie robią, co im każę, i nie muszę stosować tak drastycznych metod.
- Oczywiście! - mruknął policjant, kiwając głową. - Oczywiście. Bardzo mu się spieszyło, by stąd odejść. Kiedy przebrzmiały
jego szybkie marszowe kroki, Cockerell, który przez cały czas siedział na stopniach, roześmiał się.
430
- Ma trójkę małych dzieci, prawda? Tak, wszyscy policjanci powinni mieć nakaz posiadania małych dzieci. Z tym poszło bardzo łatwo, Basta tylko dwa razy musiał ustawić się przed szkołą. I co teraz? Czy mamy mu złożyć wizytę w domu, tak na wszelki wypadek?
Spojrzał na Capricorna, ale ten pokręci! głową.
- Nie, myślę, że to nie będzie potrzebne! Zastanówmy się lepiej, co poczniemy z naszym gościem. Co robimy z ludźmi, którzy opowiadają o nas takie okropne rzeczy?
Pod Elinor ugięły się nogi, gdy skierował na nią spojrzenie swoich bladych oczu. Gdyby w tej chwili Mortimer zaproponował, że wyśle ją do jakiejś książki - od razu by się zgodziła. Nawet by specjalnie nie przebierała w możliwościach.
Za jej plecami stało jeszcze trzech czy czterech czarno odzianych mężczyzn, ucieczka nie miała więc sensu.
"Teraz pozostało ci już tylko z godnością przyjąć swój los, Elinor!" - pomyślała.
Cóż, kiedy łatwiej było o czymś takim czytać, niż tego dokonać.
- Grobowiec czy obora? - spytał Cockerell, zbliżając się. "Grobowiec? - myślała Elinor. - Smolipaluch coś o tym
wspominał. Nic dobrego w każdym razie...".
- Grobowiec? Dlaczego nie? Musimy się jej pozbyć, bo następnym razem kto wie, kogo nam tu ściągnie na kark. - Capri-corn ziewnął, zasłaniając usta dłonią. - No, dobrze, więc dziś wieczorem Cień będzie miał jeszcze więcej roboty. To mu się spodoba.
Elinor chciała coś powiedzieć, coś odważnego, bohaterskiego, ale język po prostu odmówił jej posłuszeństwa. Leżał w ustach jak kołek. Cockerell zdążył ją już dociągnąć do tego śmiesznego posągu, gdy Capricorn ich zatrzymał.
- Na śmierć zapomniałem spytać ją o Czarodziejskiego Języka! - krzyknął. - Wybadaj, czy przypadkiem nie zna miejsca jego pobytu.
431
-No, jazda, gadaj! - warknął Cockerell, chwytając ją za kark, jakby miał zamiar wytrząsnąć z niej słowa. - Gdzie on jest?
Elinor zacisnęła wargi.
"Szybko, Elinor, musisz znaleźć odpowiedź!" - myślała gorączkowo - i nagle język jej się rozwiązał.
- Dlaczego pytasz o to mnie?! - odkrzyknęła Capricornowi, który wciąż jeszcze siedział w fotelu, tak blady, jakby go zbyt długo myto, jakby wybieliło go słońce, które prażyło na dworze. - Znasz dobrze odpowiedź. Nie żyje. Twoi ludzie zastrzelili ich obu, jego i chłopca.
"Patrz na niego, Elinor! - myślała. - Nie odwracaj wzroku, patrz na niego tak twardo, jak patrzyłaś na swojego ojca, kiedy cię przyłapał na czytaniu zakazanych książek. Przydałoby się jeszcze kilka łez. No, spróbuj, pomyśl o tych wszystkich spalonych książkach! Pomyśl o ostatniej nocy, o strachu, rozpaczy, a jeśli to nie pomoże, po prostu się uszczypnij!".
Capricorn przyglądał jej się w zamyśleniu.
- No, proszę! - krzyknął do niego Cockerell. - Wiedziałem, że go trafiliśmy!
Elinor wciąż patrzyła na Capricorna, którego wizerunek rozmazał jej się za zasłoną fałszywych łez.
- No, zobaczymy - powiedział wolno Capricorn. - Moi ludzie tropią właśnie na wzgórzach zbiegłego więźnia. Zakładam, że mi nie powiesz, gdzie mają szukać ciał tych dwóch?
*Ś Pochowałam ich i na pewno nie zdradzę gdzie! Elinor poczuła łzę spływającą po policzku. "Na wszystkie litery świata, Elinor! - pomyślała. - Zmarnowałaś się, byłaby z ciebie świetna aktorka!".
- Pochowałaś ich, hm, hm...
Capricorn bawił się pierścieniami. Miał ich trzy na lewej ręce. Poprawił je ze zmarszczonym czołem, jakby bez jego pozwolenia opuściły przepisowe miejsce.
432
- Dlatego pojechałam na policję! - powiedziała Elinor. -Żeby ich pomścić. Ich i moje książki.
Cockerell się roześmiał.
- Swoich książek nie musiałaś grzebać, co? Ależ one się pięknie paliły, jak najlepsze drewno, a te stroniczki tak drżały w płomieniach niczym białe paluszki. - Uniósł dłonie, naśladując ruchami palców ruch kartek.
Wtedy Elinor z całej siły uderzyła go w twarz, a siły jej nie brakowało.
Z nosa Cockerella popłynęła krew. Otarł ją dłonią i patrzył na nią, jakby się dziwił, że coś tak czerwonego mogło z niego wypłynąć.
- Spójrz na to! - Cockerell pokazał Capricornowi zakrwawione palce. - Zobaczysz, że Cień będzie miał z nią więcej roboty niż z Basta.
Pociągnął ją dalej, a Elinor szła z dumnie podniesioną głową. Dopiero gdy ujrzała strome schody, które ginęły w bezdennej czarnej dziurze, odwaga na chwilę ją opuściła. Grobowiec, naturalnie, teraz sobie przypomniała - miejsce dla skazańców. Unosił się tu odór butwienia i wilgoci - tak właśnie wyobrażamy sobie zapach śmierci.
Elinor nie wierzyła własnym oczom, gdy ujrzała żylastą postać Basty opartą o kraty. Sądziła, że się przesłyszała przy ostatnim zdaniu Cockerella, ale to była prawda.
Miała przed sobą Bastę zamkniętego jak zwierzę w klatce, w którego oczach malował się ten sam strach, ta sama rozpacz, którą i ona odczuwała. Nie ożywił się nawet na widok Elinor. Patrzył gdzieś w dal poprzez nią i poprzez Cockerella, jakby byli duchami, których zawsze Basta tak bardzo się obawiał.
- Co on tu robi? - zdumiała się Elinor. - Teraz już się zamykacie nawzajem?
Cockerell wzruszył ramionami.
433
- Mam jej powiedzieć? - spyta! Bastę, ale nie doczekał się odpowiedzi. Basta wciąż patrzył w przestrzeń. - Najpierw pozwolił uciec Czarodziejskiemu Językowi, a teraz wypuścił Smo-lipalucha. Tak to się traci łaski u szefa, nawet jeśli się jest jego rzekomym ulubieńcem. No cóż, ognia już od lat nie potrafisz podkładać. - Spojrzał na Bastę ze złośliwą satysfakcją.
"Pani Loredan, czas pisać testament! - pomyślała Elinor, kiedy Cockerell popchnął ją dalej. - Jeśli Capricorn każe zabić swojego najwierniejszego psa, to z tobą na pewno nie będzie się certolił".
- Hej, może byś się uśmiechnął! - krzyknął Cockerell do Ba-sty, wyjmując z kieszeni pęk kluczy. - W końcu masz teraz aż dwie kobiety do towarzystwa.
Basta oparł czoło o kraty.
- Nie dostaliście jeszcze połykacza ognia? - spytał bezbarwnym głosem jakby ochrypłym od długiego krzyku.
- Nie, ale ta gruba mówi, że dorwaliśmy Czarodziejskiego Języka. Podobno już z niego zimny trup. Widać Płaski Nos go jednak trafił. No cóż, dużo ćwiczył na kotach.
Za kratą, którą otworzył Cockerell, coś się poruszyło. W ciemnościach siedziała kobieta oparta plecami o coś, co dziwnie przypominało kamienny sarkofag. Elinor w pierwszej chwili nie mogła rozpoznać twarzy, ale w tym momencie postać się podniosła.
- Masz towarzystwo, Resa! - zawołał Cockerell, wpychając Elinor do środka. - Możecie sobie pogawędzić!
Śmiejąc się głośno, zniknął w ciemnościach. A Elinor nie wiedziała, czy się śmiać czy płakać. Wolałaby spotkać swoją ulubioną siostrzenicę w zupełnie innym miejscu.
51
"W opałach
- Nie mam pojęcia, co to znaczy - odparł Fiver z nieszczęśliwą miną. - W tej chwili nie grozi nam żadne niebezpieczeństwo, ale to się zmieni, to się zmieni.
Richard Adams, Nad rzeką
Farid usłyszał kroki, kiedy właśnie zajmowali się sporządzaniem pochodni.
Pochodnie musiały być grubsze i większe od tych, których Smolipaluch używał w czasie występów. Muszą się długo palić. Farid zdążył już Czarodziejskiemu Językowi przyciąć włosy nożem, który podarował mu Smolipaluch. Włosy wyglądały teraz jak szczotka i przynajmniej trochę zmieniały twarz Czarodziejskiego Języka. Farid pokazał mu też, którą ziemią ma sobie natrzeć twarz, żeby skóra wydawała się ciemniejsza. Tym razem nikt nie może ich rozpoznać. I wtedy usłyszał kroki. I głosy: jeden przeklinał, drugi wołał coś niezrozumiałego. Ludzie byli jeszcze zbyt daleko, by można było rozróżnić słowa.
Czarodziejski Język zgarnął pochodnie, a Farid wepchnął do plecaka Gwina, który ugryzł go przy tej okazji w palec.
- Gdzie się ukryjemy, Faridzie, gdzie? - szepnął Czarodziejski Język.
435
- Wiem! - Farid zarzucił plecak na ramię i pociągnął go za sobą w kierunku wypalonych murów domu.
Wspiął się na osmalone kamienie, tam gdzie niegdyś było okno, i zeskoczył w zeschłą trawę po drugiej stronie. Metalowa pokrywa, którą odsunął na bok, była pogięta od żaru i porośnięta smagliczką. Drobne białe kwiaty przesłaniały blachę niczym warstwa śniegu. Farid znalazł to miejsce przypadkiem, podczas długich godzin spędzanych tu z wiecznie milczącym, zamkniętym w sobie Smolipaluchem. By rozproszyć ciszę i nudę, skakał z murku w trawę i z powrotem na murek - i za którymś razem to odkrył: loch pod pokrywą. Zwrócił jego uwagę głuchy odgłos płyty, na którą skoczył. Może ta podziemna jama była po prostu dodatkową spiżarką, ale kiedyś przynajmniej jeden raz musiała posłużyć komuś za kryjówkę.
Czarodziejski Język odskoczył jak oparzony, kiedy w ciemności dotknął szkieletu. Szkielet był niewielki, właściwie za mały jak na dorosłego człowieka, poza tym leżał tak spokojnie w tym podziemnym schowku, zwinięty w kłębek, jakby ułożył się do spania. Może Farid dlatego się go nie bał, że wyglądał tak niewinnie.
"Jeśli tu w dole jest duch - myślał - to tylko jakaś smutna blada postać, której nie ma potrzeby się obawiać".
Zrobiło się ciasno, gdy Farid zaciągnął z powrotem płytę nad ich głowami. Czarodziejski Język był właściwie za duży na ten schowek, ale jego bliskość uspokajała, choć serce biło mu równie szybko jak Faridowi. Chłopiec czuł to całkiem wyraźnie, gdy leżeli przyciśnięci do siebie, nasłuchując odgłosów na górze.
Głosy odezwały się bliżej, ale były niewyraźne, stłumione przez warstwę ziemi, jak dźwięki z innego świata. W pewnej chwili ktoś postawił stopę na pokrywie i Farid wczepił się palcami w ramię Czarodziejskiego Języka. Nie puścił go już, dopóki nie nastała absolutna cisza. Dużo czasu upłynęło, nim zdecydowali się zaufać tej ciszy.
436
Kilka razy Farid odwrócił głowę, gdyż zdawało mu się, że szkielet się poruszył.
Kiedy Czarodziejski Język ostrożnie podniósł pokrywę i wyjrzał, okazało się, że intruzi naprawdę sobie poszli. Tylko świerszcze grały niezmordowanie, a z murku poderwał się do lotu przestraszony ptak.
Zabrali wszystko - ich koce, sweter Farida, w który wpełzał wieczorem niby do muszli ślimaka, nawet zakrwawione bandaże, którymi Czarodziejski Język owinął mu głowę tej nocy, kiedy do nich strzelali.
- Nic nie szkodzi - powiedział Czarodziejski Język, kiedy zatrzymali się przy wygasłym ognisku. - Dzisiaj w nocy nie będziemy potrzebowali koców. - Zmierzwił Faridowi czarne włosy i dodał: - Co ja bym bez ciebie zrobił, mistrzu podchodów, łowco królików, tropicielu kryjówek?
A Farid patrzył na swoje nagie stopy i uśmiechał się.
52
%rucha istotka
Gdy wyraziła pełną wątpliwości nadzieję, że Blaszany Dzwoneczek ucieszy się na jej widok, zapytał:
- Kto to jest Blaszany Dzwoneczek?
- Och, Piotrusiu! - zawołała wstrząśnięta. Ale nawet gdy mu wyjaśniła, nie mógł sobie przypomnieć.
- Jest ich tak wielka ilość - powiedział. Wydaje mi się, że już jej nie ma.
Myślę, że miał słuszność, bo wróżki nie żyją długo, ale są tak małe, że nawet krótki okres jest dla nich dosyć długi.
James M. Barrie, Piotruś Pan
Ludzie Capricorna szukali Smolipalucha nie tam, gdzie trzeba. Nie udało mu się wydostać z wioski. A właściwie wcale tego nie próbował. Smolipaluch był w domu Basty.
Dom stał przy uliczce, zaraz za podwórkiem Capricorna, w otoczeniu innych pustych domów, w których mieszkały tylko koty i szczury. Basta nie lubił sąsiadów, w ogóle unikał ludzi -wszystkich prócz Capricorna. Smolipaluch był pewien, że Basta najchętniej spałby pod jego drzwiami, gdyby ten mu na to pozwolił. Ale żaden z ludzi Capricorna nie mieszkał w głównym budynku. Trzymali tam jedynie straż, tylko tyle. Jadali w koście-
438
le, a spali w którymś z wielu pustych domów. To była żelazna reguła. Większość z nich bez przerwy się przeprowadzała - mieszkali w jednym domu, po czym się przenosili, gdy na przykład dach zaczynał przeciekać. Tylko Basta zajmował wciąż ten sam dom, od kiedy tutaj się osiedlili. Smolipaluch podejrzewał, że wybrał go, ponieważ pod progiem rósł dziurawiec. Żadne inne zioło nie cieszyło się taką sławą jako roślina chroniąca przed wszelkim złem - oczywiście prócz zła, które gnieździło się w sercu Basty.
Dom był zbudowany z szarego kamienia jak większość chat we wsi i miał czarne okiennice, które Basta zwykle trzymał zamknięte i na których wymalował różne znaki, mające odstraszać od niego złe moce, podobnie jak żółte kwiaty dziurawca. Czasem Smolipaluch myślał, że ustawiczne obawy Basty przed klątwami i nagłymi nieszczęściami brały się stąd, że Basta lękał się własnego mrocznego wnętrza, sądząc, że cały świat jest taki sam.
Smolipaluch miał szczęście, że udało mu się dostać do domu Basty. Gdy tylko wybiegł z kościoła, natknął się na całą chmarę ludzi Capricorna, którzy go oczywiście od razu rozpoznali. Tak, Basta faktycznie naznaczy! go na całe życie. Dzięki ich zaskoczeniu zdążył zniknąć w najbliższej uliczce, nim rzucili się w pogoń. Na szczęście Smolipaluch znał tu każdy kąt, każdy zaułek. Początkowo miał zamiar przebić się w stronę parkingu, a stamtąd prysnąć w góry, ale nagle przypomniał sobie o pustym domu Basty. Przełaził przez dziury w murach, czołgał się po piwnicach i krył za balustradami opuszczonych balkonów. Jeśli chodzi o ukrywanie się, nawet Gwin nie musiałby się za niego wstydzić. Przydało się teraz to, że wrodzona ciekawość skłaniała go do penetrowania najtajniejszych zakamarków tej wioski, jak zresztą i wszystkich innych miejsc.
Dyszał ciężko, gdy wreszcie dotarł do domu Basty. Basta był chyba jedynym człowiekiem w wiosce, który zamykał drzwi wejściowe na klucz, ale to nie stanowiło dla Smolipalucha
439
problemu. Ukrył się na poddaszu, czekając, aż jego serce się uspokoi. Drewniana podłoga była tak zmurszała, że co krok groziła zawaleniem. W kuchni znalazł dość pożywienia; w samą porę, gdyż głód skręcał mu wnętrzności. On i Resa nie dostali nic do jedzenia, od kiedy ich wsadzono do tych sieci. Sprawiało mu podwójną przyjemność, kiedy napychał sobie żołądek zapasami Basty.
Zaspokoiwszy pierwszy głód, uchylił odrobinę okiennice, by w porę usłyszeć kroki, gdyby ktoś zbliżał się do domu. Ale jedynym dźwiękiem, jaki docierał do jego uszu, było to delikatne dzwonienie, tak słabe, że ledwo słyszalne. Dopiero wtedy przypomniał sobie o wróżce, którą Meggie sprowadziła w ten pozbawiony wróżek świat.
Znalazł ją w sypialni Basty. Stało tam tylko łóżko i komoda, na której, starannie ułożone w rzędy, leżały cegły, każda uczer-niona sadzą. W wiosce krążyła plotka, że Basta zabierał na pamiątkę cegłę z każdego domu, który Capricorn kazał podpalić, choć on sam od dawna bał się ognia. Teraz okazało się, że plotka mówiła prawdę. Na jednej z cegieł stał szklany dzbanek, od którego biło matowe światło, niewiele jaśniejsze od błędnego ognika. Wróżka leżała na dnie dzbanka, zwinięta jak motyl, który właśnie opuścił kokon. Basta przykrył dzbanek talerzykiem, ale ta krucha istotka nie wyglądała na kogoś, kto ma jeszcze siłę latać.
Kiedy Smolipaluch zdjął z dzbanka talerzyk, wróżka nawet nie uniosła głowy. Smolipaluch włożył rękę do jej szklanego więzienia i ostrożnie wyjął małą istotkę. Była tak delikatna, że obawiał się, iż ją zmiażdży. Wróżki, które znał, wyglądały inaczej, były mniejsze, ale silniej zbudowane, o fiołkowej skórze, i miały po dwie pary migocących skrzydełek. Ta tutaj miała kolor skóry podobny do człowieka, a skrzydła przypominały raczej skrzydełka motyla niż ważki. Ale może lubi to samo co tamte wróżki? W każdym razie warto spróbować.
440
Smolipaluch wziął poduszkę z łóżka Basty, umieścił na wypolerowanym jak lustro stole kuchennym (w domu Basty wszystko było wypucowane i nieskazitelnie czyste jak jego śnieżnobiała koszula) i ułożył na niej wróżkę. Potem nalał mleka do miseczki i postawił ją na stole obok poduszki. Wróżka natychmiast otworzyła oczy. Wyglądało na to, że pod względem zmysłu powonienia i smaku nie różniła się od wróżek, które znał. Umoczył palec w mleku i kapnął kropelkę na jej wargi. Wróżka oblizała się jak mały, głodny kotek. Kropelka po kropelce trafiała jej do ust, aż wreszcie wróżka usiadła na poduszce i słabo poruszyła skrzydełkami. Twarz jej się zaróżowiła, ale z jej słabego podzwaniania Smolipaluch nie rozumiał ani słowa, choć znał trzy języki wróżek.
- Jaka szkoda! - szepnął, gdy wróżka rozprostowała skrzydełka i niepewnie wzleciała do sufitu. - Wobec tego nie zdołam zapytać, czy możesz mnie uczynić niewidzialnym albo tak małym, byś mnie mogła zanieść tam, gdzie Capricorn będzie odprawiał swoją uroczystość.
Wróżka spojrzała na niego z wysoka, zadzwoniła niezrozumiale i sfrunęła na brzeg szafy kuchennej.
Smolipaluch usiadł na jedynym krześle, które stało przy stole, i unosząc ku niej głowę, mówił:
- Mimo wszystko, co to za ulga zobaczyć wreszcie kogoś takiego jak ty. Gdyby jeszcze ogień w tym świecie miał więcej poczucia humoru, a zza drzewa wyjrzał czasem skrzat albo szklany człowieczek, może bym się jakoś przyzwyczaił do całej reszty - hałasu, wiecznego pośpiechu, tłoku i tego, że nie można się ukryć przed ludźmi, i do jaśniejszych nocy...
Siedział tak jeszcze długo w kuchni swego najgorszego wroga, obserwując, jak wróżka krąży po pomieszczeniu, zagląda w każdy kąt (wróżki są bardzo ciekawskie, ta najwyraźniej nie była wyjątkiem) i co chwila chłepce mleko, tak że musiał ponownie napełnić miseczkę. Kilka razy usłyszał kroki, ale za każdym razem się oddalały. Jak to dobrze, że Basta nie ma przyjaciół.
441

Powietrze wpadające przez uchylone okiennice było parne i usypiające, a wąski pas nieba widoczny ponad domami jeszcze długo miał pozostać jasny. Będzie miał dość czasu, by się zastanowić, czy powinien pójść na uroczystość Capricorna.
Po co miałby tam iść? Książkę może zdobyć później, kiedyś, gdy przewali się obecna burza i życie w wiosce wróci do utartego schematu. A co z Resą? A co ma być? Cień ją zabierze. Nie ma na to rady. Nikt nie może temu zapobiec, nawet Czarodziejski Język, choćby był naprawdę tak szalony, by tego spróbować. Ale on nic o niej nie wie, a o jego córkę nie trzeba się martwić. W końcu jest teraz ulubioną zabawką Capricorna, który na pewno nie dopuści, by Cień zrobił jej krzywdę.
"Nie, nie pójdę tam - myślał - po co? I tak nie mogę im pomóc. Zostanę w tej kryjówce przez jakiś czas. Jutro na świecie nie będzie już Basty, to już jest coś. Może wtedy ja też zniknę, odejdę na zawsze, daleko stąd...".
Nie, wiedział, że nie odejdzie. Dopóki jest tu książka.
Wróżka podfrunęła do okna i wyjrzała ciekawie na dwór.
- Zapomnij o tym, zostań tutaj! - powiedział Smolipaluch. -Ten świat na zewnątrz nie jest miejscem dla ciebie, uwierz mi.
Wróżka spojrzała na niego pytająco. Potem złożyła skrzydełka i uklękła na parapecie. I tak już pozostała, jakby nie potrafiła wybrać między dusznym pokojem a nieznaną wolnością na zewnątrz.
53
lĄ/faściwe słowa
Na jednej ulicy byJo ciemno, jak późnym wieczorem, na innej -kiedy nagły podmuch rozwiał mgłę - mizerny odblask dnia bieli! kudłate strzępy oparów. W zmieniającej się wciąż grze świateł i cieni nędzna dzielnica Soho przedstawiała ponury widok. Błotniste uliczki, obdarci przechodnie, latarnie, których nikt nie gasił nad ranem i nie zapalaj na nowo przed nadejściem ciemności - wszystko to składało się na obraz widmowego miasta z koszmaru.
Robert Louis Stevenson, Doktor Jekyll i Mr Hyde
Fenoglio pisał bez przerwy, ale kartek, które chował pod materacem, nie przybywało. Co chwila wyciągał je z ukrycia, coś skreślał, darł jedne, dokładał inne.
- Nie, nie, nie! - słyszała Meggie, jak mruczy pod nosem. -To jeszcze nie to, nie.
- Za kilka godzin zrobi się ciemno! - powiedziała w pewnej chwili niespokojnie. - A co będzie, jeśli nie skończysz?
- Przecież skończyłem! - wybuchnął. - Już z dziesięć razy skończyłem, ale wciąż nie jestem zadowolony - ściszył głos do szeptu. - Jest za dużo problemów. Co będzie na przykład, jeśli Cień po zabiciu Capricorna rzuci się na ciebie albo na mnie, albo na więźniów? I czy jest tylko to jedno
443
rozwiązanie - zabicie Capricorna? A co mam zrobić z jego ludźmi?
- Jak to co? Cień musi ich wszystkich pozabijać! - odparła Meggie. - Jak inaczej moglibyśmy wrócić do domu albo uwolnić moją mamę?
Ale Fenogliowi nie spodobał się ten pomysł.
- Boże, ależ ty jesteś bez serca! - oburzył się. - Wszystkich pozabijać? Widziałaś, jacy młodzi są niektórzy z nich? - Potrząsnął głową. - Nie, w końcu nie jestem seryjnym mordercą, tylko pisarzem. Na pewno wymyślę mniej krwawe rozwiązanie.
I znów zaczął pisać... i kreślić... i pisać od nowa, podczas gdy na zewnątrz słońce osuwało się coraz niżej, aż wreszcie jego promienie przyozdobiły szczyty wzgórz złotą szarfą.
Za każdym razem, gdy na korytarzu rozlegały się kroki, Fe-noglio chował pod materacem to, co napisał, ale nikt nie przychodził, by zobaczyć, co też ten stary człowiek tak bez przerwy bazgrze na białych kartkach papieru. Nie wiedział przecież, że Basta siedział w grobowcu.
Tego popołudnia strażników pod ich drzwiami ciągle ktoś odwiedzał. Widocznie do wioski przybyli ludzie Capricorna z innych placówek, by oglądać egzekucję. Meggie przyciskała ucho do drzwi, podsłuchując ich rozmowy. Śmiali się bez przerwy, mówili podnieconymi głosami. Wszyscy cieszyli się na czekające ich widowisko. Żaden nie wydawał się litować nad Basta, przeciwnie, wyglądało na to, że jest to dla nich dodatkową atrakcją, iż dziś w nocy zginie były ulubieniec Capricorna. O Meggie też rozmawiali. Nazywali ją małą czarownicą, pomiotem czarownicy, a niektórzy powątpiewali w jej zdolności.
Jeśli chodzi o kata Basty, to Meggie dowiedziała się niewiele więcej od tego, co mówił jej Fenoglio i co zapamiętała z lektury książki u Sroki. Nie było tego wiele. Ale w głosach za drzwiami słyszała strach i pełne czci przerażenie, które opanowywało ludzi Capricorna przy wzmiance o Bezimiennym. Tak
444
naprawdę Cienia znali tylko ci, którzy tak jak Capricorn pochodzili z książki Fenogłia. Wszyscy pozostali zaś o nim słyszeli i odmalowywali sobie w najczarniejszych barwach, jak to on załatwi więźniów. Zdania co do tego, jak dokładnie Cień zabija swoje ofiary, były różne, a w miarę jak zbliżał się wieczór, przypuszczenia na ten temat stawały się coraz potworniejsze. Wreszcie Meggie nie mogła już tego dłużej słuchać, uciekła pod okno i zakryła sobie uszy.
Była szósta - zegar na wieży kościelnej właśnie wybił godzinę - gdy Fenoglio odłożył wreszcie długopis i z zadowoloną miną przyglądał się temu, co napisał.
- Mam - wyszeptał. - Tak, to jest właśnie to. Tak się to potoczy. Będzie cudownie.
Niecierpliwie przywołał Meggie do siebie i podsunął jej kartkę.
- Czytaj! - szepnął, zerkając nerwowo w stronę drzwi.
Na korytarzu Płaski Nos przechwalał się, jak to zatruli jednemu chłopu zapasy oliwek.
- To wszystko? - Meggie z niedowierzaniem wpatrywała się w jedną jedyną zapisaną kartkę.
- Ależ tak! Zobaczysz, że więcej nie potrzeba. Ważne, żeby to były właściwe słowa. Czytaj wreszcie!
Meggie go posłuchała.
Mężczyźni za drzwiami głośno rechotali i Meggie trudno było się skoncentrować na tekście Fenogłia. Wreszcie udało jej się skupić. Zaledwie przeczytała jedno zdanie, gdy śmiechy zamilkły jak nożem uciął i w korytarzu rozległ się głos Sroki:
- Co to jest? Spotkanie towarzyskie?
Fenoglio chwycił bezcenną kartkę i wsunął ją pod materac. Właśnie poprawiał pościel, gdy Sroka stanęła w drzwiach.
- Twoja kolacja - powiedziała do Meggie, stawiając na stole talerz z parującym jedzeniem.
- A co ze mną? - spytał Fenoglio.
445
Starał się nadać swojemu głosowi wyraz beztroski, opierając się od niechcenia o łóżko, by zasłonić materac, który przesunął się w trakcie chowania kartki. Na szczęście Mortola w ogóle nie zwracała na niego uwagi. Uważała go za zwykłego kłamcę -Meggie była tego pewna - i prawdopodobnie złościło ją, że Ca-pricorn miał w tym względzie inne zdanie.
- Masz zjeść wszystko! - rozkazała Mortola. - A potem się przebierzesz. Twoje rzeczy są obrzydliwe, a poza tym zarosły brudem.
Skinęła na służącą, która jej towarzyszyła. Była to młoda dziewczyna, najwyżej cztery, pięć lat starsza od Meggie. Wyglądało na to, że i do niej już dotarły plotki o czarodziejskiej mocy Meggie. Dziewczyna trzymała na ręku śnieżnobiałą suknię. Idąc ku szafie, by ją powiesić, przemknęła zatrwożona obok Meggie, nie patrząc na nią.
- Nie chcę tej sukni! - zaprotestowała Meggie. - Chcę włożyć to! - Ściągnęła z łóżka sweter Mo, ale Mortola wyrwała jej go z ręki.
- Bzdura. Capricorn pomyśli, że wsadziliśmy cię w worek. To on wybrał dla ciebie tę suknię i ją włożysz! Albo zrobisz to sama, albo wciśniemy cię w nią siłą. Jak tylko się ściemni, przyjdę po ciebie. Umyj się i uczesz, wyglądasz jak bezpański kot.
Młoda służąca znów wyminęła Meggie z tak strwożoną miną, jakby ta mogła ją oparzyć. Sroka niecierpliwie wypchnęła ją za drzwi i sama za nią wyszła.
- Zamknij za mną! - rzuciła Płaskiemu Nosowi. - I odpraw swoich przyjaciół. Masz trzymać straż.
Płaski Nos niedbale zbliżył się do drzwi. Nim je zamknął, zrobił minę za plecami Sroki.
Meggie podeszła do sukienki wiszącej na szafie i pogładziła biały materiał.
- Biała! - mruknęła. - Nie lubię białego koloru. Śmierć ma białe psy. Mo opowiadał mi taką historię.
446
- O tak, białe, czerwonookie psy śmierci. - Fenoglio stanął za jej plecami. - Upiory też są białe, a złaknionych krwi dawnych bogów również karmiono białymi zwierzętami, tak jakby niewinność lepiej im smakowała. O nie, nie! - zaprzeczył szybko, gdy Meggie spojrzała na niego przerażona. - Wierz mi, Ca-pricorn na pewno nie myślał o czymś takim, kiedy ci przysyłał tę sukienkę. Skąd miałby znać takie opowieści? Biel to także kolor początku i końca, a my oboje - zniżył głos - ty i ja, zadbamy o to, żeby to był koniec Capricorna, a nie nasz.
Delikatnie poprowadził Meggie do stołu i posadził na krześle. Poczuła zapach pieczonego mięsa.
- Co to za mięso? - spytała.
- Wygląda na cielęcinę. A o co chodzi?
- Nie jestem głodna. - Meggie odsunęła talerz. Fenoglio patrzył na nią ze współczuciem.
- Wiesz co, Meggie? Muszę napisać o tobie opowieść, o tym, jak nas wszystkich uratowałaś samym swoim głosem. To będzie fascynująca historia...
- Ale czy się dobrze skończy?
Meggie spojrzała w okno. Za godzinę, może dwie zacznie się ściemniać. A co będzie, jeśli Mo przyjdzie na uroczystość? Jeśli będzie jeszcze raz próbował ją uwolnić? Przecież nie wie, jakie zamiary mają ona i Fenoglio. A jeśli znów zaczną do niego strzelać? A może go jednak trafili tamtej nocy... Meggie ukryła twarz w dłoniach.
Fenoglio pogładził ją po włosach.
- Wszystko będzie dobrze, Meggie - szeptał. - Wierz mi, moje historie zawsze kończą się dobrze. Jeśli tego chcę.
- Suknia ma bardzo wąskie rękawy! - poskarżyła się szeptem. - W jaki sposób wydostanę kartkę tak, żeby Sroka nic nie spostrzegła?
- Odwrócę jej uwagę. Zdaj się na mnie.
- A inni? Wszyscy zobaczą, jak będę wyciągać kartkę.
447
- Bzdura. Dasz sobie radę. - Fenoglio ujął ją pod brodę. -Wszystko będzie dobrze, Meggie! - powtórzył, ocierając palcem łzę spływającą po jej policzku. - Nie jesteś sama, chociaż wieczorem będzie ci się tak wydawać. Ja tu jestem, a gdzieś tam na zewnątrz jest Smolipaluch. Wierz mi, znam go tak dobrze jak samego siebie, na pewno się zjawi, choćby po to, by zobaczyć książkę, może nawet ją odzyskać... no, i jest jeszcze twój ojciec... i ten chłopiec, który patrzył na ciebie takimi zakochanymi oczami wtedy pod pomnikiem, kiedy spotkałem Smoli-palucha.
- Przestań! - Meggie szturchnęła go łokciem w bok. Roześmiała się, choć z powodu łez widziała wszystko jak
przez mgłę: stół, swoje ręce i pomarszczoną twarz Fenoglia. Pomyślała, że w ciągu kilku ostatnich tygodni wypłakała łez za całe życie.
- Dlaczego? To ładny chłopak. Zaraz bym się za nim wstawił u twojego ojca.
- Mówię ci, przestań!
- Przestanę, jeśli zjesz choć odrobinę. - Fenoglio z powrotem podsunął jej talerz. - A ta wasza przyjaciółka, jak ona się nazywa...?
- Elinor. - Meggie włożyła do ust oliwkę i rozgryzła ją, czując twardą pestkę.
- Właśnie. Może ona też tam gdzieś jest, razem z twoim ojcem. Wiesz, jak się dobrze zastanowić, to mamy prawie przewagę nad nimi.
Meggie zachichotała, tak że o mało nie udławiła się oliwką. Fenoglio uśmiechał się, zadowolony z siebie. Mo za każdym razem, gdy udało mu się pobudzić ją do śmiechu, unosił brwi, i robił przy tym tak poważną i zdziwioną minę, jakby mimo najszczerszych chęci nie mógł zrozumieć, co ją tak rozbawiło. Meggie oczyma duszy ujrzała jego twarz tak wyraźnie, że mogłaby jej dotknąć ręką.
448
- Wkrótce zobaczysz ojca! - szeptał Fenoglio. - I wtedy mu opowiesz, że ot tak, przy okazji, znalazłaś swoją matkę i uratowałaś ją z rąk Capricorna. To jest coś, prawda?
Meggie w milczeniu skinęła głową.
Suknia drapała ją w szyję i w ramiona. Nie wyglądała jak strój dziewczynki, lecz raczej jak suknia dorosłej osoby, i była nieco za duża. Kiedy Meggie zrobiła kilka kroków, od razu ją przydeptała. Rękawy były wąskie, ale kartka papieru, cieniutka jak skrzydełka ważki, dała się schować bez problemu. Meggie na próbę kilka razy wsunęła i wysunęła kartkę. Wreszcie pozostawiła ją w rękawie. Papier lekko szeleścił, gdy poruszała dłonią lub unosiła rękę.
Blady księżyc świecił nad wieżą kościelną, a noc nosiła jego blask niby zasłonę na twarzy, kiedy Sroka wróciła, by zabrać Meggie.
- Nie uczesałaś się! - stwierdziła ze złością.
Tym razem przyprowadziła inną służącą, przysadzistą kobietę z czerwoną twarzą i czerwonymi rękami, która najwyraźniej ani trochę nie obawiała się czarodziejskiej mocy Meggie. Brutalnie zatopiła grzebień w jej włosach, tak że Meggie omal nie krzyknęła.
- Buty! - powiedziała Sroka, spostrzegłszy gołe palce stóp wystające spod sukienki. - Czy nikt nie pomyślał o butach?
- Może spokojnie włożyć te - służąca wskazała na sfatygowane adidasy Meggie. - Suknia jest długa i nie będzie ich wcale widać. A poza tym czarownice chodzą chyba boso?
Sroka spiorunowała ją wzrokiem i służącej słowa zamarły na ustach.
- Właśnie! - wykrzyknął Fenoglio, który przez cały czas przyglądał się z drwiącą miną, jak obie kobiety doprowadzają Meggie do porządku. - Czarownice zawsze chodzą boso. A czy
449
ja też mam się przebrać na tę uroczystą chwilę? Co się właściwie nosi przy okazji takiej egzekucji? Przypuszczam, że będę siedział obok samego Capricorna?
Sroka wysunęła podbródek. Był wyjątkowo miękki i mały, jakby pochodził z zupełnie innej, łagodniejszej twarzy.
- Ty możesz zostać tak, jak jesteś - odrzekła, wpinając Meg-gie we włosy wysadzaną perłami spinkę. - Więźniowie nie muszą się przebierać. - Słowa kapały z jej ust jak trucizna.
- Więźniowie? Co to ma znaczyć? - Fenoglio odsunął krzesło.
- Tak, więźniowie, a co innego?
Odstąpiła kilka kroków i zlustrowała Meggie nieżyczliwym spojrzeniem.
- Tak już musi zostać - stwierdziła. - Dziwne, z rozpuszczonymi włosami kogoś mi przypomina.
Meggie szybko spuściła głowę. Fenoglio nie dał Sroce czasu na głębsze zastanowienie się nad tą obserwacją, ściągając jej uwagę na siebie.
- Nie jestem zwykłym więźniem, łaskawa pani, ustalmy to raz na zawsze! - wybuchnął. - Beze mnie nie byłoby tego wszystkiego, włącznie z pani niezbyt sympatyczną osobą!
Sroka rzuciła mu ostatnie pogardliwe spojrzenie i chwyciła Meggie za rękę, na szczęście nie tę, gdzie ukryte były bezcenne słowa Fenoglia.
- Strażnik przyjdzie po ciebie, kiedy nadejdzie pora - rzekła jeszcze do niego, ciągnąc Meggie do drzwi.
- Pamiętaj, co ci mówił ojciec! - krzyknął Fenoglio, gdy Meggie była już na korytarzu. - Żeby słowa ożyły, musisz czuć ich smak na języku!
- No, idźże! - Sroka szturchnęła Meggie w plecy, zamykając za sobą drzwi.
Ledwie domówiwszy tych stów, Bagheera poderwała się z miejsca.
- Mam, mam pomysł! Biegnij co żywo w dolinę, ku chatom ludzkim, i przynieś no stamtąd odrobinę Czerwonego Kwiecia, które oni hodują... a gdy przyjdzie odpowiednia pora, będziesz miał potężnego sprzymierzeńca... potężniejszego niż ja i Baloo oraz ci z Gromady, którzy cię kochają. Biegnij po Czerwone Kwiecie!
Mówiąc o Czerwonym Kwieciu, Bagheera miała na myśli ogień. Żywioł ten budzi w każdym dzikim zwierzęciu śmiertelną trwogę, przeto żaden z mieszkańców matecznika nie waży się nazwać ognia po imieniu, ale wynajduje tysiące sposobów na jego opisanie.
Rudyard Kipling, Księga dżungli
Wyruszyli w drogę, gdy zmierzch zaczął otulać wzgórza. Gwina zostawili w obozie. Po tym, co im się przytrafiło podczas ostatniej nocnej wycieczki do wioski Capricorna, nawet Farid uznał, że tak będzie rozsądniej. Czarodziejski Język puścił go przodem. Nie miał pojęcia, że Farid boi się duchów i innych nocnych istot - chłopiec potrafił ukryć przed nim swoje lęki lepiej niż przed Smolipaluchem. Z drugiej strony Czarodziejski Język nie szydził z niego z powodu jego strachu przed ciemnością, tak jak to robił Smolipaluch. I dziwna rzecz, ale to
451
rozpraszało wszelkie obawy, jak zwykle czyniło to tylko światło dnia.
Schodząc po zboczu ostrożnym, ale pewnym krokiem Farid słyszał, jak duchy szepczą w drzewach i zaroślach, ale nie zbliżały się, tak jakby się go bały, jakby słuchały jego rozkazów, tak jak ogień słuchał rozkazów Smolipalucha.
Ogień. Postanowili go podłożyć pod dom Capricorna. W ten sposób nie dotrze tak szybko do wzgórz, a zagrozi temu, co dla Capricorna jest najcenniejsze - jego skarbcowi.
Tym razem wioska nie była wyludniona jak ostatnim razem. Huczało w niej jak w ulu. Parking patrolowało aż czterech uzbrojonych strażników, a wzdłuż siatki odgradzającej dawne boisko zaparkowany był rząd samochodów. Włączone reflektory rzucały snopy jaskrawego światła, tak że boisko wyglądało jak biała chustka, którą ktoś rozpostarł w ciemnościach.
- A więc tam się ma odbyć ten spektakl - szepnął Czarodziejski Język, gdy zbliżyli się do pierwszych domów. - Biedna Meggie!
Pośrodku boiska wzniesiono coś w rodzaju podium, a naprzeciwko ustawiono klatkę przeznaczoną dla potwora, którego miała sprowadzić córka Czarodziejskiego Języka, albo dla skazańców. Po lewej stronie placu, tyłem do siatki i wioskowych domów, stały rzędy drewnianych ławek, na których przycupnęło już kilka Czarnych Kurtek niby kruki, które znalazły sobie przytulne i ciepłe miejsce na nocleg.
Przez chwilę zastanawiali się, czy nie zakraść się do wioski od strony parkingu. Wśród tylu obcych nikt by ich tak szybko nie rozpoznał. Ale po namyśle zdecydowali się na dłuższą, ale za to mniej oświetloną drogę.
Farid znów szedł przodem, wykorzystując jako osłonę każdy pień drzewa, trzymając się wciąż wzgórz leżących powyżej domów, dopóki w dole nie pojawiła się niezamieszkana część wio-
452
ski, wyglądająca tak, jakby rozdeptała ją stopa olbrzyma. Tej nocy nawet tutaj było więcej patroli niż zwykle. Co chwila musieli się kryć w cieniu bramy, kulić za murkiem albo wskakiwać przez okno, by z bijącym sercem przeczekać, aż minie ich strażnik. Na szczęście w wiosce Capricorna było wiele ciemnych zaułków, a strażnicy snuli się po uliczkach tak znudzeni, jak tylko mogą to czynić ludzie pewni, że nic im nie grozi.
Farid miał ze sobą plecak Smolipalucha, a w nim wszystko, co potrzeba, by rozpalić szybki, gorący ogień. Czarodziejski Język dźwigał drewno, które zebrali na wypadek, gdyby płomienie nie znalazły dostatecznie dużo pożywki między kamieniami. Poza tym zostawała jeszcze benzyna Capricorna. Farid czuł w nozdrzach jej zapach od tamtej nocy, kiedy ich uwięzili. Zbiorniki były słabo pilnowane, a zresztą może wcale nie okażą się potrzebne.
Noc była bezwietrzna, ogień będzie się palił spokojnie i równo. Farid pamiętał dobrze przestrogi Smolipalucha: "Nigdy nie rozpalaj ognia, kiedy jest wiatr. Wystarczy, że raz w niego dmuchnie i ogień zapomni o tobie, wiatr będzie w niego dął i dął, aż ogień wzrośnie ponad miarę, spadnie na ciebie i pokąsa cię, ogryzie ci skórę z kości". Ale dzisiaj wiatr spał, a nieruchome powietrze wypełniało uliczki, tak jak ciepła woda wypełnia wiadro.
Mieli nadzieję, że plac przed domem Capricorna zastaną pusty, tymczasem kiedy wyjrzeli ostrożnie zza rogu bocznej uliczki, zobaczyli przed kościołem co najmniej pięciu drabów.
- Co oni tu jeszcze robią? - szepnął Farid, podczas gdy Czarodziejski Język pociągnął go w cień niszy jakiegoś domu. -Przecież zabawa zaraz się zacznie.
W tej chwili z domu Capricorna wyszły dwie służące, każda ze stertą talerzy w rękach. Skierowały się do kościoła, widocznie po udanej egzekucji miała się tam odbyć uczta. Kiedy służące przechodziły obok Czarnych Kurtek, odezwały się gwizdy
453
mężczyzn. Jedna o mało nie upuściła naczyń, gdy któryś z nich lufą strzelby próbował jej zadrzeć spódnicę. Był to ten sam mężczyzna, który poprzedniej nocy rozpoznał Czarodziejskiego Języka. Farid dotknął świeżej rany na czole i jął obrzucać go najgorszymi przekleństwami, jakie znał. Żeby go dżuma dopadła, żeby go świerzb pokrył... dlaczego akurat on musi tutaj stać? Ale gdyby nawet udało im się przejść tak, by ich nie rozpoznał, jak mają podłożyć ogień, kiedy oni wszyscy tu sterczą?
- Spokojnie - szepnął Czarodziejski Język. - W końcu sobie pójdą. Tymczasem musimy wybadać, czy Meggie już wyszła.
Farid skinął głową i spojrzał w kierunku wielkiego domu. W dwóch oknach paliło się jeszcze światło, ale to niczego nie dowodziło.
- Zakradnę się i zobaczę, czy jest już na boisku - szepnął. Może wyprowadzili już Smolipalucha z kościoła, może siedzi
zamknięty w klatce na boisku i Farid zdoła mu szepnąć, że mają ze sobą jego najlepszego przyjaciela - ogień, który go uratuje.
Nocne cienie wypełniały wiele zaułków mimo jaskrawo świecących reflektorów i Farid właśnie miał zamiar skorzystać z ich osłony, gdy otworzyły się drzwi domu Capricorna. Z domu wyszła ta stara z twarzą sępa, ciągnąc za sobą córkę Czarodziejskiego Języka. Farid ledwo ją rozpoznał w długiej białej sukni, którą miała na sobie. Za nimi wysunął się mężczyzna, który tamtej nocy do nich strzelał. Rozejrzał się wokoło, po czym wyciągnął z kieszeni pęk kluczy, zamknął drzwi i przywołał jednego z grupy mężczyzn stojących przed kościołem. Prawdopodobnie kazał mu pilnować domu. A więc jeden pozostanie na straży, kiedy inni pójdą na plac.
Farid czuł, że każdy mięsień Czarodziejskiego Języka jest napięty aż do bólu - za chwilę skoczy w kierunku córki prawie tak bladej jak jej sukienka. Farid ostrzegawczo zacisnął palce na jego ramieniu. Jeden nieostrożny ruch i opuści zbawczy mrok.
- Nie! - Przestraszony Farid przytrzymał go z całych sił.
454
Nie było to łatwe, w końcu sięgał Czarodziejskiemu Językowi zaledwie do ramienia. Na szczęście ludzie Capricorna nie patrzyli w ich kierunku, spoglądali w ślad za starą, która przeszła przez plac tak szybko, że dziewczynka, nadążając za nią, kilka razy potknęła się, przydeptaj ąc sobie suknię.
- Wygląda bardzo blado - szepnął Czarodziejski Język. -O Boże, widziałeś, jak ona się boi? Może spojrzy na nas, może zdołamy dać jej jakiś znak...
- Nie! - Farid wciąż przytrzymywał go obiema rękami. - Musimy podłożyć ogień. Tylko to może jej pomóc. Proszę cię, Czarodziejski Języku, mogą cię zobaczyć!
- Przestań mnie nazywać Czarodziejskim Językiem. Dostaję już od tego bzika.
Stara kobieta zniknęla wraz z Meggie pomiędzy domami. Płaski Nos podążył za nimi niezdarnie jak niedźwiedź, którego wtłoczono w czarny uniform, a potem - nareszcie! - odeszła reszta mężczyzn. Ze śmiechem zniknęli w uliczce, ciesząc się na to, co obiecywała ta noc: śmierć zaprawioną strachem i pojawienie się nowej okropności w tej przeklętej wiosce.
Pozostał tylko strażnik przed domem Capricorna. Z ponurą miną patrzył w ślad za odchodzącymi towarzyszami. Kopnął puste pudełko po papierosach i uderzył pięścią w ścianę. Tylko jego ominie ta przyjemność! Ten na wieży mógł chociaż z daleka się przyglądać, a on...
Liczyli się z tym, że przed domem będzie strażnik. Farid wyjaśnił Czarodziejskiemu Językowi, jak najlepiej się go pozbyć, a Czarodziejski Język skinął głową, zgadzając się na ten plan. Kiedy przebrzmiały kroki ludzi Capricorna i docierał do nich już tylko stłumiony gwar od strony parkingu, wyszli z cienia, udając, że właśnie skręcili w tę uliczkę, i idąc obok siebie skierowali się wprost na strażnika. Ten łypnął na nich nieufnie, odepchnął się od ściany i ściągnął fuzję z ramienia. Strzelba zaniepokoiła Farida, odruchowo dotknął czoła. Dobrze chociaż, że
455
strażnik nie należał do tych, którzy mogliby ich od razu rozpoznać, nie był to ani Kulawy, ani Basta, ani żaden z najbliższych siepaczy Capricorna.
- Hej, musisz nam pomóc! - krzyknął Czarodziejski Język, nie zwracając uwagi na strzelbę, którą tamten trzymał gotową do strzału. - Ci durnie zapomnieli o fotelu Capricorna. Musimy go zanieść na plac.
Strażnik nie odrywał strzelby od ramienia.
- O, do licha! Tylko tego jeszcze brakowało. To draństwo jest takie ciężkie, że można się przedźwignąć. Skąd jesteście? -Przyglądał się Czarodziejskiemu Językowi, jakby próbował sobie przypomnieć, czy go już kiedyś widział. Na Farida zupełnie nie zwracał uwagi. - Jesteście z północy? Podobno nieźle się tam zabawiacie.
- To fakt. - Czarodziejski Język podszedł do niego tak blisko, że ten cofnął się o krok. - No chodź, Capricorn nie lubi czekać.
Strażnik ponuro skinął głową.
- Dobrze już, dobrze - mruknął, spoglądając w kierunku kościoła. - I tak nie ma sensu tu sterczeć. Co oni sobie myślą? Ze wypluwacz ognia się zakradnie, żeby ukraść złoto? Ten facet zawsze był tchórzem, już dawno zwiał, gdzie pieprz rośnie...
W tym momencie Czarodziejski Język błyskawicznie wyrwał mu strzelbę i uderzył kolbą w głowę, powalając na ziemię, po czym szybko zaciągnął go na tyły domu Capricorna, gdzie noc była czarna jak sadza.
- Słyszałeś, co on powiedział? - rzekł gorączkowo Farid, kneblując nieprzytomnego strażnika i pętając mu nogi; znał się na tym lepiej od Czarodziejskiego Języka. - Smolipaluch uciekł! Tylko jego mógł mieć na myśli! Zwiał, gdzie pieprz rośnie, tak powiedział!
- Słyszałem i też się z tego cieszę. Ale moja córka wciąż jest tutaj.
456
Czarodziejski Język wcisnął mu plecak do rąk i rozejrzał się. Plac nadal wyglądał jak wymarły, jakby oni dwaj byli jedynymi ludźmi w całej wiosce Capricorna. Kroków strażnika na wieży też nie było słychać, pewnie tej nocy gapił się tylko na jasno oświetlone boisko.
Farid wyciągnął z plecaka Smolipalucha dwie pochodnie i butelkę łatwo palnego płynu.
"Zwiał im! - myślał. - Po prostu zwiał!".
Miał ochotę roześmiać się głośno.
Czarodziejski Język pobiegł do domu Capricorna, zajrzał do kilku okien, a w końcu wybił jedno dłonią owiniętą w kurtkę, by stumić odgłos tłuczonego szkła. Od strony parkingu dochodziły ich śmiechy i muzyka.
- Zapałki! Nie mogę ich znaleźć! - Farid nerwowo grzebał w rzeczach Smolipalucha, aż Czarodziejski Język odebrał mu plecak.
- Daj - szepnął. - A ty tymczasem przygotuj pochodnie. Farid posłusznie zabrał się do pracy. Zaczął nasączać watę
wydzielającym ostry zapach płynem.
"Smolipaluch wróci po Gwina - rozmyślał przy tym - i wtedy mnie zabierze".
Z jednej z uliczek doszły ich głosy mężczyzn. Przez parę strasznych chwil wydawało się, że głosy się zbliżają, ale wreszcie przebrzmiały w oddali, pochłonęły je dźwięki muzyki dochodzące od strony parkingu i wypełniające noc niczym cuchnąca ciecz.
Czarodziejski Język wciąż szukał zapałek.
- Pfuj! - prychnął w pewnej chwili, gwałtownie wyszarpując rękę z plecaka.
Do palców przyczepiły mu się bobki odchodów kuny. Otarł dłoń o mur, sięgnął jeszcze raz do plecaka i rzucił Faridowi pudełko zapałek. A potem wyciągnął jeszcze coś - małą książeczkę, którą Smolipaluch przechowywał w wewnętrznej kieszeni plecaka. Farid często ją przeglądał. Były tam powklejane wycię-
457
te z książek obrazki wróżek i czarownic, skrzatów, nimf i prastarych drzew... Czarodziejski Język kartkował książeczkę, podczas gdy Farid przygotowywał drugą pochodnię. Między stronami książki tkwiło zdjęcie - zdjęcie służącej Capricorna, kobiety, która próbowała pomóc Smolipaluchowi i która miała za to umrzeć tej nocy. Czy ona też uciekła? Czarodziejski Język przyglądał się fotografii jak zaczarowany, jakby cały świat przestał istnieć.
- Co jest? - Farid przytknął płonącą zapałkę do nasączonej waty.
Płomień strzelił wysoko, syczący i wygłodniały. Jaki był piękny! Farid oblizał palec i przesunął nim przez płomień.
- Trzymaj! - podał Czarodziejskiemu Językowi zapaloną pochodnię.
Lepiej, żeby to on ją wrzucił do środka, w końcu jest wyższy. Ale Czarodziejski Język stał bez ruchu, wpatrując się w znalezioną fotografię.
- To jest ta kobieta, która pomogła Smolipaluchowi - powiedział Farid. - Ta, którą też złapali! Zdaje się, że jest w niej zakochany. Bierz! - Jeszcze raz wyciągnął pochodnię. - Na co czekasz?
Czarodziejski Język spojrzał na niego, jakby ten obudził go z głębokiego snu.
- Aha, zakochany - mruknął, biorąc od Farida pochodnię. Schował zdjęcie do wewnętrznej kieszeni kurtki, rozejrzał
się po pustym placu i wrzucił pochodnię przez wybite okno do wnętrza domu Capricorna.
- Podsadź mnie! Chcę zobaczyć, jak się pali! - poprosił Farid. Czarodziejski Język spełnił jego prośbę. Pokój, do którego
wrzucił pochodnię, był czymś w rodzaju biura. Farid zobaczył portret Capricorna na ścianie, biurko i leżący na nim papier. Widocznie ktoś tu jednak umiał pisać. Płonąca pochodnia upadła na zapisane kartki, ogień siorbał i mlaskał, szeptał uszczę-
458
śliwiony tak suto zastawionym stołem, wystrzelił wysoko, ze stołu przerzucił się na zasłony przy oknie, chciwie pochłaniał ciemny materiał coraz wyżej i wyżej. Cały pokój wypełnił się czerwienią i żółcią. Przez rozbitą szybę buchnął dym, szczypiąc Farida w oczy.
- Muszę iść! - Czarodziejski Język bez ostrzeżenia opuścił go na ziemię.
Muzyka umilkła. W jednej chwili zapanowała upiorna cisza. Czarodziejski Język ruszył biegiem ulicą prowadzącą na parking.
Farid patrzył w ślad za nim. On miał jeszcze coś do zrobienia. Poczekał, aż płomienie zaczną się wydobywać przez okno, po czym zaczął krzyczeć, a jego glos odpowiedział echem na pustym placu:
- Pali się! Dom Capricorna się pali!
Z bijącym sercem pobiegł wzdłuż budynku i spojrzał na wieżę kościelną. Strażnik zerwał się na równe nogi. Farid zapalił drugą pochodnię i rzucił ją pod drzwi kościoła. W powietrzu rozszedł się zapach dymu. Strażnik zesztywniał, odwrócił się -i nareszcie uderzył w dzwon.
A Farid pobiegł tą samą drogą co Czarodziejski Język.
55
Zdrada, gadatliwość i głupota
- Muszę niechybnie zginąć, nie ma drogi, która by mnie zdołała wywieść z tego zamkniętego szczelnie więzienia.
Ali Baba i czterdziestu rozbójników [w:] Baśnie z 1001 nocy

Elinor uważała, że trzyma się naprawdę dzielnie. Chociaż nie wiedziała jeszcze, co ją właściwie czeka - jeśli jej siostrzenica wiedziała coś więcej na ten temat, to jej o tym nawet nie wspomniała - nie miała wątpliwości, że nie będzie to nic miłego.
Również Teresa nie dała okazji ludziom Capricorna, którzy ją wyciągali z grobowca, by zobaczyli jej łzy. Przeklinać i złorzeczyć im nie mogła. Straciła głos niby ubranie, które kiedyś nosiła. Na szczęście zostały jej jeszcze dwie karteczki, pogniecione, brudne i o wiele za małe, by mogły pomieścić wszystkie słowa, jakie uzbierały się w ciągu dziewięciu lat, ale dobre było i to. Calutkie wypełniła drobnymi literkami, aż nie miała już gdzie napisać choćby jednego wyrazu. Nie chciała mówić o sobie i tym, co przeżyła, niecierpliwie machając ręką, gdy Elinor szeptem ją o to zapytała. Nie, wolała sama bez przerwy zadawać pytania - wyłącznie o córkę i męża. A Elinor szeptała jej odpowiedzi do ucha tak cichutko, by Basta nie zorientował się, że obie kobiety, które miały razem z nim umrzeć, znają się od czasu,
460
gdy młodsza zaczęła stawiać pierwsze kroki, ucząc się chodzić pomiędzy niekończącymi się - i wtedy jeszcze po brzegi wypełnionymi książkami - regałami w domu Elinor.
Za to Basta trzymał się gorzej. Za każdym razem, gdy ku niemu zerkały, widziały jego ręce zaciskające się na kratach, z białymi kostkami, które odcinały się od śniadej skóry dłoni. W pewnej chwili Elinor wydało się nawet, że słyszy jego płacz, ale kiedy ich wyprowadzano, miał twarz zastygłą jak trup, a gdy zamknięto ich w klatce na placu, przycupnął w odległym kącie niczym lalka, którą nikt już nie chce się bawić.
Klatka śmierdziała psami i surowym mięsem, przypominała zresztą budę psa. Niektórzy z ludzi Capricorna, idąc do przygotowanych dla nich ławek, wodzili lufami strzelb po srebrzysto-szarych prętach siatki. A pod adresem Basty padło tyle szyderczych uwag, że wystarczyłoby dla dziesięciu ludzi. On jednak nie poruszył się ani razu, pogrążony w bezdennej rozpaczy.
Mimo to Elinor i Teresa trzymały się od niego z daleka - na ile to było możliwe w ciasnej klatce - i z daleka od kraty, od palców wtykanych między sztaby, od wykrzywionych grymasem twarzy, od niedopałków cygar wrzucanych do środka. Stały przytulone do siebie, ciesząc się i zarazem smucąc, że są tu razem.
Na obrzeżu boiska, tuż obok wejścia, starannie oddzielone od mężczyzn siedziały kobiety, które usługiwały Capricornowi. W tej grupie nie znać było ani śladu radosnego podniecenia panującego wśród zgromadzonych mężczyzn. Większość twarzy zdradzała przygnębienie, a spojrzenia kobiet - pełne lęku i współczucia - co chwila wędrowały ku Teresie.
Capricorn pojawił się dopiero wtedy, gdy wszystkie ławki się zapełniły. Dla wyrostków nie było miejsca na ławkach - przycupnęli na ziemi przed siedzącymi rzędem Czarnymi Kurtkami. Capricorn minął ich obojętnie, jak gdyby byli jedynie stadem wron, które zgromadziły się tu na jego rozkaz. Tylko przy klatce, w której tkwili skazańcy, zwolnił kroku, obrzucając każde
461
z nich zadowolonym spojrzeniem. W Bastę na chwilę wstąpiło życie, gdy jego dawny pan i mistrz zatrzymał się przed klatką. Uniósł głowę, patrząc błagalnie na Capricorna jak pies proszący swego pana o przebaczenie, lecz Capricorn bez słowa ruszył dalej. Gdy usiadł w swoim wielkim czarnym fotelu, Cockerell stanął za nim, bojowo rozstawiając nogi - widocznie był teraz nowym faworytem.
- Wielkie nieba, przestań wreszcie tak na niego patrzeć! -warknęła Elinor, widząc, że Basta wciąż wodzi wzrokiem za Ca-pricornem. - Ma zamiar oddać cię na żer jak muchę żabie, czy to cię nie oburza? Zawsze miałeś w pogotowiu te swoje groźne powiedzonka: obetnę ci język, potnę cię na plasterki... gdzie one się podziały?
Ale Basta tylko zwiesił głowę i gapił się w ziemię. Elinor pomyślała, że wygląda jak ostryga, z której wyssano cały miąższ wraz z życiem.
Kiedy Capricorn zajął miejsce w fotelu i umilkła muzyka, na placu zjawiła się Meggie. Wcisnęli ją w okropną suknię, ale głowę trzymała dumnie podniesioną, a stara, nazywana przez wszystkich Sroką, musiała użyć niemałej siły, by zaciągnąć ją do drewnianego podwyższenia, które Czarne Kurtki wzniosły pośrodku boiska. Na estradzie stało samotne krzesło wyglądające, jakby ktoś zapomniał je stamtąd zabrać.
"Bardziej by pasowała szubienica" - pomyślała Elinor.
Meggie spojrzała na ciotkę.
-Witaj, skarbie! - wykrzyknęła Elinor, gdy spoczął na niej przerażony wzrok Meggie. - Nie martw się, jestem tu tylko dlatego, że nie chciałam przegapić twojego czytania!
Po przybyciu Capricorna na boisku zrobiło się tak cicho, że słowa Elinor wypełniły cały plac. Słowa te tętniły nieustraszonym męstwem. Na szczęście nikt nie mógł słyszeć bicia jej serca tłukącego się jak oszalałe w piersiach. Nikt nie zauważył, że lęk zapiera jej dech. Elinor włożyła pancerz - swój nieprzeniknio-
462
ny, wielce pożyteczny pancerz, który zakładała w trudnych chwilach. Każde nowe zmartwienie hartowało go tylko, a zmartwień w życiu Elinor nie brakowało.
Kilka Czarnych Kurtek roześmiało się przy tych słowach i nawet po twarzy Meggie przemknął nikły uśmiech. Elinor objęła Teresę ramieniem i przyciągnęła ją do siebie.
- Przypatrz się swojej córce - szepnęła. - Jest taka dzielna jak... jak...
Na próżno szukała w myślach jakiejś bohaterki książkowej, z którą mogłaby ją porównać, przychodzili jej do głowy tylko mężczyźni, a zresztą żaden z nich nie był na tyle odważny, by dorównać tej dziewczynce, która stała tam wyprostowana jak świeca i wysuwając podbródek, nieustraszonym wzrokiem mierzyła ludzi Capricorna.
Sroka przyprowadziła nie tylko Meggie, ale także jakiegoś starszego mężczyznę. Elinor przypuszczała, że jest to człowiek, który nawarzył im tego piwa - ten cały Fenoglio, który wymyślił Capricorna, Bastę i pozostałe straszydła, nie wyłączając potwora, który miał je dziś wieczór pozbawić życia. Elinor zawsze była lepszego zdania o książkach niż o pisarzach, toteż obrzuciła starego człowieka nieprzyjaznym spojrzeniem, gdy przechodził obok klatki prowadzony przez Płaskiego Nosa. Nieopodal fotela Capricorna było dla niego przygotowane krzesło. Elinor zastanawiała się, czy to znaczy, że Capricorn zyskał nowego przyjaciela, lecz gdy Płaski Nos z krwiożerczą miną ustawił się za jego krzesłem, zrozumiała, że jest to raczej nowy więzień.
Gdy tylko Fenoglio usiadł, Capricorn podniósł się z fotela i bez słowa jął wodzić spojrzeniem po długich rzędach swoich ludzi, wolno, jakby przywoływał na pamięć zasługi lub potknięcia każdego z nich. Cisza, jaka zapanowała, pachniała strachem. Umilkły śmiechy, nie słychać było nawet szeptów.
- Większości z was - zagrzmiał Capricorn - nie muszę wyjaśniać, za co mają być ukarani trzej więźniowie, których tu dziś
463
widzicie! Pozostałym powinno wystarczyć, gdy powiem krótko, że chodzi o zdradę, gadatliwość i głupotę. Można się spierać, czy głupota jest przestępstwem zasługującym na śmierć. Ja uważam, że tak, gdyż może mieć takie same skutki jak zdrada.
Przy ostatnim zdaniu Capricorna na ławkach zapanowało poruszenie. W pierwszej chwili Elinor pomyślała, że jest to skutek jego słów, ale wtedy usłyszała dzwon. Nawet Basta uniósł głowę, gdy noc wypełniła się jego brzmieniem. Na dany przez Capricorna znak Płaski Nos skinął na pięciu mężczyzn i spiesznie oddalił się wraz z nimi. Pozostali szeptali między sobą, a niektórzy zerwali się, spoglądając ku zabudowaniom wioski. Ale Capricorn podniósł rękę, by uciszyć stłumiony gwar.
- To nic takiego! - wykrzyknął donośnym, ostrym głosem i w jednej chwili zapadła cisza. - To tylko ogień, nic więcej. A na ogniu się w końcu znamy, prawda?
Rozległy się śmiechy, ale niektórzy - zarówno mężczyźni, jak i kobiety - wciąż z niepokojem obracali głowy w stronę wioski.
A więc jednak to zrobili. Elinor przygryzła wargi do bólu. Mortimer z chłopakiem podpalili wioskę. Ponad dachami nie widać było jeszcze dymu i wkrótce wszystkie twarze zwróciły się ku Capricornowi, który opowiadał coś o zdradzie i zakłamaniu,
0 dyscyplinie i niebezpiecznych zaniedbaniach, ale Elinor prawie go nie słuchała. Spoglądała wciąż ku wiosce, zdając sobie sprawę, że nie jest to zbyt mądre.
- Tyle na temat obecnych tu więźniów! - wykrzyknął Capricorn. - Przejdźmy do tych, którzy umknęli.
Tu Cockerell podniósł worek leżący za fotelem Capricorna
1 podał mu go. Capricorn z uśmiechem sięgnął do środka, wyjął coś i podniósł do góry - był to kawałek materiału, jakby fragment koszuli czy sukni, poszarpany i pokryty plamami krwi.
- Nie żyją! - krzyknął Capricorn do zgromadzonej publiki. -Oczywiście wolałbym ich widzieć tutaj, ale niestety, nie dało się tego uniknąć: zostali zastrzeleni podczas ucieczki. No cóż, jeśli
464
chodzi o tego zdrajcę połykacza ognia, którego prawie wszyscy znacie, to nie będę po nim płakał, a Czarodziejski Język na szczęście pozostawił po sobie córkę, która odziedziczyła jego zdolności.
Teresa spojrzała na Elinor wzrokiem stężałym ze strachu.
- On kłamie - szepnęła do niej Elinor, choć sama nie mogła oderwać oczu od zakrwawionych szmat. - Wykorzystuje moje kłamstwa! To nie jest krew, to farba, po prostu farba...
Ale widziała, że siostrzenica jej nie wierzy. Wierzyła w te zakrwawione strzępy tak samo jak jej córka. Elinor poznała to po twarzy Meggie. Miała ochotę krzyknąć do niej, że Capricorn kłamie, ale chciała przecież, by on jeszcze przez jakiś czas był przeświadczony, że tamci nie żyją i że nikt nie zakłóci jego pięknego święta.
- O tak, przechwalaj się zakrwawioną szmatą, ty nędzny podpalaczu! -wrzasnęła poprzez kraty. - Ciesz się z tego! Po co ci jeszcze potwór? Wy wszyscy jesteście potworami! Wszyscy co do jednego! Mordercy książek, porywacze dzieci!
Ale nikt nie zwracał na nią uwagi. Na ławkach rozległy się pojedyncze śmiechy, a Teresa podeszła do krat i trzymając się metalowych prętów, spoglądała ku Meggie.
Capricorn rzucił zakrwawiony materiał na oparcie fotela. "Znam ten materiał! - myślała Elinor. - Już go gdzieś widziałam. Oni żyją. Bo inaczej kto by podłożył ogień? Pożeracz Zapałek!" - szeptał w niej jakiś głos, ale Elinor go ignorowała.
Nie, ta historia musi się szczęśliwie zakończyć. Po prostu nie może być inaczej! Przecież nigdy nie lubiła historii, które się smutno kończą.
56
Cień
Moje niebo to mosiądz
Moja ziemia - żelazo
Mój księżyc jest grudą gliny
Dżumą me słońce
Które praży o południu
A nocą
Jest wyziewem śmierci
William Blake, Druga skarga Eniona
W książkach czytamy często, że nienawiść rozpala, ale podczas uroczystości Capricorna Meggie przekonała się, że nienawiść to chłód, lodowata dłoń, która sprawia, że serce w człowieku zastyga i uciska niczym zaciśnięta pięść. Pod wpływem nienawiści Meggie marzła, choć ciepłe powietrze owiewało ją łagodnie, jakby chciało przekonać, że świat jest wciąż piękny i dobry mimo pokrytej pierścieniami dłoni Capricorna dotykającej zakrwawionej szmaty.
- W porządku, to tyle w tej sprawie! - krzyknął. - Przejdźmy teraz do właściwej przyczyny, dla której się tutaj zebraliśmy. Otóż dziś w nocy nie tylko wymierzymy karę kilku zdrajcom, ale będziemy też świętować spotkanie ze starym przyjacielem. Nie-
466
którzy z was na pewno go sobie przypominają, a inni - obiecuję wam to - nigdy go już nie zapomną po tym spotkaniu.
Chudą twarz Cockerella wykrzywił grymas. Najwyraźniej nie cieszył się zbytnio na to wydarzenie. Na innych twarzach też pojawił się lęk po ostatnich słowach Capricorna.
- Dobrze, dość gadania. Posłuchajmy teraz, jak ktoś czyta.
Z tymi słowy Capricorn usiadł wygodnie w fotelu i skinieniem głowy dał znak Sroce.
Mortola klasnęła w dłonie i przez plac pospieszył ku niej Dariusz, niosąc szkatułę, którą Meggie widziała przedtem w pokoju Sroki. Widać było po nim, że zna jej zawartość. Twarz Dariusza zaostrzyła się jeszcze bardziej niż zwykle, kiedy otworzył szkatułę i z pokornie pochyloną głową podał ją Sroce. Węże były widocznie zaspane, gdyż tym razem, wyjmując je, Mortola nie włożyła rękawicy. Przewiesiła je sobie nawet przez ramię, wyciągając ze środka książkę. Następnie włożyła węże z powrotem, ostrożnie niby cenne klejnoty, zatrzasnęła wieko i oddała szkatułę Dariuszowi. Pozostał na podwyższeniu, a na jego twarzy malowało się skrępowanie. Meggie pochwyciła jego współczujące spojrzenie, gdy Sroka kładła jej książkę na kolanach.
Miała ją zatem znów przed sobą - tę nieszczęsną rzecz odzianą w barwny papier. Ciekawe, jakiego koloru jest okładka pod obwolutą? Meggie ostrożnie uniosła papier i ujrzała szkarłatne płótno, tego samego koloru co płomienie otaczające czarne serce. Wszystko, co się wydarzyło, wzięło początek na stronicach tej książki i tylko od jej autora można było oczekiwać ratunku. Meggie pogładziła obwolutę. Zawsze tak robiła, zanim otworzyła nową książkę. Podpatrzyła ten gest u Mo. Od kiedy pamiętała, Mo zawsze wykonywał ten charakterystyczny ruch ręki: brał książkę, pieszczotliwie przesuwał dłonią po jej wierzchu, po czym otwierał ją tak, jak otwiera się szkatułkę wypełnioną po brzegi egzotycznymi klejnotami. Oczywiście zdarzało się i tak, że pod okładką książki nie czekały wcale te wszystkie cuda, jakich się człowiek
467
spodziewał, a wówczas zamykało się ją, złoszcząc się, niczym z powodu niespełnionej obietnicy. Ale Atramentowe serce nie należało do takich książek. Kiepskie opowieści nie ożywają. Nie ma w nich Smolipaluchów ani nawet kogoś takiego jak Basta.
- Muszę ci coś powiedzieć! - Suknia Sroki pachniała lawendą. Jej woń owionęła Meggie niczym utajona groźba. - Gdyby ci przyszła ochota, żeby nie wykonać tego, czego się od ciebie oczekuje, gdybyś wpadła na pomysł, że celowo pomylisz się przy czytaniu albo tak poprzekręcasz słowa, że gość, którego się spodziewa Capricorn, nie pojawi się, to wiedz - tu Mortola przysunęła twarz tak blisko, że Meggie poczuła jej oddech na policzku - że Cockerell poderżnie gardło temu staremu człowiekowi. Być może Capricorn nie wydałby takiego rozkazu, gdyż wierzy w te głupie kłamstwa starego, ale ja nie wierzę w nie, a Cockerell zrobi to, co ja mu każę. Zrozumiałaś mnie, aniołku? - Mortola uszczypnęła Meggie w policzek.
Meggie odepchnęła jej dłoń i spojrzała na Cockerella. Ten zaś stanął za krzesłem Fenoglia i palcem przejechał po gardle pisarza.
Fenoglio odepchnął go i rzucił Meggie spojrzenie pełne treści: miało ono dodać Meggie odwagi, być dla niej pocieszeniem, a zarazem kryło w sobie niemy śmiech wobec otaczających ich okropieństw. Bo powodzenie ich planu zależało od niego i jego słów - i od czytania Meggie.
Meggie poczuła ukrytą w rękawie kartkę, która drapała jej skórę. Gdy zaczęła przewracać strony, jej ręce wydawały się należeć do kogoś innego. Strona, od której miała rozpocząć czytanie, była teraz oznaczona nie tylko zagiętym rogiem, ale dodatkowo także zakładką, czarną jak zwęglone drewno.
"Odgarnij włosy z czoła! - poinstruował ją wcześniej Fenoglio. - To będzie znak dla mnie".
Właśnie chciała podnieść rękę do czoła, gdy na ławkach znów zapanowało poruszenie.
468
Bo oto powrócił Płaski Nos z twarzą umorusaną sadzą. Podszedł szybko do Capricorna i teraz szeptał mu coś do ucha. Ca-pricorn zmarszczył brwi i spojrzał w kierunku wioski. Meggie zauważyła dwa słupy dymu tuż obok wieży kościelnej.
Capricorn raz jeszcze podniósł się z fotela. Kiedy otworzył usta, próbował nadać głosowi spokojne i lekko drwiące brzmienie jak mężczyzna, którego ubawiła psota dziecka, ale jego twarz mówiła coś innego.
- Przykro mi, że jeszcze paru z was muszę popsuć uroczystość, ale dziś wieczór i do nas zawitał czerwony kur. To tylko niepozorny kogucik, niemniej jednak trzeba mu ukręcić kark. Płaski Nosie, weź ze sobą jeszcze dziesięciu ludzi.
Płaski Nos uczynił, co mu kazano, i odszedł z pomocnikami. Ławki wyraźnie się przerzedziły.
- Niech żaden z was nie waży się tu pokazywać, dopóki nie znajdziecie podpalacza! - krzyknął w ślad za nimi Capricorn. -Pokażemy mu niezwłocznie, co to znaczy podkładać ogień w siedzibie samego diabła!
Ktoś się roześmiał, ale większość zgromadzonych z niepokojem patrzyła na wioskowe zabudowania. Kilka służących powstało z miejsc, ale Sroka krzyknęła na nie i kobiety natychmiast usiadły pośród towarzyszek jak skarcone uczennice. Nikt nie patrzył na Meggie. Ludzie, odwróceni do niej plecami, pokazywali sobie kłęby dymu, szepcząc między sobą. Nad wieżą kościelną unosiła się czerwona poświata, a ponad dachami kłębił się dym.
- Co to ma znaczyć? Co się tak gapicie na tę odrobinę dymu?! - W głosie Capricorna wyraźnie czuć było zdenerwowanie. - Trochę dymu, trochę płomieni. No to co? Chcecie sobie popsuć uroczystość? Ogień to nasz najlepszy przyjaciel, zapomnieliście o tym?
Meggie widziała, jak twarze z wahaniem obracają się znów ku niej. W tej chwili ktoś wykrzyknął imię "Smolipaluch". To zawołała któraś ze służących.
469
- Co to znaczy?! - wrzasnął Capricorn z taką wściekłością, że Dariusz o mało nie wypuścił z rąk szkatuły z wężami. - Nie ma już żadnego Smolipalucha! Leży tam, na wzgórzach, przysypany ziemią wraz ze swoją kuną. Nie chcę więcej słyszeć jego imienia! Poszedł w niepamięć, jakby nigdy nie istniał...
- To nieprawda!
Głos Meggie rozbrzmiał donośnie ponad placem.
- On jest tutaj! - Meggie uniosła książkę. - Niezależnie od tego, co z nim zrobicie. Każdy, kto będzie czytał tę historię, zobaczy go, może nawet usłyszeć jego śmiech, ujrzeć, jak wypluwa ogień.
Wokół zapadła cisza. Słychać było tylko niespokojne szuranie stóp na czerwonym żwirze pokrywającym boisko. Wtem Meggie usłyszała dziwny odgłos za plecami. Brzmiał jak tykanie zegara, ale nie całkiem; było to raczej imitujące je klaskanie języka: tik-tak-tik-tak-tik-tak... Dźwięk dochodził od strony samochodów zaparkowanych za siatką i oślepiających ją światłem reflektorów. Meggie nie mogła się opanować. Obejrzała się, mimo że wszyscy patrzyli na nią nieufnie, mimo badawczego wzroku Sroki. Miała ochotę spoliczkować się za własną głupotę. A jeśli inni też zauważyli szczupłą postać, która na ułamek sekundy pojawiła się między samochodami i natychmiast znów się schowała? Ale wyglądało na to, że nikt nie zwrócił uwagi ani na postać, ani na odgłos tykania.
- To było piękne przemówienie! - powiedział wolno Capricorn. - Ale nie jesteś tu po to, by wygłaszać mowy pogrzebowe. Masz czytać. Nie powtórzę tego więcej!
Meggie zmusiła się, żeby na niego spojrzeć. Byle nie patrzeć na samochody. Bo jeśli to był naprawdę Farid, jeśli nie wmawiała sobie tego tykania...
Sroka obejrzała się podejrzliwie. Może ona też usłyszała to ciche, niewinne tykanie, lekkie uderzenia koniuszka języka o zęby. To przecież nic nie znaczy. Chyba że ktoś zna historię kapitana Haka i jego strachu przed krokodylem z zegarkiem
470
w brzuchu. Sroka na pewno jej nie znała. Ale Mo wiedział, że Meggie natychmiast rozpozna jego znak. Często budził ją tym tykaniem, przysuwając twarz tak blisko, że jego oddech łaskotał ją w ucho. "Śniadanie, Meggie! - szeptał jej do ucha. - Krokodyl przyszedł!".
O tak, Mo wiedział doskonale, że Meggie rozpozna tykanie, dzięki któremu Piotruś Pan zakradł się na okręt Haka, by uwolnić Wendy. Nie mógł wybrać lepszego znaku.
"Wendy! - pomyślała Meggie. - Co się wydarzyło dalej?".
Na chwilę zapomniała, gdzie się znajduje, ale Sroka zaraz sprowadziła ją na ziemię.
- Zacznij wreszcie czytać, mała czarownico! - syknęła, uderzając ją otwartą dłonią w głowę.
Meggie posłuchała.
Szybko wyjęła czarną zakładkę zasłaniającą litery. Musiała się pospieszyć, musiała zacząć czytać, zanim Mo zrobi jakieś głupstwo. Przecież on nie wie, co zamierzają ona i Fenoglio.
- Teraz zacznę czytać i nie chcę, żeby mi ktokolwiek przeszkadzał! - rzekła donośnym głosem. - Ktokolwiek, zrozumiano? - "Proszę cię, nic nie rób!".
Kilku ludzi Capricorna roześmiało się, ale Capricorn odchyli! się na oparcie fotela i z pełną oczekiwania miną skrzyżował ręce na piersiach.
- Tak, zapamiętajcie sobie, co ta mała powiedziała! - krzyknął. - Ten, kto jej przeszkodzi w czytaniu, zostanie oddany Cieniowi na przekąskę.
Meggie wsunęła dwa palce pod rękaw. Tam były słowa Feno-glia. Spojrzała na Srokę.
- Ona mi przeszkadza! - powiedziała głośno. - Nie mogę czytać, kiedy za mną stoi.
Capricorn niecierpliwie dał znak Sroce. Mortola zrobiła kwaśną minę i niechętnie cofnęła się o dwa, trzy kroki. To musiało wystarczyć.
471
Meggie uniosła dłoń i odsunęła włosy z czoła - znak dla Fe-noglia.
A Fenoglio natychmiast rozpoczął przedstawienie.
- Nie! Nie! Nie! - krzyknął, robiąc krok w stronę Capricor-na, nim Cockerell zdąży! go zatrzymać. - Nie mogę do tego dopuścić! Jestem twórcą tej historii i nie napisałem jej po to, by ktoś nadużył jej w celu mordowania i zabijania!
Cockerell próbował zamknąć mu usta, ale Fenoglio ugryzł go w palec, wyrywając mu się ze zwinnością, której Meggie się po nim nie spodziewała.
- To ja cię wymyśliłem! - wrzeszczał Fenoglio, podczas gdy Cockerell ścigał go wokół fotela Capricorna. - A teraz tego żałuję, ty śmierdzący siarką draniu.
I zbiegł z estrady na plac. Cockerell dopędził go dopiero przy klatce ze skazańcami. Za drwiące okrzyki, którymi koledzy na ławkach skwitowali jego niezdarność, Cockerell wykręcił staremu człowiekowi rękę, aż ten krzyknął z bólu. Ale Fenoglio był zadowolony, gdy Cockerell posadził go z powrotem na krześle obok fotela Capricorna. Bardzo zadowolony. Wiedział, że dał Meggie dość czasu. Ćwiczyli to wiele razy. Meggie drżały palce, gdy wyciągała kartkę z rękawa, ale nikt nie zauważył, jak wsuwa ją między stronice książki. Nawet Sroka.
- Ależ chwalipięta z tego starego! - krzyknął Capricorn. -Czy ja wyglądam na kogoś, kogo by wymyślił taki staruch?
Znów rozległy się śmiechy. Wszyscy zapomnieli o dymie unoszącym się ponad dachami domów. Cockerell na wszelki wypadek zasłonił Fenogliowi usta dłonią.
- Mówię jeszcze raz, mam nadzieję, że ostatni! - krzyknął Capricorn do Meggie. - Zacznij czytać! Więźniowie dostatecznie długo już czekają na kata.
Na placu ponownie zaległa cisza. A cisza ta pachniała wielkim strachem.
Meggie pochyliła się nad książką rozłożoną na kolanach.
472
"Wyjdź! - myślała. - Wyjdź i uratuj nas. Uratuj nas wszystkich: Elinor i moją mamę, Mo i Farida. Uratuj Smolipalucha, jeśli jeszcze żyje, możesz nawet uratować Bastę".
Jej język zachowywał się jak małe zwierzątko, które schroniło się w ustach, a teraz zaczęło uderzać łebkiem o jej zęby.
- Capńcorn miał wielu ludzi - zaczęła. -A wszystkich ich lękano się w okolicznych miejscowościach. Cuchnęli zimnym dymem, siarką i wszystkim, co smakuje ogniowi. Kiedy któryś z nich pojawiał się na polu lub na ulicy, ludzie zamykali drzwi i okna i ukrywali dzieci. Nazywali ich Ognistopalcymi, Krwiopijcami. Ludzie Capricoma mieli wiele imion. Bano się ich za dnia, a nocą wślizgiwali się w ludzkie sny, zatruwając je jadem. Ale był ktoś, kogo ludzie bali się jeszcze bardziej niż podwładnych Capricoma...
Meggie czuła, że z każdym słowem jej głos potężnieje, aż wypełnił cały plac.
- Nazywano go Cieniem.
Jeszcze tylko dwie linijki u samego dołu, potem przewróci stronę. A tam czekają litery Fenoglia.
"Spójrz tylko na to! - szeptał Fenoglio, pokazując jej kartkę. - Czyż nie jestem artystą? Czy jest coś piękniejszego na świecie od liter? To czarodziejskie znaki, głosy umarłych, cegiełki budujące cudowne światy, lepsze od naszego świata, pocieszyciele, towarzysze w chwilach samotności. Strażnicy tajemnic, głosiciele prawdy...".
"Smakuj każde słowo, Meggie - szeptał w niej głos Mo -niech ci się rozpływa na języku. Czujesz kolory? Czujesz wiatr i noc? Strach i radość? I miłość. Smakuj je, Meggie, a wszystko ożyje".
- Nazywano go Cieniem. Pojawiał się tytko na wezwanie samego Capricoma - czytała.
Jak to "ci" syczy jej w ustach, jak mrocznie formuje się w gardle "o".
473
- Raz był czerwony jak ogień, innym razem szary jak popiół, w który ogień obraca wszystko, co strawi. Jak płomień strzela z polana, tak on wytryskiwał z ziemi. Niósł śmierć jego dotyk, a nawet jego oddech. Wyrastał pod stopami swojego pana, bezszelestny i bez twarzy, węsząc jak pies, który chwycił trop, i czekał, aby pan wskazał mu ofiarę. Mówiono, że Capricorn kazał go stworzyć z popiołów swoich ofiar. Zaprzągł do tego dzieła jakieś gnomy czy krasnale, bo one doskonale znają się na wszystkim, co pochodzi z płomienia i dymu. Ale nikt nie był niczego pewny, bo mówiono, że Capricorn kazał zgładzić tych, którzy go powołali do życia. Wszyscy wiedzieli tylko jedno: Cień był nieśmiertelny i niezniszczalny i nie znał litości, tak jak jego pan.
Glos zamarł na ustach Meggie, jakby wiatr zwiał go z jej warg.
Coś podnosiło się ze żwiru pokrywającego plac boiska, rosło, wyciągało szare jak popiół członki. Noc miała zapach siarki. Obrzydliwy odór gryzł ją w oczy, wyciskając łzy, litery rozpływały się, ale musiała czytać dalej, podczas gdy niesamowita istota stawała się coraz większa i większa.
-Ale pewnej nocy, ciepłej i rozgwieżdżonej, Cień nie usłyszał głosu Capricorna, lecz głos małej dziewczynki, a kiedy wykrzyknęła jego imię, Cień przypomniał sobie o wszystkim: o wszystkich tych ludziach, z których popiołów został stworzony, o wszystkich boleściach i smutkach...
Sroka podskoczyła do niej, próbując odebrać jej książkę.
- Co to jest?! Co ty czytasz?
Ale Meggie zerwała się z krzesła, umykając z zasięgu jej rąk.
- Przypomniał sobie - czytała dalej donośnym, czystym głosem - i postanowił się zemścić - zemścić się na tych, którzy byłi przyczyną tych nieszczęść, którzy zatruli świat swoim okrucieństwem.
- Zabraniam jej czytać!
Czy to był głos Capricorna? Uciekając przed Sroką, Meggie dotknęła stopą krawędzi podestu i o mało nie spadła. A Da-
474
riusz spoglądał na nią osłupiały, wciąż trzymając szkatułę w rękach. I nagle - majestatycznym ruchem, jakby miał mnóstwo czasu - postawił szkatułę i zaszedłszy Srokę od tyłu, oplótł ją chudymi rękoma. I już jej nie puścił, choć się szarpała i złorzeczyła. Meggie czytała dalej, utkwiwszy wzrok w Cieniu. A on stał i patrzył na nią. I rzeczywiście nie miał twarzy, ale miał oczy, straszliwe oczy, czerwone jak łuna między domami, jak żar ukrytego ognia.
- Zabierzcie jej książkę! -wrzasnął Capricorn.
Podniósł się z fotela i stał pochylony do przodu, jakby się bał, że nogi odmówią mu posłuszeństwa, jeśli zrobi choć krok do przodu.
- Zabierzcie jej!
Ale nikt z pozostałej na ławkach publiki nie ruszył się, żaden z mężczyzn i żadna z kobiet nie przyszli mu z pomocą. Wszyscy patrzyli na Cienia, który stał nieruchomo, wsłuchując się w głos Meggie, jakby mu opowiadała dawno zapomnianą historię.
- Tak, Cień chciał się zemścić - czytała dalej Meggie.
Och, gdyby tylko głos jej tak nie drżał, ale niełatwo jest zabijać, nawet jeśli ktoś inny robi to za ciebie.
- Podszedł więc do swojego pana i wyciągnął do niego szare jak popiół ręce...
Jak bezszelestnie posuwała się ta potężna straszna postać!
Meggie wpatrywała się w kolejne zdanie na kartce Fenoglia: A Capńcorn upadł na twarz i jego czarne serce przestało bić...
Nie mogła tego wypowiedzieć, po prostu nie mogła.
Wszystko na nic.
Wtedy ktoś nagle stanął za nią, nawet nie zauważyła, jak wchodził na estradę. A obok niego stał Farid. Trzymał strzelbę wycelowaną w ławki - ale nikt się nie poruszył. Nikt nie kiwnął palcem, by ratować Capricorna. A Mo wyjął książkę z rąk Meggie, przebiegł oczami nowe, dodane linijki i mocnym, pewnym głosem przeczytał do końca to, co napisał Fenoglio:
-A Capricom upadł na twarz i jego czarne serce przestało bić, i wszyscy, którzy wraz z nim podpalali i mordowali, zniknęli -jak popiół rozwiany przez wiatr.
57
To tytko opuszczona

W książkach spotykam umarłych, jakby byli żywi, w książkach widzę rzeczy przyszłe. Wszystkie rzeczy niszczeją i przemijają wraz z czasem; a wszelka sława byłaby skazana na zapomnienie, gdyby Bóg nie dał Śmiertelnym do pomocy książki.
Richard de Bury, Philobiblon cytowane za: Alberto Manguel,
Moja historia czytania
Tak zginął Capricorn - dokładnie w taki sposób, jak napisał Fenoglio. Cockerell zniknął w tej samej chwili, gdy jego pan upadł na ziemię, a wraz z nim ponad połowa ludzi siedzących na ławkach. Reszta uciekła, wszyscy się rozbiegli, nie wyłączając chłopców i kobiet. A od strony wioski zbliżali się ci, których Capricorn posłał do gaszenia ognia. Ich twarze pokryte były sadzą i pełne przerażenia, ale nie z powodu płomieni, bo te ugasili. Nie. Byli przerażeni, bo na ich oczach Płaski Nos rozpłynął się w nicość, a wraz z nim kilku innych. Zniknęli, jakby połknęła ich ciemność, jakby nigdy nie istnieli, i może tak było naprawdę. Człowiek, który ich stworzył, wymazał ich, jak się wymazuje gumką rysunek, plamy na papierze. Zniknęli - a ci, którzy nie pochodzili z książki Fenoglia, pobiegli na plac, by opowiedzieć
477
Capricornowi o tym strasznym wydarzeniu. Ale Capricorn leżał z twarzą do ziemi, a jego czerwony garnitur obsypany był żwirem. I nigdy już nikt nie złoży mu raportu - o pożarach i dymie,
0 strachu i śmierci. Nigdy więcej.
Tylko Cień stał tam nadal, tak wielki, że ludzie Capricorna nadbiegający od strony parkingu dostrzegli go już z daleka -szarą bryłę na tle czarnego nieba, z oczami niby dwie płonące gwiazdy. Na ten widok zapomnieli, o czym chcieli opowiedzieć swemu panu, i jeden przez drugiego poczęli cisnąć się do samochodów, by odjechać jak najdalej stąd, natychmiast, zanim ta istota przywołana niczym pies pożre ich wszystkich.
Meggie doszła do siebie dopiero wtedy, gdy plac opustoszał. Kiedy Mo skończył czytać, ukryła głowę pod jego ramieniem, jak zawsze, gdy nie chciała już patrzeć na ten świat. Mo schował książkę pod kurtką, w której wyglądał niemal jak jeden z ludzi Capricorna, i mocno objął Meggie, podczas gdy wokół nich ludzie biegali i krzyczeli. Tylko Cień stał nieruchomo, tak nieruchomo, jakby zabicie własnego pana odebrało mu wszystkie siły.
- Faridzie - usłyszała Meggie głos Mo - możesz otworzyć klatkę?
Dopiero wtedy Meggie oderwała głowę od ramienia Mo -
1 zobaczyła, że Sroka nadal tam jest. Dlaczego nie zniknęła? Dariusz wciąż ją trzymał, jakby się bał, co się stanie, gdy ją puści. Ale już się nie broniła i nie szarpała. Patrzyła tylko na Capricorna, a łzy zalewały jej ptasią twarz i miękki podbródek, kapały na suknię jak rzęsisty deszcz.
Farid zeskoczył z podwyższenia zwinnie jak Gwin, i podbiegł do klatki, nie spuszczając wzroku z Cienia.
Ale Cień zastygł w miejscu. Stał, jakby nigdy już nie miał się poruszyć.
- Meggie - szepnął Mo. - Chodźmy do więźniów. Biedna Elinor jest półżywa, a poza tym chcę ci kogoś przedstawić.
478
Farid majstrował przy zamku klatki, a obie uwięzione kobiety na nich patrzyły.
- Nie musisz mi jej przedstawiać - powiedziała Meggie, ściskając go za rękę. - Od dawna już o tym wiem i sama chciałam ci to powiedzieć, ale ciebie ciągle nie było, a teraz musimy jeszcze coś przeczytać. Ostatnie zdania.
Wyciągnęła książkę spod kurtki Mo i przerzuciła strony, aż znalazła kartkę Fenoglia.
- Napisał je na drugiej stronie - powiedziała - bo się nie zmieściły. Fenoglio nie umie pisać małych liter.
Fenoglio...
Opuściła rękę, w której trzymała kartkę, i rozejrzała się, ale pisarza nigdzie nie było. Może zabrali go ludzie Capricorna, a może...
- Mo, nie widzę go! - powiedziała przerażona.
- Zaraz go poszukam - uspokoił ją Mo. - A teraz czytaj, szybko! Czyja mam przeczytać?
-Nie!
Cień wreszcie ożył, zrobił krok w kierunku martwego ciała Capricorna, cofnął się oszołomiony i obrócił niezdarnie, jak tańczący niedźwiedź. Meggie zdawało się, że słyszy jego jęk. Przerażony Farid przykucnął przy klatce, gdy spoczęło na nim spojrzenie czerwonych oczu potwora. Elinor i Teresa również się cofnęły. Ale Meggie zaczęła czytać pewnym głosem:
-A Cień stał nieruchomo i wspomnienia bolały go tak bardzo, jakby go chciały rozerwać na strzępy. Słyszał je w swojej głowie, wszystkie te krzyki i westchnienia, zdawało mu się, że po jego skórze spływają wylane łzy. Lęk ofiar palił go w oczy jak dym. A potem - zupełnie niespodziewanie -poczuł w sobie coś innego. Zwaliło go to z nóg, osunął się na kolana, cała jego straszliwa postać rozsypała się - i nagle zjawili się ci wszyscy, z których popiołów został stworzony: kobiety i mężczyźni, dzieci, psy, koty, koboldy, wróżki i wiele, wiele innych stworzeń.
479
Meggie widziała, jak plac napełnia się żywymi istotami. Było ich coraz więcej i więcej. Tłoczyli się wszyscy w jednym miejscu, tam gdzie rozpadł się Cień, i wyglądali, jakby obudzili się ze snu.
A Meggie przeczytała ostatnie zdanie Fenoglia:
- Obudzili się jak ze złego snu i wszystko nareszcie znów było dobrze.
- Nie ma go! - powiedziała Meggie, gdy ojciec wyjął jej z ręki kartkę Fenoglia i włożył ją do książki. - On odszedł, Mo! Jest w książce. Ja to wiem.
Mo przyjrzał się książce, po czym schował ją pod kurtkę.
- Tak, chyba masz rację - powiedział. - Ale jeśli to prawda, na razie nic nie możemy poradzić.
Pociągnął Meggie za sobą. Zeszli z estrady i wmieszali się w tłum ludzi i dziwacznych istot uwijających się na boisku, tak jakby zawsze tu byli. Dariusz ruszył za nimi, uwolniwszy wreszcie Srokę. Stała teraz obok krzesła, na którym przedtem siedziała Meggie, opierając się o nie kościstymi dłońmi, i płakała - bezgłośnie, z twarzą bez wyrazu, jakby cała zamieniła się w potok łez.
Meggie szła z Mo w kierunku klatki, w której wciąż jeszcze tkwiła jej matka i Elinor. Jakaś wróżka - drobna istotka o niebieskiej skórze - zaplątała się w jej włosy, zalewając ją potokiem przepraszających słów. Po chwili Meggie potknęła się o kudłatego stwora, pól człowieka, pół zwierzę, a na koniec o mało nie rozdeptała maleńkiego człowieczka sprawiającego wrażenie, jakby był cały zrobiony ze szkła. Wioska Capricorna wzbogaciła się o paru dziwnych mieszkańców.
Gdy dotarli do klatki, Farid wciąż męczył się z kłódką. Z ponurą twarzą dłubał w niej jakimś drutem, mamrocząc, że Smo-lipaluch uczył go to robić właśnie tak, ale to musi być jakiś specjalny zamek.
480
- No, pięknie! - zakpiła Elinor, przyciskając twarz do prętów kraty. - Wprawdzie ten cały Cień nas nie pożarł, ale za to umrzemy z głodu w tej klatce. No i co powiesz na swoją córkę, Mortimerze? Czy to nie dzielne maleństwo? Ja bym na jej miejscu nie wykrztusiła ani jednego słowa, ust bym nie była w stanie otworzyć. Boże, serce mi stanęło w piersi, kiedy stara chciała jej wyrwać książkę.
Mo położył dłoń na ramieniu Meggie, ale patrzył na kogo innego. Dziewięć lat to długi, bardzo długi czas.
- Mam! Udało się! - wykrzyknął Farid i otworzył okratowa-ne drzwi.
Jednak zanim któraś z kobiet zdążyła zrobić krok, z najciemniejszego kąta klatki poderwała się jakaś postać i dopadła bliżej stojącej matki Meggie.
- Stać! - syknął Basta. - Hola, nie tak szybko! Dokąd to się wybierasz, Reso? Do twojej drogiej rodzinki? Myślisz, że nie słyszałem waszych szeptów w grobowcu? Słyszałem wszystko dokładnie!
- Zostaw ją! - krzyknęła Meggie. - Puść ją natychmiast! Och, dlaczego nie zwróciła uwagi na ten ciemny nieruchomy
kształt w kącie klatki? Dlaczego była przekonana, że Basta zginął tak samo jak Capricorn? Ale właściwie dlaczego tak się nie stało? Dlaczego nie zniknął, tak jak Płaski Nos, Cockerell i pozostali?
- Puść ją, Basta! - powiedział Mo cichym głosem, jakby nie miał już na nic więcej siły. - Nie wydostaniesz się stąd i jej też nie zabierzesz. Nikt ci nie pomoże, oni wszyscy odeszli.
- A właśnie, że się wydostanę! - odparł Basta ze złośliwą nutą w głosie. - Ścisnę jej gardziołko, jeśli mnie nie przepuścisz. Skręcę jej tę cienką szyjkę. Wiesz już, że ona nie potrafi mówić? Nie wyda z siebie dźwięku, bo to ten partacz Dariusz ją sprowadził. To niema ryba, piękna niema ryba. Ale jak cię znam, pewnie i tak chcesz ją mieć z powrotem, prawda?
Mo nie odpowiedział, a Basta roześmiał się.
481
- Dlaczego ty żyjesz?! - krzyknęła Elinor. - Dlaczego nie padłeś bez życia jak twój pan albo nie rozpłynąłeś się w powietrzu? Gadaj!
Basta wzruszył ramionami.
- Skąd mogę wiedzieć?
Nie puszczał szyi Teresy. Próbowała go kopnąć, ale ścisnął ją jeszcze mocniej za gardło.
- W końcu Sroka też żyje, ale ona zawsze tylko zlecała innym czarną robotę. A co do mnie, to może teraz należę do dobrych, bo mnie wsadzili do klatki? Może jestem tu jeszcze, bo już dawno niczego nie podpaliłem, a Płaski Nos zabijał z większą przyjemnością? Może, może, może... w każdym razie żyję... a teraz przepuść mnie, ty zwariowana pożeraczko książek!
Ale Elinor nie ruszyła się z miejsca.
- Nie! - rzekła. - Wyjdziesz stąd tylko pod warunkiem, że ją puścisz! Nigdy bym nie pomyślała, że ta historia się dobrze skończy, a jednak tak się stało. I dlatego nie dopuszczę, żebyś w ostatniej chwili wszystko popsuł, ty nędzna kreaturo! Jakem Elinor Loredan! -1 z wyrazem zdecydowania na twarzy stanęła w drzwiach klatki, zagradzając wyjście. - Tym razem nie masz noża! - ciągnęła cichym, groźnym głosem. - Masz tylko tę swoją jadaczkę, ale to się na nic nie zda, zapewniam cię. Wsadź mu palce do oczu, Tereso! Kop, gryź tego drania!
Ale zanim Teresa zdążyła jej posłuchać, Basta odepchnął ją tak mocno, że upadła na Elinor i przewróciła ją, a także Mo, który skoczył im na pomoc.
Basta wypadł z otwartej klatki, odepchnął osłupiałego Fari-da i Meggie i popędził ile sił w nogach, mijając tych wszystkich, którzy wciąż jeszcze krążyli po placu niczym lunatycy. Nim Fa-rid i Mo ochłonęli na tyle, by podjąć pościg, Basty już dawno nie było.
- Cudownie! - mruknęła Elinor, wychodząc wraz z Teresą z klatki. - Teraz ten facet będzie mnie straszył po nocach, a kie-
482
dy usłyszę szelest w ogródku, będzie mi się zdawało, że za chwilę poczuję na gardle ostrze noża.
Jednak nie tylko Basta przepadł bez śladu. Tej nocy zniknę-ła także Sroka.
Śmiertelnie znużeni ruszyli na parking, chcąc znaleźć jakiś samochód, którym mogliby się wydostać z wioski, ale plac był pusty. Wszystkie wozy, co do jednego, zniknęly.
- O nie, powiedzcie, że to nieprawda! -jęknęła Elinor. - Nie mówcie mi, że musimy znowu iść piechotą i przedzierać się przez te przeklęte krzaki!
- Chyba że przypadkiem masz ze sobą komórkę - powiedział Mo, który ani na krok nie odstępował Teresy.
Obejrzał troskliwie jej szyję, na której pozostały jeszcze ślady palców Basty, i bawiąc się pasmem jej włosów, stwierdził, że ciemne podobają mu się chyba jeszcze bardziej. Ale dziewięć lat to jednak szmat czasu. Meggie widziała, jak niezwykle ostrożnie ci dwoje zbliżają się do siebie - niczym ludzie idący naprzeciw siebie po niepewnym wąskim moście rozpiętym ponad nicością.
Oczywiście Elinor nie miała telefonu. Capricorn go skonfiskował i choć Farid natychmiast ofiarował się przeszukać wypalony dom Capricorna, komórka się nie znalazła.
W końcu postanowili, że zanocują w wiosce wraz ze wszystkimi istotami, które Fenoglio przywrócił do życia. Było cudownie ciepło i nocleg pod drzewami nie stanowił problemu.
Meggie i Mo postarali się o koce, których było w wiosce pod dostatkiem. Unikali tylko domu Capricorna. Meggie za żadne skarby nie chciała przekroczyć ponownie jego progu, nie z powodu gryzącego swądu spalenizny wydobywającego się wciąż przez wypalone okna i nie z powodu zwęglonych drzwi, lecz z powodu wspomnień, które na sam widok budynku osaczały ją niczym drapieżne zwierzęta.
483
Ś
Siedząc wraz z Mo i matką pod jednym ze starych dębów obrzeżających parking, Meggie przypomniała sobie o Smolipa-luchu. Zastanawiała się, czy w tym przypadku Capricorn powiedział prawdę i kuglarz rzeczywiście leży zabity gdzieś pośród wzgórz.
"Prawdopodobnie nigdy się nie dowiem, co się z nim stało" - myślała.
Nad jej głową na gałęzi siedziała niebieska wróżka z wyrazem bezradności na twarzy.
Tej nocy wioska wyglądała jak zaczarowana. Wszędzie wokoło słychać było dziwne odgłosy i pomruki, a istoty krążące po placu wyglądały, jakby wyskoczyły ze snów dziecka, a nie ze słów starego człowieka. Również o tym myślała Meggie tej nocy: gdzie też jest Fenoglio i czy mu się podoba w jego własnej historii. Życzyła mu tego z całego serca. Ale wiedziała, że będzie mu brakowało wnuków i ich zabawy w chowanego w kuchennym kredensie.
Zanim powieki jej opadły, Meggie zdążyła jeszcze zobaczyć, jak Elinor spaceruje pośród gnomów i wróżek z tak błogim wyrazem twarzy, jakiego u niej jeszcze nigdy nie widziała.
Dziewczynka siedziała między rodzicami, a jej matka wciąż pisała - na liściach, na swojej sukience, na piasku. Było tyle słów, które chciała wypowiedzieć...
58
Tęsknota
A jednak Bastian wiedziat, że bez tej książki nie będzie mógł stąd pójść. Było już dla niego jasne, że w ogóle przyszedł tutaj tylko z jej powodu, to ona w tajemniczy sposób go przywołała, gdyż chciała należeć do niego, ba! właściwie zawsze do niego należała!
Michael Ende, Nie kończąca się historia
Smolipaluch widział wszystko z dachu domu oddalonego od boiska na tyle, że czuł się bezpieczny przed Cieniem, a zarazem przez lornetkę, którą znalazł w domu Basty, mógł obserwować, co się dzieje. Początkowo chciał pozostać w swojej kryjówce. Zbyt wiele razy był świadkiem tego, jak Cień zabija. W końcu jednak wypędziło go stamtąd dziwne uczucie, prawie tak samo irracjonalne jak wiara Basty w siłę amuletów: uczucie, że samą swoją obecnością ochroni książkę. Kiedy wyśliznął się na ulicę, poczuł jeszcze coś innego, do czego niechętnie przyznawał się sam przed sobą: że chce zobaczyć śmierć Basty, i to przez tę samą lornetkę, przez którą Basta tyle razy obserwował swoje późniejsze ofiary.
W ten sposób znalazł się na dziurawym dachu, oparty stopami o dachówki, a plecami o komin, z twarzą wysmarowaną sadzą (bo twarz ludzka jest jaskrawą białą plamą pośród nocy). Widział dym unoszący się nad miejscem, gdzie stał dom Capricorna.
485
Widział Płaskiego Nosa wyruszającego z kilku innymi, by ugasić ogień. Widział, jak z ziemi dźwiga się Cień, jak znika stary człowiek, z wyrazem bezbrzeżnego zdumienia na twarzy, i jak Ca-pricorn ginie śmiercią, którą sam zawezwał. Niestety, Basta nie zginął - co bardzo złościło Smolipalucha. Widział, jak tamten ucieka, i widział, jak Sroka podąża za nim.
Wszystko widział - Smolipaluch wieczny widz.
Często w swoim życiu był tylko widzem, a to, co się tutaj działo, nie było jego historią. Co oni go obchodzili - Czarodziejski Język i jego córka, ten chłopak, ta miłośniczka książek i ta kobieta, która teraz z powrotem należała do innego! Mogła z nim uciec, ale wolała zostać w grobowcu ze swoją córką, toteż wyrzucił ją ze swojego serca, jak zawsze, gdy ktoś chciał w nim zagościć na dobre. Cieszył się, że Cień jej nie zabił, ale już odtąd go nie interesowała. Po prostu teraz Resa będzie opowiadać swoje cudowne historie Czarodziejskiemu Językowi. Historie, które pozwalały zapomnieć o samotności, o tęsknocie za utraconym światem i o lęku. Co go to obchodziło?
A wróżki i gnomy, od których nagle zaroiło się na placu? One, tak samo jak on, nie miały czego szukać w tym świecie. One też nie pozwolą mu zapomnieć, że tkwi tu tylko z jednego powodu. Interesuje go wyłącznie książka, nic więcej, a kiedy zobaczył, jak Czarodziejski Język chowa ją pod kurtkę, postanowił ją odzyskać. Przynajmniej książka będzie należała do niego, musi do niego należeć. Będzie dotykał jej stron, a gdy zamknie oczy, znajdzie się znowu w domu.
A teraz stary tam był, ten stary z pomarszczoną twarzą. Obłęd! "To przez twój strach, Smolipaluchu! Zawsze byłeś i zawsze będziesz tchórzem. Dlaczegóż to nie ty stałeś obok Capri-corna? Dlaczego nie odważyłeś się tam pójść? Może wtedy to ty byś zniknął zamiast starego".
Wróżka z motylimi skrzydełkami i mlecznobialą twarzą pofrunęła za nim. Była to bardzo próżna istotka. Ilekroć dostrze-
486
gła swoje odbicie w oknie, zatrzymywała się z nieprzytomnym uśmiechem przed tym prowizorycznym lustrem, robiła piruety w powietrzu, przeczesywała palcami włosy, przyglądając się swemu odbiciu, jakby za każdym razem na nowo zdumiewała się swoją urodą. Wróżki, które znał dawniej, nie były próżne, przeciwnie, czasem dla żartu smarowały sobie drobne twarzyczki błotem lub pyłkiem kwiatowym i chichocząc, pytały go, czyje poznaje.
"Może jednak powinienem złapać którąś z nich! - pomyślał Smolipaluch. - Mogłaby mnie uczynić niewidzialnym. Cudownie byłoby stać się niewidzialnym choć na chwilę. I mieć takiego gnoma - mógłbym z nim występować. Wszyscy by myśleli, że to po prostu liliput w futrzanym odzieniu. Nikt nie potrafi tak długo stać na głowie jak kobold, tak grać na gitarze, stroić min, a te ich śmieszne swawolne tańce... tak, to jest myśl".
Kiedy księżyc przewędrował już połowę nieba, a Smolipaluch wciąż nie ruszał się z dachu, wróżka z motylimi skrzydłami zaczęła się niecierpliwić. Fruwała wokół niego, a jej dzwonienie brzmiało ostro i gniewnie. Czego ona chciała? Żeby ją odesłał tam, skąd przybyła, gdzie wszystkie wróżki miały skrzydełka jak motyle i mówiły tym samym językiem?
- Jeśli tak, to zwróciłaś się do niewłaściwego człowieka - powiedział do niej cicho. - Widzisz tę dziewczynkę tam w dole i tego mężczyznę stojącego obok kobiety o ciemnoblond włosach? To są właściwi ludzie, ale powiem ci od razu: potrafią doskonale zwabić cię do swojego świata, ale na odsyłaniu z powrotem kompletnie się nie znają. Mimo to spróbuj, może będziesz miała więcej szczęścia ode mnie.
Wróżka odwróciła się, popatrzyła w dół, rzuciła Smolipalu-chowi pożegnalne spojrzenie i odfrunęła. Smolipaluch widział, jak jej światełko miesza się ze światłem innych wróżek, jak wróżki krążą wokół siebie i ścigają się pośród gałęzi drzew. Wróżki tak łatwo zapominają. Żadna troska nie przetrwa w ich głowach
487
dłużej niż jeden dzień. Kto wie, może ciepłe nocne powietrze sprawiło, że zdążyły zapomnieć, iż to nie ich własna historia.
Dopiero o brzasku wszystko wreszcie ucichło i pogrążyło się we śnie. Tylko chłopiec trzymał straż. Był bardzo nieufny, zawsze miał się na baczności, z wyjątkiem chwil, gdy bawił się ogniem. Smolipaluch uśmiechnął się na myśl o tym, z jakim nabożeństwem to robił, jak sparzył sobie wargi, gdy potajemnie wyciągnął z jego plecaka pochodnie. Chłopak nie stanowi problemu. Żadnego.
Czarodziejski Język i Resa spali pod drzewem, a Meggie pomiędzy nimi, strzeżona jak pisklę w ciepłym gnieździe. O krok dalej leżała Ełinor, uśmiechając się przez sen. Na jej piersi jedna z wróżek zwinęła się w kłębek. Ełinor obejmowała ją dłonią. Twarz wróżki była nie większa od opuszki kciuka, a jej światło sączyło się między mocnymi palcami Ełinor niczym blask uwięzionej gwiazdy.
Na widok Smolipalucha Farid natychmiast poderwał się z ziemi. Miał w ręku fuzję - na pewno należała przedtem do jednego z ludzi Capricorna.
- Ty... żyjesz? -wyszeptał z niedowierzaniem.
Nadal nie nosił butów. Nic dziwnego, ciągle potykał się o sznurowadła, a ich wiązanie szło mu niesporo.
- Owszem, żyję. - Smolipaluch stał obok Czarodziejskiego Języka, spoglądając na niego z góry, na niego i Resę. - Gdzie Gwin? - spytał chłopca. - Mam nadzieję, że go dobrze pilnowałeś!
- Uciekł, kiedy do nas strzelali. Ale wrócił! - W głosie chłopca brzmiała duma.
-Aha.
Smolipaluch przykucnął obok Czarodziejskiego Języka.
- Zawsze wyczuwał, kiedy trzeba wiać, tak jak jego pan.
- Ostatniej nocy zostawiliśmy go w obozowisku, na wzgórzach przy spalonym domu, bo wiedzieliśmy, że będzie niebez-
488
dłużej niż jeden dzień. Kto wie, może ciepłe nocne powietrze sprawiło, że zdążyły zapomnieć, iż to nie ich własna historia.
Dopiero o brzasku wszystko wreszcie ucichło i pogrążyło się we śnie. Tylko chłopiec trzymał straż. Był bardzo nieufny, zawsze miał się na baczności, z wyjątkiem chwil, gdy bawił się ogniem. Smolipaluch uśmiechnął się na myśl o tym, z jakim nabożeństwem to robił, jak sparzył sobie wargi, gdy potajemnie wyciągnął z jego plecaka pochodnie. Chłopak nie stanowi problemu. Żadnego.
Czarodziejski Język i Resa spali pod drzewem, a Meggie pomiędzy nimi, strzeżona jak pisklę w ciepłym gnieździe. O krok dalej leżała Elinor, uśmiechając się przez sen. Na jej piersi jedna z wróżek zwinęła się w kłębek. Elinor obejmowała ją dłonią. Twarz wróżki była nie większa od opuszki kciuka, a jej światło sączyło się między mocnymi palcami Elinor niczym blask uwięzionej gwiazdy.
Na widok Smolipalucha Farid natychmiast poderwał się z ziemi. Miał w ręku fuzję - na pewno należała przedtem do jednego z ludzi Capricorna.
- Ty... żyjesz? - wyszeptał z niedowierzaniem.
Nadal nie nosił butów. Nic dziwnego, ciągle potykał się o sznurowadła, a ich wiązanie szło mu niesporo.
- Owszem, żyję. - Smolipaluch stał obok Czarodziejskiego Języka, spoglądając na niego z góry, na niego i Resę. - Gdzie Gwin? - spytał chłopca. - Mam nadzieję, że go dobrze pilnowałeś!
- Uciekł, kiedy do nas strzelali. Ale wrócił! - W głosie chłopca brzmiała duma.
-Aha.
Smolipaluch przykucnął obok Czarodziejskiego Języka.
- Zawsze wyczuwał, kiedy trzeba wiać, tak jak jego pan.
- Ostatniej nocy zostawiliśmy go w obozowisku, na wzgórzach przy spalonym domu, bo wiedzieliśmy, że będzie niebez-
488
piecznie - ciągnął chłopiec. - Miałem po niego iść, kiedy skończy się moja warta.
- Mogę to sam załatwić. Nie martw się, na pewno wszystko jest w porządku. Taka kuna nie da sobie zrobić krzywdy.
Smolipaluch wsunął dłoń pod kurtkę Czarodziejskiego Języka.
- Co robisz? - szepnął zaniepokojony Farid.
- Biorę tylko to, co do mnie należy - odparł Smolipaluch. Czarodziejski Język nie poruszył się, kiedy tamten wyciągał
książkę z kieszeni jego kurtki. Spał snem sprawiedliwego. Cóż jeszcze mogło go niepokoić? Miał wszystko, czego pragnął.
- To nie należy do ciebie!
- Owszem, należy.
Smolipaluch podniósł się z klęczek. Spojrzał w górę. Nad jego głową na gałęziach spały aż trzy wróżki. Zawsze się zastanawiał, jak one mogą tak spać i nie spadną. Ostrożnie zdjął dwie z nich z cienkiej gałązki, dmuchnął im lekko w twarz i wsunął do kieszeni.
- Dmuchanie je usypia - wyjaśnił. - Mówię ci to na wszelki wypadek, gdybyś kiedyś miał z nimi do czynienia. Ale zdaje się, że to działa tylko na niebieskie.
Koboldy zostawił w spokoju. To bardzo uparte istoty i trwałoby zbyt długo przekonanie któregoś z nich, by z nim poszedł, a w tym czasie mógł się obudzić Czarodziejski Język.
- Zabierz mnie ze sobą! - Chłopiec zastąpił mu drogę. -Proszę, to twój plecak. - Podał mu go, jakby chciał tym kupić sobie przychylność Smolipalucha.
-Nie.
Smolipaluch wziął od niego plecak, zarzucił na ramię i ruszył przed siebie.
- Tak! - Chłopiec biegł za nim. - Musisz mnie zabrać. Co powiem Czarodziejskiemu Językowi, kiedy zauważy brak książki?
- Powiedz mu, że przysnąłeś.
- Proszę!
489
Smołipaluch się zatrzymał.
- A co z nią? - wskazał na Meggie. - Przecież ona ci się podoba. Dlaczego z nią nie zostaniesz?
Chłopiec zarumienił się. Długo patrzył na Meggie, jakby chciał zapamiętać jej twarz. Potem powoli odwrócił się do Smo-lipalucha.
- Nie należę do ich świata.
- Do mojego też nie.
I Smołipaluch znów ruszył dalej, minął parking, a chłopiec wciąż kroczył za nim. Szedł tak cicho, że Smołipaluch go nie słyszał. Kiedy się odwrócił, chłopiec znieruchomiał jak złodziej złapany na gorącym uczynku.
Ś - Co to ma znaczyć? - ofuknął go Smołipaluch. - I tak długo tu nie zabawię! Teraz, kiedy mam książkę, znajdę kogoś, kto mnie do niej odeśle, choćby to miał być taki jąkała jak Dariusz i choćbym miał trafić do domu kulawy albo z wgniecioną twarzą. I co wtedy zrobisz? Zostaniesz sam.
Chłopiec wzruszył ramionami i spojrzał na niego czarnymi jak węgiel oczami.
- Wypluwać ogień umiem już nieźle - powiedział. - Dużo ćwiczyłem, kiedy cię nie było. Ale z połykaniem jeszcze mi nie idzie.
- Bo to jest trudniejsze. Robisz to zbyt nerwowo. Tysiąc razy już ci mówiłem.
Znaleźli Gwina przy ruinach wypalonego domu. Spał, a mordkę oblepiały mu pióra. Wyglądało na to, że ucieszył się na widok Smolipalucha, polizał go nawet po ręce, ale potem biegł cały czas za chłopcem. Szli tak długo, aż zrobiło się zupełnie jasno, wciąż na południe, w kierunku morza. Wreszcie zatrzymali się na postój, racząc się resztkami z kuchni Basty: trochę czerwonej, ostro przyprawionej wędliny, kawałek sera, chleb, oliwa z oliwek. Chleb był już twardy, musieli go maczać w oliwie. Jedli, siedząc obok siebie na trawie. Potem ruszyli da-
490
lej. Między drzewami prześwitywały niebieskie i bladoróżowe kwiaty dzikiej szałwii. W kieszeni Smolipalucha poruszyły się wróżki. A chłopiec szedł za nim jak drugi cień.
(Do domu
I żeglował z powrotem,
przez prawie rok
i wiele tygodni,
i jeszcze jeden dzień,
aż dotarł do swego pokoju, gdzie panowała noc
i czekało na niego jedzenie,
jeszcze ciepłe.
Maurice Sendak, Tam, gdzie mieszkają dzicy ludzie
Kiedy Mo po przebudzeniu zauważył brak książki, Meggie w pierwszej chwili pomyślała, że to Basta ją zabrał, i zrobiło jej się niedobrze na myśl, że kręcił się obok nich, kiedy spali. Ale Mo podejrzewał co innego.
- Farid też zniknął! - zauważył. - Sądzisz, że poszedłby z Basta?
Nie, nie sądziła, by tak było. Farid mógł pójść tylko z jedną osobą. Meggie bez trudu wyobraziła sobie Smolipalucha wynurzającego się z ciemności, dokładnie tak jak wtedy, tamtej nocy, kiedy wszystko się zaczęło.
- Ale co z Fenogliem?! - zawołała. Mo westchnął ciężko.
492
- I tak nie wiem, czy próbowałbym go sprowadzić z powrotem, Meggie - powiedział. - Już tyle nieszczęść wyszło z tej książki, a ja nie jestem pisarzem i nie napiszę słów, które chciałbym czytać. Jestem tylko kimś w rodzaju lekarza książek. Mogę im sporządzić nowe okładki, odmłodzić je, wypędzić zżerające je robaki i sprawić, żeby z wiekiem nie traciły kartek, jak starzy ludzie włosów. Ale opowiadać dalej zawarte w nich historie, dopisywać nowe strony wypełnione właściwymi słowami - nie, tego nie potrafię. To jest zupełnie inne rzemiosło. Pewien słynny autor napisał: Pisarza można postrzegać trojako: można w nim widzieć kogoś, kto opowiada historie, można w nim widzieć nauczyciela lub wreszcie maga... ale dominuje mag, czarodziej. Zawsze uważałem, że on ma rację.
Meggie nie znalazła na to odpowiedzi. Wiedziała tylko, że brak jej widoku Fenoglia.
- A Dzwoneczek? - spytała. - Co z nią? Czy ona też musi tu zostać?
Kiedy się obudziła, wróżka leżała obok niej na trawie. Teraz już baraszkowała w powietrzu wraz z innymi wróżkami. Na pierwszy rzut oka wyglądały jak rój ważek. Meggie nie umiała sobie wytłumaczyć, w jaki sposób udało się Dzwoneczkowi umknąć Baście - przecież zamknął ją w szklanym dzbanie.
- O ile pamiętam, Piotruś Pan i tak w końcu zapomniał o jej istnieniu - powiedział Mo. - Mam rację?
Tak, Meggie przypominała to sobie.
- Mimo wszystko! - mruknęła. - Biedny Fenoglio!
Ale w tej samej chwili jej matka energicznie potrząsnęła głową. Mo przeszukał kieszenie, lecz znalazł tylko rachunek ze stacji benzynowej i stary mazak. Teresa z uśmiechem wyjęła mu obie rzeczy z ręki. Meggie usiadła obok niej na trawie, a ona zaczęła pisać: Nie musi ci go być żal. Wylądował w całkiem niezłej historii.
- Czy Capricorn nadal tam jest? Spotkałaś go kiedyś? - spytała Meggie.
493
Ileż razy zadawali sobie z Mo to pytanie. W końcu Atramentowe serce nadal o nim opowiada. A może rzeczywiście za drukowaną historią kryje się jakiś odrębny świat, który zmienia się codziennie, tak samo jak nasz?
Tylko o nim słyszałam - pisała matka. - Ludzie mówili o nim jak o kimś, kto wyjechał. Ale byli tam też inni, równie źli jak on. To świat pełen okropności i piękna zarazem - zaczęła stawiać tak małe literki, że Meggie z trudem je odcyfrowywała - i zawsze doskonale rozumiałam tęsknotę Smolipałucha.
To ostatnie zdanie zaniepokoiło Meggie, ale kiedy spojrzała niepewnie na matkę, ona roześmiała się i chwyciła ją za rękę.
Ale za wami tęskniłam bardziej, o wiek bardziej - napisała jej na wewnętrznej stronie dłoni.
Meggie zacisnęła dłoń, jakby litery były w stanie ulecieć. Jeszcze nieraz odczytywała te słowa podczas długiej drogi powrotnej do domu Elinor. Zblakły dopiero po wielu dniach.
Elinor nie mogła się pogodzić z myślą, że będzie musiała ponownie przedzierać się przez pokryte ciernistym gąszczem i zamieszkane przez węże wzgórza.
- Jeszcze nie zwariowałam! - złościła się. - Na samą myśl o tym czuję ból w stopach.
Wyruszyły więc z Meggie na poszukiwanie telefonu. Towarzyszyło im dziwne uczucie, gdy tak szły przez naprawdę już opuszczoną wioskę, mijały okopcone mury domu Capricorna, na pół zwęglony portal kościoła. Na placu przed kościołem stała woda. Odbijał się w niej błękit nieba, i wyglądało to tak, jakby plac przez noc zamienił się w jezioro. Szlauchy, za pomocą których ludzie Capricorna gasili pożar, leżały porzucone na placu niczym ogromne, wijące się węże morskie. Ogień spustoszył tylko najwyższe piętro domu Capricorna, ale Meggie nie mogła się przemóc, by wejść do środka. W końcu, po przeszukaniu na próżno kilkunastu budynków, Elinor sama weszła do środka.
494
Meggie wyjaśniła jej, jak trafić do pokoju Sroki, a Elinor wzięła ze sobą strzelbę, na wypadek gdyby Sroka wróciła, chcąc uratować przynajmniej część skarbów własnych i jej zbójeckiego syna. Ale Sroka znikła, tak samo jak Basta, i Elinor wróciła z triumfalnym uśmiechem na ustach, niosąc odnalezioną komórkę.
Natychmiast wezwała taksówkę. Niełatwo było przekonać taksówkarza, żeby nie przejmował się barierką na drodze, ale dobrze przynajmniej, że nie wierzył w te diabelskie historie, jakie opowiadano o wiosce. Mo i Elinor czekali na niego na szosie, aby nie zobaczył wróżek i gnomów. Meggie z matką pozostały w wiosce, podczas gdy oni pojechali taksówką do miasteczka i kilka godzin później wrócili dwoma wypożyczonymi samochodami - ściślej biorąc, dwoma minibusami. Elinor postanowiła bowiem zaproponować gościnę - "azyl", jak to określiła -wszystkim tym egzotycznym istotom, które zrządzenie losu zagnało do ich świata.
- W końcu nasz świat nie ma cierpliwości ani zrozumienia dla ludzi, którzy są inni, a co dopiero mówić o istotach koloru niebieskiego i potrafiących latać! - rzekła.
Zajęło trochę czasu, nim wszyscy zrozumieli propozycję Elinor. Oczywiście skierowała ją także do ludzi, ale większość z nich zdecydowała się pozostać w wiosce Capricorna. Pewnie przypominała im ona rodzinne strony, o których pamięć zblakła za sprawą śmierci, a w dodatku Meggie opowiedziała dzieciom o skarbach ukrytych w piwnicy domu Capricorna. Pewnie wystarczy ich na to, by nowym mieszkańcom wioski zapewnić spokojny byt do końca życia. Ptaki, psy i koty, uwolnione przez Cienia, nie pozostały w wiosce, lecz dawno już rozbiegły się po okolicznych wzgórzach. Ale kilka wróżek i dwóch szklanych ludzików - zapewne upojonych kwiatami janowca i wonią rozmarynu w wąskich uliczkach, których kamienie opowiadały im szeptem zamierzchłe historie - również zdecydowało się uczynić przeklętą niegdyś wioskę swoim domem.
495
Meggie wyjaśniła jej, jak trafić do pokoju Sroki, a Elinor wzięła ze sobą strzelbę, na wypadek gdyby Sroka wróciła, chcąc uratować przynajmniej część skarbów własnych i jej zbójeckiego syna. Ale Sroka znikła, tak samo jak Basta, i Elinor wróciła z triumfalnym uśmiechem na ustach, niosąc odnalezioną komórkę.
Natychmiast wezwała taksówkę. Niełatwo było przekonać taksówkarza, żeby nie przejmował się barierką na drodze, ale dobrze przynajmniej, że nie wierzył w te diabelskie historie, jakie opowiadano o wiosce. Mo i Elinor czekali na niego na szosie, aby nie zobaczył wróżek i gnomów. Meggie z matką pozostały w wiosce, podczas gdy oni pojechali taksówką do miasteczka i kilka godzin później wrócili dwoma wypożyczonymi samochodami - ściślej biorąc, dwoma minibusami. Elinor postanowiła bowiem zaproponować gościnę - "azyl", jak to określiła -wszystkim tym egzotycznym istotom, które zrządzenie losu zagnało do ich świata.
- W końcu nasz świat nie ma cierpliwości ani zrozumienia dla ludzi, którzy są inni, a co dopiero mówić o istotach koloru niebieskiego i potrafiących latać! - rzekła.
Zajęło trochę czasu, nim wszyscy zrozumieli propozycję Elinor. Oczywiście skierowała ją także do ludzi, ale większość z nich zdecydowała się pozostać w wiosce Capricorna. Pewnie przypominała im ona rodzinne strony, o których pamięć zblakła za sprawą śmierci, a w dodatku Meggie opowiedziała dzieciom o skarbach ukrytych w piwnicy domu Capricorna. Pewnie wystarczy ich na to, by nowym mieszkańcom wioski zapewnić spokojny byt do końca życia. Ptaki, psy i koty, uwolnione przez Cienia, nie pozostały w wiosce, lecz dawno już rozbiegły się po okolicznych wzgórzach. Ale kilka wróżek i dwóch szklanych ludzików - zapewne upojonych kwiatami janowca i wonią rozmarynu w wąskich uliczkach, których kamienie opowiadały im szeptem zamierzchłe historie - również zdecydowało się uczynić przeklętą niegdyś wioskę swoim domem.
495
Mimo to do busów wleciały aż czterdzieści trzy niebiesko-skóre wróżki o skrzydłach ważek, rozsiadając się na obitych szarym materiałem fotelach. Widocznie Capricorn uśmiercał wróżki z równą swobodą co inni komary. Dzwoneczek zdecydował się pozostać w wiosce, z czego Meggie właściwie się ucieszyła, przekonała się bowiem, że wróżka Piotrusia Pana była okropnie apodyktyczna. Poza tym jej dzwonienie rzeczywiście działało na nerwy, a robiła to właściwie bez przerwy, czyli zawsze wtedy, gdy nie otrzymywała tego, czego chciała.
Oprócz czterech gnomów do busu Elinor wsiadło także trzynaścioro szklanych ludzi obojga płci - oraz Dariusz, nieszczęśliwy lektor jąkała. Nic go już teraz nie trzymało w tej wiosce, z jej nowymi mieszkańcami. Zbyt wiele bolesnych wspomnień wiązało się dla niego z tym miejscem. Toteż zaproponował Elinor, że pomoże jej w odbudowaniu biblioteki. Elinor przyjęła jego propozycję. Meggie podejrzewała, że Elinor w głębi duszy żywiła pragnienie, by skorzystać z lektorskich usług Dariusza -teraz, gdy groźna obecność Capricorna nie krępuje już jego języka...
Meggie długo oglądała się za siebie, gdy wioska Capricorna została w tyle. Wiedziała, że nigdy nie zapomni jej widoku, tak jak nie zapomina się pewnych historii, choć napędziły nam stracha - a może właśnie dlatego.
Przed odjazdem Mo spyta! ją z troską w głosie, czy na pewno nie ma nic przeciwko temu, by najpierw pojechali do domu Elinor. Ale Meggie nie miała absolutnie nic przeciwko temu. Może to dziwne, ale bardziej tęskniła za domem Elinor niż za starą farmą, w której spędzili z Mo kilka ostatnich lat.
Na trawniku za domem, gdzie ludzie Capricorna zwalili książki z biblioteki, wciąż widać było wypalony krąg. Elinor kazała usunąć popiół, przedtem jednak napełniła szarym proszkiem słoik po dżemie, który stał teraz na jej nocnym stoliku.
496

Wiele z tych książek, które ludzie Capricorna jedynie wyrzucili z regałów, znajdowało się już z powrotem na pólkach, inne czekały w pracowni Mo na nowe okładki. Ale regały w bibliotece świeciły pustkami. Kiedy obie stały przed nimi, Meggie zauważyła łzy w oczach Elinor, które ta otarła ukradkiem.
W ciągu następnych tygodni Elinor robiła zakupy. Kupowała książki. Przemierzała w tym celu Europę wzdłuż i wszerz. Miała zawsze przy sobie Dariusza, a czasem towarzyszył im Mo. Meggie zaś zostawała z matką w tym wielkim domu. Siadały przy oknie, spoglądały na ogród, gdzie wróżki budowały gniazda -kuliste twory, przyczepione do gałązek niby małe piłeczki. Szklane ludziki zagnieździły się na poddaszu, a gnomy wykopały jaskinie pośród wielkich starych drzew, których w ogrodzie Elinor nie brakowało. Elinor stanowczo ostrzegła wszystkich przed niebezpieczeństwami świata znajdującego się poza granicami żywopłotu, ale już wkrótce wróżki wyfruwały nocą nad jezioro, gnomy zakradały się do uśpionych nadbrzeżnych wiosek, a szklane ludziki znikały w wysokiej trawie porastającej sąsiednie wzgórza.
- Nie martw się - powiedział Mo, gdy Elinor po raz któryś uskarżała się na brak rozsądku swoich podopiecznych. - Świat, z którego przybyli, też nie należał do najbezpieczniejszych.
- Ale był całkiem inny! - zaprotestowała Elinor. - Nie było tam samochodów. Co będzie, jak wróżki uderzą o przednią szybę? Nie było też myśliwych ze strzelbami, którzy dla rozrywki strzelają do wszystkiego, co się rusza.
Przez ten czas Elinor dowiedziała się już wszystkiego na temat świata Atramentowego serca. Matka Meggie zużyła dużo papieru, by spisać swoje wspomnienia. Każdego wieczora Meggie prosiła ją, by opowiadała, a potem siadały obok siebie i mama pisała, a Meggie czytała, próbując czasem namalować to, co opisywała mama.
Mijały dni i regały Elinor zapełniały się nowymi, cudownymi książkami. Niektóre były w opłakanym stanie i Dariusz, który
497
zaczął sporządzać katalog drukowanych skarbów Elinor, co chwila przerywał pracę, by przyglądać się temu, co robi Mo. Siadał przy stole i okrągłymi ze zdumienia oczami patrzył, jak Mo zdejmuje zniszczone oprawy, zszywa wypadające kartki, smaruje klejem grzbiety, słowem, czyni wszystko, by książki przetrwały długie lata.
Meggie nigdy potem nie mogła sobie przypomnieć, kiedy zdecydowali się zamieszkać z Elinor na stałe. Może decyzja zapadła po wielu tygodniach, a może wiedzieli od pierwszego dnia, że tak się stanie. Meggie dostała ów pokój ze zbyt wielkim łóżkiem, pod którym wciąż jeszcze stała jej skrzynka z książkami. Bardzo pragnęła poczytać mamie swoje ulubione książki, ale teraz już rozumiała, dlaczego Mo tak rzadko to robił. A któregoś dnia, gdy nie mogła spać, bo zdawało jej się, że widzi na dworze twarz Basty, usiadła przy stoliku pod oknem i zaczęła pisać. W ogrodzie Elinor błyskały światełka wróżek, a gnomy hałasowały w zaroślach.
Meggie miała pewien plan: chciała nauczyć się snuć opowieści, tak jak to robił Fenoglio. Chciała umieć łowić słowa, po to, by móc je czytać mamie i nie bać się, że coś z nich nagle wyskoczy i spojrzy na nią oczami pełnymi nostalgii. Bo tylko słowa mogły odesłać z powrotem te wszystkie stwory uczynione z samych liter i właśnie dlatego Meggie postanowiła, że jej rzemiosłem będzie pisanie. A gdzież można się tego lepiej nauczyć niż w domu, w którego ogrodzie wróżki budują gniazda, a nocą na regałach słychać szepty książek?
Jak powiedział Mo: pisanie ma wiele wspólnego z czarami.
cytowanych źródeł
Rozdział 1
Lucy M. Boston, Dzieci z Green Knowe; Die Kinder von Green Knowe, Seite 9, Aus dem Amerikanischen von Dorothea und Hans Bemmann � der Ubersetzung: Rex-Verlag, Luzern - Miinchen 1968
Rozdział 2
Isaac Bashevis Singer, Naftali gawędziarz i jego koń Sus [w:] Opowiadania, tłum. Elżbieta Petrajtis-O'Neill, Dorota Bogu-tyn, Bis, Warszawa 1993, s. 178
Rozdział 3
Kenneth Grahame, O czym szumią wierzby, tłum. Maria Go-dlewska, Siedmiogród, Wrocław 2001, s. 14
Rozdział 4
Oscar Wilde, Olbrzym - Samolub [w:] Bajki, tłum. Ewa Ber-beryusz, Maria Feldmanowa, Włodzimierz Lewik, Letter-Per-fect International, Warszawa 1993, s. 139
Rozdział 5
Napis na bibliotece klasztoru San Pedro w Barcelonie, cytowany za Alberto Manguelem
Rozdział 6
Wilhelm Herz, Księga wędrownego grajka; Spielmannsbuch, Seite 70
499
Aus: Franz Irsigler und Arnold Lassotta: Bettler d Gaukler, Dirnen und Henker Deutscher Taschenbuch Verlag, 8. Auflage, Munchen 1998 (s. 126) O 1984 Greven Verlag Koln GmbH
Rozdział 7 Przysłowie arabskie
Rozdział 8
Roald Dahl, Czarownice, tłum. Tomasz Wyżyński, Wyd. Prima, Warszawa 1997, s. 180
Rozdział 9
Solomon Eagle, Poruszyć bibliotekę; Moving a Library, Seite 91 Aus:y4 Gentle Madness, hrsg. von Nicholas A. Basbanes � der Ubersetzung aus dem Englischen: Oliver Latsch 2003
Rozdział 10
William Goldman, Narzeczona księcia, tłum. Paulina Braiter, Prószyński i S-ka, Warszawa 1995, s. 207
Rozdział 11
Kenneth Grahame, O czym szumią wierzby, tłum. Maria Go-dlewska, Siedmiogród, Wrocław 2001, s. 77
Rozdział 12
J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, t. 1, tłum. fragm. Włodzimierz Lewik, Porozumienie Wydawców, Kanon na koniec wieku, Warszawa 1999, s. 59
Rozdział 13
Isaac Bashevis Singer, Naftali gawędziarz i jego koń Sus [w:] Opowiadania, tłum. Elżbieta Petrajtis-O'Neill, Dorota Bogu-tyn, Bis, Warszawa 1993, s. 176-177
500
Rozdziai 14
C.S. Lewis, Książę Kaspian, tłum. Andrzej Polkowski, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1985, s. 119
Rozdział 15
Michael de Larrabeiti, Borrible'owie t. 2 - W labiryncie Wende-lów;DieBorribles2-ImLabyńnthder Wendels, Seiten 145,224,434,
Aus dem Englischen von Joachim Kalka � 1981 by Michael de Larrabeiti (J.G. Cotta'sche Buchhandlung Nachfolger GmbH, gegr. 1659, Stuttgart 1984
Rozdział 16
William Goldman, Narzeczona księcia, tłum. Paulina Braiter, Prószyński i S-ka, Warszawa 1995, s. 14
Rozdział 17
Ray Bradbury, 451� Fahrenheita; Fahrenheit 451, Seiten 169, 367,
Aus dem Amerikanischen von Fritz Giittinger Copyright � 1981 Diogenes Verlag AG Ziirich
Rozdział 18
Robert Louis Stevenson, Wyspa skarbów, tłum. Józef Bir-kenmajer, Iskry, Warszawa 1972, s. 11
Rozdział 19
Rudyard Kipling, Księga dżungli, tłum. Józef Birkenmajer, Nasza Księgarnia, Warszawa 1971, s. 60
Rozdział 20
Michael de Larrabeiti, Bombie 'owie t. 2 - W labiryncie Wen-delów; Die Borribles 2 - Im Labyńnth der Wendels, Seiten 145, 224, 434,
501
Aus dem Englischen von Joachim Kalka � 1981 by Michael de Larrabeiti (J.G. Cotta'sche Buchhandlung Nachfolger GmbH, gegr. 1659, Stuttgart 1984
Rozdział 21
Robert Louis Stevenson, Wyspa skarbów, tłum. Józef Bir-kenmajer, Iskry, Warszawa 1972, s. 251
Rozdziai 22
Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera, tłum. Kazimierz Pio-trowski, Iskry, Warszawa 1955, s. 161
Rozdział 23
Roberto Cotroneo, Gdy w letni poranek jakieś dziecko; Wenn ein Kind an einem Sommermorgen, Seite 257,
Aus dem Italienischen von Burkhart Kroeber � der deut-schen Ausgabe: ECON Verlag GmbH, Diisseldorf 1996, veróffentlicht im Marion von Schróder Verlag
Rozdział 24
Mark Twain, Przygody Hucka, tłum. Krystyna Tarnowska, Iskry, Warszawa 1981, s. 7
Rozdział 25
Erich Kastner, Emil i detektywi; Emil und Detektive, Seite 282 � Atrium Verlag, Zurich 1935
Rozdział 26
William Goldman, Narzeczona księcia, tłum. Paulina Braiter, Prószyński i S-ka, Warszawa 1995, s. 206
502
Rozdział 27
Lyman Frank Baum, Czarnoksiężnik z krainy Oz, tłum. Paweł Łopatka, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 1999, s. 81
Rozdział 28
William Szekspir, Burza; [w:] Dzieła dramatyczne, tłum. Stanisław Koźmian, Leon Ulrich, PIW, Warszawa 1964, s. 154
Rozdział 29
James M. Barrie, Piotruś Pan, tłum. Maciej Słomczyński, Nasza Księgarnia, Warszawa 1974, s. 24
Rozdział 30
William Goldman, Narzeczona księcia, tłum. Paulina Braiter, Prószyński i S-ka, Warszawa 1995, s. 90
Rozdział 31
T.H. White, Był sobie raz na zawsze król, t. 1, tłum. Jolanta Kozak, Editions Spotkania, Warszawa 1991, s. 26
Rozdział 32
Eva Ibbotson, Tajemnica Peronu 13, tłum. Zofia Grudzińska, Elf, Warszawa 2000, s. 162
Rozdział 33
Charles Dickens, Wielkie nadzieje, tłum. Karolina Beylin, Książka i Wiedza, Warszawa 1951, s. 5
Rozdział 34
T.H. White, Był sobie raz na zawsze król, t. 1, tłum. Jolanta Kozak, Editions Spotkania, Warszawa 1991, s. 153
503

Rozdział 35
Ray Bradbury, 451� Fahrenheita, op. cit.
Rozdział 36
Astrid Lindgren, Mio, mój Mio, tłum. Maria Olszańska, Nasza Ksiągarnia, Warszawa 1968, s. 113
Rozdział 37
William Goldman, Narzeczona księcia, tłum. Paulina Braiter, Prószyński i S-ka, Warszawa 1995, s. 166
Rozdział 38
James M. Barrie, Piotruś Pan, tłum. Maciej Słomczyński, Nasza Księgarnia, Warszawa 1974, s. 116-117
(Cytaty na s. 338-340)
James M. Barrie, Piotruś Pan, tłum. Maciej Słomczyński, Nasza Księgarnia, Warszawa 1974, s. 22-23
Rozdział 39
Otfried Preussler, Krabat, tłum. Krzysztof Radziwiłł i Janina Zeltzer, Nasza Księgarnia, Warszawa 1976, s. 198
Rozdział 40
Roald Dahl, Zosia i Olbrzym; Sophiechen und der Riese, Se-ite 347,
Aus dem Englischen von Adam Quidam � 1984 by Rowohlt Verlag GmbH, Reinbek bei Hamburg
Rozdział 41
Ali Baba i czterdziestu rozbójników [w:] Baśnie z 1001 nocy, tłum. Krzysztof Radziwiłł i Janina Zeltzer, Nasza Księgarnia, Warszawa 1986, s. 11
504
Rozdział 42
Toni Morrison, Przemówienie z okazji otrzymania Nagrody Nobla; Nobelpreisree 1993, Seite 415 � Ubersetzung aus dem Amerikanischen: Oliver Latsch 2003
Rozdział 43
Michael Ende, Kuba Guzik i maszynista Łukasz, tłum. Ryszard Wojnakowski, Siedmiogród, Wrocław 2001, s. 79
Rozdział 44
Michael de Larrabeiti, Borrible'owie t. 2 - W labiryncie Wende-lów, op. cit.
Rozdział 45
Robert Louis Stevenson, Porwany za młodu, tłum. Jan Meysztowicz, Iskry, Warszawa 1984, s. 19
Rozdział 46
Evangeline Walton, Die vier Zweige des Mabinogi, Seite 445, Aus dem Amerikanischen von Jiirgen Schweier � J.G. Cot-
ta'sche Buchhandlung Nachfolger GmbH, gegr. 1659, Stuttgart
1979
Rozdział 47
J.R.R. Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem, tłum. Maria Skibniewska, Iskry, Warszawa, 1997, s. 55
Rozdział 48
T.H. White, Księga Merlina; Das Buch Merlin, Seite 461 Das unveróffentlichte Funfte Buch von Kónig auf Camelot Aus dem Englischen von Irmela Brender � J. G. Cotta'sche Buchhandlung Nachfolger GmbH, gegr. 1659, Stuttgart 1998
505
Rozdział 49
J.R.R. Tolkien, Władca Pierścieni, t. 2, tłum. Maria Skib-niewska, Porozumienie Wydawców, Kanon na koniec wieku, Warszawa 1999, s. 398-399
Rozdział 50
Karol Dickens, Oliver Twist; Oliver Twist, Seite 487
Aus dem Englischen von Reinhard Kilbel � der Uberset-
zung: Sammlung Dieterich Verlagsgesellschaft mbH, Leipzig
1964, 1992
Rozdział 51
Richard Adams, Nad rzeką; Unten am Fluss, Seite 496 Aus dem Englischen von Egon Strohm � 1975 by Ullstein Buchverlage GmbH & Co. KG, Berlin
Rozdział 52
James M. Barrie, Piotruś Pan, tłum. Maciej Słomczyński, Nasza Księgarnia, Warszawa 1974, s. 149
Rozdział 53
Robert Louis Stevenson, Doktor Jekyll i Mr Hyde, tłum. Tadeusz Jan Dehnel, Zysk i S-ka, Poznań 1997, s. 27-28
Rozdział 54
Rudyard Kipling, Księga dżungli, tłum. Józef Birkenmajer, Nasza Księgarnia, Warszawa 1971, s. 22
Rozdział 55
Ali Baba i czterdziestu rozbójników [w:] Baśnie z 1001 nocy, tłum. Krzysztof Radziwiłł i Janina Zeltzer, Nasza Księgarnia, Warszawa 1986, s. 20
506
Rozdział 56
William Blake, Druga skarga Eniona; Enions zweiter Klagege-sang, Seite 531
Aus: ders., From Vala - or the Four Zoas � der Ubersetzung aus dem Englischen: Oliver Latsch 2003
Rozdział 57
Richard de Bury, cytowane z Alberto Manguel, Moja historia czytania; Seite 543
Aus: Manguel, Alberto: Eine Geschichte des Lesens � der deutschen Ausgabe: Verlag Volk und Welt GmbH, Berlin 1998
Rozdział 58
Michael Ende, Me kończąca się historia, tłum. Sławomir Błaut, Siedmiogród, Wrocław 2000, s. 14
Rozdział 59
Maurice Sendak, Tam gdzie mieszkają dzicy ludzie; Wo die wilden Kerle wohnen, Seite 559
Aus den Amerikanischen von Claudia Schmólders Copyright � 1967 Diogenes Yerlag AG Ziirich
Spis treści
Nocny gość 7
Tajemnice 18
Na południe 26
Dom pełen książek 34
Zwykły obrazek 48
Ogień i gwiazdy 61
Co kryje noc 73
Same 75
Fatalna zamiana 79 Jaskinia lwa 89
Tchórz 94
Jeszcze dalej na południe 98
Wioska Capricorna 105
Wypełnione zlecenie 119
Szczęście w nieszczęściu 126
Pamiętny dzień 131
Zdradzony zdrajca 147
Czarodziejski Język 166
Niepewna przyszłość 179
Węże i ciernie 195
Basta 204
509
1
Bezpieczni 216 Noc pełna słów 223
Fenoglio 235
Złe zakończenie 246
Ciarki i przeczucie 251
Pomysł 258
W domu 262
Dobre miejsce na pobyt 266
Gadatliwy Pippo 272
Ukryci wśród wzgórz 289
Znowu w niewoli 297
Służąca Capricorna 303
Tajemnice 312
Różne cele 321
W domu Capricorna 327
Lekkomyślność 330
Ciche słowa 335 Kara dla zdrajców 344 Czarny rumak nocy 352
Farid 357
Puszysty stwór na gzymsie 363
Mroczne miejsce 374
Opowieść Farida 380
Kłamstwa na użytek Basty 386
Nocna pobudka 390
Sama 397
Sroka 404
Duma Basty i przebiegłość Smolipalucha 414 Elinor ma pecha 427
W opałach 435
Krucha istotka 438
Właściwe słowa 443
Ogień 451

510
Zdrada, gadatliwość i głupota 460
Cień 466
To tylko opuszczona wioska 477 Tęsknota 485 Do domu 492
Wykaz cytowanych źródeł 499