W absolutnej ciszy przebiegła wizyta papieża Franciszka w dawnym niemieckim obozie zagłady Auschwitz-Birkenau. Samotnie przeszedł przez obozowe bramy, by zapalić świecę przed Ścianą Śmierci, pomodlić się w celi, w której męczeńską śmiercią zmarł św. Maksymilian Maria Kolbe. Na terenie obozu Ojciec Święty spotkał się też z kilkoma ocalałymi więźniami obozu i wpisał się do księgi pamiątkowej.

Papież Franciszek zapalił znicz i odmówił w ciszy modlitwę przed Ścianą Straceń. Znicz przekazał mu jeden z byłych więźniów Eugeniusz Gruszczyński (numer obozowy 149850), bohater głośnego filmu z roku 1974 "Zapamiętaj imię swoje" w reżyserii Sergeja Kolosova. To Rosjanin. Nazywał się Gienadij Murawiew. Jako dziecko został deportowany wraz z matką do Auschwitz. W obozie chłopca odebrano matce. Po wyzwoleniu wraz z innymi uratowanymi dziećmi trafił do domu dziecka na Dolnym Śląsku, gdzie opieką otoczyła go wychowawczyni Helena Gruszczyńska. Dała mu własne nazwisko i imię Eugeniusz. Gruszczyński, gdy dorósł, wyjechał do Szczecina. Po latach dowiedział się, że poszukuje go biologiczna matka, Zinajda Murawiewa. Po latach spotkali się w Mińsku.

Następnie papież modlił się w celi męczeństwa św. Maksymiliana Marii Kolbego. Blok 11 był miejscem szczególnym w Auschwitz. Mieścił się w nim obozowy areszt. Niewiele osób przeżyło pobyt w nim. Okresowo przetrzymywani tu byli tzw. więźniowie policyjni, głównie Polacy, pozostający do dyspozycji katowickiego gestapo. Większość rozstrzelano. W podziemiach Niemcy dokonali latem 1941 r. pierwszych prób uśmiercania gazem "Cyklon B", który później wykorzystali do masowej zagłady przede wszystkim Żydów. W ostatnich dniach lipca 1941 r., po ucieczce jednego z więźniów, Niemcy zarządzili karny apel, podczas którego w odwecie wybrali grupę więźniów skazując ich na śmierć głodową. W tej grupie znalazł się Franciszek Gajowniczek. Jego rozpacz dostrzegł Kolbe, który poprosił Niemców, by pozwolili mu zastąpić współwięźnia. Franciszkanin zmarł 14 sierpnia,

Dużo przeżyłam i chcę, by się to nie powtórzyło
powiedziała była więźniarka Walentyna Nikodem. Na dziedzińcu bloku 11, zwanego Blokiem Śmierci, z Ojcem Świętym spotkało się dwunastu byłych więźniów. Wśród nich są Polacy, Żydzi i Sinti. Losy tych narodów tragicznie splotły się w Auschwitz. Dla Żydów, a także Sinti oraz pokrewnych im Romów, obóz jest symbolem Zagłady. Dla Polaków to miejsce męczeństwa i ogromne cmentarzysko. Papież podszedł do każdego z nich z osobna. Dla wszystkich było to wielkie wydarzenie. Każdy z byłych więźniów chciał się podzielić się z Ojcem Świętym osobistą refleksją i własnym doświadczeniem. Monachijczyk Peter Rauch to jedynym Sinti w grupie byłych więźniów, którzy powitali Franciszka na dziedzińcu Bloku Śmierci. Jako czterolatek trafił do tzw. familijnego obozu cygańskiego w Auschwitz II-Birkenau. - Chciałbym prosić Franciszka, by pomógł pozbyć się rasizmu na świecie. Są ludzie, którzy wciąż traktują nas jak obcych. Myślę, że nawet papież nie potrafi tego zmienić, ale chciałbym, aby się w to zaangażował
podkreślił.


Po godz. 10 papież opuścił były obóz Auschwitz I. Pieszo przeszedł bramę główną z napisem "Arbeit Macht Frei", a następnie udał się do oddalonego o trzy kilometry byłego obozu Auschwitz II-Birkenau, w którym Niemcy na masową skalę mordowali Żydów. Przy pomniku ofiar, znajdującym się między ruinami dwóch największych komór gazowych, papież modlił się w intencji ofiar. Zapalił też znicz.