IDZ DO
IDZ DO
PRZYKŁADOWY ROZDZIAŁ
PRZYKŁADOWY ROZDZIAŁ
Delphi 7. Ćwiczenia
SPIS TRE CI
SPIS TRE CI
Autor: Maciej Kunowski
KATALOG KSIĄŻEK ISBN: 83-7197-933-9
KATALOG KSIĄŻEK
Format: B5, stron: 82
KATALOG ONLINE
KATALOG ONLINE
ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG
ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG
TWÓJ KOSZYK
TWÓJ KOSZYK
Programowanie nadal jest przez wielu uważane za czynno ć trudną i wymagającą
DODAJ DO KOSZYKA
DODAJ DO KOSZYKA
specjalistycznej wiedzy. Tymczasem, dzięki takim narzędziom jak Delphi, tworzyć
aplikacje mogą również początkujący i redniozaawansowani użytkownicy komputerów.
Przyjazne rodowisko programistyczne, obszerna biblioteka gotowych modułów
CENNIK I INFORMACJE
CENNIK I INFORMACJE
i ogromna liczba stworzonych aplikacji należą do niezaprzeczalnych atutów Delphi.
 Delphi 7. Ćwiczenia , to książka, która pozwoli Ci w szybko opanować podstawy
ZAMÓW INFORMACJE
ZAMÓW INFORMACJE
O NOWO CIACH
O NOWO CIACH
i rozpocząć tworzenie pierwszych aplikacji. Poznasz zintegrowane rodowisko
programistyczne Delphi, a następnie, krok po kroku, za pomocą praktycznych ćwiczeń
ZAMÓW CENNIK poznasz język ObjectPascal. Autor unika informatycznego żargonu, a sprawy
ZAMÓW CENNIK
skomplikowane tłumaczy w sposób jasny i zwięzły, co czyni tę książką idealną dla
osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z programowaniem.
CZYTELNIA
CZYTELNIA
Poznasz:
" rodowisko programistyczne Delphi
FRAGMENTY KSIĄŻEK ONLINE
FRAGMENTY KSIĄŻEK ONLINE
" Język ObjectPascal: instrukcje, zmienne i typy danych
" Podstawy projektowania obiektowego
" Metody tworzenia atrakcyjnego interfejsu użytkownika
" Sposoby programowania grafiki
" Obsługę d więku w Delphi
" Sposoby korzystania z baz danych
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. [phone]
e-mail: [e-mail]
Spis treści
Wstęp.............................................................................................................................................................. 5
Rozdział 1. Wprowadzenie do środowiska Delphi............................................................................................ 7
Polskie znaki w Delphi.................................................................................................................8
Pierwsze starcie z programowaniem ............................................................................................8
Pliki składowe aplikacji .............................................................................................................10
Przypisanie ikony do programu..................................................................................................10
Tworzenie menu aplikacji ..........................................................................................................11
Menu główne (górne)...........................................................................................................11
Menu podrączne...................................................................................................................12
Klawisze szybkiego reagowania ..........................................................................................13
Podpowiedz
w  chmurce ..........................................................................................................13
Kolory komponentów.................................................................................................................14
Widoczność komponentów ........................................................................................................15
Przyciski opcji ............................................................................................................................16
RadioButton .........................................................................................................................16
RadioGroup..........................................................................................................................18
Przyciski wyboru........................................................................................................................19
Listy wyboru ..............................................................................................................................19
ListBox.................................................................................................................................19
ComboBox ...........................................................................................................................21
Paski przewijania........................................................................................................................21
ScrollBar ..............................................................................................................................21
Pudełka przewijania ...................................................................................................................23
ScrollBox .............................................................................................................................23
Tworzenie paska narządzi ..........................................................................................................24
Pole tekstowe  Memo .............................................................................................................25
Strony z zakładkami ...................................................................................................................27
Zakładki dla pasków narządziowych ...................................................................................27
Zakładki wielopoziomowe...................................................................................................28
Komponent tabeli .......................................................................................................................29
Dodatkowe ćwiczenia ................................................................................................................30
Rozdział 2. Integracja z użytkownikami............................................................................................................. 33
Okna dialogowe..........................................................................................................................33
InputQuery ...........................................................................................................................33
InputBox ..............................................................................................................................34
Pola edycyjne .............................................................................................................................35
Wprowadzanie danych za pomocą komponentu Edit..........................................................35
MaskEdit  maskowanie pól..............................................................................................36
4 Delphi 7. Ćwiczenia
Metody wprowadzania danych liczbowych ...............................................................................37
Wyświetlanie komunikatów.......................................................................................................38
ShowMessage ......................................................................................................................38
MessageDlgPos....................................................................................................................38
MessageBox.........................................................................................................................39
Obsługa błądu.............................................................................................................................41
Obsługa plików ..........................................................................................................................43
Pliki tekstowe.......................................................................................................................43
Pliki elementowe..................................................................................................................44
Najważniejsze komponenty z zakładki Dialogs.........................................................................46
OpenDialog ..........................................................................................................................46
SaveDialog...........................................................................................................................47
ColorDialog..........................................................................................................................48
FontDialog ...........................................................................................................................49
Rozdział 3. Uatrakcyjnianie programu................................................................................................................ 51
Nowe formy................................................................................................................................51
Dodawanie nowej formy do aplikacji ..................................................................................51
Aplikacja typu MDI .............................................................................................................53
Przykładowe zastosowanie komponentów.................................................................................53
Stosowanie komponentu Calendar oraz ProgressBar ..........................................................53
Wykorzystanie DateTimePicker ..........................................................................................55
Zegarek.......................................................................................................................................56
Rozdział 4. Multimedia................................................................................................................................................. 57
Odtwarzanie dz
wiąku.................................................................................................................57
Pliki *.wav ...........................................................................................................................57
Pliki *.mid............................................................................................................................58
Odtwarzanie animacji i filmów ..................................................................................................58
Pliki *.avi .............................................................................................................................58
Animacje systemowe..................................................................................................................59
Rozdział 5. Tworzenie zaawansowanych aplikacji ....................................................................................... 61
Bazy danych ...............................................................................................................................61
Tworzenie tabeli...................................................................................................................61
Podstawowe formularze obsługujące tabele ........................................................................62
Stosowanie komponentu DateTimePicker dla pól typu DATE ...........................................64
Wyszukiwanie rekordów .....................................................................................................65
Programowanie w internecie......................................................................................................66
Formularze ActiveFom ........................................................................................................66
Tworzenie aplikacji typu klient-serwer ...............................................................................67
Rozdział 6. Uzupełnienie.............................................................................................................................................. 71
Dodatkowe opcje formy programu ............................................................................................71
Opis najważniejszych typów zmiennych ...................................................................................72
Prosta gra w Delphi ....................................................................................................................73
Inny pomysł na zmienianie kolorów ..........................................................................................74
Edit i Label .................................................................................................................................74
Menedżer plików........................................................................................................................75
Ukryte pliki ................................................................................................................................76
Podsumowanie......................................................................................................................................... 77
Dodatek A Delphi w systemie Linux ..................................................................................................................... 79
Przydatne adresy internetowe.....................................................................................................79
Rozdział 3.
Uatrakcyjnianie programu
Nowe formy
Dodawanie nowej formy do aplikacji
Atrakcyjność naszego programu na pewno wzrośnie, jeżeli rozbudujemy tworzoną aplikacją
o nowe formy. Pisany program bądzie wówczas bardziej przejrzysty i wygodniejszy w użyt-
kowaniu.
Ćwiczenie 3.1.
Utwórz program, który zawiera trzy przyciski z napisami:
, . Po naciśniąciu dowolnego komponentu
Button wyświetla sią odpowiednie okno.
Wstaw na formą trzy komponenty Button i opatrz je odpowiednimi napisami.
Wybierz z menu File\Form.
Korzystając z okna modułu dla pierwszej formy, po słowie wpisz:

Podepnij pod pierwszy przycisk procedurą:




Korzystając z opcji menu górnego, wybierz polecenie File\New\Other oraz dodaj
do projektu z zakładki Dialogs formą Standard Dialog (Horizontal).
52 Delphi 7. Ćwiczenia
W nowym oknie podepnij pod przycisk procedurą:





Dodaj do przycisku zdarzenie:





Korzystając z opcji menu górnego, wybierz polecenie File\New\Other oraz dodaj
do projektu z zakładki Forms formą About boxt.
Podepnij pod przycisk formy procedurą:





Zmodyfikuj pozostałe przyciski głównej formy, podpinając odpowiednie procedury.
Dla przycisku zastosuj procedurą:




Dla przycisku zastosuj procedurą:




Zapisz i skompiluj program, wciskając przycisk Yes w oknie komunikatu kompilacji.
Sprawdz
działanie programu (rysunek 3.1).
Rysunek 3.1.
Dodawanie form
do programu
Rozdział 3. Uatrakcyjnianie programu 53
Aplikacja typu MDI
Aplikacja typu MDI charakteryzuje sią tym, że w projekcie wystąpuje jedna forma nad-
rządna oraz wiele podrządnych (tego samego typu). Dobrym przykładem tego typu pro-
gramu jest Microsoft Word 97.
Ćwiczenie 3.2.
Z menu górnego wybierz polecenie File\New\Other, a z zakładki Projects
 aplikacją MDI Application.
Uruchom program i sprawdz
jego działanie.
Wciśnij klawisze Shift+F12 oraz wybierz formą About.
Zmień napisy na etykietach, wybierz logo dla aplikacji oraz zmień właściwość
Caption formy.
Wybierz główną formą i pozmieniaj napisy na komponentach z jązyka angielskiego
na polski.
Sprawdz
działanie programu (rysunek 3.2).
Rysunek 3.2.
Aplikacja typu MDI
Przykładowe zastosowanie komponentów
Stosowanie komponentu Calendar oraz ProgressBar
Komponent Calendar wystąpuje w postaci tabelki określającej dni tygodnia i dni miesiąca.
Podstawowe właściwości tego komponentu:
 określa numer miesiąca,
 określa numer dnia w miesiącu.
54 Delphi 7. Ćwiczenia
ProgressBar to wskaz
nik przebiegu jakiegoś procesu.
Podstawowe właściwości tego wskaz
nika:
 określa minimalną wartość wskaz
nika (pozycja startowa),
 określa maksymalną wartość wskaz
nika (pozycja końcowa),
 określa pozycją wskaz
nika.
Ćwiczenie 3.3.
Napisz program pokazujący kalendarz z zaznaczoną datą. Na etykiecie powinny być
wyświetlane informacje mówiące o tym, ile dni upłynąło od początku roku. Dwa słupki
powinny pokazywać, jaka cząść miesiąca oraz roku już minąła. Po wybraniu innej daty
wykresy powinny ulegać aktualizacji.
Umieść na formie nastąpujące komponenty:
Calendar z zakładki Samples,
dwa komponenty ProgressBar z zakładki Win32,
dwie etykiety.
Zmodyfikuj wygląd programu zgodnie z rysunkiem 3.3.
Rysunek 3.3.
Wygląd tworzonego
programu
Zmień właściwość komponentu ( ) na .
Zmień właściwości komponentu ( ):


Wprowadz
dla formy procedurą OnActivate:












Rozdział 3. Uatrakcyjnianie programu 55






Sprawdz
działanie programu (rysunek 3.4).
Rysunek 3.4.
Działanie programu
z ćwiczenia 3.3
Wykorzystanie DateTimePicker
DateTimePicker ma wygląd listy wyboru ComboBox (rysunek 3.5). Pozwala wprowadzić
datą poprzez wybór z kalendarza. Komponent ten wyświetlany jest w postaci tabelki. Przy-
ciski ze strzałkami pozwalają na przechodzenie pomiądzy miesiącami.
Rysunek 3.5.
Tabelka
DateTimePicker
Najważniejsze właściwości tego komponentu:
 format daty,
 domyślna data ustawiana w oknie,
 minimalna data,
 maksymalna data.
Ćwiczenie 3.4.
Utwórz program, który odczytuje datą z komponentu DateTimePicker i wyświetla ją w for-
mie napisu na komponencie Panel.
Wstaw na formą komponent DateTimePicker z zakładki Win32 oraz komponent
Panel z zakładki Standard.
Ustaw właściwości komponentu DateTimePicker:

56 Delphi 7. Ćwiczenia



Pod zdarzenie OnChange DateTimePicker podepnij procedurą:




Sprawdz
działanie programu (rysunek 3.6).
Rysunek 3.6.
Zastosowanie
DateTimePicker
Zegarek
Dla wielu użytkowników ciekawym uatrakcyjnieniem tworzonej aplikacji może okazać
sią zwykły zegarek wyposażony w prosty budzik.
Ćwiczenie 3.5.
Wstaw na formą komponent Panel i zmień jego czcionką na Arial Black o rozmiarze 20.
Umieść na formie komponent Timer z zakładki System.
Wstaw na formą pole edycyjne Edit oraz etykietą z napisem .
Podepnij pod komponent Timer procedurą:





Uruchom program i sprawdz
jego działanie (rysunek 3.7).
Rysunek 3.7.
Budzik