Żydzi i stosunki polsko - żydowskie od oświecenia do współczesności.











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Romantyzm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Żydzi i stosunki
polsko - żydowskie od oświecenia do
współczesności.










kategoria:   J.polski
zakres:   Romantyzm
dodano:   1999-08-17




Żydzi jako
bohaterowie powieści są obecni w literaturze polskiej od dość dawna.
Różnie prezentował się ich wizerunek na przestrzeni wieków.
Różnorodne też były stosunki polsko - żydowskie. Po raz
pierwszy postać Żyda możemy spotkać w "Panu Tadeuszu" Mickiewicza.
Bohaterem tym jest Jankiel - właściciel karczmy. Darzony jest on
szacunkiem okolicznej szlachty. Pozycję swoją zawdzięcza
umiejętności gry na cymbałach. Z jego muzyki płynie głęboki
patriotyzm i miłość do Polski. Czuje się on Polakiem, czemu daje
wyraz swoją postawą. Zupełnie inaczej przedstawieni zostali
oni w "Lalce". Przykładem jest tu postać Szlangbauma. Ukazany jest
on jako stereotypowy Żyd - kupiec, dbający tylko o zyski i własne
interesy. Wszyscy odnoszą się do niego z dystansem, pogardą.
Przejawia się to w ogólnym niezadowoleni z przejęcia przez niego
sklepu. Podobnie jest z młodym Szlangbaumem, który pracuje w sklepie
Wokulskiego. Inni subiekci naśmiewają się z niego, traktują jako
istotę gorszą. Autor jednak zauważa też ich dobre cechy. Żydzi dużą
wagę przywiązują do rozwoju umysłowego. Podczas spotkań rozwiązują
zagadki, studiują mądre księgi. To właśnie ciężkiej pracy i brakowi
rozrywki zawdzięczają swoje majątki. Jednakże w swoim działaniu
ograniczają się tylko do pracy i nauki, przez co nie są rozumiani i
wyśmiewani. Inna sprawą jest to, że wtedy zawód kupca był wyszydzany
gardzono nim. Częściowo z tego bierze się stosunek Polaków do Żydów.
Taki wizerunek Żydów utrzymywał się dość długo w
literaturze. Dopiero wiek XX przyniósł zmiany w tym względzie. II
wojna światowa zmieniła nastawienie ludzi do społeczności
żydowskiej. Dopiero po prawie całkowitej zagładzie tego narodu
zaczęli być oni postrzegani jako równouprawnieni ludzie. Wspólne
losy dziejowe spowodowały znaczne poprawienie się stosunków polsko -
żydowskich. Przykład na to znajdziemy w utworze pt. "Zdążyć
przed Panem Bogiem" Hanny Krall. Bohaterem jest Żyd - Marek Edelman.
Przeżył on wojnę i likwidację getta warszawskiego. Żydzi są tu
ukazani jako zwyczajni ludzie. Mają wady, ale i zalety. W obliczu
śmierci walczą z okupantem. W tej walce wydatnie pomagają im Polacy.
Dostarczają pieniądze, broń, walczą ramię w ramię z powstańcami.
Udzielają oni też schronienia zbiegom z getta. Nie wszyscy jednak
robią to bezinteresownie. Żydzi i Polacy stanowią w czasie wojny
równouprawnione grupy społeczne, nie dla Niemców, które się
wzajemnie przenikają i wspomagają. Po wojnie Żydzi normalnie
funkcjonują w Polsce. Pracują zawodowo, jak główny bohater,
poświęcając się dla nauki. Są oni szanowani, a wręcz heroizowani, za
bohaterską postawę w czasie wojny i likwidacji getta w Warszawie.
Podobne stosunki polsko - żydowskie widzimy w "Rozmowach z
katem". Sytuacja ta jednak jest przedstawiana z perspektywy oficera
niemieckiego, który walczy przeciwko powstańcom żydowskim.
Trochę inaczej problem ten przedstawia Szczypiorski w swojej
powieści "Początek". Również tu Żydzi przedstawieni są jako normalni
ludzie. Prezentują oni różne postawy. Od biernej zgody na zagładę,
jak Mitelman, po bohaterską postawę walki i solidaryzowania się w
walce z cierpiącymi rodakami - Henryczek Fichtenbaum, który wraca do
upadającego getta. Większość Polaków stara się im pomóc. Przykładem
jest tu Pawelek i jego matka, którzy organizują kryjówki dla Żydów,
którym udało się uciec z getta. Czynią to bezinteresownie. Jednak
autor pokazuje, że nie wszyscy Żydzi walczą ramię w ramię. Są też
wśród nich zdrajcy i kolaboranci, którzy wyszukują dla hitlerowców
swoich rodaków w aryjskiej części Warszawy. Ofiarą takiego
postępowania pada Irma Seidman. Pokazane jest, że to strach przed
śmiercią popycha ludzi do takiego postępowania. W utworze tym autor
przedstawia też losy tych, którzy przeżyli wojnę. Spotkali się oni z
represjami ze strony polskich władz komunistycznych. Wielu musiało
opuścić kraj i udać się na emigrację. Temu okresowi daleko do
solidaryzowania się Polaków i Żydów w czasie II wojny światowej.
Wyjątkowo odmienne stosunki polsko - żydowskie ukazane
zostały w opowiadaniach Borowskiego. Jest to jednak związane z
życiem w obozie koncentracyjnym. Ma to destrukcyjny wpływ na każdego
człowieka, powoduje jego zezwierzęcenie, budzi najniższe instynkty.
Tylko dlatego są to antagonistyczne stosunki międzyludzkie.
Na tych przykładach widać, że pomimo tego iż stosunki polsko
- żydowskie zmieniały się, zachowały one pewną zależność. Tylko
wspólne, ciężki losy historii potrafiły zjednoczyć te dwa narody. W
czasie pokoju nie darzyły się one wzajemną sympatią. Również w
czasach nam współczesnych możemy zauważyć pewne powroty postaw
antysemickich.







Autor: Nieznany

Ocena : 3 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000