tej rubryce prezentujemy schema- co by było gdyby... Redakcja EdW nie waliście w praktyce nadsyłajcie wraz z mo-
ty nadesłane przez Czytelników. gwarantuje, że schematy są bezbłędne i na- delami do Forum Czytelników i do działu
W
W
W
W
Są to zarówno własne (genialne) rozwiąza- leży je traktować przede wszystkim jako E-2000. Nadsyłając godne zainteresowania
nia układowe, jak i ciekawsze schematy z z
ródło inspiracji przy tworzeniu własnych schematy z literatury, podawajcie z
ródło.
literatury, godne Waszym zdaniem publicz- układów. Osoby, które nadeślą najciekawsze
nej prezentacji bądz
przypomnienia. Są to Przysyłajcie do tej rubryki przede wszy- schematy oprócz satysfakcji z ujrzenia
tylko schematy ideowe, niekoniecznie stkim schematy, które powstały jedynie na swego nazwiska na łamach EdW, otrzyma-
sprawdzone w praktyce, stąd podtytuł papierze, natomiast układy, które zrealizo- ją drobne upominki.
Ochrona żarówek
Ochrona żarówek
Jacek Konieczny z Poznania nadesłał z kolei steruje
J
a
c
e
k
K
o
n
i
e
c
z
n
y
między innymi propozycję ulepszenia pracą syreny
alarmu samochodowego. Chodzi alarmowej. Ja-
o układ zabezpieczający przed kradzie- kiś generator
żą reflektorów. Taki przypadek przytra- o częstotliwości
fił się jego kuzynce, w której samo- 0,2...1Hz jest
chodzie zdemontowano reflektory. potrzebny, by
Firmowy autoalarm nie zadziałał, bo syrena nie wyła
reaguje tylko na usiłowanie otwarcia bez przerwy.
drzwi. Rysunki pokazują dwie propo- Układ na pewno
zycje Jacka. Idea jest bardzo prosta. okaże się sku-
W stanie czuwania w szereg z żarów- teczny w przy-
ką włączony jest rezystor o znacznej padku chronie-
wartości (rzędu nawet kilkudziesięciu nia jednej ża-
k&!) Gdy żarówka jest sprawna, jej re- rówki. Należy
zystancja jest bardzo mała, wynosi co jednak wziąć
najwyżej kilka omów. Tym samym na- pod uwagę, iż
pięcie na żarówce i wejściu sygnaliza- żarówki w sa-
tora jest bliskie zeru. Po odłączeniu ża- mochodzie zwy-
rówki napięcie na wejściu sygnalizato- kle są połączone
ra wzrasta i włącza generator, który parami. Wtedy
układ zadziała
dopiero po usu-
Rys. 2.
R
y
s
.
2
.
Rys. 1. ktoś chciał wyposażyć swoje
R
y
s
.
1
.
auto w taki dodatkowy alarm,
nie musi stosować przełączni-
nięciu obu żarówek -
ka. Układ może być dołączony na sta-
jest to pewną wadą.
łe - przez rezystor włączony w szereg
Z tego też powodu
z żarówka będzie płynął prąd o warto-
pokazany prosty
ści mniejszej niż 1mA. Z kolei, aby być
układ nie nadaje się
w zgodzie z przepisami, trzeba zasto-
do kontroli przepale-
sować dodatkowo układ czasowy
nia jednej żarówki,
(przerzutnik monostabilny), który po-
gdzie równolegle
wodowałby włączanie alarmu tylko na
połączone są dwie
niedługi czas (np. 30 sekund).
lub cztery. Gdyby
Koledzy, którzy nadesłali przedstawione układy otrzymują drobne upominki.
12 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 8/99
Regulator poziomu wody
Regulator poziomu wody
Dobry regulator poziomu wody, będzie się zmieniał w czasie pra- żej 1kHz, jak w większości urzą-
(i innych przewodzących cieczy), cy między lmin a lmax. dzeń tego typu).
wykorzystujący fakt przewodze- Gdy poziom cieczy w zbiorniku
nia prądu, powinien pracować obniży się poniżej lmin, prze-
przy napięciu zmiennym. Wyko- kaz
nik puści, zwierajac ob-
rzystanie napięcia zmiennego wód pompy lub elektrozawo-
pozwala uniknąć zjawiska elek- ru oraz odłączając dolną elek-
trolizy wody oraz stopniowego trodę. Przekaz
nik złapie do-
niszczenia elektrod. piero po podniesieniu się po-
Prosty układ pokazany na rysun- ziomu do lmax, i wtedy doła-
ku wykorzystuje dodatkowe czona zostanie dolna elektro-
uzwojenie transformatora jako da - przekaz
nik włączy pompę
z
ródło sygnału zmiennego. War- dopiero po opadnięciu pozio-
tość rezystora ograniczającego mu poniżej lmin.
należy dobrać tak, by przekaz
nik Uwaga! Układ nie był testo-
działał pewnie. wany w Redakcji EdW, wo-
Sprytny sposób okresowego do- bec czego nie wiadomo, czy
łączania drugiej (dolnej) elektro- częstotliwość sieci 50Hz wy-
dy pozwala w bardzo prosty spo- starczy do uniknięcia zjawi-
sób zrealizować układ z histerezą ska elektrolizy, czy też należa-
poziomu cieczy - poziom cieczy łoby pracować przy znacznie
Rys. 1.
R
y
s
.
1
.
większej częstotliwści (powy-
ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 8/99 13
Wskaz
nik napięcia akumulatora 12V
Wskaz
nik napięcia akumulatora 12V
W większości testerów napięcia
akumulatora z diodami LED, w cza-
sie pracy świeci więcej niż jedna dio-
da. Jeśli ktoś chciałby zbudować
+
układ, w którym świeci tylko jedna
dioda, może zastosować bramki EX-
NOR w układzie pokazanym na ry-
sunku. Popularny miniaturowy stabi-
lizator 78L05 dostarcza napięcia od-
niesienia o wystarczającej stabilno-
ści cieplnej. Wzmacniacze z kostki
LM324 pracują w roli komparato-
rów. Przy napięciu wejściowym po-
niżej 8V nie świeci żadna dioda. Przy
wyższych świeci jedna z diod
D1...D4.
Na schemacie nie pokazano, czy ko-
-
stki LM324 i 4077 są zasilane napię-
ciem stabilizowanym 5V, czy napię-
ciem akumulatora. Dołączenie diod
LED wskazuje, iż układy są zasilane
napięciem 5V. Można zasilać je
także napięciem akumulatora - obie
kostki tym samym napięciem. Przy
Rys. 1.
R
y
s
.
1
.
nawet zastąpić je zworami. W przy-
zasilaniu układów scalonych i diod
padku zasilania kostek napięciem
LED napięciem stabilizowanym, ich
W czasie pracy układ pobiera do
akumulatora, rezystancja wyjściowa
jasność świecenia nie będzie zale-
10mA, z czego znaczna część to prąd
bramek 4077 będzie zdecydowanie
żeć od napięcia akumulatora. Jeśliby
pobierany przez sam stabilizator
mniejsza, co umożliwi znaczne
jasność LED-ów okazała się niewy-
78L05.
zwiększenie prądu diod.
starczająca, można zmniejszyć war-
tość rezystorów ograniczających lub
Ochrona przed przepięciami
O
c
h
r
o
n
a
p
r
z
e
d
p
r
z
e
p
i
ę
c
i
a
m
i
Ochrona przed przepięciami
O
c
h
r
o
n
a
p
r
z
e
d
p
r
z
e
p
i
ę
c
i
a
m
i
Niektóre układy elektroniczne są i spowoduje prze-
bardzo wrażliwe na zwiększanie palenie bezpieczni-
napięcia zasilającego. Nadmierny ka. Układ ten działa
wzrost napięcia może uszkodzić bardzo szybko i nie
układ, na przykład spowodować pozwala na wzrost
wybuch kondensatorów elektroli- napięcia powyżej
tycznych. nastawionego po-
Aby uniknąć takich przykrych sytuacji, tencjometrem P.
można zastosować proste układy Drugi układ
ochronne. Dwa przykłady pokazane są powoduje trwałe
na rysunkach. otwarcie tyrystora i
W pierwszym przypadku wzrost na- z a d z i a ł a n i e
pięcia spowoduje przewodzenie dio- przekaz
nika, który
Rys. 1. Rys. 2.
R
y
s
.
1
.
R
y
s
.
2
.
dy Zenera i otwarcie tyrystora. Załą- odłączy napięcie.
czony tyrystor zewrze linie zasilania
14 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 7/99