UZUPEA
NIA ZESPÓA

WPISUJE UCZE
NADZORUJ CY
miejsce
KOD UCZNIA
DATA URODZENIA UCZNIA
na naklejk
z kodem
dzie miesi c rok
dysleksja
SPRAWDZIAN W SZÓSTEJ KLASIE
SZKOA
Y PODSTAWOWEJ
LUTY 2006
ROWER
Instrukcja dla ucznia
1. Sprawd , czy zestaw egzaminacyjny zawiera 8 stron. Ewentualny
brak stron lub inne usterki zgło nauczycielowi.
2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój kod i dat
urodzenia.
3. Czytaj uwa nie wszystkie teksty i zadania.
Czas pracy:
4. Rozwi zania zapisuj długopisem albo piórem z czarnym lub
60 minut
granatowym tuszem/atramentem.
Nie u ywaj korektora.
5. W zadaniach od 1. do 20. s podane cztery odpowiedzi:
Liczba punktów
A, B, C, D. Odpowiada im nast puj cy układ kratek na karcie
odpowiedzi: do uzyskania: 40
A B C D
6. Wybierz tylko jedn odpowied i zamaluj kratk z odpowiadaj c jej
liter  np. gdy wybrałe odpowied  A :
7. Staraj si nie popełniać bł dów przy zaznaczaniu odpowiedzi,
ale je li si pomylisz,
bł dne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inn odpowied .
8. Rozwi zania zada od 21. do 24. zapisz czytelnie i starannie
w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekre laj.
9. Ostatnia strona arkusza jest przeznaczona na brudnopis.
Zapisy w brudnopisie nie b d sprawdzane.
Powodzenia! S-A1
Tekst do zada od 1. do 6.
Wiele ródeł przypisuje wynalezienie roweru Leonardowi da Vinci. Na szkicu pocho-
dz cym z 1493 roku widać pojazd przypominaj cy rower. Rysunek ten nie miał jednak
wpływu na powstanie roweru, poniewa znaleziono go dopiero w 1974 roku.
Według niektórych ródeł przodkiem roweru był celeryfer, pojazd skonstruowany
w 1765 roku przez francuskiego hrabiego. W rzeczywisto ci był to jednak rodzaj powo-
zu ci gnionego przez konie.
Pierwszym dwukołowym pojazdem nap dzanym sił ludzkich mi ni była zbudowa-
na w 1816 roku drezyna. Jej wynalazc był niemiecki in ynier baron Karl von Drais. Ten
prymitywny pojazd w postaci deski osadzonej na dwóch kołach nie miał pedałów,
a w ruch wprawiano go, odpychaj c si nogami od ziemi, st d nazwa maszyna do bie-
gania. Wynalazek ten nazywano te drewnianym rumakiem. Około 1825 roku konstruk-
tor wzbogacił pojazd o uruchamiany link hamulec, wy ciełane siodełko i licznik odle-
gło ci.
Rower umo liwiaj cy jazd bez dotykania nogami ziemi wymy lił w 1839 roku szkoc-
ki kowal Kirkpatrick MacMillan. Pojazd MacMillana składał si z dwóch drewnianych kół
o ró nej rednicy i posiadał pedały, które nie przypominały stosowanych obecnie. Były
przymocowane do ramy w okolicach przedniego koła, a tylne koło poruszały za pomoc
d wigni.
W 1861 roku francuscy wytwórcy powozów  Pierre i Ernest Michaux skonstruowali
rower, w którym pedały przymocowane były bezpo rednio do przedniego koła. Podczas
przeja d ki po paryskim bruku drewniane koła obite elazem gwarantowały ko ciom
rowerzysty niezapomniane wra enia, dlatego nazywano ten pojazd ko ciotłukiem.
aden z tych rowerów nie zyskał jednak popularno ci, poniewa jedno naci ni cie
pedałów obracało koło tylko raz. Pedałowanie było zaj ciem bardzo m cz cym. Aby to
zmienić, powi kszono przednie koło. W 1870 roku angielski brygadzista James Starley
zaprojektował rower z ogromnym przednim kołem i bardzo małym kołem tylnym. Lekkie
naci ni cie pedałów wprawiało rower w ruch, a rowerzy ci mogli osi gn ć du pr d-
ko ć. Tak zmodernizowany rower stał si szybszy, ale trudno było na nim utrzymać
równowag i trudno go było zatrzymać. W rowerze tym drewniane szprychy zostały za-
st pione metalowymi. W 1885 roku John Starley (bratanek Jamesa) skonstruował ro-
wer, który posiadał koła równej wielko ci, ram w kształcie rombu i nap d ła cuchowy
wynaleziony wcze niej, bo w 1879 roku, przez Anglika H.J. Lawsona.
Rowery stały si bardzo popularne, gdy wyposa ono je w mi kkie pneumatyczne
opony zastosowane po raz pierwszy w 1889 roku przez irlandzkiego weterynarza Johna
Dunlopa i przerzutk wynalezion w1899 roku.
Na podstawie: Rower, Wyd. Pascal
Encyklopedia Britannica, t. 37, Wyd. Kurpisz.
Zadanie 1. Najwcze niejszy szkic roweru pochodzi z
A. I połowy XIV wieku.
B. II połowy XIV wieku.
C. I połowy XV wieku.
D. II połowy XV wieku.
Zadanie 2. Na którym rysunku przedstawiono drezyn ?
A. B. C. D.
2
Zadanie 3. Kto był konstruktorem roweru nazywanego drewnianym rumakiem?
A. Kirkpatrick MacMillan. B. Karl von Drais. C. James Starley. D. Pierre Michaux.
Zadanie 4. Co wprowadzono po raz pierwszy do konstrukcji roweru w I połowie XIX
wieku?
A. Pedały. B. Przerzutk . C. Metalowe szprychy. D. Opony pneumatyczne.
Zadanie 5. Nap d ła cuchowy wynalazł
A. Francuz. B. Niemiec. C. Anglik. D. Amerykanin.
Zadanie 6. Zwi kszenie rednicy przedniego koła roweru spowodowało
A. zmniejszenie pr dko ci jazdy.
B. zwi kszenie bezpiecze stwa jazdy.
C. zmniejszenie wysiłku rowerzysty.
D. zwi kszenie skuteczno ci hamowania.
Tekst do zada 7 i 8.
Rower z Rowerowa
Zdarzyło si raz w Rowerowie
Rower zreszt te był wesoły,
Co ,
Codziennie woził Tereni do szkoły.
Co Wam opowiem.
Szkoła bowiem była daleko.
Tylko prosz Was bardzo
Najpierw jechało si alejk akacji,
Nikomu ani słowa,
Potem obok teatru,
Bo plotkarzami gardz
Potem obok stacji,
Mieszka cy Rowerowa.
A wreszcie przez most nad rzek .
Wi c miałbym ycie do ć blade,
Gdy znów tam do nich zajad .
Terenia je dziła na nim z ochot ,
Mówiła do niego  Moje złoto& 
A zacz Å‚o si wszystko od tego,
Nic dziwnego
e pewnego dnia przepi knego,
Dzi ki niemu nie chodziła piechot .
Tatu wyj Å‚ pieni dze z kieszeni
I kupił rower Tereni.
A w dodatku, prosz ja Was,
Oszcz dzała i buty
Ja znałem t Tereni ,
I czas.
Bo była wesoła szalenie,
A ja wesołych ceni .
Fragment wiersza Ludwika Jerzego Kerna
Zadanie 7. Z wiersza wynika, e podmiot mówi cy
A. nigdy nie był w Rowerowie.
B. był ju kiedy w Rowerowie.
C. wła nie znajduje si w Rowerowie.
D. nie ma zamiaru jechać do Rowerowa.
Zadanie 8. Podmiot mówi cy bezpo rednio zwraca si do adresatów wiersza
z pro b , aby
A. zapisali jego opowie ć.
B. nie przerywali jego opowie ci.
C. powtórzyli jego opowie ć innym.
D. zachowali jego opowie ć w tajemnicy.
3
Zadanie 9. W którym tomie słownika odnajdziesz hasło rowerzystka?
A. Tom I A - J B. Tom II K - O C. Tom III P - S D. Tom IV T - Z
Zadanie 10. Mówimy: Jechać na rowerze i Jechać rowerem.
Aby upewnić si , czy obydwie formy s poprawne, nale y skorzystać ze słownika
A. wyrazów bliskoznacznych.
B. poprawnej polszczyzny.
C. wyrazów obcych.
D. ortograficznego.
Zadanie 11. W czasie 10 minut jazdy rowerzysta zu ywa 0,734 kilokalorii (kcal)
na ka dy 1 kg masy ciała. Terenia wa y 40 kilogramów. Ile kilokalorii zu yje Terenia
w czasie 10 minut jazdy na rowerze?
A. 2,936 kcal B. 29,36 kcal C. 293,6 kcal D. 2936 kcal
Plan do zada od 12. do 14.
Legenda
Pn
D dom Tereni
D A M S
S szkoła
A aleja akacjowa
T teatr
K
T
K stacja kolejowa
PKP
. . trasa Tereni
M most
rzeka
Skala 1: 20 000
Zadanie 12. Jad c z domu do szkoły, Terenia pokonuje tras o długo ci
A. 0,025 km B. 0,25 km C. 2,5 km D. 25 km
Zadanie 13. Dom Tereni poło ony jest wzgl dem budynku szkoły w kierunku
A. południowym. B. północnym. C. wschodnim. D. zachodnim.
Zadanie 14. Która cz ć trasy przedstawionej na planie jest najdłu sza?
A. Z domu [D] do teatru [T]. C. Ze stacji [K] do mostu [M].
B. Z teatru [T] do stacji [K]. D. Z mostu [M] do szkoły [S].
Zadanie 15. Elementem krajobrazu naturalnego jest
A. dom. B. droga. C. most. D. rzeka.
4
Zadanie 16. Na drodze szybkiego ruchu obowi zuje zakaz poruszania si rowerem.
Który znak ustawiono przed wjazdem na t drog ?
A. Okr gły, niebieskie tło, B. Okr gły, czerwona obwódka,
biały rower. białe tło, czarny rower.
D. Prostok tny, niebieskie tło, biały
C. Trójk tny, czerwona
trójk t, czarny rower.
obwódka, ółte tło,
czarny rower.
Rysunek do zadania 17 i 18.
100
Legenda
S
D
150
K 200
250 D  dom Tereni
T
T  teatr
K  stacja kolejowa
S - szkoła
Zadanie 17. Który z obiektów poło ony jest najwy ej?
A. Dom Tereni. B. Teatr. C. Stacja kolejowa. D. Szkoła.
Zadanie 18. Ile wynosi ró nica wysoko ci pomi dzy miejscem poło enia domu Te-
reni a miejscem poło enia budynku szkoły?
A. 50 m B. 100 m C. 150 m D. 200 m
Zadanie 19. Z której ksi ki powinna skorzystać Terenia, planuj c tras wycieczki
rowerowej?
ROWER ROWER ROWER ROWER
Katalog rowerów Historia kolarstwa Rowerowe wyprawy Naprawa i konserwacja
A. B. C. D.
Cennik do zada od 20. do 21.
Cennik wypo yczenia roweru
Zadanie 20. Aby dowiedzieć
Rower Czas Cena
si , ile złotych zapłaci 5 osób
1 dzie 25 zł
za wypo yczenie rowerów miej-
Miejski 3 godz. 15 zł
skich na cały dzie , nale y obli-
5 godz. 20 zł
czyć warto ć wyra enia
1 dzie 30 zł
Górski 3 godz. 15 zł
A. 5 Å" 25 Å" 0,95
5 godz. 20 zł
B. 5 Å" 25 Å" 0,05
Uwaga!
Wypo yczalnia czynna codziennie od 9:00 do 20:00
C. 25 Å" 0,95
Uczniowie  zni ka 5%
D. 5 Å" 25
Wypo yczenie powy ej 4 rowerów - zni ka 5%
Zwrot roweru nast pnego dnia - dopłata 10%
5
Zadanie 21. Szóstoklasistka Terenia oraz jej rodzice wypo yczyli rowery górskie
na całodniow wycieczk . Wycieczka zako czyła si o 21.00, wi c rowery oddano
nast pnego dnia. Wykorzystaj dane z cennika i oblicz, ile kosztowało wypo yczenie
wszystkich rowerów.
Tu zapisz obliczenia.
Rysunek do zadania 22.
1. 2. 3. 4.
Na podstawie: H.J. Chmielewski, Tytus, Romek i A Tomek. Ksi ga XII.
Zadanie 22. Napisz, który przepis ruchu drogowego naruszył rowerzysta i o jaki do-
kument poprosił go harcerz?
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
6
Zadanie 23. Napisz tekst zach caj cy kole ank lub koleg do korzystania z roweru
jako rodka komunikacji. W swojej wypowiedzi podaj dwie zalety roweru jako rodka
komunikacji.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Zadanie 24. Opisz tras cie ki rowerowej, któr mo na by wytyczyć w Twojej miej-
scowo ci i uzasadnij, dlaczego warto to zrobić.
W opisie cie ki uwzgl dnij: przebieg trasy (np. usytuowanie, długo ć, ukształtowa-
nie terenu, obiekty przyrodnicze lub architektoniczne*).
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
* obiekty architektoniczne - budowle
7
Brudnopis
8