50
technologie i bezpieczeństwo
ocena ryzyka zawodowego
Kamieniarz
Ocena ryzyka zawodowego kamieniarza została wykonana metodą PHA (Preliminary Hazard Analy-
sis). Jest to jedna z metod matrycowych, w której szacuje się stopień szkód S i prawdopodobień-
stwo szkody P. Parametry S i P szacowane sÄ… na 6 poziomach. Parametrom tym przypisuje siÄ™
określone charakterystyki. Ryzyko wartościowane jest na 3 poziomach. Jest to metoda, którą moż-
na polecić osobom nieposiadającym doświadczenia w ocenie ryzyka.
Iwona Romanowska-SÅ‚omka
Charakterystyka stanowiska
Zakład kamieniarski wykonuje płyty nagrobne, pomniki, elementy kominków, stopnie schodów i parapety. Podstawowym materia-
łem jest granit, marmur, piaskowiec, konglomerat, rzadziej lastriko. Do wyposażenia warsztatu należą: maszyna do frezowania,
obcinania konturów, polerowania, wiercenia otworów w elementach o grubości do 300 mm, boczkarka (szlifierko  polerka), pilar-
ka do cięcia płyt, szlifierka kolanowa do płaszczyzn, ręczna szlifierka, frezarka elektryczna przenośna do cięć krzywych, otworów
i profilowania, urządzenie do pisania i rysowania, stoły do pracy, stojak obrotowy, stojaki do składowania i wózki do transportu
płyt i gotowych wyrobów, ściana odpylająca, dehydrator osadów błotnych. Pracownik tnie płyty kamienne, frezuje, szlifuje, wierci
otwory, poleruje i transportuje; nie uczestniczy w ustawianiu nagrobków.
Karta informacji o zagrożeniach na stanowisku kamieniarza
Zagrożenie y
ródło zagrożenia (przyczyna) Możliwe skutki zagrożenia Środki ochrony przed zagrożeniami
Poślizgnięcie i upadek na tym Śliskie podłogi, bałagan Złamanie kończyn, Odpowiednie obuwie, utrzymanie porządku,
samym poziomie zwichnięcia, stłuczenia uwaga
Ostre krawędzie i szorstkie Płyty kamienne, obrabiane Skaleczenia, rany rąk Uwaga, środki ochrony indywidualnej
powierzchnie elementy, ręczne narzędzia
Uderzenie o nieruchome Wyposażenie, stojaki z płytami, Potłuczenia, guzy, siniaki Utrzymywanie porządku, uwaga
przedmioty wózki, itp.
Uderzenie przez spadające Obrabiane elementy Potłuczenia, złamania, Stosowanie odpowiednich środków do transportu
przedmioty zmiażdżenia i zabezpieczeń, przestrzeganie instrukcji, uwaga
Uderzenie przez przedmioty Części narzędzi, fragmenty Zranienia twarzy, rąk Osłony, przestrzeganie instrukcji, środki ochrony
wyrzucone, odrzucone obrabianych przedmiotów indywidualnej
Pochwycenie przez Maszyny i urządzenia Zmiażdżenia, amputacje Przestrzeganie instrukcji, uwaga
obracajÄ…ce siÄ™ elementy kamieniarskie
Przygniecenie przez Transport płyt kamiennych na Potłuczenia, złamania, Wyznaczenie dróg transportowych, uwaga
poruszające się środki wózkach, samochody zmiażdżenia, śmierć
transportu dostawcze
Substancje i preparaty Kleje, kity, woski stosowane do Alergia układu Środki ochrony indywidualnej, wentylacja
chemiczne  alergeny klejenia elementów oddechowego, alergia
skórna, astma
Substancje i preparaty Kleje, kity, woski stosowane do Podrażnienie górnych dróg Środki ochrony indywidualnej, wentylacja
chemiczne  drażniące klejenia elementów oddechowych, oczu
Energia elektryczna Urządzenia zasilane energia Śmierć lub inne skutki Wzmożona uwaga, odpowiednia i sprawna insta-
elektryczną porażenia prądem lacja elektryczna, przeglądy i pomiary elektryczne
Wymuszony kontakt z wodą Obróbka kamienia  chłodzenie Choroby skóry rąk (grzybice Środki ochrony indywidualnej, zasypki
wodą  gr. 2, brak szczepień) przeciwgrzybicze
Pył Obróbka kamienia Pylica krzemowa, Odpylanie (np. ściana odpylająca, cyklon),
zwłóknienia obróbka na mokro, środki ochrony indywidualnej
Przeciążenie układu ruchu Ręczne prace transportowe Choroby układu ruchu Przestrzeganie norm podnoszenia, prawidłowe
(dynamiczne) podnoszenie, środki wspomagające
Wymuszona pozycja ciała Praca przy obróbce kamienia Choroby układu ruchu Przerwy w pracy, ergonomiczne stanowisko pracy
Wartościowanie ryzyka
Szacowanie szkód i prawdopodobieństwa szkód oraz wartościowanie ryzyka wykonano metodą PHA. W metodzie PHA ryzyko
określa wskaz
nik W = S × P; gdzie: S  stopieÅ„ szkód, P  prawdopodobieÅ„stwo szkód.
6/2006
51
Karta informacji o ryzyku zawodowym na stanowisku kamieniarza
Zagrożenie Stopień szkód Prawdopodobieństwo szkód Ryzyko
Poślizgnięcie i upadek na tym S = 2 Lekkie obrażenia P = 3 Doraz
ne wydarzenie zdarzajÄ…ce W = 6 Dopuszczalna akceptacja
samym poziomie siÄ™ raz w roku po ocenie
Ostre krawędzie i szorstkie S = 2 Lekkie obrażenia P = 4 Doraz
ne wydarzenie zdarzajÄ…ce W = 8 Dopuszczalna akceptacja
powierzchnie siÄ™ raz w miesiÄ…cu po ocenie
Uderzenie o nieruchome S = 2 Lekkie obrażenia P = 3 Doraz
ne wydarzenie zdarzajÄ…ce W = 6 Dopuszczalna akceptacja
przedmioty siÄ™ raz w roku po ocenie
Uderzenie przez spadające S = 3 Ciężkie obrażenia P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające W = 6 Dopuszczalna akceptacja
przedmioty siÄ™ raz na 10 lat po ocenie
Uderzenie przez przedmioty S = 3 Ciężkie obrażenia P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające W = 6 Dopuszczalna akceptacja
wyrzucone, odrzucone siÄ™ raz na 10 lat po ocenie
Pochwycenie przez obracające S = 3 Ciężkie obrażenia P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające W = 6 Dopuszczalna akceptacja
siÄ™ elementy siÄ™ raz na 10 lat po ocenie
Przygniecenie przez poruszają- S = 4 Pojedyncze wypadki P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające W = 8 Dopuszczalna akceptacja
ce się środki transportu śmiertelne się raz na 10 lat po ocenie
Substancje i preparaty S = 2 Lekkie obrażenia P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające W = 4 Dopuszczalna akceptacja
chemiczne  alergeny siÄ™ raz na 10 lat po ocenie
Substancje i preparaty S = 2 Lekkie obrażenia P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające W = 4 Dopuszczalna akceptacja
chemiczne  drażniące się raz na 10 lat po ocenie
Energia elektryczna S = 4 Pojedyncze wypadki P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające W = 8 Dopuszczalna akceptacja
śmiertelne się raz na 10 lat po ocenie
Pył S = 3 Ciężkie obrażenia P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające W = 6 Dopuszczalna akceptacja
siÄ™ raz na 10 lat po ocenie
Przeciążenie układu ruchu S = 3 Ciężkie obrażenia P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające W = 6 Dopuszczalna akceptacja
(dynamiczne) siÄ™ raz na 10 lat po ocenie
Wymuszona pozycja (przecią- S = 3 Ciężkie obrażenia P = 2 Mało prawdopodobne, zdarzające W = 6 Dopuszczalna akceptacja
żenie układu ruchu statyczne) się raz na 10 lat po ocenie
Uwagi
Ryzyko zawodowe jest ściśle związane ze
środowiskiem pracy. Dla takich samych sta-
nowisk, ale w różnych warunkach pracy za-
grożenia i poziom ryzyka mogą być różne.
Szacując stopień szkód zagrożenia przyjmuje
się możliwe największe skutki. W szacowa-
niu prawdopodobieństwa skutków należy
wziąć pod uwagę warunki pracy, zdarzenia,
jakie miały miejsce w  przeszłości , zachowa-
nia pracownika itp. Po wiedzę można sięgnąć
do danych statystycznych, obserwacji itd.
Przykłady:
Ryzyko związane z pyłem
Podczas obróbki kamienia powstają duże
ilości pyłu.
Stopień szkód S = 3  ciężkie obrażenia.
Prawdopodobieństwo szkód P = 2  mało
prawdopodobne, zdarzajÄ…ce siÄ™ raz na 10
lat (nie wystąpiła pylica).
Poziom ryzyka W = 6  dopuszczalna akcep-
tacja ryzyka po ocenie.
Ryzyko związane z przeciążeniem układu
ruchu
Kamieniarz przemieszcza płyty i gotowe wyroby.
Stopień szkód S = 3  ciężkie obrażenia.
Prawdopodobieństwo szkód P = 2  mało
prawdopodobne, zdarzajÄ…ce siÄ™ raz na 10
lat (raz w ciÄ…gu 10 lat u pracownika wystÄ…-
piła choroba układu ruchu).
Poziom ryzyka W = 6  dopuszczalna akcep-
tacja ryzyka po ocenie.
n
dr inż. Iwona Romanowska-Słomka
Pracownik naukowy w Akademii Rolniczej
we Wrocławiu
6/2006