Kamieniołom warstw godulskich
w Ustroniu-Poniwcu
Skoczów
Lokalizacja:
województwo S
ląskie
5512
powiat cieszyński
gmina Ustroń
miejscowoS
ć Ustroń-Poniwiec
Region geograficzny:
Karpaty Zachodnie
Zewnętrzne Beskidy Zachodnie
Beskid R
ląski
Jednostka geologiczna: 5510
Zewnętrzne Karpaty fliszowe
płaszczowina S
ląska
4342
Wisła
Obiektem geoturystycznym jest nieczynny kamieniołom podmorskiego. W profilu w Poniwcu widoczne są cztery
piaskowców godulskich znajdujący się w Ustroniu-Poniwcu, sekwencje kanałowe nałożone na siebie. Można ocenić, że
1 w dolinie potoku Poniwiec, około 750 m na zachód od drogi kanał ten miał szerokoS
ć co najmniej 100 metrów.
Wisła-Skoczów, na północnym zboczu grzbietu schodzącego Warstwy godulskie tworzyły się w basenie S
ląskim,
z Wielkiej Czantorii. Jest to duży kamieniołom utworów w obrębie zmieniającego się w czasie systemu silikoklastycz-
powstałych w górnej kredzie (93-89 mln lat temu), o nej sedymentacji głębokowodnych stożków napływowych
wysokoS
ci S
cian przekraczającej 50 m. i sedymentacji fartuchowej. W efekcie powstał charaktery-
Tektoniczny blok Beskidu R
ląskiego dzieli się na styczny piedmontowy litosom u podnóża północnego skłonu
płaszczowinę cieszyńską i płaszczowinę godulską. War- grzbietu S
ląskiego.
stwy godulskie i istebniańskie stanowią główny składnik Opisywany profil jest jednym z najlepszych w Karpatach
płaszczowiny godulskiej. MiąższoS
ć warstw godulskich w polskich profili dokumentujących wykształcenie kanałów
Beskidzie R
ląskim dochodzi do 2000 m. Warstwy godul- erozyjnych stożka wewnętrznego. Posiada duże walory
5
skie leżą wprost na piaskowcowej facji warstw lgockich, a poznawcze i dydaktyczne. Bardzo często wizytowany był
lokalnie na rogowcach mikuszowickich. W częS
ci zachodniej w czasie konferencji naukowych.
Beskidu R
ląskiego dominuje 400-metrowy kompleks złożony Aby dojS
ć do kamieniołomu, z przystanku autobusowego
z facji piaskowców zlepieńcowatych, piaskowców i piaskow- Ustroń-Poniwiec idziemy szlakiem niebieskim wiodącym
ców z mułowcami z wkładkami facji zlepieńców i zlepieńców na Wielką Czantorię. Po wejS
ciu do doliny potoku Po-
piaszczystych oraz cienkimi wkładkami facji mułowców z niwiec (lewobrzeżnego dopływu Wisły) kierujemy się w
piaskowcami. górę do kamieniołomu. Samochodem możemy dojechać
Utwory widoczne w kamieniołomie w Poniwcu charakte- w bezpoS
rednie sąsiedztwo kamieniołomu, skręcając na
ryzują głębokie powierzchnie erozyjne i bardzo grube ławice południowym krańcu Ustronia z głównej drogi na zachód.
2
piaskowców zlepieńcowatych z licznymi powierzchniami Doliną potoku Poniwiec biegnie szlak niebieski na Wielką
amalgamacji. WS
ród otoczaków o wielkoS
ci przekraczającej Czantorię. Zimą działa tu wyciąg orczykowy długoS
ci
20 cm widoczne są kilkudziesięciocentymetrowe fragmenty 900 m, o różnicy poziomów 250 m.
ławic piaskowców i wapieni. Skład petrograficzny frakcji żwi- Obok kamieniołomu niewątpliwą atrakcją geoturystyczną
rowej jest bardzo urozmaicony (skały magmowe  granitoidy; i krajoznawczą jest ustroński odcinek rzeki Wisły. Posiada on
metamorficzne - gnejsy, łupki krystaliczne, łupki chlorytowe; ładne, parkowe otoczenie, a szczególnie urokliwe miejsca
osadowe  wapienie cieszyńskie i wapienie typu sztram- znajdują się pomiędzy dzielnicami Poniwiec i Polana, gdzie
berskiego). W niektórych ławicach widoczne są struktury rzeka płynie poS
ród pięknej buczyny, opływając niewysokie,
miseczkowe i pięknie wykształcone struktury kroplowe. W ale strome wzniesienie - Skalicę.
3 dolnej częS
ci profilu widoczny jest także płat (kilkumetrowej
The Godula Bedom Ustroń-Poniwiec
miąższoS
ci) zeS
lizgowy warstw lgockich, zbudowanych w
przewadze z facji mułowców z piaskowcami. W tym kom- A large, inactive quarry in Ustronie-Poniwiec village is
pleksie widoczne są piękne przykłady dajek klastycznych. located in the northern slope of a ridge which descends from
Taki typ osadu wykazuje wyrax
ne podobieństwo do the Wielka Czantoria Mt. The exposed rocks belong to the
4 sekwencji kanałowych erozyjnych wewnętrznego stożka Godula Beds and are very thick-bedded conglomerates with
194
Ustroń-Poniwiec
numerous amalgamation surfaces. Pebbles, over 20 centime- The site is accessible from the bus stop in Ustroń-Poni-
ters across, comprise igneous (granitoids), metamorphic wiec. The visitor should follow the blue trail which leads
(gneisses, schists, chlorite schists) and sedimentary (Cieszyn onto the Wielka Czantoria Mt. When entering the Poniwiec
and Sztramberg limestones) rocks. In some layers perfectly Stream the trail routes upstrem, to the quarry gate.
developed dish and pillar structures, and clastic dykes can Apart from the quarry, the geotouristic attraction is local
be seen. Moreover, a several-meters-thick slide slab of the sector of the Vistula River valley with nice, forested banks.
Lgota Beds mudstones with sandstones occurs. Of particular beauty is the valley between Poniwiec and
The site belongs to the best exposures in Poland dem- Polana estates, where the river flows through an imposing
ostrating erosional channels of the inner lobe. beech forest, around a low but steep Skalica Hill.
1
2 4
3 5
Wybrana literatura: 188, 386, 388, 389, 431
Autorzy karty stanowiska dokumentacyjnego i fotografii:
E. Słomka, T. Słomka (2005)
195