10:00-51
Wydanie 1 pl
Podręcznik schematów układów
hamulcowych autobusów
© Scania CV AB 2001, Sweden
1 712 483
Spis treści
Spis treści
Wstep .................................................................................. 3
Układ schematu układu
sprężonego powietrza .................................................................................. 4
Lista podzespołów .................................................................................. 9
Schemat rozmieszczenia ................................................................................ 24
©
2 Scania CV AB 2001, Sweden 10:00-51
Wstęp
Wstęp
Podręcznik schematów układu
hamulcowego uzupełnia schematy układu
sprężonego powietrza i zawiera informacje
pomocne w ich odczytaniu i zrozumieniu.
Książeczka ta obejmuje listę podzespołów z
informacją o podzespołach w układzie
sprężonego powietrza. Informacje te
obejmujÄ… oznaczenie, opis, funkcjÄ™ i symbol
każdego podzespołu. Każdy podzespół jest
także zilustrowany na rysunku.
Wreszcie, w książeczce zawarty jest także
schemat rozmieszczenia podzespołów w
pojez
dzie. Pokazuje on przykładowo w
którym miejscu w autobusie może
znajdować się dany podzespół.
©
10:00-51 Scania CV AB 2001, Sweden 3
Układ schematu układu sprężonego powietrza
Układ schematu układu sprężonego
powietrza
Schemat układu sprężonego powietrza
składa się ze schematu ideowego z
symbolami różnych podzespołów. Pokazuje
on tylko, w jaki sposób różne podzespoły są
ze sobą połączone, nie zaś, gdzie są one
umieszczone w pojez
dzie, lub jak przewody
sprężonego powietrza są poprowadzone w
podwoziu. Złącza przewodów również nie
sÄ… przedstawione na schemacie.
Schematy układów sprężonego powietrza
podzielone sÄ… na fragmenty zwane
modułami. Każdy moduł ilustruje fragment
układu sprężonego powietrza w autobusie.
Zależnie od wyposażenia, kilka modułów
ilustrujących ten sam fragment układu
sprężonego powietrza może być
przedstawionych na tym samym schemacie.
Moduły te są zatem rozwiązaniami
alternatywnymi.
Oznaczenia użyte do identyfikacji
podzespołów na schemacie sprężonego
powietrza sÄ… takie same, jak te na
schematach układów elektrycznych grup B,
H, N, O, T, U i V. Aby zachować
rozróżnienie w stosunku do innych grup,
oznaczenia na schematach układu
sprężonego powietrza zaczynają się
cyfrÄ… 900.
©
4 Scania CV AB 2001, Sweden 10:00-51
Układ schematu układu sprężonego powietrza
Widok ogólny - lista podzespołów
Nr Opis Nr Opis
A9 Podzespoły uruchamiające N--- Brzęczyki
(siłowniki, silniki itd.)
B. Przełączniki (np. światła STOP) O--- Przyrządy
C P9-- Zawory hamulca postojowego
D9 Podzespoły połączone do sprężarki Q
E9-- Elementy sterowania drzwiami R9-- Zawory przekaz
nikowe
F9-- Zbiorniki powietrza S9-- Zawory hamulca nożnego
G9-- Zawory skrzyni biegów T Czujniki
H--- Osuszacz powietrza U--- Skrzynie biegów
I9-- Elementy układu ogrzewania V--- Zawory sterowane elektrycznie
JW
K9-- Zawory sterujÄ…ce X9-- Inne:
L9-- Zawieszenie pneumatyczne Y
MZ
©
10:00-51 Scania CV AB 2001, Sweden 5
Układ schematu układu sprężonego powietrza
Przy każdym symbolu znajduje się
oznaczenie, które można także znalez
ć na
liście podzespołów w tej książeczce.
Pozdespoły mogą mieć ten sam symbol, ale
różne oznaczenia. Zdarza się tak, gdy
konieczne jest zaznaczenie danej funkcji na
schemacie.
Przykład
Zadaniem zaworu bezpieczeństwa jest
zawsze otwierać się, jeśli ciśnienie w
obwodzie wzrośnie ponad miarę. Dlatego
symbol zaworu bezpieczeństwa na
schemacie jest zawsze ten sam. Jednak
zawór, który otwiera się przy ciśnieniu
14,3 bara ma oznaczenie D910, podczas gdy
ten, który otwiera się przy ciśnieniu 19
Zawór Zawór
barów oznaczony jest jako D911 (patrz
bezpieczeństwa
bezpieczeństwa
rysunek).
(14.3 bar)
(19 bar)
©
6 Scania CV AB 2001, Sweden 10:00-51
Układ schematu układu sprężonego powietrza
Każdy przewód na schemacie ma
oznaczenie, które składa się z trzech znaków,
dwóch liter i jednej cyfry, oraz informacji o
średnicy przewodu. Pierwsza litera
oznaczenia oznacza, do którego głównego
obwodu należy ten przewód. Druga litera
wybierana jest w kolejności alfabetycznej.
Trzeci znak, cyfra, wybierana jest kolejno,
aby rozróżnić przewody w tym samym
fragmencie.
Przykład
Oznaczenie MA1-16 oznacza, że jest to
przewód należący do obwodu zasilającego i
biegnie od sprężarki do przewodu
gumowego. Jego średnica wynosi 16 mm.
MA2-16 biegnie od przewodu gumowego do
wężownicy chłodzącej. Oznaczenia te
omówione są bardziej szczegółowo w
książeczce 10:02-58, Oznaczenia przewodów
sprężonego powietrza.
©
10:00-51 Scania CV AB 2001, Sweden 7
Układ schematu układu sprężonego powietrza
Złącza przewodów powietrza zaznaczone na
5 22 11
symbolach oznaczone sÄ… numerami
opisującymi funkcję danego złącza.
21
Oznaczenie wejścia to zazwyczaj 1. Jeżeli
istnieją dwa wejścia, oznaczone są one jako
1
11 i 12. Wyjście jest zwyczajowo oznaczane
jako 2, jeśli jest ich kilka, otrzymują one
numery 21, 22, 23 itd. Numer 3 to
odpowietrzenie, a 4 to złącze powietrza
sterującego. W autobusach mamy także 5,
który oznacza wyjście do hamulca
wydechowego, ogranicznika białego dymu.
4
3
Osuszacz powietrza
1 Otwór wlotowy
21 Wyjście czteroobwodowego zaworu
zabezpieczajÄ…cego
22 Wyjście zbiornika regeneracyjnego
3 Otwór odpowietrzający
4 Powietrze sterujące do sprężarki.
5 Wyjście do hamulca wydechowego,
ogranicznik białego dymu
Przewód elektryczny
Symbol wskazuje, że podzespół spełnia
funkcjÄ™ elektrycznÄ….
©
8 Scania CV AB 2001, Sweden 10:00-51
117 428
104 730
Lista podzespołów
Przewody sprężonego powietrza
Oznaczenie Symbol Działanie
Przewód zasilający W normalnych warunkach roboczych doprowadza pełne
ciśnienie zasilania. Przewód może być wykonany z tworzywa
sztucznego lub stali.
Przewód sterujący W normalnych warunkach roboczych doprowadza
zróżnicowane ciśnienie sterujące. Przewód może być
wykonany z tworzywa sztucznego lub stali.
Przewód giętki Przewód składa się z węża gumowego.
Wężownica chłodząca Wężownica składa się z rurki stalowej. Umieszczona jest za
D920 sprężarką i ma za zadanie chłodzenie sprężonego powietrza.
Przewody połączone
Przewody przecinajÄ…ce
siÄ™
10:00-51
©
Scania CV AB 2001, Sweden
Lista podzespołów
9
104 728
04 729
10 2653
10_2654
104 731
104 732
Elementy składowe
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
A900 Siłownik hamulca
Siłownik hamulca przykłada siłę
sprężonego powietrza do hamulca
zasadniczego.
A930
Siłownik hamulca Siłownik hamulca sprężynowego
11 12
sprężynowego ma sprężynę służącą do włączania
hamulca postojowego. Hamulec
jest wyłączany przez sprężone
powietrze. Siłowniki hamulca
sprężynowego są połączone z
fragmentem schematu
przedstawiajÄ…cym hamulec
zasadniczy.
B1
Przełącznik Przełącznik światła stop jest
świateł włączany mechanicznie. Zamyka
hamowania się on przy wciśnięciu pedału
hamulca, zapalając światło stopu.
10
Lista podzespołów
©
Scania CV AB 2001, Sweden
10:00-51
117 021
10_2689
10_2697
117 030
104 819
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
D900 Sprężarka
0
Sprężarka spręża powietrze dla
różnych układów sprężonego
powietrza.
2
0 wlot
2 wylot
4 Powietrze sterujÄ…ce do zaworu
4
upustowego sprężarki.
D910 Zawór Zawór bezpieczeństwa otwiera się,
bezpieczeństwa gdy ciśnienie przekroczy ustaloną
(14.3 bar ) wartość, aby zabezpieczać układ
przed nadmiernym wzrostem
ciśnienia.
D911 Zawór Zadaniem zaworu bezpieczeństwa
bezpieczeństwa jest ochrona sprężarki przed
(19 bar) przeciążeniem przez otwarcie, gdy
ciśnienie przekroczy ustaloną
wartość.
10:00-51
©
Scania CV AB 2001, Sweden
Lista podzespołów
11
10 2655
10_2688
10_2660
10_2660
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
Zbiornik Zbiornik powietrza zawiera zapas
powietrza: sprężonego poiwetrza dla różnych
obwodów sprężonego powietrza.
F901 " Obwód tylny
F902 " Obwód przedni
F903 " Obwód
postojowy
F904 " Inne układy
używające
powietrza
F905 " OÅ› wleczona/
obwód osi
środkowej
F920 " Zbiornik
regeneracyjny
osuszacza
powietrza
12
Lista podzespołów
©
Scania CV AB 2001, Sweden
10:00-51
10 2657
105938
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
H4 Osuszacz powietrza Osuszacz powietrza usuwa wilgoć z
5 22 11
ze zintegrowanym powietrza, aby zapobiec
21
regulatorem zamarzaniu i innym usterkom
1
ciśnienia wynikłym z występowania wilgoci.
" 1 wlot
" 21 Wyjście czterodrożnego
zaworu zabezpieczajÄ…cego
4
3
" 22 wyjście zbiornika
regeneracyjnego (zbiornik
powietrza F920).
" 3 Otwór odpowietrzający
" 4 powietrze sterujÄ…ce do
sprężarki
" 5 Wyjście do hamulca
wydechowego, ogranicznik
białego dymu
H900 Zawór odcinający, Jeżeli w autobusie, który jest
11
zasilanie powoli zasilany powietrzem, nie
powietrzem z ma zaworu odcinajÄ…cego,
1
zewnątrz powietrze uchodzi przez zawór
spustowy na osuszaczu powietrza,
2
gdy ciśnienie przekroczy ciśnienie
nadmiarowe.
4
10:00-51
©
Scania CV AB 2001, Sweden
Lista podzespołów
13
117 428
b106149
117 035
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
K900 Czteroobwodowy Zawór zasila cztery obwody
21
zawór sprężonym powietrzem. Jeśli
23
zabezpieczający ciśnienie spadnie w jednym z
obwodów (np. uszkodzony
1
przewód), czterodrogowy zawór
24
zabezpieczajÄ…cy zapobiegnie
spuszczeniu ciśnienia z innych
22
obwodów. Zapewnia on także
pierwszeństwo dostawy powietrza
do obwodów hamulca
zasadniczego i osprzętu przed
zasilaniem obwodu postojowego.
K910 Zawór zwrotny Zapewnia przepływ powietrza
1
tylko w jednym kierunku.
2
K911 Podwójny zawór Podwójny zawór kontrolny otwiera
2
zwrotny się przy największym ciśnieniu w
złączu powietrza zasilającego
1 1
14
Lista podzespołów
©
Scania CV AB 2001, Sweden
10:00-51
10_2704
117 031
117 049
117 055
106205
10_2666
105 890
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
K920 Zawór Ograniczenie ciśnienia może różnić
ograniczający się, zależnie od miejsca
2 1
ciśnienie umieszczenia zaworu.
K921 Zawór Ogranicza ciśnienie do 8,0 bar.
ograniczajÄ…cy
2 1
ciśnienie
P900 Ręcznie sterowany Służy do spuszczania ciśnienia z
zawór hamulca obwodu hamulca postojowego,
postojowego czyli włączania hamulca
postojowego. Spełnia także funkcję
2
1
hamulca awaryjnego.
3
10:00-51
©
Scania CV AB 2001, Sweden
Lista podzespołów
15
117 028
10 2703
117 028
10 2703
117 020
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
P910 Zawór blokujący Zawór blokujący zamyka się, gdy
ciśnienie spadnie poniżej 3,4 bar i
można go otworzyć tylko ręcznie
po przywróceniu ciśnienia w
układzie. Zadaniem zaworu
1 2
blokujÄ…cego jest zapobieganie
wyłączenia hamulca postojowego,
które następuje, jeśli zawór
hamulca postojowego jest w
położeniu zwolnionym przy
wypełnianiu układu hamulcowego
ciśnieniem.
R900 Zawór Zawór przekaz
nikowy to zawór
2
przekaz
nikowy sterowany sprężonym powietrzem
podłączony bezpośrednio do
1
4
ciśnienia zasilania obwodu
hamulca postojowego. Steruje
2
powietrzem zasilania
proporcjonalnie do sygnału
sterujÄ…cego.
R912 Zawór Zawór przekaz
nikowy jest
1
przekaz
nikowy, sterowany zarówno rpzez przedni
dwa wejścia jak i tylny obwód, w celu
sterujÄ…ce hamowania osi wleczonej lub osi
środkowej.
2
41 42
16
Lista podzespołów
©
Scania CV AB 2001, Sweden
10:00-51
10_2675
106 243
10_2664
10_2694
117 036
106200
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
R930 Zawór szybkiego Zawór szybkiego upustu służy do
2
upustu szybkiego spuszczania ciśnienia,
1
np. w układzie hamulcowym.
2
S900 Zawór hamulca Zawór hamulca zasadniczego jest
głównego włączany pedałem hamulca i
wypuszcza powietrze do układu
21
11
sterowania hamulcami.
12 22
Czujnik ciśnienia z Czujnik ciśnienia, który jest
czujnikiem niskiego czujnikiem elektrycznym, jest
ciśnienia: połączony do wskaz
nika, który
umożliwia odczyt ciśnienia w
T1 Obwód przedni
przewodach zasilajÄ…cych obwody
T2 Obwód tylny
hamulca zasadniczego. Czujnik,
który zamyka się, gdy ciśnienie
spadnie poniżej pewnej wartości,
jest połączony z lampką
ostrzegawczą i brzęczykiem, aby
ostrzegać o nadmiernym spadku
ciśnienia.
10:00-51
©
Scania CV AB 2001, Sweden
Lista podzespołów
17
10 2663
105 891
117 023
10_2691
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
T3 Czujnik ciśnienia, Czujnik ciśnienia to czujnik
fragment elektryczny, który zamyka się, gdy
sterowania ciśnienie spadnie poniżej 6 bar.
obwodem hamulca Podłączony jest on do kontrolki
postojowego ostrzegajÄ…cej kierowcÄ™, gdy
ciśnienie jest zbyt niskie.
T4 Czujnik ciśnienia, Czujnik niskiego ciśnienia to
fragment zasilania czujnik elektryczny, który zamyka
obwodu hamulca się, gdy ciśnienie spadnie poniżej 5
postojowego bar. Jest on połączony z
brzęczykiem i lampką
ostrzegawczą, aby ostrzegać
kierowcę o zbyt niskim ciśnieniu
powietrza.
T501 Czujnik ciśnienia Dla nie włączonego hamulca
postojowego 0,8 bar. (Steruje
EK/NBS i brzęczykiem
ostrzegawczym)
18
Lista podzespołów
©
Scania CV AB 2001, Sweden
10:00-51
117 024
10 2690
117 024
10 2690
118 349
117 024
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
T502 Czujnik ciśnienia Wykrywa ciśnienie w tylnym
obwodzie. Steruje światłem stop
podczas działania hamulca
przystankowego.
T506 Czujnik ciśnienia Wykrywa ciśnienie w tylnym
obwodzie hamulcowym. Również
steruje EK/NBS
T548 Czujnik ciśnienia Wykrywa ciśnienie we fragmencie
sterowania hamulcem postojowym.
Steruje alarmem drzwi kierowcy.
10:00-51
©
Scania CV AB 2001, Sweden
Lista podzespołów
19
118 349
117 024
117 024
10 2690
117 024
10 2690
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
Zawór sterujący Zawór sterujący reguluje ciśnienie
1
systemu ABS do siłowników hamulców,
zapobiegając blokowaniu kół.
V3 OÅ› przednia, lewa
Wykorzystany jest także przez
strona (oÅ› 1)
2
układ TC przy prędkościach
V4 OÅ› przednia, prawa
poniżej ok. 40 km/h.
strona (oÅ› 1)
V5 OÅ› tylna, lewa
strona (oÅ› 2)
V6 OÅ› tylna, prawa
strona (oÅ› 2)
V46 OÅ› wleczona/ oÅ›
środkowa, lewa
strona (oÅ› 3)
V47 OÅ› wleczona/ oÅ›
środkowa, prawa
strona (oÅ› 3)
V81 Zawór elektromag- Zawór elektromagnetyczny do
1
netyczny (TC) regulacji sprężonego powietrza.
Służy do kontroli przyczepności
2
TC i w normalnych warunkach jest
zamknięty.
20
Lista podzespołów
©
Scania CV AB 2001, Sweden
10:00-51
117 022
116 999
102 010
10 2680
102 012
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
V500 Zawór Zawór elektromagnetyczny do
1
elektromagne- regulacji sprężonego powietrza.
tyczny hamulca 2 Zawór elektromagnetyczny jest
przystankowego włączany przez układ sterowania
zależny od nadwozia.
X900 Złącze kontrolne Manometr może być podłączony
do złącza testowego w celu
sprawdzenia ciśnienia w obwodzie
hamulcowym.
X901 Zawór spustowy Zawór spustowy umieszczony jest
na spodzie zbiorników powietrza i
służy do upustu zbiorników.
10:00-51
©
Scania CV AB 2001, Sweden
Lista podzespołów
21
10 2680
102 012
10 2669
102 011
10_2670
Nr Oznaczenie Symbol Funkcja Rysunek
X902 Rozgałęziacz Służy jako kolektor na przewodzie
2 6 8 4
sprężonego powietrza,
doprowadzajÄ…cy powietrze do
kilku podzespołów.
Wskazówka: Zamnotowanie
5 7 9 3
kolektora może różnić się w
różnych modelach, co pokazano na
ilustracji.
X903 Korek wlewowy, Aby wypełnić układ sprężonego
układ sprężonego powietrza wykorzystując inne
powietrza z
ródło sprężonego powietrza,
można wykorzystać tylko wyjście
X903. Jest ono umieszczone
pomiędzy sprężarką a osuszaczem
powietrza, co oznacza, że
powietrze przechodzi przez
osuszacz, zanim dotrze do
podzespołów wrażliwych na
wilgoć.
X904 Korek wlewowy, Służy do wypełniania ciśnieniem
obwód hamulca obwodu hamulca postojowego,
postojowego czyli wyłączanie hamulca
postojowego na krótki czas. Jeśli
hamulec postojowy musi zostać
zwolniony na czas dłuższy, np. do
holowania, poluzuj śrubę
zwalniajÄ…cÄ… hamulca
sprężynowego, zachowując przy
tym środki ostrożności.
22
Lista podzespołów
©
Scania CV AB 2001, Sweden
10:00-51
117 029
10 2669
102 011
106 244
10 2669
Lista podzespołów
©
10:00-51 Scania CV AB 2001, Sweden 23
Schemat rozmieszczenia
©
24 Scania CV AB 2001, Sweden 10:00-51
Fragment przedni, I klasa (K, L) Fragment tylny K, L 6x2
A900 Siłownik hamulca R900 Zawór przekaz
nikowy
A930 Siłownik hamulca sprężynowego R912 Zawór przekaz
nikowy, dwa wejścia sterujące
B1 Przełącznik świateł hamowania R930 Zawór szybkiego upustu
D900 Sprężarka S900 Zawór hamulca głównego
D910 Zawór bezpieczeństwa 14.3bar T1 Czujnik ciśnienia z czujnikiem niskiego ciśnienia, obwód
przedni
D911 Zawór bezpieczeństwa 19 bar T2 Czujnik ciśnienia z czujnikiem niskiego ciśnienia, obwód tylny
F901 Zbiornik powietrza, obwód tylny T3 Czujnik niskiego ciśnienia, 6 bar, obwód postojowy, sekcja
sterowania
F902 Zbiornik powietrza, obwód przedni T4 Czujnik niskiego ciśnienia, 5 bar, obwód postojowy, sekcja
zasilania
F903 Zbiornik powietrza, obwód postojowy T501 Czujnik ciśnienia dla EK/NBS 0,8 bar
F904 Zbiornik powietrza, inne wyposażenie V3 Zawór sterujący ABS, Oś przednia, lewa strona (oś 1)
F905 Zbiornik powietrza, obwód osi wleczonej V4 Zawór sterujący ABS, oś przednia, prawa strona (oś 1)
F920 Zbiornik regeneracyjny, osuszacz powietrza V5 Zawór sterujący ABS, oś tylna, lewa strona (oś 2)
H4 Osuszacz powietrza z czujnikiem ciśnienia V6 Zawór sterujący ABS, oś tylna, prawa strona (oś 2)
H900 Zawór odcinający, zasilanie powietrzem z zewnątrz V46 Zawór sterujący ABS, oś wleczona, lewa strona (oś 3)
K900 Czteroobwodowy zawór zabezpieczający V47 Zawór sterujący ABS, oś wleczona, prawa strona (oś 3)
K910 13 Zawór kontrolny V81 Zawór elektromagnetyczny (TC)
K911 Podwójny zawór kontrolny V500 Zawór elektromagnetyczny hamulca przystankowego
K920 Zawór ograniczający ciśnienie X902 Mocowanie rozgałęz
ne
K921 Zawór ograniczający (8.0 - bar) X903 Korek wlewowy, układ sprężonego powietrza
P900 Ręcznie sterowany zawór hamulca postojowego X904 Korek wlewowy, obwód hamulca postojowego
P910 Zawór blokujący
10:00-51
©
Scania CV AB 2001, Sweden
Schemat rozmieszczenia
25