Pod koniec XVI w. w obrębie religii katolickiej dało się zaobserwowad pewne zmiany:
* reforma duchowieostwa, której  ojcem był św. Franciszek Salezy, biskup Genewy,
rezydujący jednak w Annecy, znany jako autor słynnej rozprawy Wstęp do życia pobożnego,
wydanej w 1608r. W tekście tym nawołuje on do odstąpienia od wszelkich innych form
religijności poza modlitwą. Dodatkowo zamieścił on tam rewolucyjną wtedy opinię,
że doskonałośd nie jest zarezerwowana tylko dla duchowieostwa. Konsekwencją takiego
nauczania była rezygnacja wielu świeckich ludzi ze wstąpienia do klasztorów i seminariów.
Pierre de B�rulle wprowadził do Francji zakon Karmelitek Bosych, założył ORATORIUM
FRANCUSKIE, które zajmowało się kształceniem księży. Póz
niej oratoria utworzyły też szkoły
dla młodzieży świeckiej. Podobnie jak Franciszek Salezy głosił on potrzebę wyrzeczenia się
samego siebie, aby naśladowad Jezusa Chrystusa, a wszystkim zakonom zalecał przede
wszystkim praktykę kontemplacji. Poza zakonem Karmelitek Bosych we Francji pod koniec
XVI w. pojawiły się:
- 1594: pierwsze zgromadzenia urszulanek, które zajmowały się edukacją dziewcząt);
- 1603: pierwsze domy jezuitów, otrzymali zaszczytny tytuł spowiedników
królewskich, zajmowali się też edukacją młodzieży męskiej, wkrótce budowali całą
sied szkół (kolegiaty), by w 1640 było ich aż 70, dzięki czemu sprawowali rząd dusz
we Francji, w zasadzie odpowiadali za wychowanie młodzieży francuskiej
aż do 1920r.
* rozwój pod koniec XVI i na początku XVII w. wielu stowarzyszeo katolickich,
a przede wszystkim na uwagę zasługuje ich działalnośd charytatywna  szkoły, szpitale,
przytułki dla bezdomnych, a za sprawą św. Wincentego de Paula zajęto się też bardzo mocno
żebrakami, którzy zostali przeniesieni z ulic do przytułków, starając się im zapewnid odzież
i żywnośd.
* pojawienie się nowych wyznao katolickich  le jans�nisme  inspirujących się doktrynami
protestanckimi. Nazwa pochodziła od imienia biskupa Ypres  Jans�na.
Opublikował on w roku 1640 słynną rozprawę, poświęconą św. Augustowi  Augustinus.
Przedstawia on tam tzw. teorię łaski, według której człowiek, który dopuszcza się grzechu,
może zostad zbawiony jedynie dzięki łasce. Bardzo szybko ta doktryna została
rozpowszechniona wśród zakonów i duchowieostwa francuskiego i wielu z nich postanowiło
utworzyd zupełnie nowe zgromadzenie w opozycji do jezuitów, oskarżanych o przesądny
humanizm i tolerowanie grzechu. Na jego czele stanął opat Saint  Cyran, któremu udało się
utworzyd bardzo wpływowy zakon żeoski na obrzeżach Paryża: Port  Royal.
made by koperek�
W roku 1640 doszło do aresztowania opata Saint  Cyran, a w 1653 roku kościół katolicki ogłosił
jansenistów heretykami. Jest to przykład na rosnąc brak tolerancji religijnej, a głównym skutkiem
tych wydarzeo było wykluczenie z życia publicznego dużej grupy elity intelektualnej Francji,
pośród których rekrutowali się wyznawcy jansenizmu, np. Blaise Pascal.
Rosnąca nietolerancja religijna, szczególnie za panowania Ludwika XIII i Ludwika XIV
miała trzy największe przejawy:
�� zwalczało się wszelkie formy czarnoksięstwa, powszechne były praktyki egzorcystyczne
i publiczne egzekucje;
�� niszczono fortece, które na mocy edyktu nantejskiego otrzymali protestanci francuscy;
�� mniej formalna walka z libertynami.
W A
A D Z A K A R D Y N A A
A R I C H E L I E U
Od roku 1630 sprawował on faktyczną władzę w kraju.
Polityka zewnętrzna
Podejmował on kroki, by podpisad korzystny dla Francji układ z Szwecją i Bawarią, co miało uchronid
Francję od konfliktu z jej największym wrogiem  Hiszpanią. Wojna wybuchła jednak w 1635r.
i trwała przez 24 lata. W jej pierwszej fazie Hiszpanie zaatakowali zachodnie i północne regiony
Francji, głównie region Picardi. Dzięki reorganizacji armii francuskiej, przede wszystkim floty
w póz
niejszym czasie udaje się przechylid wyniki wojny na korzyśd Francji. W 1648r. podpisano
traktat westfalski, dzięki któremu Francji udało się powstrzymad ekspansję Hiszpanii.
Wojna skooczyła się jednak dopiero w 1659r. podpisaniem pokoju pirenejskiego, który na dłuższy
czas ustalił podział sił między Hiszpanią a Francją, także na terenie Flandrii i Niderlandów.
W 1651r. na tron francuski wstąpił Ludwik XIV Wielki (król słooce), syn Ludwika XIII.
Panował on aż do 1715r., okres ten nazywany jest wiekiem Ludwika XIV. Po śmierci Ludwika XIII
w imieniu małoletniego Ludwika XIV regencję sprawowała jego matka Anna Austriacza,
faktycznie rządy sprawował jednak kardynał Józef Mazarin, który był doradcą królewskim
i jednocześnie kochankiem Anny. Był też najmniej znanym politykiem tego okresu, oskarżany 
zresztą słusznie  o obciążenia wieloma podatkami i defraudację funduszy, przeznaczonych
na reformę wojska.
W 1652r. Ludwik XIV został uznany za pełnoletniego i zmuszony do poślubienia córki króla Hiszpanii
Filipa IV, Marii Teresy, co przypieczętowało zakooczenie wojny hiszpaosko  francuskiej.
made by koperek�
Po śmierci Mazarina w 1661 Ludwik XIV objął faktyczne rządy osobiste i w ciągu swojego długiego
okresu panowania uczynił z Francji najpotężniejsze paostwo europejskie. Potęga ta opierała się
na doskonale zorganizowanym aparacie administracyjnym, stworzonym przez kardynałów Richelieu
i Mazarin. Pierwszą decyzją Ludwika XIV po rozbiciu buntu arystokracji francuskiej,
która miała miejsce pod koniec rządów Anny Austriaczki (la fronde), było pozbawienie tychże praw
politycznych, a oparcie swoich rządów o wybór zdolnych urzędników jak Colbert i Louvois,
co pozwoliło mu na utrwalenie absolutyzmu. System rządzenia paostwem opierał się na dwóch
filarach:
- sprawny aparat biurokratyczno  demokratyczny;
- rozwinięta cenzura, praca wojska i policji;
- propaganda, której nośnikiem była sztuka, a przede wszystkim teatr.
Polityka gospodarcza została oparta na koncepcji merkantylnej Coberta, która zakładała popieranie
rozwoju rzemiosła, manufaktury i towarzystw handlowych.
Panowanie Ludwika XIV jest utożsamiane z apogeum absolutyzmu, tryumfem klasycyzmu jako stylu
sztuki dworskiej ( przede wszystkim z kompleks zamkowy w Wersalu) oraz rozprzestrzenianiem się
kultury francuskiej poza jej granice. Jego polityka zakładała zapewnienie sobie całkowitego posłuchu
społeczeostwa francuskiego, a zwłaszcza arystokracji i duchowieostwa, natomiast w polityce
zewnętrznej dążył do uzyskania hegemonii. Poza dotkliwymi karami, które spadły na organizatorów
i uczestników frondy, po objęciu władzy Ludwik wymienił całą radę królewską, w tym jednego
z najbardziej wpływowych arystokratów  Nicolasa Fouquet. Nie tylko pozbywa się go ze swojego
otoczenia, ale też konfiskuje wszystkie jego dobra, w tym wspaniałą rezydencję Vous  le  Vicomte,
która była pierwowzorem pałacu wersalskiego. Sam Fauquet został aresztowany, a wszyscy jego
zwolennicy, rodzina zostali wysłani na głęboką prowincję.
Podporządkowani władzy królewskiej zostały też rady porządkowe miast. I tak w 1665r. podpisano
edykt, w którym nakazano przyjmowanie ustaleo parlamentu bez wcześniejszej dyskusji
lub głosowania. Takie decyzje podejmowane na zgromadzeniach duchownych również podlegały
ścisłej kontroli króla.
Stolica Francji, Paryż, znalazła się pod szczególną uwagą króla. W roku 1667 Ludwik XIV ustanowił
naczelnika głównego policji w Paryżu, którego zadaniem było utrzymywanie porządku i zapewnienie
zaopatrzenia miastu, by uniknąd buntów z powodu braków w tym zaopatrzeniu.
Pod wpływem jezuitów Ludwik XIV nakazał zniszczyd klasztor, będący centrum jansenizmu:
Port  Royal. Aby zapewnid sobie kontrolę także nad zgromadzeniami wyznaniowymi w 1709r.
odwołał edykt nantejski. De facto, zakazał tym samym praktyk protestanckich na terenie Francji.
Od roku 1685 do 1710 Francję opuściło 200 tysięcy protestantów, głównie do Holandii i Niemiec.
made by koperek�
Dwór królewski stał się głównym elementem zainteresowania władcy. Został on poddany surowej
etykiecie, wszelkie decyzje i zachowania uległy głębokiej rytualizacji. Rozwinął się kult monarchy
i wszystko miało na celu nie tylko podkreślenie jego potęgi, ale także ukazanie jego świętości,
a nawet boskości. Na dworze tym istniało wiele instytucji i tytułów honorowych, które Ludwik XIV
rozdawał według własnego widzimisię. Najbardziej pożądanymi były tytuły szambelana,
garderobianego oraz wielkiego i małego koniuszego. Ponieważ liczba tytułów była ograniczona,
żeby znalez
d się w gronie ich posiadaczy szlachta musiała byd absolutnie posłuszna władcy, dało się
też zauważyd liczne próby intryg. W związku z tym na dworze Ludwika XIV każdy donosił na każdego.
Dosyd ciekawym sposobem okazywania łaski kobietom był tzw. przywilej taboretu, polegający
na pozwoleniu jej siedzenia w obecności króla.
W 1682r. Ludwik XIV przeniósł swój dwór do Wersalu, który za panowania jego ojca był rezydencją
królewską, chociaż bardziej o charakterze pawilonu myśliwskiego, w którym hodowano też sokoły.
Ludwik XIV postanowił przebudowad ten pawilon, uczynił to inspirując się zamkiem
Voux  le  Vicomte. Powierzył w tym celu projekt i wykonanie architektowi Fauquet a  le N�tre.
Wyposażeniem wnętrz zajął się le Vau, a projekt ogrodów został także powierzony le N�tre.
W okresie panowania Ludwika XIV na tworze przebywało 5 tysięcy dworzan, do których dyspozycji
przygotowano ponad 2 tysiące karocy, natomiast w stajniach pałacu utrzymywano
ponad 2,5 tysiąca koni. Sam ogród zajmował obszar 6 tysięcy hektarów. Najsłynniejsza komnata
pałacu, Galerie de Glaces, w której urządzano bale, przyjęcia, przyjmowano głowy innych paostw
ma długośd 73m, szerokośd 10,5m i 12,3m wysokości.
Polityka zewnętrzna Ludwika XIV
Przez 40 lat Francja prowadziła wiele wojen, aby zapewnid sobie niezależnośd:
* z Hiszpanią o Flandrię i Holandię, co zaowocowało licznymi zdobyczami w postaci terenów,
np. Alzacji, Palatynatu Reoskiego czy elektoratu Treviru;
* w wyniku skrajnie nietolerancyjnej polityki religijnej i postawy antypapieskiej w 1686
zawiązała się koalicja antyfrancuska, zwana Ligą Austriacka, która w kolejnych latach
prowadziła wojnę z Francją;
* toczone w latach 1700 i 1713 walki o sukcesję hiszpaoską przyniosły znaczne zniszczenia
gospodarcze, co doprowadziło do stanu kryzysu w paostwie;
By prowadzid skuteczną ekspansję Ludwik XIV wprowadził wiele zmian w armii francuskiej, m.in.:
�� zwiększył liczbę wojska 72 tysięcy (1667r.) do 200 tysięcy (1678r.);
�� zmodernizował uzbrojenie, upowszechnił użycie strzelb i bagnetów;
�� dofinansowywał najlepiej artylerię.
Na uwagę zasługuje nazwisko dowódcy wojska francuskiego i słynnego inżyniera Vouban,
który przeprowadził fortyfikację ponad 300 fortec na granicy wschodniej i zachodniej Francji.
made by koperek�