Åšrodowisko
Komisja Europejska
Ogólne
Woda
Ziemia
Podręcznik
postępowa
Powietrze
oceny odd
środowisk
Pr zemysł
Etap określan
Odpady
(scoping)
Natura
Urbanizacja
Finansowanie
Prawo
Ekonomia
Czerwiec 2001
Ocena
En e r g i a a t o mo wa
Ryzyko
Dodatkowe informacje na temat Unii Europejskiej dostępne są w Internecie, za
pośrednictwem Serwera Europa (http://europa.eu.int).
Informacje katalogowe znajdą Państwo na końcu niniejszej publikacji.
Luksemburg: Biuro Wydawnictw Oficjalnych Wspólnot Europejskich, 2001
ISBN 92-894-1335-2
© Wspólnoty Europejskie, 2001
Reprodukcja dozwolona pod warunkiem podania z
ródła.
PODR
CZNIK OOÅš
Podręcznik
postępowania w
sprawie oceny
oddziaływania na
środowisko
Scoping
Czerwiec 2001
Environmental Resources Management
Norloch House, 36 King's Stables Road,
Edinburgh EH1 2EU
Telefon [phone]
Faks 0131 478 3636
Email [e-mail]
http:/A/vww.ermuk.com
SPIS TREÅšCI
PRZEDMOWA DO PODR
CZNIKA SCOPINGU
CZ
ŚĆ A SCOPING W POST
POWANIU OOÅš
A1 Ocena oddziaływania na środowisko (OOŚ) a scoping
A2 Wymagania Dyrektyw 85/337/EWG i 97/11/WE dotyczÄ…ce scopingu
A3 Implementacja scopingu w UE
A3.1 Systemy scopingu obowiÄ…zkowego i dobrowolnego
A3.2 Raporty i opinie o zakresie
A3.3 Konsultacje w sprawie scopingu
CZ
ŚĆ B PRAKTYCZNE PORADY DOTYCZ
CE SCOPINGU
B1 Wprowadzenie
B2 Stosowanie porad
B3 Procedury scopingu
B3.1 Scoping dokonywany przez właściwe organy
B3.2 Scoping dokonywany przez inwestora
B4 Potrzebne informacje i rezultaty etapu scopingu
B4.1 Informacje potrzebne na etapie scopingu
B4.2 Rezultaty scopingu
B5 Konsultacje w sprawie scopingu
B5.1 Z kim się konsultować
B5.2 W jaki sposób się konsultować
B5.3 Najważniejsze zasady skutecznego scopingu
B5.4 Ograniczenia konsultacji w sprawie scopingu
B6 Narzędzia scopingu
B6.1 Identyfikacja znaczących oddziaływań
B6.2 Identyfikacja potencjalnych wariantów alternatywnych oraz metod
łagodzenia oddziaływań
LISTA POMOCNICZA INFORMACJI DLA POTRZEB SCOPINGU
LISTA POMOCNICZA KONSULTACJI
LISTA POMOCNICZA SCOPINGU
LISTA POMOCNICZA KRYTERIÓW OCENY ZNACZENIA ODDZIAA
YWANIA NA
ÅšRODOWISKO
LISTA POMOCNICZA DLA WARIANTÓW ALTERNATYWNYCH I METOD
A
AGODZENIA ODDZIAA
YWAC

Załącznik A WYMOGI DOTYCZ
CE INFORMACJI O
ÅšRODOWISKU USTANOWIONE ZAA

CZNIKU IV DO
DYREKTYWY 97/11/WE
SA
OWO WST
PNE DO PODR
CZNIKA UE O
POST
POWANIU W SPRAWIE OCENY
ODDZIAA
YWANIA NA ÅšRODOWISKO (OOÅš)
Ocena Oddziaływania na Środowisko (OOŚ) jest kluczowym elementem unijnej
polityki ochrony środowiska. Od czasu przyjęcia pierwszej Dyrektywy OOŚ w 1985
roku (Dyrektywa 85/337/EWG) rozwijało się zarówno prawo, jak i praktyka OOŚ.
W 1997 roku opublikowano DyrektywÄ™ zmieniajÄ…cÄ… (Dyrektywa 97/11/WE), a
obecnie Komisja Europejska ma przyjemność przedstawić trzy dokumenty
stanowiące podręcznik odzwierciedlający aktualny stan ustawodawstwa UE oraz
dobrych praktyk. Dokumenty te dotyczą trzech konkretnych etapów w
postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko:
" Screeningu
" Scopingu
" PrzeglÄ…du raportu OOÅš.
Przedstawiany podręcznik ma na celu zapewnienie praktycznej pomocy wszystkim
podmiotom zaangażowanym w wymienionych etapach postępowania OOŚ, w
oparciu od doświadczenia zgromadzone w Europie i na całym świecie. Stosowanie
podręcznika Etap kwalifikowania w postępowaniu OOŚ oraz Scoping w
postępowaniu OOŚ powinno przynieść poprawę jakości decyzji o potrzebie
przeprowadzenia postępowania OOŚ oraz o warunkach odniesienia dla
wymaganych analiz, dając tym samym lepsze podstawy całemu postępowaniu
OOŚ. Podręcznik Przegląd raportu OOŚ ma na celu dopomóc inwestorom oraz ich
konsultantom w przygotowaniu wysokiej jakości raportów o oddziaływaniu na
środowisko, a właściwym organom i innym zainteresowanym stronom w poprawie
efektywności procesu przeglądu tychże raportów, zapewniając tym samym
możliwość podjęcia decyzji w warunkach jak najlepszej informacji.
Niniejszy podręcznik przygotowano specjalnie do użytku właściwych organ,
inwestorów oraz praktyków OOŚ w Państwach Członkowskich Unii Europejskiej
oraz Krajach Kandydujących. Mamy nadzieję, że wzbudzi on również
zainteresowanie w kręgach akademickich i innych organizacjach
uczestniczących w szkoleniach i kształceniu z dziedziny OOŚ oraz praktyków
na całym świecie.
Przedstawiany podręcznik przeznaczony jest do stosowania w całej Europie i nie
może odzwierciedlać szczególnych wymogów oraz praktyk dotyczących OOŚ
obowiązujących w różnych krajach. Nie może on również zastąpić wytycznych
dotyczących OOŚ wydawanych w poszczególnych Państwach Członkowskich, do
których należy się odwoływać zawsze w pierwszej kolejności. Należy również
czytać go zawsze w powiązaniu z Dyrektywami oraz krajowymi i miejscowymi
przepisami w sprawie OOŚ, jako że szczegółowe wymagania różnią się w
poszczególnych Państwach Członkowskich i Krajach Kandydujących.
Niniejszy podręcznik przygotowany został przez Environmental Resources
Management (ERM) w ramach kontraktu badawczego Dyrekcji Generalnej Komisji
Europejskiej ds. Środowiska. Na następnej stronie wymieniono uczestników badań.
Wyjaśnienia podstawowych terminów stosowanych w niniejszym podręczniku
przedstawiono w Słowniczku terminów.
O dodatkowe egzemplarze podręcznika prosimy zwracać się do Dyrekcji Generalnej
Komisji Europejskiej ds. Åšrodowiska pod adresem:
http://www.europa.eu.int/comm/environment/eia/eia-support.htm
Główni autorzy: UE Karen Raymond i Andrew Coates (ERM)
Kierownik projektu: Marc Vanderhaegen (ENV B4 Komisja Europejska, DG ds. Åšrodowiska)
Grupa sterująca z Jim Burns (Departament Środowiska, Transportu i Regionów, Wielka
ramienia Komisji Brytania)
Europejskiej: Gert Johansen (Ministerstwo Åšrodowiska i Energii, Dania)
Emilio Herranz (Ministerstwo Åšrodowiska, Hiszpania)
Ros Coverley (W S Atkins, Wielka Brytania)
Alessandro Colombo (Wspólne Centrum Badawcze, Komisja
Europejska)
Alain Bozet (Ministerstwo Regionu Walonii, DGRNE - Administracja
Åšrodowiska, Belgia)
Seppo Martikainen ( ENV R4, Komisja Europejska, DG ds. Åšrodowiska)
Rupert Willis (ENV A1, Komisja Europejska, DG ds. Åšrodowiska)
Fotios Papoulias (ENV B2, Komisja Europejska, DG ds. Åšrodowiska)
Jan de Mulder (Ministerstwo Regionu Flandrii AMINAL  Administracja
Åšrodowiska, Belgia)
Francesco La Camera (Ministerstwo Åšrodowiska, WÅ‚ochy)
Jose Luis Salazar (Europejska Agencja ds. Åšrodowiska)
Panel ekspertów: Rob Verheem (Prywatny konsultant, Holandia)
Prof. Maria do Rosario Partidario (Wydział Nauk i Technologii Nowego
Uniwersytetu Lizbońskiego, Portugalia)
Thierry Clement (Breche & Oreade, Francja)
Peter Brokking (Departament Infrastruktury i Planowania, Królewski
Instytut Technologii, Szwecja)
Petra Winkler (Instytut Studiów Regionalnych i Planowania
Przestrzennego, Austria)
Prof. Constantinos Cassios (Centrum OOÅš Departament Geografii i
Planowania Regionalnego, Politechnika Narodowa w Atenach, Grecja)
Zespół badawczy: Dr Norbert Raschke (Niemcy)
Catherine Sibley (Wielka Brytania)
Rui Pimenta (Portugalia)
Wim Van Breusegem (Belgia)
SA
OWNICZEK TERMINÓW
Termin Wyjaśnienie
Kraje Kandydujące Kraje ubiegające się o przyjęcie do Unii Europejskiej.
Właściwe organy (KW) organy wskazane przez Państwa Członkowskie jako odpowiedzialne za
wypełnianie obowiązków wynikających z Dyrektywy.
Inwestor Wnioskodawca o pozwolenie na prywatne przedsięwzięcie bądz

instytucja publiczna inicjująca przedsięwzięcie.
Pozwolenie na budowę Decyzja właściwych organ uprawniająca inwestora do realizacji
przedsięwzięcia.
Skutki / oddziaływanie Wszelkie zmiany w środowisku fizycznym, naturalnym lub kulturowym
spowodowane realizacją przedsięwzięcia. Terminy  skutki i
 oddziaływanie stosowane są zamiennie.
Zespół OOŚ Zespół prowadzący badania środowiska i przygotowujący Informacje o
Środowisku dla właściwych organ
Ocenia oddziaływania na Termin stosowany w niniejszym dokumencie w odniesieniu do procedury
środowisko (OOŚ) spełniającej wymogi oceny ustanowione Dyrektywą 97/11/WE.
Raport o oddziaływaniu na W wielu choć nie we wszystkich systemach OOŚ, informacje o
środowisko (raport OOŚ) środowisku dostarczane właściwym organom przez inwestora
przedstawiane są w formie raportu o oddziaływaniu na środowisko. Jest
to dokument bÄ…dz
szereg dokumentów zawierających informacje o
środowisku wymagane zgodnie z postanowieniami art. 5 Dyrektywy
85/337/EWG z póz
niejszymi zmianami zgodnie z DyrektywÄ… 97/11/WE.
Termin  raport OOŚ w niniejszym podręczniku stosowany jest zarówno
w odniesieniu do raportów o oddziaływaniu na środowisko, jak i innych
form przekazywania informacji o środowisku.
Informacje o środowisku Informacje dostarczane właściwym organom przez inwestora dotyczące
m. in. przedsięwzięcia i jego skutków dla środowiska. Wymogi dotyczące
wspomnianych informacji ustalone zostały w art. 5 oraz Załączniku IV do
Dyrektywy (por. ocena oddziaływania na środowisko).
Badania środowiska Badania i analizy przeprowadzane przez inwestora oraz zespół OOŚ
celem przygotowania informacji o środowisku przedstawianych
właściwym organom.
Lista wykluczeń Lista wartości progowych i kryteriów dla określonych kategorii
przedsięwzięć, wskazująca przedsięwzięcia, dla których OOŚ nie jest
wymagana z uwagi na niewielkie prawdopodobieństwo wywierania
znaczącego oddziaływania na środowisko. Lista wykluczeń może być
uchylona przez inne wymogi, np. mówiące, że OOŚ jest obowiązkowe
dla wszystkich przedsięwzięć w określonych lokalizacjach.
Oddziaływanie Por. skutki.
Lista obowiązkowa Lista wartości progowych i kryteriów dla określonych kategorii
przedsięwzięć, wskazująca przedsięwzięcia, dla których OOŚ jest zawsze
wymagana z uwagi na możliwość znacznego oddziaływania na
środowisko.
Lista negatywna Por. lista wyłączeń
Lista pozytywna Por. lista obowiÄ…zkowa
Przedsięwzięcie Realizacja prac budowlanych bądz
innych instalacji lub projektów, a także
inne interwencje w naturalne otoczenie i krajobraz, w tym przedsięwzięcia
dotyczÄ…ce wydobycia kopalin.
Przegląd Proces ustalania, czy dany raport OOŚ jest wystarczający dla właściwych
organ do podjęcia na jego podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę.
Należy zwrócić uwagę, że podjęcie decyzji wymagać będzie zazwyczaj
rozważenia innych informacji oprócz informacji o środowisku, niemniej
przeglÄ…d ma na celu sprawdzenie, czy przedstawione informacje o
środowisku są wystarczające.
Screening/Etap Procedura, w której wydawana jest decyzja, czy w odniesieniu danego
kwalifikowania przedsięwzięcia wymagana jest OOŚ czy też nie.
Scoping Proces określania treści i zakresu informacji o środowisku, jakie należy
przedstawić właściwym organom w ramach postępowania OOŚ.
PRZEDMOWA DO PODR
CZNIKA SCOPINGU
Niniejszy dokument przedstawia wytyczne dotyczące etapu scopingu (określania
zakresu) w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ).
Jest to jeden z trzech podręczników OOŚ wydanych przez Komisję Europejską.
Pozostałe dwa to Etap kwalifikowania w postępowaniu OOŚ oraz Przegląd raportu
OOÅš.
Scoping to proces określania treści oraz zakresu zagadnień wymagających ujęcia
w informacjach o środowisku przedstawianych właściwym organom w przypadku
przedsięwzięć objętych postępowaniem OOŚ.
W wyniku pięcioletniej oceny implementacji Dyrektywy 85/337/EWG, podjętej na
zlecenie Komisji w 1997 roku zarekomendowano wprowadzenie scopingu jako
sposobu zwiększenia roli OOŚ w ochronie środowiska. Rezultaty wspomnianej
pięcioletniej oceny dostępne są w Internecie, pod adresem:
http://europa.eu.int/comm/environment/eia/eia-studies-and-report/5years.pdf.
Zgodnie z rekomendacją Oceny Pięcioletniej, Dyrektywa 97/11/WE wprowadziła
etap określania zakresu. Dyrektywa z 1997 roku nie wymaga, by etap ten był
obowiązkowy, jednak wszystkie Państwa Członkowskie, których procedury OOŚ
nie przewidują etapu scopingu zobowiązane są, jako niezbędne minimum, do
wprowadzenia etapu dobrowolnego określania zakresu. Ów wymóg minimalny
stanowi, że właściwe organy zobowiązane są wydać  Opinię o zakresie , jeżeli
inwestor o nią wystąpi. W swej opinii o zakresie właściwe organy powinny
wskazać treść oraz zakres informacji, jakie inwestor powinien przygotować i
przedstawić.
Dyrektywa zezwala również, by Państwa Członkowskie uczyniły scoping
obowiązkową częścią procedury OOŚ.
Niniejszy podręcznik składa się z dwóch części głównych (A i B) oraz szeregu list
pomocniczych i załączników.
" Część A podręcznika opisuje wymagania dotyczące scopingu stawiane
dyrektywami Rady Europejskiej o OOŚ (85/337/EWG z póz
niejszymi zmianami
w drodze 97/11/WE) oraz omawia różne sposoby implementacji wspomnianych
dyrektyw zastosowane przez Państwa Członkowskie. Zawarte w niej wytyczne
należy czytać zawsze w powiązaniu z Dyrektywami oraz krajowymi i
miejscowymi przepisami w sprawie OOŚ, jako że szczegółowe wymagania
różnią się w poszczególnych Państwach Członkowskich. Przegląd wymogów
dotyczących etapu określania zakresu obowiązujących w poszczególnych
Państwach Członkowskich według stanu z sierpnia 1999 roku przedstawiono
w raporcie przygotowanym w trakcie opracowywania niniejszego
podręcznika. Raport ten pobrać można pod adresem:
http://europa.eu.int/comm/environment/eia/eia-studies-and-reports/study1.htm.
" Część B podręcznika przedstawia praktyczne porady dotyczące etapu określania
zakresu, w tym konsultacje na tym etapie, oraz oferuje szereg narzędzi
pomocnych w tym procesie.
Wyjaśnienie podstawowych terminów stosowanych w niniejszym podręczniku
przedstawiono w Słowniczku terminów.
O dodatkowe egzemplarze podręcznika prosimy zwracać się do Dyrekcji Generalnej
Komisji Europejskiej ds. Åšrodowiska (pod adresem:
http://www.europa.eu.int/comm/environment/eia/eia-support.htm).
Niniejszy podręcznik przygotowano przede wszystkim do użytku właściwych
organ, inwestorów oraz praktyków OOŚ w Państwach Członkowskich Unii
Europejskiej (UE) oraz Krajach Kandydujących. Mamy nadzieję, że wzbudzi on
również zainteresowanie w kręgach akademickich i innych organizacjach
uczestniczących w szkoleniach i kształceniu z dziedziny OOŚ oraz praktyków
na całym świecie.
CZ
ŚĆ A SCOPING W POST
POWANIU OOÅš
A1 Ocena oddziaływania na środowisko (OOŚ) a scoping
OOŚ jest postępowaniem wymaganym zgodnie z postanowieniami Dyrektyw
Unii Europejskiej nr 85/337/EWG i 97/11/WE o ocenie skutków niektórych
przedsięwzięć o charakterze publicznym i prywatnym dla środowiska. Artykuł 2
Dyrektyw stanowi:  Państwa Członkowskie podejmą wszystkie konieczne działania
dla zapewnienia, że przed udzieleniem pozwolenia, przedsięwzięcia mogące
znacząco oddziaływać na środowisko, na podstawie, między innymi ich charakteru,
rozmiaru lub położenia, podlegają wymaganiu pozwolenia na budowę i ocenie w
odniesieniu do ich skutków. Dalej, artykuł 8 stanowi:  Wyniki konsultacji i
informacje zebrane zgodnie z [procedurą OOŚ] muszą być uwzględnione w
procedurze wydawania pozwoleń na budowę .
Wymagania te rozwinięte są dalej w treści Dyrektywy oraz w ramach systemów
OOŚ wprowadzonych w Państwach Członkowskich. Procedury OOŚ obowiązujące
w poszczególnych Państwach Członkowskich w swych szczegółach różnią się
między sobą znacząco, jednak ich etapy praktyczne w większości systemów
przedstawiajÄ… siÄ™ jak na Schemacie 1. Etapy oznaczone na Schemacie 1 kolorem
regulują postanowienia Dyrektywy. Pozostałe etapy są częścią dobrych praktyk w
postępowaniu OOŚ i niektóre z nich zostały przyjęte i wprowadzone w niektórych
Państwach Członkowskich.
Scoping to jeden z pierwszych etapów postępowania, który zaprojektowano z
myślą o zapewnieniu, by badania środowiska dostarczały wszelkich istotnych
informacji dotyczÄ…cych:
" skutków realizacji przedsięwzięcia, szczególnie koncentrując się na
najważniejszych oddziaływaniach;
" alternatywnych wariantów przedsięwzięcia;
" wszelkich innych zagadnień wymagających uwzględnienia.
Wynikiem przeprowadzenia scopingu jest  zakres informacji o środowisku, jakie
należy przedstawić właściwym organom oraz zalecenia dotyczące badań
środowiska, jakie należy przeprowadzić celem zebrania owych informacji.
A2 Wymagania Dyrektyw 85/337/EWG i 97/11/WE dotyczÄ…ce
scopingu
Postanowienia Dyrektyw dotyczÄ…ce scopingu zawarte sÄ… w art. 5 ust. 2 Dyrektywy
zmienionym Dyrektywą 97/11/WE. Przepis ten wymaga od Państw Członkowskich
wprowadzenia procedury, jako rozwiązania minimalnego, w której inwestorzy mogą
występować do właściwych organ o poradę w sprawie informacji, jakie mają
przedstawić w ramach postępowania OOŚ. Porada ta udzielana jest w formie
 Opinii o zakresie .
Artykuł 5 ust. 2 stanowi, że  Państwa członkowskie podejmą konieczne działania
dla zapewnienia, że jeśli inwestor wymaga tego przed złożeniem podania o
zezwolenie na inwestycję, właściwe organy organy wydadzą opinię w sprawie
informacji, które mają być dostarczone przez inwestora zgodnie z ustępem 1
[art. 5 ust. 1]. Właściwe organy organy powinny przeprowadzić konsultacje z
inwestorem i organami organy o których mowa w artykule 6 ust. 1 przed
wydaniem opinii. Fakt, że organy organy wydały opinię w ramach niniejszego
ustępu nie wyklucza, że mogą żądać następnie od inwestora dostarczenie
dalszych informacji.
Schemat 1 Procedura Oceny Oddziaływania na Środowisko (OOŚ)
GA
ÓWNE ETAPY UWAGI
Inwestor przygotowuje propozycję przedsięwzięcia.
Przygotowanie
przedsięwzięcia
W niektórych PC istnieje wymóg powiadomienia przez inwestora KW z
Powiadomienie właściwych
wyprzedzeniem o wniosku o wydanie pozwolenia na budowÄ™. Inwestor
organ
może również dokonać wspomnianego powiadomienia dobrowolnie i w
sposób nieformalny.
KW podejmują decyzję o konieczności przeprowadzenia OOŚ. Etap ten
Etap kwalifikowania
może mieć miejsce po otrzymaniu przez KW powiadomienia o zamiarze
(Screening)
złożenia wniosku o pozwolenie na budowę bądz
inwestor może złożyć
wniosek o wydanie opinii kwalifikujÄ…cej. Decyzja na etapie kwalifikowania
rejestrowana jest w aktach i ogłaszana publicznie. (Por. podręcznik
Etap kwalifikowania w postępowaniu OOŚ) (Artykuł 4).
Dyrektywa stanowi, że inwestorzy mogą zwracać się do KW z
Scoping
wnioskiem o wydanie opinii w ramach scopingu. W opinii tej określone
zostaną zagadnienia, jakie obejmować mają informacje o środowisku.
Może ona również dotyczyć innych aspektów postępowania OOŚ (por.
Podręcznik Scoping w postępowaniu OOŚ). Przygotowując swoją
opiniÄ™, KW zobowiÄ…zane sÄ… do przeprowadzenia konsultacji z organami
odpowiedzialnymi za środowisko (art. 5 ust. 2). W niektórych PC
Scoping jest obowiÄ…zkowy.
Inwestor przeprowadza badania środowiska celem zebrania i
Badania środowiska
przygotowania informacji o środowisku wymaganych postanowieniami
artykułu 5 Dyrektywy (por. Załącznik D).
Inwestor przedstawia KW informacje o środowisku wraz z wnioskiem o
Przedstawienie informacji
pozwolenie na budowę. Jeżeli wniosek w sprawie przedsięwzięcia
o środowisku właściwym
objętego Załącznikiem I lub II składany jest bez przedstawienia
informacji o środowisku, KW zobowiązane są dokonać kwalifikacji
organom
przedsięwzięcia w celu ustalenia konieczności przeprowadzenia OOŚ
(por. powyżej). (Art. 5 ust 1 i art. 5 ust. 3).
W większości PC informacje o środowisku przedstawiane są w postaci
Raportu OOÅš.
W niektórych PC istnieje formalny wymóg przeprowadzenia
Przegląd wystarczalności
niezależnego przeglądu wystarczalności informacji o środowisku zanim
informacji o środowisku
zostanÄ… one rozpatrzone przez KW. W innych PC za orzeczenie
wystarczalności informacji o środowisku odpowiadają KW. Do pomocy
na tym etapie przygotowano podręcznik Przegląd raportu OOŚ. Jeśli
przedstawione informacje zostanÄ… uznane za niewystarczajÄ…ce,
inwestor może zostać zobowiązany do ich uzupełnienia.
Informacje o środowisku należy udostępnić organom odpowiedzialnym
Konsultacje z państwowymi
za środowisko oraz innym zainteresowanym organizacjom i opinii
organami ds. środowiska,
publicznej. Podmiotom tym należy zapewnić możliwość
wypowiedzenia się na temat przedsięwzięcia i jego skutków dla
innymi zainteresowanymi
środowiska zanim podjęta zostanie decyzja w sprawie pozwolenia na
stronami i opiniÄ… publicznÄ…
budowę. Jeśli prawdopodobne jest wystąpienie znaczących skutków
transgranicznych, należy obowiązkowo przeprowadzić konsultacje z
innymi PC, które odczują owe skutki (art. 6 i 7).
KW muszą rozpatrzyć informacje o środowisku i wyniki
Rozpatrzenie informacji o
przeprowadzonych konsultacji przed podjęciem decyzji w sprawie
środowisku przez Właściwe
wniosku o pozwolenie na budowÄ™ (art. 8).
organy przed wydaniem
decyzji o pozwoleniu na
budowÄ™
Decyzję należy ogłosić publicznie wraz z podaniem jej powodów oraz
Ogłoszenie decyzji
opisem środków, jakich podjęcie wymagane będzie w celu złagodzenia
negatywnego oddziaływania na środowisko (art. 9).
Można wprowadzić wymóg prowadzenia monitoringu skutków
Monitoring podecyzyjny
zrealizowanego przedsięwzięcia.
jeśli wydano pozwolenie
Etapy oznaczone kolorem są obowiązkowe we wszystkich Państwach Członkowskich na mocy Dyrektyw
85/337/EWG i 97/11/WE. Scoping nie jest etapem obowiązkowym na mocy Dyrektyw, jednak Państwa
Członkowskie zobowiązane są do ustanowienia dobrowolnej procedury, w której inwestorzy mogą
występować do właściwych organ z wnioskiem o opinię w ramach scopingu, jeśli mają takie życzenie.
Etapy, które nie zostały zaznaczone kolorem są częścią dobrych praktyk w postępowaniu OOŚ i zostały
sformalizowane w niektórych Państwach Członkowskich. Na niektórych z przedstawionych dodatkowych
etapów, niektóre Państwa Członkowskie mogą wymagać przeprowadzenia konsultacji z organami
odpowiedzialnymi za środowisko oraz innymi zainteresowanymi stronami.
Stosowane skróty: KW = Właściwe organy; PC = Państwo(a) Członkowskie.
Wydając opinię o zakresie, właściwe organy organy zobowiązane są uwzględnić
wymogi dotyczÄ…ce informacji dostarczanych przez inwestora, stawiane przepisami
Dyrektywy.
" Artykuł 5 ust. 1 stanowi, że  (& ) Państwa Członkowskie podejmą niezbędne
działania dla zapewnienia, że inwestor dostarczy w należytej formie informacje
wyszczególnione w Załączniku IV, o ile:
(a) Państwa Członkowskie uznają, że informacja jest odpowiednia dla
danego etapu procedury wydawania zezwoleń i dla specyficznej
charakterystyki określonego przedsięwzięcia lub typu przedsięwzięcia i
elementów środowiska, na które może mieć wpływ;
(b) Państwa członkowskie uznają, że od inwestora można realnie wymagać
zebrania tych informacji, mając między innymi wzgląd na obecny stan
wiedzy i metody ocen.
Załącznik IV przedstawiono jako Załącznik A do niniejszego podręcznika.
" Dalej w art. 5 ust. 3 czytamy:  Informacje, które ma dostarczyć inwestor
zgodnie z ustępem 1 [art. 5 ust. 1] powinny obejmować przynajmniej:
" opis przedsięwzięcia obejmujący informacje o umiejscowieniu, projekcie i
wielkości inwestycji,
" opis działań przewidzianych w celu uniknięcia, zmniejszenia i jeśli
możliwe naprawy znaczących szkodliwych skutków inwestycji,
" dane wymagane do rozpoznania i oceny głównych skutków, jakie
przedsięwzięcie może mieć dla środowiska,
" zarys głównych alternatyw przestudiowanych przez inwestora i wskazanie
głównych powodów jego wyboru, z uwzględnieniem skutków dla środowiska,
" nietechniczne podsumowanie informacji wymienionych w poprzednich
akapitach.
organy organy, z którymi należy się skonsultować na etapie określania zakresu,
zgodnie z art. 6 ust. 1 to organy  które ze względu na ich szczególną
odpowiedzialność w zakresie ochrony środowiska, mogą być zainteresowane
przedsięwzięciem. Dyrektywa zezwala Państwom Członkowskim na wyznaczenie
organów organy  z którymi należy się konsultować, ogólnie lub indywidualnie.
Artykuł 5 ust. 2 Dyrektywy zezwala Państwom Członkowskim uczynić scoping
obowiązkowym etapem postępowania OOŚ. Stanowi on:  Państwa Członkowskie
mogą wymagać od właściwych organ wydania takiej opinii, niezależnie od tego, czy
inwestor jej zażąda.
A3 Implementacja scopingu w UE
W poszczególnych państwach Unii Europejskiej występują znaczne różnice w
sposobie implementacji scopingu.
A3.1 Systemy scopingu obowiÄ…zkowego i dobrowolnego
Zaledwie kilka Państw Członkowskich zdecydowało się uczynić scoping
obowiązkowym etapem OOŚ zgodnie z treścią art. 5 ust. 2. Przyjęto dwa rodzaje
systemów obowiązkowego określania zakresu.
" Scoping podejmowany jest przez inwestora lub zespół OOŚ inwestora.
Przygotowywany jest projekt raportu o zakresie i udostępniany konsultantom,
zanim zostanie on wydany w ostatecznej wersji stanowiÄ…cej ustalone
zalecenia dla postępowania OOŚ. Wspomnianymi konsultantami mogą być
po prostu organy organ odpowiedzialne za środowisko bądz
także inne
zainteresowane osoby oraz opinia publiczna.
" Scoping podejmowany jest przez właściwe organy bądz
przez niezależną
organizację jak na przykład Komisja OOŚ czy panel ekspertów w dziedzinie
OOŚ, którzy występują w imieniu właściwych organów organ. Następnie,
właściwe organy wydają inwestorowi opinię o zakresie, która stanowi
zalecenia dla postępowania OOŚ. Przed wydaniem ostatecznej wersji opinii o
zakresie właściwe organy organy konsultują się z organami odpowiedzialnymi
za środowisko, a także mogą przeprowadzić konsultacje z innymi
zainteresowanymi stronami i opiniÄ… publicznÄ….
Niemniej jednak, w większości Państw Członkowskich, w których wprowadzono
etap określania zakresu od czasu wydania Dyrektywy z 1997 roku przyjęto
procedurę nieobowiązkową. W tych systemach przepisy wymagają, by właściwe
organy organy wydały opinię o zakresie, jedynie jeśli wystąpi o nią inwestor. Wydanie
opinii o zakresie nie wyklucza póz
niejszego żądania przez właściwe organy, by
inwestor przedstawił dodatkowe informacje, jeżeli uznają one, że zachodzi taka
konieczność.
W niektórych Państwach Członkowskich inwestor może wystąpić do właściwych
organów organy o wydanie opinii o zakresie, zwracając się o wydanie decyzji
kwalifikującej. Takie podejście może znacząco przyspieszyć postępowanie OOŚ,
eliminujÄ…c potrzebÄ™ drugiej rundy konsultacji.
A3.2 Raporty i opinie o zakresie
Format oraz szczegóły raportów i opinii o zakresie różnią się w poszczególnych
Państwach Członkowskich, a w tych spośród nich, gdzie scoping jest nowością,
praktyka scopingu wciąż się rozwija. Niemniej jednak, wyróżnić można ogólną
zasadę, iż raport bądz
opinia o zakresie powinna wskazywać treść i zakres
informacji, jakie inwestor przedstawić ma właściwym organom organy. W
szczególności, raporty i opinie o zakresie powinny zawsze wskazywać rodzaje
oddziaływań na środowisko wymagające przeanalizowania i uwzględnienia w
ramach przedstawianych przez inwestora informacji o środowisku. Mogą one
również obejmować:
" alternatywne warianty przedsięwzięcia, jakie należy rozważyć;
" podstawowe badania i analizy, jakie należy przeprowadzić;
" metody i kryteria prognozowania i oceny oddziaływań, jakie należy zastosować;
" metody łagodzenia oddziaływań, jakie należy rozważyć;
" instytucje i organizacje, z jakimi należy się skonsultować w trakcie badań
środowiska;
" strukturę, treść oraz długość dokumentu przedstawiającego informacje o
środowisku (lub raportu OOŚ).
A3.3 Konsultacje w sprawie scopingu
We wszystkich Państwach Członkowskich procedury dotyczące określania
zakresu przewidujÄ… pewien zakres konsultacji. W systemach bardziej
rozwiniętych, konsultacje obejmują swym zasięgiem wszystkie zainteresowane
strony, w tym opinię publiczną. Proces konsultacji obejmować może opublikowanie
projektu raportu o zakresie, by umożliwić innym stronom wypowiedzenie się na jego
temat, a nawet przeprowadzenie publicznych dyskusji. W innych systemach,
konsultacje prowadzi się na mniejszą skalę i koncentrują się one na zasięganiu
opinii odpowiednich organów organy odpowiedzialnych za środowisko zgodnie z
wymogiem ustanowionym przepisami art. 6 ust. 1 Dyrektywy w brzmieniu
zmienionym DyrektywÄ… 97/11/WE.
CZ
ŚĆ B PRAKTYCZNE PORADY DOTYCZ
CE SCOPINGU
B1 Wprowadzenie
W tej części podręcznika przedstawiono praktyczne wskazówki dotyczące scopingu,
obejmujÄ…ce:
" procedury scopingu, tj. ustalenia dotyczÄ…ce dostarczania informacji,
przygotowywania raportów i opinii o zakresie oraz konsultacji;
" metody scopingu, tj. metody identyfikowania oddziaływań podlegających OOŚ.
B2 Stosowanie porad
Porady te zostały przygotowane przede wszystkim z myślą o właściwych
organach organy, inwestorach, zespołach OOŚ oraz konsultantach, którzy mogą
uczestniczyć w scopingu bądz
to w ramach obowiązkowego systemu określania
zakresu bÄ…dz
też gdy scoping podejmowany jest dobrowolnie. Istnieje szereg
różnych sytuacji, w których członkowie wspomnianych grup sięgnąć mogą po
przedstawione poniżej wskazówki.
Właściwe organy
" Właściwe organy organy mogą uczestniczyć w procesie scopingu albo jako strony
obowiązkowego postępowania albo w odpowiedzi na wniosek inwestora o wydanie opinii
o zakresie. Do nich należeć może rzeczywiste rozpoczęcie scopingu i wydanie inwestorowi
opinii o zakresie lub skomentowanie i zaakceptowanie raportu o zakresie przygotowanego
przez inwestora.
" Właściwe organy organ mogą podejmować czynności związane ze scopingiem z własnej
inicjatywy bÄ…dz
stosując się do zalecenia niezależnej organizacji jak na przykład Komisja
OOÅš.
Inwestorzy i zespoły OOŚ
" Podobnie jak właściwe organy organy, inwestorzy mogą uczestniczyć w procesie określania
zakresu albo jako strony w systemu scopingu obowiÄ…zkowego albo dobrowolnie,
występując do właściwych organów organy o wydanie opinii o zakresie. W ramach
postępowania dobrowolnego mogą oni przygotować projekt raportu o zakresie do
zaopiniowania przez właściwe organy i konsultantów lub po prostu dostarczyć właściwym
organom organy stosowne informacje, by mogły one dokonać scopingu.
" Niemniej, zasady dobrej praktyki wymagają również, by scoping stanowił integralną część
postępowania OOŚ. Inwestorzy oraz ich zespoły OOŚ powinni dokonywać scopingu na
wczesnym etapie postępowania, tak aby zapewnić, że badania środowiska obejmować będą
wszystkie istotne zagadnienia, bez względu na wymogi prawne dotyczące przeprowadzenia
scopingu.
Konsultanci
" Dyrektywa stanowi, że właściwe organy organy przed wydaniem opinii o zakresie powinny
skonsultować się z odpowiednimi organami odpowiedzialnymi za środowisko. W wielu
przypadkach sposobność wypowiedzenia się daje się również innym zainteresowanym
stronom oraz opinii publicznej. A zatem rolą konsultantów będzie komentowanie zagadnień
wymagających uwzględnienia w OOŚ.
" Gdy scoping dokonywany jest przez inwestora lub zespół OOŚ, zarówno w ramach
systemu prawnego, jak i w ramach dobrych praktyk w dziedzinie OOŚ, należy
przeprowadzić konsultacje z organami organy odpowiedzialnymi za środowisko, innymi
zainteresowanymi stronami, a także opinią publiczną. Udział opinii publicznej w procesie
określania zakresu jest coraz szerzej uznawany przez właściwe organy organy oraz innych
uczestników postępowania OOŚ za niezwykle wartościowy. Konsultacje z
zainteresowanymi stronami na jak najwcześniejszym etapie mogą okazać się pomocne w
celu póz
niejszego uniknięcia wszelkich opóz
nień powstających w wyniku pojawiania się
nowych zagadnień już po złożeniu raportu OOŚ.
Bez względu na fakt która strona inicjuje scoping, ważne jest, by
zaangażowane osoby:
" dysponowały wystarczającymi informacjami na temat przedsięwzięcia oraz
obszarów, jakich będzie ono dotyczyć, aby umożliwić im zidentyfikowanie
potencjalnych oddziaływań oraz możliwych wariantów alternatywnych;
" rozumiały stosowne przepisy i ich skutki dla przedsięwzięcia oraz badań
środowiska;
" rozumiały proces podejmowania decyzji, aby uwzględnić zagadnienia,
które mogą być wzięte pod uwagę przez decydentów.
Skuteczny scoping wymagać będzie od właściwych organów organy oraz
inwestora prowadzenia dialogu dotyczącego przedsięwzięcia oraz wynikających
z niego różnych kwestii. Dialog ten uzupełniany będzie poprzez
konsultacje prowadzone z różnego rodzaju ciałami ustawowymi i
pozaustawowymi oraz opinią publiczną, a także poprzez wizytacje
miejsca lokalizacji planowanego przedsięwzięcia i jego otoczenia, które
zawsze będą nieocenione.
Należy również pamiętać, że choć scoping uznawany jest za odosobniony
etap postępowania OOŚ, kończący się wydaniem zaleceń dla postępowania
OOŚ, dokonywanie scopingu powinno trwać przez cały czas postępowania
OOŚ, tak aby zakres prac w każdej chwili można było zmodyfikować w świetle
nowych zagadnień lub informacji. Zakres OOŚ musi być wystarczająco
elastyczny, by umożliwiać uwzględnianie nowych kwestii pojawiających się w
czasie badań środowiska bądz
wskutek zmian projektowych lub w drodze
konsultacji. Należy pamiętać, że Dyrektywa zezwala właściwym organom
organy na żądanie dodatkowych informacji na póz
niejszych etapach
postępowania OOŚ, nawet jeśli nie wymagały one wspomnianych informacji,
wydając formalną opinię o zakresie. A zatem, ciągły monitoring zakresu OOŚ
jest niezwykle ważny z punktu widzenia unikania opóz
nień spowodowanych
żądaniem dodatkowych informacji.
Bez względu na fakt, czy scoping podejmowany jest w ramach procedury
prawnej, czy też jako element dobrych praktyk w postępowaniu OOŚ, niesie on
ze sobą szereg korzyści.
Korzyści wynikające ze scopingu
" Pomaga zapewnić, by informacje o środowisku wykorzystywane w procesie decyzyjnym dawały
wszechstronny obraz istotnych skutków przedsięwzięcia, w tym zagadnień o szczególnym
znaczeniu dla grup i osób dotkniętych oddziaływaniami.
" Pomaga skupić wysiłki na kwestiach istotnych z punktu widzenia procesu decyzyjnego oraz
uniknąć marnowania nakładów na zagadnienia mało istotne.
" Pomaga zapewnić, by informacje o środowisku przedstawiały wyważony pogląd i nie były
obciążone nieistotnymi danymi.
" Stymuluje podejmowanie na jak najwcześniejszym etapie konsultacji pomiędzy inwestorem a
właściwymi organami organy, a także z organami odpowiedzialnymi za środowisko, innymi
zainteresowanymi stronami i opinią publiczną w sprawie samego przedsięwzięcia oraz jego
skutków dla środowiska.
" Pomaga w efektywnym planowaniu, zarządzaniu oraz dysponowaniu środkami na badania
środowiska.
" Powinien wskazać alternatywne warianty proponowanego przedsięwzięcia oraz metody
łagodzenia oddziaływań, jakie inwestor powinien rozważyć.
" Wskazuje inne przepisy lub uregulowania, które mogą być istotne dla danego przedsięwzięcia
oraz daje okazje do równoległego podejmowania oceny koniecznej w ramach różnych
systemów kontroli, dzięki czemu możliwe jest uniknięcie dublowania się nakładów i środków.
" Zmniejsza ryzyko opóz
nień spowodowanych żądaniami dodatkowych informacji po
złożeniu wniosku o wydanie pozwolenia na budowę oraz informacji o środowisku.
" Zmniejsza ryzyko niezgodności pomiędzy metodami oceny oddziaływań (badania wyjściowe,
metody prognozowania oraz kryteria oceny) po przedstawieniu informacji o środowisku
B3 Procedury scopingu
Konkretne procedury scopingu zgodnie z przepisami dotyczącymi OOŚ różnią
się w poszczególnych Państwach Członkowskich oraz pomiędzy różnymi
systemami OOŚ. Jak zasygnalizowano w punkcie A3, występują dwa
podstawowe modele prawne, w których scoping podejmowany jest albo przez
właściwe organy organy albo przez inwestora.
Jednakże, należy również pamiętać, że nawet jeżeli scoping nie jest
wymagany zgodnie z obowiÄ…zujÄ…cymi przepisami, jego przeprowadzenie
należy do dobrych praktyk i inwestorzy zawsze powinni uwzględniać etap
określania zakresu w swoich programach OOŚ.
B3.1 Scoping dokonywany przez właściwe organy
W przypadku gdy scoping prowadzony jest przez właściwe organy organy,
procedura obejmuje zazwyczaj następujące kroki:
1. Inwestor zobowiązany jest przedstawić właściwym organom organy informacje na
temat przedsięwzięcia i jego lokalizacji.
2. Właściwe organy organy konsultują się z innymi organami odpowiedzialnymi
za środowisko oraz ewentualnie z innymi zainteresowanymi organizacjami i
opinią publiczną, aby zidentyfikować istotne zagadnienia.
3. Właściwe ograny organy wydają inwestorowi opinię o zakresie.
B3.2 Scoping dokonywany przez inwestora
W przypadku gdy scoping prowadzony jest przez inwestora, procedura obejmuje
zazwyczaj następujące kroki:
1. Inwestor przygotowuje projekt raportu o zakresie i przedstawia go właściwym
organom organy do zaopiniowania i/lub akceptacji. Inwestor może konsultować
się z organami odpowiedzialnymi za środowisko, innymi zainteresowanymi
stronami i/lub opiniÄ… publicznÄ… w trakcie przygotowywania projektu raportu o
zakresie bÄ…dz
też konsultacje takie mogą być przeprowadzone póz
niej przez
właściwe organy.
2. Właściwe organy organy konsultują się z innymi organami odpowiedzialnymi
za środowisko oraz ewentualnie z organizacjami pozaustawowymi i opinią
publicznÄ… w sprawie ich opinii na temat proponowanego zakresu.
3. Uzgadniany jest ostateczny raport o zakresie.
Powyższa procedura ma zastosowanie bez względu na fakt, czy scoping
prowadzony jest w ramach obowiązkowego systemu prawnego czy też jako
element dobrych praktyk OOÅš.
B4 Potrzebne informacje i rezultaty etapu scopingu
B4.1 Informacje potrzebne na etapie scopingu
Aby umożliwić właściwym organom organy wydanie opinii o zakresie, inwestor
dostarczyć musi szereg informacji na temat przedsięwzięcia. Przedstawiona na
końcu tego rozdziału Lista pomocnicza informacji dla potrzeb scopingu wskazuje
rodzaje informacji, które najprawdopodobniej będą potrzebne. Jest to taka sama lista
jak w przypadku etapu kwalifikowania (por. podręcznik Etap kwalifikowania w
postępowaniu OOŚ), z tym że na etapie określania zakresu najprawdopodobniej
potrzeba będzie bardziej szczegółowych informacji. Ich dostarczenie wymagać
może wstępnego zebrania danych oraz przeprowadzenia prac w terenie. Należy
zawsze dostarczać tak dużo informacji jak to tylko możliwe na danym etapie. W
przypadku gdy inwestor występował już do właściwych organów organy o wydanie
decyzji kwalifikującej, niektóre informacje zostały już podane.
B4.2 Rezultaty scopingu
Celem scopingu jest zidentyfikowanie zagadnień wymagających uwzględnienia w
informacjach o środowisku przedstawianych przez inwestora właściwym organom
organy, a w szczególności wskazanie najważniejszych spraw, tak aby można je
było jak najwnikliwiej omówić. Zadaniem scopingu jest zapewnienie, by
zidentyfikowano wszystkie istotne zagadnienia i uwzględniono je w należyty sposób
podczas badań środowiska.
A zatem, scoping w pierwszej kolejności koncentruje się na identyfikacji oddziaływań
wymagających oceny oraz wskazaniu najważniejszych spośród nich, może on
jednak dotyczyć także wybranych lub wszystkich wymienionych poniżej zagadnień:
" wariantów alternatywnych, jakie należy rozważyć;
" badań stanu wyjściowego koniecznych w celu scharakteryzowania istniejącego
środowiska;
" wszelkich specjalnych wymogów odnoszących się do badań stanu wyjściowego,
a dotyczących ich zasięgu geograficznego i czasu, np. z uwagi na sezonowe
zmiany dotyczące zwierząt i roślinności;
" poziomu szczegółowości wymaganych badań;
" metody, jakie należy wykorzystywać do prognozowania wielkości oddziaływań na
środowisko;
" kryteriów oceny znaczenia oddziaływań;
" metod łagodzenia oddziaływań, jakie należy rozważyć;
" wszelkich dalszych konsultacji, jakie należy przeprowadzić podczas badań
środowiska;
" struktury, treści oraz długości informacji o środowisku (lub raportu OOŚ);
" członków i kierownictwa zespołu OOŚ;
" harmonogramu oraz środków koniecznych na przeprowadzenie badań
środowiska.
Powyższe dane określą zakres informacji o środowisku, jakie należy przedstawić
oraz zalecenia dotyczące badań środowiska.
B5 Konsultacje w sprawie scopingu
We wszystkich rodzajach scopingu istotnÄ… rolÄ™ odgrywajÄ… konsultacje z organami
organy odpowiedzialnymi za środowisko, innymi zainteresowanymi stronami oraz
opinią publiczną. Konsultacje przyczynią się do zapewnienia, że uwzględnione
zostaną wszystkie oddziaływania, zagadnienia, obawy, alternatywy i metody
łagodzenia, które zdaniem zainteresowanych stron należy rozważyć w ramach
postępowania OOŚ.
Znaczenie konsultacji na tym i innych etapach OOŚ wzrosło wraz z przystąpieniem
przez UE do Konwencji z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w
podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących
środowiska.
B5.1 Z kim się konsultować
Przedstawiona na końcu rozdziału Lista pomocnicza konsultacji wskazuje rodzaje
organizacji, z którymi można się konsultować w ramach OOŚ. Nie jest to lista
wyczerpująca, dlatego zespoły OOŚ zawsze powinny rozważyć, jakiego rodzaju
organizacje i instytucje miejscowe lub krajowe należałoby włączyć do
prowadzonych konsultacji w przypadku danego postępowania OOŚ. Osoby
regularnie zajmujące się postępowaniami OOŚ mogą prowadzić rejestr
dostępnych konsultantów.
B5.2 W jaki sposób się konsultować
Skuteczne konsultacje w ramach scopingu ułatwić można na wiele sposobów, w
tym:
" poprzez wstępne ogłoszenia na temat scopingu prasie lokalnej lub krajowej;
" zamieszczając ogłoszenia o wszczęciu procedury określania zakresu w miejscu
oraz w okolicach terenu inwestycji, a także w siedzibach organ lokalnych;
" przygotowując folder lub broszurę na temat planowanego przedsięwzięcia,
przedstawiającą pokrótce szczegóły proponowanej inwestycji wraz z planem
lub mapkÄ…, opisujÄ…cÄ… procedurÄ™ OOÅš oraz cele scopingu i wreszcie
zapraszającą do wyrażenia opinii na temat projektowanego przedsięwzięcia;
" wysyłając do lokalnych mieszkańców listy lub ankiety z prośbą o informacje i
opinie na temat proponowanej inwestycji (często jest do dobry punkt wyjścia
dla scopingu, szczególnie gdy liczba zainteresowanych osób i instytucji jest
znaczna);
" poprzez rozmowy telefoniczne i spotkania z organizacjami, grupami i osobami o
kluczowym znaczeniu;
" zamieszczając w prasie stosowne artykuły oraz nadając programy w radiu lub w
telewizji;
" organizując otwarte spotkania (pomocne może okazać się zaproszenie osoby
niezależnej, by prowadziła takie spotkania);
" poprzez otwarte wystawy (wystawa może być lepszym rozwiązaniem niż otwarte
spotkanie, gdyż osoby nieśmiałe lub stremowane zabieraniem głosu podczas
większych zgromadzeń mogą czuć się znacznie swobodniej rozmawiając sam
na sam podczas tego rodzaju imprezy; ponadto, otwarte spotkania mogą zostać
zdominowane przez kilku głośnych uczestników uniemożliwiających omówienie
wszystkich zagadnień, a nawet poruszenie niektórych najważniejszych spraw);
" organizując warsztaty dotyczące scopingu, podczas których uczestnicy
pracują wspólnie w ramach ustalonego programu nad identyfikacją zagadnień
wymagających uwzględnienia w postępowaniu OOŚ (metoda ta może być
szczególnie pomocna w przypadku gdy zagadnienia wymagające
rozstrzygnięcia są szczególnie złożone, a występuje kilka różnych grup
zainteresowanych przedstawianymi propozycjami; dobrym rozwiÄ…zaniem
zapewniającym owocność warsztatów może być zaangażowanie niezależnego
negocjatora);
" ustanawiając grupę scopingową obejmującą właściwych ekspertów lub lokalną
społeczność, która kontynuować będzie sprawowanie nadzoru nad badaniami
środowiska przez cały czas trwania postępowania (rozwiązanie takie może być
skuteczne w przypadku przedsięwzięć wiążących się z zagadnieniami o
charakterze bardziej złożonym bądz
które znajdują się na wczesnym etapie
procesu planowania, w związku z czym znaczenie poszczególnych kwestii jest
jeszcze niejasne);
" publikując projekt raportu o zakresie celem zaopiniowania przed zakończeniem
procedury scopingu.
W większości systemów OOŚ istnieje możliwość zastosowania szeregu różnych
podejść odpowiadających różnym rodzajom organizacji, instytucji i osób
zainteresowanych przedsięwzięciem oraz różnym poziomom wspomnianych
zainteresowań.
Typowe zasady dobrej praktyki dotyczÄ…ce konsultacji w ramach scopingu
Skuteczny proces konsultacji obejmować będzie zazwyczaj szereg kroków:
1. Zidentyfikowanie organizacji i osób zainteresowanych przedsięwzięciem oraz aktualizowanie
stworzonej listy w miarę realizacji przedsięwzięcia.
2. Skontaktowanie się z poszczególnymi konsultantami w sprawie pomocy w scopingu.
3. Przesłanie konsultantom informacji na temat przedsięwzięcia w formie atrakcyjnego folderu lub
broszury. Należy podać dane kontaktowe dla przekazywania informacji i komentarzy.
4. Udostępnienie broszury w różnego rodzaju ośrodkach o charakterze lokalnym (bibliotekach,
ratuszach, na pocztach); ewentualnie dostarczenie po jednej kopii do każdego domu i każdej
firmy w okolicy.
5. Zestawienie i analizę wszystkich odpowiedzi oraz ich uwzględnienie przy planowaniu badań
środowiska.
6. Wysłanie każdemu respondentowi odpowiedzi z podziękowaniami za udzieloną pomoc oraz
wyjaśnieniami, w jaki sposób uwzględniono ich uwagi.
7. Jeśli ma to zastosowanie, umówienie się na rozmowę telefoniczną lub osobiste spotkanie celem
omówienia kwestii podniesionych przez danego respondenta.
8. W przypadku znacznego zainteresowania ze strony społeczności lokalnej, należy rozważyć
zorganizowanie otwartej wystawy (w ratuszu lub odpowiednio przygotowanych pojazdach) lub
zebrań społeczności lokalnej, na których prezentowane będzie projektowane przedsięwzięcie
oraz gdzie obecny personel służyć będzie wyjaśnieniami i odpowiadać na stawiane pytania.
9. Jeżeli występuje kilka różnych grup o wspólnym zakresie zainteresowań, należy rozważyć
ustanowienie specjalnego forum, na którym będą one mogły spotykać się z innymi stronami
postępowania w regularnych odstępach czasu.
10. W przypadku długotrwałego postępowania OOŚ, wydawanie regularnych biuletynów
informujących konsultantów na bieżąco o rozwoju wydarzeń.
11. Należy zawsze odnotowywać wszelkie poglądy wyrażane podczas prowadzonych konsultacji w
raporcie OOÅš.
Należy zachęcać wszystkich uczestników scopingu do wyrażania opinii na temat
projektu przedsięwzięcia, jego potencjalnych skutków dla środowiska, metod
łagodzenia oddziaływań oraz wszelkich wariantów alternatywnych, jakie ich
zdaniem trzeba przeanalizować. Konsultanci są również nieocenionym z
ródłem
wiedzy, dlatego należy zwracać się do nich o wszelkie informacje, jakie
posiadajÄ… na temat lokalnego otoczenia czy innych miejscowych kwestii o
szczególnym znaczeniu.
B5.3 Najważniejsze zasady skutecznego scopingu
Bez względu na stosowaną metodę prowadzenia konsultacji, należy:
" dostarczyć konsultantom wszelkie informacje konieczne do zrozumienia
proponowanego przedsięwzięcia oraz identyfikacji wszelkich związanych z nim
zagadnień;
" wyjaśnić uczestnikom postępowania, że scoping polega na wysłuchiwaniu
i rozumieniu poglądów wyrażanych przez inne osoby, a nie na
 sprzedawaniu idei przedsięwzięcia;
" dać konsultantom wystarczająco dużo czasu, by mogli wyrazić swoje
poglądy i przekazać posiadane informacje;
" zapewnić konsultantów, że wszelkie poglądy wyrażane przez nich na etapie
określania zakresu nie pozbawią ich możliwości zgłaszania uwag czy
ewentualnie wyrażania sprzeciwu na póz
niejszych etapach postępowania OOŚ;
" dopilnować, by wyrażane poglądy brane były pod uwagę oraz by było to widoczne,
że są one uwzględniane w planowaniu badań środowiska i przygotowywaniu
raportu OOŚ, a także iż w przypadku niestosowania się do zgłaszanych
zaleceń, przedstawiane były odpowiednie wyjaśnienia.
Skuteczną metodą uzmysławiania uczestnikom konsultacji, w jaki sposób ich
poglądy zostały wzięte pod uwagę jest podsumowanie wyników scopingu w raporcie
OOÅš.
B5.4 Ograniczenia konsultacji w sprawie scopingu
W przypadku niektórych przedsięwzięć poufnych lub o szczególnie wrażliwym
charakterze, a także inwestycji, przy których szeroko zakrojone konsultacje
oznaczałyby utratę przewagi konkurencyjnej występować może konieczność
ograniczenia konsultacji do właściwych organ oraz ustawowych konsultantów w
sprawach związanych ze środowiskiem. Postępowanie takie jest niedozwolone w
systemach OOŚ, w których wcześniejsze powiadomienie i scoping są
obowiązkowymi etapami procesu OOŚ, jak również ogólnie nie jest ono uznawane
za dobrą praktykę. Niemniej, jeżeli zachodzi takowa sytuacja, organizacje
pozaustawowe i inne zainteresowane strony, w tym opinia publiczna, powinny
zostać zaproszone do wypowiedzenia się na temat przedsięwzięcia możliwie jak
najwcześniej na dalszych etapach oceny.
B6 Narzędzia scopingu
Kiedy właściwe organy organy lub inwestor inicjują procedurę określania zakresu,
stojÄ… przed nimi trzy pytania wymagajÄ…ce odpowiedzi.
" Jakie skutki dane przedsięwzięcie może przynieść dla środowiska?
" Które z tych skutków mogą być znaczące i dlatego wymagają szczególnej
uwagi podczas badań środowiska?
" Które warianty alternatywne i metody łagodzenia oddziaływań należy uwzględnić,
opracowując propozycje przedsięwzięcia?
Opracowano szereg różnych technik z myślą o pomocy w procesie określania
zakresu, niemniej podstawowymi narzędziami wykorzystywanymi przez większość
z nich są listy pomocnicze i macierze będące systematycznym podejściem do
potencjalnych interakcji pomiędzy przedsięwzięciem a jego środowiskiem.
W naszym podręczniku przedstawiamy trzy listy pomocnicze dla procesu scopingu.
" Listę pomocniczą scopingu składającą się z dwóch części. Pierwsza z nich jest
wykazem cech przedsięwzięcia, które mogą prowadzić do znaczących
oddziaływań na środowisko. Druga natomiast to wykaz elementów
środowiska przedsięwzięcia, które mogą być podatne na znaczne
oddziaływania o charakterze szkodliwym.
" Listę pomocniczą kryteriów oceny znaczenia oddziaływania na środowisko.
Jest ona wykazem czynników, jakie należy rozważyć, podejmując decyzję,
czy dane oddziaływanie może być znaczące. Jest to ta sama lista, co w
przypadku etapu kwalifikowania.
" Listę pomocniczą dla wariantów alternatywnych i metod łagodzenia oddziaływań,
które należy rozważyć na etapie określania zakresu.
B6.1 Identyfikacja znaczących oddziaływań
Oddziaływania na środowisko zdefiniować można jako interakcje pomiędzy
niektórymi elementami przedsięwzięcia a niektórymi elementami otaczającego go
środowiska. Listę pomocniczą scopingu przygotowano, by dopomóc w identyfikacji
wspomnianych interakcji.
Pierwsza część listy to wykaz potencjalnych cech przedsięwzięcia, które
mogłyby prowadzić do oddziaływań na środowisko. Użytkownik powinien
wpierw zastanowić się, czy z przedsięwzięciem wiązać się będą którekolwiek
spośród czynności lub elementów wymienionych na liście oraz dać jedną z trzech
odpowiedzi w kolumnie 2:
" tak  jeżeli prawdopodobne jest wystąpienie danej czynności,
" nie  jeżeli nie spodziewa się wystąpienia danej czynności;
" ?  jeżeli brak jest pewności, czy dana czynność wystąpi.
Jeżeli odpowiedz
na którekolwiek pytanie brzmi  tak , użytkownik powinien
rozważyć, które elementy okolicznego środowiska mogą ucierpieć wskutek danej
czynności. Drugą część Listy pomocniczej scopingu zaprojektowano z myślą o
pomocy użytkownikowi na tym etapie rozważań. Uzyskane wyniki wpisuje się w
kolumnie 3 pierwszej części listy, tworząc tym samym wykaz wszystkich
potencjalnych oddziaływań przedsięwzięcia.
Informacje o środowisku dostarczane właściwym organom organy odnosić się
muszą do wszystkich zidentyfikowanych w ten sposób oddziaływań, jednak w
warunkach ograniczonych zasobów, z jakimi zazwyczaj mamy do czynienia ważne
jest, by badania środowiska i przedstawiane informacje koncentrowały się na
zagadnieniach najważniejszych z perspektywy podejmowania decyzji w sprawie
danego przedsięwzięcia oraz nie były obciążone zbędnymi szczegółami lub
nieistotnymi kwestami.
Niemniej, określenie na etapie scopingu, które z oddziaływań są najistotniejsze
może być trudne, gdyż wymaga to decyzji, co może być istotne zanim jeszcze
przeprowadzone zostały jakiekolwiek badania środowiska. Aby dopomóc w
rozwiązaniu powyższego problemu, przygotowano Listę pomocniczą kryteriów
oceny znaczenia oddziaływania na środowisko. Dla każdej potencjalnej interakcji
zidentyfikowanej w kolumnie 3 Listy pomocniczej scopingu, użytkownik powinien
rozważyć czynniki wymienione na Liście pomocniczej kryteriów oceny znaczenia
oddziaływania na środowisko, aby ocenić czy i na ile znaczące może być dane
oddziaływanie.
Wyniki wpisuje siÄ™ w ostatniej kolumnie Listy pomocniczej scopingu, podajÄ…c istotne
zagadnienia wymagające bardziej szczegółowej analizy w ramach badań środowiska
i uwzględnienia w raporcie OOŚ. Raport OOŚ powinien również wskazywać kwestie
uznane za nieistotne i wyjaśniać powody takowej decyzji.
B6.2 Identyfikacja potencjalnych wariantów alternatywnych oraz metod
łagodzenia oddziaływań
Artykuł 5 ust. 3 Dyrektywy w sprawie OOŚ wymaga od inwestora, by w
przedstawianych przez siebie informacjach o środowisku zawarł  zarys głównych
alternatyw przestudiowanych przez inwestora i wskazanie głównych powodów jego
wyboru, z uwzględnieniem skutków dla środowiska oraz  opis działań
przewidzianych w celu uniknięcia, zmniejszenia i jeśli możliwe naprawy znaczących
szkodliwych skutków inwestycji .
W niektórych Państwach Członkowskich analiza wariantów alternatywnych jest
obowiÄ…zkowym etapem OOÅš, w innych natomiast decyzja o jej przeprowadzeniu
jako istotnej z perspektywy przedsięwzięcia należy do inwestora. Niemniej,
ogólnie przyjętą dobrą praktyką jest rozważenie dostępnych wariantów
alternatywnych na etapie planowania przedsięwzięcia, aby wybierając
określone rozwiązanie, zbadać potencjalne oddziaływanie poszczególnych
wariantów na środowisko oraz aby przedstawić dokonaną ocenę
poszczególnych wariantów w raporcie OOŚ.
Warianty alternatywne to w zasadzie dostępne dla inwestora różne metody
osiągnięcia celów przedsięwzięcia, na przykład wykonując inny rodzaj działalności,
wybierajÄ…c innÄ… lokalizacjÄ™, czy przyjmujÄ…c innÄ… technologiÄ™ lub projekt
przedsięwzięcia. Na poziomie bardziej szczegółowym, warianty alternatywne
zlewają się z metodami łagodzenia oddziaływań, w przypadku których w
projekcie przedsięwzięcia, sposobach jego realizacji lub eksploatacji dokonuje się
konkretnych zmian zmierzających do uniknięcia, zmniejszenia lub naprawienia
szkodliwych skutków inwestycji dla środowiska. We wszystkich systemach OOŚ
inwestorzy zobowiązani są również do rozważenia metod łagodzenia oddziaływań
(tj. sposobów unikania, zmniejszania lub naprawiania istotnych, negatywnych
skutków przedsięwzięcia).
A zatem, rozwiązania alternatywne oraz metody łagodzenia oddziaływań dotyczą
zakresu zagadnień od najbardziej ogólnych do najbardziej szczegółowych
aspektów projektu przedsięwzięcia. Dla przykładu mogą one obejmować:
" różne strategie, np. zarządzania popytem lub zmniejszania strat zamiast
wykorzystywania nowych zasobów;
" różne lokalizacje lub szlaki dla całości lub części przedsięwzięcia;
" różne technologie i surowce, np. budowa elektrociepłowni gazowej zamiast
węglowej;
" zmiany układów lub projektów, np. umiejscowienie działalności
powodującej znaczne natężenie hałasu z dala od wrażliwych odbiorców
bÄ…dz
zastąpienie jednego dużego komina dwoma mniejszymi;
" elementy ochrony środowiska włączone do projektu przedsięwzięcia, np.
budowa ekoduktu, aby umożliwić zwierzętom przechodzenie przez autostradę
zamiast tworzyć dla nich zastępcze siedlisko.
Należy również rozważyć wariant polegający na niepodejmowaniu realizacji
przedsięwzięcia jako wariant wyjściowy, do którego porównuje się skutki dla
środowiska wywoływane realizacją innych wariantów. Może on obejmować zmiany
obecnej sytuacji wskutek innych inwestycji realizowanych w pobliżu lub zmian w
środowisku.
Przedstawiona na końcu rozdziału Lista pomocnicza dla wariantów alternatywnych
i metod łagodzenia oddziaływań stanowi użyteczne narzędzie w rozważaniach na
temat różnych alternatywnych wariantów przedsięwzięcia oraz metod łagodzenia
oddziaływań, jakie inwestor powinien uwzględnić.
LISTA POMOCNICZA INFORMACJI DLA POTRZEB SCOPINGU
Poniżej wymieniono rodzaje informacji, jakie mogą być przydatne na etapie określania zakresu.
Jest ona podobna do listy danych potrzebnych na etapie kwalifikowania, z tym że wymaga
bardziej szczegółowych odpowiedzi. Na etapie scopingu konieczne okazać się może
przeprowadzenie określonych badań celem ustalenia możliwości wystąpienia istotnych
oddziaływań przedsięwzięcia na środowisko. Badania te obejmować mogą zebranie i analizę
danych, badania w terenie oraz konsultacje. Ich celem nie jest przeprowadzenie pełnych badań
OOÅš, lecz tylko uzyskanie informacji wystarczajÄ…cych do stworzenia rozsÄ…dnego planu takich
badań. Szczegółowe dane, jakich przedstawienia można wymagać ustalą poszczególne Państwa
Członkowskie w drodze stosownych przepisów i wytycznych.
Należy pamiętać, że informacji tych można żądać, jedynie jeśli uzasadnione jest mniemanie,
że na danym etapie realizacji przedsięwzięcia inwestor znajduje się w ich posiadaniu. W
przypadku występowania luk i niepewności zostaną one zidentyfikowane i uwzględnione.
Informacje dla potrzeb scopingu
1. Dane kontaktowe inwestora
" Firma
" Adres siedziby, numer telefonu, faks oraz adres e-mail firmy
" Nazwisko głównej osoby kontaktowej oraz bezpośredni adres, telefon, faks i adres e-mail
2. Charakterystyka przedsięwzięcia
" Krótki opis proponowanego przedsięwzięcia
" Powody zaproponowania przedsięwzięcia
" Plan ukazujący granice przedsięwzięcia, w tym tereny wymagane tymczasowo podczas
budowy
" Forma fizyczna przedsięwzięcia (planowane rozmieszczenie, budynki, inne konstrukcje,
materiały budowlane, itp.)
" Opis podstawowych procesów, w tym rozmiary, pojemność, przepustowość, wejście i wyjście
" Wszelkie nowe drogi dojazdowe lub zmiany w istniejącym układzie dróg
" Harmonogram prac budowlanych, rozruchu, eksploatacji, a także przywrócenia i fazy
poeksploatacyjnej, w przypadku gdy ma to zastosowanie
" Techniki budowlane
" Zasoby wykorzystywane w fazie realizacji i eksploatacji (materiały i surowce, woda, energia,
itp.)
" Relacje z innymi istniejącymi/planowanymi przedsięwzięciami
" Informacje na temat rozważanych wariantów alternatywnych
" Informacje na temat rozważanych metod łagodzenia oddziaływań
" Inne czynności, jakie mogą być konieczne na skutek realizacji przedsięwzięcia (np. budowa
nowych dróg, wydobycie kruszywa, zapewnienie dostaw świeżej wody, generowanie lub
przesył energii elektrycznej, zwiększone potrzeby mieszkaniowe lub odprowadzania ścieków)
" Szczegóły wszelkich innych pozwoleń wymaganych w związku z przedsięwzięciem
3. Lokalizacja przedsięwzięcia
" Mapy i fotografie ukazujące lokalizację przedsięwzięcia względem otoczenia fizycznego,
naturalnego oraz innych elementów zagospodarowania
" Dotychczasowe wykorzystanie terenu przedsięwzięcia oraz terenów przyległych, a także
wszelkie planowane przyszłe zastosowania
" Polityki planowania przestrzennego
" Obszary i obiekty chronione
" Obszary wrażliwe
" Szczegóły dotyczące rozważanych lokalizacji alternatywnych
4. Charakterystyka potencjalnego oddziaływania
Krótki opis potencjalnego oddziaływania przedsięwzięcia z uwzględnieniem następujących
czynników:
" Oddziaływanie na mieszkańców, ludzkie zdrowie, faunę i florę, glebę, wykorzystanie terenów,
aktywa materialne, jakość wód i zagadnienia hydrologiczne, jakość powietrza, klimat, hałas i
drgania, krajobraz i środowisko wizualne, obiekty historyczne i dziedzictwa kulturowego oraz
zależności pomiędzy wymienionymi elementami
" Charakter oddziaływania (tj. bezpośrednie, pośrednie, wtórne, kumulatywne, krótko-, średnio-
czy długookresowe, trwałe i tymczasowe, pozytywne i negatywne)
" Zasięg oddziaływania (obszar geograficzny, rozmiary populacji /siedlisk/gatunki w zasięgu
oddziaływania)
" Wielkość i złożoność oddziaływania
" Prawdopodobieństwo oddziaływania
" Czas trwania, częstotliwość oraz odwracalność skutków oddziaływania
" Metody łagodzenia przewidziane w projekcie przedsięwzięcia mające na celu zmniejszenie,
zapobieganie bÄ…dz
zrównoważenie istotnych skutków szkodliwych dla środowiska
" Transgraniczny charakter oddziaływania
LISTA POMOCNICZA KONSULTACJI
Istnieją trzy główne grupy organizacji i osób, w odniesieniu do których może być wskazane
przeprowadzenie konsultacji na etapie scopingu. SÄ… to:
" organy organy odpowiedzialne za środowisko,
" inne zainteresowane organizacje i instytucje,
" opinia publiczna.
Poniżej wymieniono rodzaje organizacji, jakie należy uwzględnić w poszczególnych grupach.
Lista pomocnicza konsultantów w procesie scopingu
1. organy organy odpowiedzialne za środowisko:
" organy regionalne i lokalne,
" organy odpowiedzialne za kontrolę emisji zanieczyszczeń, w tym zanieczyszczenia wody, gleb,
powierza oraz emisje hałasu i odpady,
" organy odpowiedzialne za ochronę środowiska naturalnego, dziedzictwa kulturowego i walorów
krajobrazowych,
" ograny odpowiedzialne za ochronę zdrowia i bezpieczeństwo,
" organy odpowiedzialne za nadzór nad użytkowaniem gruntów i planowanie przestrzenne,
" ograny organy w państwach sąsiadujących w przypadku możliwości wystąpienia oddziaływań
transgranicznych.
2. Inne zainteresowane strony:
" lokalne, krajowe i międzynarodowe grupy zaangażowane w ochronę środowiska i interesów
społecznych,
" organy organ państwowych odpowiedzialne za poszczególne sektory gospodarki: rolnictwo,
energetyka, leśnictwo, rybołówstwo itp., na których interesy przedsięwzięcie może oddziaływać,
" agendy międzynarodowe i transgraniczne, których interesy mogą odczuć skutki realizacji
przedsięwzięcia, np. komisje nadzoru wód granicznych,
" lokalne zrzeszenia pracodawców i przedsiębiorców takie jak izby handlowe, stowarzyszenia
gospodarcze, itp.,
" organizacje pracownicze takie jak zwiÄ…zki zawodowe,
" ugrupowania reprezentujące użytkowników środowiska naturalnego, np. rolników, rybaków,
spacerowiczów, wędkarzy, turystów, lokalne stowarzyszenia ochrony przyrody,
" instytuty badawcze, uniwersytety i inne ośrodki naukowe,
" opinia publiczna.
3. Opinia publiczna:
" właściciele gruntów i mieszkańcy,
" członkowie społeczności lokalnej i szerszej,
" przedstawiciele społeczności oraz lokalne osobistości takie jak przywódcy religijni czy nauczyciele,
" lokalne grupy społeczne, ugrupowania mieszkańców, itp.
LISTA POMOCNICZA SCOPINGU
Instrukcje
Listę tę przygotowano z myślą o wsparciu użytkowników w identyfikacji na etapie
scopingu wszelkich znaczących oddziaływań proponowanego przedsięwzięcia na
środowisko. Należy posługiwać się nią w połączeniu z Listą pomocniczą kryteriów
oceny znaczenia oddziaływania na środowisko. Procedura obejmuje dwa etapy:
" najpierw określa się potencjalne oddziaływania przedsięwzięcia;
" a następnie wybiera się te spośród nich, które mogą być znaczące, a zatem
wymagają poświęcenia im więcej uwagi przy dokonywaniu oceny.
Wygodną metodą identyfikacji potencjalnych oddziaływań przedsięwzięcia jest
określenie wszystkich elementów lub z
ródeł oddziaływań związanych z realizacją,
eksploatacją lub likwidacją przedsięwzięcia, a następnie zestawienie ich z elementami
otoczenia inwestycji, na które może ona oddziaływać w celu ustalenia potencjalnych
interakcji pomiędzy nimi. Aby wesprzeć użytkownika w powyższym procesie,
przygotowano dwie części Listy pomocniczej scopingu.
Analizę rozpocząć należy od pytań przedstawionych poniżej. W kolumnie 2 wpisujemy odpowiedz
:
" tak  jeżeli w trakcie realizacji przedsięwzięcia dana czynność może wystąpić;
" nie  jeżeli nie spodziewa się wystąpienia danej czynności;
" ?  jeżeli brak jest pewności na danym etapie, czy określona czynność wystąpi.
Dla każdej czynności, dla której odpowiedz
w kolumnie 2 brzmi  tak lub  ? , należy
rozważyć elementy otoczenia inwestycji wymienione w drugiej części Listy
pomocniczej scopingu, na które przedsięwzięcie może oddziaływać, określając które z
nich mogą odczuć skutki danej realizacji danej czynności. Aby przejść przez ten etap
analizy, konieczne będzie posiadanie informacji na temat otoczenia inwestycji. W
kolumnie 3 wpisujemy elementy tegoż otoczenia, na które planowane przedsięwzięcie
może oddziaływać oraz charakter potencjalnych oddziaływań.
Wreszcie, korzystając z Listy pomocniczej kryteriów oceny znaczenia oddziaływania
na środowisko należy uzupełnić kolumnę 4. W ten sposób określimy, które
oddziaływania mogą być znaczące. Przedstawione pytania zaprojektowano w taki
sposób, że odpowiedz
 tak wskazuje, iż oddziaływanie może być znaczące. Decyzja
czy dane oddziaływanie jest znaczące może często sprawiać trudności, niemniej
prostym i wygodnym w użyciu testem okazać się może postawienie sobie pytania,
czy dane oddziaływanie jest na tyle ważne, że powinno być uwzględnione i wpływać
na decyzję w sprawie pozwolenia na budowę. W kolumnie 4 należy podać
maksymalnie dużo informacji na temat poziomu znaczenia oddziaływania jako
wytyczne dla badań środowiska.
Poniżej przedstawiono przykłady ilustrujące sposób użycia listy pomocniczej.
Lp. Zagadnienia do Tak/Nie/? Na które elementy Czy dane
rozważenia na etapie otoczenia oddziaływanie może
scopingu przedsięwzięcie może być znaczące?
oddziaływać i w jaki Dlaczego?
sposób?
1. Czy realizacja, eksploatacja lub likwidacja przedsięwzięcia będzie mogła powodować fizyczne
zmiany na danym terenie (np. pod względem cech topograficznych, użytkowania terenu, zmian
warunków hydrologicznych, itp.)?
1.6 Roboty rozbiórkowe? tak Konieczne będzie Tak  budynki te wpisane
wyburzenie 2 historycznych sÄ… do krajowego rejestru
budynków obiektów chronionych
Pogłębianie?
1.11 tak Konieczne będzie Nie  kanał i tak jest
pogłębienie kanału w celu regularnie pogłębiany
stworzenia nowego
nabrzeża
2. Czy w czasie realizacji, eksploatacji lub likwidacji przedsięwzięcia będą wykorzystywane
zasoby środowiska, np. ziemia, woda, surowce lub energia, a zwłaszcza jakiekolwiek
nieodnawialne lub ograniczone zasoby środowiska?
2.4 Kruszywo?
tak Podbudowa wymagać Tak  istotne zmiany w
będzie sprowadzenia środowisku terenów
znacznych ilości wydobywczych.
materiałów - ziemi i Oddziaływania na
kruszywa. Pośrednie pobliską ludność o dużej
oddziaływanie na tereny liczebności. Stworzy
wydobywcze położone na znaczne obciążenie dla
obszarach dotychczas nie lokalnego zaopatrzenia.
przekształconych przez
człowieka.
3. Czy przedsięwzięcie będzie wymagać wykorzystania, przechowywania, transportu,
zagospodarowania lub wytwarzania substancji lub materiałów, które mogłyby szkodzić zdrowiu
ludzi lub środowisku albo budzić wśród społeczeństwa obawy o faktyczne lub domniemane
zagrożenie dla zdrowia ludzi?
3.4 Czy w okolicy
tak Teren przewidziany pod Tak  poziom hałasu w
występują szczególnie
przedsięwzięcie sąsiaduje ze otoczeniu szpitala
narażone grupy osób,
szpitalem rejonowym oraz może znacznie
na które
ośrodkiem długotrwałej wzrosnąć na ponad
przedsięwzięcie
opieki. Możliwość roczny czas budowy.
mogłoby oddziaływać,
znacznego hałasu i innych
np. pacjenci szpitali,
zakłóceń w trakcie budowy.
osoby w podeszłym
wieku?
4. Czy w czasie realizacji, eksploatacji lub likwidacji przedsięwzięcia będą wytwarzane odpady
stałe?
4.2 Odpady i ścieki
tak Nowa ludność wytwarzać Nie- miejscowe zakłady
komunalne (odpady z
będzie różnego rodzaju utylizacji odpadów i
gospodarstw domowych
ścieki i odpady. oczyszczania ścieków
lub obiektów o
majÄ… wystarczajÄ…ce
charakterze handlowo-
moce przerobowe.
usługowym)?
5. Czy przedsięwzięcie będzie uwalniać do atmosfery substancje zanieczyszczające lub
substancje niebezpieczne, toksyczne czy szkodliwe?
5.5 Pyły i fetor
tak Przemieszczanie ziemi w Tak  wspomniane
powstajÄ…ce w wyniku
trakcie robót budowlanych siedlisko naturalne
manipulacji
w suchym klimacie może znajduje się pod
materiałami, w tym
podnosić znaczne ilości międzynarodową
materiałami
kurzu, oddziaływując na ochroną i jest wrażliwe
budowlanymi,
sąsiednie siedliska na osadzanie się pyłów.
ściekami i
naturalne i mieszkańców. Stan pacjentów szpitala
odpadami?
mógłby się pogorszyć
na skutek narażenia na
działanie kurzu i pyły.
6. Czy przedsięwzięcie będzie powodować emisje takie jak hałas, wibracje, światło, energia
cieplna lub pola elektromagnetyczne?
6.5
W wyniku ruchu tak Znaczne natężenie ruchu Tak  poziom hałasu jest
zwiÄ…zanego z
drogowego z uwagi na już i tak znaczny z uwagi
realizacjÄ… lub
sprowadzanie dużych ilości na ruch drogowy i
eksploatacjÄ…?
materiałów w czasie lokalny przemysł.
budowy oddziaływujące na
mieszkańców i szpital.
7. Czy przedsięwzięcie będzie zagrażać skażeniem gleby lub wody na skutek wprowadzania
substancji do ziemi, do wód powierzchniowych lub podziemnych, przybrzeżnych lub morskich?
7.2 Wskutek uwolnienia
tak Zwiększona ilość ścieków Potencjalnie  zależy od
ścieków lub innych
wytwarzanych przez potrzeby budowy
odpadów płynnych
nowych mieszkańców. nowych oczyszczalni
(oczyszczonych lub
ścieków.
nieoczyszczonych) do
wód lub gleby?
8. Czy z realizacją, eksploatacją lub likwidacją przedsięwzięcia związane będzie ryzyko
wystąpienia awarii mogących oddziaływać na zdrowie ludzi lub środowisko?
8.4 Czy przedsięwzięcie
tak Teren inwestycji położony Tak  rząd w swojej
może ucierpieć
polityce przestrzega
jest w obszarze
wskutek klęsk
przed inwestowaniem na
zalewowym.
żywiołowych
terenach zagrożonych
powodujÄ…cych szkody
zalaniem.
w środowisku (np.
powodzi, trzęsień ziemi,
osunięć gruntów, itp.)?
9. Czy przedsięwzięcie będzie mogło powodować zmiany społeczne, np. zmiany demograficzne,
zmiany sposobu życia mieszkańców lub struktury zatrudnienia?
9.1 Zmiany dotyczÄ…ce
tak 10.000 nowych Tak  społeczność
rozmiarów, wieku,
mieszkańców spowoduje lokalna jest niewielka i
struktury populacji,
wzrost ludności z 5.000 do stabilna, wytworzyła
grup społecznych,
15,000 oraz zmieni silne instytucje i
itp.?
charakter otoczenia z tożsamość.
wiejskiego na miejskie.
Wpłynie na istniejącą
społeczność, jej tożsamość
kulturowÄ…, warunki
gospodarcze oraz
zróżnicowanie warunków
mieszkaniowych.
Korzystając z Listy pomocniczej scopingu należy pamiętać o możliwości wystąpienia oddziaływań
wtórnych lub dalszego rzędu wskutek bezpośrednich interakcji pomiędzy określoną czynnością w
ramach przedsięwzięcia a otoczeniem inwestycji. Na przykład zmiana w zakresie odwodnienia terenu
wpłynąć może na warunki hydrologiczne oraz cieki wodne, co z kolei może wpływać na jakość wód i
warunki ekologiczne zbiorników wodnych, a to z kolei może oddziaływać na rybołówstwo lub inne
sposoby wykorzystania wspomnianych wód. W przypadku zidentyfikowania oddziaływania
bezpośredniego, użytkownik zawsze powinien rozważyć możliwość wystąpienia skutków wtórnych lub
dalszego rzędu dla innych elementów środowiska.
Użytkownicy powinni również pamiętać, że oddziaływania mogą mieć nie tylko trwały lub
długookresowy charakter, lecz także tymczasowy, na przykład bezpośrednio po zakończeniu realizacji,
oddaniu do użytku czy likwidacji albo wyłącznie w określonych fazach eksploatacji przedsięwzięcia, czy
wreszcie mogą one występować tylko w sposób nieciągły, na przykład w pewnych okresach
działalności, porach roku lub wskutek nietypowych zdarzeń wpływających na przedsięwzięcie
(wypadków, nietypowych warunków pogodowych, trzęsień ziemi, itp.).
Dyrektywa wymaga również, by w postępowaniu OOŚ uwzględniano potencjalne pośrednie skutki
przedsięwzięcia, na przykład w wyniku innych inwestycji realizowanych wskutek danego
przedsięwzięcia, np. w związku z zapewnieniem dróg dojazdowych, dostaw energii elektrycznej oraz
wody, oczyszczania ścieków lub usuwania odpadów, czy mieszkań lub pracy dla ludności
przyciągniętej w dany rejon w związku z realizacją przedsięwzięcia. Wymaga ona również rozważenia
oddziaływań skumulowanych, jakie mogą pojawić się w wyniku kumulacji skutków przedsięwzięcia z
oddziaływaniami innych inwestycji istniejących lub planowanych w okolicy. Więcej informacji na ten
temat znalez
ć można w dokumencie Komisji pt.  Wytyczne dotyczące oceny oddziaływań pośrednich i
skumulowanych oraz interakcji pomiędzy oddziaływaniami . Dokument ten dostępny jest w Internecie,
pod adresem: http://europa.eu.int/comm/environment/eia/eia-studies-and-reports/guidel.pdf.
Metodą ułatwiającą pracę z proponowaną listą pomocniczą jest wyobrażenie sobie jej dwóch części
jako pionowej i poziomej osi wirtualnej macierzy. Obie części listy są zbyt długie, aby można było
przedstawić w formie prawdziwej macierzy, a nawet gdyby tak zrobić, poszczególne komórki byłyby
zbyt małe, aby pomieścić potrzebne informacje na temat charakteru czy znaczenia oddziaływań,
niemniej koncepcja taka może być przydatnym podejściem do etapu określania zakresu.
Dalsze instrukcje dotyczące użycia drugiej części listy pomocniczej przedstawiono na początku Listy
pomocniczej kryteriów oceny znaczenia oddziaływania na środowisko.
CZ
ŚĆ LISTY POMOCNICZEJ SCOPINGU: PYTANIA DOTYCZ
CE
CHARAKTERYSTYKI PRZEDSI
WZI
CIA
Lp. Zagadnienia do rozważenia na Tak/Nie/? Na które elementy Czy dane
etapie scopingu otoczenia oddziaływanie
przedsięwzięcie może być
może oddziaływać i znaczące?
w jaki sposób? Dlaczego?
1. Czy realizacja, eksploatacja lub likwidacja przedsięwzięcia będzie mogła powodować fizyczne
zmiany na danym terenie (np. pod względem cech topograficznych, użytkowania terenu, zmian
warunków hydrologicznych, itp.)?
1.1 Trwałe lub czasowe zmiany w
zakresie wykorzystania terenów,
szaty roślinnej lub topografii, w tym
zwiększona intensywność
wykorzystania terenu?
1.2 Usuwanie istniejÄ…cych
gruntów, roślinności i
zabudowań?
1.3 Tworzenie nowych sposobów
zagospodarowania terenu?
1.4 Badania przed podjęciem budowy,
np. odwierty, analizy gruntów?
1.5 Roboty budowlane?
1.6 Roboty rozbiórkowe?
1.7 Tereny wykorzystywane czasowo
w zwiÄ…zku z robotami
budowlanymi czy
zakwaterowaniem robotników?
1.8 Zabudowania, instalacje i prace
ziemne powyżej poziomu gruntu, w
tym instalacje liniowe, rowy,
wypełnienia i wykopy?
1.9 Roboty podziemne, w tym górnictwo i
budowa tuneli?
Roboty rekultywacyjne i melioracyjne?
1.10
Pogłębianie?
1.11
Budowle nabrzeżne, np.
1.12
falochrony, mola?
1.13 Budowle przybrzeżne?
Procesy produkcyjne?
1.14
Obiekty przeznaczone do
1.15
składowania produktów lub
materiałów?
Obiekty przeznaczone do
1.16
oczyszczania lub usuwania odpadów
stałych lub ścieków?
Obiekty przeznaczone dla
1.17
długookresowego zakwaterowania
personelu operacyjnego?
Generowanie ruchu drogowego,
1.18
kolejowego lub morskiego w czasie
realizacji lub eksploatacji?
Nowa infrastruktura drogowa,
1.19
kolejowa, czy też związana z
transportem powietrznym, wodnym
lub innymi rodzajami transportu, w
tym nowe lub zmienione szlaki,
stacje, porty, lotniska, itp.?
Zamknięcie lub przesunięcie
1.20
istniejących szlaków
transportowych lub infrastruktury
prowadzÄ…ce do zmian w zakresie
ruchu?
Nowe lub przesunięte linie przesyłowe
1.21
lub rurociÄ…gi?
Lp. Zagadnienia do rozważenia na Tak/Nie/? Na które elementy Czy dane
etapie scopingu otoczenia oddziaływanie
przedsięwzięcie może być
może oddziaływać i znaczące?
w jaki sposób? Dlaczego?
Zbiorniki retencyjne, tamy, sklepione
1.22
kanały, regulacja lub inne zmiany
hydrologiczne cieków wodnych lub
formacji wodonośnych?
1.23 Przecięcia koryt strumieni i rzek?
Pobór lub przeniesienie wód
1.24
gruntowych bÄ…dz
powierzchniowych?
Zmiany w zakresie zbiorników
1.25
wodnych lub powierzchni terenu
wpływające na warunki odwadniania
lub odprowadzania wody?
Przewóz personelu lub materiałów w
1.26
zwiÄ…zku z realizacjÄ…, eksploatacjÄ… lub
likwidacją przedsięwzięcia?
Długotrwałe roboty rozbiórkowe,
1.27
likwidacyjne lub rekultywacyjne?
Bieżąca działalność w czasie
1.28
likwidacji, która mogłaby oddziaływać
na środowisko?
Napływ ludności o charakterze
1.29
czasowym lub trwałym?
Wprowadzanie obcych gatunków?
1.30
Utrata gatunków lokalnych lub
1.31
różnorodności genetycznej?
Wszelkie inne czynności?
1.32
2. Czy w czasie realizacji, eksploatacji lub likwidacji przedsięwzięcia będą wykorzystywane zasoby
środowiska, np. grunt, woda, surowce lub energia, a zwłaszcza jakiekolwiek nieodnawialne lub
ograniczone zasoby środowiska?
2.1 Tereny szczególnie
niezagospodarowane lub tereny
rolnicze?
2.2 Woda?
2.3 Surowce mineralne?
2.4 Kruszywo?
2.5 Zasoby leśne i drzewne?
2.6
Energia, w tym energia elektryczna i
paliwa?
2.7 Wszelkie inne zasoby?
3. Czy przedsięwzięcie będzie wymagać wykorzystania, przechowywania, transportu,
zagospodarowania lub wytwarzania substancji lub materiałów, które mogłyby szkodzić zdrowiu
ludzi lub środowisku albo budzić wśród społeczeństwa obawy o faktyczne lub domniemane
zagrożenie dla zdrowia ludzi?
3.1 Czy w ramach przedsięwzięcia
wykorzystywane będą substancje
lub materiały o działaniu szkodliwym
lub niebezpiecznym dla zdrowia
ludzi lub środowiska (zwierząt,
roślinności, zaopatrzenia w wodę)?
3.2 Czy przedsięwzięcie powodować
będzie zmiany w zakresie
występowania chorób lub
oddziaływać na czynniki
przenoszÄ…ce choroby i zarazki (np.
choroby przenoszone przez insekty
lub wodÄ™)?
3.3 Czy przedsięwzięcie oddziaływać
będzie na sytuację ludności, np.
poprzez zmianę warunków życia?
3.4 Czy w okolicy występują
szczególnie narażone grupy osób,
na które przedsięwzięcie mogłoby
oddziaływać, np. pacjenci szpitali,
osoby w podeszłym wieku?
3.5
Wszelkie inne powody?
Lp. Zagadnienia do rozważenia na Tak/Nie/? Na które elementy Czy dane
etapie scopingu otoczenia oddziaływanie
przedsięwzięcie może być
może oddziaływać i znaczące?
w jaki sposób? Dlaczego?
4. Czy w czasie realizacji, eksploatacji lub likwidacji przedsięwzięcia będą wytwarzane odpady
stałe?
4.1
Odkład gruntu, nadkład lub odpady
górnicze?
4.2 Odpady i ścieki komunalne (odpady
z gospodarstw domowych lub
obiektów o charakterze handlowo-
usługowym)?
4.3 Odpady niebezpieczne lub toksyczne
(w tym odpady radioaktywne)?
4.4
Inne odpady przemysłowe?
4.5
Nadwyżka produkcji?
4.6 Szlam ściekowy lub inny szlam
powstały w wyniku oczyszczania
ścieków?
4.7
Odpady budowlane lub pochodzÄ…ce z
rozbiórki?
4.8 Zbędny sprzęt i wyposażenie?
4.9 Skażona gleba lub inne
materiały?
4.10 Odpady rolnicze?
4.11 Wszelkie inne odpady stałe?
5. Czy przedsięwzięcie będzie uwalniać do atmosfery substancje zanieczyszczające lub
substancje niebezpieczne, toksyczne czy szkodliwe?
5.1 Produkty spalania paliw kopalnych
pochodzÄ…ce ze z
ródeł stacjonarnych
lub ruchomych?
5.2
Emisje pochodzÄ…ce z
procesów produkcyjnych?
5.3 Emisje zwiÄ…zane z manipulowaniem
materiałami, w tym
przechowywaniem i transportem?
5.4 Emisje zwiÄ…zane z pracami
budowlanymi, w tym
instalacjami i wyposażeniem?
5.5 Pyły i fetor powstające w wyniku
manipulacji materiałami, w tym
materiałami budowlanymi,
ściekami i odpadami?
5.6 Emisje w wyniku spalania
odpadów?
5.7 Emisje w wyniku spalania odpadów
na wolnym powietrzu (np. odpady
drzewne, pozostałości budowlane)?
5.8 Emisje z innych z
ródeł?
6. Czy przedsięwzięcie będzie powodować emisje takie jak hałas, wibracje, światło, energia
cieplna lub pola elektromagnetyczne?
6.1 W wyniku działania sprzętu, np.
silników, systemów wentylacyjnych,
instalacji, kruszarek?
6.2 Pochodzące z procesów
przemysłowych lub o podobnym
charakterze?
6.3 W wyniku robót budowlanych lub
rozbiórkowych?
6.4 W wyniku robót strzelniczych lub
palowania?
6.5
W wyniku ruchu zwiÄ…zanego z
realizacjÄ… lub eksploatacjÄ…?
6.6
Pochodzące z systemów
oświetleniowych lub chłodzących?
Lp. Zagadnienia do rozważenia na Tak/Nie/? Na które elementy Czy dane
etapie scopingu otoczenia oddziaływanie
przedsięwzięcie może być
może oddziaływać i znaczące?
w jaki sposób? Dlaczego?
6.7 PochodzÄ…ce ze z
ródeł pól
elektromagnetycznych (należy
rozważyć oddziaływanie na pobliskie
urządzenia wrażliwe na działanie pól
elektromagnetycznych oraz ludność)?
6.8
PochodzÄ…ce z innych z
ródeł?
7. Czy przedsięwzięcie będzie zagrażać skażeniem gleby lub wody na skutek wprowadzania
substancji do ziemi, do wód powierzchniowych lub podziemnych, przybrzeżnych lub morskich?
7.1 Wskutek manipulowania,
przechowywania,
wykorzystywania lub wycieków
substancji niebezpiecznych lub
toksycznych?
7.2 Wskutek uwolnienia ścieków lub
innych odpadów płynnych
(oczyszczonych lub
nieoczyszczonych) do wód lub
gleby?
7.3 W wyniku osiadania zanieczyszczeń
uwalnianych do powietrza na ziemi lub
wodzie?
7.4
PochodzÄ…ce z innych z
ródeł?
7.5 Czy występuje ryzyko długotrwałego
odkładania się w środowisku
zanieczyszczeń pochodzących z
wymienionych z
ródeł?
8. Czy z realizacją, eksploatacją lub likwidacją przedsięwzięcia związane będzie ryzyko
wystąpienia awarii mogących oddziaływać na zdrowie ludzi lub środowisko?
8.1 Wskutek eksplozji, wycieków,
pożarów, itp. powstałych w wyniku
przechowywania, manipulowania,
wykorzystywania lub wytwarzania
substancji niebezpiecznych lub
toksycznych?
8.2 Wskutek zdarzeń wykraczających
poza zakres normalnej ochrony
środowiska, np. awarii systemów
kontroli emisji zanieczyszczeń?
8.3
Z wszelkich innych powodów?
8.4 Czy przedsięwzięcie może
ucierpieć wskutek klęsk
żywiołowych powodujących szkody
w środowisku (np. powodzi, trzęsień
ziemi, osunięć gruntów, itp.)?
9. Czy przedsięwzięcie będzie mogło powodować zmiany społeczne, np. zmiany demograficzne,
zmiany sposobu życia mieszkańców lub struktury zatrudnienia?
9.1 Zmiany dotyczące rozmiarów,
wieku, struktury populacji, grup
społecznych, itp.?
9.2 W wyniku przesiedlenia ludności lub
wyburzania domów lub zabudowań o
charakterze publicznym, np. szkół,
szpitali, obiektów użyteczności
publicznej?
9.3 W wyniku napływu nowej
ludności lub powstania
nowych społeczności?
9.4 Poprzez zwiększenie wymagań w
stosunku do lokalnej bazy
mieszkaniowej lub obiektów
usługowych, np. w zakresie edukacji,
ochrony zdrowia?
Lp. Zagadnienia do rozważenia na Tak/Nie/? Na które elementy Czy dane
etapie scopingu otoczenia oddziaływanie
przedsięwzięcie może być
może oddziaływać i znaczące?
w jaki sposób? Dlaczego?
9.5 Poprzez tworzenie miejsc
pracy w czasie realizacji lub
eksploatacji przedsięwzięcia
bÄ…dz
powodujÄ…c utratÄ™ miejsc
pracy oddziaływującą na
poziom bezrobocia czy
gospodarkÄ™?
9.6 Z innych powodów?
Pytanie - Czy występują inne czynniki, które należy uwzględnić, np. inwestycje wynikające z
istnienia przedsięwzięcia, które będą mogły oddziaływać na środowisko; lub powstanie
możliwości kumulowania oddziaływań z innymi inwestycjami istniejącymi lub planowanymi w
okolicy?
9.1 Czy przedsięwzięcie stymulować
będzie inwestycje wynikowe, które
mogłyby oddziaływać w istotny
sposób na środowisko, np.
zwiększenie bazy mieszkaniowej,
nowe drogi, nowe inwestycje lub
usługi pomocnicze, itp.?
9.2 Czy przedsięwzięcie stymulować
będzie inwestycje wspomagające,
pomocnicze lub wtórne mogące
oddziaływać na środowisko, np.:
" infrastruktura wspomagajÄ…ca
(drogi, zasilanie, oczyszczanie
ścieków lub odpadów, itp.),
" inwestycje mieszkaniowe,
" przemysł wydobywczy,
" zaopatrzenie,
" inne?
9.3 Czy przedsięwzięcie prowadzić
będzie do póz
niejszego
wykorzystania terenu, które mogłoby
oddziaływać na środowisko?
9.4 Czy przedsięwzięcie stanowić
będzie precedens dla póz
niejszych
inwestycji?
9.5 Czy przedsięwzięcie powodować
będzie oddziaływania skumulowane z
uwagi na bliskość innych istniejących
lub planowanych inwestycji o
podobnym zakresie oddziaływań?
CZ
ŚĆ 2 LISTY POMOCNICZEJ SCOPINGU: ELEMENTY OTOCZENIA
PRZEDSI
WZI
CIA
W przypadku każdego elementu przedsięwzięcia zidentyfikowanego w części
pierwszej należy zastanowić się, czy może on oddziaływać na następujące elementy
środowiska.
Pytanie  Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia lub w pobliżu znajdują się elementy
środowiska lokalnego, które mogłyby ucierpieć wskutek realizacji przedsięwzięcia?
" Obszary pod ochroną na podstawie przepisów międzynarodowych, krajowych lub miejscowych
ze względu na ich walory przyrodnicze, krajobrazowe, kulturowe lub inne, na które
przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać?
" Inne obszary ważne lub wrażliwe ze względu na ich cechy przyrodnicze, np.:
" obszary wodno-błotne,
" cieki lub zbiorniki wodne,
" morska strefa przybrzeżna,
" góry,
" lasy lub puszcze.
" Obszary wykorzystywane przez chronione, ważne lub wrażliwe gatunki roślin lub zwierząt np. w
celu rozmnażania, gniazdowania, żerowania, zimowania lub wędrówek, na które
przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać?
" Wody śródlądowe, przybrzeżne, morskie lub gruntowe?
" Obszary lub obiekty o wysokich walorach krajobrazowych lub widokowych?
" Trasy lub obiekty zapewniające dostęp społeczeństwa do urządzeń rekreacyjnych lub innych?
" Mocno obciążone trasy komunikacyjne lub które same mogą powodować problemy
środowiskowe?
" Tereny lub obiekty o znaczeniu historycznym lub kulturowym?
Pytanie - Czy przedsięwzięcie będzie zlokalizowane na terenie znajdującym się
w polu widzenia znacznej liczby osób?
Pytanie - Czy przedsięwzięcie będzie zlokalizowane na terenie
niezagospodarowanym, powodując utratę terenów dotychczas nie
przekształconych przez człowieka?
Pytanie - Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia lub w pobliżu znajdują się tereny użytkowane
obecnie w sposób, na jaki przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać? Na przykład:
" zabudowa mieszkalna, ogrody, inne mienie prywatne,
" obiekty przemysłowe,
" obiekty handlowe,
" tereny rekreacyjne,
" otwarta przestrzeń publiczna,
" obiekty użyteczności publicznej,
" tereny rolne,
" obszary leśne,
" obiekty i tereny turystyczne,
" tereny górnictwa podziemnego lub odkrywkowego.
Pytanie - Czy przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać na przyszłe rodzaje użytkowania terenu
określone dla terenu jego lokalizacji lub pobliskich obszarów w planach zagospodarowania
przestrzennego?
Pytanie - Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia lub w pobliżu znajdują się gęsto zaludnione
lub zabudowane obszary, na które przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać?
Pytanie - Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia lub w pobliżu znajdują się obszary wrażliwe ze
względu na sposób użytkowania, na które przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać?
" szpitale,
" szkoły,
" miejsca kultu,
" obiekty użyteczności publicznej.
Pytanie - Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia lub w pobliżu występują obszary
zawierające ważne, wysokiej jakości lub rzadkie zasoby naturalne, na które przedsięwzięcie
będzie mogło oddziaływać? Na przykład:
" wody gruntowe,
" wody powierzchniowe,
" zasoby wykorzystywane w gospodarce leśnej,
" zasoby wykorzystywane w rolnictwie,
" zasoby wykorzystywane w rybołówstwie,
" zasoby wykorzystywane w turystyce,
" zasoby kopalin.
Pytanie - Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia lub w pobliżu znajdują się obszary o wysokim
poziomie zanieczyszczeń lub obszary szkód w środowisku, np. obszary, gdzie już przekroczone
zostały standardy jakości środowiska, na które przedsięwzięcie będzie mogło oddziaływać?
Pytanie - Czy na terenie lokalizacji przedsięwzięcia istnieje podwyższone ryzyko wystąpienia
trzęsień ziemi i wstrząsów, osiadania lub osuwania gruntu, erozji, powodzi albo ekstremalnych
lub szkodliwych warunków klimatycznych, np. inwersji temperatury, mgieł i porywistych
wiatrów, na skutek czego przedsięwzięcie będzie mogło powodować problemy środowiskowe?
Pytanie  Czy przedsięwzięcie może oddziaływać na warunki fizyczne elementów środowiska?
" Åšrodowisko atmosferyczne, w tym mikroklimat oraz warunki klimatyczne na szerszÄ… skalÄ™?
" Środowisko wodne  np. ilość wód, przepływ lub poziomy rzek, jeziora, wody gruntowe, estuaria,
wody przybrzeżne lub morskie?
" Warunki glebowe  np. ilość, głębokość, wilgotność, stabilność lub erozyjność gleb?
" Warunki geologiczne i gruntowe?
Pytanie  Czy emisje majÄ…ce z
ródło w przedsięwzięciu mogą oddziaływać na jakość elementów
środowiska?
" Lokalną jakość powietrza?
" Globalną jakość powietrza, w tym zmiany klimatyczne oraz zubożenie warstwy ozonowej?
" Jakość wód  rzek, jezior, wód gruntowych, estuariów, wód przybrzeżnych lub morskich?
" Ilość substancji odżywczych i eutrofizację wód?
" Zakwaszanie gleb lub wód?
" Gleby?
" Hałas?
" Temperaturę, oświetlenie lub pola elektromagnetyczne, w tym zakłócenia elektryczne?
" Wydajność systemów naturalnych lub rolniczych?
Pytanie  Czy przedsięwzięcie może oddziaływać na lokalną lub globalną dostępność lub
rzadkość zasobów?
" Paliwa kopalne?
" Wody?
" Zasoby mineralne i kruszywa?
" Zasoby drzewne?
" Inne zasoby nieodnawialne?
" Możliwości lokalnej infrastruktury  zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, produkcji i przesyłu energii
elektrycznej, telekomunikacji, utylizacji i usuwania odpadów, dróg, kolei?
Pytanie  Czy przedsięwzięcie może oddziaływać na zdrowie lub sytuację ekonomiczną ludzi lub
społeczeństwa?
" Jakość lub toksyczność powietrza, wody, pożywienia i innych produktów spożywanych przez
człowieka?
" Zachorowalność lub umieralność obserwowaną wśród poszczególnych osób, społeczności lub
populacji z uwagi na narażenie na działanie zanieczyszczenia środowiska?
" Występowanie lub rozproszenie czynników przenoszących zarazki chorobotwórcze, w tym
insektów?
" Podatność osób, społeczności lub populacji zachorowania?
" Poczucie osobistego bezpieczeństwa mieszkańców?
" Spójność i tożsamość społeczności?
" Tożsamość i związki kulturowe?
" Prawa mniejszości?
" Warunki mieszkaniowe?
" Zatrudnienie i jakość zatrudnienia?
" Warunki ekonomiczne?
" Instytucje społeczne?
LISTA POMOCNICZA KRYTERIÓW OCENY ZNACZENIA
ODDZIAA
YWANIA NA ÅšRODOWISKO
Instrukcje dotyczÄ…ce scopingu
Listę tę przygotowano, aby dopomóc użytkownikom w decyzji, czy dane oddziaływanie może być
znaczące i należy stosować ją łącznie z Listą pomocniczą scopingu.
Lista pomocnicza scopingu obejmuje szereg pytań mających na celu pomóc w zidentyfikowaniu
potencjalnych zależności pomiędzy przedsięwzięciem a środowiskiem. Poniższą listę stworzono, by
dopomóc w określeniu, czy dane zależności  skutki  mogą być znaczące.
Podmioty odpowiedzialne za scoping mają często trudności ze zdefiniowaniem pojęcia  znaczące .
Użytecznym, prostym testem jest zadanie sobie pytania, czy dany skutek powinien być uwzględniony i
czy powinien on wpływać na decyzję w sprawie wydania pozwolenia na budowę. We wczesnej fazie
planowania i realizacji przedsięwzięcia najprawdopodobniej będzie niewiele informacji, na których
można by oprzeć taką decyzję, niemniej przedstawione poniżej pytania mogą okazać się pomocne.
Stawiane pytania są takie same jak na etapie kwalifikowania, jednak na etapie określania zakresu
kluczową rolę odgrywa dostarczenie maksymalnie dużo informacji wyjaśniających dlaczego uznaje się,
że dane oddziaływanie może być znaczące, zamiast odpowiadać po prostu  tak lub  nie .
Zagadnienia, które należy uwzględnić
1. Czy nastąpi istotna zmiana warunków środowiska?
2. Czy nowe obiekty wyróżniać się będą w istniejącym otoczeniu?
3. Czy oddziaływanie będzie będą nietypowe dla danego otoczenia lub wyjątkowo złożone?
4. Czy przedsięwzięcie będzie oddziaływać na rozległy obszar?
5. Czy istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań transgranicznych?
6. Czy przedsięwzięcie będzie oddziaływać na dużą liczbę osób?
7. Czy przedsięwzięcie będzie oddziaływać na elementy środowiska przyrodniczego (np. zwierzęta,
rośliny, siedliska, elementy zagospodarowania)?
8. Czy przedsięwzięcie będzie oddziaływać na cenne lub rzadkie elementy lub zasoby środowiska?
9. Czy może dojść do naruszenia standardów jakości środowiska?
10. Czy istnieje ryzyko oddziaływania na obszary, tereny lub obiekty prawnie chronione?
11. Czy istnieje wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływania?
12. Czy oddziaływanie będzie długotrwałe?
13. Czy skutki będą raczej trwałe, a nie tymczasowe?
14. Czy oddziaływanie będzie miało charakter raczej ciągły, a nie nieciągły?
15. Jeśli oddziaływanie będzie miało nieciągły charakter, to czy będzie występowało z dużą
częstotliwością, a nie rzadko?
16. Czy skutki oddziaływania będą nieodwracalne?
17. Czy trudno będzie zlikwidować, zminimalizować lub zrekompensować skutki oddziaływania?
LISTA POMOCNICZA DLA WARIANTÓW ALTERNATYWNYCH
O METOD A
AGODZENIA ODDZIAA
YWAC

Celem scopingu jest określenie wariantów alternatywnych i metod łagodzenia oddziaływań, które
inwestor powinien rozważyć, finalizując swoje propozycje w zakresie przedsięwzięcia.
Poniższa lista pomocnicza podaje przykłady rozwiązań alternatywnych oraz metod łagodzenia
oddziaływań, które należałoby rozważyć, gdyż mogłyby przyczynić się do zmniejszenia skutków
przedsięwzięcia dla środowiska.
Dyrektywy UE nie wymagają od inwestorów, by rozpatrywali oni różne warianty alternatywne w swoich
raportach OOŚ, niemniej ogólnie za dobrą praktykę przyjmuje się poświęcenie nieco uwagi
rozważaniom nad istnieniem realnych wariantów alternatywnych danego przedsięwzięcia. W
przypadku gdy rozpatrywane są potencjalne alternatywy, Dyrektywy wymagają od inwestora, by opisał
je w swoim raporcie OOŚ oraz wyjaśnił powody, dla których wybrał proponowane rozwiązanie.
Rodzaje wariantów alternatywnych oraz metod łagodzenia oddziaływań, jakie należy rozważyć
" Metody zarządzania popytem na towary i usługi
" Metody oszczędzania oraz zmniejszania strat materiałowych
" Różne podejścia do zaspokajania popytu
" Lokalizacje lub szlaki transportowe
" Stosowane procesy lub technologie
" Metody pracy
" Zagospodarowanie terenu i rozplanowanie obiektów
" Projekt budowli
" Rodzaje i z
ródła pozyskiwania materiałów
" Specyfikacje produktów
" Harmonogramy realizacji, eksploatacji i likwidacji przedsięwzięcia, w tym poszczególne fazy
przedsięwzięcia
" Daty rozpoczęcia i zakończenia działalności
" Skala przedsięwzięcia
" Wielkość produkcji
" Odpowiedzialność za wdrożenie
" Kontrola emisji zanieczyszczeń
" Usuwanie odpadów, w tym recykling, odzyskiwanie, ponowne wykorzystywanie oraz
ostateczne usuwanie odpadów
" Drogi dojazdowe i szlaki transportowe do i z obiektów
" Obiekty pomocnicze
" Metody i systemy zarzÄ…dzania
" Odpowiedzialność za oraz procedury zarządzania środowiskowego
" Rozwiązania w zakresie zatrudniania i szkolenia pracowników
" Monitoring oraz plany awaryjne
" Rozwiązania w zakresie likwidacji przedsięwzięcia, rekultywacja i planowane póz
niejsze
wykorzystanie terenów
" Wariant niepodejmowania realizacji przedsięwzięcia lub wariant minimum
ZAA

CZNIK A
WYMOGI DOTYCZ
CE INFORMACJI O ÅšRODOWISKU
USTANOWIONE ZAA

CZNIKU IV DO DYREKTYWY 97/11/WE
Artykuł 5 ust. 1 Dyrektywy 97/11/WE wymaga od Inwestora przedstawienia właściwym organom
wymienionych poniżej informacji w zakresie, w jakim są one istotne na danym etapie procedury
wydawania pozwolenia oraz dla określonych cech przedsięwzięcia i elementów środowiska, na które
potencjalnie oddziaływać będzie dana inwestycja. Od inwestora można w uzasadnionym zakresie
wymagać opracowania wspomnianych informacji, mając na względzie m. in. aktualny stan wiedzy oraz
metody oceny.
Wymogi dotyczące informacji w postępowaniu OOŚ ______________________________________________
1. Opis przedsięwzięcia obejmujący w szczególności:
- fizyczną charakterystykę całego przedsięwzięcia oraz potrzeb dotyczących terenu zarówno w fazie
realizacji, jak i eksploatacji,
- ogólną charakterystykę procesów produkcyjnych, np. rodzaje i ilości zużywanych materiałów,
- szacunki dotyczące spodziewanych rodzajów i wielkości pozostałości oraz emisji (wód, zanieczyszczeń
powietrza i gleby, hałasu, drgań, światła, ciepła, promieniowania, itp.) w wyniku eksploatacji proponowanego
przedsięwzięcia.
2. Zarys przeanalizowanych przez Inwestora głównych rozwiązań alternatywnych wraz ze wskazaniem
najważniejszych powodów stojących za dokonanym przez niego wyborem, uwzględniając skutki dla
środowiska.
3. Opis elementów środowiska, na jakie proponowane przedsięwzięcie może oddziaływać w znaczący sposób,
ze szczególnym uwzględnieniem populacji, fauny, flory, gleby, wód, powietrza, czynników klimatycznych,
aktywów materialnych, w tym spuścizny architektonicznej i archeologicznej, krajobrazu, jak również
współzależności pomiędzy wymienionymi czynnikami.
4. Opis prawdopodobnych istotnych skutków proponowanego przedsięwzięcia dla środowiska wynikających z:
- istnienia przedsięwzięcia,
- wykorzystania zasobów naturalnych,
- emisji zanieczyszczeń, uciążliwości oraz usuwania odpadów,
a także wyjaśnienia Inwestora dotyczące metod prognostycznych zastosowanych przy ocenie oddziaływania
na środowisko.
5. Opis przewidywanych środków zapobiegania, łagodzenia oraz, o ile to możliwe, równoważenia wszelkich
negatywnych skutków dla środowiska.
6. Nietechniczne streszczenie informacji przedstawionych zgodnie z powyższymi punktami.
5. Wskazanie wszelkich trudności (niedoborów technicznych lub braku know-how) napotkanych przez Inwestora
w trakcie opracowywania informacji.
Komisja Europejska
Podręcznik postępowania w sprawie OOŚ  Scoping
Luksemburg: Biuro Wydawnictw Oficjalnych Wspólnot Europejskich
2001  35 ss.  21 x 29.7 cm ISBN 92-894-1335-2