B/400: S.Grof - Poza Mózg








Wstecz / Spis treści / Dalej

Rozdział czwarty
Architcktonika zaburzeń emocjonalnych
Dane pochodzące z psychoterapii wykorzystującej LSD i z niefarmakologicznej terapii bazującej na doświadczaniu ukazały w nowym świetle rozbieżności miedzy teoriami konkurencyjnych szkół psychologii głębi, dostarczając oryginalnych wglądów w złożoną, wielopoziomową strukturę szeregu objawów patologicznych. Szybki i żywiołowy, spontaniczny rozwój procesu terapeutycznego, jakim cechuje się większość owych psychiatrycznych nowinek, redukuje zniekształcenia i ograniczenia narzucane pacjentowi w trakcie werbalnych form psychoterapii. Materiał, który wyłania się dzięki tym nowym podejściom, w bardziej autentyczny sposób odwzorowuje dynamiczne układy będące źródłem objawów klinicznych, a wielokrotnie okazuje się dla terapeuty całkowitą niespodzianką, nie potwierdzającą jego teoretycznych uprzedzeń.
Struktura patologii, jaka rysuje się przy zastosowaniu tych nowych metod, jest na ogół nieporównanie bardziej złożona i szczegółowa niż wskazywałyby to modele znane z poszczególnych szkół psychologii głębi. Choć wszystkie te konstrukcje teoretyczne są w pewnym sensie słuszne, to żadna nie obrazuje poprawnie prawdziwego stanu rzeczy. Trzeba myśleć kategoriami opisanej poprzednio rozszerzonej mapy psychiki, aby prawidłowo ukazać sieć nieświadomych procesów, które zachodzą u podłoża patologicznych stanów spotykanych w psychiatrii klinicznej. Obejmuje ona nie tylko biograficzny poziom wspomnień psychoanalitycznych, ale także matryce okołoporodowe i cały zakres strefy pozaosobowej.
Dane z psychoterapii bazującej na doświadczaniu wyraźnie wskazują, że niewiele zespołów zaburzeń emocjonalnych i psychosomatycznych udaje się wyjaśnić wyłącznie w oparciu o dynamikę nieświadomości indywidualnej. Szkoły terapeutyczne dysponują bardzo powierzchownym i niepełnym modelem świadomości człowieka, ponieważ nie uznają pozabiograficznych źródeł patologii. Ponadto terapeuci z takich szkół nie są w pełni skuteczni w pracy z pacjentami, bo nie wykorzystują potężnych mechanizmów leczących, Dostępnych na poziomie okołoporodowym i pozaosobowym. Istnieje spory zakres problemów klinicznych, które posiadają głębsze korzenie w dynamice procesu odrodzenia się przez śmierć. Są one mocno powiązane z urazem narodzin oraz ze strachem przed śmiercią i można na nie oddziaływać w terapii, wykorzystując doświadczenie konfrontacji z okołoporodowym poziomem nieświadomości. Tak wiec systemy psychoterapii, które włączają wymiar perinatalny, mają ceteris paribus1 znacznie większy potencjał terapeutyczny niż te ograniczające się do poszukiwań i zabiegów biograficznych. Poza tym liczne trudności emocjonalne, psychosomatyczne i międzyludzkie są dynamicznie zakotwiczone w pozaosobowych sferach psychiki człowieka. U pacjentów, których trudności przynależą do tej kategorii, poprawy mogą się spodziewać wyłącznie ci terapeuci, którzy doceniają uzdrawiającą siłę przeżyć pozaosobowych i szanują duchowe wymiary ludzkiej psychiki. W wielu przypadkach objawy patologii lub zespoły objawów2 wykazują wielopoziomową, złożoną strukturę dynamiczną i ściśle wiążą się z wszystkimi głównymi obszarami nieświadomości: biograficznym, okołoporodowym i pozaosobowym. Aby skutecznie pracować z tego typu problemami, terapeuta musi być gotów na stopniowe przyjęcie materiału ze wszystkich wymienionych poziomów i konfrontacje z nim
wymaga to ogromnej elastyczności oraz wyzwolenia się od teoretycznej ortodoksji.
Przedstawiając nowe poglądy na "architekturę psychopatologii", skoncentruje się najpierw na problematyce seksualności i agresji, ponieważ obydwa te aspekty życia człowieka odegrały zasadniczą rolę w teoretycznych przemyśleniach Freuda i wielu spośród jego następców. Dalsze podrozdziały będą kolejno opisywały konkretne zaburzenia emocjonalne, obejmujące depresje, psychonerwice, choroby psychosomatyczne i psychozy.