Rozwój komunikacji tramwajowej w Poznaniu
1) Rozwój motoryzacji i wzrost ilości samochodów w miastach powoduje negatywne skutki
społeczne widoczne zwłaszcza w centrum miast
a) Duże natężenie ruchu pieszego i urządzenia służące ochronie pieszych (przejścia przez jezdnię,
sygnalizacja świetlna, barierki) utrudniają i spowalniają ruch samochodowy;
b) Samochody powodują blokowanie ruchu tramwajów i straty czasu w komunikacji publicznej.
c) Brak dostatecznej liczby miejsc parkingowych w centrum
Ò! generuje dodatkowy ruch poszukujÄ…cych wolnego miejsca
Ò! gwaÅ‚townie roÅ›nie ilość spalin i z
ródeł hałasu
Ò! miejsca parkingowe zajmowane przez dojeżdżajÄ…cych samochodami
Ò! potencjalni klienci rezygnujÄ… z dojazdu i szukajÄ… podobnych funkcji w innych miejscach
d) Udział procentowy podróży poszczególnymi środkami komunikacji w mieście Poznaniu na
przestrzeni ostatnich lat:
Rok Pieszo i rowerem Kom.zbiorowa Samochód
1990 21 % 46 % 33 %
1997 17 % 35 % 48 %
2000 9,8 % 37 % 53%
e) Mieszkańcy Poznania wykazują dużą ruchliwość (2,44 podróży na dobę) w porównaniu z
innymi miastami (Warszawa  1,4; Kraków 1,6 podróży). Dobrze rozwinięta sieć ulic w
Poznaniu sprzyja wysokiemu udziałowi ruchu samochodowego w podróżach, przy czym
odnotowujemy bardzo wysoki wskaz
nik motoryzacji (obecnie 369 samochodów osobowych na
1000 mieszkańców) oraz stały, dynamiczny wzrost ilości samochodów (211.000
zarejestrowanych samochodów osobowych + samochody zarejestrowane w innych miastach
oraz większe). Niekorzystnym zjawiskiem z ekologicznego punktu widzenia jest fakt, że ponad
40% z tych samochodów przekroczyło już wiek 10 lat.
2) W ostatnich latach w Europie i w świecie obserwuje się renesans i gwałtowny rozwój
systemów komunikacji miejskiej, przykładowo:
a) We Francji:
Ò! KilkanaÅ›cie miast buduje nowe linie i trasy tramwajowe
Ò! Budowa nowej linii tramwajowej w Paryżu
Ò! W Bordeau  2 km linii tramwajowej z 3 szynÄ…
b) W Hiszpanii powstajÄ… nowe trasy tramwajowe w rejonie Madrytu
c) W Wielkiej Brytanii, która w latach osiemdziesiątych zlikwidowała komunikację tramwajową,
w wielu miastach następuje jej odbudowa.
3) Przyczyny rozwojuj systemów komunikacji miejskiej:
a) Tramwaj jest najbardziej efektywnym środkiem transportu w centrum miast.
Wykorzystanie powierzchni jezdni przez użytkowników poruszających się różnymi sposobami:
(1) Pieszy - 0,75 m2/osobÄ™
(2) Rower - 6,50 m2/osobÄ™
(3) Samochód osobowy - 50,00 m2/osobę
(4) Autobus - 2,75 m2/osobÄ™
(5) Tramwaj - 1,50 m2/osobÄ™
Napełnienie samochodu w podróżach na terenie miast nie przekracza 1,4 osoby, gdy
tymczasem zdolność przewozowa pojazdów komunikacji miejskiej przedstawia się
następująco:
(1) Autobus 8.000 osób/godz
(2) Tramwaj tradycyjny 12.000 osób/godz
(3) Tramwaj szybki (PST) 15.000 osób/godz
b) Walory związane z ochroną środowiska naturalnego
Tramwaje-Poznań 1 / 3
c) Odporność na warunki atmosferyczne
d) A
atwość przyspieszenia ruchu przez:
Ò! Wydzielenie specjalnych pasów ruchu
Ò! OddziaÅ‚ywanie na sygnalizacjÄ™ Å›wietlnÄ… z zastosowaniem priorytetów ruchowych dla
komunikacji tramwajowej.
Z powyższych przyczyn w wielu rozwiniętych aglomeracjach Europy udało się odwrócić niekorzystną
tendencję spadku przewozów z wykorzystaniem komunikacji miejskiej  przykładowo w Bernie udział
komunikacji zbiorowej w ogólnej liczbie podróży wynosi aż 65 %.
4) Polityka transportowa Poznania
 przyjęta uchwałą Rady Miasta Poznania z dnia 18 listopada 1999 roku, celem jest między innymi:
a) Zwiększenie efektywności systemu komunikacyjnego
b) Promowanie komunikacji zbiorowej
c) Kształtowanie zachowań komunikacyjnych mieszkańców, oddziaływanie na wybór środka
lokomocji, w tym zmniejszanie udziału samochodu osobowego w podróżach
Warunkiem powodzenia tej polityki jest stworzenie nowoczesnych, atrakcyjnych dla pasażerów
systemów transportowych, na które składają się:
Specjalne trasy
1) Autonomiczne, wydzielone trasy tramwajowe (PST)
2) Wydzielone pasy ruchu dla pojazdów komunikacji miejskiej
3) Obszary centralne w miastach dostępne jedynie dla komunikacji tramwajowej i dla
rowerów.
Nowoczesne pojazdy  przyjazne dla środowiska, bezpieczne i dostępne również dla osób
niepełnosprawnych.
4) Przegląd nowoczesnych tramwajów  przykłady rozwiązań
5) Cechy nowoczesnego taboru tramwajowego:
(1) Budowa:
(a) Jednoprzestrzenne, przegubowe, wieloczłonowe
(b) Niskopodłogowe
(2) Niskie koszty eksploatacji (LCC)
(3) Estetyczny, atrakcyjny wygląd z indywidualizacją dla poszczególnych miast
(4) Komfortowe i ergonomiczne wnętrze
(5) Systemy napędowe nowej generacji z wykorzystaniem silników prądu przemiennego.
Wszystkie większe miasta Europy prowadzą obecnie stopniową wymianę taboru
Nowe rozwiązania w dziedzinie infrastruktury torowej i systemów zasilania
Ò! TrwaÅ‚e podbudowy torowisk (na pÅ‚ytach betonowych)
Ò! Szyny ukÅ‚adane w okÅ‚adzinach ze specjalnych materiałów tÅ‚umiÄ…cych haÅ‚as.
Ò! Nowoczesne napÄ™dy i konstrukcje rozjazdów zwiÄ™kszajÄ…ce bezpieczeÅ„stwo i pozwalajÄ…ce
na przejazd z większymi prędkościami.
Ò!  zielone torowiska
Stan obecny komunikacji tramwajowej w Polsce:
a) Długość sieci tramwajowej w kraju  1700 km toru pojedynczego.
b) W ciągu roku odbywa się ok. 5 mld. przejazdów tramwajami.
c) Åšredni wiek taboru  19,5 lat
d) Typy tramwajów na przykładzie miasta Poznania:
Ò! 105N ( w kraju 2497 )
Ò! 102N ( w kraju 363 )
Ò! importowane wagony używane ( w kraju 172)
Ò! modernizowane wagony 105N
Ò! nowe wagony z częściowo obniżonÄ… podÅ‚ogÄ…
Możliwe warianty i koszty wymiany i odnowy taboru tramwajowego:
Ò! Zakupy nowych, 100% niskopodÅ‚ogowych tramwajów  za ok. 8 mln zÅ‚.
Tramwaje-Poznań 2 / 3
Ò! Zakupy nowych, 70% niskopodÅ‚ogowych tramwajów  ok. 7 mln zÅ‚
Ò! Nowe wysokopodÅ‚ogowe (np. 105N2k)  ok. 3,4 mln zÅ‚/poc.
Ò! Nowe, polskie z częściÄ… niskiej podÅ‚ogi (116N, NGd)  ok. 4,2 mln zÅ‚/poc.
Ò! Nowe, polskie z częściÄ… niskiej podÅ‚ogi (116N, NGd)  ok. 4,2 mln zÅ‚/poc.
Ò! Nowe wagony 105N(Y) ze Å›redniÄ… wysokoÅ›ciÄ… podÅ‚ogi  ok. 4 mln zÅ‚/poc.
Ò! Odbudowa i modernizacja istniejÄ…cych wagonów 105N  od 0,6 do 1,4 mln zÅ‚/poc.
Ò! Import używanych wagonów ponad 30-to letnich  ok.0,2 mln/poc.
Kierunki rozwoju komunikacji zbiorowej w Poznaniu:
e) Poprawa standardów  skrócenie czasów podróży, zwiększenie częstotliwości
f) Rozbudowa sieci
Ò! Nowe trasy i poÅ‚Ä…czenia
Ò! Tramwaje dwusystemowe z wykorzystaniem torów kolejowych na niektórych kierunkach
Ò! Rozwój systemów sterowania ruchem
Ò! Nowoczesny tabor
g) Dostosowanie obiektów zaplecza technicznego do obsługi nowoczesnego taboru
Na podstawie prezentacji: Firlik :Dlaczego warto kształcić się w dziedzinach związanych z komunikacją miejską, 2003
Tramwaje-Poznań 3 / 3