Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiązki audio,
e-booki .
2 paędziernika 2001, wtorek, 9.28
DziĘ oficjalna premiera Ma"ej Steinberg. Ale dla
mnie to juŻ czwarte przedstawienie z publicznoĘcią.
Powoli zaczynam rozumie�, na czym ta rola polega.
Pewnie zakoł
cz� prac� nad nią oko"o pi��dziesiątego
przedstawienia. Tak jest z kaŻdą rolą. Z tym Że jedne
si� systematycznie psują, rozjeŻdŻają, to one mnie
w rezultacie pokonują. Tak jest z tymi, które by"y zbu-
dowane na k"amstwie, oparte na wydumanym, sztucz-
nym za"oŻeniu, inne pi�knieją, wype"niają si�, pog"�-
biają, poniewaŻ jestem ca"y czas w zgodzie z nimi,
a publicznoĘ� ze mną. Zobaczymy, co b�dzie z Ma"ą.
Marz� o tym, Żeby mia"a szcz�Ęliwe, d"ugie Życie
i przynosi"a ludziom ulg� i pocieszenie. A widzowie
mają takŻe w trakcie tego spektaklu arie Ępiewane
przez Callas, których s"ucham razem z nimi jako Stein-
berg. Bardzo lubi� te momenty.
W innej roli, w Lekcji Ępiewu, na koł
cu mówi�
zdanie, które Callas powtarza"a cz�sto swoim
uczniom: Wybierając sztuk�, przyczyniamy si� do te-
go, Żeby ten Ęwiat by" lepszy i pi�kniejszy, zostawia-
my go bogatszym i mądrzejszym dzi�ki sztuce. Mam
nadziej�, Że to zdanie przy realizacji Ma"ej Steinberg
mog� uzna� za motto.
Mój starszy syn AdaĘ pisze w"aĘnie test zorga-
nizowany w ca"ej Polsce dla szóstoklasistów. Ca"y
dom stoi na rz�sach w oczekiwaniu na koniec tego
egzaminu i jego powrót. Moja dzisiejsza premiera to
fiume. Najmniej waŻna rzecz w naszym Życiu domo-
wym i rodzinnym.
AdaĘ ubra" si� rano w garnitur, krawat, bia"ą
koszul�, m"odszy syn natychmiast powiedzia" mu, Że
5
wygląda jak ochroniarz, a mnie, która zwlok"am si�,
Żeby zjeĘ� z nimi Ęniadanie, mimo Że wróci"am wczo-
raj po ostatniej próbie o trzeciej w nocy, zapyta", czy
uwaŻam, Że wyglądam dobrze. Zdziwi"am si�, Że pyta
mnie  o tej porze, i po takiej nocy w"aĘnie. Przyglą-
da" mi si� jakiĘ czas, takiej zw"oce nieprzytomnej
i udr�czonej tą premierą, w milczeniu, po czym od-
par", Że w"aĘciwie moje zdanie na ten temat interesu-
je go... teoretycznie.
Ciekawe, wieczorem b�dą obaj na premierze,
dali si� namówi� wyjątkowo, bo gram dziecko. Auty-
styczne dziecko chore na raka, opowiadające w za-
bawny sposób swoje Życie, szukające sensu bycia na
tej ziemi na godzin� przed Ęmiercią. MyĘl�, Że idą, bo
intryguje ich ten zestaw  trudnoĘci , te karko"omne
zadania, jakie stawia przede mną tekst. To tak jakby
szli obejrze�  bab� z brodą albo  dwug"ową kobiet� .
A moŻe nie? MoŻe zgodzili si� pójĘ� to zobaczy�, bo
s"yszeli tekst, kiedy uczy"am si� go na wakacjach we
W"oszech, chodząc brzegiem morza. Ciekawe, co po-
wiedzą po...
Edward widzia" przedwczoraj, uwaŻa, Że to bo-
daj najwybitniejsza moja rola, by" poruszony. A i lu-
dzie z Synapsis, fundacji, dla której, dzi�ki której
i z powodu której zaj�"am si� tym tematem, fundacji
zajmującej si� dzie�mi autystycznymi, terapeuci, le-
karze oglądają te ostatnie próby i bardzo chwalą to,
co zrobi"am. Ciekawe. Zobaczymy, jak to przyjmie
 normalna publiczno�.
Mam zamiar dzisiaj w oczekiwaniu na premier�
ca"y dzieł
czyta� sobie dalej wspania"ą ksiąŻk� Joan-
ny Olczak-Ronikier W ogrodzie pami�ci. I to jest odpo-
wiedę na pytanie dla tej pani z gazety, co wczoraj za-
6
dzwoni"a, kiedy sta"am na scenie podczas próby, i za-
pyta"a bez wst�pu, nie uprzedzając, nie przedstawia-
jąc si�, nie podając nazwy gazety ani nic:  Jak pani
odpoczywa?  a ja na to bez wst�pu, nie uprzedzając,
wy"ączy"am telefon.
Podobno Sharon Stone dziĘ w nocy mia"a wylew
krwi do mózgu. Biedna.
3 paędziernika 2001, Ęroda, 7.20
Z premierą wszystko dobrze. Chyba si� uda"o.
Dooko"a wieczne, niekoł
czące si� rozmowy
i dyskusje dotyczące zmian w instytucjach zajmują-
cych si� kulturą. Rozmowy na temat reorganizacji
Życia teatralnego w Polsce, zasad finansowania kine-
matografii, zmiany sposobu myĘlenia w wielu spra-
wach... PrzecieŻ narastający kryzys finansowy i czas,
który ma nadejĘ�, kolejne zapowiadane, tym razem
drastyczne, zmniejszenie dotacji pał
stwowych na
kultur� i tak wymuszą te zmiany. Ale zmiany robione
pod presją, z koniecznoĘci, z rozpaczy, zmiany doty-
czące kultury i edukacji nie mogą wyjĘ� na dobre
nikomu. A wciąŻ nie ma dobrego planu, koncepcji,
pomys"u, jak to  urządzi� . Niebezpieczne wypowie-
dzi polityków o tym, Że kultura ma sama si� utrzyma�
i Że tak jakoby jest na ca"ym Ęwiecie (to bzdura total-
na), przeraŻają, a pochodzą w"aĘciwie z ugrupował
,
które wygra"y te wybory. A zresztą i tak od dawna
urz�dnicy pał
stwowi zajmujący si� kulturą traktują
dyrektorów teatrów, muzeów, twórców, jak ludzi, któ-
rzy nie wiadomo po co i dlaczego dostają jakieĘ pie-
niądze, w"aĘciwie w prezencie, a bezczelni jeszcze
domagają si� wi�cej. Wszyscy czujemy, Że d"uŻej tak,
7
bez zmian, by� nie moŻe, Że ca"a konstrukcja cho�by
Życia teatralnego w Polsce, a w kaŻdym razie w War-
szawie, za chwil� runie. Tylko czy jest plan, jak rato-
wa� Feniksa? Czy ma si� rozpaĘ� i z popio"ów na no-
wo powsta�? Nie, jeĘli podczas tej, by� moŻe nawet
krótkiej, chwili ulegną degradacji budynki teatralne,
zaplecze. Nadchodzi niewątpliwie trudny moment.
Jak go przebrniemy? Jedni mówią  nie ma lepszego
modelu Życia teatralnego niŻ angielski, inni  Skan-
dynawia powinna by� naszym wzorem. A i tak na re-
strukturyzacj� kategoryczną nikt nie ma odwagi, bo
to dotknie twórców, ludzi. To zakl�te i brzydkie s"owo
RESTRUKTURYZACJA, kojarzone dotąd z górnictwem
czy hutnictwem, jest teraz najcz�Ęciej uŻywanym s"o-
wem wĘród ludzi teatru. Zobaczymy, co nas czeka.
Podobno nadejĘcie tej katastrofy, tego prawdziwego
za"amania przewidywane jest na wiosn� przysz"ego
roku.
Z drugiej strony publicznoĘ� ciągle jeszcze
przychodzi do teatru, m"odzieŻ wróci"a do poezji i mo-
Żemy myĘle� nie tylko o tym, Żeby ludzi bawi�, tym-
czasem na nowo nadszed", paradoksalnie, czas na
trudne tematy.
Mimo wszystko, dobrego dnia.
4 paędziernika 2001, czwartek, 8.15
Moi drodzy, otóŻ w dzieł
Ęwi�tego Franciszka,
patrona aktorów, opowiem Wam o swojej próŻnoĘci.
By"am w AsyŻu wielokrotnie. Bardzo lubi� to miasto,
jego uroda za kaŻdym razem mnie k"adzie na "opatki.
Nigdy tam nic nie kupowa"am, Żadnych pamiątek,
przedmiotów, nie jad"am w Żadnej z tamtejszych re-
8
stauracji. Atmosfera handlu i interesów dooko"a tego
sanktuarium zawsze mnie denerwowa"a. I nagle
w tym roku zobaczy"am w jednym z eleganckich bu-
tików przepi�kny, jedwabny, wzorowany na chił
-
skim, szal Christiana Diora za niema"e pieniądze.
Dzie"o sztuki. Tak "adnego nigdy nie widzia"am.
Czarny szal malowany w bladoróŻowe motyle, szczyt
kobiecoĘci, delikatnoĘci, przyjemnoĘci, próŻnoĘci
i zbytku, czyli wszystkiego, co przeczy idei Ęwi�tego
Franciszka. Zamkn�"am oczy i... go sobie ofiarowa-
"am. Chodzi"am z nim ca"y dzieł
, wtulając si� w nie-
go, blada i uszcz�Ęliwiona, i tylko co chwil�, na-
prawd� maleł
ką chwilk�, przeszkadza"o mi w moim
zadowoleniu dziwne, niejasne jakieĘ poczucie winy,
ale za kaŻdym razem, kiedy si� pojawia"o, odgania-
"am je niecierpliwym machni�ciem r�ki. Pod wieczór
schowa"am szal do walizki i nie bardzo chcia"am po-
tem o nim pami�ta�. Po powrocie do Polski okaza"o
si�, Że go nie mam, Że zginą" w tajemniczy sposób,
wsiąk" w ziemi�, rozp"yną" si� w jakiejĘ przestrzeni.
I... poczu"am si� lepiej. MyĘl� sobie, Że to Ęwi�ty
Franciszek mi go zabra" i da" bardziej potrzebującej.
Niech tak b�dzie. Czasem tylko sobie o nim myĘl�
i stwierdzam, Że do wielu sukien wieczorowych by mi
pasowa". Ale sukien teŻ mam za duŻo, wi�c nie ma
o czym mówi�.
Dobrego dnia.
Ach, zapomnia"abym, kolaudacja telewizyjna
ZazdroĘci udana, podoba"o si� bardzo. No i dobrze.
Esther Vilar teŻ si� podoba"o, bo dosta"a juŻ kaset�
i da"a znak.
9
6 paędziernika 2001, sobota, 15.29
Wczoraj widzia"am si� po latach z Istvanem
Szabó, wspania"ym w�gierskim reŻyserem, posiada-
czem Oscara za film Mefisto, w którym gra"am. Bar-
dzo si� lubimy. Istvan jest cz"owiekiem skromnym,
delikatnym, taktownym, rozsądnym. Spotkanie z nim
by"o mi"ym wytchnieniem i ulgą po nad�tych pozach
wielu artystów w naszym Ęrodowisku filmowym i ko-
niecznoĘci ciąg"ego oglądania i podziwiania ich pa-
wich ogonów. RozmawialiĘmy mi�dzy innymi o pro-
blemach w�gierskiej kinematografii, zapyta"am go,
co zamierza kr�ci�, o czym teraz naleŻy opowiada�,
jakie powinno by� to nowe europejskie kino. Odpowie-
dzia" ze smutkiem, Że nie wie, Że on moŻe opowiada�
tylko historie od siebie, przedstawiciela pokonanego,
odchodzącego pokolenia, które w doĘwiadczeniu
mia"o komunizm, system totalitarny, a w związku
z tym ma specjalne spojrzenie na wolno� jednostki,
na moralno�, zabarwione tamtymi, bardzo specyficz-
nymi kolorami idea"y i nie umie opowiada� inaczej,
z innej perspektywy. Ma poczucie przegranego Życia,
a takich facetów nikt dziĘ nie chce s"ucha�. Jego wi-
downią są ludzie w jego wieku i tylko troch� m"odsi.
Nie wie, jakiego bohatera szuka wspó"czesna Europa,
a opowieĘci, na które teraz mia"by ochot�, opowieĘci
o prostym, zwyk"ym cz"owieku to filmy dla wąskiej
widowni. UwaŻa teŻ, Że filmowanie wielkich dzie" lite-
ratury narodowej jest dzia"aniem na szkod� narodu. �e
jest w tym coĘ niemoralnego. �e prawdziwie wielka
literatura jest przeznaczona do czytania i zuboŻanie
jej ekranizacją jest przest�pstwem wobec w"asnej
kultury i w"asnego j�zyka.
10
Bardzo to by"o smutne spotkanie, a jednocze-
Ęnie sp�dzi"am z pi�knym, mądrym cz"owiekiem dwie
godziny, przywracające sprawom najprostszy wymiar,
ciep"o, rozsądek i logik�.
Do"ączam zdj�cie kwiatów, jakie mam w"aĘnie
w domu i którymi si� ciesz�, ciesz�. Gin� z rozkoszy
od ich zapachu.
Ą propos, gram Ma-
"ą Steinberg jeszcze tylko
dziĘ i jutro, w Teatrze Stu-
dio, a nie, jak wielu wi-
dzów myĘli, w Powszech-
nym, i tam idą po bilety.
Nast�pne spektakle war-
szawskie 2, 3, 4 listopada,
teŻ w Teatrze Studio,
a w mi�dzyczasie Tychy,
Ruda �ląska i Chorzów. Podoba si�! Podoba! A i mnie
jest z tą rolą dobrze. Lepiej. Wychodz� z domu na wie-
czorne przedstawienie po coĘ wi�cej niŻ zwykle. Teraz
jeszcze to, co napisa"am do programu tego spektaklu,
wyjaĘniając, dlaczego zaj�"am si� tym tekstem i po co
zrobi"am ten monodram:
 od dawna szuka"am tekstu, który by mnie
obchodzi" bardziej jako cz"owieka niŻ jako aktork�,
 szuka"am tekstu na wieczór, podczas którego
b�dzie chodzi"o o coĘ wi�cej, który b�dzie ludziom po-
trzebny  osobiĘcie ,
 boj� si� Ęmierci,
 jestem ciągle w szoku poporodowym i nic na
Ęwiecie nie obchodzi mnie i nie wzrusza tak jak dzieci,
 co jakiĘ czas wkurza mnie artystowska posta-
wa Ęrodowiska teatralnego,
11
 ...a moŻe uda"oby si� dzi�ki temu, co rozu-
miem, umiem jako aktorka, dzi�ki dwudziestopi�cio-
letniemu doĘwiadczeniu zawodowemu, komuĘ pomóc?
 ...a moŻe warto po"ączy� si"y teatru, fundacji,
nasze, i niech sobie pomagają nawzajem w sprawie
ludzkiej codziennej i powszechnej, a SZTUKó na chwi-
l� wys"a� do diab"a?
 ten tekst mnie zachwyca i wzrusza z kaŻdym
dniem coraz bardziej,
 lubi� w nim i to, Że w duŻej cz�Ęci nie rozu-
miem go tak naprawd�, tylko przeczuwam,
 ...ja teŻ uwaŻam, Że smutne rzeczy są pi�kne
i wype"niają cz"owieka w taki sposób, w jaki weso"e
nie są w stanie,
 szukanie sensu w"asnej Ęmierci jest pi�kną ideą,
 ...wielka jest myĘl, Że modlitwą moŻe by�
wszystko, co robimy, byle robi� to najlepiej, jak potra-
fimy,
 ...pewnego dnia w odpowiedzi na moje wąt-
pliwoĘci i niewiedz� dosta"am list:
Pani Krystyno, to jest niezwyk"y tekst! NIEZWY-
K�Y! PowaŻny, mistyczny  wr�cz kabalistyczny
i zna�, Że autor mia" wiele do czynienia z autorami ta-
kimi, jak Buber, Rosenzweig i inni. (...)
Sprawa Iskier BoŻych jest w ogóle w judaizmie
fundamentalna  mam wraŻenie, Że to klucz do tego
tekstu. KaŻdy cz"owiek zosta" stworzony tylko i wy-
"ącznie do wype"nienia konkretnej misji, dzie"a, czynu
i niezaleŻnie od tego, co b�dzie robi" na Ęwiecie,
wszystko zmierza do wyszukiwania �wi�tych Iskier
i kierowania ich do Stwórcy. One mieszkają  tak jak
mówi Ma"a  wsz�dzie: w ludziach, przedmiotach,
wydarzeniach, jeĘli cz"owiek jest w stanie dostrzec je
12
i wydoby�  wype"nia si� sens jego Życia. To, co Ona
mówi, to ma"y traktat w skrócie  o nich.
Cz"owiek moŻe by� autystycznym dzieckiem
albo fizycznym pracownikiem  misja pozostaje ta
sama. Przeczyta"am tekst rabinowi, jeszcze chcąc si�
upewni�, znawcy kaba"y, który to samo mi powie-
dzia", co i ja odczu"am, Że tekst ten, szczególnie trzy
ostatnie strony, to są g"�bokie rozwaŻania brzmiące
nie jak przemyĘlenia dziewczynki, ale wielkiego
m�drca, który zastanawia si� w godzinie Ęmierci, czy
jego misja zosta"a wype"niona. Sens i kszta"t tych
przemyĘleł
wskazują na to, Że Ma"a osiągn�"a bardzo
wysoki poziom widzenia Ęwiata poprzez przyj�cie
�wi�tych Iskier. Rabin dodaje, Że NA PEWNO swoją
misj� wype"ni"a.
Wielki Magid z Mi�dzyrzecza twierdzi", Że juŻ
samo uwierzenie w obecno� �wi�tych Iskier (Ma"a
uwierzy"a) wyzwala naturalną moŻliwoĘ� ich wydoby-
cia. (Wydoby"a cierpieniem, takim pogodnym) (...)
Ostatnie trzy strony Ma"ej  to jej moment
oĘwiecenia.
To jak ja, my rozumiemy t� sztuk�. Rozumienie
to jest oparte na rozumieniu Ęwiata poprzez mistycz-
ny judaizm. Ma"a Steinberg jest takim ma"ym cady-
kiem (caddik  sprawiedliwy), zmagającym si� ze
swoim zdrowiem, losem, pogodą i prostotą przyj�cia
tego losu, aby na koł
cu swej drogi zag"�bi� si� w roz-
waŻania o �wi�tych Iskrach, szukając odpowiedzi na
pytanie o sens swojego istnienia i swojej Ęmierci. Ona
w"aĘnie jest przekaęnikiem tych �wi�tych Iskier nie-
zdającym sobie nawet z tego sprawy. Przypomina
nam, Że one  są!
13
Taka historia jeszcze ą propos s"ów o panu Spud,
Że by"oby mu przykro, gdyby pani Stud nie zauwaŻa-
"a pi�kna i jego natury:
 Pewnego razu Baal Szem (twórca chasydy-
zmu) sta" w oknie swojego domu przy rynku. Patrzy"
na biegającego w kó"ko cz"owieka  zawo"a" go do sie-
bie i zapyta": Co robisz? Biegam za interesami  odpo-
wiedzia" tamten. A Baal Szem spyta": Czy spojrza"eĘ
dzisiaj cho� raz w niebo? Tamten odpowiedzia": Rebe,
ja nie mam czasu, musz� biega� za interesami, za
pieni�dzmi! Baal Szem powiedzia": Cz"owieku, za sto
lat nie b�dzie ciebie, tego rynku, domu, tych ludzi i co
jest w tym tak waŻnego, Żeby nie mie� czasu cho� raz
spojrze� w niebo .
Ma"a spojrza"a w niebo  zaj�"a si� ksiąŻką, któ-
rą dosta"a od swojego lekarza Bernsteina, uwierzy"a.
Za"ączam kabalistyczną  definicj� Iskier.
Duch BoŻy przebywa obecnie na wygnaniu. Sta"o
si� to wskutek zniszczenia  naczył
 (rozpadu materii)
pod wp"ywem promieniowania Ein Sof (mistyczne
Imi� Boga). Materia, upadając na dno wszechĘwiata,
skupi"a w sobie moce z"a. Emanacja BoŻa (Szechina)
zanurza si� w Ęwiecie materii. Boskie Ęwiat"o (Iskry)
popada w niewol� mocy ciemnoĘci. Rzeczy Ęwiata
znajdują si� w stanie wygnania. Tworzą dramatyczny
Izrael Bytów (naród obecnoĘci BoŻej) w diasporze.
I odtąd ca"e stworzenie wymaga odkupienia, powtór-
nego w"ączenia w nurt Życia. W tym kosmicznym
dziele najwaŻniejsza rola przypada cz"owiekowi. Jego
pos"annictwem i rolą kaŻdej istoty we wszechĘwiecie
staje si� restytucja porządku Ęwiata. Przywracanie
mu struktury zamierzonej przez Boga. Zbieranie
14
rozproszonych wĘród materii Iskier Szechiny (�wi�-
tych Iskier) i oddzielanie ich od z"a (o tym mówi
Ma"a, ona oddziela dobro od z"a swoim pogodnym
przyj�ciem losu).
Talmud twierdzi, Że kaŻda wydobyta �wi�ta
Iskra to cegie"ka, z której budowana jest Ęwiątynia
w niebiosach. Ma"a przyczyni"a si� do tego swoim ja.
Nie wiem, czy jasno si� tutaj wyrazi"am, tekst
jest niezwykle wzruszający, bardzo mądry i pi�kny.
Ch�tnie  jeĘli niewystarczająco jasno  wyjaĘni� 
moŻe dok"adniej. Prosz� napisa�. Pozdrowienia prze-
sy"am wielkie. M B
Opowiadano mi, Że ten tekst by" najpierw s"u-
chowiskiem radiowym, nagra"a ten monolog ma"a
dziewczynka, kiedy go emitowano w radiu, w ca"ej
Anglii ci�Żarówki zjecha"y na pobocza, bo kierowcy
chcieli go w spokoju wys"ucha�. Potem zrobiono film
telewizyjny na podstawie tego s"uchowiska, teŻ
z dzieckiem w roli g"ównej. Dopiero na koł
cu tekst
trafi" do teatru i tu odniós" prawdziwy sukces.
Po kilku wizytach w oĘrodku i obserwacji cho-
rych dzieci, ich zachował
i zachował
rodziców, zro-
zumia"am, Że porywam si� na coĘ, co daleko przekra-
cza moje moŻliwoĘci i kompetencje aktorki. A mimo to
pomyĘla"am, Że moŻe warto:
 Agata  siedemnastoletnia dziewczyna auty-
styczna, z którą si� zaprzyjaęni"am, umy"a w"osy
pierwszy raz od roku i zmieni"a ubranie na czeĘ� pój-
Ęcia do teatru.
 Podczas budowy oĘrodka pomocy dzieciom
autystycznym i ich rodzinom, oĘrodka Fundacji Sy-
15
napsis, by"am obecna przy wkopywaniu kamienia
w�gielnego, z ówczesnym prezydentem Warszawy
wiesza"am wiech� na wi�ębie dachowej, i ja w koł
cu
przecina"am wst�g�, otwierając pierwszy skromny pa-
wilon  w tym oĘrodku spotka"am si� na nowo ze
Ęwiatem ludzi dobrych, mi"ych, przychylnych Ęwiatu
i bezinteresownych. Dla których pomoc innym jest
sensem Życia. Za to spotkanie jestem bardzo wdzi�cz-
na, bo zapomnia"am juŻ, Że taki Ęwiat, w tak czystej
formie, istnieje.
 Interesując si� tematem autyzmu, trafi"am na
angielski film dokumentalny Historia ma"ego Tito,
który moim zdaniem ogląda" Lee Hall i zainspirowany
nim napisa" ten tekst. Film pokazuje zupe"nie wyjąt-
kowego, dwunastoletniego autystycznego ch"opca,
Żyjącego w Indiach. Dziecko o nadzwyczajnych zdol-
noĘciach literackich, zdumiewająco rozwini�te inte-
lektualnie i o wielkiej wraŻliwoĘci. Jest to takŻe film
o jego matce. Postanowi"am wzią� Tito, a takŻe jego
matk�, za mój wzór przy pracy nad tą rolą. To niezwy-
k"y film.
M�Żczyęni i kobiety zachodzą w g"ow�, co ro-
bi�. Lekarze uŻywają róŻnych terminologii, Żeby mnie
opisa�. A ja po prostu si� zastanawiam, lecz myĘli
mnie przerastają. KaŻdy mój ruch pokazuje, jak bar-
dzo jestem schwytany w pu"apk�. Mój Ęwiat jest
Ęwiatem wątpliwoĘci, Ęwiatem zmierzającym p�dem
do zagubienia. (...)
KiedyĘ powiedzia" do mnie:  Mamo, nie czuj�
swojego cia"a... Mia" problem z odczuwaniem bólu.
Widzia"am, jak upad" i zrani" si� w kolano, lecz kiedy
go zapyta"am, gdzie go boli, nie potrafi" mi pokaza�.
16
Zrozumia"am, Że on nie ma Żadnego wyobraŻenia
o swoim ciele i zacz�"am go uczy� przed lustrem,
gdzie jest jego twarz, r�ka, d"oł
. Innym razem poskar-
Ży" mi si�:  Gdy widz�, przestaj� s"ysze�, gdy s"ysz�,
nie widz�.
Tito uwielbia muzyk�, sp�dza ca"e godziny, s"u-
chając jej. Daje mu ona poczucie bezpieczeł
stwa,
uspokaja. Autystycy postrzegają Ęwiat zupe"nie ina-
czej niŻ my, Żyją w ciąg"ej obawie, bo nie potrafią
przewidzie�, co b�dzie si� dzia"o w kaŻdej nast�pnej
minucie. Pewnego dnia Tito napisa":
W ciągu minuty tyle moŻe si� wydarzy�,
To lub tamto,
Troch� tego i troch� tamtego.
Ca"e to i nic tamtego.
Lub ca"e tamto i nic tego.
PoniewaŻ to ty decydujesz, co jest waŻne,
To czy tamto.
KiedyĘ nagle wyzna":  Kiedy marzenia si� roz-
padają, to boli. Innego dnia powiedzia":  Łle wyglą-
dam. Nie mog� sprawi�, Żeby moja twarz wygląda"a
dobrze. Nie lubi� zniekszta"ceł
, a jestem zniekszta"-
cony. I pyta":  Czy ludzie si� ze mnie Ęmieją? Czy je-
stem Ęmieszny? Czy wyglądam na wariata? Martwi�
si� swoim wyglądem i sposobem mówienia.
Dawno, dawno temu,
Gdy jeszcze nic nie by"o,
A Bogu si� nudzi"o,
Wtedy zrobi" wszystko.
Potem znudzi" si�
Tym wszystkim,
Co by"o idealne,
17
I postanowi" niektóre rzeczy zdeformowa�.
Zrobi" troch� takich jak ja,
Którzy podobno stracili rozum.
Wstydz� si� próbowa� t� rol�. Wstydz� si�
przed samą sobą. B�d� si� wstydzi"a to gra�. Jest
w tym coĘ nienaturalnie, nieteatralnie intymnego.
Widzia"am spektakl londył
ski grany teŻ przez
aktork� w moim wieku. Ludzie s"uchali jej, Ęmiali si�
i p"akali. Patrzy"am na t� sal� zdumiona. Ona nie ro-
bi"a nic specjalnego, w"aĘciwie w ogóle nie robi"a
nic, tylko mówi"a. Dlatego si� odwaŻy"am.
Koł
cz� t� bezradną pisanin� wierszem Tito.
Bezradna wobec zadania, które przede mną stoi.
W miejscu zwanym GdzieĘ mieszka"o szcz�Ęcie.
To GdzieĘ by"o rajem.
Lecz pewnego dnia, z miejsca zwanego Znikąd
przyszed" smutek.
Szcz�Ęcie poprosi"o smutek, aby opuĘci" miej-
sce zwane GdzieĘ.
Smutek wróci" do Nikąd i zamieszka" w sercach
ludzi dobrych i litoĘciwych,
PoniewaŻ oni nigdy nie odmawiają nikomu
miejsca.
JeĘli wi�c czujesz cierpienie cz"owieka, który
straci" rozum,
JeĘli boli ci� serce na temat "zy w czyichĘ
oczach,
JeĘli jesteĘ gotów przyją� taką osob� i jej po-
móc,
MoŻesz by� pewien, Że nosisz w sercu smutek.
18
7 paędziernika 2001, niedziela, 10.03
By"am sobie wczoraj po po"udniu na ostatnim
Woodym Allenie. Musia"am si� poĘmia�. Organizm si�
tego domaga". I rzeczywiĘcie bawi"am si� wyĘmieni-
cie, tyle tylko, Że sama. Na sali kinowej wĘród kilku-
dziesi�ciu osób Ęmia"am si� i cieszy"am, dając temu
g"oĘno wyraz, tylko ja. Czy jestem jakaĘ inna od in-
nych? Zastanowi"o mnie to. Tego si� boj�. To dla ak-
torki niebezpieczne.
Spotkania po Ma"ej... z publicznoĘcią bardzo
dobre. Zostaje duŻo ludzi. Zadają pytania. �wietnie.
Dobrego dnia. CzytaliĘcie t� Orian� Fallaci
w  Wyborczej ? To po 11 wrzeĘnia napisane?!
8 paędziernika 2001, poniedzia"ek, 7.15
Wczoraj, kiedy gra"am Ma"ą, Amerykanie rozpo-
cz�li operacj� wojskową w Afganistanie. Ca"y Ęwiat
czeka" na to prawie od miesiąca. �ycz� z ca"ego serca
powodzenia tej akcji i jak najmniejszych ofiar w nie-
winnych ludziach. Mam nadziej�, Że to prawda, iŻ
jednoczeĘnie z atakiem Ameryka zacz�"a ogromną
akcj� humanitarną dla uciekinierów z Afganistanu
i ludnoĘci cywilnej.
Dobrego dnia. Jad� gra� Opowiadania do W"o-
c"awka. Ca"ą noc sp�dzi"am znów przed ekranem tele-
wizora, Ęledząc wydarzenia.
9 paędziernika 2001, wtorek, 8.25
Przede wszystkim W"oc"awek i publiczno� tam
 boska. Dwie nabite zadowolone sale. Jak zwykle.
19
Ten teatr jest po prostu nadzwyczajny. Jest to teatr
impresaryjny. W poprzednim sezonie zagrali ponad
dwieĘcie spektakli sprowadzonych z ca"ej Polski. Gra-
ją tam wi�kszoĘ� premier warszawskich, do których
dekoracje mieszczą si� na tamtejszej scenie. Od kilku-
nastu lat gram tam wszystko, co umiem, jeĘli tylko
scenografia na to pozwala. JeĘli nie, ci najbardziej
zagorzali widzowie wynajmują
autokar i przyjeŻdŻają do War-
szawy. Nieprawdopodobne. I jak
zwykle jest to zas"uga ludzi.
Dyrekcji tego teatru, która od
lat si� stara, aby by"o to miej-
sce niezwyk"e, atrakcyjne, wy-
pracowuje nawyk chodzenia do
teatru, pozytywny snobizm.
Zdj�cie z wczoraj. Zrobi"yĘmy je sobie tuŻ po
zakoł
czeniu spektaklu, w dekoracji.
Przys"ano mi mailem szmonces. S"odki, wi�c go
Wam daj� w prezencie. UĘmiechnijcie si� mimo tej
wojny.
Icek Unkelbaum chcia" zosta� sprzedawcą
w najwi�kszym sklepie w mieĘcie i sp�dzi" mnóstwo
czasu, usi"ując dosta� si� do kogoĘ z zarządu, aŻ
wreszcie mu si� uda"o i zaczą" przekonywa� dyrekto-
ra, jak b�dzie doskona"y w tej roli i jak bardzo po-
wi�kszy obroty firmy. W rezultacie, dyrektor zm�czony
tyradą Icka zezwoli" na jego zatrudnienie. Po pewnym
czasie dyrektor zawo"a" ksi�gowego i zapyta" o efekty
pracy Icka zatrudnionego w dziale ogólnym. Odpo-
wiedę brzmia"a: Icek dziesi�ciokrotnie powi�kszy"
obroty. Zaintrygowany dyrektor zszed" do dzia"u ogól-
20
nego, staną" za filarem i zaczą" obserwowa� prac�
Icka. A Icek handluje...
 Widzisz pan, kupisz pan sobie takie w�dkie
i ile masz pan z tego przyjemnoĘci. �owisz pan sobie,
s"oneczko panu piegi przypala, ryba sie pluszcze, sam
raj! Ale co? B�dziesz pan tak sta" godzinami? Kupu-
jesz pan sobie takie nasze ma"e krzese"eczkie. Sia-
dasz sobie na krzese"eczkie, moczysz pan w�dki, s"o-
neczko panu piegi przypala, ryba si� pluszcze, sam
raj! Ale wisz pan, ryba to narowiste zwierz�cie jest,
ona ma swoje fochy i najlepiej bierze w deszcz. To b�-
dziesz si� pan moczy" w tem deszczu jak g"upi? Nie,
kupujesz pan sobie nasz niezawodny parasol. �owisz
pan sobie niezaleŻnie od wilgotnoĘci powietrza, ryba
si� pluszcze, sam raj! Ale deszcz, cholera, lubi czasa-
mi zacina� i, cho� pod parasolem, boczki mogą panu
zamokną�. To kupujesz pan sobie pereline solidnie
gumowaną, oczywiĘcie, naszy firmy, i g"upi deszcz
moŻe panu nagwizda�. Siedzisz pan sobie przyzwo-
icie ogacony pereliną, ryba si� pluszcze, sam raj!
Wszystko git, ale jak ryba nie chce bra� w dzieł
, to na
pewno b�dzie bra"a w nocy. To co, b�dziesz pan tak
siedzia" na tem naszem, cho� niemoŻebnie wygod-
nem, z przeproszeniem, krzese"eczkie. Nogi panu
Ęcierpną. Troszkie luzu jem si� naleŻy. Kupujesz pan
sobie nasz materacyk i kocyk do okrycia (w razie ch"o-
du). LeŻysz pan sobie pod kocykiem na naszem mate-
racyku, krzese"eczkie z pereliną i parasolem czekają
sobie na lepszą okazje, dla wygody oczu przyĘwiecasz
pan sobie naszą latareczką, jak si� okaŻe, Że ryba si�
zahaczy"a. JuŻ si� ona, zaraza, nie pluszcze, tylko
wrzucasz ją pan sobie naszym podbierakiem do na-
szego wiadereczkie, sam raj!
21
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiązki audio,
e-booki .