W przypadku pytań
lub wątpliwości skontaktuj
Oświetlenie placu budowy
się z najbliższym specjalistą
BHP lub wejdz
na:
9.5
www.skanska.pl/bhp,
i stanowisk pracy
one.skanska/bhp
Standard pracy
Standard ten:
Standard ten zawiera minimum wymagań, jakie należy spełnić dla zapewnienia
właściwego oświetlenia placu budowy i stanowisk pracy.
" zawiera wymagania
wynikajÄ…ce z prawa
i norm polskich
Oświetlenie stanowisk pracy jest ważnym elementem organizacji pracy. Brak oświetlenia,
oraz wewnętrznych
niewłaściwy dobór jego rodzaju i parametrów zmniejszają komfort pracy, wpływają na jej
uregulowań Skanska S.A.
tempo i jakość oraz mogą być z
ródłem wielu zagrożeń skutkujących wypadkami.
" jest obligatoryjny dla
wszystkich jednostek
Skanska S.A.
" pomaga zapewnić
bezpieczne i skuteczne
praktyki podczas prac.
A. Wymagania ogólne spełnia oświetlenie uzyskane za pomocą
świetlików (górne), które zapewniają
1. Dobre oświetlenie miejsca pracy zmniejsza równomierność światła i kąt jego padania
wypadkowość, zwiększa wydajność pracy, zbliżony do warunków oświetlenia na
wpływa korzystnie na jakość produkcji, zewnątrz.
a także zapobiega przedwczesnemu 2. Ogólnie stosowane jest oświetlenie boczne,
osłabieniu wzroku, poprawia samopoczucie przez otwory okienne.
i zwiększa pewność działania. 3. Oświetlenie boczne jest mniej korzystne od
2. Najbardziej korzystne dla wzroku człowieka górnego ze względu na kierunek padania
jest oświetlenie naturalne. światła oraz zmniejszanie się jego natężenia
3. Należy dążyć do tego, aby sztuczne w miarę oddalania się od okien.
oświetlenie stanowisk i pomieszczeń pracy 4. Stosunek powierzchni okien (w świetle)
było zbliżone do oświetlenia naturalnego. do powierzchni podłogi powinien
4. Gdy światło dzienne jest niewystarczające wynosić nie mniej niż 1:8 dla pomieszczeń
oraz o zmroku i w nocy należy zapewnić przeznaczonych do stałego pobytu ludzi.
dostateczne oświetlenie sztuczne.
5. W pomieszczeniach stałej pracy należy C. Oświetlenie sztuczne pomieszczeń
zapewnić oświetlenie dzienne, chyba że jest
to niemożliwe lub niewskazane ze względu 1. Podstawowym parametrem oświetlenia
na technologiÄ™ produkcji, a na stosowanie sztucznego (elektrycznego) jest jego
oświetlenia wyłącznie elektrycznego natężenie (jasność).
pracodawca uzyskał zgodę właściwych 2. Dla danych rodzajów czynności
organów: wojewódzkiego inspektora wykonywanych na stanowisku pracy lub
sanitarnego, okręgowego inspektora pracy. rodzaju pomieszczeń, w których znajdują
6. Oświetlenie dzienne stanowisk pracy powinno się stanowiska pracy ustala się wymagane
być dostosowane do rodzaju wykonywanych najmniejsze, dopuszczalne natężenia
prac i wymaganej dokładności. oświetlenia, określone w przepisach
7. W pomieszczeniach pracy, w których szczegółowych.
oświetlenie naturalne jest niewystarczające, 3. Najmniejsze, dopuszczalne średnie
niezależnie od tego rodzaju oświetlenia, natężenie oświetlenia dla określonych
należy zapewnić oświetlenie elektryczne, rodzajów czynności lub pomieszczeń
zgodne z normami. zawarto w tabeli.
B. Oświetlenie naturalne (dzienne)
pomieszczeń
1. Wymagania oświetlenia naturalnego
Wersja 1.0 (dziennego) pomieszczeń pracy najlepiej
Standard 9.5 1
Najmniejsze
dopuszczalne średnie Rodzaje czynności, pomieszczenia
natężenie oświetlenia (lx)
50 Krótkotrwałe przebywanie, połączone z wykonywaniem prostych czynności, np.:
- magazynowanie towarów różnych, przy których zachodzi konieczność ich
poszukiwania
- urządzenia produkcyjne bez obsługi ręcznej
Pomieszczenia:
- korytarze i schody
100 Praca nieciągła i czynności dorywcze przy bardzo ograniczonych wymaganiach
wzrokowych, np.:
- urządzenia technologiczne obsługiwane sporadycznie, obsługa kotłów
centralnego ogrzewania
Pomieszczenia:
- pomieszczenia sanitarne
- hole wejściowe
200 Praca przy ograniczonych wymaganiach wzrokowych, np.:
- mało dokładne prace ślusarskie i na obrabiarkach do metali
Pomieszczenia:
- jadalnie, bufety, świetlice
- portiernie
- pomieszczenia biurowe
- powielarnie
500 Praca przy dużych wymaganiach wzrokowych, np.:
- dokładne prace ślusarskie i prace na maszynach do metali
- pisanie ręczne, czytanie, obsługiwanie klawiatury, przetwarzanie danych,
stała praca na maszynach biurowych
Pomieszczenia:
- ze stanowiskami projektowania wspomaganymi komputerowo
- sale posiedzeń i konferencyjne
750 Długotrwała i wytężona praca wzrokowa, np.:
- bardzo dokładne prace ślusarskie i prace na maszynach do metali
- prace kreślarskie
Tabela przedstawiająca dopuszczalne średnie natężenia oświetlenia podczas wykonywaniu różnych czynności, w niektórych
pomieszczeniach
stosujemy oprawy kierujące strumień
4. Obok natężenia oświetlenia innym bardzo
świetlny bezpośrednio w dół (Rys. 2)
ważnym jego czynnikiem oświetlenia jest
ª% do oÅ›wietlenia poÅ›redniego stosujemy
jego równomierność.
oprawy kierujące strumień świetlny na
5. Równomierność oświetlenia jest określana
sufit i górne partie ścian (Rys. 3)
jako stosunek najmniejszego natężenia
ª% do oÅ›wietlenia półpoÅ›redniego
oświetlenia do średniego natężenia
(mieszanego) stosujemy oprawy kierujÄ…ce
oświetlenia na danej powierzchni, przy
Rys. 1 Rodzaje oświetlenia strumień świetlny zarówno na dół, jak
czym nie powinien on być większy niż 1:5.
i na sufit oraz na ściany boczne (Rys. 4).
6. Równomierność oświetlenia sztucznego
zależy w dużym stopniu od sposobu
D. Oświetlenie placu budowy
rozmieszczenia lamp.
7. Pod względem równomierności oświetlenia
1. Oprawy oświetleniowe przeznaczone do
rozróżniamy systemy:
oświetlenia placu budowy powinny być
ª% ogólne  realizowane za pomocÄ… lamp
montowane na słupach, masztach i wieżach
symetrycznie zawieszonych u stropu
(Rys. 5).
ª% miejscowe  realizowane za pomocÄ… lamp
umieszczonych przy stanowisku pracy
Rys. 2 Oprawa przy
ª% zÅ‚ożone (mieszane)  bÄ™dÄ…ce poÅ‚Ä…czeniem
oświetleniu bezpośrednim
dwóch ww. systemów (Rys. 1).
8. Najkorzystniejsze dla wzroku człowieka
pod względem równomierności jest
oświetlenie ogólne, przy czym jest ono mało
ekonomiczne.
9. Zjawisko olśnienia jest jednym z głównych
zagrożeń ze strony oświetlenia.
10. Dla wyeliminowania lub ograniczenia
zjawiska olśnienia promieniami słonecznymi
Rys.3 Oprawa przy
należy stosować w oknach zasłony, żaluzje
oświetleniu pośrednim
lub inne środki techniczne.
11. Dla wyeliminowania lub ograniczenia
zjawiska olśnienia przy oświetleniu
sztucznym należy stosować oprawy
zapobiegające bezpośredniemu dotarciu
światła do oczu lub powodujące
Rys. 5 Oświetlenie placu budowy
rozproszenie światła.
12. Zasady doboru opraw do oświetlenia
2. Słupy powinny mieć wysokość od 3 do 20 m
Rys. 4 Oprawa przy sztucznego:
oraz wysięgniki o długości do 3 m.
oświetleniu półpośrednim
ª% do oÅ›wietlenia bezpoÅ›redniego
2
3. MinimalnÄ… wysokość zawieszenia opraw ª% jeżeli urzÄ…dzenie byÅ‚o nieczynne przez
w zależności od mocy z
ródła określają ponad miesiąc
przepisy szczegółowe. Zawarto je w tabeli: ª% po jego przemieszczeniu
ª% po dokonaniu zmian i napraw części
Moc z
ródła (lampa Minimalna
elektrycznych i mechanicznych.
rtęciowa lub wysokość
9. Szczegółowe wytyczne dotyczące ochrony
metalihalogenkowa)  W zawieszenia  m
przed porażeniem prądem elektrycznym
80 3,2
zawarto w standardzie szczegółowym
125 3,7
 4.3 Ochrona przed porażeniem prądem
250 4,3
elektrycznym. Pomiary ochronne .
400 6,1
10. Punkty świetlne powinny być tak
700 7,3
rozmieszczone, aby zapewniały odczytanie
1000 8,6
tablic i znaków ostrzegawczych oraz znaków
sygnalizacji ruchu na terenie placu budowy.
4. Do oświetlenia terenów zewnętrznych
11. Słupy z punktami świetlnymi na drogach
przez krótki okres czasu  podczas montażu
znajdujÄ…cych siÄ™ na placu budowy powinny
urządzeń, prac w wykopach oraz do
być rozmieszczone wzdłuż dróg, na ich
oświetlenia wnętrz w czasie wykonywania prac
skrzyżowaniach lub rozgałęzieniach.
budowlanych korzysta się ze statywów (Rys. 6).
Na łukach dróg, przy jednostronnym
oświetleniu, słupy należy ustawiać po
stronie zewnętrznej łuku.
12. Oświetlenie terenu budowy oraz
poszczególnych, a zwłaszcza
niestacjonarnych stanowisk pracy, powinno
być tak zaprojektowane, aby pracownicy
mogli swobodnie poruszać się po całym
obszarze oraz aby widzieli wyraz
nie
przedmioty pracy wzrokowej podczas
wykonywania prac.
E. Oświetlenie bezpieczeństwa
1. W miejscach szczególnie niebezpiecznych
należy zainstalować niezależne systemy
oświetleniowe, które zapewnią zauważanie
przeszkód występujących w obszarze
budowy oraz umożliwią bezpieczne
dokończenie wykonywanych czynności
w razie przerwy w działaniu oświetlenia
podstawowego.
2. W sztolniach i galeriach zapór należy
zainstalować oświetlenie ewakuacyjne,
z niezależnym z
ródłem zasilania, które
umożliwi ewakuację ludzi w razie przerwy
Rys. 6 Oświetlenie na statywach
w dostawie prądu lub awarii oświetlenia
5. Urządzenia oświetleniowe powinny
podstawowego.
być utrzymywane w sprawności dzięki
przeprowadzanym regularnie zabiegom
F. Uwagi końcowe
konserwacyjnym  czyszczeniu, myciu,
a także wymianie niesprawnych z
ródeł
1. Eksploatacja urządzeń oświetleniowych
światła.
może być prowadzona tylko przez osoby
6. Wszystkie urzÄ…dzenia elektroenergetyczne
posiadajÄ…ce odpowiednie kwalifikacje.
powinny zapewniać ochronę przed
2. Dla właściwego określenia natężenia
porażeniem prądem elektrycznym
i równomierności oświetlenia w stałych
i być dostosowane do warunków
pomieszczeniach pracy akredytowane
środowiskowych panujących w miejscu ich
laboratorium ochrony pracy powinno
zainstalowania.
przeprowadzić pomiar oświetlenia.
7. Wykonanie wszelkich instalacji
3. Żurawie, maszty lub inne wysokie
elektroenergetycznych, w tym
konstrukcje w porze nocnej i o zmroku
tymczasowych instalacji na placu budowy,
powinny mieć na najwyższych punktach
powinno być zgodne z wymaganiami
oświetlenie pozycyjne koloru czerwonego.
zawartymi w standardach szczegółowych:
4. Bez względu na to, czy posługujemy się
 4.1 Organizacja pracy przy urzÄ…dzeniach
światłem naturalnym czy sztucznym 
elektroenergetycznych i  4.5 Instalacje
czystość okien, świetlików, sufitów, ścian
i urzÄ…dzenia elektroenergetyczne
oraz kolor ścian i sufitów ma ogromny
i niskoprÄ…dowe .
wpływ na jasność wnętrz.
8. Instalacje oświetleniowe na placu budowy
5. Okna i świetliki powinny być wyposażone
powinny być co najmniej dwa razy w roku
w odpowiednie urzÄ…dzenia eliminujÄ…ce
kontrolowane przez uprawnione osoby,
nadmierne operowanie promieni
a także przed uruchomieniem urządzenia:
słonecznych padających na stanowiska pracy.
Wersja 1.0
Standard 9.5 3