Tertulian


TertullianQuintus Septimus Florens Tertullianus (ok. 160 - 230), rzymski teolog, nawrócony na chrześcijaństwo w 197 roku, stał się jego najzacieklejszym w owym czasie obrońcą. Niektóre z poglądów Tertuliana odbiegały od głównego nurtu ówczesnej filozofii chrześcijańskiej, zwłaszcza jego surowe poglądy na grzech i przebaczenie. Tertulian przystąpił do montanistów, głoszących rygoryzm moralny i konieczność ascezy. Wyznawał poglądy millenarystyczne. Zaliczany jest do najwybitniejszych pisarzy starochrześcijańskich.

Tertulian odrzucił cechujące np. Orygenesa łączenie nauki chrześcijańskiej z grecką filozofią jako bezużyteczne, niemożliwe i szkodliwe (ponieważ prowadzi do pychy i herezji). Prawda chrześcijańska jest jedyną potrzebną i osiągalną prawdą, a dostęp do niej uzyskujemy nie rozumem, ale wiarą. Stąd wywodziła się znana formuła Tertuliana, zawarta w dziele De Carne Christi (O Ciele Chrystusa): Et mortuus est Dei Filius, prorsus credibile est, quia ineptum est. Et sepultus resurrexit; certum est, quia impossibile est (I umarł Syn Boży, co wręcz dlatego jest wiarygodne, że jest niedorzeczne. I złożony w grobie zmartwychwstał
to jest pewne, bo niemożliwe). "Krew męczenników jest nasieniem Kościoła", "Jednością heretyków jest schizma". Często przypisywane Tertulianowi dictum "wierzę, ponieważ to absurd" (credo, quia absurdum), nie wyszło nigdy spod jego pióra.

Tertulian był pierwszym teologiem chrześcijańskim, który posługiwał się łaciną. To dzięki niemu zrodziła się tzw. łacina kościelna. Dla Tertuliana chrześcijanie byli nadludźmi, kierowanymi przez ducha, co zgadzało się z pawłową koncepcją Kościoła.

Tertulian jako jeden z pierwszych dostrzegł, do czego prowadzi ekspansja człowieka: "Staliśmy się dla świata ciężarem... przyroda już dłużej nie jest w stanie nas wyżywić. Zaiste, zarazę i głód, i wojny, i trzęsienia ziemi należy postrzegać jako lek dla narodów, sposób na ograniczenie nadmiernego rozrostu rasy ludzkiej."