5R]G]LD�
=QDF]HQLH GLDJUDPŃZ
VWUXNWXU SR�ńF]RQ\FK
U ytkowanie zło onych systemów informatycznych wi e si ze specyficznymi po-
trzebami realizacji cz stkowych zada i celów. Diagramy struktury zazwyczaj odpowia-
daj pełnemu zakresowi dokumentacji statyki danego systemu. W trakcie u ytkowania
systemu realizowane s funkcje okre lone przez przypadki u ycia, w tki lub operacje.
W realizacji tych specyficznych funkcji uczestnicz ró ne kategorie modelowania
statyki. Istnieje w zwi zku z tym potrzeba dokumentowania ich współdziałania dla wy-
cinka systemu. I tak dla sprecyzowanego wycinka, modułu systemu:
t w systemie bankowym opisywanym współdziałaniem spłaty kredytów mog
być monitorowane,
t w systemie szpitalnym operacje mog być harmonogramowane,
t w systemie ratownictwa miejskiego wypadek mo e być monitorowany.
Do realizacji tego wycinkowego zadania dobiera si zespół współdziałaj cych elemen-
tów systemu. Takie rozwi zania istniały w wersjach 1.x j zyka UML w ramach diagra-
mów współdziałania, charakteryzuj c si ograniczonym zestawem kategorii poj ciowych.
W wersji 2.0 omawian koncepcj rozwini to w postaci nowego, autonomicznego
rodzaju diagramów UML  diagramów struktur poł czonych.
D:\! AAA DZISIAJ\J zyk UML 2.0 w modelowaniu systemów informatycznych\06 poprawki\12.doc (05-11-10) 299
 &]� Ł , 0 3RGVWDZ\ M�]\ND 80/
3RGVWDZRZH NDWHJRULH SRM�FLRZH
RUD] QRWDFMD JUDILF]QD
Diagramy struktur poł czonych ci le wi si z istot poj cia współdziałanie (ang.
cooperation).
:VSŃ�G]LD�DQLH MHVW VSHF\ILNDFMń SR ńGDQHM IXQNFMRQDOQR FL ]HVWDZX SRZLń]DQ\FK
L ZVSŃ�SUDFXMńF\FK NODV\ILNDWRUŃZ ] NWŃU\FK ND G\ SH�QL GHG\NRZDQń URO�
Współdziałanie dokumentuje si na diagramach struktur poł czonych.
'LDJUDP VWUXNWXU SR�ńF]RQ\FK WR JUDILF]QH SU]HGVWDZLHQLH Z]DMHPQLH ZVSŃ�G]LD�D
MńF\FK F]� FL GOD RVLńJQL�FLD SR ńGDQHM IXQNFMRQDOQR FL ZVSŃ�G]LD�DQLD
Kategoriami poj ciowymi diagramu struktur poł czonych s :
t współdziałanie,
t cz ć,
t poł czenie,
t interfejs,
t konektor składany,
t port.
Ich notacj graficzn przedstawia tabela 12.1.
Poj cie cz ci współdziałania (ang. part) obejmuje i uogólnia klasy, obiekty, atrybuty,
operacje, przypadki u ycia, komponenty, w zły oraz inne współdziałania. Cz ci te
pełni we współdziałaniu okre lone role. Z kolei poł czenia (ang. connections) mog
przybrać postać asocjacji (najpowszechniej), konektora składanego czy te zale no-
ci. Diagramy struktur poł czonych wykorzystuj alternatywne notacje odpowiadaj -
ce poziomom:
t konceptualnemu  rysunek 12.1,
t implementacyjnemu  rysunek 12.2,
t wyst pieniowemu  rysunek 12.3.
Przykład diagramu struktur poł czonych specyfikuj cego wewn trzn struktur współ-
działania zaprezentowano na rysunku 12.1. Przedstawia on współdziałanie Licytowa-
nie, b d ce wycinkiem funkcjonalno ci aukcji internetowej.
300 (05-11-10) D:\! AAA DZISIAJ\J zyk UML 2.0 w modelowaniu systemów informatycznych\06 poprawki\12.doc
5R]G]LD� 0 'LDJUDP VWUXNWXU SR�ńF]RQ\FK
7DEHOD Kategorie modelowania diagramów struktur poł czonych
1D]ZD 1RWDFMD
Współdziałanie
Zgłoszenie
wypadku
Cz ć
Poszkodowany
Poł czenie
Interfejs
Konektor składany
Port
5\VXQHN
Diagram struktur
Aukcja
poł czonych
Oferuj cy
Licytuj cy
* 1
ListaAsortymentu
Współdziałanie to składa si z trzech cz ci  Licytuj cego, Oferuj cego oraz Listy-
Asortymentu, powi zanych zwi zkiem asocjacji oraz konektorami składanymi, zawie-
raj cymi interfejsy i porty.
W praktyce w systemie:
t rol Licytuj cego spełnia obiekt klasy Kupuj cy,
t rol Oferuj cego  obiekt klasy Sprzedaj cy,
t rol ListyAsortymentu  interfejs IOfertaAukcji.
Opisane wykorzystanie konkretnego współdziałania ilustruje rysunek 12.2.
D:\! AAA DZISIAJ\J zyk UML 2.0 w modelowaniu systemów informatycznych\06 poprawki\12.doc (05-11-10) 301
 &]� Ł , 0 3RGVWDZ\ M�]\ND 80/
5\VXQHN
Kupuj cy
Współdziałanie
Licytuj cy Aukcja
z przypisanymi
- idUczestnika: long
klasyfikatorami
systemu + dodajOcen ()
Sprzedaj cy Oferuj cy
- idUczestnika: long
- ocena: String
ListaAsortymentu
- kodSprzeda y: String
IOfertaAukcji
+ przydzielKodSprzeda y()
Tak wyspecyfikowany diagram struktur poł czonych jest u ytkowany w systemie
w postaci konkretnych instancji współdziała , cz ci oraz poł cze . Mo na to ozna-
czać na wyst pieniowym diagramie struktur poł czonych poprzez podanie nazw ich
instancji, np. Licytowanie : Aukcja (rysunek 12.3).
5\VXQHN
Licytowanie
Licytuj cy Licytowanie :
Wyrzykowski :
jako wyst pienie
Aukcja
Kupuj cy
współdziałania
Oferuj cy
Marcinkowski :
Sprzedaj cy
ListaAsortymentu
IOfertaAukcji
3URFHV WZRU]HQLD
GLDJUDPX VWUXNWXU SR�ńF]RQ\FK
Proces tworzenia diagramów struktur poł czonych mo na podzielić na nast puj ce etapy:
okre lenie zakresu i nazwy współdziałania;
identyfikacja poszczególnych cz ci: klas, obiektów, przypadków u ycia itd.,
jak równie ich ról;
wyspecyfikowanie poł cze ;
302 (05-11-10) D:\! AAA DZISIAJ\J zyk UML 2.0 w modelowaniu systemów informatycznych\06 poprawki\12.doc
5R]G]LD� 0 'LDJUDP VWUXNWXU SR�ńF]RQ\FK
zsyntetyzowanie implementacyjnego diagramu struktur poł czonych poprzez
przypisanie klasyfikatorów systemu do opracowanego współdziałania oraz
wskazanie konkretnych jego wyst pie .
3RGVWDZRZH SRM�FLD
Cz ć Diagram komponentów
Atrybut Diagram obiektów
Klasa Diagram pakietów
Komponent Diagram rozlokowania
Obiekt Diagram struktur poł czonych
Operacja Definicja
Przypadek u ycia Proces tworzenia
W zeł Poł czenie
Diagram dynamiki Asocjacja
Diagram czynno ci Konektor składany
Diagram harmonogramowania Zale no ć
Diagram komunikacji Interfejs
Diagram maszyny stanowej Udost pniaj cy
Diagram przypadków u ycia Pozyskuj cy
Diagram sekwencji Port
Diagram sterowania interakcj Rola
Diagram struktury W tek
Diagram klas Współdziałanie
3\WDQLD L ]DGDQLD
Uzasadnij tworzenie diagramów struktur poł czonych.
Jak nale y rozumieć poj cie współdziałania w aspekcie diagramu struktur
poł czonych?
Wska kategorie poj ciowe diagramu struktur poł czonych.
D:\! AAA DZISIAJ\J zyk UML 2.0 w modelowaniu systemów informatycznych\06 poprawki\12.doc (05-11-10) 303
 &]� Ł , 0 3RGVWDZ\ M�]\ND 80/
Przedstaw na diagramie współdziałania systemu wspomagaj cego
funkcjonowanie uczelni zwi zane z:
t rejestracj studenta,
t wypo yczeniem ksi ki z biblioteki uczelnianej,
t rozliczeniem indeksów.
Na podstawie wybranych interakcji przedstawionych na rysunku 4.26 opracuj
stosowny diagram struktur poł czonych.
Wymie kluczowe etapy procesu tworzenia diagramu struktur poł czonych.
Opracuj współdziałanie w ramach systemu bankowego dla zadania otwarcia
sejfu. Koniecznie uwzgl dnij kwestie bezpiecze stwa oraz konieczno ć
jednoczesnego uzyskania trzech potwierdze tego zadania.
304 (05-11-10) D:\! AAA DZISIAJ\J zyk UML 2.0 w modelowaniu systemów informatycznych\06 poprawki\12.doc