CZYNNIKI
ÅšRODOWISKA PRACY
Dr in\
. Witold Grzywiński
Elementy materialnego środowiska pracy
 Czynniki fizyczne
" hałas (słyszalny, infradz
więkowy, ultradz
więkowy)
" drgania mechaniczne
" mikroklimat (temperatura, wilgotność, ciśnienie
atmosferyczne, ruch powietrza, promieniowanie cieplne)
" prąd elektryczny i elektryczność statyczna
" pola elektromagnetyczne
" pola elektromagnetyczne
" promieniowanie optyczne, laserowe i jonizujÄ…ce
 Czynniki chemiczne (szkodliwe substancje chemiczne)
 Pyły nietoksyczne
 Czynniki biologiczne
 Czynniki stwarzajÄ…ce zagro\
enie urazami
mechanicznymi.
Czynniki środowiska pracy
HAA
AS
HAA
AS
Hałas  wszelkie niepo\
Ä…dane, nieprzyjemne, dokuczliwe,
uciÄ…\
liwe lub szkodliwe drgania akustyczne ośrodka
sprÄ™\
ystego, oddziałujące za pośrednictwem powietrza na
narząd słuchu i inne zmysły człowieka.
Drgania akustyczne  polegajÄ… na ruchu drgajÄ…cym czÄ…stek
Drgania akustyczne  polegajÄ… na ruchu drgajÄ…cym czÄ…stek
ośrodka sprę\
ystego względem poło\
enia równowagi.
Rozprzestrzenianie się drgań akustycznych nazywa się falą
akustycznÄ….
Parametry fali akustycznej
" Okres drgań (T)  to najmniejszy przedział czasu, po którym
powtarza się ten sam stan drgań akustycznych.
" Częstotliwość (f)  jest to liczba okresów drgań w jednostce
czasu.
czasu.
" Długość fali (  odległość, jaką przebywa fala dz
więkowa w
)


ciągu jednego okresu drgań.
" Prędkość fali akustycznej (c)  prędkość rozprzestrzeniania się
drgań akustycznych (zaburzenia ośrodka).
Prędkość rozchodzenia się fal akustycznych
w ró\
nych ośrodkach:
" w powietrzu c = 340 m/s
" w wodzie c = 1440 m/s
" w wodzie c = 1440 m/s
" w cegle c = 3600 m/s
" w \
elazie c = 5100 m/s
y
ródło hałasu promieniuje fale akustyczne. Obszar, w
którym rozchodzą się fale akustyczne nazywa się polem
akustycznym. Podstawowymi wielkościami pola
akustycznego sÄ…:
" ciśnienie akustyczne
" natÄ™\
enie dz
więku
Ciśnienie akustyczne  ró\
nica między chwilową wartością
ciśnienia ośrodka, gdy rozchodzi się w nim fala akustyczna a
ciśnieniem atmosferycznym w tym samym punkcie, gdy w
ośrodku nie rozprzestrzeniają się drgania akustyczne.
Jednostką ciśnienia akustycznego jest Pascal  1 Pa.
Najni\
sze ciśnienie akustyczne wykrywane przez ucho
ludzkie wynosi 20 µPa (2x10-5 Pa). CiÅ›nienie takie powoduje
µ
µ
µ
wychylenie błony bębenkowej na odległość porównywalną ze
średnicą atomu. Jednocześnie ucho ludzkie potrafi odbierać
dz
więki o ciśnieniu akustycznym ponad milion razy większym.
Tak du\
a dynamika ciśnień akustycznych, na które ucho
ludzkie reaguje oraz fakt, \
e organ słuchu reaguje na
ludzkie reaguje oraz fakt, \
e organ słuchu reaguje na
względną zmianę bodz
ca akustycznego sÄ… powodem
stosowania logarytmicznej skali ciśnienia akustycznego.
Jednostką poziomu ciśnienia akustycznego jest decybel  1
dB.
1 dB  dziesiąta część podstawowej jednostki logarytmicznej  bela, który jest
wartością bezwymiarową, opisującą logarytm stosunku dwóch wartości tej samej
wielkości
Odczuwanie hałasu przez człowieka zale\
y od
obiektywnych warunków akustycznych w jakich znajduje
się dana osoba, jak równie\
od właściwości jej słuchu
(czynniki subiektywne).
Odczucie głośności dz
więku jest uwarunkowane:
1. ciśnieniem akustycznym, jakie panuje przy błonie
bębenkowej ucha
2. częstotliwości fali akustycznej.
2. częstotliwości fali akustycznej.
Te same wartości ciśnienia akustycznego będą
powodować ró\
ne wra\
enia głośności dz
więku w ró\
nych
poziomach częstotliwości.
Dolna granica słyszalności  pozwala na odczytanie minimalnych
wartości ciśnienia akustycznego, tzw. progi słyszenia, które wywołują
wra\
enia słuchowe. Najni\
szy próg słyszenia 2-5 kHz.
Dz
więki słyszalne
Infradz
więki < 16 Hz  16 kHz > Ultradz
więki
16 Hz  16 kHz
Najlepiej słyszymy dz
więki w zakresie częstotliwości 2-5 kHz
Zakres słyszalności ucha ludzkiego
0 dB 130 dB
(próg słyszalności) (próg bólu)
Zestawienie poziomów typowych z
ródeł
dz
więku:
" 10 dB - szmer liści przy łagodnym wietrze, chodzenie po dywanie
" 20 dB - szept, cichy ogród, chodzenie po parkiecie
" 30 dB - bardzo spokojna ulica bez ruchu kołowego
" 40 dB - szmery w mieszkaniu, rwanie papieru
" 40 - 80 dB - muzyka radiowa w mieszkaniu
" 40 - 55 dB - cicha ulica
" 50 dB - szum w biurach, restauracjach, strumień wody z kranu
" 50 - 60 dB - normalna rozmowa dwóch osób, odkurzacz elektryczny
" 60 dB - ulica średnio ruchliwa
" 60 - 70 dB - głośna rozmowa dwóch osób
" 65 dB - wóz na ogumionych kołach w odległości 6 m
" 70 dB - hałaśliwa restauracja, szczekanie psa
" 75 - 80 dB - tramwaj na torze prostym
" 80 dB - ulica z silnym ruchem, z sygnałami samochodowymi, bardzo
głośna muzyka radiowa w pomieszczeniach
" 90 dB - sygnał samochodowy elektryczny, ciągnik w odległości 3 m
" 100 dB - pociąg pośpieszny w odległości 3,5 m
" 110 - 115 dB - orkiestra fortissimo w odległości 5 m
Człowiek w środowisku
Orientacja w środowisku
Narząd słuchu
Porozumiewanie siÄ™
Stan somatyczny
mowÄ…
Ogólny stan
Ogólny stan
HAA
AS
HAA
AS
Poziom komfortu
Poziom komfortu
zdrowia
Stan psychiczny i
Poczucie
emocjonalny
bezpieczeństwa
Sprawność
Poczucie niezale\
ności
psychomotoryczna
Wpływ hałasu na człowieka
" Oddziaływanie specyficzne  narząd słuchu
" Oddziaływanie niespecyficzne  inne narządy i układy
ciała ludzkiego
Hałas oddziałując na narząd słuchu mo\
e powodować 3
Hałas oddziałując na narząd słuchu mo\
e powodować 3
rodzaje reakcji:
- AdaptacjÄ™
- Zmęczenie (odwracalne i nieodwracalne)
- Uraz akustyczny
Wpływ hałasu na organizm człowieka
1. Oddziaływanie na narząd słuchu
 czasowe lub trwałe podwy\
szenie progu słyszenia
2. Oddziaływanie na cały organizm
 pobudzenie systemu nerwowego, nadpobudliwość
 pobudzenie systemu nerwowego, nadpobudliwość
 zmęczenie psychiczne
 bóle głowy
 bezsenność
 choroby o podło\
u nerwicowym
 zmiany rytmu bicia serca i pracy narządów wewnętrznych
 upośledzenie funkcji adaptacji do ciemności - podwy\
sza siÄ™
próg widzenia
Ubytek słuchu mo\
e mieć charakter chwilowy lub
trwały.
Zawodowe uszkodzenie słuchu (choroba
zawodowa)  gdy w wyniku pracy zawodowej w
zawodowa)  gdy w wyniku pracy zawodowej w
hałasie średni trwały ubytek słuchu wynosi co
najmniej 45 dB.
Hałas słyszalny
" Hałas ustalony  hałas, którego poziom dz
więku A w
określonym miejscu zmienia się nie więcej ni\
o 5 dB.
" Hałas nieustalony  hałas, którego poziom dz
więku A w
określonym miejscu zmienia się więcej ni\
o 5 dB.
określonym miejscu zmienia się więcej ni\
o 5 dB.
" Hałas impulsowy  hałas, w którym występuje jedno lub
kilka zdarzeń dz
więkowych o czasie trwanie mniejszym
ni\
1 s.
Infradz
więki
CechÄ… charakterystycznÄ… infradz
więków jest małe pochłanianie w
ośrodku, co powoduje \
e rozprzestrzeniajÄ… siÄ™ na du\
e odległości
(nawet dziesiątki kilometrów), stąd tradycyjne przegrody, tłumiki, ekrany
i ustroje dz
więkochłonne są mało skuteczne.
Odbierane są drogą słuchową (szczególnie przez kobiety i osoby w
wieku do 30 lat) oraz przez receptory czucia wibracji. Typowe objawy
nara\
enia na infradz
więki to: ucisk w uszach i rezonans struktur i
organów wewnętrznych odczuwany jako nieprzyjemne uczucie
wewnętrznego wibrowania. Poza tym: nadmierne zmęczenie,
dyskomfort, senność, zaburzenia równowagi, obni\
enie sprawności
psychomotorycznej, zaburzenia funkcji fizjologicznych.
y
ródła hałasu infradz
więkowego
1. y
ródła naturalne 1. y
ródła techniczne (sztuczne)
" wybuchy wulkanów " wolnoobrotowe sprę\
arki tłokowe
" trzęsienia ziemi " wysokoprę\
ne wolnoobrotowe
silniki spalinowe okrętowe
" wodospady
" silniki odrzutowe
" turbulencje powietrzne i wodne
" urzÄ…dzenia energetyczne
" gwałtowne wiatry
elektrowni cieplnych i wodnych
elektrowni cieplnych i wodnych
" grzmoty
" grzmoty
(kotły, wentylatory, kominy),
" załamania fal morskich przy
wiatraki
brzegu
" piece hutnicze
" wentylatory przemysłowe,
turbodmuchawy
" formierki i kraty wstrzÄ…sowe
" młoty kuz
nicze
Ultradz
więki
Drgania akustyczne o częstotliwości powy\
ej 16 kHz.
Cechą charakterystyczną jest krótkofalowość i związane z tym
kierunkowe promieniowanie fal ultradz
więkowych przez z
ródła, co
pozwala na wytwarzanie du\
ych natÄ™\
eń tego rodzaju fal. Dzięki tym
cechom znalazły ultradz
więki szerokie zastosowanie praktyczne: w
cechom znalazły ultradz
więki szerokie zastosowanie praktyczne: w
hydrolokacji i telekomunikacji podwodnej, w badaniach nieniszczÄ…cych
materiałów, diagnostyce i terapii medycznej, ultradz
więkowej obróbce
materiałów (oczyszczanie, lutowanie, zgrzewanie, drą\
enie), wytwarzanie
emulsji, aerozoli, nadz
więkowanie bakterii i wirusów.
Wnikają do organizmu drogą słuchową i pozasłuchową przez całą
powierzchnię ciała.
y
ródła hałasu ultradz
więkowego
1. płuczki (myjki) ultradz
więkowe
2. zgrzewarki ultradz
więkowe
3. drÄ…\
arki ultradz
więkowe
4. lutownice i wanny do cynowania
4. lutownice i wanny do cynowania
Wpływ ultradz
więków na organizm
człowieka
1. Oddziaływanie na narząd słuchu
 podwy\
szenie progu słyszenia
 ujemny wpływ na narząd przedsionkowy w uchu wewnętrznym
objawiający się: bólami i zawrotami głowy, zaburzeniami równowagi,
nudnościami, sennością w ciągu dnia, nadmiernym zmęczeniem itp.
2. Oddziaływanie pozasłuchowe
2. Oddziaływanie pozasłuchowe
 zaburzenia w układzie krą\
enia: pogorszenie ukrwienia mięśnia
sercowego i tkanek obwodowych (spadek ucieplenia skóry)
 obni\
enie częstości tętna i ciśnienia tętniczego krwi
 spadek liczby krwinek czerwonych
 zaburzenia termoregulacji (wzrost ciepÅ‚oty ciaÅ‚a o 0,5-0,7 °C)
 zaburzenia przemiany materii
 wzmo\
ona pobudliwość nerwowa i zmienność nastrojów
 obni\
enie koncentracji, osłabienie pamięci
 zmiany w funkcjonowaniu gruczołów dokrewnych, szczególnie gruczołów
płciowych i tarczycy.
Sposoby ochrony człowieka przed
szkodliwym działaniem hałasu
1. Przedsięwzięcia o charakterze technicznym
 Stosowanie mało hałaśliwych procesów technologicznych
 Mechanizacja i automatyzacja procesów technologicznych (w tym
wyposa\
anie hałaśliwych maszyn w urządzenia zdalnego sterowania i kontroli
automatycznej
 Konstruowanie i stosowanie mało hałaśliwych lub cichobie\
nych maszyn,
narzędzi i urządzeń
narzędzi i urządzeń
 Stosowanie środków ochrony przeciwdz
więkowej (tłumików akustycznych,
obudów i ekranów dz
więkochłonno-izolacyjnych, materiałów i ustrojów
dz
więkochłonnych). Ich zadaniem jest obni\
anie poziomu hałasu na drodze
z
ródło-człowiek poprzez tworzenie jak największej liczby przeszkód dla
rozchodzącego się hałasu. Stosowanie obudów zamkniętych lub częściowych,
czy te\
ekranów z materiałów charakteryzujących się dobrą izolacyjnością
akustyczną i dobrymi właściwościami pochłaniającymi. Umieszczenie urządzeń
 z
ródeł hałasu  wewnątrz obudów z materiałów pochłaniających przy
zapewnieniu szczelności.
 Stosowanie środków ochrony osobistej, szczególnie chroniących głowę, ze
względu na mo\
liwość uszkodzeń nie tylko narządów słuchu, ale tak\
e tkanki
mózgowej i oczu.
Sposoby ochrony człowieka przed
szkodliwym działaniem hałasu
Sposoby ochrony człowieka przed
szkodliwym działaniem hałasu
Sposoby ochrony człowieka przed
szkodliwym działaniem hałasu
2. Przedsięwzięcia o charakterze organizacyjnym
 skracanie czasu pracy w zasięgu oddziaływania hałasu do mo\
liwego
minimum na jednej zmianie
 stosowanie przerw w pracy (np. przez okresowe wyłączanie głównych z
ródeł
hałasu),
 wydzielanie specjalnych pomieszczeń do odpoczynku,
 eksploatowanie urządzeń ucią\
liwych na drugiej i trzeciej zmianie, aby w ten
 eksploatowanie urządzeń ucią\
liwych na drugiej i trzeciej zmianie, aby w ten
sposób stosunkowo mniejsza ilość osób znajdujących się w danym
pomieszczeniu była nara\
ona na szkodliwe działanie hałasu,
 grupowanie urządzeń hałasujących w celu zmniejszenia zasięgu pola
oddziaływania,
 oznakowanie specjalnymi tablicami ostrzegawczymi przestrzeni z poziomami
hałasu powy\
ej dopuszczalnych w celu ostrze\
enia osób postronnych,
 przesuwanie do pracy na innych stanowiskach osób szczególnie wra\
liwych na
działanie hałasu
 profilaktyka lekarska  prowadzenie badań lekarskich obejmujących kontrolę
słuchu wszystkich nowo zatrudnianych pracowników oraz badania okresowe
wszystkich pracowników nara\
onych na hałas.
Czynniki środowiska pracy
DRGANIA MECHANICZNE
DRGANIA MECHANICZNE
(WIBRACJE)
Drgania mechaniczne (wibracje) określane są jako zmiany
kinematyczne lub dynamiczne układów mechanicznych w funkcji
czasu.
Z biologicznego punktu widzenia drgania mechaniczne (wibracje) to
zjawisko polegajÄ…ce na przekazywaniu energii ze z
ródła drgań do
organizmu człowieka poprzez bezpośredni kontakt z ośrodkiem
drgającym w czasie wykonywania czynności zawodowych.
" wstrząsy  mają charakter impulsowy, są to nieregularne, krótkotrwałe
przemieszczenia cząsteczki względem wybranego układu odniesienia;
organizm mo\
e reagować czynnie na zmiany poło\
enia poprzez aktywność
mięśni.
" drgania ciągłe  są to takie zmiany poło\
enia w czasie, na które organizm
reaguje jedynie biernie, gdy\
układ nerwowy, narząd równowagi i mięśnie
nie są zdolne reagować na ka\
dy impuls oddzielnie.
Podstawowe wielkości fizyczne
opisujÄ…cymi drgania mechaniczne sÄ…:
przemieszczenie (s)  wielkość wektorowa,
określająca poło\
enie ciała lub cząstki względem
układu odniesienia,
prędkość (v)  wielkość wektorowa, pierwsza
pochodna przemieszczenia drgań względem czasu,
przyspieszenie (a)  wielkość wektorowa, pierwsza
pochodna prędkości drgań względem czasu.
Podział drgań ze względu na wpływ
na organizm człowieka
1. zmienności drgań w funkcji czasu,
2. rodzaju oddziaływania, zale\
nego od miejsca
przekazywania drgań do organizmu człowieka,
3. charakteru nara\
enia na drgania.
Biorąc pod uwagę charakter zmienności
sygnału drganiowego w czasie wyró\
niamy:
drgania ustalone  są to drgania, których wartości
skuteczne przyspieszenia drgań w tercjowych
pasmach częstotliwości lub wartości wa\
one
przyspieszenia drgań zmieniają się nie więcej ni\
2
razy w stosunku do najmniejszej zmierzonej wartości
razy w stosunku do najmniejszej zmierzonej wartości
tych parametrów,
drgania nieustalone  są to drgania, których
wartości skuteczne przyspieszenia drgań w
tercjowych pasmach częstotliwości lub wartości
wa\
one przyspieszenia drgań zmieniają się więcej ni\

2 razy w stosunku do najmniejszej zmierzonej
wartości tych parametrów.
Podział drgań mechanicznych ze
względu na czas nara\
enia:
" drgania ciągłe  drgania występujące bez przerw w trakcie całej
zmiany roboczej z pominięciem: regularnych przerw wypoczynkowych
i przerw na posiłki, czynności przed podjęciem pracy i po jej
zakończeniu,
" drgania przerywane  drgania występujące wielokrotnie w ciągu
zmiany roboczej, z przerwami, które mogą być spowodowane
przemieszczaniem się osób nara\
onych, cyklicznością technologii itp.,
" drgania sporadyczne  drgania występujące nieregularnie, związane
z czynnościami wykonywanymi dorywczo, np. raz w ciągu zmiany
roboczej, raz w tygodniu itp.
Podział drgań mechanicznych ze względu na
sposób i miejsce ich wnikania do organizmu
" drgania ogólne  o ogólnym działaniu na organizm człowieka,
przenikajÄ…ce do organizmu przez stopy, miednicÄ™, plecy lub boki
ciała,
" drgania miejscowe  działające na część organizmu człowieka, np.
przez kończyny górne.
Zakres częstotliwości drgań o działaniu ogólnym i miejscowym
y
ródła drgań mechanicznych
o oddziaływaniu ogólnym:
" podłogi, podesty, pomosty, na których zlokalizowane są
stanowiska pracy w halach produkcyjnych i innych
pomieszczeniach (pierwotnymi z
ródłami drgań są maszyny
lub urzÄ…dzenia eksploatowane w tych pomieszczeniach, a
drgania przez nie wytwarzane przenoszone sÄ… na
pracownika przez podło\
e),
" platformy drgajÄ…ce,
" siedziska i podłogi środków transportu (samochodów,
autobusów, pojazdów szynowych, statków, ciągników itp.),
" siedziska i podłogi maszyn budowlanych.
y
ródła drgań oddziałujących na organizm
człowieka przez kończyny górne:
" ręczne narzędzia uderzeniowe o napędzie
pneumatycznym, hydraulicznym lub elektrycznym (młoty
pneumatyczne, ubijaki mas formierskich i betonu,
nitowniki, wiertarki udarowe itp.),
" ręczne narzędzia obrotowe o napędzie elektrycznym lub
" ręczne narzędzia obrotowe o napędzie elektrycznym lub
spalinowym (wiertarki, szlifierki, pilarki łańcuchowe i
tarczowe itp.),
" dz
wignie sterujące maszyn i pojazdów obsługiwane
ręcznie,
" z
ródła technologiczne (np. obrabiane elementy trzymane
w dłoniach lub prowadzone rękami w trakcie procesów
obróbczych).
SCHEMATY
PRZEKAZYWANIA
DRGAC

DRGAC

MECHANORECEPTORY
Wartości progowe czucia wibracji u
człowieka mieszczą się w szerokim
zakresie od 15 do 800 Hz, jednak\
e
zakresie od 15 do 800 Hz, jednak\
e
największą wra\
liwość wykazujemy
na drgania mechaniczne o
częstotliwości 4-8 Hz. Jest to zakres
częstotliwości rezonansowej płuc i
serca oraz organów jamy brzusznej
Negatywne oddziaływanie drgań
przenoszonych przez kończyny górne
" kostno-stawowym (< 30 Hz)
 wzrost ilości mazi stawowej i tkanki tworzącej torebkę stawową,
 wysięki, zapalenia pochewek ścięgnistych,
 zwapnienie torebek stawowych, zmiany okostnej (tworzenie wyrośli kostnych),
 zniekształcenie szpar stawowych,
 objawy martwicy kostnej,
" krÄ…\
enia (> 30 Hz)
 napadowe blednięcie skóry palców spowodowane skurczem naczyń krwionośnych,
 napadowe blednięcie skóry palców spowodowane skurczem naczyń krwionośnych,
wzbudzane najczęściej działaniem wilgoci i zimna.
 obni\
enie ciśnienia tętniczego, obni\
enie temperatury rÄ…k,
" mięśniowym
 spadek siły i tonusu mięśni, a następnie zanik masy mięśniowej,
 bolesne skurcze, zwłaszcza mięśni przedramienia, rąk i podudzi,
" nerwowym
 zaburzenia czucia dotyku, czucia wibracji i temperatury, drętwieniem i mrowieniem
palców,
 objawy ogólnonerwowe, jak bóle i zawroty głowy, bezsenność, rozdra\
nienie,
osłabienie pamięci i koncentracji.
Negatywne oddziaływanie drgań
przenoszonych przez całe ciało
" układ kostny
 zmiany w obrębie stawów międzykręgowych kręgosłupa, głównie w odcinku
lędz
wiowym, rzadziej szyjnym,
 bóle kończyn dolnych o charakterze rwy kulszowej,
" narządy wewnętrzne
 pobudzenie poszczególnych narządów wewnętrznych do drgań
rezonansowych (częstotliwości drgań własnych większości narządów
zawierajÄ… siÄ™ w zakresie 2-18 Hz):
" Zaburzenia te dotyczą głównie działania układu pokarmowego, w tym szczególnie
\
ołądka i przełyku,
" spada tempo przemiany materii,
" zaburzenia funkcjonalne w narządach układu rozrodczego kobiet, narządach klatki
piersiowej, narządach jamy gardłowo-nosowej
" wibracje wywołują ruch względny gałek ocznych, co skutkuje przesuwaniem się
obrazów na siatkówce - powoduje to zmęczenie wzroku oraz ograniczenie
widzenia perspektywicznego, utrudniając ocenę odległości
" wzrost wydatku energetycznego
Skutki funkcjonalne oddziaływania drgań na
organizm człowieka
" zwiększenie czasu reakcji ruchowej,
" zwiększenie czasu reakcji wzrokowej,
" zakłócenia koordynacji ruchów,
" zakłócenia koordynacji ruchów,
" nadmierne zmęczenie,
" bezsenność,
" rozdra\
nienie,
" osłabienie pamięci i koncentracji.
Metody zapobiegania zagro\
eniom drganiami
1. Metody techniczne
 Eliminacja lub ograniczenie drgań u z
ródła ich powstawania i
propagacji drgań (zmiany konstrukcyjne, sposób mocowania maszyn do
podło\
a, wibroizolacja z
ródeł)
 Automatyzacja procesów technologicznych
 Aktywne metody redukcji drgań (aktywne układy redukcji drgań, np. w
fotelach operatorów maszyn i pojazdów, układy redukcji drgań stalowych
konstrukcji nośnych, elementów konstrukcyjnych samolotów, budynków 
konstrukcji nośnych, elementów konstrukcyjnych samolotów, budynków 
ochrona przed drganiami sejsmicznymi).
Metody zapobiegania zagro\
eniom drganiami
2. Metody organizacyjno-administracyjne
 Skracanie czasu nara\
enia na drgania w czasie zmiany roboczej
 Wydzielanie specjalnych pomieszczeń do odpoczynku
 Przesuwanie do pracy na innych stanowiskach osób szczególnie
wra\
liwych na działanie drgań
 Szkolenie pracowników w celu uświadomienia zagro\
eń oraz
wskazania mo\
liwie bezpiecznych metod obsługi maszyn
wskazania mo\
liwie bezpiecznych metod obsługi maszyn
 Profilaktyczne badania lekarskie.