R E G U L A M I N
dl a
członków straży .obywatelskich
w zagłębiu Dąbrowskiem.
D 
B R O W A .
Druk. po s p ie s zn a d.  St. Święcki"
R E G U L A MI N
dl a c z ł o n k ó w straży o b y w a t e l s k i c h
w zagłębiu Dąbrowsk iem.
S 1. CzÅ‚onkowie straży obywatelskich po­
winni pamiętać przedewszystkiem o tem, że są
obywatelami kraju, powoÅ‚anymi jedynie do utrzy­
mywania porzÄ…dku i spokoju publicznego w danej
miejscowoÅ›ci i pilnowania, żeby uchwaÅ‚y i polece­
nia władz obywatelskich w zagłębiu Dąbrowskiem
były ściśle przestrzegane, oraz do ochrony życia
i mienia mieszkaÅ„ców. Wszelka dziaÅ‚alność, m a ­
jÄ…ca na celu popieranie lub przeszkadzanie przez
członków straży obywatelskich, jako takich, czy to
zarzÄ…dzeniom wÅ‚adz wojskowych, jako stron woju­
jących, czy to działalności jakichkolwiek stronnictw
politycznych, surowo jest wzbroniona.
ż 2. Członkowie straży obywatelskich tak
podczas peÅ‚nienia swoich obowiÄ…zków (z przywdzia­
nemu opaskami), jako i po za peÅ‚nieniem tych obo­
wiązków powinni ściśle baczyć, żeby postępowaniem
i czynami swoimi nie narazili w niczem na szwank
godności członka straży obywatelskiej.
ż 3. Wszystkich czÅ‚onków straży obywatel­
skich obowiązuje ścisłe przestrzeganie regulaminu
niniejszego, pilne i sumienne spełnianie swoich
obow iÄ…zków , p u n k tu a ln e s ta w ia n ie siÄ™ do c z y n n o ­
Å›ci oraz b e z w z g lÄ™ d n a k a rn o Å› ć i p o s Å‚ u s z e Å„ s t w o sw o ­
im przełożo ny m b e z p o śr e d n im i p o ś r e d n im (ż ż 25
i 29); k ażd y ro zkaz p o w in ien być w y k o n a n y n a ­
ty c h m ia s t bez sz e m ra n ia .
ż 4 W razie z a u w a ż o n e g o z a k łó c e n i a p o ­
rzÄ…dku^ i spo ko ju p u b lic z n e g o o ra z n ie p r z e s t r z e g a ­
nia przez ko gok olw iek o g Å‚o s z o n y c h do w ia d o m o Å› c i
p ublicznej u c h w a Å‚ i p o le c e Å„ w Å‚a d z o b y w a te ls k ic h
w zagÅ‚Ä™ biu D Ä… b ro w s k ie m c z Å‚o n k o w ie s tr a ż y o b y w a ­
telsk ich powinni p rz e ciw d z iaÅ‚ać c z y n o m n ie le g a l­
nym, z a c h o w u jÄ…c siÄ™ u p rz e jm ie , le c z z g o d n o Å› c iÄ…
i stan o w czo Å›ciÄ… . W y s tÄ™ p o w a n ie e n e r g i c z n e k o n ie c z ­
ne je s t dopiero po w y c z e rp a n iu w s z e lk ic h śro d k ó w
dla n a k Å‚o n ie n ia w in n y c h do p o s Å‚u s z e Å„ s t w a .
ż 5. W razie n ie s to s o w a n ia siÄ™ p rz e z w Å‚a Å› ­
cicieli sk lep ó w do o b o w iÄ… z u jÄ… c y c h c e n n ik ó w cz Å‚o n ­
kowie straży o b y w a te ls k ic h p o w in n i s p o r z ą d z a ć
protokóły i d o rÄ™ c zać je sw o im p rz e Å‚o ż o n y m b e z p o ­
Å›red nim (ż 2 9 ), nie z a m y k a jÄ… c s k l e p ó w i n ie k o n ­
fiskując tow aró w b ez ro z k a zu sw o ic h p rz e ło ż o n y c h
b e z p o śred n ich lub p o ś r e d n ic h ( ż ż 2 5 i 2 9 ).
ż 6. Do z a m k n iÄ™ c ia s k le p u a lb o s k o n f is k o ­
w a n ia to w aró w p o trz e b n y je s t b e z p o Å› r e d n i lu b p o ­
śred n i rozkaz k o m e n d a n t a m i e js c o w e g o .
ż 7. R ew izye m i e s z k a ń p r y w a tn y c h m o g ą
być d o k o n y w a n e nie in a c z e j, ja k n a m o c y u p r z e d ­
niego zez w o len ia k o m e n d a n t a m i e js c o w e g o lu b j e ­
go z a stÄ™ p c y i tylko w ra z a c h w y jÄ… tk o w y c h i nie
cierpiących zwłoki b ez ta k ie g o z e z w o le n ia ; rew izye
sklepów, s k Å‚ad ó w i r e s ta u r a c y i m o g Ä… b y ć d o k o n y ­
w a n e nie in aczej, ja k n a m o cy u p r z e d n i e g o z e z w o ­
le n ia w ła śc iw eg o d zieln ico w eg o i tylko w ra z a c h
 3 
w yjÄ…tkow ych i nie cierpiÄ…cych zw Å‚oki bez ta k ie ­
go zezw olenia. W sze lkie rew izye pow inny o d ­
byw ać siÄ™ z udziaÅ‚em czÅ‚onka straży obyw a­
te lskie j o randze p rzyn a jm n ie j dziesiętnika (ż 25).
O każdej dokonanej rew izyi oraz je j w y n ik a c h po­
w in ie n być m ożliw ie zaraz zaw iadom iony w łaściw y
przeÅ‚ożony bezpoÅ›redni (ż 29), a kom endant m ie j­
scowy p ow in ie n w przeciÄ…gu dw udziestu czterech
godzin zaw iadom ić o tem pisem nie prezesa m ie j­
scowego sÄ…du obyw atelskiego.
ż 8. O każdym w ypadku w ystÄ™pow ania czyn ­
nego (ż ż 4 i 6) członkow ie straży obyw atelskich
obow iązani są m o żliw ie n a tychm ia st zaw iadam iać
sw oich przełożonych bezpośrednich (ż 29).
ż 9. C złonkow ie straży obyw atelskich we
w zaje m n ym stosunku do siebie pow in n i powodować
siÄ™ życzliw oÅ›ciÄ…, w spierajÄ…c jeden drugiego w w y ­
p e łn ia n iu obow iązków .
ż 10. W razie koniecznoÅ›ci dzia Å‚a n ia w in ­
nej m iejscow ości lub d zie ln icy członkow ie straży
o byw a telskich p o w in n i robić to w po rozum ieniu
z w ładzam i straży obyw a telskich danej m iejscow ości
lub d zieln icy, które obow iązane są okazyw ać im
pomoc.
ż 11. O sadzanie w in n y ch w areszcie i u w a l­
n ianie ich z aresztu może m ieć m iejsce nie in a ­
czej, ja k z pisem nego polecenia prezesa m ie js co ­
wego sÄ…du obyw atelskiego albo kom endanta m ie j­
scowego lub upow ażnionej przez tego ostatniego
osoby. O każdem aresztow aniu, dokonanem w Å‚a ­
dzą kom endanta, z w yją tkie m osadzania członków
straży o byw a telskiej na odw achu, ko m endant po­
w in ie n w p rzeciÄ…gu d w udziestu czterech godzin za-
4 -
w i a d o m i ć prezesa miejscowego sądu obywatelskiego.
ż 12. Urzeczywistnienie zadań, włożonych
na członków straży obywatelskich, osiąga się za-
pomocą: 1) posterunków. 2) obchodów, 3) wart i
4) innych sposobów, przewidzianych w regulaminie
niniejszym i,żż 13. 14 i 15).
ż 13. Czynność na posterunkach polega na
nieustannem pilnem czuwaniu w danem miejscu
nad spokojem, porządkiem i bezpieczeństwem oraz
przestrzeganiem przez ludność uchwał i poleceń
wÅ‚adz obywatelskich. Posterunki obsadza wÅ‚aÅ›ci­
wy przełożony (żż 32 i 35).
ż 14. Czynność podczas obchodów polega
na zadośćuczynieniu zadaniom, wymienionym w
ż 13-ym. w miejscowoÅ›ci, objÄ™tej obchodem. Ob­
chody wyznacza właściwy przełożony. (żż 32 i 35).
ż 15. Czynność na wartach (posterunkach
stałych w celu pilnowania kas, magazynów, więz
­
niów i t. p.) polega na ścisłem przestrzeganiu
otrzymanych rozkazów, nieustannem bacznem czu­
waniu i niewdawaniu się z kimkolwiek w żadne
rozmowy.
ż 16. Podczas peÅ‚nienia czynnoÅ›ci czÅ‚onko­
wie straży obywatelskich powinni posiadać gwiz-
dawki.
ż 17. Jedno długie gwizdnięcie służy dla
porozumienia siÄ™ i przekonania, czy sÄ…siednie po­
sterunki czuwajÄ….
ż 18. Dwukrotne krótkie gwizdnięcie daje
przełożony wówczas, gdy chce wezwać podwładnego
w celu dania mu jakiego zlecenia lub powzięcia
od niego jakich wiadomości; podwładny odpowiada
jednem krótkiem gwizdnięciem na znak, że usły-
 5 
szał wezwanie, poczerń obowiązany jest stawić się
przed wzywającym go, kierując się głosem gwiz-
dawki, danym przez tego ostatniego.
ż 19. Wielokrotne długie i krótkie naprze-
mian gwizdniÄ™cia sÅ‚użą do wezwania pomocy z po­
sterunków lub dzielnic sąsiednich albo dalszych.
Wzywanie pomocy bez rzeczywistej potrzeby jest
surowo wzbronione. BiegnÄ…cy na pomoc nie dajÄ…
żadnych gwizdków.
ż 20. W razie wezwania pomocy nie mogą
opuszczać danej dzielnicy wszyscy czÅ‚onkowie stra­
ży obywatelskiej.
ż 21. CzÅ‚onkowie straży obywatelskich dzie­
lÄ… siÄ™ na cztery nastÄ™pujÄ…ce kategorye: 1') czÅ‚on­
kowie, czynni w strażach bezinteresownie; 2)
członkowie, czynni w strażach za wynagrodzeniem
z funduszów właściwych rad miejskich, gminnych
lub wiejskich (komitetów obywatelskich); 3) czÅ‚on­
kowie, czynni w strażach z polecenia zarządów
miejscowych zakładów przemysłowych, płatni lub
niepłatni przez pomienione zakłady i oddani do
rozporzÄ…dzenia miejscowych komitetów straży oby­
watelskich; 4) członkowie, czynni w strażach z
polecenia zarzÄ…dów miejskich, gminnych lub wiej­
skich, jako straże bezpieczeÅ„stwa, pÅ‚atni lub n i e ­
płatni przez pomienione zarządy.
ż 22. CzÅ‚onkowie kategoryi 1-ej i 2-ej po­
winni składać odpowiednie zgłoszenia, na podstawie
których przyjmowani są do straży obywatelskich
przez komitety miejscowe.
ż 23, CzÅ‚onkowie kategoryi 1-ej i 2-ej otrzy­
mujÄ… karty uczestnictwa koloru biaÅ‚ego. CzÅ‚onko­
wie kategoryi 3-ej i 4-ej, o ile pełnią w straży
 6 
obywatelskiej obowiÄ…zki stale bez ża d n y ch o g ran i­
czeń, zrównani są pod w zględem otrzymywania
kart z czÅ‚onkami kategoryi 1-ej i 2-ej; w przeciw­
nym razie otrzymujÄ… oni karty przed udaw an iem
się do czynności, po sk o ń czeniu której o bow iązani są
o ddaw ać je w łaściw em u przełożonemu. Karty
czÅ‚onków kategoryi 2-ej powinny mieć odciÄ™ty p ra ­
wy róg górny.
ż 24. CzÅ‚onkowie straży obywatelskich, któ­
rzy otrzymali karty uczestnictwa, powinni po siadać je
zawsze przy sobie i okazywać na żądanie innych
czÅ‚onków straży, m a jÄ…c prawo żąd a n ia od nich o k a ­
zan ia w zam ian swoich kart.
ż 25. Rangi członków straży obyw atelskich
są następ ujące: 1) szeregowcy, 2) dziesiętnicy,
3) zastÄ™pcy dzielnicowych oraz przyboczni ko ­
m e nd an tó w miesjcowych, 4) dzielnicowi, 5) z a ­
stÄ™pcy k o m en d an tó w miejscowych, 6) k o m e n d a n ­
ci miejscowi, 7) za stę p c a k o m e n d a n ta okręgowego
i 8) k o m e n d a n t okrÄ™gowy. CzÅ‚onek straży obyw a­
telskiej danej rangi jest przeÅ‚ożonym czÅ‚onków str a ­
ży obywatelskiej wszystkich rang niższych.
ż 26. Rangi członków straży obywatelskich
o dróżniają się op ask am i szerokości 10 cm, noszo-
n emi n a lewej ręce powyżej łokcia. Kolory o p asek
są n astępujące: 1) dla szeregow ców cała biała; 2)
dla dziesiÄ™tników biaÅ‚a z je d n y m w Å›rodk u p o d Å‚u ż ­
nym paskiem błękitnym szerokości 1 cm; 3) dla
zastÄ™pców dzielnicowych biaÅ‚a z d w om a po b rz e­
g ach podłużnymi p a s k am i błękitnymi szerokości po
1 cm; dla p rzybocznych k o m e n d an tó w miejscow ych
ta k a sam a, ja k dla zastępców dzielnicowych, lecz
7 
z dodaniem ukoÅ›nych pasków bÅ‚Ä™kitnych szerok o ­
ści po 1/2 cm; 4) dla dzielnicowych biała z trzema
(w środku i po brzegach) podłużnymi paskami
błękitnymi szerokości po 1 cm; 5) dla zastępców
k o m en dan tów miejscowych błękitna z trzem a (w środku
i po brzegach) podłużnymi paskami białymi szerokości
po 1 cm ; 6) dla k o m en d antó w miejscowych bÅ‚Ä™­
kitna z dw oma po brzegach paskam i biaÅ‚ymi szero ­
koÅ›ci po 1 cm; 7) dla zastÄ™p cy k o m e n d a n ta o krÄ™­
gowego błękitna z jednym w środku podłużnym
paskiem biaÅ‚ym szerokoÅ›ci 1 cm; 8) dla k o m e n ­
d a n ta okręgowego cała błękitna.
ż 27. Członkowie straży obywatelskich katego-
ryi 1-ej, 2-ej, i 3-ej m ajÄ… na o pask ac h w ydruko­
w a n Ä… nazwÄ™ niejscowoÅ›ci, do której należą; k o m e n ­
dan t okręgowy oraz jego zastę p ca m a ją n a opasce
w ydrukow any napis  zagłębie D ąbrow skie". Napisy
n a opaskach członków kategoryi 4-ej za leżne są
od u zn a n ia właściwych rad miejskich, gminnych
lub wiejskich (komitetów obywatelskich), m u szą
one je d n a k różnić się od napisów na opaskach
członków pozostałych kategoryi.
ż 28. Noszenie op asek dozwolone jest tylko
w obrębie tej miejscowości (miasta, osady lub wsi),
do której należy dany czÅ‚onek straży obywatel­
skiej, a poza jej obrÄ™bem jedynie podczas w ykony­
w an ia zleceÅ„ sÅ‚użbowych. Oprócz tego pod w zglÄ™­
dem noszenia o p asek obow iÄ…zujÄ… przepisy n a s tÄ™ ­
pujące: 1) S zeregowcy i dziesiętnicy kategoryi
1-ej i 2-ej m ogą nosić opaski jedynie idąc do
czynności, podczas czynności lub zchodząc z niej;
pozatem powinni oni nosić opaski w kieszeni i n a ­
kład ać je wówczas, gdy w razie potrzeby pomocy
w miejscowoÅ›ci (mieÅ›cie, osadzie lub wsi), do któ­
rej należą, stajÄ… siÄ™ peÅ‚niÄ…cymi czynność. 2 ) Sze­
regowcy i dziesiętnicy kategoryi 3-ej, o ile pełnią
w straży obywatelskiej obowiązki stale bez żadnych
ograniczeń, zrównani są pod względem noszenia
opasek z szeregowcami i dziesiętnikami kategoryi
1-ej i 2-ej; w przeciwnym razie otrzymujÄ… oni
opaski przed udawaniem się do czynności, po
skoÅ„czeniu której obowiÄ…zani sÄ… oddawać je wÅ‚aÅ›­
ciwemu przełożonemu, 3) Szeregowcy kategoryi
4-ej otrzymujÄ… opaski przed udawaniem siÄ™ do
czynnoÅ›ci, po skoÅ„czeniu której obowiÄ…zani sÄ… od­
dawać je wÅ‚aÅ›ciwemu przeÅ‚ożonemu. 4) CzÅ‚onko­
wie straży pozostałych rang noszą opaski zależnie
od swego uznania. Korzystanie dla celów osobis­
tych z przywilejów, przysÅ‚ugujÄ…cych czÅ‚onkom stra­
ży obywatelskich z tytułu posiadania opasek, jest
surowo wzbronione.
8 29. BezpoÅ›rednimi przeÅ‚ożonymi szeregow­
ców są ich dziesiętnicy, dziesiętników właściwi
dzielnicowi a w razie nieobecności ich zastępcy,
zastÄ™pców dzielnicowych wÅ‚aÅ›ciwi dzielnicowi, przy­
bocznych i dzielnicowych komendant miejscowy a
w razie nieobecności wskazany przez komendanta
jego zastępca, zastępców komendanta miejscowego
komendant miejscowy i komendanta miejscowe­
go oraz zastÄ™pcy komendanta okrÄ™gowego ko­
mendant okręgowy a w razie nieobecności jego
zastÄ™pca. Przyboczni, przybywajÄ…cy do dzielni­
cowych i ich zastÄ™pców oraz do zastÄ™pców komen­
danta miejscowego z pisemnymi lub sÅ‚ownymi roz­
kazami i z poleceniem dopilnowania, żeby rozkazy
te w ich obecności były wykonane, stają się w
_ 9 
przedmiocie wykonania tych rozkazów czasowo
przełożonymi wymienionych powyżej członków stra
ży obywatelskiej.
ż 30. O rozkazach, wykonanych z polecenia
przeÅ‚ożonych poÅ›rednich, każdy czÅ‚onek straży oby­
watelskiej obowiÄ…zany jest zawiadomić możliwie n a ­
tychmiast swojego przełożonego bezpośredniego.
ż 31. Szeregowiec oprócz Å›cisÅ‚ego przestrze­
gania wszystkich przytoczonych powyżej wymagań
regulaminu niniejszego powinien nie opuszczać
wyznaczonego mu posterunku albo obchodu (żż 13
i 14) przed objÄ™ciem czynnoÅ›ci przez nowÄ… zmia­
nę lub bez zezwolenia albo rozkazu przełożonego
bezpośredniego lub pośredniego (żż 18, 25 i 29) jak
również nie przekraczać wyznaczonego mu obchodu
(ż 14) bez koniecznej potrzeby iż 19) lub bez zezwole­
nia albo rozkazu przeÅ‚ożonego bezpoÅ›redniego lub po­
średniego (żż 18. 25 i 29). Szczególnie ważnem jest
jak najściślejsze przestrzeganie wymagań powyższych
podczas pożaru, zaburzeÅ„ i t. p. wypadków w d a ­
nej miejscowości. Podczas tego rodzaju wypadków
wszyscy szeregowcy, których w danej chwili nie
obowiązuje żadna czynność, stają się pełniącymi
czynność, a przeto powinni przywdziewać opaski,
udawać się jak najspieszniej na miejsce wypadku
i zgłaszać się możliwie do swoich bezpośrednich,
a w razie ich nieobecności do innych przełożonych,
jacy znajdujÄ… siÄ™ na miejscu wypadku. Opuszcza­
nie warty (ż 15) bezwzględnie jest zabronione do
czasu zdjÄ™cia lub zmiany warty przez tego przeÅ‚o­
żonego, który jÄ… postawiÅ‚ (ż 33), a w razach nad­
zwyczajnych przez komendant a miejscowego lub
jego zastępcę.
 10 
ż 32. DziesiÄ™tnik oprócz Å›cisÅ‚ego przestrzeg a­
nia wszystkich przytoczonych powyżej w ym ag a ń
regulaminu niniejszego w yznacza przydzielonych mu
szeregowców na w skazane mu przez dzielnicowego
posterunki i obchody, stawia i zdejmuje warty w
w yznaczonych mu przez dzielnicowego m iejscach
oraz czuwa p odczas caÅ‚ej zmiany pilnie i n ie u ­
stannie, żeby wszyscy podwładni mu szeregowcy
znajdowali siÄ™ n a w skazanych im stan o w isk ac h i
spełniali należycie swoje obowiązki. O wszelkich
wykroczeniach szeregowców dziesiętnik obow iązany
jest meldować wÅ‚aÅ›ciw em u dzielnicow em u w r a ­
portach (ż 33). Dziesiętnik w razie u zn a n e j przez
siebie potrzeby zarządza środki, jakie u z n a za
właściwe, meldując w następstw ie o w ażn iejszy ch
zarzÄ…d zeniach w Å‚aÅ›ciw em u dzielnicow em u w r a p o r­
ta ch (ż 33).
ż 33. Dziesiętnik obow iązany jest skład ać
właściw emu dzielnicowemu raport p ise m n y w dwie
godziny po opuszczeniu czynności z w yjątkiem
zm ian nocnych, za które raporty pow inny być sk Å‚a ­
d an e dzielnicowemu o godzinie 8-ej rano.
ż 34. W razie niemożności staw ien ia się do
czynnoÅ›ci tak szeregowiec jako i dziesiÄ™tnik o b o ­
w iÄ…zany jest zawiadomić o tern wÅ‚aÅ›ciw ego przeÅ‚o­
żonego bezpośredniego (ż 29) n a trzy godziny
przedtem z w ymienieniem powodów tej n ie m o żn o Å›­
ci. Z astęp stw a i zamiany jed nych szeregow ców i
dziesiętników przez innych dozwolone s ą wyłącznie
za zgodą właściwych przełożonych bezpo średn ic h
(ż 29).
ż 35. Dzielnicowy oprócz Å›cisÅ‚ego przestrze­
gan ia wszystkich w ymagań , w y m ien ion y ch w ż ż
 11 -
1 30 re g u la m in u niniejszego, w yznacza pod w Å‚ad­
nym mu d ziesiętnikom m iejsca w a rt i posterunków ,
ja kie w obrÄ™bie bÄ™dÄ…cej pod jego zarzÄ…dem d z ie ln i­
cy pow in n y być obsadzone, oraz kie ru n ki obchodów,
ja kie w tym obrębie p o w in n y być w ykonyw ane.
O prócz tego d zie ln ico w y p o w in ien czuwać, żeby
w szyscy podw Å‚ad n i m u czÅ‚onkow ie straży obyw a­
te lskie j sp e Å‚n ia li należycie swoje obow iÄ…zki, i spraw ­
dzać codziennie szczególniej podczas zm ian no c­
nych osobiście lu b przez sw oich zastępców, czy
w yznaczone przez niego w arty i posterunki sÄ… od­
pow iednio obsadzone oraz czy w yznaczone przez
niego obchody sÄ… należycie dokonyw ane. Za d ro b ­
niejsze pod tym w zględem w ykro czenia dzielnicow y
stosuje karę, p rzew idzianą w ż 47 -ym re gu lam in u
niniejszego, a o w ażniejszych w ykroczeniach m el­
duje kom e nd a ntow i m iejscow em u w raportach (ż 36).
D zie ln ic o w y w razie uznanej przez siebie potrzeby za­
rzÄ…dza Å›rodki, ja k ie uzna za w Å‚aÅ›ciw e, m eldujÄ…c w na­
stÄ™pstwie o w ażniejszych zarzÄ…dzeniach kom e n d a n ­
to w i m iejscow em u w raportach.
ż 36. D zie ln ico w y obow iązany je st składać
kom endantow i m iejscow em u codziennie o godzinie
10-ej rano raport pisem ny za dobÄ™ u b iegÅ‚Ä… (do go­
d z in y 12-ej w nocy).
ż 37. W razie czasowej nieobecności lub
niem ożnoÅ›ci sp eÅ‚nia nia przez dzielnicow ego w y ­
p Å‚yw a jÄ…cych z re gu lam inu niniejszego obow iÄ…z­
ków d zielnicow y pow inien polecić zastępow anie go
sw em u zastępcy lub jednem u zależnie od swego
uznania z zastępców.
ż 38. ZastÄ™pcy dzieln icow ych pom agajÄ… d z ie l­
nicow em u w sp e łn ia n iu obow iązków a jeden z nich
 12
zastępuje go w razie otrzymania od niego pod tym
względem polecenia (ż 37).
ż 39. Komendant miejscowy oprócz ścisłego
przestrzegania wszystkich wymagań, wymienionych
w 1 30 regulaminu niniejszego, zarzÄ…dza
wszystkiemi należącemi do miejscowej straży oby­
watelskiej sprawami osobiÅ›cie lub z pomocÄ… za­
stępców, dzielnicowych i przybocznych, wprowadza
w czyn uchwały i polecenia komitetu miejscowego
i okręgowego straży obywatelskich oraz miejscowej
rady miejskiej, gminnej lub wiejskiej (komitetu oby­
watelskiego) w zakresie dziaÅ‚alnoÅ›ci straży obywa­
telskiej jak również zlecenia innych komitetów miej­
scowych w zakresie, ust anowionym przez radÄ™ miej­
scowÄ…, czuwa nad przestrzeganiem przez wszystkich
podwÅ‚adnych mu czÅ‚onków straży obywatelskiej re­
gulaminu niniejszego oraz nad wykonywaniem
uchwał i poleceń miejscowych i okręgowych władz
obywatelskich w zagłębiu Dąbrowskiem w zakresie
działalności straży obywatelskich. Oprócz tego
komendant miejscowy powinien sprawdzać osobiÅ›­
cie lub przez swoich zastępców, przybocznych oraz
członków straży obywatelskiej, przydzielonych do
dzielnicy rezerwowej, możliwie codziennie, szcze­
gólniej podczas zmian nocnych, czy wszystkie war­
ty i posterunki sÄ… odpowiednio obsadzone oraz czy
wszystkie dzielnice przez potrzebne obchody sze­
regowców mają zapewnione należyte bezpieczeństwo
i spokój. Za wykroczenia czÅ‚onków straży obywa­
telskiej komendant miejscowy stosuje kary, prze­
widziane w ż 47-ym regulaminu niniejszego. Ko­
mendant miejscowy w razie uznanej przez siebie
potrzeby zarządza środki, jakie uzna za właściwe.
 13 
k o m u n ik u jÄ… c w n a s tÄ™ p s tw ie o w a ż n ie js z y c h z a r z Ä… ­
d z e n ia c h n a n ajb liż s z e m z e b ra n iu k o m ite tu m ie js c o ­
w eg o straży o b y w a te ls k ic h o ra z m e ld u ją c o nich
p reze s o w i ra d y m ie jsco w e j i k o m e n d a n to w i o k r Ä™ ­
g o w e m u w ra p o rta c h (ż 40).
ż 40. K o m e n d a n t m iejs co w y o b o w ią z a n y je s t
s k Å‚ a d a ć k o m e n d a n t o w i o k rÄ™ g o w e m u co p o n ie d z i a ­
Å‚ek o g od zin ie 2-ej po p o Å‚u d n iu rap o rt p is e m n y za
ty d zień u b ieg ły (z a c z a s od god zin y 12-ej w no cy
z so b o ty n a n ie d z ielÄ™ d a n e g o ty g o d n ia do godzin y
12-ej w n ocy z so bo ty n a n ied zie lÄ™ n a s t Ä™ p n e g o
ty g o d n ia).
ż 41. W razie n ie o b e c n o Å› c i lub n ie m o ż n o Å› ­
ci s p e Å‚n ia n ia p rzez k o m e n d a n t a m ie js c o w e g o w y p Å‚y ­
w a jÄ… c y c h z re g u l a m i n u n in ie js z e g o o b o w iÄ…zk ó w k o ­
m e n d a n t p o w in ien p olecić z a s t ę p o w a n i e go s w e m u
z a stę p c y lub j e d n e m u zale ż n ie od sw e g o u z n a n ia
z z a s tę p c ó w .
ż 42. Z a s tÄ™ p c y k o m e n d a n t a m ie js c o w e g o p o ­
m a g a j ą m u w s p e łn ia n iu o b o w iąz k ó w a je d e n z
nich z a s tÄ™ p u je go w razie o trz y m a n ia pod tym
w z g lę d e m od n ieg o p o le c e n ia (ż 41).
ż 4 3. P rz y b o c z n i k o m e n d a n t a m ie js c o w e g o
w y k o n u jÄ… w szelk ie jeg o z le c e n ia sz c z e g ó ln e , z w iÄ… ­
z a n e z d z ia ła ln o ś c ią stra ży o b y w a te lsk iej ta k w
o b ręb ie d a n e j m ie jsco w o ści (m ie śc ie, o sad zie lub
w si), ja k o i p o z a jej o b rÄ™ b e m .
ż 44. K o m e n d a n t o k rę g o w y op rócz ścisłego
p rz e s tr z e g a n ia w sz y s tk ic h w y m a g a Å„ , w y m ie n io n y c h
w 1  30 r e g u la m in u n in iejszeg o , w p ro w a d z a w
czyn u c h w a Å‚y i p o le c e n ia k o m ite tu o k rÄ™ g o w e g o
straży o b y w a te ls k iÄ™ b - o r a z rad y ok rÄ™go w ej w z a g Å‚Ä™ ­
biu D ą b r o w s k i ę ^ d ^ ^ ż ^ K r e s i e d z ia łaln o śc i straży
 14 
obywatelskich jak również zlecen ia inny c h k o m ite­
tów okręgowych w zakresie, ustanow io nym przez
radę okręgową, czuwa n ad przestrzegan ie m przez
wszystkie komitety miejscowe straży obywatelskich
statutu władz obywatelskich w zagłębiu D ąbrow -
skiem oraz regulaminu dla pomienionych komitetów,
jak również nad w yk onyw aniem przez rzeczone ko ­
mitety poleceÅ„ i uchw aÅ‚ okrÄ™gowych w Å‚adz o b y w a­
telskich, czuwa nad prze strzeg an ie m przez komitet
okrÄ™gowy straży obywatelskich sta tutu w Å‚adz o b y ­
watelskich w zagÅ‚Ä™biu D Ä…brow skiem oraz r e g u la m i­
nu dla pomienionego komitetu oraz n ad p rzestrze­
ganiem przez czÅ‚onków straży obyw atelskich w z a ­
głębiu Dąbrow skiem reg u lam in u dla pomienionych
członków. W razie za u w aż o n y ch uchyb ień pod
tym względem k o m e n d a n t okręgowy podejm uje
środki dla usun ięcia ich. K o m e n d a n t okręgowy w
razie u zn an ej przez siebie potrzeby z a rz Ä… d z a Å›ro d ­
ki, jakie u zn a za wÅ‚aÅ›ciwe, k o m u n ik u jÄ…c w n a ­
stępstwie o w ydanych za rząd z eniach n a najbliższem
zebraniu komitetu okręgowego straży obyw atelskich
oraz m eldując o nich prezesowi rady okręgowej
w raportach (ż 45).
ż 45. K o m e n d a n t rady okrÄ™gowej obo w iÄ…­
zany jest skÅ‚adać prezesowi rady okrÄ™gowej co Å›ro­
dę raport pisemny za tydzień ubiegły (za czas od
godziny 12-ej w nocy z soboty n a niedzielÄ™ d a n e ­
go tygodnia do godziny 12-ej w nocy z soboty n a
niedzielę n as tęp n e g o tygodnia).
ż 46. Z a stÄ™ p c a k o m e n d a n ta okrÄ™gow ego z a ­
stępuje go p odczas nieobecności oraz p o m a g a mu
w sp e Å‚nia n iu obowiÄ…zków, w ynikajÄ…cych z r e g u la ­
minu niniejszego.
 15 
ż 47. W razie uch y bien ia regulaminowi ni­
niejszemu oraz innych przekroczeń członkowie
straży obywatelskich podlegają karom następującym :
1) n a g a n a przez dzielnicowego, 2) n a g a n a przez
k o m e n d a n ta miejscowego, 3) k ara p ie nięż n a w
wysokoÅ›ci, ustanowionej przez k o m e n d a n ta m iejsco­
wego, lub zam k niÄ™cie n a odw achu na czas, zależ­
ny od u z n a n ia k o m e n d a n ta miejscowego, 4)
zam kniÄ™cie n a odwachu na czas, zależny od u z n a ­
nia k o m e n d a n ta miejscowego i w ykluczenie c z a so ­
we przez k o m e n d a n ta ze straży obywatelskiej, 5)
wykluczenie n a zawsze ze straży obywatelskiej
przez komitet miejscowy i 6) o ddanie przez k o­
m e n d a n ta miejscow ego pod sÄ…d obywatelski po
uprzedniem wykluczeniu na zawsze ze straży oby­
watelskiej przez komitet miejscowy. Dziesiętnicy,
zastępcy dzielnicowych, dzielnicowi oraz zastępcy
i przyboczni k o m e n d an ta miejscowego oprócz kar
powyższych mogą być n a w niosek k o m e n d an ta
miejscowego degradowani przez komitet m iejsc o ­
wy. K o m e n d a n t miejscowy podlega karom n a s tÄ™ ­
pującym: 1) n a g a n a przez k o m e n d a n ta okręgowego,
2) n a g a n a przez komitet okrÄ™gowy straży o b yw a­
telskich, 3) pozbaw ienie rangi przez komitet o krÄ™­
gowy, 4) w ykluczenie ze straży obywatelskiej
przez komitet okrÄ™gowy i 5) oddanie przez k o m e n ­
d a n ta okręgowego pod właściwy są d obywatelski
po uprzedn iem wykluczeniu ze straży obywatelskiej
przez komitet okrÄ™gowy. K o m e n d a n t okrÄ™gowy p o ­
dlega karom nastÄ™pujÄ…cym : 1) n a g a n a przez p r e ­
ze sa rady okrÄ™gowej, 2) n a g a n a przez radÄ™ okrÄ™­
gową, 3) pozbawienie rangi przez radę okręgową,
4) wykluczenie ze straży obywatelskiej przez radę
 16 
okrÄ™gowÄ… i 5) oddanie przez prezesa rady o k rÄ™ ­
gowej pod w ła ściw y sąd o byw atelski po uprzed-
niem w yklu cze n iu ze straży obyw atelskiej przez
radę okręgową.
ż 48. W razie u ch yb ien ia re g u la m in o w i n i­
niejszem u oraz inn ych w ykroczeń, dokonanych w
m iejscow ości (m ieście, osadzie lub w si) działania
in n e j', straży o byw a telskiej, ko m en dan t danej stra ­
ży obyw atelskiej zależnie od stopnia p rze w in ie n ia
albo notuje im iÄ™ i nazw isko w in n eg o i za­
w iad a m ia o rodzaju w ykro cze n ia kom endanta stra ­
ży o byw atelskiej, do której w in n y należy, albo od­
biera w in n e m u opaskÄ™ oraz kartÄ™ ucze stnictw a i
odsyła je kom endantow i straży obyw a te lskie j, do
której w in n y należy, z w ym ie n ie n ie m rodzaju w y ­
kroczenia. albo (gdy w in n y jest p ija n y lub staw ia
opór albo w razie in nych w ykroczeÅ„ cięższych) osa­
dza w innego w areszcie po uprzedniem odebraniu
mu opaski i karty uczestnictw a, które p o w in n y być
odesłane ko m e n da nto w i straży o b yw atelskiej, do
której w in n y należy, z w y m ie n ie n ie m rodzaju w y ­
kroczenia, i oddaje w in ne go pod sÄ…d ob yw atelski
w tej m iejscow ości, w której w ykro czenie zostało
dokonane. P rzy w ym ie rz a n iu ka ry należy m ieć
na w zględzie, czy w ykro czenie dokonane było z
przyw dzianÄ… opaskÄ… lu b bez n ie j, i w pierw szym w y ­
padku stosować kary ostrzejsze.