Kradzież w świetle prawa - o niektórych uprawnieniach strażników gminnych
Emilia Biernacka
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 w przepisach o ruchu drogowym,
sierpnia 1997r. (Dz. U. Nr 123, poz. 779,
z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z 2003 r. 3) współdziałanie z właściwymi podmiotami
Nr 130, poz. 1190) strażnicy gminni zostali w zakresie ratowania życia i zdrowia
powołani do ochrony porządku publicznego na obywateli, pomocy w usuwaniu awarii
terenie gminy. Uzyskali status funkcjonariuszy technicznych i skutków klęsk żywiołowych
publicznych, z czym łączą się nie tylko oraz innych miejscowych zagrożeń,
dodatkowe przywileje jak i obowiązki 
obowiązki w zakresie przestrzegania prawa. 4) zabezpieczenie miejsca przestępstwa,
Wyżej wskazana ustawa z dnia 29 sierpnia katastrofy lub innego podobnego zdarzenia
1997r. przyznała przedmiotowym albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem
funkcjonariuszom publicznym szereg przed dostępem osób postronnych
uprawnień przy realizacji jej podstawowego lub zniszczeniem śladów i dowodów,
zadania (wynikającego z ustaw i aktów prawa do momentu przybycia właściwych służb,
miejscowego), jakim jest ochrona porządku a także ustalenie, w miarę możliwości,
publicznego. I tak, na podstawie art. 11 świadków zdarzenia,
cytowanego aktu prawnego:
5) ochrona obiektów komunalnych i urządzeń
- do zadań straży (gminnej) należy
użyteczności publicznej,
w szczególności:
6) współdziałanie z organizatorami i innymi
1) ochrona spokoju i porządku w miejscach
służbami w ochronie porządku podczas
publicznych,
zgromadzeń i imprez publicznych,
2) czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu
7) doprowadzanie osób nietrzez
wych do izby
drogowego - w zakresie określonym
Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009 Strona 42
wytrzez
wień lub miejsca ich zamieszkania, jednostki Policji,
jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają
powód do zgorszenia w miejscu publicznym, 4) nakładania grzywien w postępowaniu
znajdują się w okolicznościach zagrażających mandatowym za wykroczenia określone
ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu w trybie przewidzianym przepisami
i zdrowiu innych osób, o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
8) informowanie społeczności lokalnej o stanie 5) dokonywania czynności wyjaśniających,
i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie kierowania wniosków o ukaranie do sądu,
i uczestnictwo w działaniach mających na celu oskarżania przed sądem i wnoszenia środków
zapobieganie popełnianiu przestępstw odwoławczych - w trybie i zakresie
i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym określonych w Kodeksie postępowania
i współdziałanie w tym zakresie z organami w sprawach o wykroczenia,
państwowymi, samorządowymi
i organizacjami społecznymi, 6) usuwania pojazdów i ich unieruchamiania
przez blokowanie kół w przypadkach, zakresie
9) konwojowanie dokumentów, przedmiotów i trybie określonych w przepisach o ruchu
wartościowych lub wartości pieniężnych dla drogowym,
potrzeb gminy.
7) wydawania poleceń,
Zgodnie z treścią art. 12 ustawy o strażnikach
gminnych - strażnik wykonując zadania,
8) żądania niezbędnej pomocy od instytucji
o których mowa w art. 10 i 11, ma prawo do:
państwowych i samorządowych,
1) udzielania pouczeń,
9) zwracania się, w nagłych przypadkach,
o pomoc do jednostek gospodarczych,
2) legitymowania osób w uzasadnionych
prowadzących działalność w zakresie
przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości,
użyteczności publicznej oraz organizacji
społecznych, jak również do każdej osoby
3) ujęcia osób stwarzających w sposób
o udzielenie doraz
nej pomocy na zasadach
oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia
określonych w ustawie o Policji,
lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia
i niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej
10) obserwowania i rejestrowania przy użyciu
Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009 Strona 43
środków technicznych obrazu zdarzeń do żądania;
w miejscach publicznych.
4) odebrać oraz zabezpieczyć broń i inne
Zakres i sposób wykonywania czynności,
niebezpieczne narzędzie, o których mowa
o których mowa w art. 11 ust. 1 pkt 2, 3 i 8-10
w pkt 3, w przypadku odmowy wydania broni
ustawy, uwzględniając potrzebę zapewnienia
lub innego niebezpiecznego narzędzia;
odpowiedniej skuteczności podejmowanych
przez strażnika czynności, a także potrzebę
5) wylegitymować osobę ujętą w celu ustalenia
ochrony dóbr osobistych oraz wolności i praw
jej tożsamości;
człowieka i obywatela dookreśla
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
6) udokumentować fakt żądania i odebrania
2 listopada 2004r. (Dz. U 2004, nr 247, poz.
broni i innego niebezpiecznego narzędzia,
2473). W akcie wykonawczym czytamy m. in.
o których mowa w pkt 3 i 4, oraz przekazać je
(ż 7), iż dokonując ujęcia osoby, o którym
Policji.
mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy, strażnik
jest obowiązany:
Zarzućmy na chwilę szczegółowe
przedstawianie uprawnień strażników
1) wezwać osobę do zachowania zgodnego
gminnych nadanych im przepisami prawa
z prawem i odstąpienia od wykonywania
i zajmijmy się kwestią ich realizacji
czynności stwarzających, w sposób oczywisty,
w praktyce. Jedną z najczęstszych chyba
bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia
sytuacji, w których jako obywatele spotykamy
ludzkiego, a także dla mienia;
się ze strażnikami miejskimi, to usuwanie
przez nich handlarzy sprzedających swoje
2) poinformować osobę o ujęciu i jego
towary  na dziko . Praktyka postępowania
przyczynach oraz uprzedzić o obowiązku
z wyżej wymienionymi jest dla każdego
zastosowania się do wydawanych poleceń;
przeciętnego zjadacza chleba oczywista 
strażnik miejski (gminny) wypisuje mandat
3) zażądać od osoby ujętej dobrowolnego
i nakazuje natychmiastowe opróżnienie
wydania broni lub innego niebezpiecznego
zajmowanego miejsca handlarzowi. Również
narzędzia, które mogą służyć do popełnienia
oczywistym jest dla nas to, iż takie
przestępstwa lub wykroczenia albo stanowić
postępowanie z tego typu handlarzami nie
dowody rzeczowe lub podlegać przepadkowi,
przynosi oczekiwanego rezultatu  nie ukraca
i sprawdzić, czy osoba ta zastosowała się
nielegalnego handlu, albowiem sprzedawca
Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009 Strona 44
taki przenosi się natychmiast w inne miejsce dokonywania zaboru mienia handlarzy.
i kontynuuje swój proceder, gdyż mandat Wnikliwa lektura wzmiankowanego
wliczony jest niejako w koszty uzyskania przez zarządzenia Prezydenta m. st. Warszawy wraz
niego przychodu. z załącznikiem takiej podstawy nie daje.
Jak więc skutecznie zwalczać nielegalny, Nie ustanowiono powyższym aktem
uliczny handel? Odpowiedz przynosi normatywnym żadnego przepisu prawa, który
np. praktyka stosowana przez strażników dawałby takie uprawnienie jednostkom
miasta stołecznego Warszawy. Funkcjonariusze organizacyjnym miasta czy też osobom
gminni  wizytują nielegalne targowiska wykonującym funkcje i zadania zarządców
w asyście funkcjonariuszy Policji i nie tylko dróg publicznych (a więc podmiotom jedynie
wypisują mandat, nakazując jednocześnie uprawnionym do dokonywania kontroli
 dzikim handlarzom opuszczenie legalności i prawidłowości prowadzenia
zajmowanego przez nich miejsca, ale nadto  handlu obwoz
nego na terenie
dokonują zaboru ich towaru powołując się przy m. st. Warszawy). Idąc dalej, w ocenie autora
tym na art. 343 ż 2 kc oraz przepisy takiego uprawnienia wyżej wskazanym
zarządzenia nr 1153/2008 Prezydenta podmiotom nie daje również art. 343 ż 2 kc, na
m. st. Warszawy z dnia 10 stycznia 2008r. który powołują się strażnicy miejscy
Pomysł jawi się jako nienajgorszy  z punktu m. st. Warszawy. Wskazać bowiem należy,
widzenia celowości  uniemożliwiają tym iż zgodnie z treścią cytowanego przepisu
dalszy nielegalny handel, pojawia się tylko prawa: posiadacz nieruchomości może
pytanie  czy znajduje on swoje uzasadnienie niezwłocznie po samowolnym naruszeniu
w przepisach prawa. W ocenie autora artykułu posiadania przywrócić własnym działaniem
 w żadnej mierze nie. W pierwszej kolejności stan poprzedni; nie wolno mu jednak stosować
nadmienić należy, iż niezbyt precyzyjnym jest przy tym przemocy względem osób. Art. 343
powoływanie się jedynie na zarządzenie ż 2 kc dotyczy tzw. dozwolonej samopomocy.
Prezydenta m. st. Warszawy o nr 1153/2008 Stanowi on wyjątek od ogólnej reguły,
albowiem dopiero jego załącznik w sposób polegającej na zakazie wszelkiej samopomocy,
szczegółowy precyzuje zasady prowadzenia i już z tego względu nie może być
handlu obwoz
nego na terenie m. st. Warszawy. interpretowany rozszerzająco. Z przepisu tego
Ponadto, w wystawianych przez strażników wynika, że dopuszczalne jest wprawdzie
miejskich protokołach zatrzymania rzeczy przywrócenie własnym działaniem stanu
na próżno szukać konkretnych przepisów poprzedniego, jednakże pod warunkiem,
prawa, które stanowiłyby podstawę że między naruszeniem posiadania
Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009 Strona 45
a przywróceniem do stanu poprzedniego kodeksu wykroczeń nie przewidują możliwości
upłynął krótki czas. Zrozumiałym jest, zabrania (czy też tymczasowego zajęcia np. na
iż wystawione przeze handlującego  na dziko poczet grzywny) towaru nielegalnemu
stanowisko handlowe znajduje się na terenie handlarzowi. Milczy o tym zarówno art. 54 jak
należącym do miasta i nie posiada taki i też art. 90 kodeksu wykroczeń, stosowane
sprzedawca zezwolenia na handel w tym najczęściej przy dyscyplinowaniu  dzikich
miejscu. Tym samym  całkowicie sprzedawców. Pojawia się więc nieco
uprawnionym jest nakazanie opuszczenia paradoksalna sytuacja  funkcjonariusz
handlarzowi terenu stanowiącego własność publiczny (działając w imieniu miasta) zabiera
miasta. W dalszym ciągu jednakże autor nie cudzą rzecz ruchomą (towar) w celu &
znajduje podstawy prawnej dokonywania przywłaszczenia (na rzecz miasta)  wypełnia
zaboru towaru handlarza przez strażników więc znamiona przestępstwa kradzieży
miejskich. Takie uprawnienie nie wynika stypizowanego w art. 278 kk.- co więcej
z art. 343 ż 2 kc ani tym bardziej z zarządzenia czyniąc to niejako  pod płaszczykiem prawa.
Prezydenta m. st. Warszawy nr 1153/2008. Sytuacja powyższa ma szansę jednakże
Pojawia się więc pytanie  na jakiej podstawie na swoją legalizację i ukrócenie  kradzieży
jest to możliwe? Żaden przepis ustawy z dnia w świetle prawa, jakiej w chwili obecnej
29 sierpnia 1997r. o strażach gminnych nie dopuszczają się strażnicy gminni. Trwają
przyznaje jej funkcjonariuszom albowiem prace legislacyjne nad nowelizacją
do dokonywania zatrzymania rzeczy (mowa kodeksu wykroczeń. Pojawić się ma wkrótce
jest tylko o zatrzymaniu osoby, broni, innego art. 603 zakładający, iż kto handluje,
niebezpiecznego narzędzia, rzeczy mogących utrudniając ruch lub postój pojazdów
stanowić dowody rzeczowe lub podlegać lub pieszych, albo poza miejscami
przepadkowi) w sposób siłowy. Przepisy przeznaczonymi do tego przez właściciela
rozporządzenia wykonawczego (ż 7 pkt 3) do lub zarządcę terenu, ten dostanie grzywnę
przywoływanej powyżej ustawy wyraz
nie bądz
karę ograniczenia wolności. Pojawić się
wskazują na dobrowolność wydania wyżej też ma zapis, że w razie popełnienia takiego
wskazanych przedmiotów i to tylko wykroczenia sąd będzie mógł orzec przepadek
i wyłącznie w przypadku osoby ujętej przez towarów przeznaczonych do sprzedaży (nawet
strażników gminnych, a z pewnością nie osoby wtedy gdy nie stanowią one własności
zajmującej się obwoz
nym handlem handlarza). Taki zapis umożliwi
bez wymaganego zezwolenia, której ujęcia się zatrzymywanie towaru nielegalnych
przecież nie dokonuje. Również i przepisy sprzedawców przez strażników gminnych.
Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009 Strona 46
Czy powyższy projekt legislacyjny stanie się mamy w gruncie rzeczy do czynienia
obowiązującym prawem i czy osiągnie swoje z sytuacjami dopuszczania się pseudo 
cele w zakresie przeciwdziałania  dzikim legalnej kradzieży przez gminnych
sprzedawcom  pokaże dopiero przyszłość. funkcjonariuszy publicznych.
Dopóki jednakże nie stanie się rzeczywistością
Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009 Strona 47