Konstrukcja podatku
Konstrukcja podatku
dochodowego od osób
dochodowego od osób
fizycznych
fizycznych
Ustawa z dnia 26 lipca 1991r.
Ustawa z dnia 26 lipca 1991r.
(ostatni tekst jednolity z dnia 31 stycznia 2000r.)
(ostatni tekst jednolity z dnia 31 stycznia 2000r.)
Dotychczas kilkadziesiąt zmian a konstrukcja kontrowersyjna,
Dotychczas kilkadziesiąt zmian a konstrukcja kontrowersyjna,
jakkolwiek samo wprowadzenie podatku było wybitnym
jakkolwiek samo wprowadzenie podatku było wybitnym
osiągnięciem
osiągnięciem
Czego dotyczą kontrowersje?
Czego dotyczą kontrowersje?
" Realizacji zasady powszechności podmiotowej
" Realizacji zasady powszechności podmiotowej
" Realizacji zasady powszechności przedmiotowej
" Realizacji zasady powszechności przedmiotowej
" Sposobu opodatkowania dochodu osób
" Sposobu opodatkowania dochodu osób
fizycznych z przedsiębiorczości, pracy najemnej
fizycznych z przedsiębiorczości, pracy najemnej
i świadczeń społecznych
i świadczeń społecznych
1
Pytania:
Pytania:
1. Czy podatek powinien mieć charakter podatku osobistego czy te\

1. Czy podatek powinien mieć charakter podatku osobistego czy te\

rodzinnego?
rodzinnego?
2. Czy  a jeśli tak to w jaki sposób  ró\
nicować opodatkowanie
2. Czy  a jeśli tak to w jaki sposób  ró\
nicować opodatkowanie
dochodów w zale\
ności od tego, z jakiego z
ródła te dochody
dochodów w zale\
ności od tego, z jakiego z
ródła te dochody
pochodzą?
pochodzą?
3. Czy stosować minimum wolne od podatku  uwzględniać sferę
3. Czy stosować minimum wolne od podatku  uwzględniać sferę
\
yciową czy te\
osobistą podatnika?
\
yciową czy te\
osobistą podatnika?
4. Czy stosować odliczenia i ulgi podatkowe, a jeśli tak to jak
4. Czy stosować odliczenia i ulgi podatkowe, a jeśli tak to jak
konstruować katalog tych odliczeń i ulg?
konstruować katalog tych odliczeń i ulg?
5. Czy opodatkowanie powinno mieć charakter opodatkowania
5. Czy opodatkowanie powinno mieć charakter opodatkowania
proporcjonalnego czy progresywnego?
proporcjonalnego czy progresywnego?
6. Jaką budowę mieć powinna zastosowana skala progresywna po
6. Jaką budowę mieć powinna zastosowana skala progresywna po
ewentualnym wyborze opodatkowania progresywnego?
ewentualnym wyborze opodatkowania progresywnego?
7. Czy mo\
liwe jest przyjęcie koncepcji tzw. podatku liniowego i
7. Czy mo\
liwe jest przyjęcie koncepcji tzw. podatku liniowego i
jakie byłyby tego konsekwencje?
jakie byłyby tego konsekwencje?
Podmiot czynny
Podmiot czynny
Władze państwowe. Dochody z podatku
Władze państwowe. Dochody z podatku
dochodowego od osób fizycznych są dochodami
dochodowego od osób fizycznych są dochodami
bud\
etu państwowego jednak\
e jednostki
bud\
etu państwowego jednak\
e jednostki
samorządu terytorialnego mają udziały w tych
samorządu terytorialnego mają udziały w tych
dochodach
dochodach
2
Podmiot bierny
Podmiot bierny
" Art. 1
" Art. 1
osoba fizyczna  problem prawnie trudny, gdy\
w
osoba fizyczna  problem prawnie trudny, gdy\
w
systemie prawa polskiego nie ma w zasadzie definicji
systemie prawa polskiego nie ma w zasadzie definicji
osoby fizycznej
osoby fizycznej
" Art. 3 i art. 4a
" Art. 3 i art. 4a
nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy
nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy
problem terytorium i SSE
problem terytorium i SSE
Podmiot bierny c.d.
Podmiot bierny c.d.
" Art. 6
" Art. 6
 Wspólne opodatkowanie mał\
onków
 Wspólne opodatkowanie mał\
onków
Warunki:
Warunki:
" Nie korzystanie z uproszczonych i uprzywilejowanych
" Nie korzystanie z uproszczonych i uprzywilejowanych
form opodatkowania
form opodatkowania
" Istnienie wspólności majątkowej
" Istnienie wspólności majątkowej
" Pozostawanie w związku mał\
eńskim przez cały rok
" Pozostawanie w związku mał\
eńskim przez cały rok
podatkowy
podatkowy
" Zło\
enie wniosku o łączne opodatkowanie
" Zło\
enie wniosku o łączne opodatkowanie
" Problem art. 6a
" Problem art. 6a
 Problem opodatkowania osób samotnie wychowujących
 Problem opodatkowania osób samotnie wychowujących
dzieci
dzieci
3
Przedmiot podatku
Przedmiot podatku
Art. 9
Art. 9
"  wszelkiego rodzaju dochody
"  wszelkiego rodzaju dochody
" Nadwy\
ka sumy przychodów z danego z
ródła nad
" Nadwy\
ka sumy przychodów z danego z
ródła nad
kosztami uzyskania przychodów z tego z
ródła
kosztami uzyskania przychodów z tego z
ródła
" Sposób ujęcia przedmiotu podatku powoduje, i\

" Sposób ujęcia przedmiotu podatku powoduje, i\

podatek uzyskuje charakter podatku dochodowego
podatek uzyskuje charakter podatku dochodowego
cedularnego
cedularnego
Mo\
liwości wyboru formy opodatkowania jednak\
e
Mo\
liwości wyboru formy opodatkowania jednak\
e
wyłącznie w odniesieniu do dochodów z działalności
wyłącznie w odniesieniu do dochodów z działalności
gospodarczej i z najmu
gospodarczej i z najmu
Art. 9a
Art. 9a
" Zasady ogólne (wg progresywnej skali podatkowej)
" Zasady ogólne (wg progresywnej skali podatkowej)
" Według jednej 19% stawki
" Według jednej 19% stawki
" W formie ryczałtu ewidencjonowanego
" W formie ryczałtu ewidencjonowanego
" W formie karty podatkowej
" W formie karty podatkowej
4
Zwolnienia przedmiotowe
Zwolnienia przedmiotowe
" Wyłączenia przedmiotowe  art. 2
" Wyłączenia przedmiotowe  art. 2
" Zwolnienia przedmiotowe  obszerny katalog
" Zwolnienia przedmiotowe  obszerny katalog
 Art. 10,
 Art. 10,
 Art. 21
 Art. 21
 Art. 52 i 52a  52d tzw. zwolnienia czasowe
 Art. 52 i 52a  52d tzw. zwolnienia czasowe
Podstawa opodatkowania
Podstawa opodatkowania
" Podatek ma charakter zbli\
ony do cedularnego, co oznacza, i\
ustalane są
" Podatek ma charakter zbli\
ony do cedularnego, co oznacza, i\
ustalane są
dochody ze z
ródeł przychodów
dochody ze z
ródeł przychodów
" Dokonuje się klasyfikacji przychodów według sposobu ustalenia kosztów
" Dokonuje się klasyfikacji przychodów według sposobu ustalenia kosztów
uzyskania tych w następujące grupy:
uzyskania tych w następujące grupy:
 Przychody z pracy najemnej (stosunku pracy, stosunku słu\
bowego
 Przychody z pracy najemnej (stosunku pracy, stosunku słu\
bowego
itp.)  koszty ustalane kwotowo (art. 22 ust. 2)  obecnie (2005r.) 102zł
itp.)  koszty ustalane kwotowo (art. 22 ust. 2)  obecnie (2005r.) 102zł
25gr
25gr
 Przychody z twórczości  koszty uzyskania przychodów wynoszą 50%
 Przychody z twórczości  koszty uzyskania przychodów wynoszą 50%
przychodów  art. 22 ust. 9 pkt 1-3
przychodów  art. 22 ust. 9 pkt 1-3
 Przychody z działalności wykonywanej osobiście  koszty uzyskania
 Przychody z działalności wykonywanej osobiście  koszty uzyskania
przychodów w wysokości 20% przychodów  art. 22 ust. 9 pkt 4
przychodów w wysokości 20% przychodów  art. 22 ust. 9 pkt 4
 Przychody dla których przyjmuje się, i\
nie występują koszty uzyskania
 Przychody dla których przyjmuje się, i\
nie występują koszty uzyskania
przychodów, np. przychody z emerytur
przychodów, np. przychody z emerytur
 Przychody dla których koszty uzyskania określa się w oparciu o
 Przychody dla których koszty uzyskania określa się w oparciu o
rachunek kosztów faktycznie poniesionych jednak\
e z uwzględnieniem
rachunek kosztów faktycznie poniesionych jednak\
e z uwzględnieniem
zasad określonych ustawą  art. 22, art. 22a a\
do art. 22o, art. 23
zasad określonych ustawą  art. 22, art. 22a a\
do art. 22o, art. 23
" Dochód podatkowy ustala się sumując dochody z poszczególnych z
ródeł
" Dochód podatkowy ustala się sumując dochody z poszczególnych z
ródeł
przychodów
przychodów
" Szczególne zasady ustalania dochodu określa art. 24 Ustawy
" Szczególne zasady ustalania dochodu określa art. 24 Ustawy
5
Odliczenia od podstawy opodatkowania
Odliczenia od podstawy opodatkowania
(dochodu podatkowego)
(dochodu podatkowego)
Znaczące zwłaszcza dla podatników o wy\
szych dochodach
Znaczące zwłaszcza dla podatników o wy\
szych dochodach
" Składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i
" Składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i
wypadkowe
wypadkowe
" Składki na rzecz organizacji z obowiązkową przynale\
nością
" Składki na rzecz organizacji z obowiązkową przynale\
nością
" Wydatki na cele rehabilitacyjne niepełnosprawnego podatnika
" Wydatki na cele rehabilitacyjne niepełnosprawnego podatnika
" Wydatki z tytułu u\
ytkowania sieci Internet
" Wydatki z tytułu u\
ytkowania sieci Internet
" Darowizny  limit do 6% dochodu (i zasadniczo tylko na rzecz
" Darowizny  limit do 6% dochodu (i zasadniczo tylko na rzecz
osób prawnych)(art. 26 ust. 4 pkt 9)
osób prawnych)(art. 26 ust. 4 pkt 9)
" Wątpliwości w związku z darowiznami przekazywanymi
" Wątpliwości w związku z darowiznami przekazywanymi
kościelnym osobom prawnym na działalność charytatywno 
kościelnym osobom prawnym na działalność charytatywno 
opiekuńczą
opiekuńczą
" Odliczenia odsetek od kredytów mieszkaniowych art. 26b
" Odliczenia odsetek od kredytów mieszkaniowych art. 26b
Ustalanie wysokości podatku
Ustalanie wysokości podatku
(taryfa podatkowa)
(taryfa podatkowa)
" Art. 27
" Art. 27
" Kwota wolna od podatku
" Kwota wolna od podatku
 dosyć  wstydliwy problem
 dosyć  wstydliwy problem
 ustalić mo\
na wg wzoru Profesor Wandy Wójtowicz dla 2005r.
 ustalić mo\
na wg wzoru Profesor Wandy Wójtowicz dla 2005r.
19 % y = 530 ,08
" Art. 27 ust. 2
" Art. 27 ust. 2 530,08
y = �"100 = 2789,89
19
6
Odliczenia od podatku
Odliczenia od podatku
" Składka na ubezpieczenie zdrowotne (ale nie więcej ni\

" Składka na ubezpieczenie zdrowotne (ale nie więcej ni\

7,75% podstawy wymiaru tej składki)
7,75% podstawy wymiaru tej składki)
" Wpłaty na rzecz organizacji po\
ytku publicznego, ale
" Wpłaty na rzecz organizacji po\
ytku publicznego, ale
nie więcej ni\
1% podatku (art. 27d)
nie więcej ni\
1% podatku (art. 27d)
" Prawa nabyte związane z tzw. du\
ą i małą ulgą
" Prawa nabyte związane z tzw. du\
ą i małą ulgą
budowlaną
budowlaną
" Prawo nabyte do odliczenia wydatków związanych z
" Prawo nabyte do odliczenia wydatków związanych z
oszczędzaniem w kasie mieszkaniowej
oszczędzaniem w kasie mieszkaniowej
Opodatkowanie działalności
Opodatkowanie działalności
gospodarczej stawką 19%
gospodarczej stawką 19%
" Znaczenie dla stymulowania przedsiębiorczości
" Znaczenie dla stymulowania przedsiębiorczości
" Przywilej dla podatników osiągających
" Przywilej dla podatników osiągających
przychody równocześnie z wielu z
ródeł
przychody równocześnie z wielu z
ródeł
7
Ryczałt ewidencjonowany
Ryczałt ewidencjonowany
Główny warunek limit przychodów  aktualnie
Główny warunek limit przychodów  aktualnie
250.000 euro
250.000 euro
stawki ryczałtu:
stawki ryczałtu:
20%; 17%; 8,5%; 5,5%; 3%
20%; 17%; 8,5%; 5,5%; 3%
Karta podatkowa
Karta podatkowa
Opodatkowanie w oparciu o tzw.
Opodatkowanie w oparciu o tzw.
znamiona zewnętrzne a więc:
znamiona zewnętrzne a więc:
" Rodzaj prowadzonej działalności
" Rodzaj prowadzonej działalności
" Liczba zatrudnionych pracowników
" Liczba zatrudnionych pracowników
" Liczba mieszkańców w miejscowości, w której
" Liczba mieszkańców w miejscowości, w której
prowadzona jest działalność
prowadzona jest działalność
8