"Proces" - o czym to książka.
"Proces" można próbować interpretować na różne sposoby

Po pierwsze bezpośrednio, jako opowieść o zmaganiach człowieka z procesem
sądowym; chociaż jednak elementy absurdalne akcji (zakończenie), nieco
utrudniają takie rozumienie;

System sądowy przedstawiony tu przypomina tworzące się w tym czasie systemy
totalitarne; system stara się bezwzględnie podporządkować (przy pomocy procesu)
i kontrolować każdy ruch jednostki; tych którzy nie chcą lub nie dają się
podporządkować - likwiduje się; proces odbywa się poprzez rozbudowany do
niesamowitych rozmiarów system biurokratyczny (urzędy są na każdym strychu);
oczywiście jednostka staje się w wyniku procesu wyobcowana, samotna i sama musi
się zmagać z systemem, wobec którego i tak nie ma żadnych szans; jest
całkowicie bezbronna; ogół ma dostęp tylko do urzędników niższej instancji, ci
wyżsi są całkowicie niedostępni, decyzje ustalają sami, bez możliwości
odwołania; człowiek nie czuje się wolny nawet w swoim mieszkaniu; nawet religia
staje się sługą systemu; Choć może to być trochę daleko idąca interpretacja,
wobec tego, czego życzyłby sobie tego autor, ale wobec późniejszych wydarzeń
historycznych, niewątpliwie ciekawa;

W pewnej mierze jest to na pewno opowieść o zniewoleniu człowieka, nie tylko
przez system totalitarny, ale także przez prawo, tradycje, zwyczaje; pojawia
się poczucie bezsilności wobec tego; odrzucenie norm wiąże się przecież z
odrzuceniem, co nie jest zgodne z naturą człowieka; ostatecznie jednak nie
poddanie się tym zasadom doprowadziło do katastrofy;

Ważnym aspektem interpretacji jest samotność bohatera; rodzina właściwie się
nim nie przejmuje, wuj zajęty jest tylko wpływem życia Józefa na obraz rodziny;
to wszystko powoduje bezbronność człowieka wobec systemu, prawa, innych ludzi;
no i dyskomfort psychiczny z powodu braku oparcia;

Można także uważać to za parabolę-przypowieść; no więc i metafora ludzkiego
losu;

Czyli jest wielość sposobów interpretacji.